Ramowe zasady postępowania ratowniczego podczas wypadku

Autor: bryg. dr Jerzy Ranecki
Ramowe zasady postępowania ratowniczego podczas wypadku zbiorowego
(wypadki autobusów, karambole drogowe)
1. Przyjęcie zgłoszenia o zdarzeniu - dyspozytor (straż pożarna, pogotowie ratunkowe, policja lub
wspólne stanowisko kilku służb) powinien zebrać jak najwięcej informacji o poszkodowanych, miejscu
zdarzenia i jego rodzaju, za pomocą standardowych pytań oceniając sytuację.
2. Dysponowanie - w pierwszym rzucie należy dysponować duże związki taktyczne jednostek krajowego
systemu ratowniczo-gaśnicze-go i jednostek ochrony przeciwpożarowej spoza KSRG, jednostek
Państwowego Ratownictwa Medycznego i Policji. Do wsparcia poziomu powiatowego trzeba włączać
do działań wojewódzkie stanowiska koordynacji ratownictwa komend wojewódzkich PSP i - w
zależności od sytuacji - Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności Komendy
Głównej PSP. W pierwszy rzucie dysponować należy także samochód dowodzenia.
3. Dojazd na miejsce zdarzenia - dowódcy dojeżdżających samochodów powinni wstępnie (opierając się
na posiadanej wiedzy) planować działania w zakresie ratownictwa medycznego, technicznego czy
ewentualnie gaszenia. Po przyjeździe na miejsce zdarzenia należy tak ustawić pojazdy ratownicze,
aby zapewnić odpowiedni dojazd przybywającym w dalszej kolejności zastępom straży pożarnej,
zespołom ratownictwa medycznego oraz radiowozom. Zablokowanie drogi dużą liczbą pojazdów
ratowniczych spowoduje, że ambulanse medyczne nie będą mogły sprawnie wyjechać z rannymi z
terenu wypadku.
4. Rozpoznanie i planowanie działań - po przybyciu na miejsce wypadku należy przeprowadzić
rozpoznanie i ocenić sytuację, a następnie wyznaczyć odpowiednią powierzchnię i rodzaj terenu do
ustawiania i wprowadzania pojazdów ratowniczych i sprzętu. Dużej powierzchni wymaga np. dźwig
ratowniczy (rozstawienie podpór). Manewrowanie pojazdami i sprzętem w późniejszym czasie może
być bardzo trudne, a wręcz niemożliwe. Należy także planować odwód ratowniczy.
5. Kierowanie działaniami ratowniczymi (dowodzenie) - należy zapewnić jasne i czytelne oznakowanie
kierującego (strażak) oraz koordynatora medycznych czynności ratunkowych (lekarz), który wspiera
kierującego.
6. Rodzaje czynności - na miejscu akcji ratowniczej należy przeprowadzić wiele czynności, i to w
możliwie najkrótszym czasie. Podstawą sukcesu ratowniczego jest organizacja. Dlatego też trzeba jak
najszybciej wdrożyć różne rodzaje działań: uwalnianie osób zakleszczonych w pojazdach,
kwalifikowaną pierwszą pomoc, medyczne czynności ratunkowe, segregację poszkodowanych ustalanie priorytetów terapeu-tyczno-medycznych, transport szpitalny, działania zabezpieczające
(zabezpieczenie gaśnicze, izolacja terenu działań), logistykę medyczną i techniczną, działania
sztabowe i łączność, współpracę ze środkami masowego przekazu, wsparcie psychologiczne. Należy
pamiętać o bezpieczeństwie ratowników.
7. Podczas karambolu powinno się tworzyć odpowiednio ponumerowane lub nazwane obszary
ratownicze (w obszarach będą się znajdować poszkodowani i uszkodzone pojazdy). Należy wyznaczyć
dowódcę każdego obszaru. Długość odcinka drogi, na której ma miejsce ka-rambol, może wynosić
kilkaset metrów.
8. Konieczne jest zapewnienie łączności między strażakami, personelem medycznym i policjantami. To
bardzo ważny element działań ratowniczych.
9. Na terenie akcji ratowniczej należy wyznaczyć i oznakować strefę zagrożenia, obszar pomocy
medycznej, określić miejsce przyjmowania przybywających służb ratowniczych oraz wyznaczyć drogi
transportu poszkodowanych do szpitali.
10. Organizując działania ratownicze, trzeba pamiętać o wyznaczeniu terenu dla lotniczych zespołów
ratownictwa medycznego. Odpowiednia organizacja wymaga od kierującego działaniami wyznaczenia
strażaka do przyjęcia lądującego śmigłowca. To bardzo trudny technicznie obszar, wymagający
bardzo dużego doświadczenia zawodowego.
11. Na miejscu akcji należy zapewnić pomoc psychologiczną. Trzeba także zadbać o wsparcie
psychologiczne dla rodzin ofiar i poszkodowanych.
12. Niezbędne jest określenie listy niebezpieczeństw (możliwość obsunięcia się pojazdu, przewrócenie się
pojazdu, gazy trujące i wybuchowe, pożar, inne). Zagrożenia te trzeba mieć na względzie w trakcie
działań ratowniczych.
13. W sztabie działań ratowniczych powinni znaleźć się przede wszystkim strażacy, przedstawiciele
Państwowego Ratownictwa Medycznego oraz policjanci. Sztab jest organem doradczym kierującego
działaniami ratowniczymi. W trakcie działań skład osobowy sztabu będzie poszerzany o
przedstawicieli służb, inspekcji i straży, a także przedstawicieli zespołów zarządzania kryzysowego.
14. Konieczne jest uruchomienie procedury powoływania zespołów zarządzania kryzysowego na
poziomie powiatowym, wojewódzkim i -w zależności od sytuacji - krajowym.
15. Do ich głównych zadań będzie należała ogólna ocena sytuacji, powiadamianie rodzin ofiar i
poszkodowanych, a w razie potrzeby zapewnienie warunków socjalnych dla uczestników wypadku
oraz przekazywanie bieżących informacji o skutkach wypadku i podjętych działaniach.
Zakończenie działań ratowniczych
1. Zorganizować wsparcie psychologiczne dla ratowników (strażacy i pracownicy służby zdrowia) oraz
policjantów biorących udział w działaniach ratowniczych. Ustalić, które osoby potrzebują takiego
wsparcia.
2. Podsumować przebieg działań ratowniczych.
3. Przeanalizować przebieg działań ratowniczych w ramach doskonalenia zawodowego.
4. Ocenę i wnioski przedstawić władzom administracji publicznej.