Charakterystyka przyczyn złamań szkieletu czaszkowo

Charakterystyka przyczyn złamań szkieletu czaszkowo-twarzowego w oparciu o
doświadczenia kliniczne i sądowo-lekarskie
The characteristics of craniofacial skeleton fracture causes based on clinical and forensic
medicine experience
lek. dent. Olga Parulska, lek. dent. Maciej Dobrzyński, dr n. med. Łukasz Szleszkowski
Piśmiennictwo/References:
1. Parulska O.: Epidemiologiczna ocena złamań kości twarzoczaszki w populacji Dolnego
Śląska w latach 2002–2006. Rozprawa doktorska. Akademia Medyczna we Wrocławiu,
Wrocław 2011 (maszynopis).
2. Kordas M., Bruziewicz-Mikłaszewska B., Dobrzyński M.: Profesor doktor habilitowany
medycyny Tadeusz Szczęsny Owiński (1904–1995) – pionier i twórca powojennej
stomatologii akademickiej we Wrocławiu. Dent. Med. Probl., 2010, 47, 4: 513–523.
3. Parulska O., Stępień P., Dobrzyński M.: Retrospektywna ocena przyczyn złamań
twarzoczaszki w populacji Dolnego Śląska leczonych stacjonarnie w latach 2002–2006.
Materiały V Międzynarodowej Trójstronnej Polsko-Czesko-Słowackiej Konferencji Chirurgii
Szczękowo-Twarzowej, Sesja Jubileuszowa PTS w Jeleniej Górze „Współpraca
międzynarodowa motorem postępu”. Jelenia Góra, 9–11.10.2008, s. 44, poz. 29.
4. Wanyura H.: Urazy szkieletu czaszkowo-twarzowego, [w:] Kryst L. (red.): Chirurgia
szczękowo-twarzowa. PZWL, Warszawa 2007, 247–310.
5. Kranz K., Marcinkowski J.: Zagrożenia dopalaczami i możliwości działań prewencyjnych
w tym obszarze. Probl. Hig. Epidemiol., 2010, 91, 3: 364–368.
6. Odhiambo W.A. i wsp.: Maxillofacial injuries caused by terrorist bomb attack in Nairobi,
Kenya. Int. J. Oral Maxillofac. Surg., 2002, 31, 4: 374–377.
7. Turégano-Fuentes F. i wsp.: Injury patterns from major urban terrorist bombings in trains:
the Madrid experience. World J. Surg., 2008, 32, 6: 1168–1175.
8. Fasola A.O. i wsp.: Trends in the characteristics of maxillofacial fractures in Nigeria. J.
Oral Maxillofac. Surg., 2003, 61, 10: 1140–1143.
9. Kassan A.H., Lalloo R., Kariem G.: A retrospective analysis of gunshot injuries to the
maxillo-facial region. South African Dent. J., 2000, 55, 7: 359–363.
10. Li R. i wsp.: Maxillofacial injuries in the Wenchuan earthquake. J. Trauma., 2010, 69, 6:
1481–1485.
11. Prasartritha T., Tungsiripat R., Warachit P.: The revisit of 2004 tsunami in Thailand:
characteristics of wounds. Int. Wound J., 2008, 5, 1: 8–19.
12. Montovani J.C. i wsp.: Etiology and incidence facial fractures in children and adults.
Braz. J. Otorhinolaryngol., 2006, 72, 2: 235–241.
13. Noda K. i wsp.: A ten-year statistical study facial bone fractures at Showa University
Hospital. J. Showa Med. Assoc., 2005, 65, 4: 325–336.
14. Laski R. i wsp.: Facial trauma: a recurrent disease? The potential role of disease
prevention. J. Oral. Maxillofac. Surg., 2006, 62, 6: 685–688.
15. Lewandowski B., Kulig T.: Postrzałowe obrażenia twarzy i czaszki twarzowej – przypadki
własne. Dent. Med. Probl., 2005, 42, 2: 371–377.
16. Siberchicot F. i wsp.: Gunshot injuries of the face. Analysis of 165 cases and reevaluation
of the primary treatment. Ann. Chir. Plast. Esthet., 1998, 43, 2: 132–140.
17. Barańczak Z., Flieger S.: Analiza obrażeń szczękowo-twarzowych powstałych w
wypadkach komunikacyjnych. Czas. Stomatol., 1976, 29, 1: 33–42.
18. Osmola K.: Złamania twarzoczaszki w praktyce lekarza rodzinnego. Forum Med. Rodz.,
2007, 1, 2: 159–164.
19. Barańczak Z.: Ogólna klasyfikacja złamań szczęk i kości twarzy, [w:] Flieger S. (red.):
Traumatologia szczęk i twarzy. PZWL, Warszawa 1985.
20. Simoni P., Ostendorf R., Cox A.J. 3 rd: Effect of air bags and restraining devices on the
pattern of facial fractures in motor vehicle crashes. Arch. Facial Plast. Surg., 2003, 5, 1: 113–
115.
21. Iizuka T. i wsp.: Maxillofacial fractures related to work accidents. J. Craniomaxillofac.
Surg., 1990, 18, 6: 255–259.
22. Pawela T. i wsp.: Złamania twarzoczaszki w pracy. Czas. Stomatol., 1982, 35, 10: 679–
684.
23. Lewandowski B., Brodowski R.: Obrażenia czaszki twarzowej powstałe w czasie pracy
piłą tarczową typu Kreisega. Family Med. Prim. Care Rev., 2007, 9, 4: 991–997.
24. Pogorzelska-Stronczak B. i wsp.: Skutki obrażeń czaszki twarzowej doznanych w czasie
pracy urządzeń z elementami wirującymi. Obserwacje kliniczne. Czas. Stomatol., 1998, 51, 4:
257–261.
25. Ross B., Hubert E., Grafowska S.: Urazy twarzoczaszki w pracy przy obróbce drewna i
ścinaniu drzewa. Czas. Stomatol., 1978, 31, 5: 483–486.
26. Zagórski J., Lachowski S.: Zagrożenia zdrowotne i wypadkowość w rolnictwie.
Wydawnictwo IMW, Lublin 1998.
27. Bujak F. i wsp.: Wypadki przy pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Cz. 1:
Cechy demograficzne poszkodowanych oraz miejsce i okoliczności wypadków. Med. Wiej.,
1993, 28, 4: 325–331.
28. Bakardjiev A., Pechalova P.: Maxillofacial fractures in Southern Bulgaria – a retrospective
study of 1706 cases. J. Craniomaxillofac. Surg., 2007, 35, 3: 147–150.
29. Yoffe T. i wsp.: Etiology of maxillofacial trauma – a 10-year survey at the Chaim Sheba
Medical Center, Tel-Hashomer. Harefuah., 2008, 147, 3: 192–196.
30. Seguin P. i wsp.: Sports et traumatologie maxillo-faciale: aspects etiologuiques et
cliniques a propos de 46 cas. Mesure de prevention. Rev. Stomatol. Chir. Maxillofac., 1986,
87, 6: 372–375.
31. Garlicki J. i wsp.: Urazy sportowe u progu III tysiąclecia. Med. Sport., 2001, 114, 1: 3–4.
32. Gassner R. i wsp.: Mountainbiking – a dangerous sport: comparison with bicycling on oral
and maxillofacial trauma. Int. J. Oral. Maxillofac. Surg., 1999, 28, 3: 188–191.
33. Mazur M. i wsp.: Epidemiologia obrażeń części twarzowej czaszki u sportowców. Wiad.
Lek., 2006, 59, 3–4: 199–202.
34. Glinkowski W.: Specyfika urazów w piłce nożnej. Med. Sport., 2000, 103, 2: 28–29.
35. Iwanejko M., Misiuk-Hojło M.: Złamanie rozprężające oczodołu – współpraca
stomatologa, okulisty i radiologa. Dent. Med. Probl., 2007, 44, 2: 237–241
36. Einrauch H.D., Otte H., Selle G.: Problems of iatrogenic jaw fractures. Dtsch Zahnarztl.
Z., 1980, 35, 2: 209–213.
37. Woldenberg Y., Gatot I., Bodner L.: Iatrogenic mandibular fracture associated with third
molar removal. Can it be prevented? Med. Oral Patol. Oral Cir. Bucal., 2007, 12, 1: E70–72.
38. Aragon C.E., Burneo J.G., Helman J.: Occult maxillofacial trauma in epilepsy. J.
Contemp. Dent. Pract., 2001, 2, 4: 26–32.
39. Saukko P., Knight B.: Knight’s Forensic Pathology. Oxford University Press, Oxford
2004.
40. Szleszkowski Ł. i wsp.: Nietypowe obrażenia czaszkowo-mózgowe w materiale
sekcyjnym Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej AM we Wrocławiu. XIII Zjazd Naukowy
Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii w 200-lecie powstania Katedry
Medycyny Sądowej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków 15–17.09.2004 (materiały
zjazdowe).
41. DiMaio V., DiMaio D.: Medycyna sądowa. Urban&Partner, Wrocław 2001.