ŚWIADCZENIE USŁUG W NIEMCZECH FAQ (najczęściej stawiane

Transkrypt

ŚWIADCZENIE USŁUG W NIEMCZECH
FAQ
(najczęściej stawiane pytania)
Poradnik dla polskich przedsiębiorców
Stan prawny na dzień 01.05.2011
Szanowni Państwo,
Wydawca:
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Konsulat Generalny RP w Kolonii
An der Alteburger Muhle 6, 50968 KOLONIA
Tel.: (+49 221) 34 99 11
Fax: (+49 221) 34 99 10
[email protected]
www.cologne.trade.gov.pl
Nadzor merytoryczny: Małgorzata Wejtko, konsul, I radca
Redakcja: Zbigniew Burdzy, konsul (redaktor prowadzący),
Ewa Dowalla, pracownik WPHI
Autor:
Waldemar Golan - Rechtsberater / Prawnik
Lindenallee 9 A
50968 Köln
Tel.: (+49 221) 379 66 99
Fax: (+49 3212) 379 66 99
[email protected]
Druk:
SONAR Sp. z o. o.
ul. Kostrzyńska 89
66-400 Gorzow Wlkp.
Tel.: (+48 95) 736 88 35
www.sonar.pl
z przyjemnością przedstawiam Państwu najnowszy poradnik Wydziału
Promocji Handlu i Inwestycji Konsulatu Generalnego RP w Kolonii na
temat świadczenia usług w Niemczech, który ma charakter pytań i odpowiedzi (FAQ) na najczęściej poruszane przez polskich przedsiębiorców
kwestie związane z działalnością gospodarczą w tym kraju. Jest on adresowany przede wszystkim do firm świadczących w Niemczech usługi,
zarówno jako polska firma lub przedsiębiorstwo utworzone według niemieckiego prawa.
Jestem przekonana, że niniejszy poradnik wychodzi naprzeciw oczekiwaniom polskich firm działających aktywnie na niemieckim rynku i podlegających porządkowi prawnemu obowiązującego
podmioty gospodarcze działające w Niemczech.
Z zadowoleniem stwierdzam, że pomimo wielu wymogów formalno-prawnych stojących przed
polskimi podmiotami gospodarczymi świadczenie usług na terenie Niemiec jest w dalszym ciągu
atrakcyjne dla przedsiębiorców z Polski, o czym świadczy choćby stale rosnąca liczba małych i mikro - przedsiębiorstw obecnych na tym rynku, zwłaszcza w sektorze budowlanym. Coraz bogatsza
jest również oferta usług świadczonych przez polskich usługobiorców.
Celem niniejszego poradnika jest próba odpowiedzi na najczęściej kierowane do naszego Wydziału
pytania. Wyboru pytań dokonaliśmy z praktykami zawodowymi reprezentującymi polski sektor
budowlany. W publikacji opisujemy w sposób przystępny i klarowny formy świadczenia usług
w Niemczech, ze szczególnym uwzględnieniem swobodnego świadczenia usług w ramach Unii
Europejskiej przez podmioty z siedzibą w Polsce, jak i firmy zarejestrowane w Niemczech i podlegające w pełni systemowi prawnemu w tym kraju.
Liczę, że poradnik ułatwi wszystkim zainteresowanym poruszanie się po niemieckim rynku i pomoże wyjaśnić ewentualne zawiłości prawne związane ze świadczeniem usług w Niemczech.
Jednocześnie chcę podkreślić, że wydawnictwo to nie stanowi wykładni prawnej i powinno być
traktowane wyłącznie jako źródło informacji. Liczymy na Państwa uwagi i opinie dotyczące tego
poradnika, które będą dla nas cennymi wskazówkami w naszej pracy i działalności na rzecz polskich firm.
Życzę Państwu interesującej lektury.
Stan prawny na dzień 01.05.2011
Poradnik ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi źródła prawa. Pomimo dołożenia wszelkiej
staranności w przygotowanie niniejszego poradnika, wydawca oraz autor nie ponoszą odpowiedzialności za ewentualne nieścisłości lub błędy, a także za konsekwencje wynikające z zastosowania podanych wskazówek w praktyce. W celu uzyskania wiążącej porady prawnej należy zwrócić się do kancelarii
prawnej lub podatkowej. W razie wątpliwości prosimy o bezpośredni kontakt z autorem.
Małgorzata Wejtko
I Radca
Kierownik Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji
Autor
I. Formy świadczenia usług w Niemczech
FAQ 1.
W jakiej formie polscy obywatele mogą świadczyć swoje usługi
w Niemczech?
Waldemar Golan – Rechtsberater / Prawnik
Studiował prawo polskie na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza (UAM)
w Poznaniu oraz prawo niemieckie na Uniwersytecie w Hamburgu. Posiada wieloletnie
doświadczenie w obsłudze prawnej polskich firm prowadzących działalność na
terenie Niemiec.
Od 2001 roku pracuje jako Justiziar w niemieckim oddziale Budimex S.A. w Kolonii.
Jest ponadto zatwierdzony przez Oberlandesgericht w Kolonii jako Rechtsberater
w zakresie prawa polskiego i prawa Unii Europejskiej oraz jako osoba uprawniona do
prowadzenia inkasso na terenie Niemiec.
Specjalizuje się w prawie budowlanym, prawie pracy, w szeroko pojętym prawie
gospodarczym oraz windykacji należności.
Obywatele polscy mogą świadczyć w Niemczech swoje usługi w ramach dwóch
podstawowych swobód europejskich:
• swobody zakładania przedsiębiorstw (Niederlassungsfreiheit), poprzez
zakładanie przez polskich obywateli lub przedsiębiorców firm usługowych
w Niemczech na zasadach prawa niemieckiego,
• swobody świadczenia usług (Dienstleistungsfreiheit), poprzez świadczenie usług na terenie Niemiec przez polskiego przedsiębiorcę mającego
siedzibę w Polsce.
W przypadku swobody świadczenia usług należy rozróżnić dwie formy:
• samodzielne świadczenie usług na własny rachunek,
• świadczenie usług poprzez pracowników polskiego przedsiębiorcy delegowanych do wykonania usługi w Niemczech.
Więcej na ten temat:
Kontakt:
Waldemar Golan
Lindenallee 9 A
50968 Köln
Tel.: 0049 221 379 66 99
Fax: 0049 3212 379 66 99
[email protected]
Traktat o Unii Europejskiej na stronie internetowej http://eur-lex.europa.eu/pl/index.htm (zakładka: Wyszukiwanie zaawansowane => traktaty => wersje skonsolidowane Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
=> wersja skonsolidowana Traktatu o Unii Europejskiej).
FAQ 2.
Na czym polega różnica pomiędzy swobodą zakładania
przedsiębiorstw a swobodą świadczenia usług?
Swoboda zakładania przedsiębiorstw uregulowana została w Art. 49-55 Traktatu
o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i obejmuje podejmowanie i wykonywanie
działalności prowadzonej na własny rachunek, jak również zakładanie i zarządzanie przedsiębiorstwami, a zwłaszcza spółkami, na warunkach określonych przez
ustawodawstwo państwa przyjmującego dla własnych obywateli.
Swoboda świadczenia usług uregulowana została Art. 56-62 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Zapewnia ona w szczególności przedsiębiorcom mającym swoją siedzibę w jednym z państw członkowskich przejściowe wykonywanie działalności oraz świadczenie usług w drugim państwie członkowskim, bez
konieczności zakładania w tym drugim państwie odrębnego przedsiębiorstwa.
Usługami w rozumieniu Traktatu są świadczenia wykonywane zwykle za wynagrodzeniem w zakresie, w jakim nie są objęte postanowieniami o swobodnym
przepływie towarów, kapitału i osób. Usługi obejmują zwłaszcza:
a) działalność o charakterze przemysłowym,
b) działalność o charakterze handlowym,
c) działalność rzemieślniczą,
d) wykonywanie wolnych zawodów.
Głównym elementem rozróżniającym swobodę świadczenia usług od swobody
przedsiębiorczości jest jej przejściowy, tymczasowy charakter. Swoboda zakładania przedsiębiorstw przewidziana jest dla przedsiębiorców, którzy w drugim kraju członkowskim zamierzają prowadzić długotrwałą działalność gospodarczą, na
czas nieokreślony. Natomiast w przypadku, gdy działalność ta ma mieć charakter
przejściowy, czasowo ograniczony i mający na celu wykonanie konkretnego zlecenia, mamy do czynienia ze swobodą świadczenia usług.
Tymczasowy charakter danej działalności oceniany jest nie tylko
na podstawie okresu świadczenia usługi, ale również na podstawie posiadania infrastruktury w kraju wykonywania usługi.
Dyrektywa 2006/123/WE na stronie internetowej http://eur-lex.europa.eu/pl/index.htm (zakładka: Wyszukiwanie proste => według numeru dokumentu).
II. Informacje ogólne
na temat świadczenia usług w Niemczech
FAQ 3.
Czy jako polski obywatel, który zamierza świadczyć usługi
na terenie Niemiec, muszę mieć tam pozwolenie na pobyt?
Nie. Od dnia 01.05.2004 roku, kiedy Polska przystąpiła do Unii Europejskiej, został
w Niemczech zniesiony dla polskich obywateli obowiązek uzyskiwania pozwolenia na pobyt. Tym nie mniej polscy obywatele, którzy zamierzają przebywać
w Niemczech w związku ze świadczeniem usług, powinni zalegalizować swój
pobyt w tym państwie zgodnie z niemieckimi przepisami meldunkowymi oraz
europejskimi regulacjami dotyczącymi zasad pobytu obywateli jednego państwa
członkowskiego na terytorium drugiego państwa.
Obywatele polscy, którzy zamierzają świadczyć usługi na terenie Niemiec
w ramach swobody zakładania przedsiębiorstw (Niederlassungsfreiheit), przenoszą zasadniczo swoje miejsce zamieszkania do Niemiec i są zobowiązani do
zameldowania swojego pobyt we właściwym dla nowego miejsca zamieszkania
urzędzie meldunkowym (Einwohnermeldeamt). Obowiązek meldunkowy może
jednak dotyczyć również takich osób, które zamierzają świadczyć w Niemczech
swoje usługi wyłącznie przejściowo, w ramach swobody świadczenia usług,
w przypadku, gdyby świadczenie tych usług łączyło się z dłuższym pobytem na
terytorium tego państwa.
Zameldowania należy dokonać w ciągu 7 dni od daty zamieszkania w Niemczech. Termin ten jest uzależniony od wewnętrznych
przepisów w poszczególnych krajach związkowych (tzw. landach)
i w niektórych landach może on wynosić do dwóch tygodni. Aby
nie popełnić błędu warto się zgłosić do urzędu w terminie 7 dni.
Do zameldowania konieczne jest wypełnienie formularza meldunkowego,
dostępnego w urzędzie meldunkowym lub na stronie internetowej urzędu
i przedłożenie dowodu osobistego. Niektóre urzędy mogą ponadto wymagać
przedłożenia kopii umowy najmu mieszkania.
Obywatele polscy jako obywatele Unii Europejskiej mają prawo do wjazdu
i pobytu na terytorium Niemiec w ramach swobody przemieszczania się osób
(Freizügigkeit) bez konieczności posiadania wizy. Jeżeli jednak obywatel polski zamierza przebywać w Niemczech dłużej niż 3 miesiące, urząd meldunkowy informuje o jego pobycie właściwy miejscowo urząd do spraw cudzoziem-
ców (Ausländeramt), który z urzędu wystawia tzw. zaświadczenie o prawie do
swobodnego osiedlania się (Freizügigkeitsbescheinigung). W poszczególnych
landach, a nawet w poszczególnych miastach procedury i terminy wystawiania tego zaświadczenia mogą być różne, dlatego w każdym przypadku należy
zasięgnąć na ten temat stosownych informacji już przy zameldowaniu.
Zaświadczenie to ma charakter wyłącznie oświadczenia samego zainteresowanego i tylko dokumentuje prawo do pobytu w Niemczech. Do jego wydania
konieczne jest zasadniczo przedłożenie następujących dokumentów:
• paszportu lub dowodu tożsamości,
• zaświadczenia niemieckiego urzędu meldunkowego o zameldowaniu,
• dowodu zgłoszenia działalności gospodarczej (Gewerbeanmeldung) lub
zaświadczenia od pracodawcy o zatrudnieniu (Arbeitgeberbescheinigung).
Niektóre urzędy mogą wymagać przedłożenia dalszych dokumentów jak np.
zdjęcia lub umowy najmu. Ponadto może się okazać, że w danym urzędzie
konieczne jest wypełnienie formalnego wniosku o wydanie zaświadczenia
o prawie osiedlania się (Antrag auf Freizügigkeitsbescheinigung EU/EWR), na
formularzu dostępnym w urzędzie meldunkowym.
Wydanie zaświadczenia o prawie do swobodnego osiedlania nie podlega
opłatom.
Freizügigkeitsgesetz/EU (www.gesetze-im-internet.de) oraz Dyrektywa 2004/38/
WE na stronie internetowej http://eur-lex.europa.eu/pl/index.htm (zakładka:
Wyszukiwanie proste => według numeru dokumentu).
FAQ 4.
Czy do prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej
w Niemczech powinienem się tam – jako obywatel polski
– ubiegać o wydanie pozwolenia na pracę?
Nie. Prowadzenie przez obywatela polskiego jednoosobowej działalności gospodarczej w Niemczech oparte jest na europejskiej swobodzie przedsiębiorczości
(Niederlassungsfreiheit) i od 01.05.2004 roku wymaga jedynie dokonania stosownego zgłoszenia podjęcia tej działalności (Gewerbeanmedung) w urzędzie
gospodarczym (Gewerbeamt), właściwym ze względu na miejsce zameldowania
w Niemczech (patrz: FAQ 7 i 10). Tym samym od obywatela polskiego zamierzającego prowadzić tego typu działalność w Niemczech, nie wymaga się posiadania
pozwolenia na pracę.
Gewerbeordnung (www.gesetze-im-internet.de).
FAQ 5.
Czy konieczne jest posiadanie pozwolenia na pracę w Niemczech
przez polskich pracowników delegowanych do świadczenia usług?
Nie. Od 01.05.2011 roku polscy obywatele delegowani do pracy w Niemczech nie
muszą już posiadać pozwolenia na pracę wydawanego przez Federalną Agencję
Pracy (Bundesagentur für Arbeit). Dotyczy to wszystkich rodzajów zatrudnienia,
niezależnie od kwalifikacji, okresu zatrudnienia i branży. Pozwolenie na pracę nie
jest zatem wymagane także od osób, które zamierzają się zatrudnić bezpośrednio
u niemieckiego pracodawcy.
FAQ 6.
Na czym polega „Schwarzarbeit” i co to jest „Scheinselbständigkeit”?
„Schwarzarbeit” czyli tzw. „praca na czarno” polega w Niemczech w szczególności na:
a) zatrudnianiu pracowników bez:
• wymaganego pozwolenia na pracę (nie dotyczy obywateli polskich),
• zgłoszenia pracownika do systemu obowiązkowych ubezpieczeń społecznych lub odprowadzania z tego tytułu składek w należnej wysokości,
• naliczania i odprowadzania podatków od wynagrodzenia za pracę,
b) prowadzeniu działalności gospodarczej bez:
• dokonania zgłoszenia tej działalności (Gewerbeanmeldung) we właściwym miejscowo urzędzie gospodarczym (Gewerbamt),
• wpisania działalności rzemieślniczej objętej reglamentacją do rejestru
rzemiosł (Hanwerksrolle) prowadzonego przez właściwą miejscowo izbę
rzemieślniczą (Hanwerkskammer).
Ponadto w Niemczech jako „praca na czarno” klasyfikowane jest również tzw. pozorowanie samodzielnej działalności gospodarczej (Scheinselbständigkeit), które
polega na pozornym świadczeniu usług na rzecz zleceniodawcy w ramach zarejestrowanej w Niemczech działalności gospodarczej, podczas gdy faktycznie zleceniobiorca jest zależny od zleceniodawcy jak przy stosunku pracy.
Na zarzut pozorowania samodzielnej działalności gospodarczej
można się narazić zwłaszcza wtedy, gdy usługa jest wykonywana przez dłuższy czas wyłącznie dla jednego zleceniodawcy,
a zleceniobiorca jest zintegrowany z przedsiębiorstwem zleceniodawcy i podległy jego wskazówkom i poleceniom. W takim
przypadku stosunek łączący zleceniodawcę i zleceniobiorcę powinien podlegać wszystkim obowiązkom podatkowym i ubezpieczeniowym przewidzianym w Niemczech dla zatrudnienia pracowników, a w przypadku ich niespełnienia mamy do czynienia z pracą na czarno.
Klasycznym przykładem „Scheinselbständigkeit” jest zawarcie umowy zlecenia na usługi transportowe z kierowcą, który ma zgłoszoną samodzielną działalność transportową, podczas gdy samochód, którym ma być świadczona
usługa należy do zleceniodawcy.
Zwalczaniem „pracy na czarno” w Niemczech zajmuje się wydzielona jednostka Głównego Urzędu Celnego (Hauptzollamt), posiadająca uprawnienia
inspekcji pracy i kontroli finansowej o nazwie: „Kontrola Finansowa Praca na
Czarno” (Finanzkontrolle Schwarzarbeit, w skrócie FKS). FKS posiada bardzo
szerokie uprawnienia kontrolne o charakterze policyjnym, a przy prowadzeniu
kontroli współdziała z szeregiem innych instytucji państwowych i samorządowych. Z tytułu „pracy na czarno” grożą w Niemczech wysokie kary grzywny.
Ponadto obejście przepisów o odprowadzaniu podatków i składek na ubezpieczenia publiczne może mieć znamiona przestępstwa, zagrożonego karą
pozbawienia wolności.
Schwarzarbeitsbekämpfungsgesetz (www.gesetze-im-internet.de) oraz na stronie
internetowej niemieckiego urzędu celnego www.zoll.de (zakładka: Privatpersonen
=>Arbeit).
FAQ 7.
Jak dokonuje się zgłoszenia działalności gospodarczej w Niemczech?
Podstawowym niemieckim aktem prawnym regulującym podjęcie i zgłoszenie
prowadzenia działalności gospodarczej w Niemczech jest ustawa o działalności
gospodarczej (Gewerbeordnung, w skrócie GewO). Zgodnie z § 1 GewO prowadzenie działalności gospodarczej jest dozwolone każdemu, jeżeli rozporządzenie
nie przewiduje wyjątków lub ograniczeń w tym zakresie. Poza wyjątkami wskazanymi w przepisach prawa, każde podjęcie działalności gospodarczej w Niemczech
podlega na podstawie § 14 GewO zgłoszeniu we właściwym do tego organie.
Obowiązek ten nie dotyczy przedstawicieli tzw. wolnych zawodów, jak np. artyści,
adwokaci, architekci, doradcy podatkowi itp.
Zgłoszenia działalności gospodarczej (Gewerbeanmeldung) dokonuje się
w urzędzie gospodarczym (Gewerbeamt), właściwym ze względu na zameldowanie lub siedzibę przedsiębiorcy. Zgłoszeniu podlegają także późniejsze zmiany
adresu lub przedmiotu działalności (Gewerbeummeldung), jak i jej zakończenie
(Gewerbeabmeldung).
Przy zgłoszeniu działalności gospodarczej powinny zostać przedłożone następujące dokumenty:
• dowód osobisty lub paszport wraz z aktualnym zaświadczeniem meldunkowym – w przypadku prowadzenia działalności jednoosobowej,
• aktualny wydruk z niemieckiego rejestru handlowego – w przypadku
spółek kapitałowych lub ich oddziałów, a w przypadku zgłoszenia oddziału polskiej spółki, dodatkowo wydruk z polskiego rejestru przedsiębiorców
(KRS), opatrzony apostyllą polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych
wraz z tłumaczeniem na język niemiecki, dokonanym przez tłumacza
przysięgłego,
• w przypadku wykonywania rzemiosła objętego w Niemczech reglamentacją - potwierdzenie niemieckiej izby rzemieślniczej (Handwerkskammer)
o dokonaniu wpisu do rejestru rzemiosł (Handwerksrolle) lub stosownego
zgłoszenia, jeżeli rzemiosło to wykonywane jest w ramach transgranicznego świadczenia usług,
• w przypadku wykonywania działalności wymagającej dodatkowych zezwoleń - odpowiednie zezwolenie lub koncesja wydana prze właściwy
urząd niemiecki (np. w przypadku prowadzenia agencji pracy czasowej,
przedsiębiorstwa taksówkowego, czy szkoły jazdy).
Zgłoszenie działalności gospodarczej można dokonać osobiście lub drogą pocztową, przy czym droga pocztowa znacznie wydłuża całą procedurę. Odpowiednie
formularze dostępne są w urzędzie lub na stronie internetowej urzędu.
10
11
Za dokonanie zgłoszenia pobierana jest opłata w wysokości od 20 do 60 euro,
w zależności od taryfy opłat ustalonej dla danego urzędu gospodarczego.
Prowadzenie działalności gospodarczej w Niemczech bez dokonania jej zgłoszenia jest jedną z form „pracy na czarno” i stanowi
wykroczenie, które jest zagrożone wysoką karą grzywny (patrz:
FAQ 6).
Gewerbeordnung, Handwerksordnung, EU/EWR-Handwerk-Verordnung (www.
gesetze-im-internet.de) oraz Dyrektywa 2005/36/WE na stronie internetowej
http://eur-lex.europa.eu/pl/index.htm (zakładka: Wyszukiwanie proste => według numeru dokumentu).
FAQ 8.
W jakim przypadku świadczenie usług na terenie Niemiec
podlega niemieckim ubezpieczeniom społecznym, a w jakim polskim?
W przypadku świadczenia usług w Niemczech w ramach swobody zakładania
przedsiębiorstw, przedsiębiorca, który zatrudnia tam pracowników (niemieckich,
polskich, czy innych narodowości), podlega niemieckim ubezpieczeniom społecznym. W takim przypadku przedsiębiorca zobowiązany jest jako pracodawca
do zarejestrowania pracownika we właściwej niemieckiej kasie chorych, do której
odprowadzane są składki z tytułu ubezpieczenia społecznego (Sozialversicherung).
Do ubezpieczenia społecznego zalicza się w Niemczech:
• ubezpieczenie emerytalne (Rentenversicherung),
• ubezpieczenie zdrowotne (Krankenversicherung),
• ubezpieczenie wypadkowe (Unfallversicherung),
• ubezpieczenie na wypadek konieczności sprawowania opieki
(Pflegeversicherung),
• ubezpieczenie na wypadek bezrobocia (Arbeitslosenversicherung).
Natomiast w przypadku osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą w Niemczech, muszą one tam posiadać co najmniej ubezpieczenie zdrowotne.
12
Jeżeli jednak usługi w Niemczech świadczone są w ramach swobody świadczenia
usług, to przedsiębiorca polski może delegować swoich polskich pracowników
do wykonania usługi w Niemczech, zachowując prawo utrzymania ich w polskim
systemie ubezpieczeń społecznych. Warunkiem utrzymania polskich ubezpieczeń
społecznych dla pracownika jest, aby:
• przedsiębiorca polski prowadził znaczną część swojej działalności w Polsce,
• pracownik objęty był polskim systemem ubezpieczeń społecznych co najmniej przez ostatni miesiąc składkowy, poprzedzający delegowanie,
• w trakcie zatrudnienia w Niemczech został utrzymany stosunek pracy
łączący polskiego przedsiębiorcę z delegowanym pracownikiem,
• przewidywany czas trwania pracy za granicą nie przekraczał 24 miesięcy,
• pracownik nie został wysłany w celu zastąpienia innej delegowanej
osoby.
Dla pracowników delegowanych do wykonania usług w Niemczech w ramach
europejskiej swobody usług należy zawnioskować w ZUS o wystawienie zaświadczenia A1.
Jeżeli któryś z wyżej wymienionych warunków nie został spełniony, konieczne jest zgłoszenie polskiego pracownika do niemieckiego systemu ubezpieczeń społecznych.
Przedsiębiorcy polscy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą w Polsce, którzy osobiście świadczą usługi w Niemczech
w ramach swobody świadczenia usług, również mogą zachować polskie ubezpieczenia społeczne, o ile okres świadczenia usług w Niemczech nie przekroczy 24 miesięcy.
Sozialgesetzbuch (SGB I, III – VII, X-XI na www.gesetze-im-internet.de), www.deutsche-sozialversicherung.de oraz na stronach internetowych niemieckich ubezpieczalni www.gkv-spitzenverband.de (ubezpieczenia zdrowotne) i www.deutsche-rentenversicherung-bund.de (ubezpieczenia emerytalne), a ponadto: Rozporządzenie
883/2004/WE, Rozporządzenie 987/2009/WE na stronie internetowej http://eur-lex.
europa.eu/pl/index.htm (zakładka: Wyszukiwanie proste => według numeru dokumentu) oraz „Praktyczny poradnik: Ustawodawstwo mające zastosowanie do pracowników w Unii Europejskiej (UE)”, do pobrania na stronie internetowej www.zus.
pl (zakładka: Baza wiedzy, Poradniki).
13
FAQ 9.
Czy polskie uprawnienia zawodowe są uznawane na terenie Niemiec?
W zasadzie tak. Jednak w Niemczech – podobnie jak w innych państwach Unii
Europejskiej - istnieją tzw. zawody regulowane (reglementierte Berufe). Uznanie
polskich uprawnień zawodowych na terenie Niemiec uzależnione jest zatem od
tego, czy konkretny zawód należy tam do zawodów regulowanych. Przed podjęciem wykonywania zawodu, który jest regulowany, należy przeprowadzić postępowanie o uznanie kwalifikacji zawodowych. Adresy urzędów zajmujących
się uznawaniem kwalifikacji zawodowych w Niemczech oraz lista zawodów regulowanych znajduje się w Internecie pod adresem: www.anabin.de (zakładka:
Zuständige Stellen in Deutschland).
Dyrektywa 205/36/WE na stronie internetowej http://eur-lex.europa.eu/pl/index.
htm (zakładka: Wyszukiwanie proste => według numeru dokumentu) oraz na
stronie internetowej: http://ec.europa.eu/index_pl.htm (zakładka: Życie w Unii
Europejskiej => Praca i emerytura => Praca w Europie => Pracownicy migrujący =>
Kwalifikacje wymagane do zatrudnienia).
III. Swoboda zakładania przedsiębiorstw
(Niederlassungsfreiheit)
FAQ 10.
W jakiej formie prawnej polscy obywatele mogą zakładać
w Niemczech przedsiębiorstwa?
Polscy obywatele mogą w Niemczech założyć przedsiębiorstwo na tych samych
zasadach jak obywatele niemieccy, we wszelkich dostępnych formach prawnych.
Najważniejsze formy prawne przedsiębiorstw w Niemczech to:
a) przedsiębiorstwo jednoosobowe (Einzelunternehmen),
b) spółka osobowa (Personengesellschaft):
• spółka cywilna (Gesellschaft des bürgerlichen Rechts - GbR),
• spółka partnerska (Partnergesellschaft - PartG),
• spółka jawna (Offene Handelsgesellschaft – OHG),
• spółka komandytowa (Komanditgesellschaft – KG),
c) spółka kapitałowa (Kapitalgesellschaft):
• spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Gesellschaft mit beschrenkter Haftung – GmbH),
• spółka akcyjna (Aktiengesellschaft – AG),
d) oddział istniejącej już zagranicznej spółki kapitałowej
(Zweigniederlassung).
Przy wyborze formy prawnej działalności gospodarczej
w Niemczech warto wziąć pod uwagę fakt, że przedsiębiorstwa
działające w Niemczech jako spółki kapitałowe traktowane są
zazwyczaj jako bardziej profesjonalne i wiarygodne niż spółki
osobowe, czy przedsiębiorstwa jednoosobowe.
Handelsgesetzbuch, Aktiengesetz, GmbH-Gesetz (www.gesetze-im-internet.de),
oraz na stronie internetowej www.ihk-berlin.de (zakładka: Recht und Fair Play =>
Rechtsformen für Unternehmen).
14
15
FAQ 11.
Jak założyć w Niemczech przedsiębiorstwo jednoosobowe?
Przedsiębiorstwo jednoosobowe (Einzelunternehmen) jest najprostszą formą prowadzenia działalności gospodarczej w Niemczech. Może je założyć każda osoba
fizyczna, posiadająca zdolność do czynności prawnych, która następnie osobiście
kieruje jej działalnością i ponosi z tego tytułu pełną odpowiedzialność majątkową, w tym również z majątku prywatnego. Do prowadzenia tego typu działalności nie jest wymagane posiadanie kapitału początkowego. W Niemczech przyjęte
jest, że w nazwie takiego przedsiębiorstwa podaje się imię i nazwisko właściciela
oraz rodzaj prowadzonej działalności.
Aby założyć w Niemczech przedsiębiorstwo jednoosobowe należy dokonać zgłoszenia prowadzenia działalności gospodarczej (Gewerbeanmeldung) we właściwym miejscowo urzędzie gospodarczym (Gewerbeamt). Zobacz na ten temat
FAQ 7. Jeżeli dla wykonywania działalności gospodarczej niezbędne jest pozwolenie, koncesja czy zgoda urzędu, należy złożyć odpowiednie wnioski przed właściwymi urzędami. I tak w przypadku chęci wykonywania rzemiosła wymienionego
w załączniku A do ustawy o rzemiośle, należy uzyskać wpis do rejestru rzemiosł
(Handwerksrolle).
Po dokonaniu zgłoszenia w urzędzie gospodarczym, urząd ten automatycznie
informuje o rozpoczęciu działalności gospodarczej właściwy miejscowo urząd
skarbowy (Finanzamt), który przydziela przedsiębiorcy numer podatku dochodowego (Einkommensteuernummer) oraz numer płatnika podatku obrotowego
(Umsatzsteuernummer). Zobacz na ten temat FAQ 17.
Małe przedsiębiorstwa o obrocie rocznym do 500.000,00 Euro lub zysku rocznym
poniżej 50.000,00 Euro nie muszą prowadzić pełnej księgowości. Jednak w przypadku jednorazowego przekroczenia ww. granicy urząd skarbowy nakłada na
przedsiębiorcę obowiązek prowadzenia pełnej księgowości.
Ponadto o rozpoczęciu działalności gospodarczej urząd gospodarczy informuje
właściwą miejscowo izbę przemysłowo-handlową (Industrie- und Handelskammer)
lub w przypadku wykonywania działalności rzemieślniczej odpowiednio izbę rzemieślniczą (Handwerkskammer) oraz właściwe ze względu na rodzaj prowadzonej
działalności branżowe towarzystwo ubezpieczeniowe (Berufsgenossenschaft).
Należy pamiętać, że każda osoba prowadząca przedsiębiorstwo jednoosobowe podlega w Niemczech obowiązkowi posiadania ubezpieczenia zdrowotnego. Natomiast dla niektórych
grup zawodowych istnieje ponadto obowiązek ubezpieczenia
emerytalnego. Dotyczy to między innymi rzemieślników wpi16
sanych do rejestru rzemiosł. Czy i w jakim zakresie możliwe jest uzyskanie
zwolnienia z ubezpieczenia emerytalnego należy sprawdzić we właściwym
miejscowo oddziale Niemieckiego Ubezpieczenia Emerytalnego (Deutsche
Rentenversicherung).
Gewerbeordnung, Abgabeordnung (www.gesetze-im-internet.de), oraz na stronie
internetowej www.deutsche-rentenversicherung-bund.de (ubezpieczenia emerytalne).
FAQ 12.
Jak się zakłada niemiecką spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością?
Niemiecka spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Gesellschaft mit beschränkter Haftung, w skrócie GmbH) jest spółką kapitałową i może zostać założona
przez jednego, dwóch lub więcej wspólników, przy czym wspólnikami mogą być
zarówno osoby fizyczne jak i osoby prawne. GmbH posiada własną osobowość
prawną, siedzibę oraz nazwę. Odpowiedzialność z tytułu zobowiązań, zaciągniętych przez GmbH jest ograniczona do jej własnego majątku i wspólnicy nie ponoszą w zasadzie z tytułu tych zobowiązań osobistej odpowiedzialności.
Zgłoszenia GmbH do niemieckiego rejestru handlowego (Handelsregister), prowadzonego przez sąd rejonowy (Amtsgericht), właściwy dla siedziby spółki, dokonuje się w formie elektronicznej za pośrednictwem niemieckiego notariusza (Notar).
W celu dokonania zgłoszenia powinni stawić się przed notariuszem wszyscy wspólnicy oraz osoby mające pełnić funkcję członków zarządu. Wspólnicy składają
przed notariuszem oświadczenie o zawiązaniu GmbH, przedkładają umowę spółki
(Satzung), listę wspólników (Gesellschafterliste) oraz powołują pierwszy zarząd spółki (Geschäftsführung). Zarząd może być jedno lub wieloosobowy, przy czym wszyscy
członkowie zarządu składają przed notariuszem oświadczenie, że nie ma przeszkód
formalnych i prawnych w sprawowaniu przez nich funkcji członka zarządu.
Umowa spółki musi zawierać co najmniej:
• nazwę spółki,
• siedzibę spółki,
• przedmiot działalności spółki,
• wysokość kapitału zakładowego,
• sposób objęcia kapitału zakładowego przez wspólników,
• wysokość udziałów poszczególnych wspólników.
17
Minimalny kapitał zakładowy GmbH wynosi 25.000,00 Euro i może być wniesiony
w postaci wkładów finansowych lub rzeczowych.
Zgłoszenie GmbH, która ma nie więcej niż trzech wspólników, może zostać dokonane na podstawie tzw. protokołu wzorcowego (Musterprotokoll) sporządzanego
przez notariusza. W takim przypadku wspólnicy nie muszą przedkładać własnej
umowy spółki, tylko przyjmują urzędowy wzór umowy spółki, nie mają jednak
wpływu na jej treść.
Spółka typu GmbH nabywa pełną osobowość prawną dopiero
z chwilą dokonania jej wpisu do rejestru handlowego, dział B
i nadania jej właściwego numeru rejestrowego (HRB). Za zobowiązania spółki zaciągnięte pomiędzy dokonaniem zgłoszenia,
a wpisaniem jej przez sąd do rejestru handlowego, odpowiadają
wspólnicy na zasadach odpowiedzialności solidarnej.
Koszty adwokackie, notarialne i sądowe związane z rejestracja GmbH mogą
wynosić w Niemczech pomiędzy 450,00 a 1.500,00 Euro netto.
Po wpisaniu GmbH do rejestru handlowego konieczne jest zgłoszenie rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej (Gewerbeanmeldung) w urzędzie gospodarczym (Gewerbeamt), właściwym miejscowo ze wzglądu na siedzibę spółki (patrz: FAQ 7).
Handelsgesetzbuch, GmbH-Gesetz (www.gesetze-im-internet.de), oraz na stronach
internetowych niemieckich izb przemysłowo-handlowych, np. www.ihk-berlin.
de (wyszukiwarka: Dokumentsuche => Dok.-Nr. 54028) lub www.frankfurt-main.
ihk.de (zakładka: Themen => Existänzgründung und -sicherung => Rechtsfragen
=> Unternehmensgründung in Deutschland (ausführlich) => Gesellschaft mit beschränkter Haftung inkl. Unternehmergesellschaft, haftungsbeschränkt).
FAQ 13.
Czy istnieje możliwość założenia niemieckiej spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością bez konieczności wniesienia
wysokiego kapitału początkowego?
Tak. W Niemczech możliwe jest założenie tzw. spółki przedsiębiorcy o ograniczonej odpowiedzialności (Unternehmergesellschaft, haftungsbeschränkt), potocznie zwanej Mini-GmbH, z kapitałem zakładowym w wysokości od 1 do 24.999,99
Euro. Spółka ta jest w zasadzie odmianą GmbH, ale do czasu podwyższenia kapitału zakładowego do kwoty 25.000,00 Euro musi obowiązkowo podawać przy
nazwie ”Unternehmergesellschaft” albo skrót ”UG” oraz dodatkowo w nawiasie
”(haftungsbeschränkt)”. Niedozwolone jest stosowanie innych określeń lub ich
modyfikowanie. Osobie, która zaciągnęła w imieniu spółki zobowiązania, grozi
osobista odpowiedzialność.
UG zakłada się na podobnych zasadach jak GmbH (patrz: FAQ 12). Przy czym regułą jest stosowanie przy zgłoszeniu u notariusza tzw. protokołu wzorcowego
(Musterprotokoll).
25% nadwyżki rocznej z działalności UG musi być zawsze odprowadzone na
rezerwę (kapitał zapasowy). Jeżeli rezerwa ta łącznie z początkowym kapitałem
zakładowym osiągnie poziom 25.000,00 Euro, wspólnicy mogą podjąć uchwałę
o rozwiązaniu rezerwy i przeznaczeniu jej na podniesienie kapitału zakładowego.
Po podwyższeniu kapitału zakładowego UG może używać oznaczenia GmbH.
W praktyce kapitał zakładowy UG nie powinien być niższy niż
1.000,00 Euro. W innym przypadku istnieje ryzyko niedokapitalizowania spółki już przy pierwszych opłatach oraz wypełnienia przesłanek do obowiązkowego zgłoszenia upadłości przez
zarząd.
Handelsgesetzbuch, GmbH-Gesetz (www.gesetze-im-internet.de) oraz na stronach
=> Unternehmensgründung in Deutschland (ausführlich) => Gesellschaft mit beschränkter Haftung inkl. Unternehmergesellschaft, haftungsbeschränkt).
18
19
FAQ 14.
W jaki sposób zgłasza się oddział polskiej spółki z o.o. do niemieckiego
rejestru handlowego? Jakie dokumenty należy przedłożyć?
Zgłoszenie niemieckiego oddziału (Zweigniederlassung, w skrócie ZNL) polskiej
spółki z o.o. do niemieckiego rejestru handlowego daje polskiemu przedsiębiorcy
możliwość prowadzenia w Niemczech działalności gospodarczej na podobnych
zasadach jak GmbH, bez konieczności zakładania tam odrębnego przedsiębiorstwa. Zgłoszenia dokonuje się na podobnych zasadach jak zgłoszenia spółki
GmbH (patrz: FAQ 12).
W celu dokonania zgłoszenia wszyscy członkowie zarządu polskiej spółki z o.o.
powinni stawić się przed niemieckim notariuszem. Członkowie zarządu składają
przed notariuszem oświadczenie o powołaniu niemieckiego oddziału spółki oraz
oświadczenie, że nie ma przeszkód formalnych i prawnych (wg przepisów prawa niemieckiego) w sprawowaniu przez nich funkcji członka zarządu. Złożenie
oświadczenia o braku przeszkód w sprawowaniu funkcji członka zarządu może
zostać złożone również w formie pisemnej, na formularzu przygotowanym wcześniej przez niemieckiego notariusza. W takim przypadku wystarczy, że przed notariuszem stawi się tylko osoba lub osoby uprawnione do reprezentacji spółki
(w zależności od sposobu reprezentacji tej spółki) i przedłoży pisemne oświadczenia pozostałych członków zarządu. Podpis członka zarządu pod pisemnym
oświadczeniem musi zostać wcześniej potwierdzony przez notariusza lub niemieckiego konsula (choćby honorowego).
Ponadto w zgłoszeniu należy wskazać siedzibę i adres oddziału w Niemczech, zakres jego działalności oraz osobę odpowiedzialną za kierowanie oddziału. Zakres
działalności oddziału nie musi być identyczny z zakresem działalności spółki
w Polsce.
Notariuszowi należy przedłożyć następujące dokumenty w oryginale:
• umowę spółki w formie aktu notarialnego, potwierdzonego przez prezesa właściwego sądu okręgowego i zaopatrzonego w apostyllę polskiego
MSZ, wraz z przysięgłym tłumaczeniem na język niemiecki,
• wypis z krajowego rejestru przedsiębiorców (KRS) spółki, zaopatrzonego
w apostyllę polskiego MSZ, wraz z przysięgłym tłumaczeniem na język
niemiecki.
Oddział wpisany zostaje przez sąd rejonowy (Amtsgericht) do rejestru handlowego, dział B i otrzymuje własny numeru rejestrowego (HRB). Po wpisaniu oddziału do
niemieckiego rejestru handlowego konieczne jest zgłoszenie rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej (Gewerbeanmeldung) w urzędzie gospodarczym
(Gewerbeamt), właściwym miejscowo ze względu na siedzibę oddziału (patrz: FAQ 7).
20
Jeżeli niemiecki oddział polskiej spółki z o.o. ma na celu prowadzenie działalności
usługowej w Niemczech w ramach swobody zakładania przedsiębiorstw (zobacz
FAQ 2), to działalność taka powinna być prowadzona na zasadach przewidzianych dla niemieckich przedsiębiorców. Dotyczy to również kwestii ubezpieczeń
społecznych. Pracownicy zatrudnieni w takim oddziale powinni zostać zgłoszeni do niemieckiego systemu ubezpieczeń społecznych. Nie wyklucza to jednak
możliwości czasowego delegowania pracowników z polskiej spółki do wykonania
określonych usług na rzecz jej niemieckiego oddziału. Na przykład: informatyk
z polskiej spółki wdraża w niemieckim oddziale system komputerowy wspólny
dla całej grupy kapitałowej lub inżynier z polskiej spółki szkoli personel techniczny niemieckiego oddziału. W takim wypadku pracownik delegowany może przez
okres do 24 miesięcy (zobacz FAQ 8 i 20) pozostać w polskim systemie ubezpieczeń społecznych.
Handelsgesetzbuch, GmbH-Gesetz (www.gesetze-im-internet.de) oraz na stronach
=> Unternehmensgründung in Deutschland (ausführlich) => Selbständige
Zweigniederlassung und unselbständige Betriebsstätte).
FAQ 15.
Czy wykonywanie rzemiosła w Niemczech wymaga spełnienia określonych
wymogów lub formalności?
Tak. Poza koniecznością zgłoszenia prowadzenia działalności gospodarczej (patrz:
FAQ 7), wykonywanie niektórych rzemiosł w Niemczech wymaga ich zgłoszenia
do rejestru rzemiosł (Handwerksrolle) we właściwej miejscowo izbie rzemieślniczej (Hanwerkskammer).
Zanim przedsiębiorca rozpocznie działalność w Niemczech, powinien sprawdzić,
czy dane rzemiosło zostało wymienione w załączniku A do niemieckiej ustawy
o rzemiośle (Handwerksordnung). W załączniku tym wyliczono enumeratywnie
zawody rzemieślnicze, do wykonywania których konieczne jest uzyskanie przez
przedsiębiorcę wpisu do rejestru rzemiosł. Warunkiem uzyskania wpisu jest posiadanie niemieckiego tytułu mistrzowskiego (Meisterbrief ) przez samego przedsiębiorcę lub jego pracownika, zatrudnionego na kierowniczym stanowisku
(Betriebsleiter).
21
Do rejestru rzemiosł mogą zostać również wpisane osoby posiadające wykształcenie techniczne lub inżynieryjne, które odpowiada danemu rzemiosłu, czeladnicy posiadający sześcioletni staż zawodowy, z czego cztery lata na stanowisku
kierowniczym, a także osoby, które posiadają odpowiedni staż zawodowy i umiejętności, ale dla których przystąpienie do egzaminu mistrzowskiego stanowiłoby nadmierne obciążenie. Poświadczeniem wpisu do rejestru rzemiosł jest karta
rzemieślnicza (Handwerkskarte).
Ponadto w załączniku B do ww. ustawy o rzemiośle wymienione zostały zawody
rzemieślnicze, których wykonywanie w Niemczech nie wymaga wprawdzie wpisu
do rejestru rzemiosł i uprawnień mistrzowskich (zulassungsfreie Handwerke) oraz
zawody zbliżone do rzemiosła (handwerkähnliche Gewerbe), ale musi zostać niezwłocznie zgłoszone do właściwej izby rzemieślniczej.
Wykonywanie w Niemczech rzemiosła, które wymaga wpisu do
rejestru rzemiosł, bez spełnienia tego obowiązku, jest jedną
z form „pracy na czarno” i stanowi wykroczenie, które jest zagrożone wysoką karą grzywny (patrz: FAQ 6).
Handwerksordnung (www.gesetze-im-internet.de) oraz na stronach internetowych
niemieckich izb rzemieślniczych, np. www.hwk-koeln.de (zakładka: Beratung =>
Handwerksrolle => Antragsformulare und Merkblätter).
FAQ 16.
Jeżeli posiadam doświadczenie zawodowe zdobyte w Polsce,
ale nie posiadam uprawnień mistrzowskich,
to czy wolno mi wykonywać w Niemczech rzemiosło,
dla którego konieczne jest posiadanie takich uprawnień?
Dla polskich obywateli, którzy chcą w Niemczech samodzielnie wykonywać rzemiosło, objęte obowiązkiem uzyskania wpisu do rejestru rzemiosł (Handwerksrolle)
na podstawie załącznika A do niemieckiej ustawy o rzemiośle, a nie spełniają
warunków określonych w tej ustawie (patrz: FAQ 15), istnieje możliwość uzyskania tzw. zezwolenia na zasadzie wyjątku (Ausnahmebewilligung), pod warunkiem
jednak, że posiadają oni doświadczenie zawodowe nabyte w Polce lub w innym
kraju Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Szwajcarii.
Doświadczenie zawodowe jest uznawane, jeśli osoba składająca wniosek o wpisanie do rejestru rzemiosł wykonywała to rzemiosło przez co najmniej:
22
•
6 lat nieprzerwanie jako samodzielną działalność gospodarczą lub na stanowisku kierownika zakładu, o ile czynność ta nie zakończyła się wcześniej niż 10 lat przed złożeniem wniosku,
•3 lata nieprzerwanie jako samodzielną działalność gospodarczą lub na stanowisku kierownika przedsiębiorstwa, a wcześniej przez co najmniej 3 lata
uczestniczyła w szkoleniu przygotowującym do wykonywania tej działalności, co zostało potwierdzone świadectwem respektowanym na terenie
całego kraju albo uznanym przez uprawnioną organizację zawodową,
• 4 lata nieprzerwanie jako samodzielną działalność gospodarczą lub na stanowisku kierownika przedsiębiorstwa, a wcześniej przez co najmniej 2 lata
uczestniczyła w szkoleniu przygotowującym do wykonywania tej działalności, co zostało potwierdzone świadectwem respektowanym na terenie
całego kraju albo uznanym przez uprawnioną organizację zawodową,
•3 lata nieprzerwanie jako samodzielną działalność gospodarczą i co najmniej 5 lat w charakterze pracownika najemnego, o ile czynność ta nie
zakończyła się wcześniej niż 10 lat przed złożeniem wniosku,
• 5 lat na stanowisku kierowniczym, z czego co najmniej 3 lata na stanowiskach wymagających praktycznej, specjalistycznej wiedzy i umiejętności
związanych z odpowiedzialnością za jeden lub więcej wydziałów przedsiębiorstwa, po uprzednim ukończeniu minimum 3-letniego kształcenia
zawodowego w tym zawodzie.
Powyższe uregulowania nie dotyczą jednak następujących rzemiosł:
• optyk,
• akustyk aparatów słuchowych,
• technik ortopeda,
• szewc obuwia ortopedycznego,
• technik dentystyczny.
W Niemczech możliwe jest wykonywanie rzemiosła objętego obowiązkiem uzyskania wpisu do rejestru rzemiosł nawet
wówczas, gdy osoba prowadząca taką działalność osobiście nie
spełnia ustawowych wymogów do uzyskania takiego wpisu,
o ile na stanowisku kierowniczym (Betriebsleiter) zatrudnia pracownika, który te wymogi spełnia i zostanie przez pracodawcę wpisany do rejestru rzemiosł.
Handwerksordnung, EU/EWR-Handwerk-Verordnung (www.gesetze-im-internet.
de) oraz na stronach internetowych niemieckich izb rzemieślniczych, np. www.
hwk-koeln.de (zakładka: Beratung => Handwerksrolle => Antragsformulare und
Merkblätter).
23
FAQ 17.
Czy konieczne jest zgłoszenie prowadzenia działalności gospodarczej
w niemieckim urzędzie skarbowym?
Tak, jest konieczne. Po dokonaniu w Niemczech zgłoszenia prowadzenia działalności gospodarczej (Gewerbeanmeldung) przez przedsiębiorcę we właściwym miejscowo urzędzie gospodarczym (Gewerbeamt), urząd ten automatycznie informuje
o rozpoczęciu tej działalności właściwy miejscowo urząd skarbowy (Finanzamt).
Następnie urząd skarbowy przesyła prowadzącemu działalność gospodarczą
na adres jego siedziby kwestionariusz do rejestracji działalności gospodarczej
w urzędzie skarbowym. W kwestionariuszu tym należy podać dane osobowe oraz
informacje dotyczące powadzonej działalności gospodarczej, w szczególności:
• datę rejestracji działalności gospodarczej,
• czas trwania okresu rozliczeniowego, z podaniem dnia jego rozpoczęcia
i zamknięcia,
• informacje finansowe, na podstawie których będą obliczane zaliczki na
podatki, czyli przewidywany obrót i zysk w pierwszym roku prowadzenia
działalności,
• numer konta bankowego.
Na podstawie informacji zawartych w kwestionariuszu urząd skarbowy przydziela przedsiębiorcy numer podatkowy (Steuernummer) oraz uniwersalny numer identyfikacji podatkowej w obrocie wewnątrzwspólnotowym (UmsatzsteuerIdentifikationsnummer).
Ponieważ w praktyce powiadomienie urzędu skarbowego przez urząd gospodarczy o podjęciu przez dany podmiot działalności gospodarczej może trwać zbyt
długo (zazwyczaj od 2 do 4 tygodni), a prowadzenie tej działalności bez numeru
podatkowego jest niedozwolone, zalecane jest osobiste powiadomienie urzędu
skarbowego, niezwłocznie po zgłoszeniu działalności gospodarczej, co znacznie
przyśpieszy całą procedurę.
Przedstawiciele wolnych zawodów (Freiberufler) np. artyści, adwokaci czy architekci, nie są w Niemczech objęci obowiązkiem zgłoszenia działalności w urzędzie
gospodarczym. Muszą oni zatem – w każdym przypadku - we własnym zakresie
dokonać zgłoszenia bezpośrednio we właściwym miejscowo w urzędzie skarbowym.
W Niemczech jest powszechnie przyjęte korzystanie z pomocy niemieckiego doradcy podatkowego (Steuerberater), zarówno w celu prawidłowego wypełnienia
wniosków i kwestionariuszy, jak i stałej obsługi podatkowej.
24
Wyszukiwarka właściwego miejscowo urzędu skarbowego znajduje się na
stronie www.finanzamt24.de .
Abgabeordnung (www.gesetze-im-internet.de)
FAQ 18.
Jakie podatki muszą być odprowadzane w przypadku prowadzenia
działalności gospodarczej w Niemczech?
Wybór formy organizacyjno-prawnej w jakiej prowadzona jest działalność gospodarcza w Niemczech determinuje sposób opodatkowania tej działalności oraz
samego przedsiębiorcy. Podstawowe podatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej w Niemczech to:
a) podatek dochodowy od osób fizycznych (Einkommensteuer),
b) podatek dochodowy od osób prawnych (Körperschaftsteuer),
c) podatek od działalności gospodarczej (Gewerbesteuer),
d) podatek od towarów i usług (Umsatzsteuer).
Ad. a) Einkommensteuer - podatek dochodowy od osób fizycznych.
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą są zobowiązane do opodatkowania dochodu osiągniętego z tej działalności. Dochód ten musi być co roku
zadeklarowany i rozliczony we właściwym urzędzie skarbowym (Finanzamt).
Można rozliczać się samodzielnie lub z małżonkiem. Stawka podatku dochodowego od osób fizycznych rośnie progresywnie wraz z dochodem i wynosi od 14 do
42%. Maksymalna stawka (rok 2011) obowiązuje dla dochodu powyżej 52.882,00
Euro (przy czym powyżej kwoty 250.731,00 Euro obowiązuje specjalna stawka
45%). Kwota wolna od podatku wynosi 8.004,00 Euro dla samodzielnie rozliczających się lub 16.008,00 Euro dla wspólnie rozliczających się małżonków.
Ad. b) Körperschaftsteuer - podatek dochodowy od osób prawnych.
Dochód osób prawnych w Niemczech ustalany jest na podstawie rocznego
bilansu przedsiębiorstwa. Na podstawie zysku ustalonego w bilansie, po dokonaniu stosownych korekt ustala się tzw. zysk podatkowy, od którego odprowadzany
jest podatek dochodowy w stałej wysokości 15%, bez względu na wysokość dochodu przedsiębiorstwa.
25
Ad. c) Gewerbesteuer - podatek od działalności gospodarczej.
Osoby fizyczne i prawne – z wyjątkiem wolnych zawodów - prowadzące działalność gospodarczą w Niemczech zobowiązane są do zapłaty podatku od działalności gospodarczej, którego wielkość zależy od wysokości osiągniętego dochodu,
formy prawnej firmy, rodzaju działalności oraz od gminy, na terenie której prowadzona jest działalność gospodarcza. Podstawą opodatkowania jest zysk podatkowy. Kwota wolna od podatku w wysokości 24.500 € i przysługuje tylko osobom
fizycznym oraz spółkom osobowym. Osoby fizyczne mają ponadto możliwość
częściowego zaliczenia podatku od działalności gospodarczej przy rozliczaniu
podatku dochodowego od osób fizycznych.
Ad. d) Umsatzsteuer - podatek od towarów i usług.
Podatek ten jest powszechnie znany jako tzw. podatek od wartości dodanej
(Mehrwertsteuer), którego podstawowa stawka wynosi w Niemczech 19 %, a obniżona 7 % (dostawy produktów spożywczych, kwiatów, książek, gazet czy usług
transportu lokalnego w odległości do 50 km). Przedsiębiorca, którego obroty w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczyły 17.500,00 Euro i w roku bieżącym
prawdopodobnie nie przekroczą 50.000,00 Euro może zostać na wniosek zwolniony od obowiązku naliczania podatku od towarów i usług. Skutkuje to jednakże
brakiem możliwości odliczenia tego podatku od zapłaconych rachunków.
Oprócz ww. podatków wszystkich podatników w Niemczech obowiązuje podatek
solidarnościowy (Solidaritätszuschlag) w wysokości 5,5 % od podatku dochodowego, a osoby fizyczne, które deklarują przynależność do kościoła katolickiego,
ewangelickiego, starokatolickiego lub wyznania mojżeszowego, obowiązuje
podatek kościelny (Kirchensteuer) w wysokości 8-9 % (w zależności od landu) od
kwoty podatku dochodowego.
Einkommensteuergesetz,
Körperschaftsteuergesetz,
Gewerbesteuergesetz,
Umsatzsteuergesetz, (www.gesetze-im-internet.de) oraz na stronach internetowych www.bundesfinanzministerium.de (zakładka: Service => Glossar => Steuer
=> Veröffentlichungen zu Steuerarten) i www.kirchensteuer.de .
26
IV. Swoboda świadczenia usług
(Dienstleistungsfreiheit)
FAQ 19.
Jeżeli prowadzę w Polsce działalność gospodarczą,
to czy mogę świadczyć usługi w Niemczech bez zakładania tam
odrębnej działalności gospodarczej?
Tak. Przedsiębiorca polski prowadzący w Polsce stała działalność gospodarczą,
który zamierza przejściowo świadczyć swoje usługi w Niemczech, korzysta z europejskiej swobody świadczenia usług i nie musi zakładać w Niemczech odrębnego
przedsiębiorstwa, ani tworzyć tam specjalnej infrastruktury.
Niemniej jednak podjęcie działalności gospodarczej w Niemczech podlega na
podstawie § 14 niemieckiej ustawy o działalności gospodarczej (Gewerbeordnung,
w skrócie GewO) obowiązkowi jej zgłoszenia (Gewerbeanmeldung) we właściwym
miejscowo urzędzie gospodarczym (Gewerbeamt). Zobacz na ten temat: FAQ 7.
Od zasady tej przewidziany został w § 4 GewO wyjątek, na podstawie którego
niektórzy usługodawcy z państw członkowskich Unii Europejskiej zwolnieni
zostali z obowiązku dokonania tego zgłoszenia. Zgodnie z postanowieniami tego
przepisu przedsiębiorca prowadzący faktyczną działalność gospodarczą w Polsce,
na zasadach uregulowanych w prawie polskim, może w ramach tej działalności
świadczyć swoje usługi także w Niemczech. Do świadczenie tych usług nie jest
konieczne dokonanie zgłoszenia w Niemczech działalności gospodarczej, pod
warunkiem, że działalność w Niemczech będzie miała charakter przejściowy, będzie realizowana w ramach europejskiej swobody świadczenia usług, a zgłoszenie
działalności gospodarczej w Polsce nie miało na celu obejścia przepisów prawa
niemieckiego.
Regulacja ta, będąca wynikiem wdrożenia Dyrektywy 2006/123/
WE do systemu prawa niemieckiego, zawiera jednak szereg
ograniczeń i wyłączeń w odniesieniu do poszczególnych rodzajów usług (nie dotyczy np. usług transportowych, usług agencji
pracy tymczasowej, usług świadczonych za pośrednictwem pracowników delegowanych itd.), tak że jej znaczenie jest bardzo ograniczone
i w przypadku jakichkolwiek wątpliwości wskazane jest dokonanie zgłoszenia
działalności gospodarczej zgodnie z § 14 GewO. Jako formę prowadzenia działalności należy w takim przypadku zakreślić w zgłoszeniu: „niesamodzielna
filia” (unselbständige Zweigstelle).
27
Gewerbeordnung, (www.gesetze-im-internet.de) oraz Dyrektywa 2006/123/WE na
stronie internetowej http://eur-lex.europa.eu/pl/index.htm (zakładka: Wyszukiwanie
proste => według numeru dokumentu).
Dyrektywa 96/71/WE, Rozporządzenie 883/2004/WE, Rozporządzenie 987/2009/
WE na stronie internetowej http://eur-lex.europa.eu/pl/index.htm (zakładka:
Wyszukiwanie proste => według numeru dokumentu), Arbeitnehmer-Entsendegesetz
(www.gesetze-im-internet.de) oraz „Praktyczny poradnik: Ustawodawstwo mające
zastosowanie do pracowników w Unii Europejskiej (UE)”, do pobrania na stronie internetowej www.zus.pl (zakładka: Baza wiedzy => Poradniki).
FAQ 20.
Czy w ramach działalności gospodarczej prowadzonej w Polsce mogę
delegować swoich pracowników do realizacji usługi w Niemczech?
Tak. Przedsiębiorca prowadzący w Polsce działalności gospodarczą może delegować swoich pracowników zatrudnionych w Polsce do realizacji usług w Niemczech (Entsendung). Pojęcie delegowania pracowników w rozumieniu prawa
europejskiego obejmuje również możliwość czasowego delegowania pracownika do pracy w niemieckim oddziale własnego przedsiębiorstwa, jak również wynajem pracowników firmom niemieckim przez polskie agencje pracy czasowej.
Jeżeli świadczenie usług w Niemczech ma charakter przejściowy, to w okresie delegowania do Niemiec pracownicy mogą pozostać ubezpieczeni w polskim systemie ubezpieczeń społecznych (patrz: FAQ 8). W przypadku jednak, gdy okres
delegowania konkretnego pracownika do wykonania określonej pracy przekracza
24 miesiące, pracownik taki powinien zostać zgłoszony do niemieckiego systemu ubezpieczeń społecznych na podobnych zasadach jak pracownicy niemieccy
(patrz: FAQ 8). Obowiązek zgłoszenia pracownika do niemieckiego systemu ubezpieczeń społecznych powstaje również wtedy, gdy pracownik jest delegowany do
Niemiec w celu zastąpienia pracownika, który wcześniej wykonywał tam tę samą
pracę (Ablösung). Każda przerwa w delegowaniu pracownika trwająca 2 miesiące
pozwala jednak rozpocząć okres delegowania od początku.
Pracownik, który przepracował 24 miesiące w charakterze delegowania może
zostać ponownie delegowany do Niemiec jeżeli od zakończenia poprzedniego
okresu delegowania upłynęły 2 miesiące. Zasadność ubezpieczenia delegowanego pracownika w Polsce potwierdzona jest zaświadczeniem A1, wystawianym
oddzielnie dla każdego delegowanego pracownika przez ZUS. O każdorazowym
wystawieniu zaświadczenia A1 ZUS z urzędu informuje niemiecką instytucję
łącznikową. Na wniosek pracodawcy ZUS może zawrzeć z niemiecką instytucją
łącznikową porozumienie o wyjątkowym uregulowaniu okresu obowiązywania
polskiego ubezpieczenia w odniesieniu do konkretnego pracownika. Na podstawie takiego porozumienia możliwe jest wystawienie zaświadczenia A1 na okres
dłuższy niż 24 miesiące.
28
FAQ 21.
Czy delegowanie pracowników do świadczenia usług w Niemczech podlega
po 01.05.2011 roku jakimś prawnym ograniczeniom?
Z dniem 01.05.2011 roku zniesione zostały dodatkowe ograniczenia w dostępie
do niemieckiego rynku usług przez polskich przedsiębiorców, które obowiązywały Niemczech w tzw. „okresie przejściowym” po wejściu Polski do Unii
Europejskiej, w szczególności dla branży budowlanej oraz branż pokrewnych.
Dotyczyło to między innymi takich ograniczeń, jak:
• kontyngentowanie działalności polskich przedsiębiorców w Niemczech,
• prawo zawierania kontraktów na wykonanie usług w Niemczech tylko ze
zleceniodawcami niemieckimi,
• kontrolowanie przez Federalną Agencję Pracy (Bundesagentur für Arbeit)
niemieckich zleceniodawców pod względem ilości ich własnych pracowników fizycznych (Quotierung),
• rodzajów działalności dla polskich przedsiębiorców, w których nie można
było realizować usług,
• konieczność uzyskania zgody Federalnej Agencji Pracy na dopuszczenie
kontraktu do realizacji w Niemczech,
• narzucanie polskim przedsiębiorcom tzw. „stawek porównywalnych”
wynagrodzenia netto dla pracowników delegowanych do Niemiec,
• konieczność uzyskania w Federalnej Agencji Pracy pozwoleń na pracę dla
pracowników delegowanych do Niemiec.
Ponadto do 31.04.2011 roku obowiązywał dla polskich agencji pracy czasowej
zakaz świadczenia usług w Niemczech polegających na wynajmie pracowników.
Zniesienie tych dodatkowych ograniczeń nie miało jednak wpływu na dalsze
obowiązywanie europejskich regulacji prawnych dotyczących delegowania pracowników w Unii Europejskiej, jak i wydanych na ich podstawie przepisów prawa niemieckiego, a w szczególności tzw. Arbeitnehmer-Entsendegesetz (ustawy
o delegowaniu pracowników do Niemiec). Zgodnie z tymi przepisami warunki
29
zatrudnienia pracowników delegowanych do realizacji usług w Niemczech muszą
odpowiadać warunkom miejscowym, w zakresie wynikającym z przepisów prawa
europejskiego i ustaw niemieckich, które te przepisy wdrożyły do systemu prawa
niemieckiego (patrz: FAQ 22).
Dyrektywa 96/71/WE na stronie internetowej http://eur-lex.europa.eu/pl/index.htm
(zakładka: Wyszukiwanie proste => według numeru dokumentu), ArbeitnehmerEntsendegesetz (www.gesetze-im-internet.de) oraz na stronie internetowej niemieckiego urzędu celnego www.zoll.de (zakładka: Privatpersonen => Arbeit).
FAQ 22.
W jakim zakresie pracownicy delegowani do Niemiec do świadczenia usług
podlegają polskiemu a w jakim niemieckiemu prawu pracy?
Pracownicy delegowani (entsandte Arbeitnehmer) przez cały okres realizacji usługi w Niemczech pozostają w stosunku pracy z polskim pracodawcą i podlegają
zasadniczo polskiemu prawu pracy. Jednocześnie jednak warunki zatrudnienia
tych pracowników w Niemczech muszą odpowiadać minimalnym warunkom
miejscowym, w zakresie wynikającym z przepisów prawa europejskiego i ustaw
niemieckich, które te przepisy wdrożyły do systemu prawa niemieckiego. Dotyczy
to w szczególności:
• maksymalnych okresów pracy i minimalnych okresów wypoczynku,
• minimalnego wymiaru płatnych urlopów rocznych,
• minimalnych stawek płacy, wraz ze stawką za nadgodziny,
• warunków wynajmu pracowników, w szczególności przez przedsiębiorstwa zatrudnienia tymczasowego,
• ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy,
• środków ochronnych stosowanych w odniesieniu do warunków zatrudnienia kobiet ciężarnych lub kobiet tuż po urodzeniu dziecka, dzieci i młodzieży,
• równości traktowania mężczyzn i kobiet, a także innych przepisów w
zakresie niedyskryminacji.
W Niemczech warunki zatrudnienia takie jak minimalne stawki wynagrodzenia
(Mindestlohn), dodatki za nadgodziny (Überstundenzuschläge), wymiar urlopu (Urlaubsdauer), wynagrodzenie urlopowe (Urlaubsentgeld) czy obowiązkowy udział w systemie kas urlopowych (Teilnahme am Urlaubskassenverfahren)
30
kształtowane są nie tyle przez przepisy prawa pracy, ile przede wszystkim przez
branżowe układy zbiorowe pracy (Tarifverträge).
Jeżeli układ zbiorowy, który zawiera postanowienia kształtujące wyżej wymienione warunki zatrudnienia, uzyska w Niemczech status powszechnie obowiązującego (allgemeinverbindlich) dla całej branży, to warunki te znajdują zastosowanie
również w odniesieniu do polskich pracowników delegowanych do tego państwa
w celu świadczenia usług. W takim przypadku w odniesieniu do polskich pracowników znajduje również zastosowanie niemiecka ustawą o delegowaniu pracowników do Niemiec (Arbeitnehmer-Entsendegesetz, w skrócie AEntG), która nakłada na polskiego pracodawcę szereg dodatkowych obowiązków. W szczególności
są to:
• obowiązek meldowania Głównemu Urzędowi Celnemu (Hauptzollamt),
pełniącemu rolę niemieckiej inspekcji pracy, wszystkich delegowanych
pracowników przed rozpoczęciem przez nich pracy, wraz z koniecznością
podaniem szczegółowych danych osobowych, branży, miejsca wykonywania pracy, przedsiębiorstwa, osób odpowiedzialnych, osoby do doręczeń i miejsca przechowywania dokumentów w Niemczech,
• obowiązek złożenia oświadczenia, że pracodawca spełnia wszystkie ustawowe obowiązki względem delegowanych pracowników,
• obowiązek prowadzenia szczegółowej ewidencji czasu pracy,
• obowiązek przechowywania dokumentów w Niemczech, a na żądanie
bezpośrednio w miejscu świadczenia usługi.
W przypadku, gdy polski pracodawca nie zapewni swoim pracownikom delegowanym do Niemiec ww. obligatoryjnych warunków zatrudnienia, wynikających z powszechnie obowiązującego układu zbiorowego lub nie dopełni któregoś z obowiązków
określonych w AEntG, grożą mu wysokie kary grzywny. Dlatego
przed delegowaniem pracowników do wykonania usług w Niemczech, należy
sprawdzić, czy branża, w której ma być świadczona usługa nie została objęta
powszechnie obowiązującym układem zbiorowym pracy.
Aktualnie (rok 2011) w Niemczech powszechnie obowiązującymi układami
zbiorowymi pracy, które zawierają warunki zatrudnienia wskazane w AEntG,
objęte są następujące branże:
• gospodarka odpadami łącznie ze sprzątaniem i odśnieżaniem ulic,
• budownictwo,
• dekarstwo,
• prace elektryczne,
• sprzątanie budynków,
• malarstwo i lakiernictwo,
• usługi ochroniarskie,
• usługi pralnicze,
31
•
•
•
zagospodarowanie przestrzeni, ogrodnictwo i budowa obiektów sportowych,
stawianie rusztowań,
kamieniarstwo i prace w kamieniu.
Organem uprawnionym do kontroli, czy pracownikom delegowanym zapewnione zostały w Niemczech warunki zatrudnienia wynikające z AEntG, jest
wydzielona jednostka Głównego Urzędu Celnego (Hauptzollamt), posiadająca uprawnienia inspekcji pracy i kontroli finansowej o nazwie: „Kontrola
Finansowa Praca na Czarno” (Finanzkontrolle Schwarzarbeit, w skrócie FKS).
Zobacz na ten temat FAQ 6.
Ponadto należy również pamiętać, że w przypadku sporu prawnego pomiędzy polskim pracodawcą a pracownikiem delegowanym przez niego do pracy w Niemczech, który byłby rozpatrywany przed niemieckim sądem pracy
(a przepisy europejskie dopuszczają taką możliwość), to sąd taki będzie badał
w pierwszej kolejności, czy nie zachodzi kolizja pomiędzy polskim prawem
pracy, umówionym między stronami, a bezwzględnie obowiązującymi przepisami niemieckiego prawa pracy. W takim przypadku sąd sprawdzi także, czy
interes społeczny nie wymaga zastosowania jednak niemieckiego prawa pracy, nawet jeżeli strony umówiły się inaczej.
•
•
•
•
•
•
•
•
gospodarka odpadami łącznie ze sprzątaniem i odśnieżaniem ulic,
budownictwo,
dekarstwo,
prace elektryczne,
sprzątanie budynków,
malarstwo i lakiernictwo,
usługi ochroniarskie,
usługi pralnicze.
W pozostałych branżach polski pracodawca, który deleguje do Niemiec swoich
pracowników do wykonania tam usług w ramach swobody świadczenia usług,
musi jednak przy kształtowaniu stawek wynagrodzenia uwzględniać stawki powszechnie stosowane w danej branży lub w rejonie, w którym wykonywana jest
usługa. W Niemczech zabronione jest wynagradzanie pracowników na zasadach
sprzecznych z etyką (sittenwidrige Entlohnung).
Według niemieckiego orzecznictwa sądowego z wynagrodzeniem sprzecznym
z etyką mamy do czynienia, gdy wynagrodzenie brutto, wypłacone pracownikowi
wykonującemu pracę w Niemczech, jest niższe o jedną trzecią od wynagrodzenia
taryfowego przewidzianego tam dla danej branży lub, jeżeli brak jest odpowiedniego układu taryfowego, od wynagrodzenia typowego dla danej pracy w danym
rejonie (np. w zakładzie zleceniodawcy, w którym wykonywana jest usługa).
Arbeitnehmer-Entsendegesetz (www.gesetze-im-internet.de) oraz na stronie internetowej niemieckiego urzędu celnego www.zoll.de (zakładka: Privatpersonen =>
Arbeit lub Unternehmer => Arbeit => Arbeitgeber mit Sitz außerhalb Deutschlands
(Entsendung)).
W przypadku stwierdzenia wynagradzania polskich pracowników delegowanych
do wykonania usługi w Niemczech na zasadach sprzecznych z etyką, mamy do
czynienia z tzw. „lichwą płacową” (Lohnwucher), która w Niemczech jest z czynem
karalnym, zagrożonym na podstawie niemieckiego kodeksu karnego karą pozbawienia wolności.
FAQ 23.
Organem uprawnionym do kontroli, czy pracownikom delegowanym zapewnione
zostały w Niemczech prawidłowe stawki wynagrodzenia i czy nie zachodzi przypadek „lichwy płacowej”, jest wydzielona jednostka Głównego Urzędu Celnego
(Hauptzollamt), posiadająca uprawnienia inspekcji pracy i kontroli finansowej
o nazwie: „Kontrola Finansowa Praca na Czarno” (Finanzkontrolle Schwarzarbeit,
w skrócie FKS). Zobacz na ten temat FAQ 6.
Czy w branżach, dla których w Niemczech nie ma przewidzianych stawek
minimalnych wynagrodzenia, można dowolnie kształtować wynagrodzenie
polskich pracowników, delegowanych tam do świadczenia usług?
Minimalne stawki wynagrodzenia (Mindestlohn) przewidziane są w Niemczech
(rok 2011) tylko w następujących branżach:
32
BGB, Strafgesetzbuch (www.gesetze-im-internet.de).
33
FAQ 24.
Co to jest „Kindergeld”? i czy jako pracownik delegowany przez mojego
polskiego pracodawcę do wykonania usługi w Niemczech mam tam prawo
do takiego świadczenia?
Kindergeld, czyli zasiłek rodzinny, wypłacany jest w Niemczech na każde dziecko
od daty jego urodzenia do ukończenia 18 roku życia, a w przypadku kontynuowania nauki do ukończenia 25 roku życia. Kindergeld wypłacany jest co miesiąc i wynosi na pierwsze i drugie dziecko 184 Euro, na trzecie 190 Euro i na każde następne 215 Euro. Wypłaty Kindergeld dokonuje tzw. „kasa rodzinna” (Familienkasse)
przy Federalnej Agencji Pracy (Bundesagentur für Arbeit) na pisemny wniosek rodziców. Odpowiednie formularze można otrzymać we właściwej miejscowo kasie
rodzinnej lub pobrać ze strony internetowej Federalnej Agencji Pracy https://formular.arbeitsagentur.de .
Prawo do Kindergeld zostało uregulowane w niemieckiej ustawie o podatku
dochodowym od osób fizycznych (Einkommensteuergesetz), ponieważ zasiłek
ten jest formą ulgi podatkowej dla rodziców, w wysokości minimalnych kosztów
utrzymania dziecka. Jest to zatem z jednej strony świadczenie o charakterze socjalnym, a z drugiej strony o charakterze ulgi podatkowej. Na tym tle powstają
nieporozumienia dotyczące jego wypłaty dla różnych grup polskich obywateli
pracujących w Niemczech.
Niemieccy obywatele i obywatele Unii Europejskiej, w tym polscy obywatele, nabywają prawo do Kindergeld, jeżeli mieszkają w Niemczech, mają tam swoje stałe
miejsce pobytu lub podlegają w Niemczech w pełnym zakresie podatkowi dochodowemu od osób fizycznych (unbeschränkt einkommensteuerpflichtig).
Polscy obywatele, którzy w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej
na własny rachunek lub podjęciem zatrudnienia w Niemczech przenieśli tam
swoje miejsce zamieszkania lub podlegają w Niemczech w pełnym zakresie podatkowi dochodowemu od osób fizycznych, nabywają automatycznie prawo do
Kindergeld.
Jednakże mimo licznych wyroków sądowych w Niemczech, nie została dotychczas (rok 2011) jednoznacznie rozstrzygnięta kwestia otrzymywania zasiłku przez
dzieci polskich obywateli, którzy zostali delegowani do pracy w Niemczech przez
swojego polskiego pracodawcę i w okresie delegowania nadal pozostają w polskim systemie ubezpieczeń społecznych. Duża część pracowników delegowanych z Polski przebywa w Niemczech przez dłuższy okres czasu. Osoby te mają
tam swoje zameldowanie i podlegają w Niemczech w pełnym zakresie podatkowi
34
dochodowemu od osób fizycznych. Z drugiej strony osoby te w żadnym zakresie
nie podlegają niemieckiemu systemowi ubezpieczeń społecznych, którego częścią jest Federalna Agencja Pracy, wraz kasą rodzinną.
Niektóre kasy rodzinne w Niemczech przyjmują wnioski od pracowników delegowanych z Polski do świadczenia usług w Niemczech i wypłacają im Kindergeld,
inne takie wnioski odrzucają. Niemieckie sądy pracy i ubezpieczeń społecznych
wydają w tym zakresie sprzeczne ze sobą orzeczenia i występują z zapytaniem
prawnym do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Strassburgu. Na ostateczne rozstrzygnięcie tego problemu musimy jeszcze poczekać.
W każdym jednak przypadku pracownikom delegowanym do świadczenia usług
w Niemczech, którzy w okresie zatrudnienia tam pozostają w polskim systemie ubezpieczeń społecznych, nie zaleca się składania wniosków o przyznanie
w Niemczech Kindergeld.
Jeżeli jednak polski pracownik delegowany do wykonania usługi w Niemczech
zamierza, nie czekając na rozstrzygnięcie powyższego problemu, złożyć już teraz w niemieckiej kasie rodzinnej wniosek o przyznanie Kindergeld, to musi mieć
świadomość, że w przypadku, gdyby okazało się, że świadczenie to nie należało mu się – mimo pozytywnej decyzji niemieckiej kasy o jego wypłacie – będzie
musiał go zwrócić w pełnej wysokości. W takim przypadku dobra wiara, wykazanie należytej staranności i brak winy po stronie pracownika nie grają żadnej roli
i świadczenie należy zwrócić w całości do kasy. Bardzo często dotyczy to kwot w
wysokości kilkudziesięciu tysięcy euro.
Pracodawcy, potwierdzający swoim delegowanym pracownikom zaświadczenia o zatrudnieniu w związku ze składanymi
przez nich wnioskami o Kindergeld, powinni zaznaczyć w treści,
że zaświadczenie to dotyczy pracownika delegowanego do wykonania usługi w Niemczech, który w okresie zatrudnienia tam,
podlega w pełnym zakresie polskim ubezpieczeniom społecznym.
Einkommensteuergesetz (www.gesetze-im-internet.de) oraz na stronie internetowej www.arbeitsagentur.de (zakładka: Bürgerinen & Bürger => Familie und Kinder
=> Kindergeld, Kinderzuschlag => Merkblätter => Merkblatt Kindergeld)
35
FAQ 25.
FAQ 26.
Czy jako polski przedsiębiorca, prowadzący stałą działalność rzemieślniczą
w Polsce, muszę posiadać wpis do niemieckiego rejestru rzemiosł,
aby przejściowo świadczyć w Niemczech te same usługi rzemieślnicze?
Czy pracownicy delegowani do świadczenia usług w Niemczech
mogą tam korzystać z opieki zdrowotnej, jeżeli składki na ubezpieczenie
społeczne odprowadzane są w Polsce?
Nie. Rzemieślnicy prowadzący w Polsce działalność gospodarczą, którzy w Niemczech zamierzają wykonywać rzemiosło wymienione w załączniku A do niemieckiej ustawy o rzemiośle (Handwerksordung) wyłącznie przejściowo, w ramach
swobody świadczenia usług (Dienstleistungsfreiheit), nie muszą składać wniosku
o wpis do rejestru rzemiosł (Handwerksrolle). Jeżeli polski przedsiębiorca wykonuje to samo rzemiosło w Polsce zgodnie z polskimi przepisami regulującymi
kwalifikacje zawodowe, które ma zamiar wykonywać w Niemczech, wówczas
polskie uprawnienia zawodowe są uznawane w Niemczech. Przedsiębiorca taki
musi jednak przed przystąpieniem do wykonania usługi dokonać we właściwej
miejscowo niemieckiej izbie rzemieślniczej zgłoszenia wykonywania danego rzemiosła i przedstawić stosowne zaświadczenie wystawione przez polski urząd, potwierdzające wykonywanie tego rzemiosła w Polsce.
Tak. Każdemu pracownikowi delegowanemu przez polskiego przedsiębiorcę do
świadczenia usług w Niemczech, który w okresie delegowania pozostaje w polskim systemie ubezpieczeń społecznych, ZUS wystawia zaświadczenie A1. Na
podstawie tego zaświadczenia NFZ wystawia pracownikowi „Europejską kartę
ubezpieczeń zdrowotnych” w skrócie EKUZ, która upoważnia takiego pracownika,
w trakcie jego zatrudnienia w Niemczech, do korzystania tam z niemieckiej służby
zdrowia. Zakres takich świadczeń jest jednak ograniczony, do niezbędnej pomocy
medycznej i dentystycznej, zarówno ambulatoryjnej jak i stacjonarnej.
W przypadku, gdy w Polsce dla danego zawodu nie są przypisane określone kwalifikacje zawodowe i nie ma publicznego kształcenia w tym kierunku, wówczas
musi być spełniony warunek minimum dwuletniego wykonywania tego zawodu
w okresie ostatnich dziesięciu lat. Do zgłoszenia należy w takim przypadku załączyć odpowiednie zaświadczenie.
Powyższe zaświadczenia wydawane są w zależności od województwa w urzędach
marszałkowskich lub w wojewódzkich urzędach pracy.
W przypadku wykonywania przez polskiego rzemieślnika w Niemczech niżej wymienionych usług po raz pierwszy, niemiecka izba rzemieślnicza może wymagać
przeprowadzenia sprawdzenia posiadania odpowiednich kwalifikacji. Dotyczy to
następujących zawodów rzemieślniczych:
• kominiarz,
• optyk,
• akustyk aparatów słuchowych,
• technik ortopeda,
• szewc obuwia ortopedycznego,
• technik dentystyczny.
Handwerksordnung, EU/EWR-Handwerk-Verordnung (www.gesetze-im-internet.de)
oraz na stronach internetowych niemieckich izb rzemieślniczych, np. www.hwk-koeln.
de (zakładka: Beratung => Handwerksrolle => Antragsformulare und Merkblätter).
36
Karta EKUZ wystawiona jest w języku polskim wg. ujednoliconego wzoru europejskiego i nie ma konieczności tłumaczenia jej na język niemiecki. W przypadku
choroby lub wypadku przy pracy pracownik może zgłosić się bezpośrednio do
odpowiedniego lekarza lub szpitala w Niemczech i po przedłożeniu EKUZ, wypełnieniu stosownego formularza i wskazaniu niemieckiej kasy chorych (najczęściej
AOK), za której pośrednictwem powinno nastąpić rozliczenie lekarza z ZUS, powinien otrzymać pomoc medyczną w niezbędnym zakresie. EKUZ nie uprawnia do
usług medycznych, które mogą być wykonane w Polsce, po zakończeniu okresu
delegowania.
Jeżeli lekarz niemiecki nie zna procedury postępowania wobec
pacjentów z EKUZ, można się zwrócić o pośrednictwo lub pomoc
do niemieckiej instytucji łącznikowej Deutsche Verbindungsstelle Krankenversicherung Ausland, w skrócie DVKA, z siedzibą
w Bonn. W trakcie wizyty u lekarza warto mieć przy sobie informator DVKA w języku niemieckim, dostępny na stronie internetowej tej instytucji. Dane adresowe do tej instytucji znajdują się w załączniku nr 3.
Rozporządzenie 883/2004/WE, Rozporządzenie 987/2009/WE, Decyzja Komisji
Administracyjnej S1, S2, S3 na stronie internetowej http://eur-lex.europa.eu/pl/index.
htm (zakładka: Wyszukiwanie proste => według numeru dokumentu), oraz na stronie internetowej NFZ (www.nfz.gov.pl => działy serwisu => nasze zdrowie w UE =>
szybki start => broszura „100 pytań o EKUZ”) i na stronie internetowej DVKA (www.
dvka.de => Urlaub In Deutschland => Informationen für Leistungserbringer).
37
FAQ 27.
Gdzie i jakie podatki muszą być odprowadzane przez polskiego
przedsiębiorcę świadczącego usługi na terenie Niemiec?
W związku z przejściowym świadczeniem przez polskiego przedsiębiorcę usług
w Niemczech mogą wystąpić dla niego z tego tytułu różne konstelacje podatkowe, w zależności od rodzaju świadczonej usługi, miejsca jej wykonywania i czasu
trwania.
Wprawdzie pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec została zawarta umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowani w zakresie
podatków od dochodu i majątku, która określa szczegółowo obowiązki podatkowe i wskazuje czy dla danego przypadku zastosowanie ma prawo polskie czy prawo niemieckie, to jednak w każdym przypadku, przed rozpoczęciem świadczenia
usług w Niemczech należy zasięgnąć porady niemieckiego doradcy podatkowego. Współpraca z doradcą podatkowym jest również zalecana w trakcie całego
okresu realizacji usług w Niemczech, jak i po jego zakończeniu.
Ponadto wskazane jest zasięgnięcie porady odpowiedniego niemieckiego urzędu skarbowego (Finanzamt). Dla polskich przedsiębiorców świadczących usługi
w Niemczech, bez względu na miejsce świadczenia usługi, właściwe są dwa urzędy podatkowe: w Oranienburg lub w Cottbus. Właściwość jednego z tych urzędów ustala się na podstawie pierwszej litery nazwiska lub nazwy przedsiębiorcy:
• Oranienburg - dla A do M
• Cottbus – dla N do Z.
Adresy obu urzędów znajdują się w załączniku nr 3. Na temat rodzajów podatków
związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w Niemczech zobacz FAQ
18.
Umowa pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec została
zawarta umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowani w zakresie podatków od dochodu i majątku z dnia 14.05.2003 roku (www.mf.gov.pl => podatki =>
system podatkowy => umowy międzynarodowe => wykaz i teksty umów o unikaniu podwójnego opodatkowania…) oraz na stronach internetowych www.fa-cottbus.brandenburg.de (zakładka: Zuständigkeit), www.fa-oranienburg.brandenburg.
de (zakładka: Zuständigkeit).
38
nik
z
c
ą
Zał r 1
n
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
Lista zawodów rzemieślniczych,
które wymagają w Niemczech wpisu do rejestru
rzemiosł, wg załącznika A do niemieckiej
ustawy o rzemiośle (Handwerksordnung):
Maurer und Betonbauer (murarz i betoniarz)
Ofen- und Luftheizungsbauer (zdun i monter powietrznej instalacji
grzewczej)
Zimmerer (cieśla)
Dachdecker (dekarz)
Straßenbauer (wykonawca dróg)
Wärme-, Kälte- und Schallschutzisolierer (monter izolacji budowlanej:
cieplnej, chłodniczej, dźwiękoszczelnej)
Brunnenbauer (wykonawca studni)
Steinmetzen und Steinbildhauer (kamieniarz, prace w kamieniu)
Stuckateure (wykonawca sztukaterii)
Maler und Lackierer (malarz i lakiernik)
Gerüstbauer (wykonawca rusztowań)
Schornsteinfeger (kominiarz)
Metallbauer (wykonawca części/konstrukcji z metalu)
Chirurgiemechaniker (mechanik chirurgiczny)
Karosserie- und Fahrzeugbauer (blacharz samochodowy i monter karoserii)
Feinwerkmechaniker (mechanik precyzyjny)
Zweiradmechaniker (mechanik rowerowy)
Kälteanlagenbauer (elektrotechnik urządzeń rolniczych)
Informationstechniker (technik łączności)
Kraftfahrzeugtechniker (mechanik samochodowy)
Landmaschinenmechaniker (mechanik maszyn rolniczych)
Büchsenmacher (rusznikarz)
Klempner (blacharz)
Installateur und Heizungsbauer (elektromonter instalacji oraz urządzeń
grzewczych)
Elektrotechniker (elektromechanik)
Elektromaschinenbauer (elektromonter maszyn i urządzeń)
Tischler (stolarz)
Boots- und Schiffbauer (wykonawca łodzi i statków)
Seiler (powroźnik)
Bäcker (piekarz)
Konditoren (cukiernik)
39
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
Fleischer (rzeźnik)
Augenoptiker (optyk)
Hörgeräteakustiker (akustyk aparatów słuchowych)
Orthopädietechniker (technik ortopeda)
Orthopädieschuhmacher (szewc obuwia ortopedycznego)
Zahntechniker (technik dentystyczny)
Friseure (fryzjer)
Glaser (szklarz)
Glasbläser und Glasapparatebauer (hutnik szkła i wykonawca aparatury
ze szkła)
Mechaniker für Reifen- und Vulkanisationstechnik (wulkanizator)
nik
z
c
ą
Zał r 2
n
Lista zawodów rzemieślniczych, które nie
wymagają w Niemczech wpisu do rejestru
rzemiosł, oraz zawodów zbliżonych do
rzemiosła, wg załącznika B do niemieckiej
ustawy o rzemiośle (Handwerksordnung):
I. Zawody rzemieślnicze, które nie wymagają
w Niemczech wpisu do rejestru rzemiosł:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
40
Fliesen-, Platten- und Mosaikleger (kafelkarz, glazurnik)
Betonstein- und Terrazzohersteller (brukarz i kamieniarz)
Estrichleger (wykonawca posadzek)
Behälter- und Apparatebauer (wykonawca pojemników i aparatów)
Uhrmacher (zegarmistrz)
Graveure (grawer)
Metallbildner (rzeźbiarz w metalu)
Galvaniseure (galwanizer)
Metall- und Glockengießer (modelarz odlewniczy i ludwisarz)
Schneidwerkzeugmechaniker (ślusarz)
Gold- und Silberschmiede (złotnik, jubiler)
Parkettleger (parkieciarz)
Rollladen- und Sonnenschutztechniker (monter rolet i żaluzji)
Modellbauer (modelarz)
Drechsler (Elfenbeinschnitzer) und Holzspielzeugmacher (tokarz i stolarz:
w tym zabawki z drewna, rzeźbiarz: w tym z kości słoniowej)
Holzbildhauer (rzeźbiarz w drewnie)
Böttcher (bednarz)
Korb- und Flechtwerkgestalter (wytwórca plecionych koszyków)
Maßschneider (krawiec damski i męski)
Textilgestalter (Sticker, Weber, Klöppler, Posamentierer, Stricker)
(wykonawca tekstyliów: hafciarka, tkacz, koronkarz, przędzarz, osoba
zajmująca się robieniem na drutach)
Modisten (modystka)
Segelmacher (wykonawca żagli)
Kürschner (kuśnierz)
Schuhmacher (szewc)
Sattler und Feintäschner (rymarz)
Raumausstatter (dekorator wnętrz)
Müller (młynarz)
41
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
Brauer und Mälzer (piwowar)
Weinküfer (kiper)
Textilreiniger (technolog czyszczenia tekstyliów)
Wachszieher (wykonawca przedmiotów użytkowych i ozdobnych z wosku)
Gebäudereiniger (osoba sprzątająca i czyszcząca budynki i otoczenie
budynków)
Glasveredler (malarz witraży)
Feinoptiker (optyk precyzyjny)
Glas- und Porzellanmaler (zdobnik szkła i porcelany)
Edelsteinschleifer und –graveure (szlifierz i grawer kamieni szlachetnych)
Fotografen (fotograf )
Buchbinder (introligator)
Drucker (drukarz książek: zecer i drukarz)
Siebdrucker (drukarz druku sitowego)
Flexografen (fleksograf )
Keramiker (ceramik)
Orgel- und Harmoniumbauer (organomistrz)
Klavier- und Cembalobauer (monter fortepianów i klawesynów)
Handzuginstrumentenmacher (wykonawca i reparator instrumentów
muzycznych z posuwem ręcznym, jak akordeon, harmonijka ustna)
Geigenbauer (wykonawca skrzypiec)
Bogenmacher (wykonawca smyczków do skrzypiec)
Metallblasinstrumentenmacher (wykonawca metalowych instrumentów
dętych)
Holzblasinstrumentenmacher (wykonawca drewnianych instrumentów
dętych)
Zupfinstrumentenmacher (wykonawca instrumentów szarpanych)
Vergolder (złotnik)
Schilder- und Lichtreklamehersteller (wykonawca szyldów i reklam
świetlnych)
II. Zawody zbliżone do rzemiosła:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
42
Eisenflechter (zbrojarz)
Bautentrocknungsgewerbe (działalność w zakresie osuszania budynków)
Bodenleger (posadzkarz)
Asphaltierer (ohne Straßenbau) (asfalciarz: nie obejmuje budowy dróg)
Fuger (im Hochbau) (fugarz: do budownictwa lądowego nadziemnego)
Holz- und Bautenschutzgewerbe (Mauerschutz und Holzimprägnierung
in Gebäuden) (działalność w zakresie konserwacji drewna oraz budynków:
konserwacja murów oraz impregnacja drewna w budynkach)
Rammgewerbe (Einrammen von Pfählen im Wasserbau) (działalność w
zakresie ubijania: wbijanie pali w budownictwie wodnym)
8. Betonbohrer und –schneider (wiertacz i krajacz betonu)
9. Theater- und Ausstattungsmaler (malarz teatralny i malarz wyposażenia)
10. Herstellung von Drahtgestellen für Dekorationszwecke in
Sonderanfertigung (producent konstrukcji z drutu do celów
dekoracyjnych)
11. Metallschleifer und Metallpolierer (szlifierz metalu i polerowacz metalu)
12. Metallsägen-Schärfer (osoba zajmująca się ostrzeniem pił metalowych)
13. Tankschutzbetriebe (Korrosionsschutz von Öltanks für Feuerungsanlagen
ohne chemische Verfahren) (działalność w zakresie konserwacji
zbiorników: zabezpieczenie przed korozją zbiorników olejowych instalacji
paleniskowej bez stosowania procesów chemicznych)
14. Fahrzeugverwerter (osoba zajmująca się recyklingiem pojazdów)
15. Rohr- und Kanalreiniger (osoba zajmująca się oczyszczaniem rur i
kanalizacji)
16. Kabelverleger im Hochbau (ohne Anschlussarbeiten) (osoba układająca
kable w budownictwie lądowym nadziemnym: nie obejmuje prac
podłączeniowych)
17. Holzschuhmacher (szewc wykonujący buty drewniane)
18. Holzblockmacher (osoba wykonująca kloce drewniane)
19. Daubenhauer (osoba wykonująca klepki)
20. Holz-Leitermacher (Sonderanfertigung) (osoba wykonująca drabiny
drewniane)
21. Muldenhauer (osoba wykonująca koryta)
22. Holzreifenmacher (osoba wykonująca koła drewniane)
23. Holzschindelmacher (osoba wykonująca gonty drewniane)
24. Einbau von genormten Baufertigteilen (z. B. Fenster, Türen, Zargen, Regale)
(wprawianie unormowanych elementów: np. okna, drzwi, odrzwia, regały)
25. Bürsten- und Pinselmacher (osoba wykonująca szczotki i pędzle)
26. Bügelanstalten für Herren-Oberbekleidung (magiel-prasowalnia męskiej
odzieży wierzchniej)
27. Dekorationsnäher (ohne Schaufensterdekoration) (krawiec dekoracyjny:
nie obejmuje dekoracji okien wystawowych)
28. Fleckteppichhersteller (producent dywanów wielobarwnych)
29. Theaterkostümnäher (krawiec kostiumów teatralnych)
30. Plisseebrenner (osoba zajmująca się plisowaniem oraz wytłaczaniem
wzorów)
31. Stoffmaler (malarz materiału)
32. Textil-Handdrucker (drukarz materiałów tekstylnych)
33. Kunststopfer (osoba zajmująca się cerowaniem artystycznym)
34. Änderungsschneider (krawiec wykonujący przeróbki i poprawki)
35. Handschuhmacher (szewc zajmujący się ręczną produkcją obuwia)
36. Ausführung einfacher Schuhreparaturen (proste naprawy szewskie)
37. Gerber (garbarz)
43
38. Innerei-Fleischer (Kuttler) (rzeźnik zajmujący się obróbką podrobów)
39. Speiseeishersteller (mit Vertrieb von Speiseeis mit üblichem Zubehör)
(producent lodów wraz ze sprzedażą lodów ze standardowym
wyposażeniem)
40. Fleischzerleger, Ausbeiner (rzeźnik zajmujący się rozkrajaniem mięsa)
41. Appreteure, Dekateure (wykonawca aparatury, dekatyzator)
42. Schnellreiniger (osoba dokonująca wstępnego czyszczenia)
43. Teppichreiniger (czyściciel dywanów)
44. Getränkeleitungsreiniger (osoba oczyszczająca przewody podające
napoje)
45. Kosmetiker (kosmetyk/kosmetyczka)
46. Maskenbildner (charakteryzator)
47. Bestattungsgewerbe (usługi pogrzebowe)
48. Lampenschirmhersteller (Sonderanfertigung) (wykonawca abażurów,
wykonanie na życzenie)
49. Klavierstimmer (stroiciel instrumentów klawiszowych)
50. Theaterplastiker (plastyk teatralny)
51. Requisiteure (rekwizytor)
52. Schirmmacher (parasolarz)
53. Steindrucker (drukarz druku płaskiego)
54. Schlagzeugmacher (wykonawca i konserwator perkusji)
żne
a
W
esy
r
d
a
Niemieckie urzędy skarbowe (Finanzamt),
właściwe dla polskich firm świadczących
usługi transgraniczne w Niemczech
FINANZAMT ORANIENBURG
Heinrich-Grüber-Platz 3
16515 Oranienburg
Tel.: 0049 3301 857-0
Fax: 0049 3301 857-334
E-Mail: [email protected]
godziny urzędowania:
- poniedziałek od 08:00 do 15:00
- wtorek
od 08:00 do 18:00
- środa
od 08:00 do 12:00
(oraz od 12:00 do15:00, po umówieniu terminu)
- czwartek
od 07:30 do 15:00
- piątek
od 08:00 do 12:00
FINANZAMT COTTBUS
Vom-Stein-Str. 29
03050 Cottbus
Tel.: 0049 355 4991-4100
Fax: 0049 355 4991-4150
godziny urzędowania:
- poniedziałek od 08:00 do 15:00
- wtorek
od 08:00 do 18:00
- środa
od 08:00 do 15:00
- czwartek
od 08:00 do 15:00
- piątek
od 08:00 do 12:30
44
45
żne
a
W
esy
r
d
a
Niemiecka instytucja łącznikowa ds. ubezpieczeń
polskich pracowników delegowanych do
świadczenia usług w Niemczech
DEUTSCHE VERBINDUNGSSTELLE KRANKENVERSICHERUNG
- AUSLAND
(DVKA)
Pennefeldsweg 12c
53177 Bonn
Tel.: 0049 228 9530-0
Fax.: 0049 228-9530-600
Internet: www.dvka.de
ne
t
a
yd
Prz resy
ad
Polskie placówki dyplomatyczne
na terenie Niemiec
Berlin
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej
w Republice Federalnej Niemiec
Lassenstr. 19-21
14193 Berlin-Grunewald
Tel.: (+49 30) 223 13 0
Fax: (+49 30) 223 13 155
[email protected]
www.berlin.polemb.net
Kompetencja terytorialna:
Berlin, Brandenburgia,
Meklemburgia-Pomorze Przednie,
Saksonia-Anhalt, Saksonia i Turyngia
Leipziger Platz 2
10117 Berlin-Mitte
Tel.: (+49 30) 206 22 67 0
Fax: (+49 30) 206 22 67 30
[email protected]
www.berlin.trade.gov.pl
Hamburg
Konsulat Generalny RP w Hamburgu
Gründgensstr. 20, 22309 Hamburg
Tel.: (+49 40) 611 87 0
Fax: (+49 40) 632 50 30
[email protected]
Brema, Dolna Saksonia, Hamburg,
Szlezwik-Holsztyn
46
Kolonia
Lindenallee 7, 50968 Köln
Tel.: (+49 221) 93 73 00
Fax: (+49 221) 38 50 74
[email protected]
Hesja, Nadrenia Północna-Westfalia,
Nadrenia-Palatynat, Kraj Saary
An der Alteburger Mühle 6, 50968 Köln
Tel.: (+49 221) 34 99 11
Fax: (+49 221) 34 99 10
[email protected]
www.cologne.trade.gov.pl
Monachium
Konsulat Generalny RP w Monachium
Röntgenstr. 5, 81679 München
Tel.: (+49 89) 418 60 80
Fax: (+49 89) 47 13 18
[email protected]
Badenia-Wirtembergia, Bawaria
47
Spis treści
Słowo wstępne od wydawcy............................................................................................................ 3
O autorze ..................................................................................................................................................... 4
I. Formy świadczenia usług w Niemczech....................................................... 5
II. Informacje ogólne na temat świadczenia usług w Niemczech......... 7
III. Swoboda zakładania przedsiębiorstw
(Niederlassungsfreiheit)....................................................................................15
IV. Swoboda świadczenia usług (Dienstleistungsfreiheit)......................27
Załącznik nr 1..................................................................................................................39
Lista zawodów rzemieślniczych, które wymagają w Niemczech wpisu
do rejestru rzemiosł, wg załącznika A do niemieckiej ustawy o rzemiośle
(Handwerksordnung)
Załącznik nr 2 . ...............................................................................................................41
Lista zawodów rzemieślniczych, które nie wymagają w Niemczech wpisu
do rejestru rzemiosł, oraz zawodów zbliżonych do rzemiosła, wg załącznika B do niemieckiej ustawy o rzemiośle (Handwerksordnung):
Ważne adresy . ...............................................................................................................45
Przydatne adresy ........................................................................................................47

ŚWIADCZENIE USŁUG W NIEMCZECH FAQ (najczęściej stawiane

Transkrypt

Podobne dokumenty