Dary uzdrowień

Dary uzdrowień
cari,smata ivama,twn
(1 Kor 12, 9. 28. 30)
zdrowienia i uzdrawianie wywołują współcześnie wiele emocji,
dlatego — zanim przejdziemy do omówienia samego daru —
słusznym wydaje się szersze spojrzenie na chorobę i zdrowie w
świetle Pisma Świętego.
Na wstępie zauwaŜmy, Ŝe we wszystkich trzech przypadkach, w których
apostoł Paweł mówi na temat tzw. daru uzdrawiania, zarówno słowo dar
łaski (gr. charisma), jak i słowo uzdrowienie (gr. iama) występują w
liczbie mnogiej: charismata iamaton (cari,smata ivama,twn), czyli dary
uzdrowień. Problem ten omówimy w dalszej części studium.
Rozpocznijmy od biblijnego spojrzenia na problem choroby.
Choroba w świetle Biblii
Choroba to niedomaganie, zakłócenie równowagi, brak harmonii w
sferze ciała i psychiki człowieka oraz proces prowadzący do
zaburzeń w obu tych sferach.
Biblijne pojmowanie
stwierdzeniach:
choroby
wyrazić
moŜna
w
czterech
Choroba jest elementem składowym rzeczywistości skaŜonej
grzechem i przez to oddartej od Boga. Rzeczywistość choroby
Biblia opisuje takimi słowami, jak np: dolegliwość, smutek, ból,
trud (hebr. iccabon, ecew 1 MjŜ 3,16); choroba (hebr. machalah; 2
MjŜ 15,26); schorzenie, choroba, słabość, smutek (hebr. kala; 1 MjŜ
48,1; 5 MjŜ 29,21); najgorsze ubóstwo, obłoŜna choroba (hebr.
dalla; Iz 38,12; 3 MjŜ 13,33); omdlenie, choroba, nieczystość
miesięczna (hebr. dawe; Tr 1,13). Choroba jako składnik skaŜonej
grzechem rzeczywistości stoi obok takich elementów, jak:
śmiertelność (1 MjŜ 2,17; 6,3), skaŜenie ludzkiej natury i wszystkich
dzieł człowieka (1 MjŜ 6,5; 8,21; Mt 19,8), autodestrukcja.
str. 2
Dary Ducha Świętego
Choroba jest jednym z elementów języka, za pośrednictwem którego Bóg mówi do stworzenia skaŜonego grzechem i przez to
oddzielonego od Boga. (5 MjŜ 28,58-61; Kzn 7,3: kahas, zob.:
wyŜej; Iz 45,5-7) Jako taka, choroba funkcjonuje obok cierpienia i
bólu, wojny i nieszczęścia, smutku i marności (zob.: Iz 45,7).
Choroba pozostaje w ścisłym związku z posłuszeństwem lub nieposłuszeństwem woli Boga. (2 MjŜ 15,26; 5 MjŜ 28,58-61; Iz 1,46; J 5,14).
Choroba moŜe być środkiem słuŜącym objawieniu się chwały
BoŜej (J 11,4).
Podstawą takiego, jakiego doświadczamy, kształtu rzeczywistości jest
zatem grzech. Jeśli choruję, to dlatego, Ŝe ja zgrzeszyłem albo
zgrzeszyły poprzednie pokolenia, albo dlatego, Ŝe mam udział w
skaŜeniu natury ludzkiej z powodu grzechu Adama. Ze względu na swe
podłoŜe choroby da się podzielić na trzy grupy:
Choroby zawinione przez niepodporządkowanie się człowieka
Prawu BoŜemu (np.: choroby weneryczne, schorzenia wynikające z
niezdrowego odŜywiania się, choroby będące konsekwencją
nałogów).
Choroby wymuszone przez działalność człowieka (np.: choroby
cywilizacyjne i zawodowe, choroby będące bezpośrednią
konsekwencją skaŜenia środowiska naturalnego).
Choroby wynikające z samej śmiertelności ludzkiego ciała (np.:
choroby wieku starczego).
Zdrowie w świetle Biblii
Zdrowie to pełna harmonia w układzie biologiczno-psychicznym,
jakim jest człowiek. Jest ono elementem składowym pozbawionej
grzechu rzeczywistości BoŜej.
Uzdrowienie w świetle Biblii
Uzdrowienie jest znakiem i konsekwencją wkraczania pozbawionej
grzechu rzeczywistości Boga w skaŜoną grzechem rzeczywistość świata.
Uzdrowienie to daje o sobie znać tym pełniej, im pełniej BoŜa
rzeczywistość przenika i przeobraŜa rzeczywistość skaŜoną grzechem i
przez to oderwaną od Boga, im bardziej to, co śmiertelne, zostaje
pochłonięte przez Ŝycie (2 Kor 5,4).
Dar uzdrawiania
str. 3
Ilustracją powyŜszego stwierdzenia jest spojrzenie na Biblię jako
historię realizacji BoŜego planu zbawienia. Odnotowując opisane w
Biblii uzdrowienia zauwaŜamy, Ŝe działy się one juŜ w Starym
Testamencie, ale z o wiele mniejszą częstotliwością, dlatego Ŝe są tam
one tylko znakami władzy i suwerenności Boga, ale nie są, i być nie
mogą, konsekwencją dzieła krzyŜa. W epoce ewangelii wszędzie tam,
gdzie wkracza Chrystus z przebaczeniem i odnową człowieka przez
Ducha Świętego, wkracza teŜ w większym lub mniejszym zakresie
zdrowie.
RóŜne aspekty uzdrowienia
Uzdrowienie w Biblii, choć zewnętrznie wygląda zawsze tak samo,
niesie z sobą nie zawsze takie samo przesłanie. Z tego względu
powiedzmy kilka słów o róŜnych aspektach uzdrowienia.
1. Uzdrowienie jako objawienie dzieł BoŜych: Mt 8,2-4; Mt 8,28-29;
12,22; Łk 22,51; J 9,1-3
2. Uzdrowienie jako przejaw obecności Królestwa BoŜego: Mt 8,1417; Mt 10,7-8; 11,5-6.
3. Uzdrowienie jako element czasu łaski i wiary: 2 Kor 5,7. Idź, a jak
uwierzyłeś niech ci się stanie (Mt 8,13); A gdy Jezus zobaczył ich
wiarę... (Mt 9,2); Bądź dobrej myśli, córko, twoja wiara cię ocaliła
(Mt 9,22); Niech się wam stanie według waszej wiary (Mt 9,29); O,
kobieto, wielka jest twoja wiara; niech ci się stanie jak chcesz (Mt
15,28); Mt 17,14-21.
4. Uzdrowienie jako przejaw miłosierdzia (Flp 2,27; Jk 5,7-20).
5. Uzdrowienie jako skutek pokuty i zastosowania się do rady BoŜej (2
MjŜ 15,26; Jk 5,7-20).
Ograniczony zakres uzdrowienia
Uzdrowienie w rzeczywistości ziemskiej ma charakter ograniczony i
tymczasowy z uwagi na następujące fakty:
Pełnia odkupienia jest wciąŜ przedmiotem naszej nadziei (Rz
8,10.20-23; 2 Kor 5,1-4).
Królestwo BoŜe wkracza w Ŝycie człowieka zawsze od rozprawienia
się z grzechem, ale nie zawsze z takimi samymi skutkami przebaczenia (Mt 5,29-30; Dz 3,4.16; 14,9-10; 2 Kor 12,7-9; 1 Tm 5,23).
str. 4
Dary Ducha Świętego
Choroba nie przestała być elementem języka, którym Bóg porozumiewa się ze śmiertelnymi (1 Kor 11,29-32; Jk 5,15).
Choroba, szczególnie długotrwała niemoc, moŜe być czynnikiem
kształtującym nasz charakter (Hbr 12,4-13), elementem umoŜliwiającym objawienie się pełni mocy BoŜej (2 Kor 12,7-10),
wehikułem słuŜącym dotarciu ewangelii do wszystkich warstw
społecznych (np.: posługa Joni Ereckson, autorki ksiąŜki Joni).
Nie kaŜdy rodzaj schorzenia Bóg uzdrawia w ten sam sposób.
Choroby, których podłoŜem jest grzech, ustają wraz z
przebaczeniem (np.: choroba wrzodowa, stany lękowe); choroby,
których podłoŜem jest łamanie Prawa BoŜego ustają wraz z pokutą i
podporządkowaniem się temu Prawu (np.: problemy miaŜdŜycowe,
wątrobowe, itp.); choroby, których podłoŜem jest niedoskonałość i
śmiertelność struktury biologicznej człowieka, ustaną wraz ze
śmiercią, chyba Ŝe Bóg w swoim miłosierdziu postanowi inaczej
(dotyczy to np. kalectw, trwałych uszkodzeń ciała, chorób
dziedzicznych, chorób nieuleczalnych).
Dary uzdrowień stanowią znak, a nie regułę (Mk 16,17).
Dary uzdrowień
Problem liczby mnogiej
Dlaczego apostoł Paweł mówi o darach uzdrowień? Najprawdopodobniej dlatego, Ŝe w odniesieniu do uzdrowień i cudów darem łaski
jest kaŜdy poszczególny przypadek ich zaistnienia, a nie sama zdolność
ich dokonywania. Wiedząc o tym, Ŝe słowo dar jest w tym wypadku
tłumaczeniem greckiego charisma, czyli dar łaski, powinniśmy dary
uzdrowień i czynienia cudów rozumieć w sensie łaski uzdrowień lub
czynienia cudów. Wyjaśnienie takie potwierdzałby fakt, Ŝe w Nowym
Testamencie nie spotykamy udrowicieli czy cudotwórców w takim
sensie, w jakim spotykamy w nim apostołów, proroków, ewangelistów,
pasterzy i nauczycieli (zob. Ef 4,11). RównieŜ gdy Paweł mówi o darach
duchowych, to zaleca przede wszystkim prorokowanie, a nie
uzdrawianie (1 Kor 14,1) choć nie jest tajemnicą ani odkryciem, Ŝe
zdrowie i wypowiedzi prorockie — nawet w sytuacji wspólnoty kościoła
— są potrzebami co najmniej równorzędnymi, jeśli nawet to pierwsze
nie jest niejednokrotnie waŜniejsze.
Dar uzdrawiania
str. 5
Przejawianie się darów uzdrowień
uzdrowień
Jeśli rozwaŜamy problem darów uzdrowień, to mówimy o nich w tym
sensie, w jakim stanowią one przejaw dzieł BoŜych, przejaw znaków
uwierzytelniających prawdziwość ewangelii i przejaw czasu
miłosierdzia i wiary (Łk 5,17). Omówiliśmy to w punkcie traktującym o
róŜnych aspektach uzdrowiania. Jeśli w innych przypadkach dochodzi
do uzdrowienia, to jest ono efektem nie tyle szczególnego daru, ile
dowodem mocy ewangelii, skutkiem przebaczenia między ludźmi,
wynikiem sprawowanego w mocy ducha prorokowania, duszpasterstwa
lub nauczania.
Uzdrowienia a opętania
opętania
Słowo odnoszące się do opętania, gr. daimonidzomai (1139 od 1142)1
znaczy być pod wpływem demona. Na temat opętań najpewniej moŜemy
mówić w oparciu o teksty, w których słowo daimonidzomai występuje,
tzn: Mt 4,24; 8,16.28.33; 9,32; 12,22; 15,22; Mk 1,32; 5,15.16.18; Łk
8,36; J 10,21 lub o teksty, które innymi słowami wyraŜają tę samą
myśl, np.: Dz 5,15-16; 17,16-18; 19,11-12. Na podstawie przytoczonych
fragmentów moŜemy powiedzieć, Ŝe skutkiem opętania były cięŜkie
choroby zarówno somatyczne, jak i psychiczne, np.: paraliŜ (Łk 13,16),
ślepota (Mt 12,22), nieraz głuchota i niemota (Mt 9,32n; Łk 11,14; por.:
Mk 7,31-35), epilepsja (Mt 17,14-18; Łk 9,37-42), niesprawność władz
umysłowych (Mt 8,28; Mk 5,15). Osoby opętane posiadały ograniczoną
władzę nad sobą, nad własnymi władzami umysłowymi i psychicznymi
(np.: demony wypowiadały słowa ustami osób opętanych — Mt 8,29).
Osoby takie Jezus leczył (gr. terapeo: Mt 4,24; 12,22), uzdrawiał (gr.
iaomai: Mt 15,28), zbawiał od zniewolenia (gr. sodzo: Łk 8,36).
Problem uwalniania opętanych jest tematem na odrębne studium.
Uzdrawianie w słuŜbie Jezusa i apostołów
Nie chcemy mówić o darach uzdrowień jako o odległej historycznej
rzeczywistości. Pragnęlibyśmy być otwarci na działanie BoŜe przez nas
w tej właśnie dziedzinie. Niech Ewangelie i Dzieje Apostolskie będą dla
nas inspiracją na drodze naszych poszukiwań. Obserwując przykład
Jezusa i apostołów moŜemy zauwaŜyć następujące fakty:
1
TDNT - 2:19,137.
str. 6
Dary Ducha Świętego
Uzdrowień dokonywał Chrystus oraz ci, których obdarzył On mocą
ku uzdrawianiu (Mt 10,1nn; Łk 9,1-2; 10,19; J 11,22.41-43; Dz
9,36-38), a takŜe — jeśli chodzi o opętania — osoby, którym w
nieznany nam sposób zostało to dane z góry (Łk 9,49; 11,19).
Jezus nie organizował rutynowo kampanii uzdrowieńczych (choć
uzdrawiał czasem wieksze liczby osób), ale teŜ nie znajdujemy
wzmianki, aby ktoś odszedł od Niego nie uzdrowiony (J 5,1-8).
Podobnie było w przypadku apostołów.
Podstawą efektywnej słuŜby Jezusa była Jego zaleŜność od Ojca (J
5,19-22; 11,4), uzdrawiał, gdy była w nim moc ku uzdrawianiu (Łk
5,17).
Jezus nie modlił się o uzdrowienie, lecz o moc do jego dokonania —
samo uzdrowienie proklamował po modlitwie (zob. Mt 8,3. 13.15;
por.: Mt 10,1; J 11,22.41-43). Podobnie było w przypadku Piotra
(Dz 9,36-43) i, być moŜe, Pawła (Dz 16,17n).
Jezus i apostołowie uzdrawiali dotykiem ręki (Mt 8,3.15; 20,34; Mk
1,34.41; 6,3; Łk 4,40; 13,13; 14,4; Dz 5,12-15). Uzdrowieniu
towarzyszyło słowo: Jezus uzdrawiał słowem na odległość, w
oparciu o wiarę proszącego (Mt 8,13; Mk 7,29; Łk 7,7), uzdrawiał
proklamując przebaczenie grzechów (Mt 9,2; Mk 2,5; 3,5; Łk 5,20),
ogłaszając: „według wiary twojej niech ci się stanie” (Mt 9,29n;
15,26; Mk 10,52; Łk 8,48; 18,42), wyraŜając i ogłaszając wolę
uzdrowienia („chcę, bądź oczyszczony” Łk 5,13; Łk 13,12) lub
nakazując choremu organowi czynności moŜliwe tylko dla organau
sprawnego (Mt 12,13). Jezus uzdrawiał na skutek czyjegoś
dotknięcia wynikającego z wiary (Mt 9,21n; 14,36; Mk 3,10; 5,2829; 6,56); uzdrowił wkładając ręce w uszy głuchego, rozwiązując
język własną śliną (Mk 7,33-35); uzdrowił śliną oczy niewidomego
(Mk 8,22), a w innym przypadku śliną i błotem (J 9,6-7), nie
proklamując uzdrowienia bezpośrednio, lecz nakazując wyruszenie
w drogę dziesięciu opętanym (Łk 17,14). Apostołowie otrzymawszy
od Jezusa moc, wielu chorych namaszczali olejem i uzdrawiali (Mk
6,13).
Dla zaistnienia uzdrowienia potrzebna była wiara chorego lub tych,
którzy go przynosili do Jezusa (np.: Mk 6,56). Piotr i Jan najpierw
poszukali wiary u osoby, którą mieli uzdrowić, proklamowali
uzdrowienie, a następnie pomogli chromemu wstać (Dz 3,4-8.16).
Podobną sytuację znamy z Ŝycia Pawła (Dz 14,8-10). Nie znamy
Dar uzdrawiania
str. 7
przypadku, aby uzdrowienie dokonało się w sytuacji niewiary i
niechęci osoby uzdrawianej (nie odnosi się to do opętań).
Uzdrowienie dokonuje się przy szczególnym napełnieniu Duchem
Świętym (por.: Dz 13,9nn).
Motywem uzdrawiającego Jezusa była miłość i litość dla chorych i
zniewolonych (Mt 20,34).
W przypadku ducha niemego i głuchego do uwolnienia mogło dojść
po uprzedniej modlitwie (Mk 9,29) wraz z postem (Mt 17,21).
Posługa Jezusa i apostołów nie kończyła się na uzdrawianiu.
Uzdrowienia były elementem towarzyszącym zwiastowaniu
ewangelii (Mt 10,7nn).
Posługa uzdrawiania zarówno Jezusa, jak i apostołów kieruje myśl
na BoŜy czas po temu i na BoŜą wolę (Łk 5,17; por.: J 7,6; 11,6).
Znamy z Nowego Testamentu dwa przypadki, kiedy łaska uzdrowienia nie została udzielona: Paweł i Tymoteusz (2 Kor 12,7-9; 1
Tm 5,23), jeden przypadek, kiedy jej udzielenie nie było oczywiste:
Epafrodyt (Flp 2,25-28) i jeden, kiedy na temat sposobu
uzdrowienia nic nie wiemy: Trofim (2 Tm 4,20).
Wniosek, który moŜemy wysnuć z obserwacji uzdrowień
dokona
dokonanych przez Jezusa i apostołów
Chrystus darzy uzdrowieniem tych, którzy wierzą i przez tych,
którzy wierzą; nie za sprawą metody, lecz mocy — w swoim czasie i
według swojego planu, budząc wiarę w poszukujących w wierze,
objawiając swe drogi porwanym przez Ducha, okazując miłosierdzie
miłosiernym.
Definicja daru uzdrowienia
Dar uzdrowienia to dana człowiekowi łaska wprowadzenia
człowieka w stan zdrowia wszędzie tam, gdzie choroba jest
naturalną konsekwencją skaŜonej grzechem natury ludzkiej.
W świetle słów Pawła: „...inny...dar uzdrowienia...” (1 Kor 12,9)
rozumiemy, Ŝe Duch Święty moŜe łaski tej udzielać wybranym przez
Boga osobom w sposób szczególny.
str. 8
Dary Ducha Świętego
Jak
Jak rozpoznać ten dar u siebie?
Dar uzdrowienia daje o sobie znać w dwojaki sposób:
poprzez pojawienie się u osoby mającej dokonać uzdrowienia
świadomości, Ŝe Bóg chce jego dokonania lub ich dokonywania w
określonym czasie lub względem określonej grupy ludzi (Mt 10,710; Mk 2,8; Mk 13,15; Łk 5,17; Łk 9,1-2; 10,9.17).
poprzez rozpoznanie u osoby mającej dostąpić uzdrowienia wiary
wystarczającej dla jego otrzymania (Dz 3,4.16; Dz 13,9-12; Dz
14,9).
Gdy zaistnieje taka sytuacja, naleŜy proklamować uzdrowienie. (Cuda
czyni się słowem; zob. Łk 9,54).
Ze względu na to, co nieraz obserwujemy w świecie chrześcijańskim,
dodajmy uwagę, która bez współczesnego, Ŝyciowego kontekstu
wygląda na zastrzeŜenie niewiary: Co zrobić, jeśli pomimo
świadomości, Ŝe uzdrowienie powinno nastąpić, i pomimo rozpoznania,
Ŝe osoba mająca dostąpić uzdrowienia ma do tego wystarczającą wiarę,
uzdrowienie nie nastąpiło? Pismo Święte nie podaje Ŝadnego przykładu
upowaŜniającego do odpowiedzi na to pytanie, ale w oparciu o
przeŜycie Pawła opisane 1 Kor 12,8 moŜna stwierdzić, Ŝe uzdrawiający
powinien w taktowny, ciepły, pokorny i szczery sposób przeprosić za
swój błąd w rozpoznaniu, wskazać na inne aspekty uzdrowienia,
powiedzieć o rzeczach lepszych (jak to ujmuje List do Hebrajczyków),
obiecać dalszą modlitwę (albo przejść do szczerej modlitwy, jeśli ku
temu pobudza Bóg). To wydaje się lepsze, niŜ wymigiwanie się
stwierdzeniami o stopniowości uzdrowienia lub niedostatku wiary u
uzdrawianego. To ostatnie moŜe być przyczyną, ale uzdrawiający mógł o
tym powiedzieć przed, a nie po modlitwie.
Uzdrowienie dla wspólnoty kościoła — Jk 5,75,7-20
Bóg ma uzdrowienie dla wspólnoty kościoła. Łączy się ono szczególnie
z tymi aspektami uzdrowienia, które wyraziliśmy w punkcie 3, 4 i 5,
tzn.: Uzdrowienie jako element czasu łaski i wiary, uzdrowienie jako
przejaw BoŜego miłosierdzia i uzdrowienie jako skutek pokuty i
zastosowania się do rady BoŜej.
ZauwaŜmy kilka interesujących szczegółów:
Dar uzdrawiania
str. 9
Chora osoba powinna wyjść z inicjatywą przywołania starszych
wspólnoty.
Przywołani mieli być starsi, a nie apostołowie (których prawdopodobnie nie było w pobliŜu, skoro list jest adresowany do
dwunastu pokoleń Ŝyjących w rozproszeniu (1,1).
Chory miał być namaszczony oliwą w imieniu Pańskim. Podobnie
uzdrawiali uczniowie w czasie swojej podróŜy misyjnej: Mk 6,13.
Uzdrowienie łączy się wyznaniem grzechów i przebaczeniem. Modlitwę o uzdrowienie naleŜy zatem poprzedzić szczerą rozmową o
stanie duszy chorego.
Modlitwa o chorego musi płynąć z wiary i ma być usilna. Modlitwa
taka nie musi być, albo nie musi się kończyć, jednorazową proklamacją uzdrowienia (jak w przypadku daru uzdrowienia), ale
moŜe trwać przez pewien czas.
Z modlitwą związana jest obietnica BoŜego podźwignięcia i przebaczenia grzechów.
MoŜliwość takiej modlitwy odnosi się nie do ścisłego grona ludzi,
lecz do kaŜdego sprawiedliwego. Być moŜe Jakub mówi o starszych
wspólnoty ze względu na ich wypróbowaną, nie pozostawiającą
wątpliwości poboŜność, w gruncie zaś rzeczy o chorych modlić się
mogą i inni, choćby nie piastowali urzędu starszych.
Usilna modlitwa moŜe wiele. Jakub nie mówi wszystko.
Być moŜe w myśl zalecenia wyraŜonego przez Jakuba modlono się o
Epafrodyta w Rzymie (Flp 2,25-30) i takiej modlitwie pozostawił Paweł
chorego Trofima w Milecie (2 Tm 4,20). Nie ma o tym nigdzie wyraźnie
mowy. Na najdziwniejszy przypadek wygląda przewlekłe schorzenie
Tymoteusza (1 Tm 5,23). Paweł nie sugeruje, aby Tymoteusz zbadał w
sumieniu, czy nie popełnił Ŝadnego grzechu, nie wskazuje mu na brak
wiary, nie zaleca przywołania starszych zboru (jak w Liście Jakuba) nie
zawiera w swym liście proklamacji uzdrowienia ani wraz z listem nie
wysyła części garderoby, która dotknęła jego ciała i miałaby zdolności
leczące (zob.: Dz 19,12), ale doradza coś, co mieściłoby się w ramach
ówczesnej farmakologii.
str. 10
Dary Ducha Świętego
Współczesne poglądy na temat uzdrowienia
„Chrystus przybił choroby do krzyŜa”
Pogląd ten głosi, Ŝe Jezus wraz z grzechem przybił do KrzyŜa równieŜ
choroby. Opiera się on na dwóch tekstach: Iz 53,4-5 i 1 Ptr 2,24: „On
grzechy nasze sam na ciele swoim poniósł na drzewo, abyśmy, obumarłszy grzechom, dla sprawiedliwości Ŝyli; jego sińce uleczyły nas”.
Problem sprowadza się do pytania: Czy uzdrowienie tkwi w fakcie, Ŝe
Jezus przybił do krzyŜa równieŜ choroby; czy jest ono skutkiem tego, Ŝe
na krzyŜu Chrystus rozprawił się zarówno z grzechem, jak i grzesznikiem?
Jeśli Chrystus obok grzechów przybił do krzyŜa choroby, to...
zniósł na nim takŜe cierpienie (zob. Iz 53,4) (chrześcijanin nie powinien zatem ponosić cierpień z tytułu niedostatku);
nie moŜna mówić o darach uzdrowień czy teŜ darze uzdrawiania, tak
jak nie moŜna mówić o darze przebaczania grzechów (przemyśl,
dlaczego wezwano Piotra do zmarłej Tabity — Dz 9,32-43);
kaŜdy doznający przebaczenia grzechów powinien jednocześnie
doznawać uzdrowienia (przemyśl, dlaczego chory w Listrze musiał
mieć dość wiary, by być uzdrowionym. Czy nie wystarczyło tyle
samo wiary, co dla zyskania przebaczenia, skoro przebaczenie i
uzdrowienie przybite są do jednego krzyŜa? Dz 14,8-9);
w czasie ewangelizacji na pokutujących powinno spływać uzdrowienie w taki sam sposób, jak przebaczenie (przemyśl: Dz 5,12-16);
nie powinny mieć miejsca takie teksty, jak: Dz 14,8-9; 2 Kor 12,7; 1
Tm 5,23; 2 Tm 4,20;
rzeczywistość bez mozołu nie powinna być nadzieją przyszłą, lecz
rzeczywistością obecną (Obj 21,4);
wszelkie korzystanie z pomocy lekarskiej lub słuŜenie pomocą
lekarską jest wyrazem niewiary, zajmowaniem się skutkami bez
rozprawiania się z przyczyną, grzechem — jest wręcz jego
zatajaniem.
Szczepienia ochronne i badania okresowe są kompromisem wiary,
wyrazem braku zaufania do Boga w takim samym sensie, w jakim
było nim policzenie Izraela przez Dawida.
Dar uzdrawiania
str. 11
Wiemy, Ŝe w rzeczywistości nie jest tak, jak głosi ten pozornie biblijny
pogląd. Nie sprawdza się on nawet wśród jego głosicieli, korzystających
gdy trzeba z pomocy chirurgicznej, określających pomoc medyczną
mianem „drugiej linii obrony”. Pogląd ten stwarza niepotrzebne iluzje,
wpędza niejednokrotnie szczerze wierzących w poczucie, Ŝe Bóg ich
odrzuca, w Ŝycie z wyznaniem o uzdrowieniu na ustach i z tabletkami w
kieszeni, zatajanie przed zborem prawdy (złoŜony chorobą nie ubiega
się o zwolnienie chorobowe tylko idzie na urlop). Pogląd ten, nie
umiejąc się uporać z problemem, dlaczego po modlitwie o uzdrowienie
nie następuje ono samo, odwołuje się do twierdzeń o braku wiary, o
stopniowości uzdrowienia, traktuje następujące po modlitwie objawy
jako kłamstwo szatana. Ciekawe Ŝe niektórzy leczą te kłamstwa
tabletkami lub w gabinetach zabiegowych.
Przy omawianiu tego zagadnienia naleŜy przestrzec przed jeszcze
jednym niebezpieczeństwem. OtóŜ jeśli objawy choroby po modlitwie o
uzdrowienie określimy kłamstwem szatana w przypadku przeziębienia,
nadwyręŜenia ścięgna, bólów reumatycznych, „uzdrowiony” jakoś to
przeŜyje. Gorzej jeśli za kłamstwo szatana uzna cukrzyk występujące po
modlitwie objawy cukrzycy. Wówczas moŜe skończyć się
nieprzyjemnie. Historia zna, niestety, przypadki tragicznych zejść dzieci
i dorosłych pochwyconych w szpony złudzenia. Po modlitwie o
uzdrowienie moŜna, a czasem trzeba, iść do lekarza. Jeśli uzdrowienie
nastąpiło, lekarzowi nie pozostanie nic, jak tylko je potwierdzić.
Pismo Święte nigdzie nie twierdzi, Ŝe Bóg przybił do krzyŜa choroby tak
samo wyraźnie jak stwierdza, Ŝe przybił do krzyŜa grzechy: On wymazał
obciąŜającą nas listę długów wynikających z [naszych] zobowiązań2 i
usunął przygwoździwszy ją do krzyŜa (Kol 2,14). On nasze grzechy sam
w swoim ciele zaniósł na drzewo, abyśmy jako umarli grzechom, Ŝyli dla
sprawiedliwości; Jego sińcami zostaliście uleczeni.3 (1 Ptr 2,24).
Ostatni tekst porównajmy z samym proroctwem: Lecz on zraniony jest
za występki nasze, starty za winy nasze, ukarany został dla naszego
2
3
Lista długów wynikających z naszych zobowiązań, termin handlowy oznaczający
napisane ręką zadłuŜonego poświadczenie zadłuŜenia. Paweł odnosi to określenie do
naszych niedopełnionych zobowiązań wobec Boga wynikających z Prawa
MojŜeszowego.
Uleczenie dotyczy choroby grzechu — jak w tym wypadku — opętania (Łk 6,18;
8,2.36), słabości ciała (Mk 6,13; Łk 6,17. Cytat z Iz 53,4.5 przytaczany jest bowiem
z kontekście grzechu — jak w tym wypadku — jak równieŜ w kontekście choroby
— Mt 8,17. Zob. takŜe Jk 5,14-16.
str. 12
Dary Ducha Świętego
zbawienia, a jego ranami jesteśmy uleczeni (Iz 53,5). W proroctwie
Izajasza akcent spoczywa na Osobie Sługi Pana jako baranku ofiarnym,
na konsekwencjach Jego dzieła w naszym Ŝyciu i na skutkach Jego
poniŜenia i męki w odniesieniu do niego samego, a nie na wydarzeniu
odkupienia. KrzyŜ oznacza uzdrowienie i kres wszelkiego zła w tym
sensie, w jakim jest ono skutkiem rozprawienia się z grzechem i
grzesznikiem. To sam grzech (jako stan zepsucia i jako czyn niewiary)
jest problemem człowieka, a nie grzech i coś obok niego — w tym
wypadku choroby ciała.
Uzdrowienie jest skutkiem krzyŜa i błogosławieństwem nowego Ŝycia.
Skoro tak, to:
jest ono konsekwencją przebaczenia i nowego narodzenia, ale nie
musi mu towarzyszyć (Mk 2,5nn; 1 Tm 5,23);
jest ono konsekwencją wiary w BoŜe moŜliwości (Mk 2,5; 5,27nn);
osiągnie ono swoją pełnię wraz z nastaniem pełni odkupienia (Rz
8,23).
„Name it, claim it, take it” — czyli: nazwij, wyznaj, weź
Pogląd ten w odniesieniu do uzdrowienia wyraŜa się w sposób następujący: Nazwij konkretnie problem twego zdrowia; wyznaj, Ŝe Jego
sińcami jesteś uzdrowiony, weź uzdrowienie w posiadanie.
Nie ma nic złego w nazywaniu problemu. O uzdrowieniu w sińcach
powiedzieliśmy powyŜej. Wzięcia uzdrowienia jakoś nie potwierdza
Biblia w przypadku problemu Pawła (2 Kor 12,7-9).
„Dokonane uzdrowienie naleŜy zachować”
Stanowisko to związane jest z problemem wiary. Sprowadza się ono do
stwierdzenia: MoŜna zostać uzdrowionym za sprawą wiary
uzdrowiciela, ale stracić uzdrowienie z powodu niewiary własnej. Albo
inaczej: uzdrowiony wiarą uzdrowiciela muszę podtrzymać to
uzdrowienie wiarą własną.
Stanowisko takie nasuwa niepokojące refleksje:
Jeśli z powodu niewiary moŜna stracić uzdrowienie, to moŜe moŜna
takŜe stracić przebaczenie raz zapomnianych grzechów — skoro
zarówno uzdrowienie, jak i przebaczenie wypływają z faktu przybicia do
krzyŜa tak grzechów, jaki i chorób?
Dar uzdrawiania
str. 13
Jako biblijne uzasadnienie omawianego stanowiska przytacza się Obj
3,11. Problem w tym, Ŝe tekst ten odnosi się do wiernego trwania przy
Jezusie i — zgodnie z kontekstem — znaczy raczej: nie utrać swojej
wierności.
Jest wielce problematyczne, czy uzdrowieni przez Jezusa byli zdrowi tak
długo, jak długo wierzyli. Oni byli po prostu zdrowi albo Ŝywi — jeśli
ich wskrzeszono. Nie ma ani jednego przypadku w Biblii, który
mówiłby, Ŝe uzdrowieni odczuwali jakiekolwiek bóle. I czym miałyby
być te powracające bóle? Problemami w sferze psychiki? Imaginacją? I
dlaczego te kłamliwe bóle są w stanie unicestwić BoŜe doskonałe i
rzeczywiste uzdrowienie? Wygląda raczej na to, Ŝe „utracalne
uzdrowienia” mieszczą się w zakresie sugestii i przestają „działać”, gdy
zabraknie określonych wpływów z zewnątrz lub jeśli choroba wejdzie w
stadium, którego nie da się juŜ podciągnąć pod kłamstwo szatana.
„KaŜdy ma dar uzdrawiania”
„KaŜdy, kto przeŜył chrzest w Duchu Świętym, ma dar uzdrawiania.
Czy chrzest ten przeŜyłeś? Jeśli nie, podnieś ręce do góry, zacznij
szybko wypowiadać słowa, a Bóg da ci język, jaki przemieni twoje
Ŝycie. Następnie nakładaj ręce na ludzi i uzdrawiaj. Kto ma Ducha
Świętego, ma wszystkie dziewięć Jego darów. A jeśli do uzdrowienia
nie dojdzie? Nie przejmuj się. Pierwsza osoba, o której uzdrowienie się
modliłem, umarła. Nie załamuj się. Nakładaj ręce dalej. Kiedyś pisałem
na maszynie bardzo powoli, ale w miarę praktyki, moje rezultaty były
coraz lepsze.”
PowyŜsze zdania nie są cytatem. Ale parafraza ta oddaje raczej
dokładnie istotę omawianego stanowiska. Byłoby cudownie, gdyby było
ono prawdziwe, jednak przeczą temu zarówno teksty Pisma Świętego,
jak i Ŝycie (i ksiąŜki) tych, którzy poglądy wypływające z tego
stanowiska propagują.
Pismo Święte wyraźnie stwierdza, Ŝe „w kaŜdym róŜnie przejawia się
Duch ku wspólnemu poŜytkowi” (1 Kor 12,7). „Czy wszyscy mają dary
uzdrawiania?” — pyta apostoł Paweł jednoznacznie sugerując
odpowiedź: „nie”. Jakub radzi wezwać starszych zboru, a nie innych
współwierzących. Jeśli kaŜdy ma wszystko, to dlaczego głosiciele tych
poglądów są wciąŜ popularni, wciąŜ podróŜują po świecie? MoŜe
bardziej konsekwentne w stosunku do ich nauki byłoby rozsyłanie
zainteresowanym ich wizytą tak krótkich porad, jak porada Jakuba?
str. 14
Problem Mt 8,14
8,14-17
Dary Ducha Świętego
Czy tekst Mt 8,14-17 nie jest potwierdzeniem, Ŝe Jezus przybił do
krzyŜa nie tylko nasze choroby, ale i nasze grzechy? Nie. „On choroby
nasze poniósł” znaczy: On człowieczeństwo nasze poniósł. PoniewaŜ
choroba jest jednym z aspektów tego człowieczeństwa, Mateusz uznał
— i słusznie — Ŝe uzdrawianie jest dowodem wypełnienia się w Jezusie
proroctwa Izajasza i potwierdzeniem Jego toŜsamości jako Mesjasza.
Wniknijmy w to głębiej: Chrystus poniósł nasze choroby w tym sensie,
w jakim poniósł nasze upadłe człowieczeństwo. On przybił do krzyŜa
nasze grzechy (Kol 2,14) i stary człowiek został wespół z Nim
ukrzyŜowany (Rz 6,6). Ten fakt wpływa przede wszystkim na stan
zdrowia naszego ducha i duszy (Rz 6,4b), a po drugie, pośrednio, na stan
zdrowia naszego nie odrodzonego jeszcze i jeszcze nie odkupionego
ciała. Uzdrowienie nadal pozostaje znakiem wkraczania Boga w Ŝycie
człowieka (tak jak zmartwychwstanie wielu świętych w czasie
zmartwychwstania Jezusa było znakiem zbliŜania się pełni
zmartwychwstania; zob.: Mt 27,52-54), nie umniejsza to jednak faktu, Ŝe
nasze ciała wciąŜ pozostają w niewoli skaŜenia oczekując objawienia się
pełni — swego odkupienia przez przemienienie lub śmierć i
zmartwychwstanie (1 Kor 15,50-51).
Podsumowanie
Czy sformułowane wyŜej krytyczne uwagi dotyczące niektórych
współczesnych poglądów na temat uzdrowienia odniosłyby jakiś skutek,
gdyby zostały szerzej rozpropagowane? Ciekawe. Człowiek, skaŜony
obecnie relatywizmem w sferze moralności i poznania, chce być zdrów
jak najmniejszym kosztem, mało przejmując się tym, jaka filozofia
przyczynia się do jego uzdrowienia. RównieŜ mierzenie sukcesu liczbą
skłania uzdrawiających do stosowania tych metod, które liczby
pomnaŜają najskuteczniej. Wygląda zatem na to, Ŝe poglądy zawarte w
niniejszym opracowaniu są nie na czasie, jeśli chodzi o potęŜny strumień
obecnych tendencji. Z drugiej strony historia uczy, Ŝe to ma szansę
przetrwania, co biblijne.
Dar uzdrawiania
Dodatek:
str. 15
Słowa określające chorobę i zdrowie w Biblii
Część ta pomyślana jest dla osób zainteresowanych mentalnością ludzi
Ŝyjących w czasach biblijnych i tym, w jaki sposób w mentalności tej
funkcjonował problem choroby, słabości, niedomagania, niepowodzenia,
cierpienia.
Słowa hebrajskie
chalah (2470):4 być chorym, słabym, zranionym, zasmuconym,
zbolałym, słabym, błagać. W Biblii występuje: 1 MjŜ 48,1; 2 MjŜ 32,11;
5 MjŜ 29,22; Sdz 16,7; 16,11; 16,17; 1 Sm 13,12; 19,14; 22,8; 30,13; 2
Sm 13,2.5.6; 1 Krl 13,6; 14,1.5; 15,23; 17,17; 22,34; 2 Krl 1,2; 8,7;
8,29; 13,4.14; 20,1.12; 2 Krn 18,33; 22,6; 32,24; 33,12; 35,23; 2,2; Jb
11,19; Ps 35,13; 45,12; 77,10; 119,58; Prz 13,12; 19,6; 23,35; Kzn
5,13.16; Pnp 2,5; 5,8; Iz 14,10; 17,11; 33,24; 38,1.9; 39,1; 53,10; 57,10;
Jr 4,31; 10,19; 12,13; 14,17; 26,19; 30,12; Ez 34,4.16; 34,21; Dn 8,27;
9,13; 7,5; Am 6,6; Mich 6,13; Nah 3,19; Zach 7,2; 8,21n; Ml 1,8n.13.
choli (2483, od 2470):5 choroba. W Biblii występuje: 5 MjŜ 7,15; 28,59;
28,61; 1 Krl 17,17; 2 Krl 1,2; 8,8.9; 13,14; 2 Krn 16,12; 21,15.18n; Ps
41,3; Kzn 5,17; Kzn 6,2; Iz 1,5; 38,9; 53,3; Iz 53,4; Jr 6,7; 10,19; Oz
5,13.
dallah (1803 od 1802):6 ubogi, najuboŜszy, obłoŜna choroba. W Biblii
występuje: 1 MjŜ 41,19; 2 Krl 24,14; 25,12; Song of Solomon 7,5; Iz
38,12; Jr 40,7; 52,15; 52,16.
daweh (1739 od 1738):7 omdlały, słaby, źle się czujący, właściwy dla
słabości miesięcznej u kobiety. W Biblii występuje: 3 MjŜ 15,33; 20,18;
Iz 30,22; Tr 1,13; 5,17.
4
5
6
7
Liczby w nawiasach przy słowach hebrajskich i greckich oznaczają ich kod w
angielskiej konkordacji Stronga i pomyślane są dla tych, którzy z pomocy tej
korzystają. TWOT (Theological Wordbook of the Old Testament) — 655.
TWOT - 655a
TWOT - 433c.
TWOT - 411b.
str. 16
Dary Ducha Świętego
machaleh (4245 od 2470): choroba (2 MjŜ 15,26, 23,25; 1 Krl 8,37; 2
Krn 21,15; Prz 18,14). W Biblii występuje: 2 MjŜ 15,26; 23,25; 1 Krl
8,37; 2 Krn 6,28; 2 Krn 21,15; Prz 18,14.
machlui (4251 od 2470):8 choroba, cierpienie, szczególnie spowodowane przez rany. W Biblii występuje: 2 Krn 24,25.
madweh (4064 od 1738)9;
1) być lub stać się słabym, chorym, zasmuconym
1a) (Qal)10 być słabym, chorym
1b) (Piel)
1b1) stać się słabym, czuć się słabym
1b2) stać się chorym
1b3) (CLBL) modlić się, błagać
1c) (Niphal)
1c1) uczynić kogoś chorym
1c2) zostać poraŜonym chorobą
1c3) być zmęczonym
1d) (Pual) zostać osłabionym, stać się słabym
1e) (Hithpael) uczynić się chorym
1f) (Hiphil)
1f1) zadać ranę
1f2) uczynić chorym
1f3) okazywać objawy choroby, stać się chorym
1f4) Ŝałować
1g) (Hophal)
1g1) być uczynionym chorym
1g2) być zranionym
W Biblii występuje: 5 MjŜ 7,15; 28,60.
makob (4341):11 ból (fizyczny i psychiczny), smutek. W Biblii
występuje: 2 MjŜ 3,7; 2 Krn 6,29; Jb 33,19; Ps 32,10; Ps 38,17; Ps
69,26; Kzn 1,18; 2,23; Iz 53,3n; Jr 30,15; 45,3; 51,8; Tr 1,12.18.
rah (7451 od 7451):12 słowo to występuje w Starym Testamencie 623.
Przekładane jest głównie jako zły (442 razy), niegodziwość (59razy),
8
TWOT - 655d.
TWOT - 411c.
10 Słowa w nawiasach przy wyrazach hebrajskich oznaczają koniugacje hebrajskie.
Umieszczone zostały ze względu na osoby znające podstawy języka hebrajskiego.
11 Słowo pochodzi od 03510; TWOT - 940b
9
Dar uzdrawiania
str. 17
niegodziwy (25 razy), nieszczęście (21 razy). W sensie chory pojawia
się 5 razy.
tachalu (8463 od 2456): 13 choroba. W Biblii występuje: 5 MjŜ 29,22; 2
Krn 21,19; Ps 103,3; Jr 14,18; 16,4
Słowa greckie:
astheneia (769, od 772):14;
1) niemoc, słabość, zniedołęŜnienie
1a) o ciele
1a1) jego naturalna słabość i kruchość
1a2) słabość zdrowia lub choroba
1b) o duszy
1b1) niemoc i niezdolność
1b1a) zrozumienia czego
1b1b) dokonania rzeczy wielkich i chwalebnych
1b1c) pochamowania złych porządliwości
1b1d) zniesienia prób i trosk
W Biblii występuje: Mt 8,17; Łk 5,15; 8,2; 13,11; 13,12; J 5,5; 11,4; Dz
28,9; Rz 6,19; 8,26; 1 Kor 2,3; 15,43; 11,30; 2 Kor 12,5.9.10; 13,4; Gal
4,13; 1 Tm 5,23; Hbr 4,15; 5,2; 7,28; 11,34
kakos (2560 od 2556), 15,
1) Ŝałośnie, chorobliwie
2) niewłaściwie, źle
3) źle się o kimś wypowiadać, oszczerczo.
W Biblii występuje: Mt 4,24; 8,16; 9,12; 14,35; 15,22; 17,15; 21,41; Mk
1,32.34; 2,17; 6,55; Łk 5,31; 7,2; J 18,23; Dz 23,5; Jk 4,3;
malakia (3119 od 3120):16
1) miękkość, delikatność
2) w Nowym Testamencie: słabość, ogólne osłabienie, słabość ciała,
choroba.
W Biblii występuje: Mt 4,23; 9,35; 10,1.
12 TWOT - 2191a,2191c.
13 TWOT - 648a.
14 TDNT - 1:490,83.
15 TDNT - 4:1091.
16 TDNT - 4:1091,655.
str. 18
Dary Ducha Świętego
nosema (3553 od 3552):17 choroba. W Biblii występuje: J 5,4.
nosos: (3554 od 3552)18 choroba. W Biblii występuje: Mt 4,23.24; 8,17;
9,35; 10,1; Mk 1,34; 3,15; Łk 4,40; 6,17; 7,21; 9,1; Dz 19,12
Słowa hebrajskie
hebrajskie i ich greckie odpowiedniki
Nosos jest przekładem hebrajskiego makob.
Asteneia jest przekładem hebrajskiego choli.
Iaomai jest przekładem hebrajskiego rapha
Słowa odnoszące się do zdrowia bądź uzdrowienia
chajah (hebrajskie, 2421)
1) Ŝyć, mieć Ŝycie, pozostawać Ŝywym, podtrzymywać Ŝycie, Ŝyć
dostatnio, Ŝyć wiecznie, być oŜywionym, być przywróconym Ŝyciu i
zdrowiu
1a1) Ŝyć
1a1a) mieć Ŝycie
1a1b) pozostawać Ŝywym
1a1c) podtrzymywać Ŝycie, Ŝyć czymś
1a1d) Ŝyć (dostatnio)
1a2) przebudzić, być oŜywionym
1a2a) z choroby
1a2b) ze zniechęcenia
1a2c) z omdlenia
1a2d) od śmierci
1b) (Piel)
1b1) zachować Ŝycie, pozwolić Ŝyć
1b2) dać Ŝycie
1b3) oŜywić, przebudzić, odświeŜyć
1b3a) przywrócić Ŝyciu
1b3b) spowodować wzrost
1b3c) odnowić
1b3d) przebudzić
1c) (Hiphil)
1c1) zachować Ŝycie, pozwolić Ŝyć
1c2) pobudzić, przebudzić
17 TDNT - 4:1091,655.
18 TDNT - 4:1091,655.
Dar uzdrawiania
str. 19
1c2a) przywrócić (zdrowie)
1c2b) przebudzić
1c2c) przywrócić Ŝyciu
Słowo to występuje w Starym Testamencie 235 razy, rzadko w odniesieniu do zdrowia. Pominiemy referencje biblijne.
rafa lub rafah (słowo podstawowe, hebrajskie; 7495):19
1) uleczyć, uzdrowić, uczynić zdrowym
1a) (Qal) uleczyć, uzdrowić
1a1) o Bogu
1a2) uzdrowiciel, lekarz (o człowieku)
1a3) o ranach narodów wymagających uleczenia (przenośnie)
1a4) o przygnębieniu jednostki (przenośnie)
1b) (Niphal) być uzdrowionym
1b1) dosłownie (o ludziach)
1b2) o wodzie, ceramice
1b3) o ranach narodowych (przenośnie)
1b4) o przygnębieniu (przenośnie)
1c) (Piel) czynić zdrowym
1c1) dosłownie
1c2) o narodowych wadach i ranach (przenośnie)
1d) (Hithpael) aby być uzdrowionym (bezokolicznik)
W Biblii występuje: 1 MjŜ 20,17; 50,2; 15,26; 21,19; 3 MjŜ 13,18.37;
14,3.48; 4 MjŜ 12,13; 5 MjŜ 28,27; 28,35; 32,39; 1 Sm 6,3; 1 Krl 18,30;
2 Krl 2,21; 2,22; 8,29; 9,15; 20,5; 20,8; 2 Krn 7,14; 16,12; 22,6; 30,20;
Jb 5,18; 13,4; Ps 6,2; 30,2; 41,4; 60,2; 103,3; 107,20; 147,3; Kzn 3,3; Iz
6,10; 19,22; 30,26; 53,5; 57,18; 57,19; Jr 3,22; 6,14; 8,11; 8,22; 15,18;
17,14; 19,11; 30,17; 33,6; 51,8; 51,9; Tr 2,13; Ez 34,4; 47,8; 47,9;
47,11; Oz 5,13; 6,1; 7,1; 11,3; 14,4; Zach 11,16.
iaomai (słowo podstawowe, greckie; 2390):20 1. uleczyć, uzdrowić; 2.
uczynić zdrowym; 2a. uczynić wolnym od błędów i grzechów, obdarzyć
zbawieniem. W Biblii występuje: Mt 8,8.13; 13,15; 15,28; Mk 5,29; Łk
4,18; 5,17; 6,17.19; 7,7; 8,47; 9,2.11.42; 14,4; 17,15; 22,51; J 4,47;
5,13; 12,40; Dz 3,11; 9,34; 10,38; 28,8.27; Hbr 12,13; Jk 5,16; 1 Ptr
2,24.
19 TWOT - 2196.
20 TDNT - 3:194,344.
str. 20
Dary Ducha Świętego
terapeuo, (greckie, 2323 od 2324):21 (1) słuŜyć, spełniać słuŜbę; (2)
uzdrawiać, leczyć, przywracać zdrowie. W Biblii występuje: Mt 4,23.24;
8,7.16; 9,35; 10,1.8; 12,10.15.22; 14,14; 15,30; 17,16.18; 19,2; 21,14;
Mk 1,34; 3,2.10.15; 6,5.13; Łk 4,23.40; 5,15; 6,7.18; 7,21; 8,2.43; 9,1.6;
10,9; 13,14; 14,3; J 5,10; Dz 4,14; 5,16; 8,7; 17,25; 28,9; Obj 13,3.12.
Piotr Zaremba
© Kościół 5N w Poznaniu
21 TDNT - 3:128,331.