HIV a seks

Transkrypt

HIV a seks

www.aidsmap.com
HIV a seks
Język polski
Pierwsze wydanie
2010
Podziękowania
Autor: Michael Carter
Pierwsze polskie wydanie – 2010
Adaptowane z czwartego angielskiego
wydania – 2010
Podziękowania dla Sieci Plus za przetłumaczenie
tej publikacji.
Treść i projekt graficzny sfinansowany przez
brytyjski NHS Pan-London HIV Prevention
Programme oraz Brytyjski Departament Zdrowia
Tłumaczenie sfinansowane przez Merck,
Sharp and Dohme
Aby obejrzeć tę broszurę w wersji PDF z większą
czcionką, możesz odwiedzić naszą stronę
internetową www.aidsmap.com
Informacje zawarte w tej ulotce dotyczą
rekomendowanych procedur leczenia i opieki
osób żyjących z HIV w Europie.
HIV a seks
Ta broszura stanowi wprowadzenie do zagadnienia zdrowia seksualnego osób żyjących z HIV. Pierwsza część
omawia zdrowie seksualne w szerokiej perspektywie, znajdziesz tu wytłumaczenie, dlaczego zakażenie HIV
nie jest przeszkodą w uprawiania seksu i czerpaniu z niego przyjemności. Satysfakcja seksualna i bliskie związki
międzyludzkie wpływają pozytywnie na ogólny stan zdrowia. W broszurze omówione jest, w jaki sposób HIV
może wpłynąć na Twoje nastawienie do seksu i przedstawione są wskazówki, w jaki sposób można radzić sobie z
problemami czy wątpliwościami, których możesz doświadczać.
W drugiej części znajduje się wytłumaczenie, dlaczego dobry stan fizycznego zdrowia seksualnego jest tak
ważny dla osób seropozytywnych oraz przedstawione zostały kroki, które można podjąć, by chronić zdrowie
własne i innych osób. Znajdziesz tam też informację na temat wpływu leczenia antyretrowirusowego na ryzyko
przeniesienia zakażenia HIV.
Ta broszura nie ma na celu zastąpienia rozmowy z lekarzem czy innym pracownikiem opieki medycznej, może
jednak pomóc Ci w sformułowaniu pytań, na które chciał(a)byś uzyskać odpowiedź. Niektóre z omawianych tu
kwestii możesz zechcieć omówić z partnerem/partnerką, przyjaciółmi czy świadczącymi wsparcie organizacjami.
Treść
Część I: HIV, seks i Ty
1
OOHIV, seks a prawo
OOJak zdiagnozowanie HIV może wpłynąć na Twoje nastawienie do seksu?
OORadzenie sobie z problemami seksualnymi
OOZwiązek z seronegatywnym(ą) partnerem/partnerką
3
5
8
15
Część II: HIV a zapobieganie zakażeniu drogą kontaktów seksualnych
18
OOSeks analny
18
OOSeks waginalny
19
OOSeks oralny
20
OOInne formy aktywności seksualnej
21
OOPrezerwatywy 22
OONieoznaczalna wiremia a zakaźność
26
OONadkażenie28
OOStosowanie leków ARV jako forma zapobiegania zakażeniu – profilaktyka przed i poekspozycyjna 29
OOAntykoncepcja, poczęcie i ciąża
31
Część III: HIV a inne infekcje przenoszone drogą płciową
32
OOZdrowie seksualne a wizyty u lekarza
34
OOInfekcje przenoszone drogą płciową
35
OOChlamydioza 35
OOKłykciny kończyste narządów płciowych i odbytu 38
OORzeżączka 40
OOWirusowe zapalenie wątroby typu A 43
OOWirusowe zapalenie wątroby typu B 45
OOWirusowe zapalenie typu C 48
OOOpryszczka 51
OOZiarniniak weneryczny 54
OONierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej (NGU) 57
OOWszy łonowe 58
OOŚwierzb 60
OOKiła 61
OORzęsistkowica64
OOInne infekcje
66
Podsumowanie66
Część I:
HIV, seks i Ty
Seks i związki są dla Ciebie równie ważne, co
wcześniej. Dobra jakość życia i stan zdrowia
przy zakażeniu HIV wiążą się z dbaniem o
siebie – a to z kolei oznacza również dbanie
o emocjonalną stronę życia. Odcinanie się
od dawania i otrzymywania przyjemności z
kontaktu fizycznego i relacji z innymi nie jest
dobre. Może prowadzić do izolacji i depresji,
co może mieć negatywny wpływ na zdrowie.
Przykładanie wagi do zdrowia seksualnego
w przypadku osoby z HIV wcale nie oznacza
wyłącznie zapobiegania zakażeniu innych osób
HIV. Nie oznacza to też jedynie zapobiegania
nowym infekcjom przenoszonym drogą
płciową. Dobry stan zdrowia seksualnego to nie
tylko zdrowie fizyczne.
Decyzja o byciu singlem lub o
wstrzemięźliwości jest w porządku – pod
warunkiem że została podjęta z pozytywnych
przyczyn. Nie oznacza też, że musi być to
niezmienny wybór – możesz zdecydować o
nieuprawianiu seksu do czasu oswojenia się z
diagnozą HIV, na przykład.
Osoby żyjące z HIV mają takie same potrzeby,
co inne osoby: chcą miłości, uczucia, a także
przyjemności i satysfakcji, którą można
czerpać (i dawać) podczas seksu.
Seksualność stanowi część Ciebie; część
tego, co sprawia, że jesteś człowiekiem.
1
Niektóre osoby sądzą, że nie powinny uprawiać
seksu, bo boją się zakażenia partnera/partnerki,
albo dlatego że nie czują się już atrakcyjne.
Nie musisz jednak rezygnować z seksu tylko
dlatego, że masz HIV.
zmniejszać ból, poprawiać krążenie i obniżać
poziom cholesterolu.
W związku z powyższym, należy stawiać
pytania i rozwiewać wszelkie wątpliwości, gdy
tylko się pojawią. Możesz poruszyć kwestie
seksualne z lekarzem prowadzącym leczenie
HIV czy kimkolwiek innym z Twojej poradni. Być
może martwisz się, że będą zaszokowani albo
rozczarowani, jeśli na przykład uprawiałeś(aś)
seks bez zabezpieczenia. Są oni jednak po to,
by odpowiedzieć na Twoje pytania, dostarczyć
Ci informacji albo skierować do osoby, która
pomoże Ci w kwestiach, w których nie będą w
stanie Ci sami pomóc. Możesz też się zwrócić po
poradę i wsparcie do organizacji, które zajmują
się zdrowiem seksualnym. Ponadto pomocna
może się okazać rozmowa z partnerem/
Trzeba pamiętać, że HIV jest po prostu infekcją
– wirusem takim, jak przeziębienie czy grypa.
Ani nie jest podstawą do osądu moralnego, ani
nie powinien być postrzegany jako kara.
Seks poprawia samopoczucie, zbliża ludzi i
zaspokaja silne pragnienia. Są to wystarczające
powody, by dalej się nim cieszyć tak
często, jak tego chcesz. Istnieją też inne,
udokumentowane korzyści zdrowotne: seks
pomaga się zrelaksować i lepiej spać, może być
doskonałym ćwiczeniem fizycznym, a także
2
partnerką, przyjaciółmi lub innymi osobami,
które przeszły przez podobne doświadczenia.
zabezpieczenia, nie poinformowawszy
partnera/partnerki o swoim statusie
serologicznym, w wyniku czego Twój partner/
Twoja partnerka się zakazi, może on(a) podjąć
przeciwko Tobie kroki prawne. W niektórych
krajach możliwe jest podjęcie przeciwko
Tobie kroków prawnych w przypadku seksu
bez zabezpieczenia, nie poinformowawszy
partnera/partnerki o swoim statusie
serologicznym, nawet jeśli do transmisji
HIV nie doszło (tzw. ekspozycja na HIV).
Postępowanie może trwać miesiącami i mieć
poważny wpływ na życie zarówno osoby
oskarżonej, jak i oskarżającej.
HIV, seks a prawo
Trzeba wiedzieć, że miały miejsce przypadki
osób zakażonych HIV przesłuchiwanych przez
policję , czy nawet skazanych za przestępstwa
związane z zakażeniem HIV innych osób.
Sytuacja prawna jest różna w zależności od
kraju i może się zmieniać, dlatego ważne jest,
by się dowiedzieć (w poradni HIV albo lokalnej
organizacji zajmującej się HIV), jak wygląda w
miejscu, gdzie przebywasz. Ta kwestia może
mieć wpływ na Twoje nastawienie do życia
seksualnego po zdiagnozowaniu zakażenia.
Należy pamiętać, że prawidłowo używane
prezerwatywy stanowią świetną ochronę
przed HIV i większością innych infekcji
W wielu krajach, jeśli jesteś osobą
seropozytywną i uprawiasz seks bez
3
przenoszonych drogą płciową. Wreszcie,
to do Ciebie należy decyzja kiedy i czy
powiedzieć swoim partnerom seksualnym
o swoim zakażeniu. Jeśli zdecydujesz ich
o tym poinformować, przemyśl kiedy i w
jaki sposób to zrobić. Personel poradni HIV
albo organizacji wspierających osoby żyjące
z HIV mogą Ci pomóc w wypracowaniu
technik informowania innych osób o fakcie
zakażenia. Pomocna może też być rozmowa
z innymi seropozytywnymi osobami o tym,
jak powiedziały o HIV swoim partnerom i jak
poradziły sobie z ich reakcją.
temat rozmawiać. Możliwe też, że partner(ka)
zainicjuje seks bez zabezpieczenia. Pomyśl już
teraz, jak byś zareagował(a) w takiej sytuacji.
Nie zakładaj z góry, że to, że Twój partner/
Twoja partnerka nie chce rozmawiać o HIV
albo ma ochotę lub wręcz naciska na seks bez
zabezpieczenia, oznacza, że ma HIV.
Często osoby niezakażone HIV (lub te, które
nie znają swojego statusu serologicznego)
oczekują od osób seropozytywnych, że
je uprzedzą o swoim zakażeniu przed
uprawianiem seksu bez zabezpieczenia.
Zakładają, że skoro nie było mowy o HIV,
gdy doszło do kontaktu bez zabezpieczenia,
znaczy to, że partner(ka) też nie ma HIV.
Często kontakt seksualny jest nieplanowany.
Możesz nie mieć odpowiedniej okazji do
poinformowania partnera(ki) o tym, że masz
HIV, bądź też partner(ka) nie ma ochoty na ten
4
Tak jak osoby seropozytywne są odpowiedzialne
za dbanie o własne zdrowie i nieprzenoszenie
HIV, tak samo osoby seronegatywne i osoby
nieznające swojego statusu serologicznego
ponoszą odpowiedzialność za swoje zdrowie i
ochronę przed HIV. Prawo w obecnym kształcie
przenosi jednak ciężar odpowiedzialności na
osoby żyjące z HIV.
również w znalezieniu adwokata (na
stronie www.aidsmap.com/e-atlas można
wyszukać organizacje blisko Twojego miejsca
zamieszkania). Możesz się też zwrócić
do takiej organizacji, jeśli to Ty rozważasz
złożenie doniesienia.
Jak zdiagnozowanie HIV może wpłynąć na
Twoje nastawienie do seksu?
Chociaż nie jest to reguła, jednak u wielu osób
zmienia się nastawienie do seksu po odkryciu,
że są zakażone HIV. Może się to objawić tym,
że w pewnym stopniu lub w ogóle traci się
zainteresowanie seksem – na jakiś czas lub
na dobre – albo wręcz przeciwnie, Twoje
zainteresowanie seksem znacznie wzrasta.
Takie zmiany mogą być po prostu naturalnymi
wahaniami libido lub w oczywisty sposób
Jeśli prowadzone jest przeciwko Tobie
dochodzenie lub masz podejrzenia, że
ktoś mógł złożyć na Ciebie doniesienie,
dobrze jest przed składaniem jakichkolwiek
zeznań zwrócić się o wsparcie i poradę
do zajmujących się tym organizacji oraz
znaleźć szybko doświadczonego prawnika.
Lokalna organizacja zajmująca się HIV
prawdopodobnie będzie potrafiła Ci pomóc,
5
wiążą sie z okazjami do odbycia stosunku.
Jednak zmiany te mogą też wynikać z
Twoich problemów, szczególnie gdy Cię
unieszczęśliwiają albo mają negatywny wpływ
na inne sfery Twojego życia.
Możesz się źle czuć z powodu form seksu,
które uprawiałeś(aś) albo uprawiasz, możesz
być zły(a) na siebie albo na osobę/osoby, które
mogły Cię zakazić.
Diagnoza HIV może ogólnie pogorszyć Twoją
samoocenę. Z powodu HIV, między innymi,
pogłębiła się stygmatyzacja niektórych z
najbardziej dotkniętych populacji w Europie:
mężczyzn mających seks z mężczyznami,
migrantów czy osób przyjmujących narkotyki.
Dowiedzenie się o fakcie zakażenia HIV może
wpłynąć na Twój stosunek do samego(ej)
siebie. Diagnoza może być szokiem, co może
wywołać u Ciebie – przynajmniej tymczasową
– niechęć do seksu. Niektóre osoby
seropozytywne mówią, że czują się mniej
atrakcyjne fizycznie i seksualnie niż wcześniej
oraz że mają mniejszą pewność siebie przy
swoich partnerach seksualnych.
Możesz się obawiać zakażenia swoich
seksualnych partnerów – z tego powodu
może spaść Twoje libido czy Twoja sprawność
seksualna.
HIV może wpłynąć na postrzeganie siebie
w kontekście seksu w negatywnym świetle.
Niepokój może wzbudzać sama myśl o
6
rozmowie z partnerem seksualnym (czy nawet
potencjalnym partnerem) na temat Twojej
przeszłości. Musisz zdecydować, komu (czy
w ogóle komukolwiek) spośród partnerów
seksualnych o tym powiedzieć.
podpowiedzieć, kiedy i w jaki sposób przekazać
innym informację o Twoim zakażeniu, a także
jak się zachować w przypadku negatywnej
reakcji. Można to też przegadać z bliskimi
przyjaciółmi.
Wprawdzie wielu ludzi żyjących z HIV posiada
stałe związki i przelotne znajomości z osobami
seronegatywnymi, ale czasami są oni odrzucani z
powodu HIV. Może to być bardzo bolesne
(a nawet w pewnych przypadkach niebezpieczne).
Mogą się też obawiać, czy osoby, którym powiedzą
o swoim zakażeniu, utrzymają to w sekrecie.
Niektóre seropozytywne osoby decydują się
na seks wyłącznie z osobami, które też mają
HIV. Czasem taka decyzja wynika z faktu,
że nie chcą ryzykować zakażenia partnera/
partnerki. Innym powodem jest niechęć do
stosowania prezerwatyw. Może się to wiązać z
przyjemnością i intymnością, jednak przecież
wciąż istnieje zagrożenie dla zdrowia obu osób,
jak chociażby ryzyko zakażenia inną infekcją
przenoszoną drogą płciową albo wirusowym
zapaleniem wątroby. Miałoby to zdecydowanie
negatywny wpływ na Twój stan zdrowia, a
Możesz omówić te kwestie z kimś z zespołu
medycznego, np. z doradcą zdrowotnym czy
psychologiem, albo z organizacji zajmującej sie
wsparciem osób seropozytywnych. Mogą Ci
7
niewykluczone, że i na leczenie HIV. Istnieje
też (choć uważa się, że znacznie niższe)
ryzyko nadkażenia innym szczepem HIV, który
może być odporny na leki. Kwestie te zostaną
dokładniej omówione na kolejnych stronach.
OOpoziom hormonów,
OOzaburzenia związane z dopływem krwi do
narządów płciowych,
OOnaturalne procesy starzenia,
OOskutki uboczne leków,
OOinterakcje lekowe,
OOciąża,
OOalkohol i inne środki psychoaktywne,
OOniepełnosprawność fizyczna.
Radzenie sobie z problemami seksualnymi
Na stosunek do seksu oraz sprawność
seksualną wpływają różne czynniki. Chodzi
tu między innymi o kwestie psychologiczne:
samoocenę i nastawienie do własnej
seksualności, to, jak według Ciebie oceniają
Cię inni, chęć posiadania dzieci czy też ogólny
niepokój i depresję.
Gdy pojawiają się problemy seksualne, zwykle
mają więcej niż jedną przyczynę. Częściej w
grę wchodzi szereg czynników spośród tych
wymienionych powyżej, zarówno fizycznych,
jak i psychologicznych.
Na sprawność seksualną wpływ mogą też mieć
czynniki fizyczne, na przykład:
Problemy z seksem (często używa się określenia
zaburzenia seksualne) mogą wprawdzie dotknąć
8
każdego człowieka na różnych etapach życia,
ale osoby z HIV doświadczają ich częściej. Utrata
zainteresowania seksem (spadek libido) może
mieć znaczący wpływ na jakość życia, poczucie
własnej wartości i związki uczuciowe. Może
przyczynić się do takich problemów, jak stany
lękowe czy depresja.
Najczęściej występują trzy rodzaje zaburzeń
seksualnych:
Problemy seksualne często występują w
stresujących momentach w życiu – na przykład,
po otrzymaniu pozytywnego wyniku testu w
kierunku HIV. Często wiąże się to z szokiem,
niepokojem, strachem czy utratą wiary, więc
nic dziwnego, że może na tym ucierpieć poziom
libido czy sprawność seksualna. Także obawy
związane z ryzykiem zakażenia partnerów
seksualnych mogą wpłynąć na zainteresowanie
seksem i sferę intymną.
OOProblemy z pobudzeniem: trudność
w osiągnięciu lub utrzymaniu erekcji
u mężczyzn, natomiast u kobiet – w
rozluźnieniu się i zwilgotnieniu.
OOSpadek ochoty na seks: zwykle
zainteresowanie seksem spada, ale bywa, że
– przeciwnie – wzrasta do takiego stopnia, że
staje się to dla danej osoby problemem.
OOZaburzenia orgazmu: nieosiąganie orgazmu
lub trudności w osiągnięciu go, albo w
przypadku mężczyzn, przedwczesny
wytrysk.
9
Co powoduje problemy seksualne?
Twoje nastawienie do seksu i do siebie może
mieć wpływ na wystąpienie problemów
seksualnych. Stygma związana z HIV oraz inne
kwestie takie, jak homofobia czy potępienie
pozamałżeńskiego seksu przez niektórych
ludzi, często oznaczają, że osoby żyjące z HIV
odbierają swoje zachowania seksualne, jakby
było w nich coś nienormalnego lub złego.
poziomem testosteronu (hipogonadyzm),
który powoduje również uczucie zmęczenia,
spadek motywacji i zainteresowania seksem.
Obniżony poziom testosteronu występuje u
osób żyjących z HIV – jest to spowodowane
albo bezpośrednio przez zakażenie, albo
przez przewlekłe problemy zdrowotne.
Wielu mężczyzn leczy się testosteronem, by
załagodzić te problemy. Mężczyźni stosujący
testosteronową terapię zastępczą zwykle
doświadczają przyrostu masy mięśniowej,
poprawy samopoczucia, jak i wzrostu libido.
Przed rozpoczęciem takiego leczenia, warto je
przedyskutować z opiekunem medycznym. U
kobiet hormonalna terapia zastępcza wpływa
na wzrost libido przy menopauzie.
Twoje relacje z partnerem/partnerką (czy
partnerami) oraz inne szersze kwestie
dotyczące Twoich związków też mogą
wpływać na Twoją sprawność seksualną.
Ważne mogą też być problemy natury
fizycznej. Na przykład, zaburzenia seksualne u
mężczyzn często są spowodowane obniżonym
10
HIV, a także niektóre leki antyretrowirusowe,
mogą w niektórych przypadkach uszkodzić
nerwy (stan zwany neuropatią), co może
prowadzić do zaburzeń erekcji. Niektóre
leki ARV, np. rzadko obecnie stosowany
ddI (didanozyna, Videx/Videx EC), mogą
powodować drętwienie w okolicy narządów
płciowych, co może utrudnić osiąganie lub
utrzymanie erekcji. Odnotowano też przypadki
impotencji wywołane przez inhibitory
proteazy. Zaburzenia seksualne mogą być
skutkiem ubocznym innych leków. Wiele leków
używanych w leczeniu depresji, np. fluoksetyna
(Prozac), może powodować zaburzenia erekcji
lub problem z osiągnięciem orgazmu.
powodując spadek zainteresowania seksem,
czy też niesprawność seksualną. Nadmierne spożywanie alkoholu lub
narkotyków może również być powodem
spadku popędu i sprawności seksualnej. Także
palenie może prowadzić do zaburzeń erekcji.
Wykazano, że również octan megestrolu
(Megace), stymulant apetytu, może być
przyczyną spadku libido.
Jeśli Twoje problemy seksualne są długotrwałe
i występują w każdych warunkach (na
przykład, zarówno z partnerami seksualnymi,
jak i podczas samodzielnej masturbacji),
zwykle winę ponoszą czynniki fizyczne,
przyjmowanie narkotyków lub alkoholu albo
Ogólny zły stan zdrowia może też być
przyczyną problemów seksualnych, czy to
11
skutki uboczne leczenia. Natomiast jeśli Twoje
problemy pojawiają się tylko w pewnych
sytuacjach, na przykład, z konkretnym
partnerem/partnerką, często przyczyna tkwi
w czynnikach psychologicznych.
pielęgniarki czy doradcy, którzy udzielą Ci
odpowiedniego wsparcia.
Możliwe, że Twój lekarz skieruje Cię do
specjalnego doradcy ds. HIV, z którym mógłbyś
(mogłabyś) na spokojnie omówić to, co Cię
martwi i z czym masz problem. W innych
przypadkach dobrym rozwiązaniem może być
skierowanie na terapię psychoseksuologiczną
(oferowaną przy poradni HIV) lub do specjalisty
zdrowia psychicznego. Być może zaproponuje
Ci on rodzaj psychoterapii, na przykład,
terapię poznawczo-behawioralną, by pomóc
Ci w uświadomieniu sobie i przezwyciężeniu
problemów seksualnych.
…i jak sobie z nimi radzić?
Pierwszym krokiem jest zaakceptowanie faktu,
że ma się problem. Nie należy się wstydzić czy
krępować tym, że nie jest Ci dobrze z Twoim
nastawieniem do seksu, zachowań seksualnych
czy sprawności seksualnej.
Następnym krokiem może być rozmowa ze
swoim partnerem/partnerką lub inną bliską,
zaufaną osobą o tym, co przeżywasz. Pomóc
Ci może lekarz specjalista ds. HIV, a jeśli
nie, może skierować Cię do innego lekarza,
Jeśli masz lekarza rodzinnego, być może on
też będzie mógł Ci pomóc, oferując na miejscu
12
poradnictwo, lub udzieli Ci informacji o
najbliższej placówce oferującej psychoterapię.
Innym dobrym miejscem do szukania
informacji i wsparcia są specjalne organizacje
oferujące pomoc osobom żyjącym z HIV.
okazać testosteronowa terapia zastępcza.
Pracownicy Twojej poradni HIV/AIDS udzielą
Ci wskazówek, gdzie możesz się zwrócić w tej
sprawie.
Jeśli masz problemy z erekcją zarówno w
sytuacji, gdy jesteś z partnerem(ką), jak i w
samotności, skuteczne mogą być takie leki, jak
sildenafil (Viagra), tadalafil (Cialis) i vardenafil
(Levitra). Ich działanie polega na zwiększeniu
dopływu krwi do członka.
Gdy masz problemy z pobudzeniem lub
ejakulacją, trzeba zidentyfikować, jakiego
rodzaju są to zaburzenia i co jest ich
przyczyną. Może być konieczne wykonanie
badań (np. zwykłe pobranie krwi, by
sprawdzić poziom hormonów albo poszukać
innych nieprawidłowości, które mogą
powodować problemy).
Osoby przyjmujące inhibitory proteazy,
nienukleozydowe inhibitory odwrotnej
transkryptazy, środki przeciwgrzybiczne
(ketokonazol – Nizoral)), itrakonazol –
Sporanox) lub antybiotyki (erytromycynę)
powinny ostrożnie podejść do stosowania
Dla mężczyzn z zaburzeniami erekcji dostępne
są różne leki. Jeśli badania wykażą niski
poziom testosteronu, pomocna może się
13
tych leków z powodu możliwych interakcji
lekowych. Osoby przyjmujące pełną dawkę
ritonawiru (Norvir) nie mogą używać Levitry,
a Viagrę – w zmniejszonej dawce.
Ważne, abyś poinformował lekarza
przepisującego Ci te leki o wszelkich innych
lekarstwach, które bierzesz.
będą powodowały takich niepożądanych
objawów. Niektóre osoby uważają, że korzyści
efektywnego leczenia depresji bilansują
zmniejszenie popędu.
Dla kobiet z zaburzeniami seksualnymi jest
dostępna mniejsza oferta farmakologiczna. Nie
ma damskich odpowiedników Viagry, Cialisu
czy Levitry: badania sugerują, że mogą odnieść
jakiś pozytywny skutek, ale nie jest to pewne.
Podobnie nie należy stosować poppersów
(alkilowe azotyny) razem z Viagrą, Cialisem
ani Levitrą, ponieważ może to spowodować
niebezpieczne skoki ciśnienia.
Jeśli z jakiegokolwiek powodu występują u
Ciebie zaburzenia, dobrze jest skonsultować
się z pracownikiem medycznym. Ich
przyczyną może być problem fizyczny (na
przykład, wpływ HIV, cukrzycy czy ogólny zły
stan zdrowia). Innymi czynnikami są: skutki
uboczne leków, zmiany w obrębie narządów
Problemy z ejakulacją czy osiągnięciem
orgazmu mogą być skutkiem ubocznym leków,
w szczególności antydepresantów. Powiedz
swojemu lekarzowi, jeśli masz takie kłopoty,
gdyż mogą być dostępne inne leki, które nie
14
Związek z seronegatywnym(ą)
partnerem/partnerką
Często partnerzy osób żyjących z HIV są
seronegatywni (mówimy wtedy o parach
mieszanych).
płciowych albo nadużywanie narkotyków
czy alkoholu.
U kobiet w okresie pomenopauzalnym
hormonalna terapia zastępcza może podnieść
poziom libido i zmniejszyć suchość pochwy.
Przy suchości pochwy może też być pomocne
stosowanie lubrykantów.
Związki osób o różnym statusie serologicznym
postrzegane są czasem wyłącznie przez
pryzmat kontaktów seksualnych i ryzyka
przeniesienia HIV.
Nierzadko pewne zaburzenia seksualne u
kobiet z HIV mają podłoże psychologiczne
lub społeczne (niektóre przyczyny społeczne
mogą wywoływać problemy fizyczne). Często
pomaga psychoterapia, poradnictwo czy po
prostu przegadanie tych problemów – można
uzyskać tego typu pomoc poprzez poradnię
HIV lub lekarza rodzinnego. Dowiedz się,
jakiego rodzaju wsparcie możesz otrzymać.
Seks jest ważnym elementem większości
związków partnerskich, jednak na dłuższą
metę niewiele związków opiera się tylko
na seksie. Seksualna strona relacji może sie
zmienić na przestrzeni czasu i jej znacznie
także jest inne dla partnerów.
15
Tak czy inaczej, zakażenie HIV wpływa na
Twój i partnera(ki) stosunek do seksu, a także
na formę waszych kontaktów. Obecność
jakiejkolwiek choroby w związku może odbić
się na sferze seksualnej. Szczególnie ma to
miejsce w przypadku HIV, ponieważ przenosi
się między innymi przez kontakty seksualne.
Wielu ludziom jest trudno rozmawiać o seksie,
nawet z najbliższymi. W tym przypadku można
poruszyć ten temat z kimś z poradni HIV lub
organizacji wspierających osoby żyjące z HIV.
Czasem pomaga to w zebraniu myśli i tego, co
chciał(a)byś drugiej osobie powiedzieć.
Czasem szansę na poruszenie trudnych
kwestii z partnerem oferuje poradnictwo
partnerskie. Być może Twoja poradnia HIV
albo lokalna organizacja pozarządowa może
coś takiego zorganizować.
Warto więc porozmawiać o tym ze swoim
partnerem/partnerką. Wyjaśnij, co czujesz w
związku z Waszym seksem, gdy istnieje ryzyko
zakażenia HIV, w jaki sposób może to wpłynąć
na Waszą bliskość, ochotę na kontakty i
sprawność seksualną.
Skuteczną metodą zapobiegania zakażeniu
HIV jest stosowanie prezerwatyw – właściwie i
konsekwentnie używane zapobiegają również
innym infekcjom przenoszonym drogą płciową
oraz zajściu w ciążę.
Dobrze jest też porozmawiać o metodach
uchronienia Twojego partnera/partnerki przed
zakażeniem HIV.
16
Dla niektórych par prezerwatywy się
sprawdzają, ale innym konsekwentne ich
używanie sprawia problem czy też po prostu
nie chcą ich używać.
(Femidoms) lub różnych rodzajów
lubrykantów może pozytywnie wpłynąć na
nastawienie do prezerwatyw. Femidoms mogą
też pozwolić kobiecie na większą kontrolę nad
tym, czy prezerwatywa zostanie użyta.
Kwestię stosowania prezerwatyw możesz
rozwiązać, rozmawiając o tym ze swoim
partnerem/partnerką. Pomocna może
się też okazać rozmowa z kimś z Twojej
poradni, na przykład z doradcą zdrowotnym.
Czasem istnieją zupełnie praktyczne
problemy używania prezerwatyw, które
można łatwo rozwiązać. Na przykład, w
niektórych przypadkach standardowe męskie
prezerwatywy łatwo pękają, bo są za małe,
albo się zsuwają, bo są za duże – warto wtedy
wypróbować różne rozmiary prezerwatyw.
Stosowanie damskich prezerwatyw
Gdybyś miał(a) obawy, że wystąpiło
ryzyko ekspozycji na HIV (bo na przykład
prezerwatywa pękła albo się zsunęła),
dostępna jest profilaktyka poekspozycyjna.
Czasami kłopoty z używaniem prezerwatyw są
bardziej związane z HIV, zaufaniem i bliskością
– w takich sytuacjach pomóc może rozmowa
o Twoich uczuciach z partnerem/partnerką
albo ze specjalistą, czyli np. z doradcą czy
psychoterapeutą.
17
Część II:
HIV a zapobieganie
zakażeniu drogą
kontaktów seksualnych
Jeśli nie używacie prezerwatyw, musicie
oboje/obaj rozumieć i akceptować istniejące
ryzyko oraz wpływ na Wasze życie, gdyby
Twój partner/partnerka uległ(a) zakażeniu
HIV. Obecnie wiele dyskutuje się na temat
zakaźności osób przyjmujących terapię ARV
i mających niewykrywalną wiremię. Część
broszury dotycząca zakaźności szeroko
omawia te zagadnienia.
Seks analny
Seks analny bez zabezpieczenia (m.in bez
prezerwatywy) jest jedną z najbardziej
ryzykownych dróg zakażenia HIV.
Twoja poradnia może zapewnić Twojemu
niezakażonemu HIV partnerowi/partnerce
profilaktykę poekspozycyjną, gdyby
prezerwatywa pękła lub się zsunęła.
Więcej informacji na temat profilaktyki
poekspozycyjnej znajdziesz w Części II.
Ryzyko, że mężczyzna przeniesie zakażenie HIV
podczas analnego seksu bez zabezpieczenia,
jest większe, gdy jest on stroną aktywną, czyli
gdy wkłada członek do odbytu. Ryzyko jest
wyższe, gdy ma on wysoką wiremię, nieleczoną
infekcję przenoszoną drogą płciową (ponieważ
powoduje to zapalenie i uszkodzenia tkanki
18
w obszarze narządów płciowych), gdy do
wytrysku dochodzi w odbycie partnera lub
gdy w trakcie seksu dojdzie do uszkodzenia
ciągłości tkanek.
partnera jest mniejsze, ale nie znaczy to, że nie
istnieje – szczególnie wzrasta przy wysokiej
wiremii lub nieleczonej infekcji przenoszonej
drogą płciową.
Stosowanie poppersów podczas seksu znacznie
zwiększa ryzyko zakażenia pasywnego partnera
(ma to związek z tym, że powodują one wzrost
napływu krwi do tkanek w odbycie).
Seks waginalny
Seks waginalny bez prezerwatywy stważa
wysokie ryzyko zakażenia HIV zarówno dla
mężczyzny, jak i dla kobiety. Ryzyko jest
wyższe dla kobiety ze względu na rodzaj
tkanki w pochwie i szyjce macicy. Niemniej
jednak ryzyko przeniesienia zakażenia HIV od
seropozytywnej kobiety na jej partnera też
jest wysokie.
Podobnie jest w przypadku gdy osoba
niezakażona HIV ma nieleczoną infekcję
przenoszoną drogą płciową – ryzyko
zakażenia się od Ciebie HIV podczas seksu bez
zabezpieczenia jest wtedy wyższe.
Infekcje przenoszone drogą płciową u jednego
z partnerów zwiększają to ryzyko (gdyż mogą
powodować zapalenie i uszkodzenia tkanki
Gdy osoba seropozytywna jest stroną
pasywną w seksie analnym, ryzyko zakażenia
19
w obszarze narządów płciowych). Dotyczy
to wszelkich przyczyn uszkodzeń ciągłości
tkanek w obrębie genitaliów. Ryzyko wzrasta,
gdy seropozytywny(a) partner(ka) ma wysoką
wiremię lub w przypadku gdy zakażony jest
mężczyzna, a do wytrysku dojdzie w pochwie
partnerki.
Ogólnie przyjmuje się, że ryzyko przeniesienia
HIV podczas seksu oralnego jest dużo niższe
niż przy analnym czy waginalnym seksie bez
zabezpieczenia. Większe ryzyko występuje, gdy
kobieta jest stroną aktywną w seksie oralnym z
mężczyzną, niż gdy jest stroną pasywną.
Ryzyko podczas oralnego seksu wzrasta, gdy:
Przy waginalnym seksie bez zabezpieczenia
możliwe jest też zajście w ciążę. Jeśli
uprawiacie seks bez zabezpieczenia i niepokoi
Was, że mogło dojść do zapłodnienia, w
przychodni lub aptece możecie dostać bez
recepty pigułki „po”.
OOstrona pasywna ma wysoką wiremię lub
nieleczoną infekcję przenoszoną drogą
płciową;
OOseropozytywny mężczyzna ma wytrysk w
ustach drugiej osoby;
Seks oralny
Ryzyko zakażenia HIV podczas seksu oralnego
nie jest jednoznaczne.
OOseropozytywny mężczyzna ma ranki,
owrzodzenia lub wysypkę na członku;
20
OOdziąsła krwawią, istnieją owrzodzenia lub
ranki w ustach osoby będącej stroną czynną;
dodatkowo u osoby aktywnej występują
krwawiące dziąsła, owrzodzenia lub rany,
zapalenie gardła lub nieleczona infekcja
przenoszona drogą płciową. Ryzyko można
zmniejszyć, stosując zabezpieczenie w postaci
lateksowej chusteczki.
OOwystępuje zapalenie gardła lub nieleczona
infekcja w ustach osoby będącej stroną
czynną.
Inne formy aktywności seksualnej
Istnieje wiele rodzajów aktywności seksualnej,
które są całkowicie bezpieczne. Na przykład,
bez ryzyka można się całować i pieścić. Ryzyko
nie występuje, gdy partner(ka) Cię mastrurbuje,
chyba że istnieje jakieś otwarte skaleczenie,
rana lub owrzodzenie na jego/jej ręce.
Uważa się, że gdy seropozytywna kobieta
jest stroną pasywną podczas oralnego
seksu, ryzyko zakażenia dla drugiej osoby
jest bardzo niskie. Poziom HIV w wydzielinie
z pochwy ulega jednak zmianom. Jest
najwyższy w trakcie miesiączki, gdy komórki
ze złuszczającej się szyjki macicy zawierające
HIV pojawiają w wydzielinie z pochwy wraz
z krwią. Seks oralny jest więc obarczony
wyższym ryzykiem dla strony aktywnej,
gdy zbliża się termin miesiączki kobiety, a
Niektóre zachowania seksualne same w sobie
niosą bardzo niewielkie ryzyko zakażenia,
które jednak wzrasta z powodu sporego
21
prawdopodobieństwa uszkodzenia ciągłości
tkanek w odbycie czy pochwie. Na przykład
fisting (wkładanie ręki do odbytu lub pochwy)
obarczony jest bardzo niskim ryzykiem, ale
może spowodować przerwanie ciągłości
tkanek – co zwiększa ryzyko zakażenia
podczas analnego lub waginalnego seksu bez
zabezpieczenia.
infekcjami przenoszonymi drogą płciową
(informacje na temat infekcji przenoszonych
drogą płciową znajdziesz w Części III).
Prezerwatywy
Prezerwatywy męskie i damskie doskonale
chronią przed HIV i większością innych infekcji
przenoszonych drogą płciową. Aby były
skuteczne, należy je prawidłowo stosować.
HIV przenosi się też poprzez wspólne
korzystanie z gadżetów seksualnych, chyba
że zakłada się na nie prezerwatywy lub
dezynfekuje, zanim skorzysta z nich druga
osoba. Mogą też uszkodzić ciągłość tkanek.
Większość prezerwatyw dla mężczyzn jest
zrobiona z lateksu, czyli rodzaju gumy. Niektórzy
ludzie mają alergię na lateks – wtedy bezpieczną
alternatywą są prezerwatywy z poliuretanu
(rodzaj plastiku). Prezerwatywy dla kobiet są
wykonane zwykle z poliuretanu albo gumy
nitrylowej; ich nowszą wersję zrobiono z lateksu.
Niektóre zachowania seksualne niosą
niewielkie ryzyko zakażenia HIV, natomiast
istnieje wyższe zagrożenie zakażeniem innymi
22
Zawsze gdy to możliwe, wybieraj
prezerwatywy ze znakiem jakości.
OOPrezerwatywy mają wystającą lub płaską
końcówkę. Tak czy inaczej, musi pozostać
miejsce na nasienie na końcu prezerwatywy.
Gdy nakładasz prezerwatywę, upewnij się, że
nie zostało w niej powietrze, przytrzymując
jej końcówkę pomiędzy kciukiem i palcem
wskazującym. Jeśli w prezerwatywie
zostanie powietrze, może ona pęknąć
podczas wytrysku.
Nie używaj starych prezerwatyw ani takich,
które leżały wystawione na bezpośrednie
działanie promieni słonecznych.
Prawidłowe użycie prezerwatyw:
OOOpakowanie prezerwatyw jest najczęściej
plastikowe lub foliowe. Należy je ostrożnie
otwierać, by nie uszkodzić prezerwatywy.
OODzięki użyciu lubrykantu, pękniecie
prezerwatywy jest mniej prawdopodobne,
a zwiększa się jednocześnie komfort
penetrowanej osoby. Nałóż lubrykant na
zewnętrzną stronę prezerwatywy. Jeśli
zaistnieje taka potrzeba, użyj go ponownie w
trakcie stosunku. Z prezerwatywami stosuje
sie lubrykanty na bazie wody, gdyż środki na
OOPrezerwatywę nakłada się, gdy członek jest
sztywny – przed penetracją. Przy wzwodzie
należy nałożyć prezerwatywę na członek do
samego dołu.
23
bazie tłuszczu takie, jak na przykład oliwka
dziecięca, wazelina lub balsam do ciała, mogą
szybko osłabić strukturę prezerwatywy,
przez co może ona pęknąć.
OONigdy nie używaj ponownie prezerwatyw.
Nie zakładaj też dwóch prezerwatyw naraz,
ponieważ tarcie pomiędzy nimi może
spowodować ich rozdzielenie.
OOGdy erekcja słabnie, prezerwatywa może się
zsunąć. To najczęstsza przyczyna problemów
z kondomami. Przytrzymanie podstawy
prezerwatywy zapewni utrzymanie jej na
miejscu.
OOGdy penetracja trwa długo, ryzyko pęknięcia
prezerwatywy rośnie. Najbezpieczniej
zmnieniać prezerwatywę co pół godziny.
OOKiedyś specjaliści zajmujący się profilaktyką
HIV przy seksie analnym zalecali stosowanie
grubszych prezerwatyw (tzw. extra
strong), ale niedawne badania wykazały,
że standardowe prezerwatywy są równie
skuteczne.
OOJeśli prezerwatywa zsunie się lub pęknie,
należy natychmiast ją zdjąć i założyć nową.
OOPo wytrysku wysuń szybko członek,
zanim zniknie erekcja. Wyjmując członek,
przytrzymaj podstawę prezerwatywy.
Damska prezerwatywa jest plastikową
sakiewką, którą wsuwasz wewnątrz pochwy
24
przed stosunkiem płciowym. Ma dwa
elastyczne pierścienie: pierścień na zamkniętej
końcówce prezerwatywy utrzymuje ją na
miejscu w pochwie. Pierścień na drugim,
otwartym końcu podczas seksu powinien
pozostać na zewnątrz pochwy. Przychodnie
zdrowia seksualnego i poradnie HIV wydają
bezpłatnie damskie prezerwatywy, mimo że
nie są tak szeroko dostępne jak prezerwatywy
dla mężczyzn. Można je też nabyć w aptece
albo przez internet.
cienkie i delikatne, co poprawia odczucia.
Niektóre kobiety wolą damskie prezerwatywy,
ponieważ mają kontrolę zarówno nad
antykoncepcją, jak i ochroną siebie i partnera
przed HIV. Możesz założyć taką prezerwatywę
na kilka godzin przed stosunkiem. Niektórych
ludzi przekonuje do nich także to, że są bardzo
OOWłóż do prezerwatywy palec i wepchnij jak
najgłębiej do pochwy wewnętrzny pierścień.
Prawidłowe użycie damskich prezerwatyw:
OOAby wprowadzić prezerwatywę, znajdź
wygodną pozycję. Możesz oprzeć jedną nogę
o krzesło, usiąść na brzegu krzesła lub wanny,
położyć się lub ukucnąć.
OOŚciśnij brzegi wewnętrznego pierścienia
zamkniętej końcówki prezerwatywy i wsuń ją
do pochwy tak samo, jak tampon.
OOWysuń palec i pozostaw zewnętrzny
pierścień na zewnątrz pochwy podczas
stosunku.
25
OOPoprowadź dłonią członek partnera do
środka prezerwatywy (upewnij się, że penis
nie wsunął sie pomiędzy prezerwatywę a
pochwę).
Przychodnie zdrowia seksualnego i poradnie
HIV rozdają bezpłatnie damskie i męskie
prezerwatywy, zaś w niektórych miastach
można też otrzymać bezpłatne prezerwatywy
w lokalach gejowskich.
OODamska prezerwatywa jest luźna i będzie się
ruszać w trakcie penetracji. To nie szkodzi,
dopóki członek w niej pozostaje.
Nieoznaczalna wiremia a zakaźność
Celem leczenia antyretrowirusowego jest
niewykrywalna wiremia. Nie oznacza to
wyleczenia z HIV, ale że dzięki pewnej
kombinacji leków zdolność HIV do
namnażania się spadła do tak niskiego
poziomu, że trudno go wykryć we krwi.
OONie musisz jej zdejmować od razu po
stosunku. Wysuwając ją, ściśnij i przekręć
zewnętrzny pierścień, by nasienie pozostało
wewnątrz sakiewki. Delikatnie wysuń
prezerwatywę z pochwy.
Leczenie ARV obniża również poziom wirusa
w innych płynach, w tym w nasieniu czy
wydzielinie z pochwy.
Nie wyrzucaj zużytych prezerwatyw do
toalety, bo mogą ją zapchać.
26
Wiele dyskutuje się o zakaźności pacjentów
przyjmujących leki antyretrowirusowe,
których wiremia jest nieoznaczalna względem
swoich partnerów seksualnych. Na początku
2008 roku doświadczeni lekarze w Szwajcarii
wydali oświadczenie, w którym twierdzą, że
osoba na terapii ARV z niewykrywalną wiremią
we krwi nie jest zakaźna seksualnie, pod
warunkiem że:
Oświadczenie to wzbudziło sporo
kontrowersji i niewielu naukowców i lekarzy
zdecydowało się na publiczne poparcie
go. Zwrócono też uwagę, że badanie, w
oparciu o które wydano oświadczenie,
zostało przeprowadzone na parach
heteroseksualnych, mających kontakty
waginalne i nie ma dobrych dowodów,
jeśli chodzi o wiremię i zakażenie HIV w
odniesieniu do seksu analnego.
OOwiremia jest nieoznaczalna od co najmniej
sześciu miesięcy;
Panuje jednak zgoda co do tego, że leczenie
antyretrowirusowe zmniejsza ryzyko
przeniesienia zakażenia HIV. Niektórzy
naukowcy uważają jednak, że mimo tego,
ryzyko zakażenia wciąż istnieje, nawet w
przypadku osoby przyjmującej leki ARV, u
której wiremia jest bardzo niska.
OOnie mają żadnej infekcji przenoszonej drogą
płciową;
OOprawidłowo przyjmują leki
antyretrowirusowe.
27
Najprawdopodobniej będzie jeszcze wiele
dyskusji na ten temat. Raporty z najnowszych
badań nad wiremią i zakaźnością można
znaleźć na stronie NAM, aidsmap.com.
którym się nadkazili, był oporny na niektóre
czy nawet wszystkie leki, które przyjmowali,
oraz takie, z których dotychczas jeszcze nie
korzystali.
Nadkażenie
Poza infekcjami przenoszonymi drogą
płciową, seks bez zabezpieczenia niesie
inne zagrożenia dla osób żyjących z HIV.
Odnotowano przypadki, kiedy osoba
seropozytywna została nadkażona innym
podtypem lub szczepem wirusa HIV, opornym
na niektóre leki ARV.
Nie wiadomo, jak wysokie jest ryzyko
nadkażenia HIV. Na razie znamy niewiele
takich przypadków na świecie – większość
z nich dotyczyła gejów uprawiających seks
analny. Miał też jednak miejsce przypadek
nadkażenia u heteroseksualnej pary.
Do nadkażenia dochodzi rzadko, jednak
istnieją czynniki mogące zwiększać ryzyko
jego wystąpienia. Prawie wszystkie
odnotowane przypadki nadkażenia miały
miejsce u osób zakażonych HIV nie dłużej
niż przez 3 lata, które albo nie rozpoczęły
W niektórych przypadkach prowadziło to
do wzrostu wiremii u tych osób oraz spadku
liczby ich komórek CD4. Ponadto ograniczyło
to ich opcje terapeutyczne, gdyż typ HIV,
28
jeszcze terapii, albo miały przerwę w leczeniu.
Odnotowano jednak jeden przypadek
nadkażenia u mężczyzny zakażonego HIV od
wielu lat. Przyszłość pokaże, czy pojawią się
dalsze przypadki.
Profilaktyka poekspozycyjna może też zostać
podana w przypadku gwałtu lub napaści
seksualnej, jeśli istnieją podstawy, by sądzić,
że istnieje ryzyko zakażenia HIV.
Ważne jest, by zgłosić się po profilaktykę
poekspozycyjną jak najszybciej po ewentualnej
ekspozycji na HIV – najlepiej w ciągu 4 godzin i
nie później niż po upływie 72 godzin.
Stosowanie leków ARV jako forma
zapobiegania zakażeniu – profilaktyka
przed i poekspozycyjna
Gdy do ekspozycji na HIV dojdzie podczas
seksu, a ryzyko było znaczące, wiele
przychodni zdrowia seksualnego i poradni HIV
oferuje krótką kurację antyretrowirusową,
by zapobiec zakażeniu. Jest to coraz szerzej
dostępna tzw. profilaktyka poekspozycyjna.
Nie jest ona jednak 100% efektywna i może
się wiązać ze skutkami ubocznymi.
Jeśli przyjmujesz leki antyretrowirusowe i
uprawiasz seks bez zabezpieczenia z osobą
seronegatywną lub o nieznanym statusie
serologicznym, bądź też prezerwatywa
w trakcie Waszego stosunku pękła lub
się zsunęła, może Ci przyjść do głowy
zaoferowanie partnerowi/partnerce swoich
leków, by zmniejszyć ryzyko zakażenia HIV.
29
Nie jest to dobry pomysł. Niektóre leki
są bardziej skuteczne w zastosowaniu
profilaktycznym niż inne, a pełna kuracja
poekspozycyjna powinna trwać miesiąc. Jest
to też ryzykowne z tego względu, że niektóre
leki ARV, a w szczególności abacawir (Ziagen),
newirapina (Viramune) oraz etrawiryna
(Intelence) mogą powodować reakcję
alergiczną lub poważne skutki uboczne, które
mogą nawet prowadzić do śmierci. Istnieje
też możliwość, że osoba, której podajesz
leki ARV, już wcześniej była zakażona HIV,
tylko o tym nie wie. W takim przypadku
przyjęcie kilku dawek Twoich lekarstw może
spowodować u niej wytworzenie przez wirusa
lekooporności. Ograniczyłoby to jej przyszłe
opcje terapeutyczne.
Stresująca jest myśl, że mogłeś(aś) narazić
kogoś na ryzyko zakażenia. Jeśli sądzisz,
że warto podać tej osobie profilaktykę
poekspozycyjną, zachęć ją do jak najszybszego
pójścia do przychodni zdrowia seksualnego.
Gdyby była nieczynna, można się udać na
ostry dyżur do najbliższego szpitala i zapytać
o profilaktykę poekspozycyjną. Personel
ostrego dyżuru powinien skontaktować się z
dyżurującym lekarzem specjalistą ds. HIV.
Obecnie prowadzone są badania mające
na celu sprawdzenie, czy przyjmowanie
leków ARV przed ryzykownym kontaktem
seksualnym może zapobiec zakażeniu HIV.
Takie zastosowanie leków
antyretrowirusowych to tzw. profilaktyka
30
przedekspozycyjna. Nie ma na razie pewności,
że zastosowanie takie profilaktyki jest
efektywne i bezpieczne, dlatego podaje się ją
wyłącznie w ramach programów badawczych.
Z tego samego powodu, nie wolno podawać
seronegatywnemu partnerowi/partnerce
swoich leków antyretrowirusowych.
antykoncepcyjne może być mniej skuteczne.
Należy porozmawiać z lekarzem o dostępnych
rozwiązaniach, jeśli myślisz o stosowaniu
antykoncepcji hormonalnej.
Jeśli jesteś zakażona HIV i planujesz ciążę
lub jesteś w ciąży i zdiagnozowano u Ciebie
HIV, należy porozmawiać w tym kontekście z
pracownikiem Twojej poradni.
Antykoncepcja, poczęcie i ciąża
Prawidłowo używane damskie (Femidoms)
i męskie prezerwatywy są wysoce skuteczne
jako środek antykoncepcyjny oraz metoda
zapobiegania HIV i innym infekcjom
przenoszonym drogą płciową.
HIV może się przenosić z seropozytywnej
matki na jej dziecko. Jednak przy
odpowiednim leczeniu i opiece pod
kątem zakażenia, ryzyko jest bardzo
niskie. Prawdopodobieństwo urodzenia
niezakażonego dziecka przez kobietę żyjącą z
HIV jest większe, jeśli:
Niektóre leki ARV oraz antybiotyki
wchodzą w interakcje z niektórymi lekami
antykoncepcyjnymi, przez co ich działanie
31
Część III:
HIV a inne infekcje
przenoszone drogą
płciową
OOprzyjmujesz leki ARV w czasie ciąży i masz
niewykrywalną wiremię.
OOTwój poród odbędzie się zgodnie z zasadami
profilaktyki zakażeń wertykalnych. Oznacza
to, że albo będziesz miała planowane
cesarskie cięcie, albo jeśli masz nieoznaczalną
wiremię, poród naturalny odbędzie się pod
nadzorem lekarskim.
Unikanie infekcji przenoszonych drogą
płciową jest oczywiście dla każdego ważne,
ale jest szczególnie istotne w przypadku osoby
żyjącej z HIV. Infekcje przenoszone drogą
płciową nie tylko powodują choroby (czasami
o poważniejszym przebiegu w przypadku
osób seropozytywnych), lecz także zwiększają
ryzyko przeniesienia zakażenia HIV podczas
kontaktu seksualnego bez zabezpieczenia,
nawet jeśli z badań wynika, że Twoja wiremia
jest nieoznaczalna. Infekcje przenoszone
drogą płciową mogą znacznie podwyższać
OOniekarmienie piersią.
32
poziom wirusa HIV w wydzielinach płciowych,
co wpływa na Twoją zakaźność. W tej części
znajdziesz więcej informacji na temat
nieoznaczalnej wiremii i zakaźności.
prostu opryszczką) oraz oczywiście HIV,
są nieuleczalne, ale ich objawy mogą być
zmniejszone albo wyleczone.
Wprawdzie infekcje przenoszone drogą
płciową wydają się być mniejszym
problemem niż zakażenie HIV, mogą jednak
powodować nieprzyjemne objawy. Niektóre
z nich nieleczone prowadzą do poważnych
problemów zdrowotnych. Z czasem
może dojść do nieodwracalnych szkód w
organizmie, a w skrajnych przypadkach, nawet
do śmierci.
Wirusowe zapalenie wątroby typu B łatwo się
przenosi poprzez seks, przez kontakty płciowe
można się też zakazić wirusowym zapaleniem
wątroby typu A i C. Wirusowe zapalenie
wątroby typu A, B i C może szybko prowadzić
do rozwoju choroby, zaś WZW B i C prowadzą
do bardzo poważnej przewlekłej choroby
wątroby. Choroba wątroby spowodowana
tymi dwoma wirusami jest obecnie najczęstszą
przyczyną śmierci osób z HIV.
Niektóre wirusowe infekcje przenoszone
drogą płciową takie, jak wirus opryszczki
pospolitej (HSV, zwykle nazywany po
W niektórych przypadkach ludzie zakażają
się powtórnie (czasem określa się to jako
nadkażenie) drugim albo lekoopornym
33
szczepem HIV. W dalszej części znajdziesz
więcej szczegółów na temat nadkażenia.
przenoszonych drogą płciową. Ważne jest,
aby szczerze mówić o rodzaju odbywanych
kontaktów seksualnych, by można było zlecić
odpowiednie badania. Większość osób jest
zadowolona z opieki przychodni zdrowia
seksualnego, ale jeśli nie potraktowano Cię w
profesjonalny i nieoceniający sposób, masz
prawo zwrócić uwagę czy złożyć skargę.
Zdrowie seksualne a wizyty u lekarza
Jeśli jesteś osobą aktywną seksualnie, to
ważne, byś się regularnie pod tym kątem
badał(a). Badania te są bezpłatne i poufne.
Czasem przy klinikach zajmujących się opieką
nad pacjentami z HIV istnieją przychodnie
zdrowia seksualnego, a wiele poradni HIV/
AIDS oferuje badania w tym kierunku w
ramach rutynowej opieki pacjentów z HIV.
Badanie w kierunku infekcji przenoszonych
drogą płciową różnią się w zależności od
objawów. Często pobiera się wymaz z
czubka penisa lub z pochwy oraz z ust i
gardła czy odbytu − w przypadku seksu
oralnego lub analnego. Pobiera się próbki
krwi, aby sprawdzić istnienie infekcji. Czasem
możesz zostać poproszony(a) o próbkę
moczu. Wymazy i próbki są potem badane
W przychodniach zdrowia seksualnego
zwykle przyjmuje lekarz lub pielęgniarka.
Przed badaniem przeprowadza wywiad
na temat rodzaju kontaktów seksualnych
i ewentualnych objawów infekcji
34
Infekcje przenoszone drogą płciową
Ta część zawiera krótki opis przenoszenia
najpowszechniejszych infekcji przenoszonych
drogą płciową, ich objawów i leczenia.
pod mikroskopem lub przekazywane do
laboratorium, by potwierdzić albo wykluczyć
infekcję.
Niektóre wyniki otrzymasz już podczas wizyty,
zaś w przypadku innych trzeba poczekać
na smsa z zawiadomieniem, skontaktować
się telefonicznie z przychodnią lub przyjść
osobiście po wyniki po tygodniu lub nawet
dłużej.
Infekcje przenoszone drogą płciową mogą być
wywołane przez bakterie, wirusy lub pasożyty.
Infekcje bakteryjne można wyleczyć
antybiotykami, leki antywirusowe są
stosowane w leczeniu niektórych infekcji
wirusowych, zaś środki zewnętrzne mogą
leczyć ogniska pasożytów takich, jak świerzb
albo wszy łonowe.
Jeśli okaże się, że masz infekcję przenoszoną
drogą płciową, masz możliwość otrzymania
porady zdrowotnej na temat infekcji
przenoszonych drogą płciową i jak im
zapobiegać, a także pomoc w skontaktowaniu
się z parterami seksualnymi (jeśli jest to
możliwe), aby też mogli sie przebadać i leczyć.
Chlamydioza
Bakteria zwana Chlamydia trachomatis
powoduje chlamydiozę.
35
Drogi zakażenia i zapobieganie infekcji
Bakteria ta przenosi się podczas kontaktów
analnych, oralnych i waginalnych, gdy nie
stosuje się prezerwatywy. Może zainfekować
odbyt, penisa, szyjkę macicy, gardło i oczy.
Podczas porodu może dojść do zakażenia
dziecka, wtedy bakteria atakuje oczy i klatkę
piersiową. W dalszej części znajdziesz także
fragment dotyczący ziarniniaka wenerycznego
(wywołanego również przez Chlamydia
trachomatis).
Objawy
Objawy chlamydiozy pojawiają się zwykle po
1-3 tygodniach od zakażenia. Wiele osób z
chlamydiozą jest jednak nieświadomych infekcji,
ponieważ szacuje się, że nawet 75% kobiet i
50% mężczyzn nie ma żadnych objawów.
Kiedy jednak objawy wystąpią, u mężczyzn
jest to zwykle mleczna wydzielina z penisa,
szczególnie z samego rana, oraz uczucie
pieczenia podczas oddawania moczu. Jądra
mogą być opuchnięte i bardzo bolesne.
Kobiety z chlamydiozą mogą zauważyć
mleczne upławy z pochwy i/lub odczuwać ból
dolnej partii brzucha lub pleców, a także ból
podczas stosunku. Podczas seksu i pomiędzy
miesiączkami mogą wystąpić krwawienia, a
oddawanie moczu może być bolesne.
Chlamydiozie można zapobiec, używając
prezerwatyw podczas kontaktów waginalnych
i analnych oraz stosując prezerwatywy lub
lateksowe chusteczki podczas seksu oralnego,
a także nie dzieląc się zabawkami seksualnymi.
36
Diagnoza
Chlamydiozę diagnozuje się na podstawie
wymazu pobranego z członka, szyjki macicy,
okolicy odbytu lub pochwy. Pobieranie
wymazu jest nieco niekomfortowe, ale
zwykle odbywa się bardzo szybko. Niektóre
przychodnie analizują także próbkę moczu w
kierunku infekcji chlamydią.
Jeśli do zakażenia doszło poprzez odbyt,
można zaobserwować w tej okolicy pieczenie i
sączącą się wydzielinę.
Niewyleczona chlamydioza u kobiet
może prowadzić do zapalenia narządów
miednicy mniejszej, powodującego czasem
ciążę pozamaciczną i bezpłodność. U
mężczyzn chlamydioza też może się wiązać
z bezpłodnością, gdyż wywołuje zapalenie
najądrza (przewodu łączącego jądro z
nasieniowodem); w rzadkich przypadkach
może dojść do odcięcia dopływu krwi do
jąder. W reakcji na chlamydiozę u mężczyzn i −
znacznie rzadziej – u kobiet może się rozwinąć
zespół Reitera, prowadzący do zapalenia
stawów, cewki moczowej i oczu.
Wynik badania na obecność chlamydii jest
gotowy jednak dopiero po tygodniu. Ważne
jest, by zgłosić się do przychodni po wyniki,
by możliwe było rozpoczęcie leczenia w
przypadku wykrycia infekcji.
Leczenie
Chlamydiozę leczy się antybiotykami. Zwykle
jest to 7-dniowa kuracja doksycykliną albo
37
pojedyncza dawka azytromycyny. Należy
wziąć wszystkie tabletki, by mieć pewność,
że infekcja została całkowicie wyleczona.
Ważne jest też, by Twój partner/Twoja
partnerka również przyjmował(a) leczenie
zanim ponownie będziecie uprawiać seks.
Objawy mogą się utrzymywać przez kilka dni
po wzięciu azytromycyny, zanim antybiotyk
zacznie działać.
i odbytu wywołuje wirus brodawczaka
ludzkiego (HPV). HPV jest jedną z najczęściej
występujących infekcji przenoszonych drogą
płciową.
Wirus ten może być przenoszony podczas
analnego, waginalnego i oralnego kontaktu
seksualnego bez zabezpieczenia lub po prostu
bliskiego kontaktu fizycznego. Prezerwatywy
zmniejszają ryzyko zakażenia, jednak nie
zawsze mu zapobiegają.
Zalecane jest nieuprawianie seksu (nawet z
prezerwatywą) zanim leczenie nie zostanie
zakończone. Ma to na celu zapobieżenie
powtórnego zakażenia chlamydią.
Objawy
Kłykciny narządów płciowych wyglądają
tak samo, jak kłykciny występujące na
innych częściach ciała – w formie małych
grudek na skórze, nieco chropowatych
Kłykciny kończyste narządów
płciowych i odbytu
Kłykciny kończyste narządów płciowych
38
w dotyku. Niektóre osoby zakażone tym
wirusem nie mają widocznych kłykcin albo
ich nie zauważyły. Kłykciny mogą wystąpić
gdziekolwiek w okolicy narządów płciowych.
po prostu cytologią. Polega na pobraniu
niewielkiej próbki komórek szyjki macicy.
Badając te komórki w laboratorium, można
stwierdzić, czy istnieją zmiany komórkowe,
które w przyszłości mogłyby prowadzić do
rozwoju nowotworu.
Niektóre typy HPV wiążą się ze zwiększonym
ryzykiem raka szyjki macicy lub odbytu, które
dodatkowo wzrasta u osób żyjących z HIV.
Zaleca się, by kobiety z HIV miały wykonaną
cytologię wkrótce po zdiagnozowaniu u
nich zakażenia HIV, a później regularnie
ją powtarzały. Zgodnie z europejskimi
rekomendacjami, kobiety powinny
wykonywać badania cytologiczne raz na 1-3
lata, ale krajowe zalecenia mogą sugerować
częstsze badania. Leczenie zmienionych
komórek szyjki macicy jest wysoce skuteczne,
jeśli zostaną one szybko wykryte.
Diagnoza
Kłykciny narządów płciowych są
diagnozowane podczas badania fizykalnego
okolic genitaliów i odbytu.
Badanie cytologiczne ma na celu wykrycie
zmian przedrakowych (tzw. dysplazji) w
komórkach szyjki macicy, zanim rozwinie się
nowotwór. Potocznie nazywa się to badanie
39
Sprawdzana jest celowość badania
kanału odbytniczego pod kątem zmian
przedrakowych. Niektóre przychodnie
zaczynają rutynowo oferować badania odbytu
w tym kierunku.
za wywoływanie raka odbytu i szyjki macicy.
Przeprowadzane badania mają sprawdzić,
czy szczepionki są bezpieczne i niosą
jakiekolwiek korzyści dla osób z HIV. Niektóre
prywatne gabinety oferują szczepionkę
osobom zakażonym HIV, lecz jest to drogie
i nieefektywne rozwiązanie, jeśli jesteś już
zakażona szczepem HPV, któremu szczepionka
ma zapobiegać. Jeśli rozważasz wykupienie
szczepionki, porozmawiaj ze swoim lekarzem
leczącym Cię na HIV o jej zaletach i wadach.
Leczenie
Zakażenie wirusem kłykcin narządów
płciowych może zostać wyleczone przez nasz
własny system immunologiczny, chociaż może
to być długotrwały proces. Istnieją różne
sposoby usuwania widocznych kłykcin, w tym:
metoda chemiczna, wymrażanie, chirurgia
laserowa lub samodzielne nakładanie maści.
Zabiegi te mogą być nieco niekomfortowe.
Rzeżączka
Rzeżączka jest bakteryjną infekcją
przenoszoną drogą płciową.
Rzeżączką można się zakazić poprzez kontakty
Powstały szczepionki przeciwko typom wirusa
brodawczaka ludzkiego odpowiedzialnym
40
analne, waginalne i oralne (usta-penis/pochwa,
usta-odbyt). Rzeżączka może zainfekować
odbyt, członka, szyjkę macicy i gardło.
Rzeżączki można uniknąć, stosując
prezerwatywy podczas waginalnego i
analnego seksu, prezerwatywy lub lateksowe
chusteczki podczas seksu oralnego, a także nie
dzieląc się zabawkami seksualnymi.
Nieleczona rzeżączka może zwiększyć
zakaźność osoby z HIV. W przypadku
ekspozycji na HIV, osoba seronegatywna
zakażona rzeżączką jest bardziej narażona na
zakażenie HIV.
Objawy
U mężczyzn objawy polegają zwykle na
żółtawej wydzielinie z członka i pieczeniu
przy oddawaniu moczu. Jądra mogą być
bolesne i spuchnięte.
Rzeżączka może być przeniesiona z matki
na dziecko podczas porodu (naturalnego) i
może spowodować infekcję oczu dziecka,
która nieleczona grozi ślepotą. Może też
się rozprzestrzenić poprzez krwioobieg,
prowadząc do sepsy (ostrej reakcji organizmu
na infekcję), a czasem też do zapalenia opon
mózgowych.
Objawy u kobiet to między innymi
uczucie pieczenia przy oddawaniu moczu
i przebarwione lub krwiste upławy. W
przypadku infekcji odbytu, zarówno u
mężczyzn, jak i kobiet można zauważyć
śluzowatą lub krwistą wydzielinę z odbytu,
41
ból w odbycie albo podczas kontaktu
analnego. Rzeżączka w gardle zwykle
przebiega bezobjawowo.
Nieleczona rzeżączka może się rozprzestrzenić
przez krwioobieg, wywołując gorączkę i
problemy ze stawami (zapalenie stawów i ich
puchnięcie). Może też powodować problemy
skórne i zapalenie opon mózgowych.
Objawy rzeżączki pojawiają się zwykle po
od 2-10 dniach od zakażenia, choć zdarza
się, że nawet dopiero po trzech tygodniach.
Niektórzy ludzie nie zdają sobie jednak sprawy
z infekcji, ponieważ objawy czasem wcale nie
występują albo są bardzo łagodne.
Diagnoza
Istnieje kilka metod diagnozowania rzeżączki.
W przypadku wystąpienia objawów, można
pobrać wymaz z czubka penisa, odbytu, cewki
moczowej, gardła lub szyjki macicy. Pobranie
wymazu może być nieco niekomfortowe.
Gdy nie ma objawów, można pobrać próbkę
moczu do analizy. U osoby, która ma objawy,
zwykle można od razu po pobraniu wymazu
stwierdzić, czy rzeżączka jest obecna w
okolicy narządów płciowych, natomiast
rzeżączkę w gardle diagnozuje się później.
Nieleczona rzeżączka może prowadzić do
poważniejszych problemów zdrowotnych,
w tym infekcji w obrębie miednicy, u kobiet
mogących powodować ból, bezpłodność, u
mężczyzn zaś problemy z jądrami i zwężenie
cewki moczowej.
42
Niezależnie od miejsca zakażenia, oczekiwanie
na ostateczne wyniki może potrwać do trzech
dni. Dlatego ważne jest, by zgłosić się do
przychodni po wyniki.
powinni się zgłosić do przychodni zdrowia
seksualnego w celu przebadania się i poddania
leczeniu.
Wirusowe zapalenie wątroby typu A
Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A)
to wirus atakujący wątrobę.
Leczenie
Rzeżączkę leczy sie antybiotykami. Rzeżączka
może być oporna na niektóre antybiotyki,
dlatego wymazy wysyłane są do laboratorium,
by sprawdzić wrażliwość na zastosowany
antybiotyk.
WZW A przenosi się przez kontakt z
zakażonym kałem (kupą, stolcem), zwykle
w skażonym jedzeniu (na przykład,
skorupiakach).
Bardzo ważne jest, aby nie uprawiać analnego,
oralnego ani waginalnego seksu przez siedem
dni po zakończeniu leczenia, gdyż mogłoby
dojść do powtórnego zakażenia rzeżączką lub
przeniesienia infekcji na partnera/partnerkę.
Twoi ostatni partnerzy/partnerki seksualne
Można się też zakazić poprzez seks,
szczególnie kontakty oralno-analne.
W ostatnich latach w kilku miastach
wykryto ogniska epidemii WZW A wśród
43
Objawy
Wirusowe zapalenie wątroby typu A może
wywołać krótkotrwałą łagodną niedyspozycję.
Do jej objawów należą: zażółcenie skóry i
oczu (żółtaczka), wyczerpanie, utrata wagi,
wymioty, biegunka, ciemny mocz i jasne
stolce. Objawy się zaostrzają, gdy pije się
alkohol, herbatę lub kawę i spożywa tłuste
posiłki. Zwykle poprawa następuje po kilku
tygodniach.
homoseksualnych mężczyzn. Gdy raz zakazisz
się wirusowym zapaleniem wątroby typu A,
powtórnie się już nim nie zakazisz.
Dbanie o higienę osobistą (mycie rąk po
wyjściu z toalety i przed przygotowaniem czy
spożywaniem posiłków) zapobiega zakażeniu
się WZW A.
Szczepienie
W przeciwieństwie do większości omawianych
w tej części infekcji, przeciwko WZW A
jest dostępna szczepionka i zaleca się ją
wszystkim osobom żyjącym z HIV, które nie
mają naturalnej odporności na to zakażenie.
Szczepienie składa się z dwóch zastrzyków,
podawanych w półrocznym odstępie, i działa
przez dziesięć lat.
Diagnoza
Badanie krwi wykaże obecne lub przebyte
wirusowe zapalenie wątroby typu A.
Przychodnie zdrowia seksualnego nie badają
rutynowo w kierunku WZW A, ale mogłe(a)ś
być przebadany pod tym kątem w poradni HIV.
44
Wirusowe zapalenie wątroby typu B
WZW B jest rodzajem wirusowego zapalenia
wątroby.
Leczenie
Leczenie wirusowego zapalenia wątroby
typu A polega na wypoczynku, piciu płynów
i unikaniu alkoholu oraz innych używek.
Ważne też, by podczas leczenia WZW A nie
brać paracetamolu. Osoby żyjące z HIV mogą
dłużej i ciężej przechodzić wirusowe zapalenie
wątroby typu A lub może ono osłabić ich
system odpornościowy. Jeśli zakazisz się WZW
A, być może konieczne będzie przerwanie na
jakiś czas terapii ARV. Dzieje się tak dlatego,
że wątroba jest najbardziej obciążona
przetwarzaniem leków w organizmie i gdy jest
podrażniona, przestaje prawidłowo pracować,
co może zwiększyć ewentualne skutki
uboczne leczenia ARV.
Drogi zakażenia
Wirusowe zapalenie wątroby typu B przenosi
się przez kontakt z krwią, nasieniem, śliną lub
wydzieliną z pochwy zakażonej osoby. Do
zakażenia może łatwo dojść podczas seksu bez
zabezpieczenia i z matki na dziecko podczas
porodu. Jest znacznie bardziej zakaźne niż HIV.
Wirusowemu zapaleniu wątroby typu B
można zapobiec, stosując prezerwatywy
podczas waginalnych i analnych kontaktów,
prezerwatywy lub lateksowe chusteczki
podczas seksu oralnego, a także nie dzieląc się
zabawkami seksualnymi.
45
Szczepienie
Osobom z HIV, jeśli nie mają naturalnej
odporności, zaleca sie zaszczepienie na WZW
B. Szczepionka składa się z trzech zastrzyków,
podawanych w kilkumiesięcznych odstępach.
Osoby zakażone HIV mogą utracić odporność
na WZW B, gdy ich system immunologiczny
jest osłabiony, dlatego powinny regularnie
sprawdzać swój poziom odporności.
a (rzadko) nawet śmiertelne. Większość osób
jednak nie zauważa żadnych objawów.
Na początku zakażenia u większości osób
wytwarza się odporność. Jednak u około
10% dorosłych WZW B dalej się namnaża
w organizmie jeszcze przez długi czas od
zakażenia. Oznacza to, że choroba przechodzi
w przewlekłe zapalenie, czyli osoby te będą
zakaźne do końca życia, chociaż mogą nie
mieć żadnych objawów. U niektórych osób
z przewlekłym WZW B rozwija się po jakimś
marskość lub rak wątroby.
Objawy
Na początku zakażenia wirusowym
zapaleniem wątroby typu B mogą wystąpić:
żółtaczka (żółknięcie oczu i skóry), utrata
apetytu, ból brzucha, złe samopoczucie,
nudności, wymioty, ból mięśni i stawów lub
gorączka. Objawy te mogą być bardzo ciężkie,
Osoby żyjące z HIV zakażone WZW B częściej
zapadają na przewlekłe zapalenie wątroby niż
osoby seronegatywne.
46
Poziom wirusa WZW B w płynach ustrojowych
osoby żyjącej z HIV może być wyższy niż
u osób seronegatywnych. To dlatego, że
jej system odpornościowy nie broni się tak
sprawnie przed wirusowym zapaleniem
wątroby typu B – dlatego osoby z koinfekcją
HIV i WZW B mogą być bardziej zakaźne od
niezakażonych HIV osób z WZW B.
antygenem powierzchniowym wirusa WZW
B (HBsAg). Oznacza to przewlekłe zapalenie
wątroby i ryzyko zakażenia innych osób.
Istnieje podgrupa osób, u których ponadto
wychodzi pozytywny test na antygen „e”, co
oznacza wysoką zakaźność.
Leczenie
Podczas początkowej fazy zakażenia
wirusowym zapaleniem wątroby typu B ważne
jest, by dużo wypoczywać, pić dużo płynów i
unikać alkoholu i innych używek.
Diagnoza
Badania krwi mogą wykryć obecność
przeciwciał przeciw wirusowi zapalenia
wątroby typu B, co oznacza, że istniała
ekspozycja na wirusa i organizm ją zwalczył
lub osoba ta była zaszczepiona przeciw WZW
typu B. Zdarza się również, że po ekspozycji na
wirusa organizm wytworzył przeciwciała, ale
we krwi pozostaną fragmenty wirusa, zwane
Jeśli masz jednocześnie HIV i przewlekłe
zapalenie wątroby typu B, musisz zgłosić się
do lekarza specjalizującego się w leczeniu
koinfekcji HIV i WZW.
47
W leczeniu WZW B dostępnych jest kilka opcji.
Niektóre leki antyretrowirusowe działają także
przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby
typu B.
których jedynym czynnikiem ryzyka był seks
bez zabezpieczenia.
Inne czynniki, które wydają się mieć związek
z seksualną drogą zakażenia WZW typu C,
to: seks grupowy, przyjmowanie narkotyków
w iniekcji lub wziewnie, doodbytnicze
podawanie narkotyków i zakażenie
innymi infekcjami przenoszonymi drogą
płciową, szczególnie kiłą lub ziarniniakiem
wenerycznym.
W przypadku koinfekcji z WZW B, należy
porozmawiać ze swoim lekarzem o tym, jak to
może wpłynąć na leczenie HIV.
Wirusowe zapalenie typu C
WZW C to rodzaj wirusowego zapalenia
wątroby.
Prawidłowo stosowana prezerwatywa może
zmniejszyć ryzyko zakażenia WZW C podczas
kontaktów seksualnych. W przypadku fistingu
należy używać lateksowych rękawiczek
i nie korzystać wspólnie z pojemników z
lubrykantem. Nie należy dzielić się zabawkami
Wirusowe zapalenie wątroby typu C przenosi
się zwykle przez kontakt krew-krew. Mimo to,
ostatnio zaobserwowano wzrost przypadków
WZW C wśród zakażonych HIV gejów, u
48
seksualnymi. To wszystko znacznie zmniejsza
ryzyko zakażenia wirusowym zapaleniem
wątroby typu C.
nie mieć nigdy żadnych objawów. Jeśli objawy
się pojawią, najczęściej są to wyczerpanie i
depresja.
Nie ma szczepionki przeciw wirusowi
zapalenia wątroby typu C. W przeciwieństwie
do WZW A i B, zakażenie się WZW C nie
oznacza, że organizm się na nie uodpornił.
Możliwe jest powtórne zakażenie wirusem
WZW C.
Diagnoza
Badanie krwi w kierunku przeciwciał przeciw
wirusowi zapalenia wątroby typu C odpowie,
czy doszło do ekspozycji na wirusa. Wynik
tego badania może być fałszywie negatywny,
szczególnie we wczesnej fazie zakażenia,
dlatego by potwierdzić zakażenie, można
wykonać test PCR (test na wiremię).
Objawy
Różne są skutki zakażenia wirusowym
zapaleniem wątroby typu C. Wkrótce po
zakażeniu u poniżej 5% osób, które zakaziły
się tym wirusem, występują objawy ostrego
zapalenia wątroby takie, jak żółtaczka i
nudności, a znaczna mniejszość chorych może
Badania funkcji wątroby mogą stanowić
wskazówkę co do tego, czy WZW C uszkodziło
wątrobę, ale dla pewności lekarze zwykle
wykonują dodatkowo jedno z dwóch badań.
Pierwsze to biopsja wątroby, podczas której
49
pobierana jest do badania niewielka próbka
tkanek wątroby. Drugie, obecnie szeroko
dostępne, polega na badaniu krwi lub
elastografii – nieinwazyjnym badaniu wątroby
(FibroScan).
z organizmu), osiągnięcie prawidłowej
aktywności enzymów wątrobowych
(wskaźników funkcji wątroby), poprawa stanu
wątroby, zapobieżenie postępowi marskości
lub progresji do raka wątroby i zmniejszenie
wiremii a więc tym samym zakaźności.
U osób z HIV zdiagnozowanie WZW C
może być trudniejsze, bo testy w kierunku
przeciwciał mogą nie wykazać zakażenia.
Leczenie WZW C nie trwa przez całe życie
– kuracja zwykle trwa 24 lub 48 tygodni.
Obecnie w leczeniu WZW C stosuje się
rybawirynę i pegylowany interferon.
Leczenie
Tak, jak w przypadku wirusowego zapalenia
wątroby typu B, leczenie powinno być
prowadzone przez klinikę doświadczoną
w leczeniu konfekcji HIV i WZW C.
Skutki uboczne terapii mogą być bardzo
poważne, ale zwykle w trakcie leczenia słabną.
Może to być: wysoka gorączka, bóle stawów,
wypadanie włosów, depresja i niska liczba
leukocytów.
Celem terapii jest „wyleczenie” z zapalenia
wątroby (eliminacja wirusa WZW C
50
Opryszczka
Opryszczka wywołuje powszechnie
występujący wirus, zwany wirusem opryszczki
pospolitej (HSV).
Istotną informacją jest to, że w spermie
mężczyzny przyjmującego rybawirynę lek
również występuje i nie wolno dopuścić, by
pary, które leczyły się rybawiryną, zaszły
w ciążę (kontakty seksualne wyłącznie z
zabezpieczeniem) przez co najmniej sześć
miesięcy po zakończeniu terapii.
Epizody opryszczki wiążą się z bolesnymi
owrzodzeniami na ustach, genitaliach albo
odbycie.
Leczenie WZW C nie zawsze jest skuteczne.
Najlepsze wyniki obserwuje się u osób, które
rozpoczęły terapię wkrótce po zakażeniu.
Gdy dojdzie do infekcji, wirus pozostaje w
komórkach nerwowych do końca życia. Można
być nieświadomym zakażenia HSV. Większość
czasu pozostaje on w utajeniu i nie powoduje
dolegliwości. Od czasu do czasu dochodzi
jednak do reaktywacji zakażenia, szczególnie
gdy system odpornościowy jest osłabiony.
Nawet wśród osób niezakażonych HIV stres,
zwykłe przeziębienie czy też ekspozycja na
Przy koinfekcji z wirusowym zapaleniem
wątroby typu C szczególnie zaleca się
rozpoczęcie terapii ARV, gdy liczba komórek
CD4 wynosi około 350.
51
silne promienie ultrafioletowe (na przykład,
podczas wakacji) mogą wywołać uaktywnienie
się opryszczki.
poprzedza drętwienie, mrowienie albo
swędzenie. To uczucie oznacza, że wirus
podróżuje nerwem do skóry. Tworzą się tam
drobne guzki, które szybko przekształcają się
w małe stany zapalne w postaci wypełnionych
płynem pęcherzyków. Te pękają i zamieniają
się w strupki, które w ciągu tygodnia czy
dwóch zupełnie znikają u osób z prawidłowo
funkcjonującym systemem odpornościowym.
Istnieją dwa główne typy HSV, oba
wywołujące zarówno wargową, jak i genitalną
infekcję. HSV-1 zwykle powoduje opryszczkę
wargową lub tzw. „zimno” – mrowiące lub
bolesne punkty w kącikach ust. Czasami
może wystąpić w okolicy nozdrzy, dziąseł i
podniebienia. Może też wywoływać infekcję
narządów płciowych.
Wirus może się przenieść z jednej osoby na
drugą poprzez kontakt owrzodzeń z błonami
śluzowymi, na przykład podczas pocałunku czy
kontaktów analnych, waginalnych albo oralnych.
Bolesne owrzodzenia genitaliów lub odbytu,
którym czasem towarzyszą gorączka, ból
głowy i mięśni oraz złe samopoczucie,
mogą być wywołane zarówno przez HSV-1,
jak i HSV-2. Zmiany opryszczkowe często
Należy unikać kontaktów seksualnych w
trakcie uaktywnienia się opryszczki.
52
Opryszczką można się też zakazić, gdy nie ma
owrzodzeń. Wirus może być wciąż obecny i
przenoszony przez skórę lub − najczęściej −
przez błonę śluzową. Osoby z HIV są bardziej
podatne na tego typu infekcje. Prezerwatywy
nie zawsze chronią przed HSV, gdyż nie zawsze
przykryją wszystkie zainfekowane miejsca.
warg i narządów płciowych, czasami
opryszczka powoduje także zmiany w okolicy
gardła i oczu.
Diagnoza
HSV diagnozuje się na podstawie wykrycia
wirusa w wymazie pobranym ze zmienionej
skóry lub przy użyciu fluorescencyjnego
testu przesiewowego. Badanie sprawdzające
bezpośrednio materiał genetyczny wirusa
jest wykonywane do potrzeb naukowych i nie
jest ogólnie dostępne. Opryszczka w przełyku
lub jelicie grubym jest badana przy pomocy
instrumentów światłowodowych.
Opryszczka narządów płciowych zwiększa
ryzyko przeniesienia na inną osobę zakażenia
HIV (natomiast u osób seronegatywnych
opryszczka zwiększa ryzyko zakażenia się HIV).
U osób żyjących z HIV epizody opryszczki
mogą być częstsze, bardziej nasilone i dłuższe.
Czasami w okolicy zmian opryszczkowych
dochodzi do infekcji inną bakterią lub
grzybem. Poza dużymi zmianami w obszarze
Leczenie i zapobieganie nawrotom
Infekcję opryszczki leczy się acyklowirem
(Zovirax). Inne dostępne terapie to:
53
walacyklowir, znany pod marką Valtrex, oraz
famcyklowir (Famvir).
Acyklowir w kremie dostępny w aptekach
służy do smarowania „zimna”, jednak wielu
lekarzy kwestionuje jego skuteczność.
Niektórym osobom w załagodzeniu objawów
pomagają kąpiele solne, okłady z lodu
(zawiniętego w ręcznik), lidokaina, środki
przeciwbólowe oraz wypoczynek.
Acyklowir przyjmowany w tabletkach (200
od 800 mg pięć razy dziennie przez 5-10
dni) zmniejsza nasilenie zmian opryszczki na
wargach, narządach płciowych i odbycie. W
ostrych przypadkach może być podawany
drogą wlewu dożylnego. Acyklowir ma bardzo
niewiele skutków ubocznych.
Ziarniniak weneryczny
Ziarniniak weneryczny jest wywołany przez
chlamydię.
Acyklowir można również przyjmować na co
dzień, by zmniejszyć częstotliwość i nasilenie
kolejnych epizodów (400 mg dwa razy
dziennie).
Ziarniniak weneryczny występuje głównie
w Afryce, Azji, Ameryce Południowej i części
Karaibów. Po wprowadzeniu antybiotyków
w latach 40., w Europie ziarniniak występuje
bardzo rzadko.
Acyklowir nie wyeliminuje HSV, dlatego
opryszczka może się z powrotem uaktywnić.
54
Niemniej jednak odnotowano ogniska
epidemii ziarniniaka wśród homoseksualnych
mężczyzn w Holandii, Francji, Niemczech,
Wielkiej Brytanii i USA.
czy są zakażeni HIV. Ziarniniak weneryczny
występuje na członku, w pochwie i odbycie i
może być przenoszony podczas kontaktów
analnych, oralnych i waginalnych.
Wzrost liczby przypadków ziarniniaka
wenerycznego w Europie dotyczył głównie
gejów, w większości zakażonych HIV i innymi
infekcjami przenoszonymi drogą płciową
takimi, jak: rzeżączka, kiła, opryszczka oraz
wirusowe zapalenie wątroby typu B i C. Wiąże
się go z pewnymi konkretnymi zachowaniami
seksualnymi – takimi, które mogą powodować
przerwanie ciągłości tkanek, jak np. fisting.
Prezerwatywy są bardzo skuteczne,
jeśli chodzi o zapobieganie infekcjom
przenoszonym drogą płciową, w tym
chlamydiozie, której odmianą jest ziarniniak. Podczas fistingu należy używać lateksowych
rękawiczek i nie korzystać wspólnie z
pojemników z lubrykantem. Zmniejszy to
ryzyko zakażenia ziarniniakiem wenerycznym
i innymi infekcjami przenoszonymi drogą
płciową.
Ziarniniak może dotyczyć zarówno
mężczyzn, jak i kobiet, niezależnie od tego,
55
Objawy
Ziarniniak może powodować bardzo
nieprzyjemne objawy. Najczęstszymi
objawami ostatnich europejskich przypadków
były ból i zapalenie odbytu i odbytnicy. W
niektórych przypadkach towarzyszyły temu
powiększone węzły chłonne w pachwinach,
wydzielina śluzowa lub krwista z odbytnicy
oraz zaburzenia pracy jelit.
kątem różnych infekcji przenoszonych drogą
płciową. W przypadku wykrycia chlamydii w
odbycie, pobiera się próbkę do przebadania w
kierunku ziarniniaka wenerycznego.
Jeśli martwisz się, że mogłe(a)ś zakazić się
ziarniniakiem, powiedz o tym lekarzowi lub
pielęgniarce w swojej przychodni.
Leczenie
Ziarniniaka można wyleczyć, przyjmując
21-dniową doustną kurację antybiotykową
(doksycykliną). Antybiotyk ten jest
stosowany w leczeniu również innych infekcji
przenoszonych drogą płciową (a także innych
infekcji), ale w tych przypadkach kuracja jest
krótsza.
Nieleczony ziarniniak weneryczny może
spowodować powiększenie węzłów chłonnych
i narządów płciowych oraz owrzodzenia. Może
też negatywnie wpłynąć na funkcję jelit.
Diagnoza
Podczas wizyty kontrolnej w przychodni
zdrowia seksualnego pacjent jest badany pod
56
Należy unikać kontaktów seksualnych w czasie
trwania leczenia. Ostatni partnerzy seksualni
powinny się również poddać kuracji.
środki drażniące (np. mydło) mogą znacznie
przyspieszyć wystąpienie objawów. Szacuje
się jednak, że u wielu osób NGU przebiega
bezobjawowo.
Nierzeżączkowe zapalenie cewki
moczowej (NGU)
Drogi zakażenia
NGU to zapalenie cewki moczowej – kanału,
przez który przechodzi mocz (w przypadku
mężczyzn – również nasienie). To zapalenie
może być wywołane w związku z infekcjami
przenoszonymi drogą płciową, na przykład
chlamydią. Bardzo rzadko ma inną przyczynę typu
otarcie podczas seksu czy podrażnienie mydłem.
Jeśli objawy wystąpią, zwykle jest to uczucie
bólu lub pieczenia podczas oddawania
moczu, częstsze oddawanie moczu oraz biała
lub mętna wydzielina z cewki moczowej,
szczególnie zauważalna z samego rana.
Diagnoza
U mężczyzn NGU diagnozuje się na podstawie
wymazu z członka. Pobieranie wymazu jest
nieco niekomfortowe, ale trwa tylko chwilę.
Objawy
Objawy NGU pojawiają się zwykle w ciągu
tygodnia od zakażenia, chociaż niektóre
Często można natychmiast stwierdzić, czy
występuje NGU, natomiast zdiagnozowanie
57
chlamydiozy może trwać około tygodnia.
Do czasu ukończenia kuracji nie należy
uprawiać seksu (nawet z prezerwatywą).
Jeśli to możliwe, partnerzy seksualni również
powinni otrzymać leczenie, nawet przy braku
objawów.
NGU jest trudniejsze do zdiagnozowania
u kobiet. Aby stwierdzić infekcję, zwykle
pobiera się wymaz z narządów płciowych (np.
sromu, pochwy lub szyjki macicy).
Wszy łonowe
Wszy łonowe, zwane również mendami, to
małe pasożyty wyglądem przypominające
kraby morskie, ze względu na kleszczyki,
dzięki którym przytrzymują się włosa. Chociaż
wszy te szczególnie lubią włosy łonowe
(owłosienie w okolicach narządów płciowych
i odbytu), mogą też rzadziej występować
w innych częściach ciała, szczególnie pod
pachami, a nawet na brwiach i rzęsach.
Leczenie
NGU leczy się przy pomocy antybiotyków,
zwykle jest to siedmiodniowa kuracja
doksycykliną lub jednorazowa dawka
azytromycyny. Jest istotne, aby wziąć
wszystkie tabletki, by mieć pewność, że
infekcja została całkowicie wyleczona.
Objawy mogą się utrzymywać przez kilka dni
po wzięciu azytromycyny, zanim antybiotyk
zacznie działać.
58
Drogi zakażenia
Wszy łonowe przenoszone są zwykle podczas
seksu, poprzez każdą formę kontaktu
cielesnego. Rzadziej można się nimi zakazić,
korzystając z cudzych ręczników, pościeli i
ubrań.
Leczenie
Preparaty do stosowania zewnętrznego
likwidujące wszy – takie, jak na przykład
malation (Derbac-M) – dostępne są w
aptekach bez recepty albo bezpłatnie w
przychodniach zdrowia seksualnego. Należy
przestrzegać zawartych na ulotce instrukcji,
dlatego że niewłaściwe stosowanie może
nie wyleczyć z wszawicy, zaś użycie środka
w nadmiarze może spowodować reakcję
alergiczną. Nie wolno stosować Derbac-M i
innych podobnych preparatów bezpośrednio
po gorącej kąpieli.
Objawy i diagnoza
Niektóre osoby zauważają zawszenie w ciągu
kilku godzin, inne z kolei nie zdają sobie z tego
sprawy przez kilka tygodni. Wszy są bardzo
małe i może być trudno je dostrzec, ale objawy
zwykle polegają na intensywnym swędzeniu
okolicy genitaliów, a niektórzy są w stanie
zaobserwować jaja wszy mocno przyczepione
do włosów łonowych. Na bieliźnie lub pościeli
mogą się pojawić małe plamki krwi.
Ważne jest, by po rozpoczęciu leczenia wyprać
w gorącej wodzie wszystkie ubrania, ręczniki
i pościel, które były używane od momentu
infekcji. Aby uniknąć powtórnej infekcji,
59
Objawy
Sam świerzbowiec jest niewidoczny gołym
okiem, ale wydrążone przez niego nory
pozostawiają czerwone ślady na skórze.
Najczęściej można je zaobserwować między
palcami, na wierzchu dłoni, wokół pępka, na
nadgarstkach, łokciach, pod pachami, w okolicy
genitaliów, piersi, pośladków i na stopach.
należy się upewnić, że Twój partner (Twoja
partnerka) czy jakakolwiek osoba, z którą
miałeś(aś) bliski kontakt cielesny albo z którą
spałeś(aś) w jednym łóżku, a także wszystkie
pozostałe osoby, z którymi mieszkasz,
przeszły taką samą kurację.
Świerzb
Świerzb jest infekcją skórną, wywołaną przez
pasożyta (świerzbowca), który drąży kanały
pod skórą, powodując intensywny świąd,
najbardziej dokuczliwy nocą.
U osób z niesprawnym układem
odpornościowym (zakażenie HIV jest jedynie
jedną z wielu przyczyn jego upośledzenia)
może wystąpić rozległa wysypka z
przerośniętymi grudkami i intensywnym
świądem. Jest to tzw. świerzb norweski.
Drogi zakażenia
Można łatwo złapać świerzb poprzez dłuższy
kontakt skórny z zainfekowaną osobą lub
wspólne korzystanie z ręczników i pościeli.
Leczenie
W leczeniu świerzbu środek leczniczy w
60
postaci płynu (ten sam, co w przypadku wszy
łonowych) należy pozostawić na skórze przez
dłuższy czas (zwykle na 24 godziny). Danym
środkiem należy wysmarować całe ciało, poza
twarzą i głową, a po umyciu rąk trzeba go na
nie ponownie nałożyć.
osób. Tak, jak w przypadku wszy łonowych,
jest ważne, by każdy kto ma z Tobą intymne
kontakty, poddał się kuracji w tym samym co
Ty czasie, by uniknąć powtórnej infekcji.
Ani świerzbowce, ani wszy łonowe nie
przenoszą HIV. Osoby, które od dłuższego
czasu mają świerzb i wszy łonowe, mogą się
ogólnie kiepsko czuć (stąd określenie „czuć
się parszywie”), a nieleczony świerzb może
prowadzić do poważnego podrażnienia skóry.
Po terapii swędzenie może się chwilowo
nasilić. Można wtedy zastosować
hydrokortyzon w kremie i nie należy się
drapać.
Kiła
Kiła jest infekcją bakteryjną. W ostatnich
latach liczba przypadków kiły w Wielkiej
Brytanii i w wielu innych krajach gwałtownie
wzrosła, jednak choroba ta jest wciąż
stosunkowo rzadka. Istnieją dwie główne fazy
Nie wolno stosować preparatów na świerzb
bezpośrednio po gorącej kąpieli.
Należy wyprać w gorącej wodzie ubrania,
ręczniki i pościel, by zapobiec ponownej
infekcji, jak również zainfekowaniu innych
61
tej choroby: wczesna i późna. We wczesnym
okresie infekcja jest wysoce zakaźna.
Nieleczona wczesna kiła może zwiększyć
zakaźność osoby mającej HIV. Z kolei osoba
niezakażona HIV, która ma kiłę, w przypadku
ekspozycji na HIV, może łatwiej ulec
zakażeniu.
Kiłą można się łatwo zakazić podczas seksu
analnego, oralnego lub waginalnego bez
zabezpieczenia. Do zakażenia może też dojść
przez bliski kontakt fizyczny. Kiła przenosi się
też z matki na dziecko.
Objawy
Kiła powoduje szereg różnych objawów, ale
też mogą się nie pojawić żadne symptomy.
We wczesnym okresie choroby łatwo można
przeoczyć objawy. Kiła rozwija sie szybciej
i silniej u osób z HIV, mogą też nieco inaczej
wyglądać jej objawy.
Można zmniejszyć ryzyko zakażenia kiłą,
stosując prezerwatywę podczas
waginalnego i analnego kontaktu oraz
prezerwatywę lub lateksową chusteczkę
przy seksie oralnym, a także nie dzieląc się
zabawkami seksualnymi.
Wkrótce po zakażeniu krętkiem kiły (wczesna
kiła) w miejscu infekcji – zwykle na penisie,
wewnątrz lub wokół odbytu lub pochwy
albo w ustach – może się pojawić małe
62
owrzodzenie, punkcik lub grudka (tzw. zmiana
pierwotna). Zmiana ta nie boli, zwykle szybko
się goi i może jej towarzyszyć powiększenie
węzłów chłonnych.
fizyczny. Po kilku latach zakażenia kiłą, osoba
przestaje być zakaźna, pomimo swojej choroby.
Nieleczona kiła może po wielu latach przejść
w trzecią fazę. W tym okresie może dojść do
uszkodzenia serca, mózgu, kości i skóry. Bez
leczenia kiła jest chorobą śmiertelną.
Kiła wtórna może wywołać wysypkę na
ciele, na wewnętrznej stronie dłoni i stóp,
powiększenie węzłów chłonnych, gorączkę,
bóle mięśniowe, ból głowy, dzwonienie
w uszach i – rzadziej – zapalenie opon
mózgowych. Wysypka i owrzodzenia są
wysoce zakaźne. Kiła wtórna rozwija sie
zwykle w ciągu sześciu miesięcy od zakażenia.
Diagnoza
Podczas wizyty kontrolnej w przychodni
zdrowia seksualnego wykonuje się badanie
krwi w kierunku kiły, a z wszelkich owrzodzeń
pobiera się wymazy. Wiele poradni leczących
HIV wykonuje rutynowo u swoich pacjentów
badania na kiłę. Czasami dopiero po trzech
miesiącach organizm wytwarza przeciwciała
kiły, dlatego wykonanie badania wkrótce po
ekspozycji może nie wykryć infekcji.
Gdy znikają objawy, rozpoczyna się faza zwana
kiłą utajoną. Utajona kiła jest wciąż zakaźna
w ciągu pierwszego roku tego okresu, zwykle
przez kontakt seksualny lub inny, bliski kontakt
63
Potwierdzono, że badanie w kierunku kiły
może nie być w 100% wiarygodne u osób z
HIV.
leczenia i uzyskania wyniku stwierdzającego
wyleczenie infekcji.
Ostatni partnerzy seksualni powinni być
również przebadani i leczeni pod tym kątem.
Jeśli podejrzewa się zmiany w mózgu, należy
wykonać punkcję lędźwiową, by ocenić
zaawansowanie choroby.
Kontrolne badania krwi zostaną
przeprowadzone w odstępach czasowych, by
mieć pewność, że infekcja została wyleczona.
Jest to szczególnie istotne u osób z HIV,
ponieważ w ich przypadku częściej pojawiają
się nawroty kiły.
Leczenie
Kiłę leczy się zwykle penicyliną w zastrzykach.
Osoby mające alergię na penicylinę, przyjmują
kurację doksycykliną. By mieć pewność, że kiła
została całkowicie wyleczona, konieczne jest
przyjęcie wszystkich przepisanych zastrzyków
lub tabletek oraz wykonać kontrolne badania
krwi. By uniknąć zakażenia innych oraz
powtórnego zakażenia bakterią, należy unikać
kontaktów seksualnych do czasu zakończenia
Rzęsistkowica
Trichomonas vaginalis (rzęsistkowica) jest
powszechną infekcją przenoszoną drogą
płciową, wywoływaną przez maleńkiego
pasożyta.
64
Rzęsistkowica przenosi się przez kontakty
seksualne bez zabezpieczenia. Można
uniknąć zakażenia, stosując prezerwatywę
podczas waginalnego i analnego kontaktu
oraz prezerwatywę lub lateksową chusteczkę
przy seksie oralnym, a także nie dzieląc
się zabawkami seksualnymi. Kobiety,
pocierając swoje narządy płciowe (srom) o
srom partnerki, powinny również stosować
lateksową chusteczkę.
są to: wydzielina z członka, piekący ból przy
oddawaniu moczu i zwiększona potrzeba
oddawania moczu.
Objawy
U kobiet do objawów należą: obfite upławy,
świąd pochwy, ból dolnej części pleców,
ból podczas stosunku i potrzeba częstego
oddawania moczu. Mężczyźni często nie mają
objawów, jeśli się jednak pojawią, najczęściej
Leczenie
Rzęsistkowicę leczy się za pomocą
antybiotyków. Należy przyjąć wszystkie
przepisane tabletki, by mieć pewność, ze
infekcja została wyeliminowana z organizmu.
Później należy się zgłosić po tygodniu na
Diagnoza
Pobierany jest wymaz z pochwy i penisa w
celu zbadania pod mikroskopem obecności
rzęsistka i często można od razu stwierdzić,
czy doszło do infekcji. Wymaz może być też
pobrany na posiew, wtedy wyniki dostępne są
po tygodniu.
65
Podsumowanie
Podsumowanie
powtórne badanie, by sprawdzić, czy infekcja
została wyleczona. Do czasu zakończenia
kuracji nie należy uprawiać seksu (nawet
z prezerwatywą). Ostatni partnerzy też
powinni otrzymać leczenie. Zapobiegnie to
powtórnemu zakażeniu.
OOZdrowie seksualne to nie tylko zapobieganie
infekcjom przenoszonym drogą płciową. To
także pozytywne nastawienie do własnej
seksualności, swoich decyzji i możliwości, a
także do seksu.
Inne infekcje
Także inne infekcje mogą być przenoszone
drogą kontaktów seksualnych. Wszelkie formy
seksu wiążące się z kontaktem z kałem, nawet
w mikroskopijnych ilościach, takie, jak: rimming,
seks analny czy fisting, mogą prowadzić do
infekcji przewodu pokarmowego, na przykład,
lamblioza i kryptosporydioza. Mogą one
powodować ciężkie biegunki i wymioty, które
trzeba leczyć antybiotykami.
OORadość z seksu i związków po
zdiagnozowaniu HIV jest ważna z punktu
widzenia Twojego zdrowia psychicznego i
fizycznego.
OOZwykle na pewnym etapie zakażenie HIV
wpływa na twój stosunek do seksu. By
poradzić sobie z problemami, możesz
poszukać wsparcia u partnera/partnerki,
przyjaciół lub specjalistów.
66
Podsumowanie
OOZaburzenia seksualne mogą mieć podłoże
psychologiczne lub fizyczne. Można zaradzić
obu przypadkom.
OOWystąpiły nieliczne przypadki osób, które
uległy nadkażeniu innymi lekoopornymi
szczepami HIV.
OOOsoby seropozytywne mogą zakazić
partnerów podczas analnego lub
waginalnego kontaktu, lecz prezerwatywy
mogą temu zapobiec – a także innym
infekcjom przenoszonym drogą płciową.
OOWarto regularnie się szczepić i badać pod
kątem zdrowia seksualnego.
OOIstnieje wiele infekcji przenoszonych drogą
płciową i zwykle zwiększają one ryzyko
przeniesienia zakażenia HIV podczas seksu
oraz spowodowania poważnych problemów
zdrowotnych.
OOIstnieje ryzyko przeniesienia HIV przez seks
oralny, ale jest ono niskie.
OOPrzyjmowanie leków antyretrowirusowych
obniża poziom wiremii. Wiele dyskutuje się
na temat zakaźności osób objętych terapią
ARV.
67
NAM jest organizacją pozarządową zajmującą
się HIV, z siedzibą w Wielkiej Brytanii.
Współpracujemy z ekspertami z dziedziny
medycyny, badań oraz opieki socjalnej oraz z
osobami dotkniętymi przez HIV. Wydajemy
informacje na temat HIV w języku angielskim
w wersji papierowej i elektronicznej, w tym
materiały dla osób żyjących z HIV, a także dla osób
zawodowo zajmujących się tą tematyką.
Ten materiał powstał w oparciu o oryginalną
publikację NAM. NAM nie odpowiada za
dokładność tłumaczenia ani za odniesienie do
lokalnych warunków.
Niestety jako angielskojęzyczna organizacja nie
jesteśmy w stanie prowadzić korespondencji
po polsku. Nasza strona aidsmap.com zawiera
jednak bazę świadczeń oferowanych na
całym świecie. Możesz z niej skorzystać, gdy
potrzebujesz znaleźć organizację lub placówkę
opieki zdrowotnej w twojej okolicy
Możesz również odwiedzić stronę aidsmap.com,
gdzie możesz przeczytać i pobrać nasze inne
przetłumaczone materiały.
Corocznie NAM bezpłatnie dostarcza materiały
informacyjne tysiącom osób. Nasze jakże ważne
działania są możliwe dzięki szczodrości osób
takich, jak Ty. Już dziś możesz nam pomóc
zmieniać świat.
Aby wspomóc naszą działalność, proszę
odwiedzić stronę: www.aidsmap.com/donate
Nr rej. organizacji charytatywnej 1011220
www.aidsmap.com
NAM
Lincoln House
1 Brixton Road
London SW9 6DE
Wielka Brytania
Tel: +44 (0) 20 7840 0050
Fax: +44 (0) 20 7735 5351
www.aidsmap.com
e-mail: [email protected]
Copyright NAM 2010
Wszystkie prawa
zastrzeżone.
NAM jest organizacją pozarządową zajmującą
się HIV, z siedzibą w Wielkiej Brytanii.
Współpracujemy z ekspertami z dziedziny
medycyny, badań oraz opieki socjalnej oraz z
osobami dotkniętymi przez HIV.

HIV a seks

Transkrypt

Podobne dokumenty

Światowy Dzień Aids - 1 grudnia

ZYJ BEZ RYZYKA AIDS.pub - Poradnia

AIDS to skrót od angielskiego określenia dla nabytego zespołu

karta monitoringu

Dokument do pobrania

regulamin szkolnego konkursu wiedzy o aids