klasa 1 - Gimnazjum nr 4

Wymagania edukacyjne z historii dla klasy I gimnazjum.
(uczeń rozumie i potrafi)
Rocznica wybuchu II wojny światowej.
- jakie były przyczyny napaści na Polskę Niemiec i ZSRR
- omówić na czym polegała tragedia II wojny św.
- wskazać bohaterstwo Polaków
- wyjaśnić daty 1 IX i 17 IX 1939 r.
Marszałek Józef Piłsudski Patronem Szkoły.
- przedstawić biografię Marszałka Piłsudskiego
- omówić postawę w walce o niepodległą Polskę
- przedstawić funkcje cywilne i wojskowe J. Piłsudskiego
- wyjaśnić dlaczego jest wzorem dla młodzieży szkolnej
HISTORIA I CZAS W HISTORII
podstawowe:
- poprawnie posługuje się terminami: historia, źródło historyczne, archeologia, epoki historyczne, chronologia,
nasza era, przed naszą erą, wiek, prahistoria
- dokonuje prostej klasyfikacji źródeł historycznych
- podaje przykłady źródeł pisanych i niepisanych
ponadpodstawowe:
- omawia pracę historyka i archeologa
- omawia rolę źródeł historycznych
podstawowe:
- wymienia nazwy epok historycznych w kolejności chronologicznej: starożytność, średniowiecze,
nowożytność, współczesność
- umiejscawia wydarzenie w odpowiedniej epoce
- określa w dacie wiek i jego połowę
ponadpodstawowe:
- określa wiek danego wydarzenia i umiejscawia je w odpowiedniej epoce historycznej
- określa ramy chronologiczne epok historycznych
POCZĄTKI CYWILIZACJI
podstawowe
- poprawnie posługuje się terminami: ewolucja, australopitek, homo habilis, homo erectus, homo
neandertalensis, homo sapiens, paleolit, koczowniczy tryb życia
- wymienia w kolejności etapy ewolucji człowieka
- wskazuje na mapie kolebkę ludzkości
- opisuje warunki życia ludzi w czasach prehistorycznych
- podaje nazwy najważniejszych wynalazków człowieka z czasów prahistorycznych
- wymienia sposoby krzesania ognia stosowane przez człowieka pierwotnego
ponadpodstawowe:
- określa ramy chronologiczne kolejnych etapów ewolucji człowieka
- podaje najistotniejsze cechy wyglądu różnych gatunków człowiekowatych
i ich umiejętności
- wskazuje na mapie kierunki i trasy ekspansji gatunku ludzkiego
- omawia znaczenie tworzenia
i praktycznego zastosowania narzędzi oraz opanowania umiejętności krzesania ognia dla rozwoju człowieka
- wyjaśnia, na czym polegała zależność człowieka od przyrody
- wymienia przyczyny powstania pierwszych dzieł sztuki praludzi
- przedstawia dokonania Karola Darwina
- poprawnie posługuje się terminami: ewolucjonizm, antropologia
- wymienia teorie dotyczące powstania człowieka
- opisuje, czym zajmuje się antropolog - omawia sposoby ustalania wieku znalezisk
podstawowe:
- poprawnie posługuje się terminami: neolit, rewolucja neolityczna, osiadły tryb życia, osada, megalit, dolmen,
epoka brązu, epoka żelaza
- określa ramy chronologiczne rewolucji neolitycznej
- opisuje życie codzienne ludzi przed rewolucją neolityczną
- przedstawia zmiany, które zaszły
w życiu człowieka w okresie neolitu
- podaje nazwy metali wykorzystywanych przez praludzi do wytopu broni, narzędzi, ozdób
- przedstawia wpływ zmian klimatycznych na tryb życia człowieka pierwotnego
ponadpodstawowe:
- uzasadnia słuszność określenia rewolucja dla zmian, które zaszły w życiu człowieka w okresie neolitu
- omawia tryb życia i zajęcia ludzi epoki neolitu
- nazywa i lokalizuje na mapie pozostałości najstarszej znanej osady ludzkiej
- charakteryzuje wygląd osad neolitycznych
opisuje wygląd i funkcje budowli megalitycznych
- wyjaśnia, jakie zmiany nastąpiły w życiu człowieka dzięki opanowaniu umiejętności wytopu metali
podstawowe:
- podaje ramy chronologiczne istnienia cywilizacji sumeryjskiej
- poprawnie posługuje się terminami: cywilizacja, Żyzny Półksiężyc, Mezopotamia, system irygacyjny,
Sumerowie, miasto-państwo, król-kapłan, zikkurat
- lokalizuje na mapie Mezopotamię
- omawia położenie geograficzne
i warunki naturalne panujące w Mezopotamii
- określa rolę rzek w starożytnej Mezopotamii
- opisuje wygląd miast sumeryjskich
- wymienia osiągnięcia Sumerów
ponadpodstawowe:
- charakteryzuje oddziaływanie warunków naturalnych na życie mieszkańców Mezopotamii
- wyjaśnia, jaki wpływ na organizację pierwszych państw miało ich położenie geograficzne oraz warunki
naturalne
- przedstawia związek między budową i utrzymaniem sieci irygacyjnej a powstaniem pierwszych państw
- omawia organizację państwa Sumerów
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: ok. 2 tys. lat p.n.e., XVIII w. p.n.e., VII w. p.n.e., 612 r. p.n.e., VI w.
p.n.e.
- poprawnie posługuje się terminami: Babilon, Kodeks Hammurabiego, politeizm, Aszur, Niniwa, wiszące
ogrody, rydwan
- prezentuje najważniejsze fakty z historii Asyrii i Babilonii
- przedstawia dokonania postaci: Hammurabiego, Nabuchodonozora II, Sargona II Wielkiego, Asurbanipala
- lokalizuje na mapie państwo babilońskie i asyryjskie
ponadpodstawowe:
- omawia najważniejsze zasady prawne zapisane w Kodeksie Hammurabiego
- wyjaśnia znaczenie kodyfikacji prawa dla sprawnego funkcjonowania państwa
- interpretuje zasadę „oko za oko, ząb za ząb”
- ocenia starożytny system prawny
- opisuje wygląd Babilonu za panowania Nabuchodonozora II
- omawia system religijny starożytnej Babilonii
- przedstawia osiągnięcia cywilizacji asyryjskiej
- wymienia czynniki, które umożliwiły Asyryjczykom prowadzenie skutecznej polityki podbojów
podstawowe:
- lokalizuje na mapie Egipt
- omawia położenie geograficzne i warunki naturalne panujące w Egipcie
- charakteryzuje strukturę społeczeństwa egipskiego
- określa zakres władzy faraona
ponadpodstawowe:
- wyjaśnia rolę Nilu w rozwoju cywilizacji egipskiej
- uzasadnia słuszność określenia „Egipt – darem Nilu”
- omawia organizację państwa egipskiego
- tłumaczy, jaką rolę odgrywały poszczególne warstwy społeczeństwa egipskiego
podstawowe:
- zna wydarzenia z datami: ok. 2500 r. p.n.e., 1313 r. p.n.e.
- poprawnie posługuje się terminami: politeizm, mumia, mumifikacja, sarkofag, piramida, sfinks, hieroglify,
Dolina Królów
- wymienia imiona najważniejszych bogów egipskich
- podaje nazwy najsłynniejszych piramid egipskich
- przedstawia największe osiągnięcia cywilizacji egipskiej
- zna wydarzenia z datami: ok. 2500 r. p.n.e., 1313 r. p.n.e.
- poprawnie posługuje się terminami: politeizm, mumia, mumifikacja, sarkofag, piramida, sfinks, hieroglify,
Dolina Królów
- wymienia imiona najważniejszych bogów egipskich
- podaje nazwy najsłynniejszych piramid egipskich
- przedstawia największe osiągnięcia cywilizacji egipskiej
ponadpodstawowe:
- wymienia cechy charakterystyczne wyglądu wybranych bogów egipskich
- omawia rolę religii w życiu starożytnych Egipcjan
- podaje przyczyny mumifikacji zwłok
- opisuje etapy procesu mumifikacji
- tłumaczy, czym były i jak budowano egipskie piramidy
- określa system wartości starożytnych Egipcjan
- ocenia wkład mieszkańców Egiptu w rozwój cywilizacji
- wyjaśnia przeznaczenie Doliny Królów
podstawowe:
- określa ramy chronologiczne istnienia państwa żydowskiego
- poprawnie posługuje się terminami
Hebrajczycy, Kanaan, Palestyna, Jahwe, Juda, Izrael, niewola babilońska, prorok, Mesjasz, monoteizm,
judaizm, dekalog, menora, Biblia, Tora, Arka Przymierza
- przedstawia dokonania postaci: Abrahama, Mojżesza, Dawida, Salomona, Cyrusa II Wielkiego
- lokalizuje na mapie Izrael
- omawia położenie geograficzne i warunki naturalne Palestyny
- określa różnice między religią Żydów a wierzeniami pozostałych cywilizacji starożytnych
ponadpodstawowe:
- opisuje okoliczności powstania państwa Izrael
- omawia sytuację narodu żydowskiego po śmierci Salomona
- przedstawia okoliczności upadku państwa żydowskiego
- charakteryzuje system wierzeń Izraelitów
- opisuje wygląd świątyni jerozolimskiej
- ocenia rolę Biblii jako źródła historycznego
podstawowe:
- określa czas powstania cywilizacji Indii i Chin
- poprawnie posługuje się terminami: cytadela, Ariowie, kasta, system kastowy, buddyzm, hinduizm, nirwana,
Wielki Mur Chiński, terakotowa armia, humanitaryzm
- przedstawia dokonania postaci: Buddy, Konfucjusza
- lokalizuje na mapie Indie i Chiny
- omawia położenie geograficzne i warunki naturalne cywilizacji indyjskiej i chińskiej
- wymienia osiągnięcia cywilizacji indyjskiej i chińskiej
ponadpodstawowe:
- omawia pierwsze cywilizacje powstałe w dolinie Indusu
- przedstawia zasady funkcjonowania społeczeństwa indyjskiego za rządów Ariów
- określa system wartości wyznawców buddyzmu i hinduizmu
- prezentuje zasięg terytorialny buddyzmu w przeszłości i współcześnie
- opisuje organizację państwa chińskiego
- wyjaśnia przyczyny budowy Wielkiego Muru Chińskiego
- charakteryzuje system filozoficzny stworzony przez Konfucjusza
- tłumaczy, dlaczego konfucjanizm stał się religią państwową
podstawowe:
- podaje daty powstania poszczególnych rodzajów pisma
- poprawnie posługuje się terminami: piktogram, pismo klinowe, hieroglif, pismo demotyczne, papirus,
alfabet, Fenicjanie
- wymienia rodzaje pisma, którymi posługiwały się ludy starożytne
- podaje nazwy materiałów piśmienniczych stosowanych w starożytności
- określa rolę pisma w starożytności
- opisuje znaczenie alfabetu stworzonego przez Fenicjan
ponadpodstawowe:
- wymienia przyczyny powstania pisma
- przedstawia historię pisma
- omawia znaczenie powstania pisma dla rozwoju cywilizacji ludzkiej
- opisuje sposób produkcji papirusu
- tłumaczy, na czym polega wyższość pisma alfabetycznego nad pismem obrazkowym
- wyjaśnia znaczenie pisma dla cywilizacji współczesnej
ponadpodstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: 1799 r., 1824 r.
- przedstawia dokonania Jeana Françisa Champolliona
- poprawnie posługuje się terminami: hieroglif, pismo demotyczne, alfabet grecki, Kamień z Rosetty, kartusz
- opisuje okoliczności odczytania egipskich hieroglifów
- podaje okoliczności odnalezienia Kamienia z Rosetty
- opisuje, w jaki sposób odszyfrowano hieroglify egipskie
- wyjaśnia zasady posługiwania się hieroglifami
- wymienia cechy charakteryzujące rzetelnego badacza
ANTYCZNA GRECJA
podstawowe:
- lokalizuje na mapie Grecję
- omawia położenie geograficzne
i warunki naturalne Grecji
- określa ramy chronologiczne istnienia kultury minojskiej i mykeńskiej
- poprawnie posługuje się terminami: Hellada, Hellenowie, kultura minojska, kultura mykeńska, polis, agora,
kolonizacja, kolonia, metropolia
- opisuje życie i zajęcia mieszkańców Grecji
- wskazuje na mapie zasięg kolonizacji greckiej
- wymienia czynniki jednoczące Greków
ponadpodstawowe:
- wyjaśnia wpływ warunków naturalnych na życie i zajęcia Greków, a także na organizację państwowości
greckiej
- charakteryzuje kulturę minojską i mykeńską
- opisuje wygląd greckiej polis
- omawia sposób powstawania państw greckich
- tłumaczy, jaką funkcję pełniła agora
- wymienia przyczyny i skutki kolonizacji greckiej
- przedstawia przebieg kolonizacji greckiej
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datą 508 r. p.n.e.
- przedstawia dokonania Peryklesa
- poprawnie posługuje się terminami: Ateny, Attyka, demokracja, zgromadzenie ludowe (eklezja), demagog,
strateg, ostracyzm, Akropol, agora, stoa
- lokalizuje na mapie Ateny
- charakteryzuje społeczeństwo Aten
- wymienia nazwy organów władzy ateńskiej polis
- opisuje życie codzienne i zajęcia Ateńczyków
ponadpodstawowe:
- prezentuje proces kształtowania się demokracji ateńskiej
- wskazuje podobieństwa i różnice między demokrację ateńską
a współczesną
- ocenia dokonania Peryklesa i jego zasługi w rozwoju demokracji ateńskiej
- wyjaśnia, jaką rolę w demokracji ateńskiej odgrywał ostracyzm
- opisuje wygląd starożytnych Aten
- określa, które warstwy społeczne w ateńskiej polis posiadały prawa polityczne, a które były ich pozbawione
- omawia cechy charakterystyczne demokracji ateńskiej
podstawowe:
- przedstawia dokonania Likurga
- poprawnie posługuje się terminami: Sparta, Lakonia, heloci, periojkowie, geruzja (rada starszych), eforzy,
zgromadzenie ludowe
- lokalizuje na mapie Spartę
- charakteryzuje społeczeństwo spartańskie
- opisuje życie i zajęcia Spartan
- omawia ustrój Sparty i zadania organów władzy w polis
- przedstawia okoliczności upadku państwa spartańskiego
- wyjaśnia znaczenie powiedzeń:
„z tarczą lub na tarczy”, „mówić lakonicznie”
- tłumaczy, na czym polegało wychowanie spartańskie
- wyjaśnia, kto i dlaczego podlegał wychowaniu spartańskiemu
- omawia współczesne znaczenie słowa spartański
ponadpodstawowe:
- określa rolę i zadania królów spartańskich
- dokonuje oceny ustroju Sparty
- tłumaczy, jaką pozycję w społeczeństwie spartańskim zajmowały kobiety
- przedstawia związek między małą liczbą Spartan a ich sposobem wychowania i życia
- ocenia reguły, którym podlegało życie Spartan
- opisuje ustrój spartański i zasady jego funkcjonowania
- wskazuje różnice między ustrojem Sparty i Aten
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: VI w. p.n.e., 490 r. p.n.e., 480 r. p.n.e., 479 r. p.n.e.
- przedstawia dokonania postaci: Dariusza, Kserksesa, Miltiadesa, Leonidasa i Temistoklesa
- poprawnie posługuje się terminami: hoplita, hoplon, falanga, Persja, Nieśmiertelni, Maraton, Termopile,
Salamina, Plateje, triera
- lokalizuje na mapie Persję i Grecję
- wymienia przyczyny wojen grecko-perskich
- wskazuje na mapie trasy wypraw Persów przeciwko Grekom oraz miejsca najważniejszych bitew
- omawia wygląd i uzbrojenie greckiego hoplity
ponadpodstawowe:
- opisuje wygląd triery
- przedstawia przebieg konfliktu
grecko-perskiego
- omawia dokonania greckich dowódców
- wyjaśnia pochodzenie tradycji biegu maratońskiego
- ocenia postawę wojowników spartańskich walczących pod Termopilami
- tłumaczy, jakie czynniki zadecydowały o ostatecznym sukcesie Greków
- wyjaśnia symboliczne znaczenie słów: „Termopile”, „Przechodniu, powiedz Sparcie, że tu leżymy, wierni jej
prawom”
- określa okoliczności wybuchu wojen grecko-perskich
podstawowe:
- poprawnie posługuje się terminami: tytani, Olimp, wyrocznia, Pytia, Akropol, mit, heros
- lokalizuje na mapie Olimp i Delfy
- podaje imiona głównych bogów
i bogiń greckich oraz dziedziny życia, którym patronowali
- wskazuje atrybuty poszczególnych bóstw
- wymienia imiona najsłynniejszych herosów greckich i ich czyny
- wyjaśnia rolę mitów w życiu Greków
ponadpodstawowe:
- charakteryzuje system wierzeń starożytnych Greków
- omawia rolę religii jako czynnika jednoczącego Greków
- określa rolę wyroczni w życiu Greków
- opisuje wygląd ateńskiego Akropolu
- wyjaśnia znaczenie mitu o Prometeuszu
- tłumaczy, na czym polega postawa prometejska
- odszukuje w mitach wartości uniwersalne
- opisuje, w jaki sposób starożytni Grecy wyobrażali sobie bogów
- wyjaśnia wpływ mitologii greckiej na cywilizację współczesną
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: 776 r. p.n.e., 393 r. n.e., 1896 r.
- poprawnie posługuje się terminami: gimnazjon, agon, hipodrom, igrzyska, olimpiada, Olimpia, pięciobój
olimpijski
- lokalizuje na mapie Olimpię
- wyjaśnia rolę sportu w życiu Greków
- wymienia dyscypliny sportowe znane starożytnym Grekom
ponadpodstawowe:
- opisuje przebieg starożytnych igrzysk olimpijskich
- charakteryzuje sposób traktowania zwycięzców igrzysk przez Greków
- omawia ideę starożytnych
i współczesnych igrzysk olimpijskich
- przedstawia podobieństwa i różnice między starożytnymi a współczesnymi igrzyskami olimpijskimi
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: ok. 750 r. p.n.e., ok. 534 r. p.n.e.
- przedstawia dokonania postaci: Sofoklesa, Arystofanesa, Homera, Fidiasza i Myrona
- poprawnie posługuje się terminami: Wielkie Dionizje, koturny, dramat, tragedia, komedia, skene,
proskenion, orchestra, theatron, „Iliada”, „Odyseja”, meandry, malarstwo czarnofigurowe i
czerwonofigurowe, porządek dorycki, joński, koryncki
- opisuje przebieg Wielkich Dionizji
- przedstawia okoliczności narodzin teatru greckiego
- omawia rolę teatru w życiu starożytnych Greków
- prezentuje najważniejsze osiągnięcia kultury greckiej
- podaje nazwy stylów malarskich stosowanych przez starożytnych Greków
- wymienia nazwy greckich porządków architektonicznych
ponadpodstawowe:
- wyjaśnia zasady obowiązujące w teatrze greckim
- przedstawia różnice między grecką tragedią a komedią
- opisuje wygląd teatru greckiego
- przytacza najważniejsze informacje dotyczące treści „Iliady” i „Odysei”
- wskazuje cechy charakterystyczne rzeźby i malarstwa greckiego
- określa różnice pomiędzy porządkami architektonicznymi występującymi w starożytnej Grecji
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: VII–VI w. p.n.e., V w. p.n.e., IV w. p.n.e., III w. p.n.e., II w. n.e.
- przedstawia dokonania postaci: Sokratesa, Platona, Arystotelesa, Heraklita z Efezu, Demokryta z Abdery,
Talesa z Miletu, Pitagorasa, Euklidesa, Herodota, Tukidydesa, Klaudiusza Ptolemeusza, Archimedesa
- poprawnie posługuje się terminami: filozofia, logika, Akademia Platońska, Liceum, klepsydra
- wymienia zagadnienia będące przedmiotem zainteresowania filozofów
- opisuje dokonania przedstawicieli nauki greckiej
ponadpodstawowe:
- opisuje okoliczności narodzin filozofii
- przedstawia poglądy najsłynniejszych filozofów greckich
- wyjaśnia rolę filozofii w życiu starożytnych Greków
- ocenia wkład greckich filozofów i wynalazców w rozwój różnych dziedzin nauki
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: 338 r. p.n.e., 334 r. p.n.e., 333 r. p.n.e., 331 r. p.n.e., 323 r. p.n.e.
- przedstawia dokonania postaci: Filipa II, Aleksandra Wielkiego, Dariusza III
- poprawnie posługuje się terminami: Związek Morski, wojna peloponeska, Cheronea, Issos, Gaugamela,
kultura hellenistyczna, węzeł gordyjski
- omawia przyczyny i skutki wojny peloponeskiej
- lokalizuje na mapie Macedonię
- wskazuje na mapie trasę wyprawy Aleksandra Wielkiego, miejsca najważniejszych bitew i zajęte terytoria
ponadpodstawowe:
- wyjaśnia sytuację w Grecji po zakończeniu wojen z Persją
- podaje przyczyny podboju Persji przez Aleksandra Wielkiego
- omawia skutki powstania imperium Aleksandra Macedońskiego- opisuje przebieg wyprawy Aleksandra
przeciwko Persom
- omawia organizację imperium macedońskiego
- prezentuje okoliczności zakończenia wyprawy Aleksandra Wielkiego
- wymienia okoliczności powstania państw hellenistycznych
- podaje cechy charakterystyczne kultury hellenistycznej
- ocenia wpływ jednostki na proces kształtowania dziejów
IMPERIUM RZYMSKIE
Podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: 753 r. p.n.e., 509 r. p.n.e., 389 r. p.n.e.
- prezentuje postacie legendarnych założycieli Rzymu: Romulusa i Remusa
- poprawnie posługuje się terminami: Etruskowie, Italikowie, Latynowie, Lacjum, wilczyca kapitolińska,
patrycjusz, plebejusz, Galowie
- lokalizuje na mapie Italię i Rzym
- omawia położenie geograficzne i warunki naturalne panujące w Italii
- określa ramy chronologiczne istnienia monarchii w Rzymie
- wskazuje na mapie terytoria w Italii podbite przez Rzymian
- wymienia nazwy warstw społecznych w starożytnym Rzymie
- wyjaśnia znaczenie wyrażenia „pyrrusowe zwycięstwo-porównuje wpływ warunków naturalnych na rozwój
cywilizacji rzymskiej i greckiej
ponadpodstawowe:
- opowiada legendę o założeniu Rzymu
- wymienia imiona królów panujących w Rzymie
- charakteryzuje panowanie kolejnych władców rzymskich
- omawia okoliczności obalenia monarchii w Rzymie
- określa rolę i zadania poszczególnych warstw społecznych starożytnego Rzymu
- przedstawia etapy podboju Italii przez Rzymian
- podaje nazwy ludów italskich podbitych przez wojska rzymskie
- poprawnie posługuje się terminami: republika, zgromadzenie ludowe, senat, kolegialność, konsul, dyktator,
pretor, cenzor, edyl, kwestor, liktor, trybun ludowy, veto
- wymienia nazwy najważniejszych instytucji władzy w starożytnym Rzymie
- omawia zadania zgromadzenia ludowego, senatu i poszczególnych urzędników rzymskich
ponadpodstawowe:
- przedstawia zasady funkcjonowania republiki rzymskiej
- wskazuje podobieństwa i różnice między demokracją ateńską a republiką rzymską
- określa istotę sporu o prawa polityczne plebejuszy i sposób jego rozwiązania
- podaje cechy, które powinien posiadać wzorowy obywatel Rzymu
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: 264–241 r. p.n.e., 218–201 r. p.n.e., 216 r. p.n.e., 202 r. p.n.e., 149–146
r. p.n.e., 52 r. p.n.e.
- przedstawia dokonania postaci: Hannibala, Scypiona, Juliusza Cezara, Wercyngetoryksa
- poprawnie posługuje się terminami: legion, oddział inżynieryjny, wojny punickie, Kartagina, Kanny, Zama,
Alezja, Imperium Rzymskie
- wymienia typy oddziałów wchodzących w skład armii rzymskiej
ponadpodstawowe:
- określa przyczyny i skutki wojen punickich
- wskazuje na mapie terytoria zajęte przez Rzymian podczas wojen punickich oraz w II i I w. p.n.e.
- zna wydarzenia związane z datami: 264–241 r. p.n.e., 218–201 r. p.n.e., 216 r. p.n.e., 202 r. p.n.e., 149–146
r. p.n.e., 52 r. p.n.e.
- przedstawia dokonania postaci: Hannibala, Scypiona, Juliusza Cezara, Wercyngetoryksa
- poprawnie posługuje się terminami: legion, oddział inżynieryjny, wojny punickie, Kartagina, Kanny, Zama,
Alezja, Imperium Rzymskie
- wymienia typy oddziałów wchodzących w skład armii rzymskiej
- określa przyczyny i skutki wojen punickich
- wskazuje na mapie terytoria zajęte przez Rzymian podczas wojen punickich oraz w II i I w. p.n.e.
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: 71 r. p.n.e., 60 r. p.n.e., 48 r. p.n.e., 44 r. p.n.e., 31 r. p.n.e.
- przedstawia dokonania postaci: Spartakusa, Gajusza Juliusza Cezara, Pompejusza Krassusa, Marka
Antoniusza, Oktawiana, Kleopatry
- poprawnie posługuje się terminami: prowincja, namiestnik, łuk triumfalny, triumf, gladiator, sieciarz,
samnita, arystokracja, Farsalos, Akcjum
- lokalizuje na mapie miejsca bitew
z okresu wojen domowych
- wymienia korzyści, jakie Rzym czerpał z posiadania prowincji
- omawia rolę triumfu w starożytnym Rzymie
- wyjaśnia, skąd pochodzili niewolnicy rzymscy
- przedstawia przyczyny i skutki wybuchu powstania gladiatorów
- podaje przyczyny i przejawy kryzysu republiki rzymskiej
ponadpodstawowe:
- omawia skutki podbojów rzymskich dla mieszkańców Italii
- charakteryzuje sposób organizacji prowincji rzymskich
- opisuje przebieg uroczystości triumfu
- wyjaśnia, na czym polegały walki gladiatorów
- omawia przyczyny wojen domowych w Rzymie
- prezentuje przebieg wojen domowych w Rzymie
- przedstawia sytuację niewolników w państwie rzymskim
- omawia przebieg powstania Spartakusa
- wymienia dokonania Juliusza Cezara
- przedstawia okoliczności śmierci Kleopatry
podstawowe:
- przedstawia dokonania postaci: Oktawiana Augusta, Trajana
- poprawnie posługuje się terminami: pax romana, pryncypat, cesarz, cesarstwo, romanizacja, bursztynowy
szlak, barbarzyńcy, limes, Wał Hadriana, Dakowie
- określa znaczenie dróg dla funkcjonowania Imperium Rzymskiego
- wymienia nazwy towarów sprowadzanych do Rzymu
- wskazuje na mapie prowincje podbite przez Rzymian w okresie cesarstwa
- lokalizuje na mapie bursztynowy szlak
ponadpodstawowe:
- przedstawia organizację państwa rzymskiego za czasów cesarstwa
- przedstawia ludy sąsiadujące z państwem Rzymian
- wyjaśnia przyczyny budowy limes i Wału Hadriana
- omawia znaczenie szlaku bursztynowego dla gospodarki rzymskiej
- omawia sytuację w państwie rzymskim po zakończeniu wojen domowych
- wyjaśnia zasady pryncypatu
- charakteryzuje politykę cesarstwa w okresie pax romana
- omawia relacje cesarstwa z barbarzyńskimi sąsiadami
- uzasadnia słuszność twierdzenia, że cesarstwo było „komedią republiki”
- określa zakres władzy cesarza
- omawia sposób funkcjonowania gospodarki rzymskiej
- opowiada, w jaki sposób budowano drogi w państwie rzymskim
- wyjaśnia znaczenie powiedzenia: „Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu”
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datą 72 r. n.e.
- poprawnie posługuje się terminami: Forum Romanum, łaźnia (termy), amfiteatr, atrium, perystyl, Ołtarz
Pokoju, westalki, kuria
- omawia funkcje Forum Romanum i łaźni rzymskich
- wymienia rozrywki starożytnych Rzymian
- podaje imiona najważniejszych bogów rzymskich
- określa podobieństwa między religią rzymską a grecką
ponadpodstawowe:
- opisuje wygląd starożytnego Rzymu
- wyjaśnia wpływ religii greckiej na rzymską
- określa warunki życia w mieście
- porównuje Forum Romanum z ateńską agorą
- wskazuje różnice w sposobie życia zamożnych i ubogich Rzymian
- opisuje wygląd domu bogatego Rzymianina
- omawia zmiany w wyglądzie Rzymu wprowadzone za panowania Oktawiana Augusta
- wyjaśnia przyczyny popularności kultu bogów przejętego od ludności z terenów podbitych
- przedstawia system wierzeń rzymskich
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: 449 r. p.n.e., 125 r. n.e., 70–82 r. n.e.
- przedstawia dokonania postaci: Galena, Wespazjana, Tytusa, Justyniana, Wergiliusza, Horacego, Owidiusza,
Liwiusza, Tacyta, Swetoniusza, Mecenasa
- poprawnie posługuje się terminami: mozaika, Koloseum, akwedukt, Prawo XII tablic, Kodeks Justyniana,
mecenas
- wymienia osiągnięcia kultury i architektury rzymskiej
- wyjaśnia, do czego służyły Koloseum i akwedukty
- podaje nazwy rzymskich zbiorów praw
- omawia najważniejsze zasady prawne obowiązujące w starożytnym Rzymie
- wymienia przedstawicieli rzymskiej literatury i historii
ponadpodstawowe:
- wyjaśnia etymologię słowa mecenat
- wskazuje przejawy oddziaływania kultury greckiej na rzymską
- opisuje wygląd i funkcje Koloseum
- przedstawia sposób budowy akweduktów
- omawia osiągnięcia rzymskie w dziedzinie prawa
- wyjaśnia rolę prawa rzymskiego jako podstawy współcześnie funkcjonujących systemów prawnych
- wymienia dokonania przedstawicieli rzymskiej literatury i historii
- ocenia wkład Rzymian w rozwój kultury i jej wpływ na współczesną cywilizację
- tłumaczy, na czym polegał wpływ kultury greckiej na rzymską
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: 7–4 r. p.n.e., 303–304 r., 313 r., 380 r., 392 r.
- przedstawia dokonania postaci: Jezusa z Galilei, Heroda Wielkiego, Poncjusza Piłata, Pawła z Tarsu,
Trajana, Konstantyna Wielkiego, Teodozjusza Wielkiego
- poprawnie posługuje się terminami: Mesjasz, apostołowie, chrześcijaństwo, chrystogram, Pismo Święte,
Ewangelia, teologia, katolicy, sobór, papież, heretyk, zabobon, edykt mediolański
- charakteryzuje działalność Jezusa
- wymienia imiona autorów Ewangelii
- omawia najważniejsze zasady wiary chrześcijańskiej
- określa symbole chrześcijaństwa
- lokalizuje na mapie zasięg chrześcijaństwa do V w. n.e.
- podaje nazwy ksiąg wchodzących
w skład Nowego Testamentu
- wyjaśnia przyczyny ogłoszenia edyktu mediolańskiego
ponadpodstawowe:
- określa sytuację narodu żydowskiego pod panowaniem Rzymian
- omawia działalność apostołów
- wyjaśnia przyczyny popularności chrześcijaństwa w starożytnym Rzymie
- opisuje organizację Kościoła chrześcijańskiego w pierwszych wiekach jego istnienia
- podaje przyczyny prześladowań chrześcijan
- wskazuje przyczyny i konsekwencje sporów wewnątrz Kościoła chrześcijańskiego
- wymienia nazwy odłamów religii chrześcijańskiej
- przedstawia okoliczności, w których chrześcijaństwo stało się religią panującą w Rzymie
podstawowe:
- zna wydarzenia z datami: 235 r., 395 r., 451 r., 476 r.
- przedstawia dokonania postaci: Dioklecjana, Konstantyna Wielkiego, Teodozjusza Wielkiego, Attyli,
Odoakra, Romulusa Augustulusa
- poprawnie posługuje się terminami: wielka wędrówka ludów, barbarzyńcy, Wandal, wandal, Hun, Got
- wskazuje na mapie linię podziału cesarstwa rzymskiego na część wschodnią i zachodnią
- wymienia nazwy plemion barbarzyńskich atakujących cesarstwo
- lokalizuje na mapie tereny cesarstwa objęte wędrówką ludów
- określa wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku cesarstwa zachodniorzymskiego
ponadpodstawowe:
- wyjaśnia etymologię słowa wandal
- omawia sytuację w państwie rzymskim w III i IV w.
- wskazuje przejawy kryzysu w państwie rzymskim
- charakteryzuje próby reform podejmowane przez cesarzy rzymskich: Dioklecjana, Konstantyna i
Teodozjusza
- określa sytuację Rzymu w czasie wędrówki ludów
- opisuje tryb życia Hunów
- wyjaśnia, w jaki sposób barbarzyńcy przyczynili się do zniszczenia Rzymu
- omawia symboliczne znaczenie daty 476 r.
POCZĄTKI ŚREDNIOWIECZA
Podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: 330 r., 395 r., 527 r.
- przedstawia dokonania Justyniana I Wielkiego
- poprawnie posługuje się terminami: Bizancjum, Hagia Sophia, ogień grecki, ikona, katolicyzm, prawosławie,
bazylika
- lokalizuje na mapie Konstantynopol i cesarstwo bizantyjskie
- wymienia nazwy terytoriów podbitych przez Justyniana I Wielkiego
- wyjaśnia znaczenie określenia Nowy Rzym
- prezentuje osiągnięcia Bizancjum w dziedzinie kultury i nauki
- poprawnie stosuje nazwy katolicyzm i prawosławie dla poszczególnych odłamów Kościoła
chrześcijańskiego
- określa wpływ warunków geograficznych na znaczenie Konstantynopola
ponadpodstawowe:
- opisuje okoliczności powstania Konstantynopola
- charakteryzuje sytuację w Bizancjum po upadku Rzymu
- wymienia reformy wprowadzone przez Justyniana I Wielkiego
- omawia ustrój Bizancjum
- opisuje wygląd świątyni Hagia Sophia
- określa czynniki decydujące o sile militarnej Bizancjum
- przedstawia sytuację Kościoła chrześcijańskiego po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego
- wskazuje różnice między Kościołem wschodnim a zachodnim
podstawowe:
- zna wydarzenia z datami: 622 r., 630 r., 632 r., 711 r.
- przedstawia dokonania Mahometa
- poprawnie posługuje się terminami: islam, Allach, muzułmanie, hidżra, Koran, szariat, dżihad, meczet,
świątynia Kaaba, minaret, kalif, arabeska
- lokalizuje na mapie Półwysep Arabski oraz miasta: Mekkę i Medynę
- omawia położenie geograficzne i warunki naturalne panujące na Półwyspie Arabskim
- opisuje warunki życia i zajęcia Arabów
- wymienia filary wiary arabskiej
- wskazuje na mapie kierunki i zasięg podbojów Arabów
- prezentuje osiągnięcia arabskie w dziedzinie kultury i nauki
ponadpodstawowe:
- przedstawia okoliczności, w których doszło do powstania islamu
- charakteryzuje związki między islamem, chrześcijaństwem i judaizmem
- dostrzega znaczenie idei świętej wojny dla rozprzestrzeniania się religii arabskiej
- opisuje wygląd meczetu
- omawia organizację państwa arabskiego
- charakteryzuje stosunek Arabów do podbitych narodów
- określa rolę Arabów w rozpowszechnianiu osiągnięć ludów podbitych oraz rozwoju spuścizny starożytnych
cywilizacji
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: 496 r., 732 r., 751 r., 756 r., 800 r., 814 r.
- przedstawia dokonania postaci: Chlodwiga, Karola Młota, Pepina Krótkiego, Karola Wielkiego i Einharda
- poprawnie posługuje się terminami: arianizm, majordom, marchia, margrabia, hrabia, hrabstwo, siedem
sztuk wyzwolonych, minuskuła, renesans karoliński, retoryka, dialektyka, kaligrafia, manuskrypt, miniatura
- lokalizuje na mapie pierwotne siedziby Franków
- opisuje życie codzienne i zajęcia Franków
- określa zasięg terytorialny państwa Franków
- wyjaśnia znaczenie przyjęcia chrztu przez Chlodwiga
- wskazuje na mapie terytoria podbite przez Karola Wielkiego
- przedstawia rozwój kultury i nauki za panowania Karola Wielkiego
- określa znaczenie koronacji cesarskiej Karola Wielkiego w średniowiecznej Europie
- prezentuje dokonania Karola Wielkiego
ponadpodstawowe:
- przedstawia sytuację polityczną w Europie zachodniej po upadku cesarstwa zachodniorzymskiego
- omawia organizację państwa Franków
- opisuje sposób przejęcia władzy w państwie Franków przez dynastię Karolingów
- uzasadnia słuszność określenia renesans karoliński dla zmian w kulturze i nauce, które nastąpiły w VIII i IX
- omawia związek między rozwojem kultury i nauki a utrzymaniem silnego państwa
- ocenia wpływ dokonań Karola Wielkiego na proces kształtowania się średniowiecznej Europy
- charakteryzuje postać Karola Wielkiego
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: 843 r., 962 r., 995 r., 1000 r.
- przedstawia dokonania postaci: Ludwika Pobożnego, Ludwika Niemieckiego, Karola Łysego, Lotariusza
(Lotara), Ottona I, Ottona III, Henryka II
- poprawnie posługuje się terminami: traktat w Verdun, Rzesza Niemiecka, uniwersalizm
- wymienia postanowienia traktatu w Verdun
- lokalizuje na mapie państwa powstałe w wyniku podziału monarchii Karola Wielkiego
- wyjaśnia, w jaki sposób powstała Rzesza Niemiecka
- omawia znaczenie koronacji cesarskiej Ottona I
ponadpodstawowe:
- przedstawia okoliczności, w których doszło do podziału państwa Karola Wielkiego
- ocenia znaczenie traktatu w Verdun dla dalszych losów politycznych Europy
- charakteryzuje sytuację polityczną państwa niemieckiego po wygaśnięciu dynastii Karolingów
- omawia dokonania Ottona I i Ottona III
- tłumaczy, na czym polega idea uniwersalizmu
- ocenia rolę Ottona I i Ottona III w kształtowaniu się średniowiecznej Europy
- opisuje politykę następców Ottona III
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datą 1066 r.
- przedstawia dokonania postaci: Leifa Erikssona, Roberta Giuscarda i Wilhelma Zdobywcy
- poprawnie posługuje się terminami: Normanowie (wikingowie), runy, drakkary, snekkary, kościół klepkowy
- lokalizuje na mapie siedziby Normanów
- omawia warunki naturalne i położenie geograficzne Półwyspu Skandynawskiego
ponadpodstawowe:
- opisuje warunki życia i zajęcia ludności normańskiej
- podaje przyczyny wypraw organizowanych przez Normanów
- wskazuje na mapie kierunki ekspansji wikingów
- wymienia państwa powstałe na terenie Skandynawii
- omawia osiągnięcia Normanów w dziedzinie sztuki i rzemiosła
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: IV–V w., VII w., IX w., 863 r., 885 r., 955 r., 988 r., 1001 r.
- przedstawia dokonania postaci: Samona, Rościsława, Cyryla, Metodego, Świętopełka, Włodzimierza
Wielkiego, Stefana Wielkiego
- poprawnie posługuje się terminami: Słowianie, głagolica, cyrylica, latopis, Lechowe Pole, Korona św.
Stefana
- dokonuje podziału Słowian na grupy (zachodnią, wschodnią, południową)
- wskazuje na mapie położenie pierwszych państw słowiańskich i Węgier
- omawia warunki życia i zajęcia Słowian
- wyjaśnia przyczyny przyjęcia chrztu przez władców słowiańskich
ponadpodstawowe:
- omawia organizację plemion słowiańskich
- wymienia okoliczności powstania pierwszych państw słowiańskich i państwa węgierskiego
- opisuje działalność misyjną Cyryla i Metodego
- wyjaśnia, jakie znaczenie dla utrzymania i rozwoju państwowości słowiańskiej miała decyzja władców o
przyjęciu chrztu
- przedstawia dokonania Włodzimierza Wielkiego i Stefana Wielkiego
- charakteryzuje powstanie państwa ruskiego
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: X w., 1054 r., 1075 r., 1077 r., 1122 r.
- przedstawia dokonania postaci: Sylwestra II, Grzegorza VII i Henryka IV
- poprawnie posługuje się terminami: Cluny, prawo kanoniczne, schizma wschodnia, ekskomunika,
prawosławie, dyktat papieski, inwestytura, Canossa, konkordat wormacki, synod
- wymienia przejawy kryzysu w Kościele w X w.
- lokalizuje na mapie Cluny
- wskazuje na mapie zasięg wpływów Kościoła katolickiego
i prawosławnego
- podaje najistotniejsze treści zawarte w Dyktacie papieskim Grzegorza VII
ponadpodstawowe:
- charakteryzuje sytuację w Kościele chrześcijańskim w X w.
- omawia dokonania papieża Sylwestra II
- przedstawia okoliczności, w których doszło do schizmy wschodniej
- wyjaśnia, na czym polegał spór o inwestyturę
- opisuje przebieg sporu i sposób, w jaki został rozwiązany
- tłumaczy znaczenie powiedzenia: „pójść do Cannosy”
- określa przyczyny i konsekwencje schizmy wschodniej dla Kościoła oraz jego wyznawców
POLSKA PIERWSZYCH PIASTÓW
podstawowe:
- określa ramy chronologiczne istnienia kultur archeologicznych na ziemiach polskich
- zna wydarzenia związane z datami: 120 tys. lat p.n.e., VIII w p.n.e., VI w. p.n.e.
- poprawnie posługuje się terminami: kurhan, kamienne kręgi, kultura archeologiczna, kultura oryniacka,
kultura pucharów lejkowatych, kultura ceramiki sznurowej, kultura unietycka, kultura łużycka, kultura
przeworska, dymarka
ponadpodstawowe:
- przedstawia najważniejsze odkrycia archeologiczne na ziemiach polskich
- wyjaśnia, na czym polega trudność w badaniu historii kultur archeologicznych na ziemiach polskich
- opisuje wygląd osady w Biskupinie
- charakteryzuje kontakty gospodarcze mieszkańców ziem polskich z przedstawicielami cywilizacji
śródziemnomorskich
- omawia system wierzeń słowiańskich
- wymienia nazwy plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie
ponadpodstawowe:
- przedstawia okoliczności odkrycia osady w Biskupinie
- określa, jakie informacje może zdobyć historyk dzięki zastosowaniu metody dendrochronologicznej
- wskazuje problemy wynikające
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: IX w., 960 r., 965 r., 966 r., 972 r., 991 r., 992 r.
- przedstawia dokonania postaci: Mieszka I, Dobrawy, Ibrahima ibn Jakuba, Jordana
- poprawnie posługuje się terminami: „Geograf Bawarski”, drużyna książęca, woj, szyszak, kolczuga, danina,
Dagome iudex, kmieć, ludność służebna
- wymienia nazwy plemion słowiańskich zamieszkujących ziemie polskie i wskazuje na mapie ich siedziby
- lokalizuje na mapie główne grody w państwie Mieszka I
- opisuje okoliczności przyjęcia chrztu przez Mieszka I
- wymienia korzyści wynikające z przyjęcia chrztu
- określa, jakie informacje znalazły się w dokumencie Dagome iudex
- wskazuje na mapie tereny podbite przez Mieszka I
- charakteryzuje strukturę społeczną w państwie Mieszka I
ponadpodstawowe:
- omawia organizację plemion słowiańskich na ziemiach polskich
- przedstawia okoliczności powstania państwa polskiego
- wyjaśnia znaczenie decyzji Mieszka I o przyjęciu chrztu
- prezentuje rozwój terytorialny państwa Mieszka I
- opisuje wygląd i uzbrojenie woja z drużyny książęcej
- tłumaczy, dlaczego książę przyjął chrzest z rąk czeskich
- określa przyczyny powstania dokumentu Dagome iudex
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: 997 r., 1000 r., 1002–1018 r., 1025 r.
- przedstawia dokonania postaci: Bolesława Chrobrego, Ody, biskupa Wojciecha, Ottona III, Radzima
Gaudentego, Galla Anonima, Thietmara, Henryka II, Świętopełka
- poprawnie posługuje się terminami: kasztelan, relikwie, czynszownik, metropolia, kanonizacja, włócznia św.
Maurycego, gród, Grody Czerwieńskie
- opisuje przebieg misji św. Wojciecha
- wymienia przyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego
- wskazuje na mapie terytoria podbite przez Bolesława Chrobrego
- omawia postanowienia pokoju w Budziszynie
- wyjaśnia znaczenie koronacji Bolesława Chrobrego
ponadpodstawowe:
- przedstawia okoliczności przejęcia władzy przez Bolesława Chrobrego
- omawia dokonania Bolesława Chrobrego
- charakteryzuje organizację państwa polskiego za panowania Bolesława
- opisuje żywot św. Wojciecha na podstawie płaskorzeźb na drzwiach katedry gnieźnieńskiej
- wyjaśnia znaczenie zjazdu gnieźnieńskiego dla rozwoju organizacji kościelnej i państwowej
- porównuje relacje źródłowe na temat zjazdu władców w 1000 r.
- opisuje wygląd Gniezna w czasach Bolesława Chrobrego
- ocenia skutki polityki zagranicznej Bolesława dla państwa polskiego
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: 1025 r., 1031 r., 1034 r., 1039 r., 1047., 1069 r., 1076 r., 1079 r.
- przedstawia dokonania postaci: Mieszka II, Bezpryma, Konrada II, Jarosława Mądrego, Kazimierza
Odnowiciela, Miecława, Brzetysława, Bolesława Śmiałego, biskupa Stanisława ze Szczepanowa
- poprawnie posługuje się terminami: trybut, denar
- wymienia przyczyny kryzysu i upadku państwa polskiego w XI w.
- opisuje przebieg konfliktu Bolesława Śmiałego z biskupem Stanisławem
- wyjaśnia przyczyny i skutki sporu między królem a biskupem
ponadpodstawowe:
- opisuje sytuację w państwie polskim po śmierci Bolesława Chrobrego
- omawia działalność Kazimierza Odnowiciela i Bolesława Śmiałego
- porównuje relacje źródłowe na temat sporu między królem Bolesławem a biskupem Stanisławem
- wyjaśnia, dlaczego w sporze o inwestyturę Bolesław Śmiały opowiedział się po stronie papieża
- dokonuje oceny skutków polityki zagranicznej prowadzonej przez Bolesława Śmiałego
- ocenia obiektywizm źródeł historycznych dotyczących wydarzeń z 1079 r.
podstawowe:
- zna wydarzenia związane z datami: 1097 r., 1102 r., 1108 r., 1109 r., 1116 r., 1124 r., 1138 r.
- przedstawia dokonania postaci: Władysława Hermana, Bolesława Krzywoustego, Zbigniewa, Sieciecha,
Henryka V, Warcisława, Bernarda Hiszpana, Ottona z Bambergu, Władysława Wygnańca, Bolesława
Kędzierzawego, Mieszka Starego, Henryka Sandomierskiego, Kazimierza Sprawiedliwego, Salomei
- poprawnie posługuje się terminami: wojewoda, statut, seniorat, senior, dzielnica senioralna
- wyjaśnia przyczyny sporu między Bolesławem Krzywoustym a Zbigniewem
- wskazuje na mapie terytoria podbite przez Bolesława Krzywoustego
- lokalizuje na mapie grody oblegane przez Niemców
- wymienia postanowienia statutu Bolesława Krzywoustego
- wskazuje na mapie dzielnicę senioralną oraz ziemie przyznane poszczególnym synom i wdowie
po Bolesławie Krzywoustym
- omawia dokonania Bolesława Krzywoustego
- podaje przyczyny powstania statutu BolesławaKrzywoustego
ponadpodstawowe:
- określa ramy chronologiczne wydarzeń - charakteryzuje sytuację polityczną państwa polskiego za panowania
Władysława Hermana
- przedstawia okoliczności najazdu niemieckiego na Polskę
- opisuje podbój i chrystianizację Pomorza
- wyjaśnia znaczenie przyłączenia Pomorza do Polski
- ocenia konsekwencje decyzji Bolesława o podziale państwa polskiego opisanych w kronikach Galla
Anonima i Wincentego Kadłubka
ponadpodstawowe:
- wymienia przyczyny powstania dzieł kronikarzy
- przedstawia teorie dotyczące pochodzenia Galla Anonima
- wyjaśnia, kim był Bolesław Zapomniany
- tłumaczy konieczność weryfikacji prawdziwości źródeł historycznych
Uczeń raz w semestrze wykonuje projekt edukacyjny i prezentuje na lekcji.