Świadczenia powiązane z emeryturą lub rentą

Świadczenia powiązane z emeryturą lub rentą

Biuletyn Oświatowy - kwiecień 2006
2
SPIS TREŚCI
KADRY I PŁACE
1. Świadczenia powiązane z emeryturą lub rentą ................................ str. 3
GOSPODARKA FINANSOWA
1. Zamówienia publiczne po zmianach ustawowych ............................... str. 15
INNOWACJE
1. Scenariusz lekcji – „Bogowie Egiptu” ............................................. str. 63
Biuletyn Oświatowy - kwiecień 2006
3
Świadczenia powiązane z emeryturą lub rentą
W związku z nabyciem uprawnień emerytalnych lub rentowych, osoby
uprawnione mogą nabyć prawo do innych świadczeń z tym związanych. Do
najistotniejszych należy odprawa emerytalna lub rentowa oraz renta rodzinna.
1.
Odprawa emerytalna lub rentowa
Pracownik, który spełnia warunki uprawniające do emerytury lub renty z tytułu
niezdolności do pracy, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę
lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, nabywa prawo do odprawy emerytalnej lub
rentowej.
Dla powstania tego uprawnienia istotne jest, aby istniał bezpośredni związek
przyczynowy między ustaniem stosunku pracy a przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu
niezdolności do pracy, tzn. bezpośrednio po rozwiązaniu stosunku pracy pracownik musi
nabyć prawo do emerytury lub renty. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 28
lipca 1999 r.1, przepis art. 921 § 1 Kodeksu pracy wiąże prawo do odprawy emerytalnej z
ustaniem, nie zaś rozwiązaniem stosunku pracy. Wygaśnięcie stosunku pracy wskutek
upływu czasu na jaki zawarto umowę o pracę nie wyklucza jego związku z przejściem na
emeryturę.
A zatem w świetle tego wyroku Sądu Najwyższego możliwe jest nabycie prawa do
odprawy emerytalnej, nawet wtedy, gdy stosunek pracy ustaje z powodu upływu okresu, na
jaki został zawarty, a pracownik nabywa prawo do emerytury. Wypłata odprawy
emerytalnej powinna wówczas nastąpić w dniu ustania stosunku pracy.
Możliwe jest również przejście na emeryturę po rozwiązaniu stosunku pracy z
przyczyn niedotyczących pracownika (w przypadku nauczycieli – na podstawie art. 20 w
związku z art. 88 ust. 1a Karty Nauczyciela, w przypadku pracowników niepedagogicznych
– na podstawie ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z
pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników2). W takim
przypadku pracownik otrzyma dwie odprawy – emerytalną oraz za rozwiązanie stosunku
pracy. Wysokość odprawy emerytalnej i rentowej jest różna w zależności od statusu
pracownika.

Nauczyciele
Na podstawie art. 87 Karty Nauczyciela, nauczycielowi spełniającemu warunki
uprawniające do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, którego stosunek
pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, przysługuje odprawa.
Wysokość tej odprawy jest zależna od stażu pracy nauczyciela. Nauczyciel, który nie
przepracował w szkole co najmniej 20 lat, otrzyma odprawę w wysokości 2 – miesięcznego
ostatnio pobieranego wynagrodzenia w szkole będącej podstawowym miejscem pracy.
Uwzględnienia wymaga fakt, że liczą się tu lata przepracowane w szkole, którą
należy rozumieć zgodnie z art. 3 pkt 2 Karty Nauczyciela, jako przedszkole, szkołę,
placówkę i inną jednostkę organizacyjną wymienioną w art. 1 ust. 1 i 1a Karty. Z
powyższego wynika, że nauczyciel, który ma łączny staż pracy nawet powyżej 20 lat,
jednak w szkolnictwie przepracował mniej niż 20 lat, otrzyma odprawę w wysokości 2 –
miesięcznego wynagrodzenia.
1
2
I PKN 174/99, OSNAPiUS 2000/21/786
Dz.U. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.
Biuletyn Oświatowy - kwiecień 2006
4
Przepis art. 87 ust. 1 Karty Nauczyciela przewiduje dodatkowy warunek negatywny
nabycia prawa do 2-miesięcznej odprawy emerytalnej. Zgodnie z tym przepisem odprawę
emerytalną lub rentową otrzyma nauczyciel, który nie uzyskał z tego tytułu odprawy
przewidzianej w art. 28 Karty. Przepis ten również reguluje prawo do odprawy, ale
uprawnienie to może nabyć tylko nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania.
Odprawa, na podstawie art. 28 Karty Nauczyciela, przysługuje tej grupie
nauczycieli w następujących przypadkach:
• jeżeli rozwiązano stosunek pracy z powodu orzeczenia przez lekarza
przeprowadzającego badanie okresowe lub kontrolne o niezdolności nauczyciela
do wykonywania dotychczasowej pracy – w wysokości 1 – miesięcznego
wynagrodzenia zasadniczego ostatnio pobieranego w czasie trwania stosunku
pracy za każdy pełny rok pracy na stanowisku nauczyciela, w jednostkach
organizacyjnych, o których mowa w art. 1 ust. 1 i 1a oraz ust. 2 pkt 1 i 1a,
nieprzekraczającą jednak 6 – miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego,
• jeżeli rozwiązano stosunek pracy z powodu przekroczenia 2 lat urlopu
bezpłatnego, udzielonego na podstawie art. 70 ust. 1 Karty Nauczyciela3 - odprawę
przyznaje się na zasadach określonych wyżej, z tym że, nie może ona przekroczyć:
o 3 – miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, jeżeli okres pracy
nauczycielskiej nie przekroczył 10 lat;
o 6 – miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli okres pracy nauczycielskiej
przekroczył 10 lat.
• jeżeli stosunek pracy ustał w związku z cofnięciem skierowania do nauczania
religii w szkole – przysługuje odprawa w wysokości 1 – miesięcznego
wynagrodzenia za każdy rok pracy na stanowisku nauczyciela religii, nie więcej
jednak niż w wysokości 3 – miesięcznego wynagrodzenia.
Nauczyciel nie otrzyma więc odprawy emerytalnej, jeżeli nabył prawo do odprawy
w jednej z sytuacji wymienionych w art. 28 Karty Nauczyciela.
Zgodnie natomiast z art. 87 ust. 2 Karty, nauczycielowi spełniającemu warunki
uprawniające do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, którego stosunek
pracy ustał w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
który przepracował w szkole co najmniej 20 lat, przyznaje się odprawę w wysokości 3 –
miesięcznego wynagrodzenia ostatnio pobieranego w szkole będącej podstawowym
miejscem jego pracy.
W razie zbiegu prawa do odprawy wymienionej w art. 87 ust. 1 i 2, przysługuje
jednak odprawa korzystniejsza. Uważam, że tak naprawdę należy przez to rozumieć zbieg
odprawy z art. 28 Karty Nauczyciela, z 3 – miesięczną odprawą należną nauczycielowi z 20
– letnim stażem pracy w szkolnictwie. Tylko wtedy może bowiem się okazać, że odprawa z
art. 87 ust. 1 Karty Nauczyciela jest korzystniejsza niż odprawa z ust. 2. Co do zasady
bowiem odprawa z ust. 1 przysługuje w wysokości 2-miesięcznego wynagrodzenia, zaś z
ust. 2 – jest to wynagrodzenie 3-miesięczne, a zatem korzystniejsze.
3
Zgodnie z tym przepisem, nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania,
który wniósł podanie o przeniesienie do miejscowości będącej miejscem stałego
zamieszkania współmałżonka, jeżeli podanie o przeniesienie nie może być
uwzględnione z powodu niemożności zatrudnienia go w zawodzie nauczycielskim w
miejscu stałego zamieszkania współmałżonka, dyrektor szkoły udziela urlopu
bezpłatnego.
Biuletyn Oświatowy - kwiecień 2006
5
Często zdarza się tak, że stosunek pracy ustaje na podstawie
art. 20 Karty
Nauczyciela, ale po jego rozwiązaniu nauczyciel przechodzi na emeryturę. W takiej
sytuacji nauczycielowi przysługują dwie odprawy:
• z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn określonych
w art. 20 Karty,
• odprawa emerytalna.
Wyjaśnienia wymaga również kwestia obliczenia wysokości odprawy. Zgodnie z
art. 87 ust. 3 Karty, wynagrodzenie stanowiące podstawę ustalenia wysokości odprawy,
oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop
wypoczynkowy. Metoda ta została uregulowana dla nauczycieli
w
rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 czerwca 2001 r. w sprawie
szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop
wypoczynkowy nauczycieli4.
Zgodnie z § 6 tego rozporządzenia, ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy
ustala się, stosując zasady obowiązujące przy obliczeniu wynagrodzenia za urlop
wypoczynkowy. Składniki wynagrodzenia uwzględniane w wynagrodzeniu urlopowym
wylicza zaś § 1 rozporządzenia:
• wynagrodzenie zasadnicze,
• dodatki: za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny, oraz za warunki pracy,
• wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw,
• dodatkowe wynagrodzenie za pracę w porze nocnej,
• odrębne wynagrodzenie za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze
realizowane w dniu wolnym od pracy,
• wynagrodzenie za pracę w święto,
• dodatek za uciążliwość pracy, o którym mowa w art. 19 ust. 2 pkt 2 Karty
Nauczyciela.
Wszystkie te składniki wynagrodzenia liczone są, zgodnie z art. 87 Karty
Nauczyciela, z wynagrodzenia ostatnio pobieranego w szkole będącej podstawowym
miejscem pracy nauczyciela. Przepis nie wyjaśnia,, co należy rozumieć przez pojęcie
„ostatnio”, w związku z czym moim zdaniem należy rozumieć to jako ostatnio pobrane
wynagrodzenie, tj. w miesiącu poprzedzającym miesiąc przejścia na emeryturę lub rentę.
Pamiętać należy, że do odprawy emerytalnej liczy się wynagrodzenie pobierane w
szkole będącej podstawowym miejscem zatrudnienia nauczyciela. Przepisy nie regulując
również i tego, co należy rozumieć przez „podstawowe miejsce zatrudnienia”. Utarty w
tym względzie pogląd stanowi, że jest to miejsce zatrudnienia, w którym pracownik ma
największy wymiar czasu pracy.
(...)
4
Dz.U. Nr 71, poz. 737 ze zm.
Biuletyn Oświatowy - kwiecień 2006
6
Zamówienia publiczne po zmianach ustawowych
Minęły dwa lata od uchwalenia nowych zasad zamawiania dostaw, usług i robót
budowlanych i doczekaliśmy się kolejnych istotnych zmian w tej dziedzinie. 10 maja b.r.
ukazał się Dziennik Ustaw nr 79 w którym opublikowano tekst ustawy zmieniającej w
znacznym stopniu Prawo zamówień publicznych.
Wprowadzone zmiany dotyczą przede wszystkim dużych zamówień, wykraczających
znacznie, zarówno zakresem jak i wielkością kwot, poza obszar zainteresowań jednostek
oświatowych.
Dlatego też w prezentowanym niżej wyciągu z ujednoliconej (po w/w zmianach) ustawy,
pominęliśmy te fragmenty nowelizacji, które nie dotyczą zamówień o wartości
przekraczającej równowartość 60 000 euro, bądź bardzo rzadko w nich występują.
Dla wyróżnienia, fragmenty nowe i zmienione oznaczyliśmy z prawej strony tekstu:
fragmenty nowe (dodane) ograniczeniem prostokątnym (
zmienione – klamrą (
), natomiast zapisy
).
W numerze czerwcowym podamy najważniejsze przepisy wykonawcze dostosowane do
przeprowadzonych zmian a także przedstawimy fachowy komentarz. Omówimy również
zasady dokonywania zamówień nieprzekraczających równowartość 6000 euro
(pozaustawowych).
USTAWA
z dnia 29 stycznia 2004 r.
Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2004 r. Nr 19, poz. 177 z późn. zm.)
(ostatnia zmiana: Dz. U. z dnia 10. 05. 2006 r. Nr 79, poz. 551
- wyciąg -
Dział I
Przepisy ogólne
Rozdział 1
Przedmiot regulacji
Art. 1. Ustawa określa zasady i tryb udzielania zamówień publicznych, środki
ochrony prawnej, kontrolę udzielania zamówień publicznych oraz organy właściwe w
sprawach uregulowanych w ustawie.
DEFINICJE
Art. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) CENIE - należy przez to rozumieć cenę w rozumieniu art.3 ust.1
pkt 1 ustawy z
dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz.U. Nr 97 z 2002 r. z późn. zm.);
2) DOSTAWACH - należy przez to rozumieć nabywanie rzeczy, praw oraz innych
dóbr, w szczególności na podstawie umowy sprzedaży, dostawy, najmu, dzierżawy
oraz leasingu;
pkt 2a (pominięto);
Biuletyn Oświatowy - kwiecień 2006
7
3) KIEROWNIKU ZAMAWIAJĄCEGO - należy przez to rozumieć osobę lub organ,
który - zgodnie z obowiązującymi przepisami, statutem lub umową – jest
uprawniony do zarządzania zamawiającym, z wyłączeniem pełnomocników
ustanowionych przez zamawiającego;
pkt 4 (pominięto);
5) NAJKORZYSTNIEJSZEJ OFERCIE - należy przez to rozumieć ofertę, która
przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów odnoszących się do
przedmiotu zamówienia publicznego albo ofertę z najniższą ceną, a w przypadku
zamówień publicznych w zakresie działalności twórczej lub naukowej, których
przedmiotu nie można z góry opisać w sposób jednoznaczny i wyczerpujący
–
ofertę, która przedstawia najkorzystniejszy bilans ceny i innych kryteriów odnoszących
się do przedmiotu zamówienia publicznego;
6) OFERCIE CZĘŚCIOWEJ - należy przez to rozumieć ofertę przewidującą, zgodnie z
treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia, wykonanie części zamówienia
publicznego;
7) OFERCIE WARIANTOWEJ - należy przez to rozumieć ofertę przewidującą,
zgodnie z warunkami określonymi w specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
odmienny niż określony przez zamawiającego sposób wykonania zamówienia
publicznego;
8) ROBOTACH BUDOWLANYCH – należy przez to rozumieć wykonanie albo
zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca
1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016, z późn. zm.), a także
realizację obiektu budowlanego w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo
budowlane, za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami określonymi
przez zamawiającego;
9) ŚRODKACH PUBLICZNYCH - należy przez to rozumieć środki publiczne w
rozumieniu przepisów o finansach publicznych;
pkt 9a) (pominięto);
10) USŁUGACH - należy przez to rozumieć wszelkie świadczenia, których przedmiotem
nie są roboty budowlane lub dostawy;
11) WYKONAWCY - należy przez to rozumieć osobę fizyczną, osobę prawną albo
jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, która ubiega się o
udzielenie zamówienia publicznego, złożyła ofertę lub zawarła umowę w sprawie
zamówienia publicznego;
12) ZAMAWIAJĄCYM - należy przez to rozumieć osobę fizyczną, osobę prawną albo
jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej obowiązaną do
stosowania ustawy;
13) ZAMÓWIENIACH PUBLICZNYCH - należy przez to rozumieć umowy odpłatne
zawierane między zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi,
dostawy lub roboty budowlane.
PODMIOTY STOSUJĄCE USTAWĘ
Art. 3. 1. Ustawę stosuje się do udzielania zamówień publicznych, zwanych dalej
"zamówieniami", przez:
1) jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach
publicznych;
Biuletyn Oświatowy - kwiecień 2006
2)
8
inne, niż określone w pkt 1, państwowe jednostki organizacyjne nieposiadające
osobowości prawnej;
pkt 3 i 4 (pominięto);
5) inne niż określone w pkt 1 i 2 podmioty, jeżeli łącznie zachodzą następujące
okoliczności:
a) ponad 50% wartości udzielanego przez nie zamówienia jest finansowane ze
środków publicznych lub przez podmioty, o których mowa w pkt 1-3a,
b) wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach
wydanych na podstawie art. 11 ust. 8,
c) przedmiotem zamówienia są roboty budowlane obejmujące wykonanie
czynności w zakresie inżynierii lądowej lub wodnej, budowy szpitali, obiektów
sportowych, rekreacyjnych lub wypoczynkowych, budynków szkolnych,
budynków szkół wyższych lub budynków wykorzystywanych przez administrację
publiczną lub usługi związane z takimi robotami budowlanymi;
6) inne, niż określone w pkt 1 i 2, podmioty, jeżeli zamówienie jest finansowane z
udziałem środków, których przyznanie jest uzależnione od zastosowania procedury
udzielania zamówienia określonej w ustawie;
pkt 7 (pominięto);
ust. 2 (pominięto);
WYŁĄCZENIA Z USTAWY
Art. 4. Ustawy nie stosuje się do:
pkt 1 i 2 (pominięto);
3) zamówień, których przedmiotem są:
a) usługi arbitrażowe lub pojednawcze,
b) usługi Narodowego Banku Polskiego,
c) (uchylony),
d) (uchylony),
lit. e, f, g i h (pominięto);
i) nabycie własności nieruchomości oraz innych praw do nieruchomości, w
szczególności dzierżawy i najmu,
lit. j (pominięto);
4) umów z zakresu prawa pracy;
pkt 5 (pominięto);
6) zamówień na usługi udzielane innemu zamawiającemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1
pkt 1 – 3a, któremu przyznano, w drodze ustawy lub decyzji administracyjnej,
wyłączne prawo do świadczenia tych usług;
7) przyznawania dotacji ze środków publicznych, jeżeli dotacje te są przyznawane na
podstawie ustaw;
8) zamówień i konkursów, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych
równowartości kwoty 6 000 euro;
9) (uchylony);
Biuletyn Oświatowy - kwiecień 2006
9
pkt 10 (pominięty);
11) nabywania dostaw, usług lub robót budowlanych od centralnego zamawiającego lub
od wykonawców wybranych przez centralnego zamawiającego.
Art.4a.1. W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, którego wartość nie
przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 60 000 euro, nie stosuje się
przepisów ustawy dotyczących obowiązku publikacji ogłoszeń w Biuletynie Zamówień
Publicznych, terminów, składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu,
terminów składania ofert, ofert wstępnych i ofert orientacyjnych oraz przepisów ustawy
dotyczących odwołań i skarg.
2. W przypadku zamówienia, o którym mowa w ust. 1, ogłoszenie o wszczęciu
postępowania oraz o zawarciu umowy zamawiający zamieszcza na stronach portalu
internetowego Urzędu Zamówień Publicznych oraz na własnej stronie internetowej, a
jeżeli takiej nie posiada, umieszcza w swojej siedzibie w miejscu publicznie dostępnym,
wskazując odpowiednio przedmiot zamówienia, kryteria oceny ofert, a także termin i
miejsce składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu i składania ofert
oraz uzasadnienie wyboru wykonawcy, któremu udzielono zamówienia.
3. W przypadku zamówień, o których mowa w ust. 1, ustalone przez zamawiającego
terminy składania wniosków o dopuszczenie
do udziału w postępowaniu i terminy
składania ofert, ofert wstępnych lub ofert orientacyjnych nie mogą być krótsze niż 7 dni
od dnia publikacji ogłoszenia na stronach portalu internetowego Urzędu Zamówień
Publicznych albo od dnia przekazania zaproszenia do składania ofert, ofert wstępnych lub
ofert orientacyjnych, jeżeli z przepisów ustawy wynika obowiązek wyznaczenia terminów
dłuższych niż 7 dni.
NIEPEŁNE STOSOWANIE USTAWY
Art. 5. 1. W postępowaniach o udzielenie zamówień, których przedmiotem są
usługi:
1) w zakresie ochrony osób i mienia, z wyjątkiem związanych z konwojowaniem
pieniędzy i kosztowności,
2) socjalne,
3) hotelarskie lub restauracyjne,
4) transportu kolejowego,
5) transportu morskiego lub żeglugi śródlądowej,
6) prawnicze,
7) rekrutacji lub pozyskiwania personelu,
8) szkoleniowe lub edukacyjne,
9) zdrowotne,
10) w zakresie kultury, sportu lub rekreacji, z wyjątkiem usług kablowej sieci radiowej
i telewizyjnej,
11) detektywistyczne,
12) związane bezpośrednio z prowadzeniem gospodarki leśnej
– zamawiający może nie stosować przepisów ustawy dotyczących terminów składania
wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu lub terminów składania ofert,
wadium, zakazu ustalania kryteriów oceny ofert na podstawie właściwości wykonawcy
Biuletyn Oświatowy - kwiecień 2006
10
oraz innych niż dotyczące wartości zamówienia przesłanek wyboru trybu negocjacji z
ogłoszeniem, negocjacji bez ogłoszenia, zapytania o cenę, licytacji elektronicznej, a dla
zamówień określonych w pkt 3-12
- również przesłanek wyboru trybu zamówienia
z wolnej ręki oraz obowiązku informowania w tych przypadkach Prezesa Urzędu
Zamówień Publicznych, zwanego dalej „Prezesem Urzędu”.
2. Jeżeli zamówienie obejmuje równocześnie usługi, o których mowa w ust. 1,
oraz inne usługi, dostawy lub roboty budowlane, do udzielenia zamówienia stosuje się
przepisy dotyczące tego przedmiotu zamówienia, którego wartościowy udział w danym
zamówieniu jest największy.
3. Zamawiający nie może w celu uniknięcia procedur udzielania zamówień
określonych ustawą łączyć innych zamówień z usługami, o których mowa w ust. 1.
(....)
Biuletyn Oświatowy - kwiecień 2006
11
Scenariusz lekcji – „Bogowie Egiptu”
1. Hasło programowe: Religie wschodnie
2.
Treści programowe:
1. Charakter wierzeń egipskich.
2. Wiara w życie pozagrobowe.
3. Architektura sakralna – świątynie i piramidy.
Temat: Bogowie Egiptu
I . Założenia metodyczne:
1.
Cele lekcji wyrażane w formie operacyjnej:
Poziom I – WIADOMOŚCI
◘
Kategoria A. Zapamiętanie wiadomości
5.
6.
Uczeń powinien zapamiętać:
pojęcia: wielobóstwo, bóstwa, świątynie, kapłani, mumie, piramidy,
nazwy: Sakkara, Giza, Nil.
◘
Kategoria B. Zrozumienie wiadomości
7.
8.
Uczeń powinien:
zrozumieć znaczenie poznanych pojęć i nazw,
opowiedzieć o wierzeniach starożytnych Egipcjan, używając zwrotów: wiara, religia
politeistyczna, wielobóstwo, mit, mitologia, życie pozagrobowe, balsamowanie zwłok,
zaświaty, kapłani.
Poziom II – UMIEJĘTNOŚCI
◘
Kategoria C. stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych
9.
10.
11.
12.
Uczeń powinien umieć:
wyjaśnić pojęcia: wielobóstwo, bóstwa, świątynie, kapłani, mumie, piramidy,
opisać świątynię egipską, piramidę,
na podstawie materiału ilustracyjnego opisać wyobrażenia bóstw starożytnego Egiptu,
wskazać na mapie: Egipt, Sakkara, Giza, Nil.
◘
Kategoria D. stosowanie wiadomości w sytuacjach problemowych
Uczeń powinien umieć:
13. wyjaśnić, dlaczego w Egipcie przeprowadzano mumifikację zwłok
14. uzasadnić, dlaczego kapłani cieszyli się w starożytnym Egipcie wielkim szacunkiem,
15. rozpoznać wizerunki bogów egipskich wśród innych, nie podając ich imion.
Biuletyn Oświatowy - kwiecień 2006
12
Poziom III – POSTAWY I PRZEKONANIA
Uświadomienie roli, jaką w życiu człowieka odgrywa religia
oparciu o wierzenia o życiu pośmiertnym.
w
1.
Środki dydaktyczne: podręcznik dla klasy V Grzegorza Wojciechowskiego:
„Historia i społeczeństwo. Człowiek i jego cywilizacja”, zeszyt ćwiczeń dla
klasy
V
Renaty
Poźnikiewicz
i Grzegorza Wojciechowskiego: „Historia i społeczeństwo. Człowiek i jego
cywilizacja.”, mapa starożytnego Wschodu, plansze, zdjęcia przedstawiające
piramidy i świątynie egipskie oraz wyobrażenia bogów starożytnego Egiptu,
karty pracy, film pt. „Faraon” w reżyserii
J. Kawalerowicza.
2.
Strategia nauczania: nauczanie polimetodyczne (praca
podręcznikiem, rozmowa nauczająca, praca z tekstem źródłowym
wykonywanie zadań w zeszycie ćwiczeń i na kartach pracy).
3.
Zasady nauczania: świadomy i aktywny udział uczniów w procesie nauczania –
uczenia się.
4.
Formy pracy: zbiorowa, indywidualna.
5.
Czas: 2 jednostki lekcyjne.
z
i mapą,
(...)