docJęzyk angielski - szkoła podstawowa
download 
Reklamacja Transkrypt
Język angielski - szkoła podstawowa
MATERIAŁY POMOCNICZE DO PROGRAMÓW ZAJĘĆ POZASZKOLNYCH ŚWIAT TO MY WE ARE THE WORLD MATERIAŁY POMOCNICZE DO REALIZACJI PROGRAMU ZAJĘĆ POZASZKOLNYCH Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA UCZNIÓW ZDOLNYCH KLAS IV-VI SZKOŁY PODSTAWOWEJ Autorzy: DARIA BOGACZ MAGDALENA MAJKA LUCYNA STASIK NOWY SĄCZ 2013 Otylia Pulit-Parszewska Metoda projektu w pracy z uczniem zdolnym Metoda projektu pojawiła się w edukacji na początku XX wieku i miała na celu stworzenie uczniowi warunków, w których mógłby samodzielnie zdobywać wiedzę i umiejętności. Z perspektywy dzisiejszej szkoły ten sposób nauczania staje się alternatywą do systemu klasowo-lekcyjnego, w którym przeważa, niestety w dużej mierze, bierne nauczanie. Projekt edukacyjny daje możliwość nauczycielowi i uczniowi otwarcia przedmiotów szkolnych, które zbyt często jeszcze powodują, że uczeń zdobywa wiadomości a nie wiedzę. Uczenie się na bazie projektu pozwala uczniowi na zdobywania wiedzy kompleksowej, która sięga do różnych przedmiotów szkolnych i praktycznego jej zastosowania, co niewątpliwie wpływa na motywację uczenia się. Nieocenionym walorem tej metody jest możliwość indywidualizowania zadań, a więc tworzenie warunków nauczania, w których uwzględniamy potrzeby i możliwości wszystkich uczniów – słabszych, przeciętnych i uzdolnionych. Każdy uczeń ma szansę na osiągnięcie sukcesu na swoją miarę. Ważną cechą takiego sposobu uczenia się jest także fakt, że realizacja projektu edukacyjnego pozwala uczniowi na zdobywanie wiedzy i umiejętności przedmiotowych, ale równocześnie pozwala kształcić kompetencje o charakterze ponadprzedmiotowym – pracę w grupie, komunikację interpersonalną, umiejętność samooceny, samodzielność w rozwiązywaniu problemów, umiejętność planowania, twórcze myślenie. W pracy z grupą uczniów zdolnych metoda projektu daje nieograniczone możliwości wspierania wszechstronnego rozwoju każdego ucznia, tak w zakresie poznawczym jak i osobowościowym. Ta specyficzna grupa uczniów wymaga szeroko pojętej indywidualizacji nauczania, a metoda projektu opiera się na indywidualizacji działań, tak w sferze poznawczej jak i wychowawczej i tworzy możliwości rozwoju różnych sfer osobowości ucznia. W polskim systemie edukacji metoda projektu jest znana i stosowana, ale zakres jej wykorzystania jest stale jeszcze zbyt skromny. Wynika to z różnych uwarunkowań, ale zapewne w dużej mierze związane jest z nakładem pracy, jaki nauczyciel musi wykonać przy jej wykorzystaniu. W praktyce edukacyjnej zwykle bywa tak, że planując wykorzystanie metody projektu, nauczyciel wybiera samodzielnie lub z uczniami temat projektu, stosuje odpowiednie procedury w planowaniu realizacji zadań i grupy, bądź indywidualni uczniowie, 2 przystępują do ich wykonania. Praca uczniów najczęściej sprowadza się do zebrania dużej ilości materiału rzeczowego i zaprezentowania go w wybrany sposób lub do wykonania określonych działań i zaprezentowania ich rezultatów. W projekcie DiAMEnT zaproponowano innowacyjne zastosowanie metody projektu z wykorzystaniem strategii PBL - problem based learning – uczenie się na bazie problemu / uczenie się w oparciu o problem. Jest to strategia edukacyjna, która cechuje się tym, że uczymy się poprzez rozwiązywanie problemu. Takie podejście zakłada, że metoda projektu jest ściśle związana z nauczaniem problemowym. Realizujemy więc z uczniami projekt nie dla uzyskania określonego produktu lecz dla rozwiązania problemu, a poszukiwanie tego rozwiązania pozwoli nabyć uczniom określone umiejętności i poszerzyć wiedzę w danym obszarze działania. Istotnym elementem tak rozumianej metody projektu jest sformułowanie problemu (driving question), pytania napędzającego, które postawi ucznia w roli badacza poszukującego rozwiązania. Zatem temat projektu powinien mieć formę pytania problemowego o szerokim zakresie tak, by można go rozpisać na szereg problemów szczegółowych, nad którymi będą pracować uczniowie indywidualnie lub grupowo w oparciu o wcześniej ustalone zasady i plan realizacji zadania. Tak rozumiany projekt edukacyjny jest więc zadaniem problemowym, zwykle realizowanym w dłuższym, ściśle określonym terminie, indywidualnie przez jednego ucznia lub w zespole pod nadzorem nauczyciela. Polega na zaplanowanym, samodzielnym szukaniu rozwiązania problemu, które pozwala poszerzać wiedzę z danego obszaru i zdobywać nowe umiejętności. Może być powiązany z realizacją programu nauczania jednego lub wielu przedmiotów, może też wykraczać poza program. Przy stosowaniu w praktyce szkolnej tak rozumianego projektu edukacyjnego należy przestrzegać określonych zasad wynikających ze strategii PBL i nauczania problemowego: • stosowanie projektu edukacyjnego wymaga wcześniejszego zaplanowania przez nauczyciela (już na etapie planowania dydaktycznego); • projekt edukacyjny wymaga zastosowania określonej procedury tak w zakresie planowania jak i realizacji; • punktem wyjścia w realizacji projektu jest określenie celów zaakceptowanych przez uczniów, a więc wspólnie z nimi sformułowanych; 3 • uczeń zdobywa wiedzę potrzebną do rozwiązania problemu poprzez rozumowanie, a nie pamięciowe przyswajanie wiedzy podanej przez nauczyciela – uczeń, analizując postawiony problem, odpowiada sobie na pytanie: co wiem, a czego muszę się nauczyć, aby problem rozwiązać?; • głównym celem projektu edukacyjnego jest rozwiązanie problemu, a nie końcowy efekt (prezentacja, sprawozdanie), bo ten stanowi tylko element rozwiązania; • w czasie szukania rozwiązania uczeń zdobywa wiedzę i umiejętności i może w dużej mierze samodzielnie decydować o ich zakresie, bo zagadnienia pojawiają się i są rozwiązywane w miarę zagłębiania się w temat; • teoria wprowadzana jest wtedy, gdy jest potrzebna do rozwiązania zadania; • temat projektu stanowi problem do rozwiązania (niekoniecznie z jednym rozwiązaniem), sformułowany w formie pytania problemowego (driving question); • zakres tematu powinien być szeroki, co umożliwia różne podejście do rozwiązania problemu i można go rozpisać na szereg pytań problemowych szczegółowych, nad którymi będą pracować uczniowie w grupach lub indywidualnie; • problem powinien odnosić się do rzeczywistości, „rozwiązywać problem świata”, być bliski uczniowi, co wywoła związek emocjonalny, a więc będzie motywować do działania; • problem powinien integrować wiedzę z różnych dziedzin. Metoda projektu w ujęciu innowacyjnym zaproponowana w projekcie DiAMEnT skoncentrowana jest na odbiorcy – czyli uczniu. Proces nauczania uzależniony jest od obecności problemu, zadania, które należy rozwiązać. Wiedza jest ukryta w zadaniu, a cele kształcenia są realizowane podczas prac nad jego rozwiązaniem, co stymuluje uczniów do poszukiwania informacji i ich przetwarzania. Zmusza także uczniów do refleksji, krytycznej oceny i wartościowania zdobytej wiedzy pod kątem jej przydatności do rozwiązania problemu. W praktyce szkolnej możemy stosować różne rodzaje edukacyjnych, które dzielimy na kilka kategorii, a kryteriami podziału są: • zakres, • podział pracy, • cel projektu, • forma pracy uczniów, • struktura projektu. 4 projektów Ze względu na zakres Projekty przedmiotowe/problemowe Tematyka obejmuje zakres jednego przedmiotu/ jednorodnego problemu; celem jest zaznajomienie z nową tematyką lub porządkowanie nabytej wiedzy i umiejętności, albo też rozszerzenie tematyki zajęć o zagadnienia pozaprogramowe; prowadzone przez nauczyciela jednego przedmiotu Projekty międzyprzedmiotowe Mają integrować wiedzę i umiejętności z różnych przedmiotów; celem jest analiza problemu z różnych punktów widzenia, co zwiększa praktyczny wymiar projektu; prowadzone przez jednego nauczyciela przy współudziale (konsultacjach) z innymi nauczycielami. Ze względu na podział pracy Projekty indywidualne – realizowane przez jednego ucznia Projekty grupowe – realizowane przez grupę uczniów z wyraźnym podziałem zadań. Ze względu na cele projektu Projekty badawcze Polegają na zebraniu i usystematyzowaniu przez uczniów informacji w odniesieniu do wybranego problemu, opracowaniu danych, wyciągnięciu wniosków i prezentacji efektów. Projekty działania lokalnego Podjęcie długoterminowego działania na rzecz klasy, szkoły, środowiska lokalnego. Ze względu na formę pracy uczniów Projekty jednorodne Projekty wykonywane przez uczniów lub zespoły w takim samym czasie, polegające na wykonaniu takiego samego zadania, obejmującego cały zakres tematyki projektu. 5 Projekty zróżnicowane Projekty wykonywane przez zespoły uczniowskie realizujące różne zadania, składające się na całość tematyki projektu, wykonywane jednocześnie lub rozłożone w czasie. Ze względu na strukturę projektu Projekty silnie ustrukturyzowane Projekty, w których nauczyciel podaje temat i określone wymagania, szczególnie dotyczące zakresu projektu i spodziewanych rezultatów Projekty słabo ustrukturyzowane Projekty , które pozostawiają uczniom swobodę w wyborze tematu i zakresu projektu, określeniu sposobów realizacji oraz efektów i ich prezentacji. Realizacja projektu edukacyjnego przebiega etapami, które muszą być przemyślane i zaplanowane przede wszystkim przez nauczyciela. Konkretne propozycje nauczyciela pozwolą na sprawne przygotowanie całego procesu, który będą realizować uczniowie. I to jest element, który wymaga od nauczyciela określonego nakładu pracy Etapy realizacji metody projektu 1. Przygotowanie uczniów do pracy metodą projektu. Uczniowie muszą mieć świadomość, na czym polega specyfika tej metody, wskazane jest także przygotowanie uczniów do pracy w grupach. 2. Wprowadzenie uczniów w problematykę projektu. Ten etap często wymaga pewnego przygotowania teoretycznego. 3. Sformułowanie lub wybór tematu / tematów oraz podział na grupy. Możliwości w tym zakresie są różne - tematy mogą być sformułowane przez nauczyciela, a grupy dokonują wyboru, grupy mogą same ustalać tematy projektów (wskazane jest, aby nauczyciel pomógł w odpowiedni sposób sformułować problem), wszystkie grupy mogą realizować jeden problem określony przez nauczyciela. 6 4. Przygotowanie do realizacji projektu. Punktem wyjścia jest zaplanowanie zadań szczegółowych dla poszczególnych grup lub uczniów, które wynikają z rozpisania tematu projektu na problemy szczegółowe. Ważne jest, aby nauczyciel miał świadomość, jaką wiedzę i umiejętności będą uczniowie nabywali przy rozwiązywaniu zadań szczegółowych, gdyż to jest zakres merytoryczny planowany przez nauczyciela, który może być poszerzony przez uczniów. Kolejnym elementem przygotowania jest zawarcie kontraktu z uczniami na wykonanie projektu. W przypadku większych projektów, o dużej zawartości merytorycznej, rozłożonych w czasie, konieczne jest opracowanie planu realizacji całego projektu z uwzględnieniem zadań dla poszczególnych grup czy uczniów. 5. Realizacja projektu. To planowa realizacja zadań cząstkowych, która wymaga od uczniów zbierania i opracowywania materiałów, zdobywania nowej wiedzy i umiejętności, badania problemu w całości lub etapami. 6. Prezentacja projektu. Prezentacja może mieć różne formy w zależności od pomysłowości i możliwości uczniów. Mogą to być wytwory działalności uczniów, sprawozdania, prezentacje multimedialne, sprawozdanie z działań i zaprezentowanie efektów. 7. Ocena projektu według przyjętych kryteriów Przedmiotem oceny w metodzie projektu powinien być nie tyle produkt końcowy, choć on także podlega ocenie, co jakość działania uczniów w trakcie rozwiązywania problemu. Zadaniem nauczyciela jest szczegółowe opracowanie kryteriów oceny poszczególnych etapów pracy i rodzajów aktywności uczniów. Ocenie powinno podlegać to, co jest ważne, a nie to, co łatwo ocenić. Uczestnicy projektu muszą od początku wiedzieć, co będzie podlegać ocenie i według jakich kryteriów. Nauczyciel może sporządzić i prowadzić arkusz oceny dla każdej grupy czy ucznia, ale bardzo ważnym elementem procesu oceniania powinna stać się samoocena i wzajemna ocena uczniów, ale ten element wymaga także od nauczyciela opracowania konkretnych propozycji. Ważnym elementem gwarantującym sprawne przeprowadzenie projektu edukacyjnego jest kontrakt zawierany z uczniami. Jest to swoista umowa 7 określająca najistotniejsze elementy przedsięwzięcia oraz zasady obowiązujące nauczyciela i uczniów w czasie jego realizacji. Najczęściej kontrakt zawiera: • temat projektu; • cele projektu; • formy realizacji poszczególnych zadań i całości; • zadania do wykonania z określeniem osób odpowiedzialnych i terminów realizacji oraz terminy konsultacji z nauczycielem; • źródła informacji, które powinny zostać wykorzystane • możliwe sposoby prezentacji projektu (do wyboru przez uczniów); • termin prezentacji; • kryteria oceny projektu. Takie walory projektu edukacyjnego jak interdyscyplinarność, podmiotowość ucznia, samodzielność wykonywania zadań, odejście od tradycyjnego sposobu oceniania powodują, że metoda ta daje ogromne możliwości indywidualizowania w pracy z uczniami z uwzględnieniem potrzeb i możliwości wszystkich uczniów, także tych uzdolnionych. Uczniowie ci w projekcie edukacyjnym mogą zaspokajać swoje aspiracje, wykazać się większymi umiejętnościami, zgłębiać problem z wykorzystaniem wszystkich swoich możliwości badawczych i prezentować wiedzę i umiejętności zgodnie ze swoimi potrzebami. Projekt edukacyjny zapewni uczniowi zdolnemu: - odmienny sposób pracy; - poznawanie trudniejszego materiału wykraczającego poza program szkolny; - samodzielne, oryginalne opracowanie zagadnienia; - poznanie metod samodzielnego poszerzania i zdobywania wiedzy; - możliwości badawcze - stawiania pytań i hipotez badawczych; - poznanie różnych sposobów prezentowania wyników; - możliwość uczenia innych, co jest najbardziej efektywnym sposobem uczenia się; - myślenie twórcze, da możliwość wykazania się płynnością, i oryginalnością myślenia; - dobór materiału i źródeł informacji zgodnych z jego potrzebami. 8 giętkością Literatura: 1. Brudnik E., Moszyńska A. Owczarska B., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie, Kielce 2000 2. Chałas K., Metoda projektów i jej egzemplifikacja w praktyce, Warszawa 2000 3. Chomicki G., Projekt środowiskowy – najlepsza metoda integracji międzyprzedmiotowej. (w:) Nauczanie blokowe i zintegrowane przedmiotów humanistycznych w zreformowanej szkole, red. T. Jaworski, B. Burda, M. Szymczak, Zielona Góra 2002 4. Interaktywne metody nauczania z przykładami konspektów, Toruń 2001 5. Królikowski J., Projekt edukacyjny, Warszawa 2000 6. Mikina A., Zając B., Jak wdrażać metodę projektów?, Kraków 2001 7. Nowacki T. W., O metodzie projektów, Warszawa 1999 8. Potocka B., Projekty edukacyjne, Kielce 2002 9. Projekt edukacyjny i inne formy uczenia się we współpracy, red. D. Kitowska, Piła 2003 10. Rau K., Ziętkiewicz E., Jak aktywizować uczniów, Poznań 2000 11. Stevenson J. A., Metoda projektów w nauczaniu, Lwów 1930 12. Szymański M. S., O metodzie projektów, Warszawa 2000 13. Uczenie metodą projektów, red. B. D. Gołębniak, Warszawa 2002 9 Planowanie pracy na przykładzie wybranego tematu projektu 1. Planowanie wstępne - nauczyciel Planowanie pracy w poszczególnych modułach powinno odbywać się wielokierunkowo. Zanim jeszcze uczniowie rozpoczną pracę nad nowym modułem projektowym, pierwsze zadania w tej materii stoją przed nauczycielem, który powinien wstępnie zaplanować swoje zajęcia z uczniami. Planowanie warto zacząć od zapoznania się z proponowanymi w „Programie zajęć pozaszkolnych z języka angielskiego” celami operacyjnymi, kluczowymi pojęciami, propozycją materiału nauczania (z zakresu gramatyki i słownictwa oraz form wypowiedzi), zakładanymi osiągnięciami uczniów oraz proponowanymi tematami projektów. Sugestie te są jedynie przykładowe, a nauczyciel ma pełną swobodę w kwestii ich doboru, poszerzenia o własne pomysły lub pomysły uczniów. Na etapie wstępnego planowania pomocne mogą być dołączone do niniejszego opracowania arkusze planowania (PT_01a – Planning the Project i PT_01b – Planning the Project oraz przykładowo uzupełnione arkusze: PT_01a: PLANNING THE PROJECT example i PT_01b: PLANNING THE PROJECT example), które określają obszary i sprawności językowe, jakie należy wziąć pod uwagę planując zajęcia z grupą. Prócz rozwijania znajomości języka angielskiego, warto się także zastanowić, jakie treści międzyprzedmiotowe zostaną omówione podczas pracy nad projektem oraz jakie materiały dodatkowe pomogą zrealizować cele językowe projektu. 2. Wybór tematu projektu Po wstępnym zaplanowaniu i przedstawieniu uczniom zakresu tematycznego, którym będą się zajmować, należy zdecydować o konkretnym temacie projektu (lub projektów – gdyż każda grupa uczniów może wybrać inny temat). W tym celu najlepiej jest wykorzystać interesujące materiały autentyczne, które wpłyną inspirująco i motywująco na uczniów. Do takich materiałów możemy zaliczyć: tekst sterujący, film, nagranie do wysłuchania przez uczniów. Naturalnym efektem zapoznania się z tego typu materiałem będzie ożywiona dyskusja, w trakcie której zapewne pojawią się pytania, na które uczniowie będą chcieli poznać odpowiedzi. Mogą one być zaczątkiem tematu projektu oraz pytań szczegółowych. W naturalny sposób na tym etapie powinny również pojawić się ćwiczenia wprowadzające gramatyczny i leksykalny materiał nauczania. 10 Zakończeniem tej części pracy powinno być ostateczne sformułowanie tematu lub tematów projektów nad którymi uczniowie będą pracować. Na przykład, po oglądnięciu krótkiego filmu Students Speak Out Against Uniforms oraz po zapoznaniu się z tekstem Pros and Cons of School Uniforms uczniowie mogą zdecydować, że chcą pracować nad kampanią reklamową promującą mundurki szkolne jako najwygodniejszą i najlepszą formę ubioru do szkoły. Ten problem przedstawiony został w temacie do pierwszego projektu w module Moda: Jak sprawić, żeby uczniowie lubili szkolne mundurki? 3. Sformułowanie pytań szczegółowych Kiedy znany już jest temat (tematy) projektu (projektów), nad którym chcą pracować uczniowie, należy sprecyzować szczegółowe pytania do tematu (tematów) projektu, na podstawie których uczniowie – już samodzielnie, w grupach – będą mogli zaplanować konkretne zadania do wykonania. Zatem, na tym etapie pracy uczniowie powinni dobrać się w grupy, które będą pracować nad rozwiązaniem danego problemu wyrażonego w temacie projektu. Na przykład, uczniowie, którzy wybrali opisany w poprzednim punkcie temat projektu mogą sformułować dla siebie następujące pytania szczegółowe: a. W których elitarnych szkołach na świecie nosi się mundurki szkolne i dlaczego? b. Co myślą na temat mundurków szkolnych uczniowie? c. Jakimi argumentami można kogoś przekonać do noszenia szkolnego mundurka? d. Jakie argumenty zniechęcają do tego stroju i dlaczego? e. Jaki fason i kolor mundurka odpowiadałby uczniom? f. Jak wyglądałyby szkolne mundurki zaprojektowane przez największych projektantów mody? g. Kiedy warto nosić mundurek do szkoły? h. Co można zamanifestować nosząc mundurek? Na tym etapie pracy niezwykle ważne jest pokazanie uczniom, w jaki sposób należy formułować pytania szczegółowe, aby były one prawidłowe. Podobnie, jak temat projektu, pytania szczegółowe muszą zawierać problem do zbadania i rozwiązania. W związku z tym, nie do zaakceptowania przez nauczyciela jest pytanie w rodzaju: Jak wygląda mundurek szkolny w elitarnej szkole w Eton? – ponieważ nie wymaga ono od uczniów twórczego podejścia do tematu, gdyż nie zawiera w sobie żadnego 11 problemu. W tym przypadku należy przedyskutować kwestię z uczniami i skłonić ich do takiej transformacji formy pytania, aby wyrażało ono wyraźny problem do rozwiązania, np. Dlaczego elitarne szkoły na całym świecie wymagają od swoich uczniów noszenia mundurków? 4. Cele projektu, pytania szczegółowe a zadania dla uczniów Kolejnym etapem pracy jest zdefiniowanie zadań, jakie uczniowie będą wykonywać, aby móc rozwiązać problem sformułowany w temacie projektu. Ważna jest umiejętność rozróżnienia pomiędzy celami projektu – które definiują to, co chcemy osiągnąć po jego zakończeniu, pytaniami szczegółowymi – które opisują składowe problemy tematu projektu, jakie chcemy rozwiązać, ale nie wyznaczają zadań – oraz zadaniami, jakie muszą zaplanować uczniowie, aby ukończyć pracę i znaleźć rozwiązanie problemów szczegółowych, jakie przed sobą postawili, a w rezultacie tematu projektu. W celu wyznaczenia zadań uczniowie powinni przyjrzeć się swoim – uprzednio sformułowanym – pytaniom problemowym i zastanowić wspólnie jakich konkretnych czynności będzie od nich wymagało poszukiwanie odpowiedzi. Warto także w tym miejscu przypomnieć różnice między zadaniem a działaniem. Zadanie to pewne określone założenie, które przyjmujemy do wykonania. Posiada zawsze jakiś sprecyzowany cel, do którego dąży się podczas jego wykonywania. Realizacja zadania jest zwykle procesem, mniej lub bardziej rozciągniętym w czasie i składa się z określonych działań. Działanie jest pojedynczą czynnością, którą uczniowie mają do wykonania. Można by w skrócie powiedzieć, że zadanie jest uogólnionym zapisem określonych działań, zazwyczaj kilku. Sposób formułowania zadań jest dwojaki: albo używamy rzeczowników odczasownikowych typu: zlokalizowanie, pozyskanie, stworzenie, albo bezokoliczników: zlokalizować, pozyskać, stworzyć. Najczęściej używa się rzeczowników odczasownikowych. Aby uczniowie wykonali cykl działań, których wymaga realizacja zadania, formułuje się instrukcje do zadania nakierowane na konkretne działania. Przy instrukcjach do działania używa się formy osobowej czasowników: przygotujcie, wykonaj, narysuj, itp. - one w połączeniu z rzeczownikiem określają konkretną czynność. 12 Poniżej, w formie tabeli, przedstawiono pytania szczegółowe, zadania, jakie z nich wynikają oraz instrukcje do zadań: Pytanie szczegółowe Zadania do wykonania Zadanie: Zebranie informacji o elitarnych szkołach na świecie, w których wymaga się noszenia mundurków. Instrukcje do zadania: 1. Przygotujcie listy szkół elitarnych na świecie (np. Sidwell Friends, Spence School, Eton) i w Polsce (Szkoła Przymierza Rodzin). 2. Przeczytajcie regulaminy tych szkół i sprawdźcie, czy wymagają noszenia mundurków. 3. Przedyskutujcie powody, dla których te szkoły stawiają takie wymagania. 4. Przeglądnijcie stronę MEN i poszukajcie informacji na temat wymagań w odniesieniu do szkolnych mundurków. W których elitarnych szkołach na świecie nosi się mundurki szkolne i dlaczego? Zadanie: Przeprowadzenie wywiadów /ankiety z koleżankami i kolegami ze szkoły, podwórka, z rodzeństwem, kuzynami itp. Instrukcje do zadania: 1. Przygotujcie pytania do wywiadu / ankiety skierowanej do uczniów na temat noszenia mundurków szkolnych. 2. Przeprowadźcie wywiad / ankietę wśród koleżanek, kolegów ze szkoły, podwórka, z rodzeństwem, kuzynami, itp. 3. Opracujcie wyniki wywiadów / ankiet. Co myślą na temat mundurków szkolnych uczniowie? Jakimi argumentami można kogoś przekonać Zadanie: Uporządkowanie dotychczas zebranych informacji przemawiających do noszenia szkolnego mundurka? za noszeniem mundurków. 13 Instrukcje do zadania: 1. Z zebranego materiału wybierzcie argumenty, które przemawiają za noszeniem mundurków szkolnych. 2. Zaprezentujcie wybrane argumenty w wybranej formie. Zadanie: Uporządkowanie dotychczas zebranych informacji przemawiających przeciw szkolnym mundurkom. Jakie argumenty zniechęcają do tego stroju i Instrukcje do zadania: 1. Z zebranego materiału wybierzcie argumenty, które zniechęcają do noszenia mundurków szkolnych. 2. Zaprezentujcie wybrane argumenty w wybranej formie. dlaczego? Zadanie: Przeprowadzenie wywiadów/ankiety z koleżankami i kolegami ze szkoły, podwórka, z rodzeństwem, kuzynami itp. Instrukcje do zadania: Jaki fason i kolor mundurka odpowiadałby uczniom? 1. Przygotujcie pytania do wywiadu / ankiety na temat fasonu mundurków szkolnych. 2. Przeprowadźcie wywiad / ankietę wśród koleżanek, kolegów ze szkoły, podwórka, z rodzeństwem, kuzynami, itp. 3. Opracujcie wyniki wywiadów / ankiet Zadanie: Wybranie projektantów, których projekty mogłyby być zaakceptowane przez młodych ludzi. Jak wyglądałyby szkolne mundurki zaprojektowane przez największych projektantów mody? Instrukcje do zadania: 1. Zapoznajcie się z nazwiskami i stylami wielkich projektantów mody. 2. Przedyskutujcie style wybranych projektantów i odpowiedzcie na 14 pytanie: jaki styl najbardziej odpowiadałby młodym ludziom? 3. Przygotujcie własne projekty mundurków opartych na stylu wybranych projektantów, z którymi zapoznaliście się. Zadanie: Sporządzenie listy sytuacji, które sprzyjają decyzji o założeniu mundurka do szkoły. Instrukcje do zadania: Kiedy warto nosić mundurek do szkoły? 1. Przedyskutujcie problem, kiedy warto nosić mundurek do szkoły. 2. Przygotujcie listę sytuacji, w których powinno się nosić mundurek szkolny. 3. Zaprezentujcie w wybranej formie przygotowany materiał. Zadanie: Omówienie roli stroju w budowaniu wizerunku młodego człowieka. Instrukcje do zadania: 1. Przedyskutujcie, jaką rolę w budowaniu wizerunku młodego człowieka odgrywa jego strój i jaką rolę w tym może odegrać mundurek szkolny. Spiszcie swoje wnioski. 2. Zaprezentujcie w wybranej formie wnioski z waszej dyskusji. Co można zamanifestować nosząc mundurek? Planując zadania do wykonania, uczniowie mogą się posłużyć diagramem PS_01_planning in groups. W środkowym polu określą który projekt i z którego modułu realizują, w tabeli w górnej części arkusza wpiszą swoje pytania szczegółowe i wynikające z nich zadania, a w polach przewidzianych dla indywidualnych członków grupy wpiszą konkretne zadania, przeznaczone dla każdego z nich i terminy ich wykonania. Arkusz PS_02_planning in groups może zostać wykorzystany do zaplanowania przez grupę kolejnej porcji działań, prowadzących do wykonania tzw. produktu końcowego, czyli formy, w jakiej grupa zaprezentuje wynik swoich badań i rozwiązanie problemu. W prostokątnym polu w lewym górnym rogu uczniowie zapiszą 15 w jakiej formie planują swój projekt zrealizować (poradnik, strona internetowa, przedstawienie, film wideo itp.), a obok, w polu okrągłym po prawej stronie – spiszą dokładnie jakie materiały będą im potrzebne do przygotowania produktu finalnego. Mniejsze prostokątne pola rozsiane w dolnej części arkusza dotyczą – podobnie jak w przypadku arkusza PS_01_planning in groups – podziału pomiędzy poszczególnymi członkami grupy zadań potrzebnych do zrealizowania finałowego produktu projektu. Podobnie, jak poprzednio, w każdym polu należy zaznaczyć, kto jest odpowiedzialny za przygotowanie poszczególnych materiałów (i za jakie zadanie) i w jakim terminie wykona swoje zadania. Oba diagramy do planowania zostały opracowane na podstawie artykułu Project work with teenagers autorstwa Lynn Gallacher, dostępnego na stronie internetowej: http://www.teachingenglish.org.uk/articles/project-work-teenagers 6. Prezentacja wyników pracy Zgodnie z założeniami metody PBL, głównym celem pracy uczniów nie jest uzyskanie określonego produktu końcowego, ale rozwiązanie postawionego problemu. W trakcie pracy nad rozwiązaniem problemu uczniowie zdobywają nową wiedzę i umiejętności językowe, a także rozwijają takie życiowe i społeczne umiejętności jak: planowanie pracy w grupie, podział zadań, negocjowanie i podejmowanie decyzji, zdobywanie i dzielenie się informacjami z różnych źródeł, selekcjonowanie przydatnych wiadomości, terminowe wywiązywanie się z przydzielonych zadań. Mimo to, oczywistym zwieńczeniem procesu rozwiązywania problemu musi być prezentacja osiągniętych wyników w wybranej przez uczniów formie. Ten etap jest ważny przede wszystkim dla uczniów, gdyż daje im poczucie dobrze wykonanego zadania, może być źródłem satysfakcji, dumy z osiągniętego sukcesu, uznania nauczyciela i rówieśników oraz motywować do dalszej pracy. 7. Ewaluacja pracy Praca nad projektem metodą PBL ma jeszcze jeden ważny dla ucznia aspekt: powinna być okazją do refleksji nad skutecznością własnych działań. Takiej refleksji może służyć samoocena indywidualna i grupowa. Należy się skupić na porównaniu zaplanowanych uprzednio działań z ich faktycznym wykonaniem i zastanowić się, co udało się zrobić, a czego nie – i dlaczego. Refleksja nad napotkanymi trudnościami, zwłaszcza tymi, które uniemożliwiły wykonanie jakiegoś zadania, 16 albo spowodowały modyfikację pierwotnych planów (zarówno w kwestiach językowych, tematycznych jak i dotyczących pracy w grupie), powinna prowadzić do wniosków, co należy uwzględnić następnym razem, by podobne trudności zminimalizować, albo całkowicie wyeliminować. Dobrym, choć często trudnym do wykonania, pomysłem jest też wypracowanie u uczniów nawyku oceniania siebie nawzajem, zwłaszcza pod kątem poczucia odpowiedzialności za wynik wspólnych działań i zaangażowania w realizację zamierzonych zadań. Jeżeli uczniowie nauczą się dyskutować o trudnościach, przyjmować od koleżanek i kolegów konstruktywne uwagi krytyczne i wspólnie szukać dróg stałego podnoszenia jakości wspólnej pracy, to realizacja kolejnych projektów będzie każdemu z nich niosła jeszcze większe korzyści na każdym polu. Załączone tabele do samooceny należy potraktować jak niezobowiązujące propozycje od autorów – można je dowolnie zmieniać i uzupełniać, dostosowując do indywidualnych potrzeb grupy i konkretnego projektu. ES_01 – Weekly evaluation służy do indywidualnej samooceny tego, co z zaplanowanych zadań udało się wykonać każdemu z członków grupy. ES_02_Checklist_Did I to także arkusz indywidualny, służący przyjrzeniu się przez uczniów swojemu własnemu wkładowi pracy w osiągnięcia całej grupy, jak również stopniowi umiejętności językowych, jakie były niezbędne do prawidłowego wykonania zadań i pełnego uczestnictwa w realizacji projektu. Pytania postawione w tabeli są przykładami, które nie tylko można, ale wręcz należy zmieniać – dostosowując, do konkretnych osób i konkretnych projektów. Ostatni z arkuszy, które mogą być pomocą przy samoocenie to ES_03_Peer & self evaluation of GW arkusz służący do refleksji nad zaangażowaniem własnym i kolegów z grupy w zadania podczas pracy nad projektem. Ważną częścią oceny są tu umiejętności społeczne: zdolność do kompromisu i współpracy, słuchania innych i uszanowania ich pomysłów oraz punktów widzenia, pomysłowość własna oraz kolegów z grupy, wykazanie się inicjatywą i aktywnością pomiędzy zajęciami jak również radzenie sobie z konstruktywną krytyką. Drugą instancją oceniającą pracę uczniów jest oczywiście nauczyciel, który – podobnie, jak jego podopieczni – bierze pod uwagę zarówno czynniki językowe jak i pozajęzykowe. Oprócz gramatycznej i leksykalnej poprawności wypowiedzi oraz stopnia zaawansowania używanego języka, nauczyciel będzie także oceniał stopień zaangażowania w projekt, umiejętność współpracy z grupą (dobra komunikacja pomiędzy członkami grupy, rozwiązywanie konfliktów, przyjmowanie konstruktywnej 17 krytyki) i organizacji pracy (rozdzielanie zadań, wyznaczanie i dotrzymywanie terminów, dokładność, dbałość o szczegóły), twórcze myślenie, umiejętność analizowania i łączenia faktów, zdolność dostrzegania powiązań pomiędzy różnymi elementami, przejawianie inicjatywy. Techniki pracy podczas zajęć Brainstorming – albo inaczej, „burza mózgów”, to niezrównane narzędzie, stosowane w wielu dziedzinach i pozwalające w szybki i skuteczny sposób zorganizować i zebrać w jedną całość luźne – i często chaotyczne – pomysły i skojarzenia dotyczące wybranego tematu. Technika ta pomaga w organizacji myśli i pomysłów w wielu dziedzinach oraz pobudza umysł do tworzenia i łączenia kolejnych myśli związanych z tematem. Użycie techniki brainstorming pozwala też sprawdzić, czy posiadane wiedza i informacje są wystarczające do realizacji projektu. Można wyróżnić trzy typy “burzy mózgów”: 1. Mapę myślową – na środku kartki zapisujemy hasło wyjściowe (temat projektu, pytanie napędzające itp.), od hasła rysujemy linie do kolejnych pomysłów – kategorii w jakich będziemy rozpatrywać problem - od nich rysujemy kolejne linie do kolejnych pomysłów. Poniżej przykładowa mapa myślowa dotycząca jednego z projektów w module Sealife: 18 2. Grupowanie w sieci – podobnie jak w mapie myślowej, w centrum kartki w „chmurce” albo owalu wpisujemy główne hasło, od „chmurki” prowadzimy linie do kilku kategorii w jakich będziemy analizować temat, od nich do kolejnych podkategorii i pojęć związanych z tematem. Wskazane jest użycie różnych kolorów i pogrubień w celu zaznaczenia, które elementy sieci to myśli główne a które pomocnicze. Należy pamiętać, by nie starać się logicznie organizować myśli, ale „dorzucać” luźne pomysły do wyróżnionych kategorii. Przy rysowaniu sieci ważne jest także, by zapisywane były wszystkie myśli – nawet takie, które wydają się niezbyt związane z tematem czy niemądre – gdyż wizualizacja myśli na papierze pomaga w ich organizacji i niejednokrotnie pobudza umysł do wyprowadzenia bardziej logicznych i sensownych pomysłów z pierwszych 19 myśli, które przyszły do głowy podczas grupowania w sieci. Przykładowa sieć dotycząca projektu z modułu Sealife: 3. „Mówca” i „pisarz” – uczniowie pracują w parach: jeden – mówca – werbalizuje swoje myśli i pomysły związane z tematem projektu (albo z wybranym pytaniem szczegółowym do projektu), drugi – pisarz – zapisuje te myśli w uzgodnionej wcześniej, uporządkowanej formie. Po ustalonym czasie (najlepiej ok. 3-5 minut) uczniowie zamieniają się rolami. Po zakończeniu tej części pracy mogą przedyskutować i uzupełnić swoje pomysły. Metoda ta sprawdza się najlepiej jeśli każda osoba w parze mówi na trochę inny temat – wtedy można uniknąć powielania pomysłów pierwszego mówcy przez mówcę drugiego. 4. Technika 635 Jest to zmodyfikowana „burza mózgów”, którą przeprowadzamy w grupach. Liczby w nazwie tej metody oznaczają kolejno: 6 – liczbę osób w grupie, 3 – liczbę pomysłów jakie każda osoba powinna zapisać na kartce w trakcie trwania jednej rundy, 5 – czas trwania każdej rundy (w minutach). 20 Po sformułowaniu problemu rozdajemy członkom każdej sześcioosobowej grupy arkusze odpowiedzi i prosimy, by w ciągu 5 minut zapisali swoje trzy pomysły na rozwiązanie problemu. Po upływie wyznaczonego czasu członkowie grupy przekazują swój formularz następnej osobie i procedura się powtarza. Na otrzymanej kartce należy zapisać kolejne trzy pomysły – nie wolno powtarzać tych, które już zapisaliśmy na poprzedniej kartce, ani powielać pomysłów zapisanych przez inne osoby w grupie. Natomiast wolno, a nawet należy rozwijać pomysły poprzedników. Ćwiczenie trwa do momentu, w którym wszyscy członkowie grupy zapisali swoje pomysły na wszystkich sześciu formularzach (co daje w sumie 6 x 3 x 6 = 108 pomysłów albo ich wariacji). Dobrym pomysłem jest modyfikacja limitu czasowego każdej z rund. Pięć minut to dość długo i z całą pewnością na początku ćwiczenia aż tak wiele czasu nie jest potrzebne do wygenerowania trzech pomysłów. Z tego względu pierwsza runda może trwać 2 minuty, każdą następną można przedłużać o kolejne 30 sekund, a ostatnią wydłużyć do tytułowych 5 minut. Po zakończeniu etapu generowania pomysłów należy przedyskutować te, które zostały zapisane i wybrać najlepsze, najciekawsze, najbardziej odpowiadające celom grupy. Przykładowy formularz do ćwiczenia prowadzonego Techniką 635 Idea 1 Idea 2 Round 1 Time: 2 min. Round 2 Time: 2,5 min. Round 3 Time: 3 min. Round 4 Time: 3,5 min. 21 Idea 3 Round 5 Time: 4 min. Round 5 Time: 5 min. Strategie przydatne przy rozumieniu tekstu ze słuchu i tekstu czytanego Słuchanie w języku obcym wielokrotnie jest przyczyną stresu. Uczniowie boją się, że nie zrozumieją wszystkiego i w związku z tym nie będą umieli wykonać ćwiczenia. Ważne jest uświadomienie im, że aby zrozumieć, o co chodzi w słuchanym tekście i poprawnie wykonać łączące się z nim ćwiczenie, nie muszą zrozumieć każdego słowa. Warto też ćwiczyć z nimi techniki pomagające w zrozumieniu słuchanego tekstu: • słowa kluczowe (keywords) – zastanowienie się, jakie słowa (i ich synonimy) mogą okazać się ważne w słuchanym tekście pomaga, ponieważ ukierunkowuje słuchającego. Słuchając, mniej lub bardziej świadomie oczekujemy, czy w tekście pojawią się słowa kluczowe, czy może ich synonimy albo antonimy – co pomoże w zrozumieniu i wykonaniu ćwiczenia; • odgadywanie z kontekstu – nawet jeśli nie zrozumiemy, albo nie usłyszymy wyraźnie jakiegoś słowa, możemy się domyślić jego znaczenia, biorąc pod uwagę kontekst w jakim się pojawiło. Jeśli w zdaniu „I have my umbrella today because it’s ****** .” nie usłyszymy ostatniego słowa, kontekst całego zdania pozwala się domyślić, że będzie nim „raining”; • przewidywanie – warto przed wysłuchaniem tekstu spróbować przewidzieć co w nim usłyszymy. Umiejętność przewidywania „co dalej będzie” także bardzo pomaga w zrozumieniu słuchanych treści; • domyślanie się intencji mówcy – dzięki wsłuchaniu się w intonację i ton głosu mówcy, nawet jeśli go nie widzimy, możemy odgadnąć jego intencje, stwierdzić w jakim jest humorze – czy jest rozbawiony, rozdrażniony czy znudzony. Poznanie intencji czy humoru osoby mówiącej może w znacznym stopniu wpłynąć na zrozumienie jej wypowiedzi. Czytanie ze zrozumieniem z pozoru wydaje się łatwiejsze od słuchania, ponieważ widzimy tekst i możemy go wielokrotnie przeczytać. Niemniej jednak, warto 22 zwrócić uwagę uczniów na fakt, że w języku ojczystym nie zawsze uważnie czytamy całość tekstu, czasami zadowalając się tylko szybkim wyszukaniem w nim konkretnych informacji (scanning), albo pobieżnym przeglądnięciem treści w celu poznania głównych myśli tekstu i wyrobienia sobie ogólnego pojęcia o jej zawartości (skimming). Podobne techniki możemy z powodzeniem zastosować, czytając testy obcojęzyczne i wykonując zaprojektowane do nich ćwiczenia. Rodzaje tekstów pisanych wykorzystanych w projektach W programie „Świat to my” proponowane są różnorodne formy pisarskie, prowadzące do realizacji projektów: od krótkich, jak hasła na plakat reklamowy, instrukcje do gry czy wypowiedzi komiksowych bohaterów, przez dłuższe, takie jak opis albo przepis kulinarny, po kompleksowe wypowiedzi w formie artykułów prasowych czy scenariuszy. Przed rozpoczęciem pracy w grupach warto z uczniami przeanalizować cechy charakterystyczne proponowanych rodzajów tekstów i podpowiedzieć jak je tworzyć: • tekst plakatu – powinien być krótki i przyciągnąć uwagę czytającego. Przeładowanie plakatu nadmierną ilością tekstu odpycha czytającego, dlatego najlepszy jest celny slogan. Ponieważ plakat oddziałuje na odbiorców głównie wizualnie bardzo ważny jest odpowiedni dobór kolorów i elementów graficznych. Dowcip w naturalny sposób wyzwala pozytywne emocje, przez co zwraca uwagę na podnoszone kwestie; • tekst reklamowy – podobnie jak tekst plakatu powinien być krótki i przyciągnąć uwagę czytającego; prosty – aby czytający nie miał problemu ze zrozumieniem; prezentować i problem/produkt zachęcający do działania w sposób (przez powodujący użycie jego zdań akceptację rozkazujących). Przed stworzeniem tekstu reklamowego należy określić kto będzie jego adresatem, bo od tego zależy jakimi środkami zachęcimy czytającego do przeczytania, zaakceptowania treści i podjęcia działań. Pisząc tekst reklamowy należy używać form osobowych, (nieosobowych form nie odbiera się emocjonalnie i w związku z tym nie podejmuje się żadnych działań), dobrze stosować odniesienia do sytuacji i spraw bliskich adresatowi tekstu. Humor, który w naturalny sposób wyzwala w ludziach sympatię i pozytywne emocje bardzo dobrze wzmacnia oddziaływanie przekazywanych treści; 23 • komiks – w tej formie literackiej informacja na temat postaci i otoczenia zawarta jest w obrazkach, a tekst to głównie dialogi oraz krótkie „uwagi od narratora” dotyczące treści, które nie zostały wyrażone w formie graficznej; • opis – opis postaci powinien zawierać informację na temat wyglądu zewnętrznego i cech charakteru, sposobu zachowania, rodziny, pracy i ulubionych zajęć postaci. W opisie miejsca przywołujemy przed oczy czytelnika to, co można w nim zobaczyć, usłyszeć, poczuć węchem, smakiem i dotykiem. Opisy dobrze jest uzupełnić przykładami i anegdotami. Przedmioty opisujemy podając ich wygląd, kształt i rozmiar, wymieniając części z których się składają i materiał z jakiego zostały wykonane. Kolejną informacją będzie opis sytuacji w których przedmioty są używane i sposobów ich użycia. Jeśli mają dodatkową (np. sentymentalną) wartość albo szczególne znaczenie – warto o tym wspomnieć; • przepis kulinarny – krótka forma operująca głównie zdaniami rozkazującymi w części dotyczącej przyrządzania potrawy oraz rzeczownikami (doskonały materiał do ćwiczenia gramatycznych różnic pomiędzy rzeczownikami policzalnymi i niepoliczalnymi) i określeniami ilościowymi w części dotyczącej składników; • poradnik – teksty poradników najczęściej pisane są w drugiej osobie, tak aby czytelnik poczuł, że autor jest kimś bliskim, komu zależy na dobrym doradzeniu mu. Powinny zawierać opinie i porady poparte wieloma przykładami; • artykuł – jest to dość sformalizowana forma pisarska. Zwłaszcza w języku angielskim operuje w znacznej mierze formami bezosobowymi, stroną bierną i oficjalnym słownictwem. Artykuł powinien zawierać przede wszystkim fakty opatrzone komentarzem, bez prezentowania osobistych opinii autora; • scenariusz filmu/sztuki teatralnej – scenariusz jest specyficzną formą pisarską, ponieważ ma być słownym opisem obrazu i akcji. Dlatego w scenariuszu/sztuce teatr alnej – podobnie jak w komiksie – przede wszystkim pojawiają się dialogi. Dobrze napisany scenariusz wkłada bohaterom w usta tylko to, czego nie da się przekazać poprzez obraz i dźwięk, który zarówno w sztuce teatralnej, jak i – jeszcze bardziej – w filmie ma ogromne znaczenie. Sceny, dźwięki i działania bohaterów wyróżnia są innym krojem/charakterem czcionki. Istotne jest by uczniowie mieli świadomość jakie elementy składają się na dobry 24 scenariusz: przedstawienie, rozwinięcie akcji, kulminacja i rozwiązanie oraz kilka (przynajmniej dwa) punktów zwrotnych. Propozycja bibliografii do ćwiczeń gramatycznych i leksykalnych: Ćwiczenia gramatyczne: 1. Ch. Barker, G. Kiratli, O. Johnston. Gramatyka angielska dla gimnazjalistów. Część 1-3. Longman Polska. 1998. 2. B. Jasińska, J Jaślan, M. Woytowicz-Neyman. Język angielski Repetytorium gramatyki z ćwiczeniami. Wydawnictwo Szkolne PWN. Warszawa. 2009. 3. S. Jervis, New Grammar Time. Pearson Longman. London. 2009 Ćwiczenia leksykalne: 1. Ch. Barker. Boost Your Vocabulary, 1 -4. Pearson, 2011 2. B.J.Thomas. Elementary Vocabulary. Longman. Pearson Education 2008 25 MODUŁY PROJEKTOWE 26 Moduł I: Nasze ubiory, nasze wybory (Are we what we wear?) Wprowadzenie do modułu: Moda i ubiór to tematy bliskie każdemu. Wszyscy nosimy ubrania, dobieramy je do sytuacji, pogody, nastroju. Wygląd zewnętrzny to nie tylko ubiór ale także fryzura, makijaż, dodatki. Wygląd zewnętrzny jest bardzo ważny – niezależnie od tego do jakiej grupy wiekowej czy klasy społecznej się należy. Ubiór i wygląd mogą wyrażać nasze poglądy, wartości które wyznajemy, pozwalają identyfikować się z grupą, dlatego znajdują swoje miejsce w programach nauczania języka na każdym etapie kształcenia. Gust i styl oraz umiejętność doboru stroju do sytuacji i okazji kształtują się od najmłodszych lat, dlatego warto głębiej rozważyć tematy bliskie dzieciom w tym wieku: problem szkolnych mundurków – do których większość uczniów i rodziców w polskich szkołach odnosi się z niechęcią, pragnienie bycia modnym, dorównania zamożniejszym koleżankom i kolegom z klasy czy podwórka, trudny proces dochodzenia do własnego stylu. Rozważania na temat własnego stylu pomogą także w budowaniu tolerancji dla odmiennych gustów, szanowania innych, nawet jeśli nie podoba nam się ich styl. Niezależnie od wybranego projektu, na początku pracy i dyskusji nad modułem warto poprosić uczniów o sformułowanie definicji takich pojęć jak dress code czy fashion slave. Pojęcia te mogą pojawić się przy pracy nad każdym z trzech proponowanych w programie projektów, a także w innych projektach – zaproponowanych przez uczniów. 27 Projekt 1: Temat projektu: Jak sprawić, żeby uczniowie lubili szkolne mundurki? (How to make students like school uniforms?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: ćwiczy mówienie i słuchanie w dyskusjach, podczas oglądania wywiadów • i rozmów, przygotowywania prezentacji, programów radiowych i telewizyjnych, poprawia umiejętność czytania i pisania, pracując nad tekstami i artykułami • prasowymi, • opisuje kolory, fasony i materiały, posługując się czasami teraźniejszymi oraz odpowiednimi przymiotnikami i rzeczownikami, • stopniuje przymiotniki regularne i nieregularne (more/most, less/east, few/fewer), komentuje i opisuje pokaz mody, używając zdań z operatorem will oraz zdań • rozkazujących, bierze udział w debacie wyrażając się w sposób klarowny oraz logicznie • argumentując i uzasadniając swoje zdanie, • szanuje opinie i wybory innych ludzi, także te, z którymi się nie zgadza, • wyraża neutralne opinie związane z wyglądem zewnętrznym innych osób. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. W których elitarnych szkołach na świecie nosi się mundurki szkolne i dlaczego? 2. Co myślą na temat mundurków szkolnych uczniowie? 3. Jakimi argumentami można kogoś przekonać do noszenia szkolnego mundurka? 4. Jakie argumenty zniechęcają do tego stroju i dlaczego? 5. Jaki fason i kolor mundurka odpowiadałby uczniom? 6. Jak wyglądałyby szkolne mundurki zaprojektowane przez największych projektantów mody? 7. Kiedy warto nosić mundurek do szkoły? 8. Co można zamanifestować nosząc mundurek? 28 Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu: 1. Zebranie informacji o elitarnych szkołach na świecie, w których wymaga się noszenia mundurków. 2. Przeprowadzenie wywiadów /ankiety z koleżankami i kolegami ze szkoły, podwórka, z rodzeństwem, kuzynami itp. dotyczących ich własnych opinii o obowiązku noszenia mundurka szkolnego 3. Uporządkowanie dotychczas zebranych informacji przemawiających za noszeniem mundurków. 4. Uporządkowanie dotychczas zebranych informacji przemawiających przeciw szkolnym mundurkom. 5. Przeprowadzenie wywiadów/ankiety z koleżankami i kolegami ze szkoły, podwórka, z rodzeństwem, kuzynami itp. na temat fasonu mundurka jaki by im odpowiadał. 6. Wybranie projektantów, których projekty mogłyby być zaakceptowane przez młodych ludzi. 7. Sporządzenie listy sytuacji, które sprzyjają decyzji o założeniu mundurka do szkoły. 8. Omówienie roli stroju w budowaniu wizerunku młodego człowieka. Film: 01_Students Speak Out Against Uniforms (listening comprehension: multiple matching task), źródło: www.youtube.com Karty pracy: 1. Students Speak Out Against Uniforms (rozumienie ze słuchu: dobieranie) Uczniowie oglądają film, słuchają wypowiedzi swoich rówieśników z USA i łączą kolejno pojawiające się osoby z opiniami które wyraziły 2. Pros and cons of school uniforms (słownictwo, Prawda/Fałsz, gramatyka) Uczniowie czytają tekst dotyczący dobrych i złych stron szkolnych mundurków. Ich zadaniem jest domyślić się z kontekstu znaczenia słów i wyrażeń wyróżnionych tłustym drukiem, a następnie dobranie do nich polskich odpowiedników. Po przeczytaniu całego tekstu uczniowie decydują które ze zdań dotyczących mundurków są prawdziwe a które fałszywe. Na koniec uczniowie wykonują ćwiczenia gramatyczne służące utrwaleniu wprowadzonego w tekście materiału 29 gramatycznego i przygotowaniu do swobodnego użycia zaprezentowanych struktur w dalszych etapach projektu. 3. Pros and cons of school uniforms (tabelka do pocięcia na kawałki) Te materiały mogą zostać wykorzystane przez nauczyciela przed dyskusją na temat szkolnych mundurków. Nauczyciel daje grupom 3-4 osobowym pocięte argumenty z tabelki i prosi o oddzielenie tych „za” od tych „przeciw”, a następnie po sprawdzeniu wraz z grupą jak argumenty zostały podzielone pyta uczniów czy się z nimi zgadzają (i z którymi), czy są przeciwni noszeniu mundurków czy nie. Celem dyskusji jest znalezienie kolejnych argumentów zarówno popierających jak i przeciwnych mundurkom szkolnym. Następnie nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy: zwolenników i przeciwników mundurków szkolnych i prosi ich o przygotowanie się do debaty. Aby jednak uwrażliwić uczniów na argumenty przeciwnej strony prosi grupy, by w debacie zajęły stanowisko przeciwne do własnego (tzn. zwolennicy mundurków przygotowują argumenty przeciwko ich wprowadzeniu do szkół, a przeciwnicy – na odwrót). Po przygotowaniu argumentacji nauczyciel wyznacza jedną osobę (chairman) do przewodniczenia debacie. Od tego momentu chairman kieruje debatą pozwalając obu stronom na przemian zabierać głos i wygłaszać argumenty własne oraz kontrargumenty do stanowiska przeciwnej strony. Tekst: Pros and cons of school uniforms. Źródło: http://www.articlesbase.com/advice-articles/pros-and-cons-of-school-uniforms182.html Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.youdebate.com/DEBATES/school_uniforms.HTM • http://www.articlesbase.com/advice-articles/pros-and-cons-of-school-uniforms182.html • Źródło materiałów filmowych: www.youtube.com 30 Projekt 2: Temat projektu: Jak dostosować swój indywidualny styl ubierania się do różnorodnych sytuacji życiowych? (How to adjust the style of your clothes to the situation?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • ćwiczy mówienie i słuchanie w dyskusjach, podczas oglądania filmu wideo, przygotowywania prezentacji, programów radiowych i telewizyjnych, używając zdań rozkazujących w komentarzach i opisach dotyczących mody, poprawia umiejętność czytania i pisania, pracując nad tekstami do poradnika • i artykułami prasowymi, opisuje • części odzieży, ich kolory i materiały oraz inne elementy takie jak biżuteria, fryzury itp. posługując się czasami teraźniejszymi oraz odpowiednimi przymiotnikami i rzeczownikami, • rozumie konieczność dostosowania ubioru do sytuacji, warunków pogodowych i innych czynników, • uzasadnia swój wybór odzieży, fryzury itp. i selektywnie korzysta z obowiązujących trendów w modzie, dobierając odpowiednie dla siebie stroje i dodatki, • wyraża neutralne opinie związane z wyglądem zewnętrznym innych osób. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu: 1. Jak pracować nad własnym niepowtarzalnym stylem ubioru? 2. Gdzie szukać inspiracji do kształtowania własnego stylu? 3. Dlaczego różne okazje wymagają różnych strojów? 4. Na co należy zwracać uwagę kupując ubrania? 5. Czym należy się kierować dobierając do stroju fryzurę/dodatki? 6. Jak nie należy ubierać się na uroczyste okazje (egzamin, akademia, uroczystość rodzinna)? 7. W jaki sposób miejsca, do których idziemy, wymuszają ubiór? 8. Co to jest etykieta ubioru? Kiedy i gdzie się ją stosuje? 9. Po co rozróżniamy: formal clothes i casual clothes? 10. Czym jest elegancja? 31 11. Jakie trendy w modzie warto wybierać? 12. Które trendy można odrzucać i dlaczego? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu: 1. Dokonanie przeglądu stron internetowych poświęconych modzie oraz materiałów drukowanych dotyczących stylów w modzie i stylów ubierania się. 2. Zebranie materiału do poradnika: wykonanie listy sytuacji i zestawienie ich z odpowiednimi ubiorami, przegląd materiałów dotyczących savoir vivre’u i tzw. dress code. 3. Przeprowadzenie z rodzicami, nauczycielami, psychologiem wywiadów dotyczących kryteriów dobierania strojów, poszukiwania własnego stylu. 4. Przegląd materiałów drukowanych i stron internetowych poświęconych pracy nad indywidualnym stylem, doborem fasonu i koloru ubrań. 5. Przygotowanie pokazu mody: zaprojektowanie ubrań, przygotowanie tekstu komentarza, wybranie modeli/modelek. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.berkeley-youth-orchestra.org/Images/dress_code.gif • http://www.dresscodeguide.com/ (use to look for ideas) • http://en.wikipedia.org/wiki/Dress_code • http://www.ehow.com/how_5450290_choose-colors-flatter-skin-tone.html (choosing clothes which match your skin tone, hair colour etc.) 32 Projekt 3: Temat projektu: Antyporadnik: jak zostać niewolnikiem mody? (Hints and tips on how to become a fashion slave?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • ćwiczy mówienie i słuchanie w dyskusjach, podczas przygotowywania prezentacji, programów radiowych i telewizyjnych, • poprawia umiejętność czytania i pisania, pracując nad tekstami do poradników i artykułami prasowymi, • opisuje części odzieży, ich kolory i materiały oraz inne elementy takie jak biżuteria, fryzury itp. posługując się czasami teraźniejszymi oraz odpowiednimi przymiotnikami i rzeczownikami, • rozumie zasadność doboru i dostosowania elementów ubioru do indywidualnych cech takich jak tusza, figura, fryzura, • umie uzasadnić swój wybór odzieży, fryzury itp., • umie selektywnie korzystać z obowiązujących trendów w modzie, dobierając odpowiednie dla siebie stroje i dodatki, • wyraża neutralne opinie związane z wyglądem zewnętrznym innych osób. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu: 1. Dlaczego ludzie zwracają uwagę na modę? 2. W jaki sposób można stać się niewolnikiem mody? 3. W jaki sposób korzystać z wskazówek dotyczących mody, aby być dobrze i gustownie ubranym? 4. Jak zestawiać ze sobą różne modne elementy ubioru? 5. Jakie trendy w modzie warto wybierać? 6. Które trendy lepiej odrzucić i dlaczego? 7. Na co należy zwracać uwagę kupując ubrania? 8. Czym należy się kierować dobierając do stroju fryzurę/dodatki? 33 Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu: 1. Dokonanie przeglądu stron internetowych poświęconych modzie oraz materiałów drukowanych dotyczących stylów w modzie i stylów ubierania się. Dokonanie wyboru pośród najnowszych trendów . 2. Zebranie materiału do poradnika: przegląd porad stylistów, osób związanych z modą, psychologów 3. Przeprowadzenie z rodzicami, nauczycielami, psychologiem wywiadów dotyczących kryteriów dobierania strojów, poszukiwania własnego stylu. 4. Opracowanie ankiety Czy jesteś niewolnikiem mody?, 5. Przygotowanie antyporadnika: przygotowanie dowcipnych tekstów z wskazówkami „nie-wprost”, zdjęć z podpisami. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://pinterest.com/kristenpaige/fashion-slave/ • http://ladylanguage.blogspot.com/2008/01/are-you-fashion-slave.html • http://www.bbc.co.uk/worldservice/learningenglish/newsenglish/britain/fashion. shtml • http://www.bbc.co.uk/worldservice/learningenglish/newsenglish/britain/081118 _what_to_wear.shtml 34 Moduł II: Życie w zgodzie z naturą (How to be environmentally friendly?) Wprowadzenie do modułu: Ochrona środowiska naturalnego, to nie tylko od lat modny temat, ale także konieczność XXI wieku: wieku zaawansowanej technologii i nadmiernej konsumpcji w krajach cywilizacji zachodniej. Konsekwencją niezmiernie szybkiego rozwoju techniki i konsumpcyjnego stylu życia jest bezmyślne zaśmiecanie naszej planety, brak poszanowania dla natury i jej praw, brak dbałości o równowagę ekologiczną. Uwrażliwienie dzieci od najmłodszych lat na konieczność oszczędzania wody i energii, ograniczanie odpadów wyrzucanych beztrosko na rozrastające się śmietniska, rezygnację z modnych produktów okupionych śmiercią przedstawicieli ginących gatunków (futra dzikich zwierząt, kość słoniowa, drewno z lasów tropikalnych) wydaje się być jedynym sposobem na to, by ludzie zaczęli dbać o środowisko naturalne. Dyskusja, zbieranie materiałów do kampanii społecznych i wspólne ich przygotowanie to nie tylko okazja do rozwijania słownictwa i gramatyki związanych z tematem ochrony środowiska, ale także szansa na uświadomienie młodym ludziom, że będą żyć w świecie jaki sami sobie stworzą. 35 Projekt 1: Temat projektu: Jak zachęcić innych żeby żyli ekologicznie? (How to persuade others to be environmentally friendly?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija zintegrowane sprawności językowe, a zwłaszcza czytanie i pisanie • wyszukując informacje w tekstach dotyczących ochrony środowiska, a także pisząc teksty na plakaty i billboardy oraz do kampanii społecznej, używa zdań warunkowych typu 0 oraz czasowników modalnych w zdaniach • promujących zachowania proekologiczne, używa konstrukcji be going to i zdań z operatorem will do opisania możliwych • skutków naszych obecnych zachowań, • zna wpływ zachowań i wyborów indywidualnych osób na środowisko, • uczy się, jak wpływać na poprawę stanu środowiska, • zna cele i metody działań wybranych organizacji proekologicznych, • rozpoznaje zagrożenia dla środowiska naturalnego w swoim otoczeniu i zachowaniu, proponuje sposoby wpływania na stan środowiska naturalnego poprzez • zachowanie własne i osób w najbliższym otoczeniu, • dociera do informacji o różnych organizacjach ekologicznych i umie ocenić ich przydatność i efektywność w społeczeństwie. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Jakie problemy ekologiczne dotyczą nas i naszego regionu? 2. W jaki sposób powinno się żyć, aby żyć ekologicznie? 3. Czego powinni unikać ludzie, którzy chcą dbać o środowisko naturalne? 4. W jaki sposób organizacje ekologiczne dbają o ochronę środowiska? 5. Dlaczego codziennie na świecie wymierają gatunki zwierząt i roślin? 6. W jaki sposób można powstrzymać albo spowolnić zagładę gatunków? 7. Jak zachowania ekologiczne mogą promować znane osobistości – artyści, piosenkarze, aktorzy, politycy? 8. Jakie działania zmierzające do ochrony środowiska podejmowane są w Polsce? 36 9. Na co powinniśmy zwracać uwagę, aby nie dopuścić do niszczenia środowiska naturalnego? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Przeprowadzenie wywiadu / ankiety z mieszkańcami regionu, przedstawicielami lokalnych władz, przegląd publikacji w mediach – zebranie informacji o problemach związanych z zanieczyszczeniem środowiska w naszym regionie. 2. Zebranie informacji dotyczących zachowań ekologicznych i sporządzenie listy rekomendowanych zachowań dla mieszkańców regionu. 3. Przegląd organizacji ekologicznych i zapoznanie się z ich działalnością. 4. Sporządzenie listy powodów, dla których giną gatunki roślin i zwierząt. 5. Zebranie informacji na temat osób powszechnie znanych, które promują ekologiczny styl życia. 6. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 7. Przygotowanie tekstów do broszury reklamowej, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, sztuki teatralnej itp. Zajęcia dotyczące ochrony środowiska i ekologii można rozpocząć od piosenki Michaela Jacksona „Earth Song” dostępnej w serwisie YouTube oraz w materiałach pomocniczych. Wraz z krótkim ćwiczeniem rozwijającym rozumienie ze słuchu (propozycja takiego ćwiczenia znajduje się w załączniku). Po obejrzeniu teledysku powinna się rozwinąć dyskusja czym jest ochrona środowiska, na jakie aspekty ekologii i ochrony środowiska naturalnego należy zwrócić uwagę. W trakcie dyskusji warto zastosować technikę „brainstorming” i zapisać pomysły dzieci, a potem je pogrupować i przejść do planowania pracy nad projektem. Jednym z zadań dla uczniów mogłoby być wymyślenie kilku zobowiązań promujących ochronę środowiska i umieszczenie ich w serwisie http://www.pledgebank.com/ 37 Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.youtube.com/watch?v=crY9fRdrkto&feature=related (Coal Ash Tennessee) • http://www.youtube.com/watch?v=XAi3VTSdTxU (Michael Jackson “Earth Song”) • http://www.epa.gov/ (strona amerykańskiej agencji EPA) • http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_environmental_organizations (lista organizacji ekologicznych na świecie) • http://www.world.org/ (informacje nt. organizacji ekologicznych, recyklingu itp.) • http://www.pledgebank.com/Nobagthanks (ciekawa strona z różnymi zobowiązaniami) • http://www.planethazard.com/ (green issues of all kinds) 38 Projekt 2: Jaką kampanię społeczną na rzecz środowiska warto byłoby przeprowadzić w naszym regionie? (What kind of environmental campaigns would be needed in our region?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija zintegrowane sprawności językowe, a zwłaszcza czytanie i pisanie • wyszukując informacje w tekstach dotyczących ochrony środowiska, a także pisząc teksty na plakaty i billboardy oraz do kampanii społecznej, używa zdań warunkowych typu 0 oraz czasowników modalnych w zdaniach • promujących zachowania proekologiczne, używa konstrukcji be going to i zdań z operatorem will do opisania możliwych • skutków naszych obecnych zachowań, • zna wpływ zachowań i wyborów indywidualnych osób na środowisko, • uczy się, jak może samodzielnie/z osobami z najbliższego otoczenia wpływać na poprawę stanu środowiska, • rozpoznaje zagrożenia dla środowiska naturalnego w swoim otoczeniu i zachowaniu, proponuje sposoby wpływania na stan środowiska naturalnego poprzez • zachowanie własne i osób w najbliższym otoczeniu, • dociera do potrzebnych informacji potrafi je selekcjonować. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Jaki rodzaj zanieczyszczeń dominuje w naszym regionie? 2. Które zakłady produkcyjne są zagrożeniem dla środowiska i dlaczego? 3. W jaki sposób można by ograniczyć ich szkodliwy wpływ na środowisko naturalne? 4. Na jakie aspekty ochrony środowiska w naszym regionie warto zwrócić uwagę ludzi? 5. Jakie działania można zaproponować mieszkańcom regionu w celu lepszej ochrony środowiska naturalnego? 6. Jakie postawy warto promować i dlaczego? 39 7. Które z naszych zachowań należy wyeliminować, aby poprawić stan naszych lasów, rzek, powietrza? 8. Jak wyglądałby „Dekalog człowieka żyjącego w zgodzie z naturą”? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Wykonanie listy lokalnych zakładów produkcyjnych i sprawdzenie jakiego rodzaju odpady pojawiają się podczas produkcji oraz jaki jest ich dalszy los. 2. Zebranie informacji dotyczących problemów z zanieczyszczeniem. 3. Wywiady z lokalnymi władzami, przedstawicielami WIOŚ (Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska) i działaczami organizacji ekologicznych. 4. Zaprojektowanie działań na rzecz środowiska w regionie. 5. Wykonanie w wybranej formie „Dekalogu człowieka żyjącego w zgodzie z naturą”. 6. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 7. Przygotowanie tekstów do broszury reklamowej, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, sztuki teatralnej itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.youtube.com/watch?v=crY9fRdrkto&feature=related (Coal Ash Tennessee) • http://www.youtube.com/watch?v=XAi3VTSdTxU (Michael Jackson “Earth Song”) • http://www.epa.gov/ (strona amerykańskiej agencji EPA) • http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_environmental_organizations (lista organizacji ekologicznych na świecie) • http://www.world.org/ (informacje nt. organizacji ekologicznych, recyklingu itp.) • http://www.pledgebank.com/Nobagthanks (ciekawa strona z różnymi zobowiązaniami) • http://www.planethazard.com/ (green issues of all kinds) • http://www.krakow.pios.gov.pl/ (strona Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska) 40 Projekt 3: Co robić, aby zapobiec zaśmiecaniu Ziemi? (How to prevent our planet from being littered?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija zintegrowane sprawności językowe, a zwłaszcza czytanie i pisanie wyszukując informacje w tekstach dotyczących ochrony środowiska, a także pisząc teksty na plakaty i billboardy oraz do kampanii społecznej, używa zdań warunkowych typu 0 oraz użycie czasowników modalnych • w zdaniach promujących zachowania proekologiczne, używa konstrukcji be going to i zdań z operatorem will do opisania możliwych • skutków naszych obecnych zachowań, • zna wpływ zachowań i wyborów indywidualnych osób na środowisko, • uczy się, jak może samodzielnie/z osobami z najbliższego otoczenia wpływać na poprawę stanu środowiska, • rozpoznaje zagrożenia dla środowiska naturalnego w swoim otoczeniu i zachowaniu, proponuje sposoby wpływania na stan środowiska naturalnego poprzez • zachowanie własne i osób w najbliższym otoczeniu, • dociera do potrzebnych informacji i umie je selekcjonować zgodnie z potrzebami. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Jaki rodzaj zanieczyszczeń dominuje w naszym regionie? 2. Które zakłady produkcyjne są zagrożeniem dla środowiska? 3. W jaki sposób można by ograniczyć ich szkodliwy wpływ na środowisko naturalne? 4. Na jakie aspekty ochrony środowiska w naszym regionie warto zwrócić uwagę ludzi? 5. Jakie działania można zaproponować mieszkańcom regionu w celu lepszej ochrony środowiska naturalnego? 6. Jakie postawy warto promować? 41 7. Które z naszych zachowań należy wyeliminować, aby poprawić stan naszych lasów, rzek, powietrza? 8. Jak wyglądałby „Dekalog człowieka żyjącego w zgodzie z naturą”? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Sporządzenie listy zakładów zanieczyszczających środowisko lokalne. 2. Omówienie problemów z zanieczyszczeniem regionu i rodzajami zanieczyszczeń jakie powodują sami mieszkańcy. Przegląd publikacji. 3. Sporządzenie „sylwetki” idealnego obywatela, dbającego o ochronę środowiska. 4. Wykonanie w wybranej formie „Dekalogu człowieka żyjącego w zgodzie z naturą”. 5. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 6. Przygotowanie tekstów do poradnika, broszury reklamowej, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, sztuki teatralnej itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.youtube.com/watch?v=crY9fRdrkto&feature=related (Coal Ash Tennessee) • http://www.youtube.com/watch?v=XAi3VTSdTxU (Michael Jackson “Earth Song”) • http://www.epa.gov/ (strona amerykańskiej agencji EPA) • http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_environmental_organizations (lista organizacji ekologicznych na świecie) • http://www.world.org/ (informacje nt. organizacji ekologicznych, recyklingu itp.) • http://www.pledgebank.com/Nobagthanks (ciekawa strona z różnymi zobowiązaniami) • http://www.planethazard.com/ (green issues of all kinds) 42 Projekt 4: Kij czy marchewka? – Jak motywować „trucicieli” w naszym regionie do szanowania środowiska naturalnego? (Which method is best to promote environmentally friendly approach among local companies?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija zintegrowane sprawności językowe, a zwłaszcza czytanie i pisanie wyszukując informacje w tekstach dotyczących ochrony środowiska, a także pisząc teksty na plakaty i billboardy oraz do kampanii społecznej, • używa zdań warunkowych typu 0 oraz czasowników modalnych w zdaniach promujących zachowania proekologiczne, • używa konstrukcji be going to i zdań z operatorem will do opisania możliwych skutków naszych obecnych zachowań, • zna wpływ zakładów produkcyjnych i „zwykłych obywateli” na środowisko, • uczy się, jak może samodzielnie/z osobami z najbliższego otoczenia wpływać na poprawę stanu środowiska, • rozpoznaje zagrożenia dla środowiska naturalnego w swoim otoczeniu i zachowaniu, • proponuje sposoby wpływania na stan środowiska naturalnego, • dociera do potrzebnych informacji i umie je selekcjonować w zależności od potrzeb. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu • Jaki rodzaj zanieczyszczeń dominuje w naszym regionie? • Które zakłady produkcyjne są zagrożeniem dla środowiska? • W jaki sposób można by ograniczyć ich szkodliwy wpływ na środowisko naturalne? • Jakie działania można zaproponować „trucicielom” w celu ochrony środowiska naturalnego? • W jaki sposób przekonać władze aby zadbały o środowisko naturalne? 43 zakładów będących „trucicielami”, • Jakiego rodzaju nagrodę można by przyznawać co roku zakładom, które ograniczają swój trujący wpływ na środowisko? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Zebranie informacji o problemach regionu - rozmowy z mieszkańcami regionu, przedstawicielami lokalnych władz, przegląd publikacji w mediach. 2. Sporządzenie listy zakładów zanieczyszczających środowisko lokalne. 3. Opracowanie propozycji przekonania właścicieli firm do działań proekologicznych. 4. Przegląd i dobór najskuteczniejszych metod perswazji społecznej. 5. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 6. Przygotowanie tekstów do poradnika, broszury reklamowej, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, sztuki teatralnej itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.planetpals.com/ (website for teachers, parents and children) • http://www.ecofriendlypractices.com/eco-friendly-resources.html • http://www.ecofriendlypractices.com/ • http://www.thenewecologist.com/2009/10/the-worlds-biggest-polluters/ • http://www.planethazard.com/ 44 Moduł III: Reklama dźwignią handlu (Advertising drives trade) Wprowadzenie do modułu: Odpowiednia reklama i zręczny marketing produktu niejednokrotnie decyduje o jego powodzeniu na rynku i fortunie tych, którzy go na rynek wprowadzili. Zasady rynkowej konkurencji przedostały się już także do codziennego życia „zwykłych ludzi”. Przed koniecznością zareklamowania siebie samego i swoich umiejętności stają już nie tylko osoby poszukujące pracy, ale nawet uczniowie i studenci, uczestnicy wielu konkursów i teleturniejów. W dzisiejszych czasach nie wystarczy „być dobrym”, mieć wiedzę czy umiejętności. Bardzo często wysoka jakość ma problemy z obronieniem się bez pomocy marketerów. Dlatego warto zastanowić się jaka siła drzemie w reklamie i jak reklama może pomóc tym, których nie stać na kosztowne kampanie ani kosmiczne rabaty. Warto też zastanowić się nad skutkami wypierania przez supermarkety lokalnych małych sklepików. Czy jest to zjawisko nieuchronne – czy może to my, klienci, kupując w supermarketach przyczyniamy się do plajty kolejnych rodzinnych przedsięwzięć handlowych. Zajęcia na temat ekspansji supermarketów i wszechobecnej reklamy można rozpocząć od obejrzenia krótkich śmiesznych filmów reklamowych i zastanowić się co jest ich siłą. Czy prócz humoru uczniowie dostrzegą jeszcze inne cechy dobrej reklamy. 45 Projekt 1: Jak uchronić małe sklepiki przed konkurencją supermarketów? (How to save corner shops?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija zintegrowane sprawności językowe w dyskusji i debacie na temat małych lokalnych sklepików i wielkich hipermarketów oraz podczas przygotowywania tekstów reklamowych i akcji promocyjnych, • posługuje się przymiotnikami w stopniu wyższym i najwyższym oraz konstrukcjami porównującymi w opisach sklepów i towarów, • używa zdań rozkazujących w tekstach reklamowych i promocyjnych, • poznaje znaczenie autopromocji i propagowania marki, • dobiera odpowiednie metody marketingowe w celu zachęcenia klientów do zakupów i zatrzymania ich w określonym sklepie, • zna niedrogie sposoby na dobrą reklamę. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Czym małe sklepiki różnią się od super- i hipermarketów? 2. W jaki sposób specyfika działania małych sklepików wpływa na jakość towaru i obsługi? 3. Jakie są korzyści z robienia zakupów w supermarketach? 4. Na czym polega psychologiczna strategia supermarketu? 5. Dlaczego ludzie całymi rodzinami chodzą na zakupy do supermarketów podczas weekendu? 6. W jaki sposób można przekuć wady małego sklepu w jego zalety? 7. Jakimi sposobami można zachęcić klientów do zakupów w małym sklepie? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Wykonanie listy zalet i wad małych sklepików oraz zalet i wad superi hipermarketów. 2. Zapoznanie się z metodami oddziaływania na klientów i manipulacji w handlu i reklamie. 46 3. Przeprowadzenie sondy na temat powodów weekendowych wypraw do supermarketu, wśród przyjaciół i członków rodziny. 4. Zapoznanie się z różnymi formami reklamy, wybór tanich metod propagowania małych sklepików. 5. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 6. Przygotowanie tekstów do poradnika, broszury reklamowej, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, sztuki teatralnej itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia • http://www.thesite.org/healthandwellbeing/fitnessanddiet/food/supermarketsvlo calshops (argumenty za i przeciw supermarketom) • http://www.pledgebank.com/ShopLocally 47 Projekt 2: Jak zachęcić klientów do kupienia mało znanych towarów? (How to advertise hardly known products effectively?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija zintegrowane sprawności językowe w dyskusjach oraz podczas przygotowywania tekstów reklamowych i akcji promocyjnych, • posługuje się przymiotnikami w stopniu wyższym i najwyższym oraz konstrukcjami porównującymi w opisach sklepów i towarów, • używa zdań rozkazujących w tekstach reklamowych i promocyjnych, • poznaje znaczenie reklamy w promocji własnego produktu, • dobiera odpowiednie metody marketingowe w celu „sprzedania” swojego produktu, zna niedrogie sposoby na dobrą reklamę. • Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Dlaczego jedne produkty sprzedają się świetnie, a inne nie? 2. Czego potrzeba do wypromowania produktu? 3. Jak trafić do odpowiedniej grupy klientów? 4. Jakie metody promocji są najskuteczniejsze i dlaczego? 5. Na co zwracają uwagę klienci wybierając ten a nie inny produkt? 6. Jaki wpływ na wybór produktu ma moda? 7. Jak sprawić, żeby coś stało się modne? 8. Jakim językiem należy się posługiwać promując produkt? 9. Jakie są cechy udanej akcji promocyjnej? 10. Które towary mimo świetnej jakości potrzebują dobrej promocji, aby ludzie je dostrzegli? 11. Co warto byłoby wypromować na polskim rynku? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Zapoznanie się z materiałami dotyczącymi sposobów reklamowania produktów i usług oraz budowania popularności marki. 48 2. Opracowanie różnych profilów klienta w zależności od grupy docelowej, która ma zostać zainteresowana produktem. 3. Badanie rynku z uwzględnieniem obecnie panujących mód i stopnia popularności różnych produktów. 4. Wybranie jednego sprawdzonego produktu wysokiej jakości i przeprowadzenie sondy wśród rodziny i znajomych na temat tego produktu. 5. Zaprojektowanie niskobudżetowej kampanii reklamowej mało znanego produktu. 6. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 7. Przygotowanie tekstów do poradnika, broszury reklamowej, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, sztuki teatralnej itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia S.Brown, Great Brand Stories Wizard! Harry Potter’s Brand Magic. CyanBooks. London. 2005 Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.iwoman.pl/naserio/kariera/10;zasad;sztuki;perswazji,222,0,422878.html (o zasadach jakich należy przestrzegać przekonując innych do czegoś) • http://www3.nd.edu/~rwilliam/xsoc530/persuasion.html (zasady udanej perswazji) • http://ucanto.com/article-free-advertising-resources.html (tanie sposoby na reklamę) • http://sbinfocanada.about.com/b/2009/02/04/22-cheap-advertising-ideas.htm (tanie sposoby reklamowania się) • http://www.youtube.com/watch?v=tCuvIr9I9tQ&feature=related (airlines advert) • http://www.youtube.com/watch?v=cW5xqL6z70E&feature=related (Pilots) • http://www.youtube.com/watch?v=P_-2O3-5ixg&feature=related (Windex) 49 Projekt 3: Jak wypromować swój produkt mając mały budżet? (How to advertise a product cheaply ?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija zintegrowane sprawności językowe w dyskusjach oraz podczas przygotowywania tekstów reklamowych i akcji promocyjnych, • posługuje się przymiotnikami w stopniu wyższym i najwyższym oraz konstrukcjami porównującymi w opisach towarów, • używa zdań rozkazujących w tekstach reklamowych i promocyjnych, • poznaje znaczenie reklamy w promocji własnego produktu, • dobiera odpowiednie metody marketingowe w celu „sprzedania” swojego produktu, zna niedrogie sposoby na dobrą reklamę. • Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Jak skutecznie trafić do odpowiedniej grupy klientów? 2. Jakie są najlepsze metody taniej i skutecznej promocji? 3. Na co zwracają uwagę klienci wybierając ten a nie inny produkt? 4. Jaki wpływ na wybór produktu ma moda? 5. Jak sprawić, żeby coś stało się modne? 6. Jakim językiem należy się posługiwać promując produkt? 7. Jakie są cechy udanej akcji promocyjnej? 8. Które towary mimo świetnej jakości potrzebują dobrej promocji, aby ludzie je dostrzegli? 9. Co warto byłoby wypromować na lokalnym rynku? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Zapoznanie się z materiałami dotyczącymi sposobów reklamowania produktów i usług oraz budowania popularności marki. 2. Opracowanie różnych profilów klienta w zależności od grupy docelowej, która ma zostać zainteresowana produktem. 50 3. Badanie rynku z uwzględnieniem obecnie panujących mód i stopnia popularności różnych produktów. 4. Przeprowadzenie ankiety dotyczącej ulubionych produktów, których rodzina i znajomi używają, ponieważ są wysokiej jakości. 5. Zaprojektowanie niskobudżetowej kampanii reklamowej mało znanego produktu. 6. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 7. Przygotowanie tekstów do poradnika, broszury reklamowej, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, sztuki teatralnej itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia • S.Brown, Great Brand Stories Wizard! Harry Potter’s Brand Magic. CyanBooks. London. 2005 Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.iwoman.pl/naserio/kariera/10;zasad;sztuki;perswazji,222,0,422878.html (o zasadach jakich należy przestrzegać przekonując innych do czegoś) • http://www3.nd.edu/~rwilliam/xsoc530/persuasion.html (zasady udanej perswazji) • http://ucanto.com/article-free-advertising-resources.html (tanie sposoby na reklamę) • http://sbinfocanada.about.com/b/2009/02/04/22-cheap-advertising-ideas.htm (tanie sposoby reklamowania się) • http://www.youtube.com/watch?v=tCuvIr9I9tQ&feature=related (airlines advert) • http://www.youtube.com/watch?v=cW5xqL6z70E&feature=related (Pilots) • http://www.youtube.com/watch?v=P_-2O3-5ixg&feature=related (Windex) 51 Moduł IV: Różne oblicza przemocy. (Faces of violence) Wprowadzenie do modułu: W ostatnich latach media coraz częściej donosiły różnych przejawach przemocy wśród uczniów. W kilku przypadkach zdarzyły się prawdziwe tragedie – ofiary przemocy albo zostały zabite, albo same targnęły się na życie nie mogąc dłużej znieść prześladowań. Jednak przemoc to nie tylko fizyczne znęcanie się nad słabszymi kolegami czy koleżankami. Czasem dotkliwiej niż kuksańce ranią słowa. Albo ich brak – wymowne, potępiające milczenie. Przemoc psychiczna bywa o wiele trudniejsza do zniesienia niż fizyczna. Jest także niezmiernie trudna do wykrycia i udowodnienia. Przemocy w żadnej formie nie można tolerować nigdzie – ani w szkole, ani w domu, ani w pracy. Dlatego bardzo ważne jest uświadomienie sobie jak bardzo nasze słowa lub czyny mogą skrzywdzić drugiego, niewinnego człowieka. Dzieci i młodzież bardzo często nie umieją, nie wiedzą jak reagować na różne przejawy przemocy, nie potrafią sobie poradzić z naciskami ze strony starszych i silniejszych (fizycznie i psychicznie) koleżanek i kolegów, dlatego ważne jest, by uczniowie zastanowili się twórczo nad tematami proponowanymi w tym module i wspólnie opracowali strategie radzenia sobie w sytuacjach trudnych i konfliktowych. 52 Projekt 1: Jak zapobiegać przemocy w szkole? (How can bullying be prevented?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija sprawności językowe czytając i słuchając tekstów dotyczących przemocy oraz wypowiadając się na jej temat w mowie i na piśmie, • poznaje słownictwo związane z opisem różnych rodzajów przemocy, • używa czasów teraźniejszych i przeszłych oraz konstrukcji z czasownikami modalnymi (can/can’t, must/mustn’t/needn’t), • poznaje i ćwiczy użycie rzeczowników abstrakcyjnych (niepoliczalnych), np. violence, bullying, mugging) i konkretnych (policzalnych) w połączeniu z określnikami ilościowymi: some, any, no, much, many, • zna przyczyny konfliktów w najbliższym otoczeniu, • zna skutki przemocy psychicznej i fizycznej, • umie bronić siebie i innych przed przemocą ze strony starszych kolegów, • wie jak zapobiegać przejawom przemocy w szkole, • rozumie, że rozwiązania siłowe prowadzą do cierpień niewinnych osób, a rzadko na trwałe rozwiązują problemy i spory. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Jakie są przejawy przemocy w szkole? 2. Skąd się bierze przemoc? 3. Kto i dlaczego jest potencjalną ofiarą przemocy? 4. Która przemoc jest gorsza – fizyczna czy psychiczna? Dlaczego? 5. Jak można się bronić przed prześladowaniem silniejszych kolegów? 6. Co to jest bullying i dlaczego staje się coraz powszechniejszy? 7. Kto powinien zapobiegać przemocy w szkole? 8. W jaki sposób uczniowie i rodzice powinni współpracować w tym względzie z nauczycielami i władzami oświatowymi? 9. Na ile możliwe jest całkowite wyeliminowanie przemocy z życia szkolnego? 10. Jakimi sposobami można walczyć z przemocą? 53 Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Zapoznanie się z opiniami psychologów, pedagogów i policji na temat przemocy szkolnej. 2. Opracowanie sylwetki ofiary przemocy szkolnej. 3. Opracowanie listy rodzajów przemocy – na podstawie dostępnych publikacji w różnorodnych mediach. 4. Przygotowanie ankiety dotyczącej przemocy w szkole i przeprowadzenie wywiadów z kolegami/koleżankami, ich rodzicami i nauczycielami, psychologiem i pedagogiem szkolnym. 5. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 6. Przygotowanie tekstów do poradnika, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, sztuki teatralnej itp. Dobrym sposobem na rozpoczęcie zajęć jest oglądnięcie z uczniami reklam zwracających uwagę na problem szkolnej przemocy i przedyskutowanie tego problemu. Można spytać uczniów co znaczy słowo bullying. Czy taki problem pojawia się w ich szkole, czy oni sami albo ich koledzy doświadczyli przemocy ze strony starszych i silniejszych. Film – Words hurt – jest (oprócz zasygnalizowania faktu, że nie tylko przemoc fizyczna może bardzo ranić) doskonałą okazją do nauczenia słownictwa (loser, geek, freak, get lost). Kolejnym krokiem może być rozdanie uczniom (w grupach) pociętego na paski wiersza o 13-letnim chłopcu The boy woke up i poproszenie ich żeby ułożyli cały tekst. Mogą sprawdzić jego poprawność oglądając Anti-Bullying Animation. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Witryny internetowe, źródło informacji i tekstów: • http://www.education.gov.uk/aboutdfe/advice/f0076899/preventing-andtackling-bullying/what-is-bullying • http://www.education.gov.uk/aboutdfe/advice/f0076899/preventing-andtackling-bullying • http://www.education.gov.uk/ukccis/news/a00217117/anti-bullying-week 54 • https://www.gov.uk/government/publications/the-characteristics-of-bullyingvictims-in-schools (odnośniki do innych witryn internetowych zajmujących się problemem szkolnej przemocy) • http://www.youngminds.org.uk/children (witryna dla dzieci, młodzieży i dorosłych; problemy) • http://www.childline.org.uk/Pages/Home.aspx • http://www.bullyingteasingteensuicide.com/ (historia chłopca z filmowej animacji) • http://kidshealth.org/teen/your_mind/problems/bullies.html?tracking=T_Relate dArticle • Źródło materiałów filmowych: www.youtube.com • http://www.youtube.com/watch?v=Q81bsGI-JcY (anti-bullying animation) • http://www.youtube.com/watch?v=1j6YA03hm4k (Words hurt – bullying commercial) • http://www.youtube.com/watch?v=nWJut7KQhI4 (anti-bullying commercial) 55 Projekt 2: Presja grupy – jak się przed nią bronić i pozostać sobą nie tracąc przyjaciół i znajomych? (Peer pressure – is there a chance to escape it?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija sprawności językowe czytając i słuchając tekstów dotyczących presji jaką mogą na nas wywierać koledzy, rodzina itp. oraz wypowiadając się na jej temat w mowie i na piśmie, • poznaje słownictwo związane z opisem różnych sposobów wywierania nacisku, • używa czasów teraźniejszych i przeszłych oraz konstrukcji z czasownikami modalnymi (can/can’t, must/mustn’t/needn’t), poznaje i ćwiczy użycie rzeczowników abstrakcyjnych (niepoliczalnych), • np. violence, pressure, mugging) i konkretnych (policzalnych) w połączeniu z określnikami ilościowymi: some, any, no, much, many, • zna skutki wyłamania się spod presji otoczenia, • wie, jak nie ulegać naciskom innych, potrafi być asertywny, • proponuje różne metody radzenia sobie z sytuacjami konfliktowymi wynikającymi z braku podporządkowania grupie, uczy się szacunku do życia ludzkiego i stara się znaleźć takie rozwiązania • konfliktów, które nie godzą w życie, zdrowie i szczęście drugiego człowieka, • rozumie, że rozwiązania siłowe prowadzą do cierpień niewinnych osób, a rzadko na trwałe rozwiązują problemy i spory. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Czyja opinia jest najważniejsza dla nastolatków? 2. Dlaczego nie jest łatwo mieć swoje odmienne od grupy zdanie? 3. Co można zrobić, żeby nie poddać się presji klasy czy grupy znajomych? 4. Na ile możliwe jest zachowanie własnego stylu i równoczesne uleganie presji koleżanek i kolegów? 5. Co jest gorsze: wywieranie presji psychicznej czy fizycznej? Dlaczego? 6. Jak można się bronić przed naciskiem psychicznym ze strony koleżanek i kolegów, a także dorosłych? 56 7. Jakie wartości są ważne dla nastolatków? Dlaczego? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Opracowanie ankiety, wywiady z koleżankami i kolegami oraz psychologiem szkolnym na temat zasad podporządkowania się rówieśnikom. 2. Zapoznanie się z psychologicznymi aspektami wzajemnych relacji między nastolatkami. 3. Zapoznanie się z metodami rozwijania w sobie asertywnej postawy. 4. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 5. Przygotowanie tekstów do poradnika, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, sztuki teatralnej itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://library.thinkquest.org/3354/Resource_Center/Virtual_Library/Peer_Press ure/peer.htm • http://kidshealth.org/teen/your_mind/problems/peer_pressure.html (very good article with some hints and tips for young people) 57 Projekt 3: W jaki sposób rozwiązywać konflikty? (Are non-violent conflict resolutions possibile?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija sprawności językowe czytając i słuchając tekstów dotyczących • przemocy oraz wypowiadając się na jej temat w mowie i na piśmie, • poznaje słownictwo związane z opisem różnych rodzajów przemocy, • używa czasów teraźniejszych i przeszłych oraz konstrukcji z czasownikami modalnymi (can/can’t, must/mustn’t/needn’t), poznaje i ćwiczy użycie rzeczowników abstrakcyjnych (niepoliczalnych), • np. violence, mugging) i konkretnych (policzalnych) w połączeniu z określnikami ilościowymi: some, any, no, much, many, • zna przyczyny różnych konfliktów w najbliższym otoczeniu, • wie, jakie skutki niosą z sobą wszelkie działania z użyciem siły, • przygotowuje krótką analizę wybranego konfliktu z własnego otoczenia – tło konfliktu, racje obu stron, zastosowane rozwiązania i przedstawia je w dowolnej formie (album, film, wystawa, plakat, prezentacja multimedialna) • proponuje pokojowe metody rozwiązania wybranego konfliktu, • uczy się szacunku do życia ludzkiego i stara się znaleźć takie rozwiązania konfliktów, które nie godzą w życie, zdrowie i szczęście drugiego człowieka, • rozumie, że rozwiązania siłowe prowadzą do cierpień niewinnych osób, a rzadko na trwałe rozwiązują problemy i spory. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Jakie są sposoby rozwiązywania konfliktów? 2. Co można zrobić żeby uniknąć użycia siły? 3. Czemu służy dyplomacja? 4. W jaki sposób można wykorzystać talenty dyplomatyczne do rozwiązania konfliktu? 5. W jakich sytuacjach nie warto dążyć do siłowego rozwiązania konfliktu? 58 6. Do jakiego stopnia można zgodzić się z powiedzeniem, że „silniejszy ma rację”? 7. W jaki sposób Pokojowa Nagroda Nobla wpływa na pokój na świecie? 8. Jaką nagrodę można by przyznawać w szkole za niekonfliktowe rozwiązywanie sporów? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Zapoznanie się z historią Pokojowej Nagrody Nobla i jej laureatami i sporządzenie listy skutecznych działań pokojowych, prowadzących do rozwiązania konfliktów. 2. Poznanie sylwetek wybitnych dyplomatów z całego świata i poznanie ich dorobku. 3. Wykonanie listy sytuacji konfliktowych z jakimi często można się zetknąć w szkole, pracy, rodzinie. 4. Zaprojektowanie scenariuszy pokojowego rozwiązania takich konfliktów. 5. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 6. Przygotowanie tekstów do poradnika, broszury reklamowej, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, sztuki teatralnej itp. Pobudzającą do myślenia rozgrzewką mógłby być krótki quiz: Who’s that person? Uczniom można pokazać zdjęcia kilku laureatów Pokojowej Nagrody Nobla i spytać, czy ich poznają: Kto to jest? Dlaczego dostał Nagrodę Nobla? Potem, aby zainteresować uczniów tematem i ukierunkować ich myślenie można ich poprosić aby w grupach przygotowali krótkie scenki przedstawiające znane im ze szkolnego życia scenki konfliktowe i pokazali 2-3 sposoby pokojowego ich rozwiązania. Po oglądnięciu wszystkich scenek powinna wywiązać się dyskusja na temat proponowanych rozwiązań: czy okazałyby się skuteczne w realnej sytuacji, czy rzeczywiście były pokojowe. Warto od dyskusji przejść do burzy mózgów i wspólnie wymyślić jak najwięcej pokojowych sposobów rozwiązania sporów i konfliktów. Później uczniowie w grupach zaczną pracować nad pytaniami problemowymi do tematu projektu (może wymyślą inne, bliższe ich zainteresowaniom). Efektem pracy nad tym projektem może być „Dekalog pacyfisty”, „Poradnik dyplomaty”, artykuł w czasopiśmie czy strona internetowa z poradami jak zachować się w sytuacji konfliktowej. 59 Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.thaindian.com/newsportal/india-news/assamese-children-learnnon-violent-ways-of-conflict-resolution_10012860.html • http://www.ehow.com/how-does_5548352_can-conflict-resolved-nonviolentways.html • http://www.nonviolenceinternational.net/seasia/whatis/book.php#whatis • http://www.thenation.com/doc/20090126/nonviolence 60 Moduł V: Życie mórz i oceanów (Sealife) Wprowadzenie do modułu: Podwodny świat mórz i oceanów zawsze fascynował ludzi – wystarczy spojrzeć jakim powodzeniem cieszą się wyprawy nurków na rafy koralowe, czy filmy pokazujące życie podwodnej fauny. Ten piękny świat, niestety, ginie, bardzo często niszczony przez naszą bezmyślność, żądzę wrażeń czy chęć wzbogacenia. Uświadomienie sobie jak ważna jest równowaga w przyrodzie oraz, że trzeba dbać o bezpieczeństwo podwodnego świata to pierwszy krok do zmiany sposobu myślenia i postępowania. Kolejnym krokiem będzie praca nad zmianą sposobu myślenia ludzi w najbliższym otoczeniu: rodziny, przyjaciół, szkolnych kolegów. Dzięki poznaniu zwierząt zamieszkujących morza i oceany, ich życia i zwyczajów, można opracować skuteczną kampanię społeczną uświadamiającą ludzi jakie zagrożenia czyhają na zwierzęta morskie i jak można zapobiegać ich dalszemu wyniszczaniu. Równie ważnym tematem jest bezpieczeństwo podczas podwodnych wypraw na rafy koralowe. Aby uniknąć niebezpieczeństwa należy dobrze przygotować się do takiej wyprawy. Dlatego warto się zastanowić co jest ważne podczas przygotowań i jak się przygotowywać, aby zapewnić sobie bezpieczeństwo. Wprowadzeniem do wszystkich projektów (ale przede wszystkim do pierwszego i trzeciego) może być krótki zwiastun reklamujący film „Free Willy” albo kompilacja scen z filmu z piosenką Michaela Jacksona „Will You Be There” napisaną do tego filmu, dostępne w materiałach wideo, które można dodatkowo potraktować jako listening comprehension. Słowa piosenki także są dostępne w materiałach dodatkowych. 61 Projekt 1: Jak chronić zagrożone gatunki zwierząt morskich, takich jak płetwal błękitny (the blue whale), czy żółw morski (the sea turtle) przed wyginięciem? (How can sea species such as the blue whale or the sea turtle be saved from exctinction?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija umiejętności językowe czytając i pisząc teksty dotyczące zagrożonych gatunków morskich oraz dyskutując i przygotowując scenariusze i prezentacje multimedialne, • używa czasów teraźniejszych, przeszłych i przyszłych oraz konstrukcji zdaniowych z wyrażeniem there is/are, • używa słownictwa związanego z opisem podwodnego świata, • zna podstawowe informacje związane z fauną i florą podwodnego świata i potrafi do nich dotrzeć, • przygotowuje prezentację ciekawych lub zagrożonych gatunków w dowolnej formie (album, film, wystawa, plakat, książka), • rozumie obowiązki człowieka wobec natury, • uświadamia sobie, że część gatunków morskich ginie bezpowrotnie i stara się znaleźć sposoby, by temu zapobiec, • uczy się odpowiedzialności za siebie i pozostałych mieszkańców naszego globu. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Jakie gatunki morskie są zagrożone? 2. Jakie są przyczyny zagrożenia tych gatunków? 3. Które przyczyny można by wyeliminować? 4. Jak wpływać na świadomość ludzi, by ginące gatunki morskie były coraz mniej zagrożone? 5. Jaki wpływ na stan zagrożenia morskich gatunków mają moda i ekonomia a jaki ludzka chciwość? 62 6. Jakie zachowania powinniśmy piętnować w imię ochrony zagrożonych gatunków? 7. Co możemy zrobić aby chronić zagrożone gatunki? 8. Jakie gatunki zwierząt zamieszkujących Morze Bałtyckie są zagrożone i dlaczego? 9. W jaki sposób można ratować zagrożone gatunki z Morza Bałtyckiego? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Wykonanie listy zagrożonych gatunków morskich i powodów dla których giną, ze szczególnym uwzględnieniem fauny Morza Bałtyckiego. 2. Opracowanie listy sposobów ratowania zagrożonych gatunków zwierząt morskich. 3. Zaprojektowanie niskobudżetowej kampanii społecznej na rzecz ginących gatunków morskich. 4. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 5. Przygotowanie tekstów do poradnika, broszury reklamowej, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, sztuki teatralnej itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://library.thinkquest.org/J0112412/endangered_species_of_the_sea.htm • http://www.seaworld.org/infobooks/Endangered/esvI.html • http://www.seaworld.org/infobooks/endangered/home.html • http://marinebio.org/Oceans/threatened-endangered-species.asp • http://www.nmfs.noaa.gov/pr/species/esa/ • http://edtech.kennesaw.edu/web/endangsp.html • http://www.ocean.ug.edu.pl/pages/wersja-polska/o-instytucie.php 63 Projekt 2: Jak należy się przygotować do bezpiecznej wyprawy podwodnej? (Things to do while preparing for an underwater diving tour) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija umiejętności językowe czytając i pisząc teksty dotyczące nauki nurkowania oraz dyskutując i przygotowując scenariusze i prezentacje multimedialne, • ćwiczy użycie czasów teraźniejszych, przeszłych i przyszłych oraz konstrukcje zdaniowe z wyrażeniem there is/are, • używa słownictwa związanego z opisem podwodnego świata, • zna podstawowe informacje związane z fauną i florą podwodnego świata i potrafi do nich dotrzeć, • umie przygotować opis rzeczywistego lub fikcyjnego akwenu w dowolnej formie (album, film, wystawa, plakat, książka) wraz z jego fauną i florą, • rozumie obowiązki człowieka wobec natury, • uczy się odpowiedzialności za siebie, swoje życie i zdrowie. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Jakie są najpopularniejsze miejsca do nurkowania na świecie? 2. Dlaczego ludzie jeżdżą na podwodne wakacje? 3. Gdzie można nauczyć się nurkować? 4. Jak dużo czasu zabiera nauka nurkowania? 5. Jakie umiejętności są potrzebne, aby bezpiecznie nurkować? 6. czym należy pamiętać przed wyprawą? 7. Jakie są zasady bezpieczeństwa podczas nurkowania? 8. Jakie wyposażenie powinien mieć każdy nurek? 64 Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Wykonanie listy miejsc oferujących kursy nurkowania i najpopularniejszych akwenów do nurkowania (wraz z podwodnymi atrakcjami) na całym świecie. 2. Opracowanie płetwonurków (na podstawie rozmów z ratownikami i członkami klubów oraz publikacji w mediach) listy sprzętu niezbędnego do nurkowania, zasad bezpieczeństwa i odpowiedniego przygotowania się do wyprawy podwodnej. 3. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 4. Przygotowanie tekstów do poradnika, broszury, na stronę internetową, plakat itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.divingcairns.com.au/ (everything about the Great Barrier Reef in Australia and diving there) • http://www.diveatcoralreef.com/ • http://diving.about.com/od/forbeginners/a/getStarted.htm • http://www.ehow.com/topic_1475_scuba-diving.html (diving for beginners) • http://www.wikihow.com/Prepare-for-Your-First-SCUBA-Dive (tips on things you have to do to prepare for diving) • http://www.divingcairns.com.au/ (wszystko o nurkowaniu na wielkiej rafie koralowej w Australii) • http://www.mytobago.info/diving02.php (tips on diving) Źródła materiałów filmowych: • http://www.ehow.com/video_5362145_scuba-dive.html • http://www.ehow.com/video_2358195_scuba-diving-safety-tips.html • http://www.ehow.com/video_2358199_what-scuba-diving-tips-beginners.html Źródła obrazków: • http://www.lightstalkers.org/images/show/280071 65 Projekt 3: W jaki sposób można się włączyć w kampanię S.O.S. – Save Our Seas Campaign? (How can we join in the S.O.S. Campaign?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija umiejętności językowe czytając i pisząc teksty dotyczące zagrożonych gatunków morskich oraz dyskutując i przygotowując scenariusze i prezentacje multimedialne, • ćwiczy użycie czasów teraźniejszych, przeszłych i przyszłych oraz konstrukcje zdaniowe z wyrażeniem there is/are, • używa słownictwa związanego z opisem podwodnego świata, • zna podstawowe informacje związane z fauną i florą podwodnego świata i potrafi do nich dotrzeć, • umie przygotować opis rzeczywistego lub fikcyjnego akwenu wraz z jego fauną i florą, wie, jak przygotować prezentację ciekawych lub zagrożonych gatunków • w dowolnej formie (album, film, wystawa, plakat, książka), • rozumie obowiązki człowieka wobec natury, • uświadamia sobie, że część gatunków morskich ginie bezpowrotnie i stara się znaleźć sposoby, by temu zapobiec, • uczy się odpowiedzialności za siebie i innych. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Na czym polega S.O.S. Campaign? 2. Na jakie problemy zwraca uwagę S.O.S. Campaign? 3. Które organizacje/firmy patronują kampanii S.O.S.? 4. W jaki sposób można rozpropagować tę kampanię w Polsce? 5. Jakie problemy związane są z polskim morzem? 6. Jakie gatunki zwierząt zamieszkujących Morze Bałtyckie są zagrożone i dlaczego? 7. W jaki sposób można ratować zagrożone gatunki z Morza Bałtyckiego? 66 8. Co możemy zrobić, żeby włączyć się w S.O.S. Campaign na rzecz naszego morza? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Zapoznanie się z założeniami kampanii S.O.S. 2. Sporządzenie notatek dotyczących zagrożeń dla Morza Bałtyckiego. 3. Wybór najodpowiedniejszej metody prowadzenia kampanii społecznych. 4. Zaprojektowanie niskobudżetowej kampanii społecznej na rzecz problemów akwenów morskich. 5. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 6. Przygotowanie tekstów do poradnika, broszury reklamowej, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, sztuki teatralnej itp. Punktem wyjściowym do pracy nad tym projektem może być zadanie rozwijające pomysłowość uczniów: nauczyciel prosi uczniów by rozwinęli skrót S.O.S. Oczywiście pochodzi on od trzech angielskich słów save our souls, ale w dzisiejszych czasach wykorzystywany jest przez różne organizacje pozarządowe, jako nazwa różnych kampanii społecznych, ponieważ skrót S.O.S. można rozwinąć na wiele sposobów, np. Save Our Science, Save Our Sailors, Save Our Shops, Student Open Services, czy Save Our Seas – jak w przypadku kampanii S.O.S., która jest tematem tego projektu. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.sealifeeurope.com/research.php (kampania S.O.S. na stronach SeaLife) • http://www.wwf.org.hk/eng/conservation/sos/ (kampania S.O.S. na stronach WWF) 67 Projekt 4: Jak zorganizować kampanię społeczną na temat zagrożonych gatunków morskich? (Let’s start an „Endangered Sea Life” Campaign) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija umiejętności językowe czytając i pisząc teksty dotyczące zagrożonych gatunków morskich oraz dyskutując i przygotowując scenariusze i prezentacje multimedialne, • ćwiczy użycie czasów teraźniejszych, przeszłych i przyszłych oraz konstrukcje zdaniowe z wyrażeniem there is/are, • używa słownictwa związanego z opisem podwodnego świata, • zna podstawowe informacje związane z fauną i florą podwodnego świata i potrafi do nich dotrzeć, • umie przygotować opis rzeczywistego lub fikcyjnego akwenu z jego fauną i florą, • wie, jak przygotować prezentację ciekawych lub zagrożonych gatunków w dowolnej formie (album, film, wystawa, plakat, książka), • rozumie obowiązki człowieka wobec natury, • uświadamia sobie, że część gatunków morskich ginie bezpowrotnie i stara się znaleźć sposoby, by temu zapobiec, • uczy się odpowiedzialności za siebie, swoje życie i zdrowie. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Które gatunki morskie należy szczególnie chronić? 2. Jakie zagrożone gatunki żyją w Morzu Bałtyckim? 3. Jakie organizacje zajmują się ratowaniem zagrożonych gatunków? 4. Z kim należy się skontaktować w sprawie ratowania zagrożonych gatunków z Morza Bałtyckiego? 5. Jakie zagrożenia czyhają na morskie zwierzęta żyjące w polskim morzu? 6. Co można zrobić aby ratować zagrożone ssaki morskie? 7. Dlaczego ważne jest by ratować ginące gatunki? 68 8. Jaki wpływ na nas i nasze życie ma obecność różnych gatunków zwierząt morskich? 9. W jaki sposób można rozpropagować ideę chronienia zwierząt zagrożonych wyginięciem? 10. Jakie formy powinna przybrać kampania S.O.S. dla Bałtyku? 11. W jaki sposób można przekonać do działania nastolatków? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Wykonanie listy zagrożonych gatunków morskich i powodów dla których giną. 2. Sporządzenie notatek dotyczących zagrożeń dla gatunków zwierząt morskich żyjących w Bałtyku. 3. Opracowanie listy sposobów ratowania ginących gatunków. 4. Przygotowanie sondy na temat skuteczności metod tworzenia reklam dla młodzieży. 5. Zaprojektowanie niskobudżetowej kampanii społecznej na rzecz ginących gatunków morskich. 6. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 7. Przygotowanie tekstów do poradnika, broszury reklamowej, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, sztuki teatralnej itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.thedailygreen.com/weird-weather/weather-categories/endangeredsea-creatures-pictures-03112#slide-1 (krótka informacja o zagrożonych gatunkach morskich) • http://www.marineinsight.com/marine/environment/10-endangered-oceanspecies-and-marine-animals/ • http://hassam.hubpages.com/hub/Endangered-Sea-Animals • http://www.wwf.org.hk/eng/conservation/sos/ (kampania S.O.S. na stronach WWF) 69 • http://www.oceanarium.org.pl/index.php?option=com_content&view=article&id =23&Itemid=26 (polska strona internetowa poświęcona zagrożonym ssakom morskim w Bałtyku) • http://wiadomosci.ekologia.pl/rosliny-i-zwierzeta/Baltyckie-morswinyzagrozone,9734.html • http://www.opoka.org.pl/biblioteka/I/IE/baltyksos.html (zagrożenia dla zwierząt w Bałtyku) • http://www.ocean.ug.edu.pl/pages/wersja-polska/o-instytucie.php (Instytut Oceanografii UG) • http://library.thinkquest.org/J0112412/endangered_species_of_the_sea.htm • http://www.seaworld.org/infobooks/Endangered/esvI.html • http://www.seaworld.org/infobooks/endangered/home.html • http://marinebio.org/Oceans/threatened-endangered-species.asp • http://www.nmfs.noaa.gov/pr/species/esa/ 70 Moduł VI: Kuchnie świata (World cuisines) Wprowadzenie do modułu: W dobie globalizacji w wielu aspektach zacierają się różnice narodowe. Dotyczy to także tradycyjnych potraw charakterystycznych dla kuchni różnych krajów i nawyków żywieniowych ich mieszkańców. Nawyki te zależą w dużej mierze od szerokości geograficznej w której zostały ukształtowane oraz od dziejów narodu. W związku z ogromną rolą mediów w naszym życiu oraz niespotykanymi wcześniej możliwościami emigracji w wielu krajach coraz popularniejsze stają się obce, często orientalne potrawy i przepisy kulinarne. Warto więc wspólnie z dziećmi zastanowić się jaki wpływ na nasz własny sposób odżywiania mają coraz popularniejsze potrawy z innych krajów, jak zmieniają się nawyki żywieniowe w Polsce i innych krajach europejskich oraz które obce potrawy i przepisy warto włączyć do naszej książki kucharskiej. Ponieważ o odrębności narodu świadczy jego kultura, a kuchnia narodowa jest jej elementem, warto jednocześnie zastanowić się nad potrzebą jej kultywowania i poznać tradycję żywieniową własnego kraju. Dlatego wszystkie proponowane w tym module projekty oscylują wokół tematu zdrowego żywienia i kuchni narodowych. Ćwiczeniem wprowadzającym do modułu może być dyskusja na temat wyników ankiet przeprowadzonych wśród internautów odwiedzających witrynę internetową The Titanic Awards przyznającą nagrody w kategorii „Najgorszy…” dotyczącej wielu aspektów turystyki. http://www.titanicawards.com/about/background/ . W materiałach dodatkowych prezentowane są wyniki dwóch ankiet (blisko 2000 respondentów z ponad 75 krajów brało udział w tych badaniach) – jedna z nich dotyczy najgorszej kuchni narodowej, druga – najbardziej przereklamowanej kuchni narodowej. Dyskusja może rozwinąć się w wielu kierunkach, ale zacząć można od pytania czy dzieci znają potrawy kuchni wymienionych w tabelach i czy zgadzają się z prezentowanymi w nich wynikami. 71 Projekt 1: Czego można się dowiedzieć o człowieku na podstawie jego sposobu odżywiania? (What can you learn about a person through his heating habits?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija zintegrowane sprawności językowe, czytając teksty kulinarne, dyskutując o zwyczajach żywieniowych, pisząc teksty związane ze zdrowym i niezdrowym żywieniem, • używa zdań rozkazujących, czasów teraźniejszych i przeszłych oraz konstrukcji love/like/hate + -ing wypowiadając się na tematy kulinarne • ćwiczy użycie słownictwa związanego z opisem potraw • zna podstawowe informacje dotyczące zdrowego żywienia oraz problemy zdrowotne związane z niewłaściwym odżywianiem • rozumie różnice kulturowe między ludźmi przejawiające się między innymi w różnicach w jadłospisie i odmiennym łączeniu smaków. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. W jaki sposób można rozumieć powiedzenie: You are what you eat? 2. Co o ludziach jednej narodowości mówi ich tradycyjna kuchnia? 3. Co nawyki żywieniowe mówią o człowieku? 4. Od czego zależą nasze nawyki żywieniowe? Dlaczego powinniśmy dbać by były właściwe? 5. Jaki wpływ na nasze nawyki żywieniowe mają: moda, media, tryb życia, miejsca w których spożywamy posiłki? 6. Dlaczego nawyki żywieniowe różnych grup wiekowych i społecznych różnią się między sobą? 7. Jakie choroby XXI wieku wynikają z niewłaściwych nawyków żywieniowych? 8. W jakim stopniu odżywianie wpływa na pracę mózgu i wyniki w szkole? 9. Jaki jeszcze wpływ na funkcje naszego organizmu ma nasz sposób odżywiania? 72 10. W jaki sposób należy się odżywiać, aby dobrze zadbać o własny rozwój i zdrowie? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Opracowanie wskazówek dla młodzieży dotyczących wpływu odpowiedniego odżywania na rozwój fizyczny i psychiczny człowieka. 2. Przygotowanie i przeprowadzenie ankiety dotyczącej codziennych nawyków żywieniowych, opracowanie wniosków. 3. Opracowanie informatora o chorobach cywilizacyjnych XXI wieku i ich związku ze sposobem odżywiania. 4. Utworzenie listy podobieństw i różnic potraw pochodzących z różnych stron świata. 5. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 6. Przygotowanie tekstów do poradnika, broszury reklamowej, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, sztuki teatralnej itp. Wprowadzeniem do projektu może być analiza danych ze stron internetowych http://store.mintel.com/childrens-eating-and-drinking-habits-uk-february2011?cookie_test=true i http://www.medicalnewstoday.com/releases/225615.php prezentujących wyniki badań dotyczących nawyków żywieniowych brytyjskich dzieci i młodzieży. Można je porównać z nawykami polskich dzieci, które uczniom powinny być znane z autopsji i zastanowić się czy są właściwe czy nie i co można by zmienić. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.odemagazine.com/doc/26/you_do_what_you_eat/ (heating habits and health) • http://www.polishforums.com/food-drink-8/polish-eating-habits-17624/ (eating habits in Poland) • http://www.titanicawards.com/2009/06/17/who-has-the-worlds-worst-nationalcuisine/ (worldwide survey results on the worst world cuisine) 73 • http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/1105056.stm (the influence of TV on British eating habits) • http://store.mintel.com/childrens-eating-and-drinking-habits-uk-february2011?cookie_test=true (British children’s eating habits) • http://en.wikipedia.org/wiki/Food_guide_pyramid (Wikipedia on Food Pyramid) • http://kidshealth.org/kid/stay_healthy/food/pyramid.html (tips on healthy eating) 74 Projekt 2: Przepisy z innych stron świata – jak wpływają na naszą kuchnię? (What influence on Polish cuisine do other cuisins have?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: rozwija zintegrowane sprawności językowe, czytając teksty kulinarne, • dyskutując o przepisach i zwyczajach żywieniowych, pisząc teksty i notatki związane z żywieniem i przepisami kulinarnymi używa • zdań rozkazujących, czasów teraźniejszych i przeszłych oraz konstrukcji love/like/hate + -ing wypowiadając się na temat kulinariów z różnych stron świata • ćwiczy użycie słownictwa związanego z opisem potraw i ich przyrządzania • rozpoznaje cechy charakterystyczne różnych kuchni świata • potrafi dotrzeć do informacji związanych z przepisami z różnych stron świata i przygotować opis dania oraz podać przepis na jego przyrządzenie • przygotowuje prezentację dania w dowolnej formie (film instruktażowy, plakat, książka kucharska, spotkanie degustacyjne) • uświadamia sobie, że nie wszyscy ludzie lubią to samo • nabiera szacunku do innych/odmiennych kultur. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Które potrawy popularne w Polsce pochodzą z innych krajów? 2. Jaka jest przyczyna ich popularności? 3. W jaki sposób potrawy zagraniczne przywędrowały do Polski? 4. W jaki sposób popularność obcych kuchni wpływa na nasze nawyki żywieniowe? 5. Co ma wpływ na kształtowanie się przepisów kulinarnych w różnych szerokościach geograficznych? 6. Dlaczego w jednych kuchniach dominują ostre potrawy a w innych np. tłuste? 7. Jakie przepisy z obcych kuchni warto wprowadzić do polskiego jadłospisu, ze względu na ich walory smakowe lub odżywcze? 75 Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Dokonanie przeglądu oferty dań różnych restauracji, jadłodajni i barów. 2. Opracowanie i przeprowadzenie wśród znajomych sondy dotyczącej najpopularniejszych potraw. 3. Stworzenie na podstawie różnych dostępnych źródeł rankingu popularności obcych potraw w polskiej kuchni. 4. Zapoznanie się z właściwościami różnych przypraw i produktów żywnościowych, powiązanie ich z kuchniami narodowymi i historią. 5. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 6. Przygotowanie tekstów do poradnika, broszury reklamowej, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, sztuki teatralnej, spotkania degustacyjnego itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.polishforums.com/food-drink-8/polish-eating-habits-17624/ (heating habits in Poland) • http://wiki.answers.com/Q/What_is_the_customer_demand_in_the_UK_for_int ernational_food http://www.thesun.co.uk/sol/homepage/news/2844128/Chinese-is-top-grub-inBritain.html • http://www.telegraph.co.uk/foodanddrink/8738040/Foreign-foodies-verdict-onBritish-cuisine.html (foreign cuisines in Britain) • http://www.telegraph.co.uk/foodanddrink/foodanddrinknews/7738203/Majorityof-British-meals-are-now-foreign.html • http://en.wikipedia.org/wiki/British_cuisine • http://www.learnenglish.de/culture/foodculture.htm • http://www.eatoutzone.com/British_Cuisine.htm 76 Projekt 3: Jaki wpływ na kształtowanie potraw narodowych ma historia/szerokość geograficzna? (How does a nation’s history/geography influence the traditional cuisine?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija zintegrowane sprawności językowe, czytając teksty kulinarne, dyskutując o przepisach i zwyczajach żywieniowych, pisząc teksty i notatki związane z żywieniem i przepisami kulinarnymi; • używa zdań rozkazujących, czasów teraźniejszych i przeszłych oraz konstrukcji love/like/hate + -ing wypowiadając się na temat kulinariów z różnych stron świata; • ćwiczy użycie słownictwa związanego z opisem potraw i ich przyrządzania; • rozpoznaje cechy charakterystyczne różnych kuchni świata; • potrafi dotrzeć do informacji związanych z historią przepisów z różnych stron świata i przygotować opis dania oraz podać przepis na jego przyrządzenie; • przygotowuje prezentację dania w dowolnej formie (film instruktażowy, plakat, książka kucharska, spotkanie degustacyjne); • uświadamia sobie, że nie wszyscy ludzie lubią to samo; • nabiera szacunku do innych/odmiennych kultur. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Co miało wpływ na kształtowanie się potraw narodowych w ciągu wieków? 2. Dlaczego w jednych kuchniach dominują ostre potrawy a w innych np. tłuste? 3. W jaki sposób przechowywać i przetwarzać żywność bez lodówek, piekarników czy robotów kuchennych? 4. Co wpływa na różnice w nawykach żywieniowych różnych grup społecznych i narodowych? 5. Jaki wpływ na trawienie i zdrowie mają produkty i potrawy pochodzące z innej niż nasza własna szerokości geograficznej? 6. Jaki wpływ na kuchnie narodów miały ważne w ich kraju wydarzenia historyczne? 77 7. W jaki sposób emigracja ludzi wpływa na tradycyjną kuchnię w różnych krajach? 8. Jak można popularyzować polską kuchnię narodową w kraju i za granicą? 9. Która kuchnia na świecie ma opinię najzdrowszej? Dlaczego? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Zapoznanie się z historią różnych potraw narodowych oraz właściwościami produktów potrzebnych do ich przyrządzenia. 2. Poznanie sposobów radzenia sobie w kuchni bez nowoczesnych urządzeń, Sporządzenie informatora dotyczącego wpływu warunków wytwarzania i przechowywania żywności na kształtowanie się kuchni narodowych. 3. Rozmowy z dietetykami, technologami żywienia, kucharzami, dotyczące zdrowego żywienia i właściwości wielu potraw i przypraw. 4. Przygotowanie i przeprowadzenie ankiety dotyczącej nawyków żywieniowych różnych grup społecznych i narodowych. 5. Zaprojektowanie kampanii społecznej na rzecz popularyzacji kuchni polskiej. 6. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 7. Przygotowanie tekstów do poradnika, broszury reklamowej, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, sztuki teatralnej itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.bl.uk/learning/citizenship/foodstories/Accessible/eatinghabits/chang esineatinghabits.html (changes in the British cuisine over years) • http://www.globalgourmet.com/destinations/ (traditional recipes from all over the world) • http://www.enotes.com/national-cuisines-idea-reference/national-cuisines-idea • http://travel.nationalgeographic.com/travel/top-10/national-food-dishes/ • http://www.eatoutzone.com/British_Cuisine.htm 78 Projekt 4: Jak powinna wyglądać zdrowa dieta nastolatka? (What should a healthy teenager diet be like?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija zintegrowane sprawności językowe, czytając teksty kulinarne, dyskutując o zwyczajach żywieniowych, pisząc teksty i notatki związane z żywieniem i przepisami kulinarnymi; • używa zdań rozkazujących, czasów Present Simple, Present Continuous, Past Simple oraz konstrukcji love/like/hate + -ing wypowiadając się na temat kulinariów z różnych stron świata; • ćwiczy użycie słownictwa związanego z opisem potraw i ich przyrządzania • zna podstawowe informacje dotyczące zdrowego żywienia oraz problemy zdrowotne związane z niewłaściwym odżywianiem; • przygotowuje prezentację menu w dowolnej formie (film instruktażowy, plakat, książka kucharska, spotkanie degustacyjne;) • uświadamia sobie, że nie wszyscy ludzie lubią to samo. Materiały pomocnicze do tematu projektu 1. Jakie składniki powinna dostarczać organizmowi dieta nastolatka? 2. Czym różnią się potrzeby organizmu dziecka, nastolatka i dorosłego? 3. Dlaczego niektóre produkty żywnościowe (np. Coca Cola) nie powinny się znajdować w diecie dzieci i młodzieży? 4. Jakie wartości odżywcze mają ulubione przekąski dzieci: chipsy, batoniki, chrupki, napoje gazowane? 5. Do jakiego stopnia można zgodzić się ze stwierdzeniem, że dobre jest zawsze to, co zakazane? 6. Jak można połączyć wartościowe potrawy i ulubione przekąski w zdrową dietę? 7. Jakie są przyczyny coraz częstszych problemów dzieci i młodzieży z nadwagą? 8. W jaki sposób można regulować wagę ciała odpowiednim żywieniem? 79 9. Jakie mogą być negatywne skutki odchudzania? 10. Jakie są zalety i wady zdrowego odżywiania? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Zebranie informacji i wykonanie listy produktów żywnościowych, które są zdrowe / szkodliwe w diecie nastolatka. 2. Przeprowadzenie analizy składu wielu popularnych wśród nastolatków posiłków i przekąsek – pod względem ich wartości odżywczej. 3. Dokonanie przeglądu diet odchudzających, sprawdzenie informacji dotyczących ich skuteczności i skutków zdrowotnych dla organizmu. 4. Zebranie i uporządkowanie porad dotyczących zdrowych nawyków żywieniowych oraz przepisów na potrawy rekomendowane dla nastolatków. 5. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 6. Przygotowanie tekstów i obrazków do poradnika, książki kucharskiej, na stronę internetową itp. Wprowadzeniem do projektu może być dopasowanie grup produktów żywnościowych do piramidy żywieniowej (w materiałach dodatkowych) i dyskusja nad tym dlaczego ta piramida właśnie tak wygląda i na ile nawyki żywieniowe uczniów zgadzają się z zaleceniami dietetyków. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.emaxhealth.com/22/310.html (tips on healthy food) • http://kidshealth.org/parent/nutrition_fit/nutrition/habits.html (healthy eating - what does it mean?) • http://www.slimkids.com/free_%20teen_diet_page.htm (obesity prevention and healing) • http://diet.lovetoknow.com/wiki/Healthy_Diet_for_Teenagers (tips on healthy diet for teenagers) • http://diet.lovetoknow.com/wiki/Disadvantage_of_Eating_Healthy (advantages and disadvantages of healthy diet) 80 • http://diet.lovetoknow.com/wiki/Consequences_of_Not_Eating_a_Healthy_Bre akfast (healthy breakfast - the most important meal of the day) • http://www.cdc.gov/HealthyYouth/keystrategies/get-started.htm (how to start your diet) • http://www.slimkids.com/free_%20teen_diet_page.htm (foods helping lose/gain weight) • http://www.annecollins.com/teen-weight-loss-healthy-eating.htm (dieting vs healthy eating) 81 Moduł VII: Książki, które kochamy (The books we love) Wprowadzenie do modułu W czasach dominacji mediów elektronicznych czytanie książek stało się czynnością mało popularną. Wielu uczniów myśli o takim relaksie wręcz z niechęcią. Dlatego projekt, który pokazuje, że książki i ich bohaterowie są niezwykle interesujący, że z książek i od ich bohaterów można się wiele nauczyć może być dobrą zachętą do czytania. Analiza popularnych i bliskich uczniom utworów literackich może być dla nich okazją do spostrzeżenia, że życie i problemy bohaterów książek – nawet jeśli są czarodziejami z Hogwartu – bardzo przypominają ich własne i wiele się można od nich nauczyć. Także pierwsze próby literackie podejmowane podczas pracy nad projektami są okazją do bardziej przyjaznego spojrzenia na literaturę i czytelnictwo. 82 Projekt 1: Jak wyglądałby mój wspólny dzień z ulubioną postacią książkową? (A day in the company of my favourite book character) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • doskonali umiejętności językowe czytając literaturę dziecięcą, dyskutując i pisząc własne teksty, • ćwiczy użycie czasów teraźniejszych, przeszłych i przyszłych, • poszerza słownictwo dotyczące opisu sytuacji, miejsc i postaci, • zna kilka wybranych pozycji książkowych w języku angielskim, • potrafi wyodrębnić ważne wątki w fabule książki, • dokonuje prostej analizy postępowania bohaterów utworu literackiego • umie przełożyć treść książki na język innych form (filmu, przedstawienia, komiksu itp.), • wyszukuje informacje dotyczące postaci w treści utworu i porządkuje je, • poszerza wiedzę, uczy się stawiać pytania i szukać na nie odpowiedzi, • rozwija wyobraźnię, twórcze myślenie, umiejętności pisarskie, • rozwija zainteresowanie literaturą i pozytywne uczucia wobec niej, Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Za co podziwiamy nasze ulubione postacie książkowe? 2. Jak zaplanował(a)bym dzień z moją ulubioną postacią książkową? 3. Jakie aspekty mojego życia zaprezentował(a)bym mojej ulubionej postaci? Dlaczego? 4. Dlaczego chciał(a)bym spędzić ten dzień akurat z tą postacią? 5. Jaki wpływ na nasze życie mają przeczytane książki? 6. W jaki sposób bohaterowie moich ulubionych książek wpływają na moje życie? 7. Jak wyglądałoby życie mojego ulubionego bohatera w moim świecie a moje w jego? 8. Jak wizytę mojej ulubionej postaci przyjęliby moi znajomi i rodzina? 83 9. W jakim stopniu problemy bohaterów książek przypominają nasze własne problemy? 10. W jaki sposób bohaterowie książek wspomagają nas w rozwiązywaniu problemów? 11. Czego możemy się nauczyć od naszych ulubionych bohaterów literackich? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Wykonanie listy ulubionych postaci książkowych wraz z cechami za które je podziwiamy. 2. Przeprowadzenie dyskusji na temat wpływu przeczytanych książek na indywidualne wybory życiowe, kształtowanie się indywidualnego stylu i przekonań. 3. Zaplanowanie programu dnia z ulubionym bohaterem. 4. Przeprowadzenie dyskusji dotyczącej możliwości znalezienia w powieściach podpowiedzi do rozwiązywania własnych życiowych problemów. 5. Opracowanie listy różnic i podobieństw pomiędzy życiem realnym a tym prezentowanym na kartach ulubionych książek. 6. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 7. Przygotowanie tekstów na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, sztuki teatralnej itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://childrensbooksguide.com/top-100 • http://imaginationsoup.net/2009/10/favorite-book-character-costumes/ • http://www.notimeforflashcards.com/2012/02/75-childrens-books-that-buildcharacter.html • http://www.telegraph.co.uk/culture/books/booknews/8143303/The-25-bestchildrens-books.html 84 Projekt 2: Jak książki i ich bohaterowie wpływają na nasze życie? (What is the influence of books and the literary characters on our lives?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • doskonali umiejętności językowe czytając literaturę dziecięcą, dyskutując i pisząc własne teksty, • ćwiczy użycie czasów teraźniejszych, przeszłych i przyszłych, • poszerza słownictwo dotyczące opisu sytuacji, miejsc i postaci, • zna kilka wybranych pozycji książkowych w języku angielskim, • potrafi wyodrębnić ważne wątki w fabule książki, • dokonuje prostej analizy postępowania bohaterów utworu literackiego • umie przełożyć treść książki na język innych form (filmu, przedstawienia, komiksu itp.), • wyszukuje informacje dotyczące postaci w treści utworu i porządkuje je, • poszerza wiedzę, uczy się stawiać pytania i szukać na nie odpowiedzi, • rozwija wyobraźnię, twórcze myślenie, umiejętności pisarskie, • potrafi odczytać moralne przesłanie przeczytanego utworu, • rozwija zainteresowanie literaturą i pozytywne uczucia wobec niej, Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu: 1. Za co podziwiamy nasze ulubione postacie książkowe? 2. Jaki wpływ na nasze życie mają przeczytane książki? 3. W jaki sposób bohaterowie moich ulubionych książek wpływają na moje życie? 4. Jak wyglądałoby życie mojego ulubionego bohatera w moim świecie a moje w jego? 5. W jakim stopniu problemy bohaterów książek przypominają nasze własne problemy? 6. W jaki sposób bohaterowie książek wspomagają nas w rozwiązywaniu problemów? 7. Czego możemy się nauczyć od naszych ulubionych bohaterów literackich? 85 8. Dlaczego wiele książek doczekało się ekranizacji? 9. Co jest lepsze – książka czy jej ekranizacja? Dlaczego? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Wykonanie listy ulubionych postaci książkowych wraz z cechami za które je podziwiamy. 2. Przeprowadzenie dyskusji na temat wpływu przeczytanych książek na indywidualne wybory życiowe, kształtowanie się indywidualnego stylu i przekonań. 3. Przeprowadzenie dyskusji dotyczącej możliwości znalezienia w powieściach podpowiedzi do rozwiązywania własnych życiowych problemów. 4. Opracowanie listy różnic i podobieństw pomiędzy życiem realnym a tym prezentowanym na kartach ulubionych książek. 5. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 6. Przygotowanie tekstów na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, sztuki teatralnej itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://childrensbooksguide.com/top-100 • http://imaginationsoup.net/2009/10/favorite-book-character-costumes/ • http://www.notimeforflashcards.com/2012/02/75-childrens-books-that-buildcharacter.html • http://www.telegraph.co.uk/culture/books/booknews/8143303/The-25-bestchildrens-books.html 86 Projekt 3: Jak wypromować jedną z najlepszych polskich pozycji literackich na światowy bestseller? (How to promote the best Polish book abroad?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • doskonali umiejętności językowe czytając literaturę dziecięcą, dyskutując i pisząc własne teksty, • ćwiczy użycie czasów teraźniejszych, przeszłych i przyszłych, • poszerza słownictwo dotyczące opisu sytuacji, miejsc i postaci, • zna kilka wybranych pozycji książkowych w języku polskim, • potrafi wyodrębnić ważne wątki w fabule książki, • dokonuje prostej analizy postępowania bohaterów utworu literackiego • umie przełożyć treść książki na język innych form (filmu, przedstawienia, komiksu itp.), • wyszukuje informacje dotyczące postaci w treści utworu i porządkuje je, • poszerza wiedzę, uczy się stawiać pytania i szukać na nie odpowiedzi, • rozwija wyobraźnię, twórcze myślenie, umiejętności pisarskie, • potrafi tworzyć teksty reklamowe, • umie zainteresować czytelnika, • potrafi odczytać moralne przesłanie przeczytanego utworu, • rozwija zainteresowanie literaturą i pozytywne uczucia wobec niej, Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu: 1. Które pozycje książkowe w polskiej literaturze warto promować za granicą? Dlaczego? 2. Którzy bohaterowie literaccy najlepiej zaznajomią czytelników z innych kręgów kulturowych z naszym krajem? 3. Jakie elementy fabuły warto podkreślić? 4. W jaki sposób można zachęcić zagranicznych czytelników do zapoznania się z książką? 5. Jakim rodzajem reklamy najłatwiej będzie dotrzeć do grupy czytelników? 87 6. Jakie działania warto podjąć ? 7. Które media można wykorzystać do promocji książek? W jaki sposób? 8. Jakie argumenty najlepiej przekonają czytelników o wartości polecanych im książek? 9. Jakie dodatkowe działania albo oferty mogą towarzyszyć promocji polskich książek? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Wykonanie listy polskich książek dla dzieci i młodzieży, które zasługują na uwagę. 2. Opracowanie listy rzeczy, które warto innym o Polsce opowiedzieć. 3. Badanie rynku z uwzględnieniem obecnie panujących mód i stopnia popularności różnych tekstów. 4. Przeprowadzenie ankiety dotyczącej ulubionych książek, których rodzina i znajomi używają, ponieważ są wysokiej jakości. 5. Opracowanie charakterystyki grupy docelowej, do której chcemy trafić z reklamą polskich książek. 6. Wybór książki (książek) i opracowanie recenzji 7. Zaprojektowanie niskobudżetowej kampanii reklamowej. 8. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 9. Przygotowanie tekstów na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, sztuki teatralnej itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://childrensbooksguide.com/top-100 • http://imaginationsoup.net/2009/10/favorite-book-character-costumes/ • http://www.notimeforflashcards.com/2012/02/75-childrens-books-that-buildcharacter.html • http://www.telegraph.co.uk/culture/books/booknews/8143303/The-25-bestchildrens-books.html 88 Projekt 4: Jak zorganizować warsztaty pisarskie dla początkujących? (How to organise a workshop for beginner writers?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • doskonali umiejętności językowe czytając literaturę dziecięcą, dyskutując i pisząc własne teksty, • ćwiczy użycie czasów teraźniejszych, przeszłych i przyszłych, • poszerza słownictwo dotyczące opisu sytuacji, miejsc i postaci, • zbiera i selekcjonuje istotne dla niego informacje, • analizuje i przetwarza zebrane informacje tak, by osiągnąć zamierzone cele, • poszerza wiedzę, uczy się stawiać pytania i szukać na nie odpowiedzi, • rozwija wyobraźnię, twórcze myślenie, umiejętności pisarskie, • potrafi tworzyć teksty reklamowe, • umie zainteresować czytelnika, • rozwija umiejętności organizacyjne i zdolność współdziałania. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu: 1. O czym należy pamiętać organizując warsztaty pisarskie dla początkujących? 2. Jakie są koszty organizacji takiego przedsięwzięcia? 3. W jaki sposób można sfinansować organizację kursu? 4. W jaki sposób zorganizować zapisy i rejestrację uczestników? 5. Kto może prowadzić zajęcia i opracować program warsztatów? 6. Jak zadbać o wyżywienie uczestników podczas kursu? 7. Które media można wykorzystać do promocji warsztatów? W jaki sposób? 8. Jakie argumenty najlepiej przekonają potencjalnych uczestników, że warto się zapisać na warsztaty? 89 Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Opracowanie listy rzeczy, o których należy pamiętać organizując szkolenie. 2. Zapewnienie sali wykładowej, potrzebnego sprzętu, wykładowcy/ wykładowców oraz wyżywienia dla uczestników. 3. Opracowanie programu warsztatów, dopasowanie czasu trwania kursu. 4. Kalkulacja kosztów, wybór metody finansowania. 5. Organizacja zapisów, rejestracji na warsztatach, potwierdzenia udziału itp. 6. Zaprojektowanie niskobudżetowej kampanii reklamującej warsztaty. 7. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 8. Przygotowanie tekstów na stronę internetową, plakat, itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.wikihow.com/Write-a-Bestseller • http://sprott.physics.wisc.edu/pickover/bestseller.html • http://www.writersdigest.com/writing-articles/by-writing-level/havent-writtenanything-yet • http://www.caroclarke.com/fourfaults.html 90 Moduł VIII: Domowi ulubieńcy (Pets) Wprowadzenie do modułu Dzieci bardzo lubią bawić się ze zwierzętami i często proszą rodziców o kupienie im psa, kotka albo bardziej egzotycznego „przyjaciela”, którym mogłyby się zajmować w domu. Zainteresowanie to bardzo często bywa jednak krótkotrwałe i domowy zwierzak szybko nudzi się – jak stara zabawka. Wtedy odpowiedzialność za dodatkowego członka rodziny spada najczęściej na rodziców, gdy tymczasem to dzieci, opiekując się wymarzonym przez siebie zwierzątkiem, powinny nauczyć się odpowiedzialności za siebie i innych. Projekty w których uczniowie muszą odpowiedzieć sobie na wiele pytań związanych z wyborem odpowiedniego zwierzątka domowego, roztaczaniem nad nim odpowiedniej opieki mogą im pomóc w uświadomieniu sobie, jakich obowiązków będą musieli się podjąć decydując się na kupno jednego z nich. Ważne także jest, aby dzieci zdały sobie sprawę z tego, że nie każde zwierzę, które ślicznie wygląda na zdjęciu albo w telewizji może być hodowane w domu, albo w mieszkaniu. Wiele dzikich zwierząt (jak na przykład węże czy jadowite pająki) mogłoby być zagrożeniem dla domowników albo ich sąsiadów, a inne po prostu nie przeżyłyby długo w niewoli, gdyż stworzone są do życia na wolności, z dala od cywilizacji. 91 Projekt 1: Poradnik domowych hodowców – jak wybrać odpowiednie dla siebie zwierzątko i jak o nie dbać? (A pet owner’s handbook – how to choose and look after a pet?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija zintegrowane sprawności językowe czytając o zwyczajach zwierząt i opisując je oraz prowadząc dyskusje na temat sposobów opiekowania się nimi, • nabiera sprawności językowej w udzielaniu rad przy pomocy zdań rozkazujących i wyrażeń typu you should..., you’d better…, I think that…, • opisuje wygląd zwierząt i ich zwyczaje, używając odpowiednich czasów gramatycznych oraz zdań z określnikami ilościowymi, • określa obowiązki właścicieli wobec zwierząt domowych, używając wyrażenia have to, • posługuje się słownictwem związanym z opisem zwierząt i ich zwyczajów/trybu życia, • potrafi dotrzeć do informacji związanych ze sposobami opieki nad zwierzętami domowymi oraz przygotować opisy zwierząt, ich trybu życia, przyzwyczajeń i cech charakterystycznych, • nabiera szacunku do zwierząt i ich obyczajów. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu: 1. Które zwierzęta mogą być hodowane w domu? 2. Jakie cechy powinien mieć domowy hodowca? 3. Dlaczego nie powinno się w domu hodować węży, jadowitych pająków i innych niebezpiecznych dzikich zwierząt? 4. Co trzeba wziąć pod uwagę planując zakup zwierzątka? 5. Jakie obowiązki trzeba przyjąć na siebie mając w domu zwierzę? 6. Jak należy planować dzień, żeby potrzeby naszego zwierzątka nie zostały zaniedbane? 92 7. W jakim celu trzeba odwiedzić weterynarza? 8. Jakich formalności należy dopełnić kupując zwierzę? 9. Co trzeba wiedzieć o rasach psów albo kotów – jeśli kupujemy jedno z tych zwierząt? 10. Jakich informacji o zwierzęciu należy poszukać zanim się go kupi? 11. Gdzie szukać porad dotyczących opieki nad hodowanym zwierzątkiem? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Opracowanie listy zwierząt polecanych jako domowe, a także listy proponowanych niezwykłych, rzadkich domowych ulubieńców. 2. Przygotowanie sylwetki domowego hodowcy. 3. Opracowanie karty obowiązków domowego hodowcy. 4. Przygotowanie listy działań, jakie należy podjąć kupując zwierzątko domowe. 5. Opracowanie listy zagrożeń związanych z hodowaniem w domu zwierząt egzotycznych, dzikich, jadowitych itp. 6. Przygotowanie zestawu wskazówek dotyczących wiedzy, jaką o swoim zwierzątku powinien zdobyć domowy hodowca. 7. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 8. Przygotowanie tekstów do poradnika, na stronę internetową, plakat, scenariusza filmu, audycji radiowej, itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.pets.com/ • http://www.petdoctors.co.uk/pet-advice/pet-care-for-kids/ tips on looking after pets • http://pets.webmd.com/ask-pet-health-11/vets-pet-care tips on looking after pets • http://www.cracked.com/article_19527_5-ridiculous-animal-myths-that-youprobably-believe.html • Serwis youtube.com: • http://www.youtube.com/watch?v=OjJ0_H90Ylk 93 Projekt 2: Zwierzątka domowe i ich właściciele – co ich łączy? (Pets and their owners – what do they have in common?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija zintegrowane sprawności językowe czytając o zwyczajach zwierząt i opisując je oraz prowadząc dyskusje na temat sposobów opiekowania się nimi, • nabiera sprawności językowej w udzielaniu rad przy pomocy zdań rozkazujących i wyrażeń typu you should..., you’d better…, I think that…, • opisuje wygląd ludzi i zwierząt oraz zwyczaje tych drugich, używając odpowiednich czasów gramatycznych oraz zdań z określnikami ilościowymi, • określa obowiązki właścicieli wobec zwierząt domowych, używając wyrażenia have to, • posługuje się słownictwem związanym z opisem zwierząt, ich zwyczajów, trybu życia, • potrafi dotrzeć do informacji związanych ze sposobami opieki nad zwierzętami domowymi oraz przygotować opisy zwierząt, ich trybu życia, przyzwyczajeń i cech charakterystycznych, • nabiera szacunku do zwierząt i ich obyczajów. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu: 1. Jakie cechy powinien mieć domowy hodowca? 2. Dlaczego niektórzy ludzie wybierają spokojne zwierzęta a inni groźne, drapieżne? 3. Co podoba się ludziom w dzikich zwierzętach i sprawia, że chcą je hodować w domu? 4. Na ile prawdziwe jest twierdzenie, że „właściciel i jego zwierzę stają się do siebie podobni”? 5. W jaki sposób zwierzęta wpływają na styl życia i zachowanie swoich właścicieli? 6. W jaki sposób właściciele kształtują charakter i zachowanie swoich pupilków? 94 7. Czym jest tresura? Do czego jest potrzebna? 8. W jaki sposób tresura wpływa na posłuszeństwo zwierzęcia? 9. Czy można zmienić charakter zwierzęcia poprzez tresurę? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Opracowanie listy zwierząt możliwych do hodowania w domu – i tych popularnych i tych rzadkich. 2. Przygotowanie sylwetki domowego hodowcy. 3. Opracowanie karty obowiązków domowego hodowcy. 4. Zebranie informacji nt. motywów jakimi kierują się ludzie kupując zwierzątko domowe. 5. Opracowanie listy zagrożeń związanych z hodowaniem w domu zwierząt egzotycznych, dzikich, jadowitych itp. 6. Zebranie informacji dotyczących tresury domowych ulubieńców. 7. Przeprowadzenie rozmów z hodowcami, weterynarzami, psychologami nt. wzajemnego oddziaływania na siebie zwierząt i ich właścicieli. 8. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 9. Przygotowanie tekstów do poradnika, na stronę internetową, plakat, scenariusza filmu, audycji radiowej, itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.youtube.com/watch?v=OjJ0_H90Ylk • http://www.telegraph.co.uk/news/uknews/1567498/Pets-and-owners-becomemore-alike-over-time.html • http://www.doyoulooklikeyourdog.com/ • http://www.petsugar.com/Do-You-Look-Like-Your-Pet-1810245 • http://www.funnyordie.com/videos/8b0bd5cd1b/jon-benjamin-has-a-van-looklike-your-pet • http://sciencenetlinks.com/science-news/science-updates/dogs-and-theirowners/ 95 Projekt 3: Dlaczego nie wszystkie zwierzęta nadają się na domowych ulubieńców? (Why some animals do not make good pets?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija zintegrowane sprawności językowe czytając o zwyczajach zwierząt i opisując je oraz prowadząc dyskusje na temat sposobów opiekowania się nimi, • nabiera sprawności językowej w udzielaniu rad przy pomocy zdań rozkazujących i wyrażeń typu you should..., you’d better…, I think that…, • opisuje wygląd zwierząt i ich zwyczaje, używając odpowiednich czasów gramatycznych oraz zdań z określnikami ilościowymi, • określa obowiązki właścicieli wobec zwierząt domowych, używając wyrażenia have to, • posługuje się słownictwem związanym z opisem zwierząt, ich zwyczajów, trybu życia, • potrafi dotrzeć do informacji związanych ze sposobami opieki nad zwierzętami domowymi oraz przygotować opisy zwierząt, ich trybu życia, przyzwyczajeń i cech charakterystycznych • nabiera szacunku do zwierząt i ich obyczajów. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu: 1. Jakie są cechy idealnego zwierzęcia domowego? 2. Jakie cechy zwierzęcia wykluczają możliwość hodowania go w domu? 3. Czym jest tresura? Czemu służy? 4. W jakim stopniu tresura może wpłynąć na zachowanie zwierzęcia i jego posłuszeństwo? 5. Do jakich warunków życia musi być przyzwyczajone zwierzę, które chcemy hodować w domu? 6. Na ile ważne jest porównanie klimatu kraju w którym zwierzę będzie hodowane i kraju z którego pochodzi? 96 7. O czym musi wiedzieć przyszły właściciel zwierzęcia zanim go przyjmie pod swój dach? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Przygotowanie listy zwierząt możliwych do hodowania w domu – i tych popularnych i tych rzadkich. 2. Opracowanie listy zagrożeń związanych z hodowaniem w domu zwierząt egzotycznych, dzikich, jadowitych itp. 3. Opracowanie profilu idealnego zwierzątka domowego, 4. Zebranie informacji dotyczących tresury i wychowania domowych ulubieńców. 5. Przygotowanie zestawu wskazówek dotyczących wiedzy, jaką o swoim zwierzątku powinien zdobyć domowy hodowca. 6. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 7. Przygotowanie tekstów do poradnika, na stronę internetową, scenariusza filmu, audycji radiowej, itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.youtube.com/watch?v=OjJ0_H90Ylk • http://listverse.com/2010/04/16/10-beasts-that-used-to-be-mythical/ • http://wychowanie-psa.dozdrowia.com/tresura-psa.php • http://en.wikipedia.org/wiki/Dog_training • http://www.cesarsway.com/channel/dog-training • http://www.dog-obedience-training-review.com/ • http://www.youtube.com/watch?v=OjJ0_H90Ylk • http://www.youtube.com/watch?v=9vlXqT13AVc • http://www.youtube.com/user/tab289 97 plakat, Moduł IX: Polska – moja Ojczyzna (My homeland – Poland) Wprowadzenie do modułu Były czasy, kiedy uczestnictwo we wszelkiego rodzaju uroczystościach i akademiach patriotycznych było obowiązkiem narzuconym przez władze. Po nich, na zasadzie naturalnej reakcji, ludzie – poza osobami publicznymi – zaniedbali nieco obchody świąt państwowych. Częściowy brak patriotyzmu przejawiał się też bardzo często w negatywnym sposobie postrzegania i mówienia o Polsce, negatywnych porównaniach własnego kraju do innych oraz wstydzeniu się faktu, że jest się Polakiem. Takie zachowania często obserwowałam wśród swoich uczniów, dlatego uważam, że lekcje, które pośrednio będą kształtować u uczniów szacunek i miłość do Ojczyzny, poprzez naukę o symbolach narodowych i ich historii oraz budować autentyczny, niewymuszony patriotyzm mają nieocenioną wartość. Na potrzebę kształtowania patriotycznych postaw coraz częściej zwracają uwagę ministrowie edukacji i politycy. Ważne jest jednak, by nie były one wymuszane poprzez obowiązek uczestniczenia w nudnych akademiach, ale by powstawały w wyniku twórczych dyskusji, poszukiwań i odkrywania ciekawych faktów z historii. Badanie historii symboli narodowych, a pośrednio także poznawanie historii narodu, porównywanie własnych postaw do postaw obywateli innych krajów to okazja do wielu wspaniałych lekcji patriotyzmu, który narodzi się z prawdziwej potrzeby serca. 98 Projekt 1: Symbole narodowe dawniej i teraz – jakie jest ich znaczenie w życiu narodu? (The past and the present of national symbols – what is their significance in the life of a nation?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija zintegrowane sprawności językowe czytając, dyskutując i opracowując na piśmie materiały dotyczące historii symboli narodowych Polski, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych Ameryki, • ćwiczy zdania w czasach przeszłych Past Simple i Past Continuous w stronie czynnej oraz w czasie Past Simple w stronie biernej, • używa słownictwa służącego do opisania elementów flagi lub godła, • dociera do informacji dotyczących historii flag i innych symboli narodowych, • zna historię symboli narodowych, • potrafi zinterpretować symbolikę flag i godeł narodowych, • wie, jaką wartość i jakie znaczenie dla każdego narodu mają jego symbole narodowe, • uczy się szacunku dla symboli narodowych. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu: 1. Skąd się wzięły symbole narodowe? 2. Jaką rolę w życiu narodu spełniają symbole narodowe? 3. Co symbolizują flaga i godło? 4. Jaką rolę odgrywa hymn narodowy? 5. Po co narodom potrzebne są symbole? 6. Czym są symbole narodowe w trudnych czasach próby? 7. Dlaczego symbolom narodowym należy się szacunek? 8. Jak powinien się przejawiać? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Zapoznanie się z historią i symboliką hymnu narodowego, godła i flagi. 99 2. Przeprowadzenie rozmów z rodzicami, nauczycielami, pasjonatami historii 3. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 4. Przygotowanie tekstów do broszury, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.wos.org.pl/polskie-symbole-narodowe-i-ich-historia.html • http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=2DrXgj1NwN8 • http://godlo.pl/historia-polski/ • http://www.youtube.com/watch?v=XxuxKiYU-zU (PL) • http://en.wikipedia.org/wiki/Coat_of_arms_of_Poland • http://www.president.pl/en/about-poland/national-symbols/ • http://www.staypoland.com/poland-national-symbols.htm • http://www.polish-flag.com/ • http://www.youtube.com/watch?v=M1wLtAXDgqg (USA) • http://www.dltk-kids.com/usa/anthem.htm • http://en.wikipedia.org/wiki/The_Star-Spangled_Banner • http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_official_United_States_national_symbols • http://www.enchantedlearning.com/history/us/symbols/ • http://sidds123450.hubpages.com/hub/National-Symbols-Of-United-States-OfAmerica • http://www.statesymbolsusa.org/National_Symbols/National-Symbols.html • http://www.youtube.com/watch?v=tN9EC3Gy6Nk (UK) • http://en.wikipedia.org/wiki/God_Save_the_Queen • http://resources.woodlands-junior.kent.sch.uk/customs/questions/anthem.html • http://en.wikipedia.org/wiki/National_symbols_of_England • http://en.wikipedia.org/wiki/Symbols_of_the_United_Kingdom,_the_Channel_I slands_and_the_Isle_of_Man • http://resources.woodlandsjunior.kent.sch.uk/customs/questions/index/symbols.htm • http://resources.woodlands-junior.kent.sch.uk/customs/questions/flowers.html • http://resources.woodlands-junior.kent.sch.uk/customs/questions/symbols.html 100 Projekt 2: Historia symboli narodowych – jak i dlaczego się zmieniały? (The history of national symbols – how and why have they been changing through centuries?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija zintegrowane sprawności językowe czytając, dyskutując i opracowując na piśmie materiały dotyczące historii symboli narodowych Polski, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych Ameryki, • ćwiczy zdania w czasach przeszłych Past Simple i Past Continuous w stronie czynnej oraz w czasie Past Simple w stronie biernej, • używa słownictwa służącego do opisania elementów flagi lub godła, • dociera do informacji dotyczących historii flag i innych symboli narodowych, • zna historię symboli narodowych, • potrafi zinterpretować symbolikę flag i godeł narodowych, • wie, jaką wartość i jakie znaczenie dla każdego narodu mają jego symbole narodowe, • uczy się szacunku dla symboli narodowych. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu: 1. Skąd się wzięły symbole narodowe? 2. Czym były symbole narodowe w trudnych czasach wojen? 3. Jaki wpływ na powstanie i zmiany symboli narodowych miała historia narodu? 4. Czym różnią się symbole różnych narodów? 5. W czym podobne są do siebie symbole różnych narodów? 6. Jakie podobieństwa i różnice można znaleźć w historii powstania i zmian symboli narodowych różnych narodów 7. W jaki sposób symbole narodowe odzwierciedlają cechy narodu, który się nimi posługuje? 8. Jaki był stosunek obywateli kraju do jego symboli narodowych na przestrzeni wieków? 101 Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Zapoznanie się z historią i symboliką polskiego hymnu narodowego, godła i flagi. 2. Zapoznanie się z historią i symboliką hymnu narodowego, godła i flagi krajów anglojęzycznych np. USA, Wielkiej Brytanii. 3. Przeprowadzenie rozmów z rodzicami, nauczycielami, pasjonatami historii. 4. Porównanie wiadomości dotyczących symboli narodowych kilku krajów – znalezienie różnic i podobieństw. 5. Opracowanie zestawu cech narodowych odzwierciedlonych w symbolach. 6. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 7. Przygotowanie tekstów do broszury, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.wos.org.pl/polskie-symbole-narodowe-i-ich-historia.html • http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=2DrXgj1NwN8 • http://godlo.pl/historia-polski/ • http://www.youtube.com/watch?v=XxuxKiYU-zU (PL) • http://en.wikipedia.org/wiki/Coat_of_arms_of_Poland • http://www.president.pl/en/about-poland/national-symbols/ • http://www.staypoland.com/poland-national-symbols.htm • http://www.polish-flag.com/ • http://www.youtube.com/watch?v=M1wLtAXDgqg (USA) • http://www.dltk-kids.com/usa/anthem.htm • http://en.wikipedia.org/wiki/The_Star-Spangled_Banner • http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_official_United_States_national_symbols • http://www.enchantedlearning.com/history/us/symbols/ • http://sidds123450.hubpages.com/hub/National-Symbols-Of-United-States-OfAmerica • http://www.statesymbolsusa.org/National_Symbols/National-Symbols.html • http://www.youtube.com/watch?v=tN9EC3Gy6Nk (UK) 102 • http://en.wikipedia.org/wiki/God_Save_the_Queen • http://resources.woodlands-junior.kent.sch.uk/customs/questions/anthem.html • http://en.wikipedia.org/wiki/National_symbols_of_England • http://en.wikipedia.org/wiki/Symbols_of_the_United_Kingdom,_the_Channel_I slands_and_the_Isle_of_Man • http://resources.woodlandsjunior.kent.sch.uk/customs/questions/index/symbols.htm • http://resources.woodlands-junior.kent.sch.uk/customs/questions/flowers.html • http://resources.woodlands-junior.kent.sch.uk/customs/questions/symbols.html 103 Projekt 3: Tożsamość narodowa – do czego jest potrzebna w dobie europejskiej integracji? (National identity – for what is it needed in the times of European integration?) Cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija zintegrowane sprawności językowe czytając, dyskutując i opracowując na piśmie materiały dotyczące historii różnych narodów: Polski, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych Ameryki, • ćwiczy zdania w czasach przeszłych Past Simple i Past Continuous w stronie czynnej oraz w czasie Past Simple w stronie biernej, • używa słownictwa służącego do opisania cech charakterystycznych wybranego narodu, • dociera do informacji dotyczących historii różnych nacji, • wie, jaką wartość i jakie znaczenie dla każdego narodu mają jego symbole narodowe, kultura, tożsamość, • uczy się szacunku dla Ojczyzny. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu: 1. Dlaczego ważna jest tożsamość narodowa? 2. Komu przeszkadza odrębna tożsamość narodów tworzących wspólnotę europejską? 3. Co tracimy rezygnując z własnej kultury i odrębności narodowej? 4. Jaką rolę w życiu narodu spełnia jego kultura? 5. Do czego potrzebujemy poczucia tożsamości narodowej? 6. W jakich czasach tożsamość narodowa najbardziej się uwidaczniała? 7. Skąd bierze się patriotyzm? 8. Dlaczego Ojczyźnie należy się szacunek? 9. Jak powinien się przejawiać? 10. Dlaczego między narodami w wielu aspektach występują różnice? 104 Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Przeprowadzenie rozmów z rodzicami, nauczycielami, pasjonatami historii. 2. Oglądnięcie filmu o tematyce patriotycznej, dyskusja. 3. Opracowanie sylwetki patrioty. 4. Zdefiniowanie pojęcia tożsamości narodowej. 5. Opracowanie międzynarodowego i narodowego kodeksu patriotycznego dla krajów-członków Unii Europejskiej. 6. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 7. Przygotowanie tekstów do broszury, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://en.wikipedia.org/wiki/National_identity • http://www.historytoday.com/robert-colls/british-national-identity • http://plato.stanford.edu/entries/patriotism/ • http://www.brainyquote.com/quotes/topics/topic_patriotism.html • http://www.edchange.org/multicultural/speeches/emma_goldman_patriotism.html 105 Moduł X: Skarby regionu (Local treasures) Wprowadzenie do modułu Poprzedni moduł dotyczył problemów związanych z kształtowaniem postaw patriotycznych i miłości do Ojczyzny. W ostatnich czasach w literaturze i w mediach pojawiło się pojęcie „małej Ojczyzny” czyli własnego regionu. Regionaliści dowodzą, że patriotyzm lokalny i miłość do własnej „małej Ojczyzny” to pierwszy krok do patriotyzmu narodowego. Aby kochać swój kraj trzeba najpierw poznać i pokochać swoje własne podwórko. Nie na darmo istnieje powiedzenie „cudze chwalicie swego nie znacie”. W naszym najbliższym otoczeniu istnieje wiele skarbów jeszcze nie odkrytych albo bardzo mało znanych. Warto je poznać i rozpropagować. Warto poznać historię własnego regionu, jego wybitnych przedstawicieli i jego tajemnice. Warto być dumnym ze swojego pochodzenia – ze swojej małej i wielkiej Ojczyzny. Otwieramy zatem Klub Kolumbów i ruszamy na wyprawę w poszukiwaniu nieznanych miejsc, które są skarbami regionu: 106 Projekt 1: Co w naszym regionie warto pokazać turystom? (Which spots in our region are worth showing to the tourists?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija umiejętności językowe dyskutując, pisząc i czytając teksty dotyczące turystycznych walorów własnego regionu, • poszerza słownictwo związane z turystyką, geografią i historią regionu, • ćwiczy użycie czasów teraźniejszych i przeszłych opowiadając o lokalnej historii, konstrukcji there is/are opisując walory geograficzne i turystyczne regionu, • zna lokalną historię i geografię, • wie jakie rodzaje tekstów używane są w przewodnikach turystycznych, • umie dotrzeć do ciekawych miejsc, ludzi i informacji, • potrafi opracować zdobyte informacje stosownie do swoich celów, • opracowuje własną koncepcję turystycznego wykorzystania lokalnych atrakcji, • czuje się dumny ze swojej miejscowości i za nią odpowiedzialny, • identyfikuje się ze swoim regionem, buduje swoją postawę obywatelską, stając się świadomym obywatelem regionu. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu: 1. Ile jest w najbliższej okolicy ciekawych miejsc? 2. Jakie to miejsca? 3. Gdzie w regionie dzieje się coś ciekawego? 4. Jakich ludzi warto poznać, bo robią coś niezwykłego? 5. Kto zna tajemnice regionu albo ciekawe, nie odkryte jeszcze miejsca? 6. Jak dotrzeć do niezwykłych miejsc i ludzi? 7. W jaki sposób można wykorzystać miejsca i ludzi, którzy są skarbami regionu do jego rozsławienia? 8. Jakie niezwykłe przeżycia i atrakcje w naszym regionie można zaproponować turystom? 107 Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Przeprowadzenie „zwiadu terenowego” i wykonanie mapki ciekawych miejsc w okolicy. 2. Opracowanie listy interesujących mieszkańców regionu z którymi warto byłoby się spotkać. 3. Zebranie i opracowanie pomysłów na wykorzystanie niezwykłych miejsc i ludzi do promocji regionu. 4. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 5. Przygotowanie tekstów do przewodnika, broszury, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://query.nytimes.com/mem/archivefree/pdf?_r=1&res=9A02E6D9123CE433A25750C1A9649D94669ED7CF (what is local patriotism?) • http://www.undiscovered-destinations.com/ (travel guide) • http://www.nbcnews.com/id/42325453/ns/travel-active_travel/t/topundiscovered-destinations/#.UYZ5s8oSCeI • http://www.independenttraveler.com/travel-tips/specialty-travel/top-10undiscovered-destinations • http://www.responsibletravel.com/member/571/undiscovered-destinations (travel guide) • http://www.photos4travel.com/vacation/five-undiscovered-beachdestinations.asp (promotion of tourist spots) 108 Projekt 2: Jak wykorzystać i rozpropagować ciekawe miejsca w regionie? (How can interesting places be exploited and promoted beyond the region?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija umiejętności językowe dyskutując, pisząc i czytając teksty dotyczące turystycznych walorów własnego regionu, • poszerza słownictwo związane z turystyką, geografią i historią regionu, • ćwiczy użycie czasów teraźniejszych i przeszłych opowiadając o lokalnej historii, konstrukcji there is/are opisując walory geograficzne i turystyczne regionu, • zna lokalną historię i geografię, • wie jakie rodzaje tekstów używane są w przewodnikach turystycznych, • umie dotrzeć do ciekawych miejsc, ludzi i informacji, • potrafi opracować zdobyte informacje stosownie do swoich celów, • opracowuje własną koncepcję turystycznego wykorzystania lokalnych atrakcji, • czuje się dumny ze swojej miejscowości i za nią odpowiedzialny, • identyfikuje się ze swoim regionem, buduje swoją postawę obywatelską, stając się świadomym obywatelem regionu. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Gdzie w regionie są ciekawe miejsca? 2. Jakie są ich atuty? 3. Gdzie w regionie dzieje się coś ciekawego? 4. W jaki sposób można to wykorzystać do promocji regionu? 5. Jakich ludzi warto poznać, bo robią coś niezwykłego? 6. W jaki sposób można nimi zainteresować turystów? 7. W jaki sposób można wykorzystać miejsca i ludzi, którzy są skarbami regionu do jego rozsławienia? 8. Jakie niezwykłe przeżycia i atrakcje w naszym regionie można zaproponować turystom? 109 9. Jakie działania należy podjąć aby nadać rozgłos ciekawym osobom, miejscom i wydarzeniom w regionie? Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Przeprowadzenie „zwiadu terenowego” i wykonanie mapki ciekawych miejsc w okolicy. 2. Opracowanie listy interesujących mieszkańców regionu z którymi warto byłoby się spotkać. 3. Zebranie i opracowanie pomysłów na wykorzystanie niezwykłych miejsc i ludzi do promocji regionu. 4. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 5. Przygotowanie tekstów do przewodnika, broszury, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.localtreasureinternational.com/ (local treasures website) • http://www.localtreasures.co.uk/ (British local treasures website) • http://www.undiscovered-destinations.com/ (travel guide) 110 Projekt 3: Jak działalność kolejnych pokoleń wpływa na warunki życia w regionie? – Jak my wpłyniemy na warunki życia naszych dzieci i wnuków w naszym regionie? (How do activities of each generation influence the life in the region? – How will our activities influence the lives of our children and grandchildren in this region?) Proponowane cele operacyjne projektu Uczeń: • rozwija umiejętności językowe dyskutując, pisząc i czytając teksty dotyczące historii własnego regionu, • poszerza słownictwo związane z geografią i historią regionu, • ćwiczy użycie czasów teraźniejszych i przeszłych opowiadając o lokalnej historii, konstrukcji there is/are opisując walory geograficzne regionu, • zna lokalną historię i geografię, • umie dotrzeć do ciekawych miejsc, ludzi i informacji, • potrafi opracować zdobyte informacje stosownie do swoich celów, • czuje się dumny ze swojej miejscowości i za nią odpowiedzialny, • identyfikuje się ze swoim regionem, buduje swoją postawę obywatelską, stając się świadomym obywatelem regionu. Propozycje pytań szczegółowych do tematu projektu 1. Jak żyli nasi przodkowie? 2. Czym się zajmowali? 3. Jakie zawody dominowały na terenie naszego regionu w poprzednich wiekach? Dlaczego? 4. Jak zmieniał się charakter regionu na przestrzeni wieków? 5. Co miało wpływ na zmiany w charakterze regionu? 6. Jakie historyczne inwestycje na terenie regionu wpłynęły na jego stan obecny? 7. Jakich zmian potrzebuje nasz region obecnie? Dlaczego? 8. Czego powinniśmy unikać, aby życie następnych pokoleń w naszym regionie było udane? 111 Propozycje zadań do wykonania podczas realizacji projektu 1. Zapoznanie się z historią regionu i zmianami jakie następowały. 2. Opracowanie listy potrzeb regionu, aby mógł się rozwijać. 3. Zebranie i opracowanie pomysłów na podjęcie działań, które będą służyły następnym pokoleniom. 4. Wybór formy prezentacji wyników pracy. 5. Przygotowanie tekstów do przewodnika, broszury, na stronę internetową, plakat, albo scenariusza filmu, audycji radiowej, itp. Literatura i inne źródła informacji, bibliografia Internetowe źródła tekstów i informacji: • http://www.tnn.pl/pm,198,1558.html (czym jest mała ojczyzna?) • http://query.nytimes.com/mem/archivefree/pdf?_r=1&res=9A02E6D9123CE433A25750C1A9649D94669ED7CF (what is local patriotism?) 112 Opisy projektów zrealizowanych w Powiatowych Ośrodkach Wspierania Uczniów Zdolnych nagrodzonych i wyróżnionych w konkursach powiatowych na najlepszy projekt edukacyjny Podczas dwóch lat testowania Programu zajęć pozaszkolnych z języka angielskiego dla uczniów zdolnych klas IV-VI szkoły podstawowej w Powiatowych Ośrodkach Wspierania Uczniów Zdolnych powstały fantastyczne projekty. Wielu uczniów i ich nauczycieli wykazało się niezwykle twórczymi pomysłami i entuzjastycznym zaangażowaniem w swoją pracę. Przeglądając nagrodzone i wyróżnione w konkursie materiały trudno oprzeć się wrażeniu, że realizacja pomysłów zawartych programie w wielu miejscach przerosła wyobrażenia pomysłodawców. Warto zatem, zaprezentować przynajmniej kilka najlepszych projektów tym, którzy kiedykolwiek sięgną po ten program. Wykonane przez nauczycieli opisy projektów, zawierają tylko nieznaczne zmiany i korekty – narzucone wymogami formy. PROJEKT 1 Pierwszy z nagrodzonych projektów opracowała grupa z Zespołu Szkół i Przedszkola Domosławice, która pod kierunkiem Pani mgr Małgorzaty Wody zrealizowała projekt na nauczycielki – temat JAK JEŚĆ I ŻYĆ ZDROWO? z modułu KUCHNIE ŚWIATA. W skład grupy weszli następujący uczniowie: Sebastian Szpila, Angelika Mida, Franciszek Martyka, Mateusz Migas, Jonatan Hojdys, Dominika Leszczyńska, Filip Skarżyński, Patryk Bober, Aleksandra Sacha, Karolina Cebulska, Anna Dagmara Mordarska, Klaudia Pajor, Nikodem Dudek, Magdalena Szot i Magdalena Hołyst. Na realizację projektu poświęcono 10 godzin czyli 2 spotkania. Określono następujące cele operacyjne projektu: • rozwijanie zintegrowanych sprawności językowych poprzez czytanie tekstów o zdrowym i niezdrowym stylu życia, dyskutowanie o nawykach żywieniowych, pisanie tekstów kulinarnych itd.; 113 • używanie czasów teraźniejszych, konstrukcji like/love/hate + ing oraz czasownika modalnego should/shouldn’t w celu opisywania upodobań i udzielania rad o żywieniu; • ćwiczenie słownictwa związanego z żywieniem i zdrowiem; • poznawanie wiadomości dotyczących zdrowego stylu życia i żywienia; • rozwijanie zdolności wyszukiwania i selekcjonowania informacji jak również korzystania z nowoczesnych technologii; • rozwijanie zdolności współpracowania w grupie. Problemy szczegółowe (badawcze) do tematu projektu: • Jak jeść zdrowo? - co warto a czego nie warto jeść? • Co jada się w innych krajach? Czy żywność ta jest zdrowa? • Jak przygotować zdrowe śniadanie lub kolację? • Jaki typ relaksu zachęci do zdrowego trybu życia? • Co robić a czego nie robić aby żyć zdrowo? • Jakie są zdrowotne grzechy główne współczesnego człowieka i jak z nimi walczyć? Zadania szczegółowe realizowane przez uczniów Uczniowie wraz z nauczycielką zaplanowali realizację projektu edukacyjnego - zdecydowali się wspólnie utworzyć Centrum Zdrowia (Health Centre) - przystąpili do opracowania sposobów promocji, rodzajów pomieszczeń proponowanych w ramach tego Centrum - działanie to pomogło i zabiegów odnaleźć odpowiedzi na postawione pytania szczegółowe, jak również rozwinąć umiejętności i wzbogacić wiedzę. 114 Zadanie 1: Omówienie różnych produktów żywieniowych oraz nawyków żywieniowych różnych krajów. Instrukcje dla uczniów, którzy tworzyli POKÓJ DIETETYKA: • Co warto a czego nie warto jeść? - grupa tworzy piramidy zdrowego i niezdrowego żywienia, opisuje produkty i ustala ich „ważność” w poszczególnych piramidach; • Co jada się w innych krajach? Czy żywność ta jest zdrowa? - grupa tworzy album prezentujący nawyki żywieniowe różnych krajów. Wiedza zdobyta przez uczniów: uczniowie poznali strukturę piramidy zdrowia, sposoby zdrowego i niezdrowego odżywiania jak również nazewnictwo produktów żywnościowych pojawiających się w jadłospisach obecnych w innych krajach. Umiejętności zdobyte przez uczniów: rozwinięte zostały umiejętności kreatywnego wyszukiwania, analizowania i przetwarzania informacji dla potrzeb działań projektowych jak również zintegrowane umiejętności językowe i osobowe związane z poczuciem odpowiedzialności za działania własne i grupowe. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: piramidy zdrowego i niezdrowego żywienia zaprezentowane w formie plakatów, album prezentujący nawyki żywieniowe różnych krajów. Zadanie 2: Zaprezentowanie i omówienie zdrowego jedzenia. Instrukcje dla uczniów, którzy tworzyli STOŁÓWKĘ: • Jak jeść zdrowo? - grupa tworzy zdrowe menu proponowane przez Centrum Zdrowia, opisuje proponowane dania i tworzy przepis do wykonania w domu; • Jak przygotować zdrowe śniadanie lub kolację? – grupa robi zdrowe kanapki z przygotowanych produktów – wybiera tylko zdrowe produkty i rezygnuje z tych niezdrowych. Wiedza zdobyta przez uczniów: uczniowie wyszukali i zapoznali się z materiałem leksy-kalnym związanym z tematem zdrowego odżywiania, poznali sposoby zdrowego i niezdrowe-go odżywiania, nauczyli się tworzyć przepisy kulinarne w języku angielskim. Umiejętności zdobyte przez uczniów: rozwinięte zostały umiejętności kreatywnego wyszukiwania, analizowania i przetwarzania 115 informacji dla potrzeb działań projektowych jak również zintegrowane umiejętności językowe i osobowe związane z poczuciem odpowiedzialności za działania własne i grupowe. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: menu żywieniowe i degustacja zdrowych kanapek. Zadanie 3: Zaprezentowanie różnych typów relaksu. Instrukcje dla uczniów: KĄCIK UŚMIECHU I RELAKSU Poszukajcie odpowiedzi na pytanie: Jaki typ relaksu wypromuje i pobudzi do zdrowego trybu życia? • para A tworzy krzyżówkę o tematyce zdrowotnej; • para B układa wiersz promujący zdrowy tryb życia i nowe Centrum Zdrowia. Wiedza zdobyta przez uczniów: uczniowie nauczyli się nowego słownictwa związanego z żywieniem i zdrowiem. Umiejętności zdobyte przez uczniów: rozwinięte zostały umiejętności kreatywnego wyszukiwania, analizowania i przetwarzania informacji dla potrzeb działań projektowych jak również zintegrowane umiejętności językowe i osobowe związane z poczuciem odpowiedzialności za działania w parze. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: krzyżówka i wiersz. Zadanie 4: Promowanie zdrowego trybu życia. Instrukcje dla uczniów: POKÓJ MANAGERA Poszukajcie odpowiedzi na pytania: • Co robić a czego nie robić aby żyć zdrowo? − grupa A tworzy poradnik „Dziesięć rad zdrowego człowieka”; − grupa B stawia znak zakazu mówiący o „7 zdrowotnych grzechach głównych”popełnianych przez współczesnych ludzi. • Jak wypromować zdrowy tryb życia oraz nasze Centrum Zdrowia? - grupa A tworzy plakat zapraszający na otwarcie centrum; uczniowie zachęcają w nim do zdrowego żywienia i życia, opisują cele i ofertę 116 proponowaną przez nowe Centrum Zdrowia jak również atrakcje, które pojawią się na otwarciu - grupa B tworzy makietę naszego centrum z uwzględnieniem wszystkich ustalonych zabiegów i pomieszczeń – uczniowie opisują poszczególne elementy w języku obcym. Wiedza zdobyta przez uczniów: uczniowie nauczyli się udzielać rad w języku angielskim z zastosowaniem czasownika modalnego „should/shouldn’t”, stosowania konstrukcji „like/love/hate + ing” dla wyrażania preferencji oraz nowego słownictwa związanego z żywieniem i zdrowiem. Umiejętności zdobyte przez uczniów: rozwinięte zostały umiejętności kreatywnego wyszukiwania, analizowania i przetwarzania informacji dla potrzeb działań projektowych jak również zintegrowane umiejętności językowe i osobowe związane z poczuciem odpowiedzialności za działania grupowe. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: poradnik, plakaty w formie znaku zakazu i afiszu reklamowego oraz makieta. Zadanie 5: Zaprojektowanie rowerowej ścieżki zdrowia. Instrukcje dla uczniów: SALA GIMNASTYCZNA Poszukajcie odpowiedzi na pytanie: Jak zorganizować rowerową ścieżkę zdrowia? Którędy pojechać? Co zobaczyć? Gdzie jeść i spać? – grupa planuje, rozpisuje i ilustruje na plakacie rowerową ścieżkę zdrowia z uwzględnieniem trasy, atrakcji turystycznych, punktów noclegowych i gastronomicznych. Wiedza zdobyta przez uczniów: uczniowie nauczyli się planowania konkretnych zamierzonych działań oraz nowego słownictwa. Umiejętności zdobyte przez uczniów: rozwinięte zostały umiejętności kreatywnego wyszukiwania, analizowania i przetwarzania informacji dla potrzeb działań projektowych jak również zintegrowane umiejętności językowe i osobowe związane z poczuciem odpowiedzialności za działania grupowe. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: plakat. 117 Efekty projektu: Ostatecznym efektem było rzetelnie opracowane i zaplanowane na początku dzieło końcowe zwane „Centrum Zdrowia/Health Centre”. Prezentacja zawierała 10-15 minutowe wystąpienia zespołów zadaniowych wzbogacone o przygotowane i opracowane materiały np. albumy, plakaty, afisze, albumy, makiety itp. Dzieci miały okazję rozwiązać razem krzyżówkę zawieszoną na tablicy i poczęstować się zdrowymi kanapkami. Formy oceny pracy uczniów zastosowane w projekcie: Uczniowie zaprezentowali swoje pomysły; pozostali komentowali pracę innych grup; każda osoba mogła również dokonać publicznej samooceny własnych starań i działań. Nauczycielka udzielała informacji zwrotnej dla uczniów, oceniała poprawność językowa i zaangażowanie, omawiała mocne i słabe strony projektu. Ostatecznie nastąpiły gorące oklaski dla wszystkich uczestników projektu. KOMENTARZ: Stworzenie wielozadaniowego Health Centre oraz zaprezentowanie wyników pracy w różnorodnych formach to wielki atut tego projektu. Uczniowie postawili przed sobą wiele pytań i bardzo sprawnie zorganizowali pracę badawczą w poszukiwaniu odpowiedzi. Podział na grupy zajmujące się różnymi aspektami zdrowego trybu życia dał uczniom, po pierwsze, szerokie pole działań, po drugi, okazję do tego, by podzielić się efektami swojej pracy z pozostałymi członkami grupy. W rezultacie powstały ciekawe materiały, a praca nad ich przygotowaniem z pewnością zmieniła nieco sposób myślenia wielu uczniów. 118 PROJEKT II Kolejny projekt został zrealizowany w POWUZ mieszczącym się w Szkole Podstawowej im. Bohaterów Września1939r. w Jordanowie. Uczniowie: Adrian Gałka, Radosław Gałka, Paweł Kowalik, Anna Król, Łukasz Lubiński, Katarzyna Ławska, Agnieszka Matejko, Paulina Nowak, Kamil Peliwo, Jakub Popielarz i Aleksandra Syc pracowali pod kierunkiem Pani mgr Bożeny Pacygi Grupa Temat realizowała projektu projekt brzmiał: z modułu VIII PORADNIK - DOMOWI DOMOWYCH ULUBIEŃCY. HODOWCÓW – JAK WYBRAĆ ODPOWIEDNIE DLA SIEBIE ZWIERZĄTKO I JAK O NIE DBAĆ? Projekt miał charakter długoterminowy, bo uczniowie potrzebowali 5 spotkań czyli 25 godzin na jego realizację. Określono następujące cele operacyjne projektu: • uczeń rozwija zintegrowane sprawności językowe czytając o zwyczajach zwierząt i opisując je oraz prowadząc dyskusje na temat sposobów opiekowania się nimi, • uczeń nabiera sprawności językowej w udzielaniu rad przy pomocy zdań rozkazujących i wyrażeń typu you should…, you’d better…, I think that…, • uczeń opisuje wygląd zwierząt i ich zwyczaje, używając odpowiednich czasów gramatycznych oraz zdań z określnikami ilościowymi, • uczeń określa obowiązki właścicieli wobec zwierząt domowych, używając wyrażenia have to, • uczeń posługuje się słownictwem związanym z opisem zwierząt, ich zwyczajów i trybu życia, • uczeń potrafi dotrzeć do informacji związanych ze sposobami opieki nad zwierzętami domowymi oraz przygotować opisy zwierząt, ich trybu życia, przyzwyczajeń i cech charakterystycznych, • uczeń nabiera szacunku do zwierząt i ich obyczajów, • uczeń lepiej rozumie świat zwierząt odpowiedzialności za inne żywe stworzenia. 119 i wyrabia w sobie poczucie Problemy szczegółowe (badawcze) do tematu projektu: • Które zwierzęta mogą być hodowane w domu? • Jakie cechy powinien mieć domowy hodowca? • Dlaczego nie powinno się w domu hodować węży, jadowitych pająków i innych niebezpiecznych dzikich zwierząt? • Co trzeba wziąć pod uwagę planując zakup zwierzątka? • Jakie obowiązki trzeba przyjąć na siebie mając w domu zwierzę? • Jak należy planować dzień, żeby potrzeby naszego zwierzątka nie zostały zaniedbane? • W jakim celu trzeba odwiedzić weterynarza? • Jakich informacji o zwierzęciu należy poszukać zanim się go kupi? Zadania szczegółowe realizowane przez uczniów Zadanie 1: Opracowanie listy polecanych domowych ulubieńców i niezwykłych ulubieńców Instrukcje dla uczniów: Opracujcie listę zwierząt polecanych jako domowe, a także listę proponowanych niezwykłych, rzadkich domowych ulubieńców. Wiedza zdobyta przez uczniów: wiedza na temat zwierząt hodowanych w domu, trybu ich życia, przyzwyczajeń i cech charakterystycznych Umiejętności zdobyte przez uczniów: docieranie do informacji, wykorzystanie ich do opisu Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: prezentacja multimedialna Zadanie 2: Opis domowego hodowcy. Instrukcje dla uczniów: Przygotujcie opis sylwetki domowego hodowcy Wiedza zdobyta przez uczniów: obowiązki wobec zwierząt domowych, poszerzenie słownictwa o przymiotniki określające cechy domowego hodowcy, Umiejętności zdobyte przez uczniów: umiejętność korzystania ze słownika dwujęzycznego 120 Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: krzyżówka z hasłem Zadanie 3: Omówienie zagrożeń wynikających z hodowania w domu egzotycznych zwierząt. Instrukcje dla uczniów: Opracujcie listę zagrożeń związanych z hodowaniem w domu zwierząt egzotycznych, dzikich, jadowitych itp. Wiedza zdobyta przez uczniów: słownictwo i konstrukcje związane z obowiązkami oraz niebezpieczeństwami związanymi z posiadaniem zwierzątka, Umiejętności zdobyte przez uczniów: formułowanie argumentów i kontrargumentów, przedstawianie własnej opinii i jej obrona, Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: plakaty, dyskusje, artykuł. Zadanie 4: Omówienie obowiązków domowego hodowcy. Instrukcje dla uczniów: Opracujcie kartę obowiązków domowego hodowcy Wiedza zdobyta przez uczniów: konstrukcje związane z udzielaniem rad Umiejętności zdobyte przez uczniów: określanie obowiązków właścicieli wobec zwierząt domowych, używanie zdań rozkazujących i odpowiednich wyrażeń służących udzielaniu rad domowym hodowcom, Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: teksty do poradnika. Zadanie 5: Omówienie działań po zakupie domowego zwierzątka. Instrukcje dla uczniów: Przygotujcie listę działań, jakie należy podjąć kupując zwierzątko domowe. Wiedza zdobyta przez uczniów: informacje związane ze sposobami opieki nad zwierzętami domowymi, ich hodowli i pielęgnacji Umiejętności zdobyte przez uczniów: opisy zwierząt, ich przyzwyczajeń i cech charakterystycznych, wyszukiwanie informacji 121 trybu życia, Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: tekst poradnika, prezentacja multimedialna, ankieta. Zadanie 6: Opracowanie planu dnia opiekuna domowego zwierzątka. Instrukcje dla uczniów: Przygotujcie plan dnia uwzględniający potrzeby domowego zwierzątka Wiedza zdobyta przez uczniów: słownictwo oraz fakty dotyczące potrzeb zwierząt Umiejętności zdobyte przez uczniów: planowanie dnia z uwzględnieniem pielęgnacji i opieki nad zwierzątkiem, Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: przykładowe plany dnia uwzględniające potrzeby pupila. Zadanie 7: Omówienie zasad tresury psa. Instrukcje dla uczniów: Zapoznanie się z podstawowymi zasadami tresury psa Wiedza zdobyta przez uczniów: rozbudowanie słownictwa o zwroty i wyrażenia związane z tresurą psa, Umiejętności zdobyte przez uczniów: praktyczna znajomość elementów tresury psa Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: przykładowa tresura psa. Efekty projektu: Efekty cząstkowe: prezentacje multimedialne, ankieta przeprowadzona w szkole, piosenka o zwierzętach, krzyżówka z hasłem, plakaty z opisami zwierzątek, plakaty z radami dla hodowców, dyskusja za i przeciw /posiadanie zwierząt/, dyskusja i przeciw /niebezpieczne zwierzątka w domu/, artykuły prasowe, teksty do poradnika Efekt finalny: program telewizyjny 122 Formy oceny pracy uczniów zastosowane w projekcie: • ocena nauczyciela • ocena koleżanek i kolegów • samoocena • ocena prac uczniów „Diament” przez uczniów szkoły w Jordanowie [np. głosowanie na plakaty powieszone w sali] KOMENTARZ: Bardzo ciekawie przeprowadzony projekt, który został bardzo dobrze zaplanowany i zorganizowany – uczniowie wyznaczyli sobie różnorodne zadania i zadbali o to, by także zaprezentować wyniki swoich działań na wiele ciekawych sposobów. Na uwagę i pochwałę zasługuje montaż filmu i doskonale podpatrzone i wykorzystane „sztuczki” filmowców. W związku z tym, że uczniowie realizując tego typu projekty wkładają dużo energii i pracy w przygotowanie tak imponującego materiału, warto zatroszczyć się o to, by końcowe dzieło było prawdziwą perełką. Dlatego dobrze byłoby zadbać o jakość języka jakim posługują się w filmie uczniowie, aby był jak najlepszy. Nie rezygnując z całego szacunku do samodzielności i kreatywności uczniów – warto podpowiedzieć im pewne zmiany słownikowe i zadbać o poprawność gramatyczną wypowiedzi. 123 PROJEKT III Kolejny projekt powstał w Szkole Podstawowej nr 1 w Tarnowie, pod kierunkiem Pani mgr Beaty Karpały. Do grupy realizującej projekt należeli: Greta Wolny, Sebastian Gabiga, Szymon Skowron, Marcin Gruszczyński, Dominika Rzepka, Tomasz Słowik, Aleksandra Kozień, Karolina Drwal, Patrycja Rzeźnik i Patryk Woźniak. Tematem projektu była zdrowa dieta nastolatków: HOW SHOULD TEENAGERS EAT? JAK POWINNY ODŻYWIAĆ SIĘ OSOBY NASTOLETNIE? Zespół realizował projekt w ciągu 4 spotkań t.j. 20 godzin. Określono następujące cele operacyjne projektu: Uczeń: • rozwija zintegrowane sprawności językowe, czytając teksty źródłowe na temat diety nastolatków, dyskutując o tym jak powinna wyglądać prawidłowa dieta młodych osób, sporządzając notatki z prawidłowym menu, oraz pisząc scenariusz do etiudy filmowej, • używa czasów Present Simple, Present Continuous oraz Past Simple, potrafi także właściwie formułować zakazy i nakazy w odniesieniu do tego co powinny, a czego nie powinny jeść nastolatki, • ćwiczy użycie słownictwa związanego z jedzeniem, składnikami odżywczymi, które powinny się znaleźć w każdej diecie, • potrafi wyliczyć swój wskaźnik prawidłowej wagi ciała BMI, • potrafi dotrzeć do informacji dotyczących zasad prawidłowego żywienia i zapotrzebowania energetycznego osób nastoletnich, oraz z nich skorzystać np. potrafi sporządzić dzienny „zdrowy jadłospis”, • zna zasady tworzenia i przeprowadzania ankiety oraz analizowania jej wyników, • potrafi przygotować scenariusz krótkiego filmu o niewłaściwych nawykach żywieniowych dzisiejszej młodzieży, • potrafi wykorzystywać narzędzia technologii informacyjnej do prezentacji efektów swych badań, • uświadamia sobie jak dużym problemem wśród młodzieży jest niewiedza na temat prawidłowego odżywiania i stara się jej zaradzić, poprzez edukację prozdrowotną prowadzoną wśród swoich rówieśników, 124 • rozbudza w sobie motywację do odżywiania się zgodnie z obowiązującymi zaleceniami dietetycznymi. Problemy szczegółowe (badawcze) do tematu projektu: • Jakie nawyki żywieniowe mają dzisiejsze nastolatki? • Jaka jest wiedza współczesnej młodzieży szkolnej na temat właściwego sposobu odżywiania się? • Jaki jest stosunek młodzieży do przyjęcia prawidłowych nawyków? • Jakie są przyczyny coraz częstszych problemów dzieci i młodzieży z nadwagą? • Jak można połączyć wartościowe potrawy i ulubione przekąski w zdrową dietę? • Co powinno znaleźć się w prawidłowej diecie nastolatka? • Co to jest BMI – wskaźnik masy ciała, jak go wyliczyć oraz zinterpretować? • Jaka jest kaloryczność niektórych produktów spożywczych? Zadania szczegółowe realizowane przez uczniów Zadanie 1: Zredagowanie ankiety, której celem jest rozpoznanie nawyków żywieniowych nastolatków oraz ich wiedzy na temat zasad zdrowego odżywiania się i chęci ich przestrzegania. Instrukcje dla uczniów: Zapoznajcie się z celami projektu i utwórzcie ankietę składającą się z 20 pytań. Wiedza zdobyta przez uczniów: Uczniowie powtórzyli zasady tworzenia pytań w czasie Present Simple i Present Continuous. Umiejętności zdobyte przez uczniów: uczniowie poznali zasady tworzenia i przeprowadzania ankiet. Nauczyli się także jak redagować ankietę, aby była ona przejrzysta i czytelna. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: Odczytanie pracy pisemnej. Dyskusja, która doprowadziła do wyłonienia 20 pytań, na które odpowiadać będą respondenci. 125 Zadanie 2: Opracowanie wyników ankiety i formułowanie wniosków. Instrukcje dla uczniów: Wykorzystując arkusz kalkulacyjny wprowadźcie odpowiedzi na poszczególne pytania ankiety. Wiedza zdobyta przez uczniów: uczniowie uzyskali informację na temat zwyczajów żywieniowych ich rówieśników, ich wiedzy z zakresu żywienia i chęci poznania zasad zdrowego odżywiania się. Umiejętności zdobyte przez uczniów: uczniowie nauczyli się korzystać z arkusza kalkulacyjnego w celu opracowania danych statystycznych i prezentacji wyników. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: wykresy i tabele. Zadanie 3: Przeprowadzenie wywiadów z lekarzem, dietetyczką oraz pielęgniarką szkolną w celu uzyskania informacji na temat czynników, które mają wpływ na problemy dzieci i młodzieży z nadwagą. Instrukcje dla uczniów: Spotkajcie się ze specjalistami zajmującymi się problematyką zdrowia, przeprowadźcie wywiady, a następnie sporządźcie notatki. Wiedza zdobyta przez uczniów: uczniowie dowiedzieli się jak właściwe odżywianie wpływa na zdrowie dzieci i młodzieży. Poznali także piramidę żywienia, która stanowi kompendium wiedzy na temat tego, jakich produktów powinno spożywać się najwięcej, a jakich najmniej. Umiejętności zdobyte przez uczniów: uczniowie potrafią dotrzeć do osób, z którymi chcą przeprowadzić wywiad, umówić się na spotkanie, sporządzić listę pytań do dyskusji, oraz zrobić notatki z przeprowadzonych rozmów. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: prezentacja multimedialna. 126 Zadanie 4: Napisanie scenariusza do etiudy filmowej przedstawiającej przykładowe przyczyny coraz częstszych problemów dzieci i młodzieży z nadwagą. Instrukcje dla uczniów: Przygotujcie dialogi do 5 scen etiudy filmowej, rozdzielcie role. Wiedza zdobyta przez uczniów: uczniowie poznali zasady tworzenia dialogów filmowych i aranżacji scen. Umiejętności zdobyte przez uczniów: uczniowie doskonalą sprawności językowe poprzez pisanie scenariusza w języku angielskim. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: praca pisemna. Zadanie 5: Nakręcenie etiudy filmowej przedstawiającej typowe, złe nawyki żywieniowe dzieci i młodzieży. Instrukcje dla uczniów: Przygotujcie scenografię oraz rekwizyty, znajdźcie i odpowiednio zaaranżujcie miejsca, w których odbywa się akcja, nagrajcie poszczególne sceny. Wiedza zdobyta przez uczniów: poznanie technik filmowania. Umiejętności zdobyte przez uczniów: Wchodzenie w role, odkrywanie nowych talentów np. aktorskich, reżyserskich. Umiejętność rozwiązywania sytuacji problemowych i poszukiwanie rozwiązań alternatywnych – otrzymując odmowę nakręcenia jednej ze scen etiudy filmowej w prawdziwym sklepie, sami tworzą sklepik, z przyniesionych wcześniej rekwizytów. Doskonalenie zintegrowanych sprawności językowych. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: film. Zadanie 6: Znalezienie informacji na temat wskaźnika masy – BMI, sposobu jego wyliczania i interpretacji. Instrukcje dla uczniów: Poszukajcie definicji wskaźnika BMI, sposobu jego obliczenia oraz interpretacji. 127 ciała Wiedza zdobyta przez uczniów: uczniowie dowiedzieli się co to jest wskaźnik masy ciała, jak się go oblicza i co on oznacza. Umiejętności zdobyte przez uczniów: uczniowie potrafią dokonać pomiarów wzrostu i wagi ciała, a następnie wyliczyć i zinterpretować swoje BMI. Uczą się w ten sposób także zwracać uwagę i troszczyć się o swoje nawyki żywieniowe. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: plansze oraz prace pisemne. Zadanie 7: Ułożenie dziennego jadłospisu zgodnie z zasadami zdrowego żywienia. Instrukcje dla uczniów: Każdy z Was niech indywidualnie przygotuje propozycję przykładowego dziennego zdrowego jadłospisu – sporządzi wykaz produktów, które powinny zostać spożyte w czasie każdego z pięciu posiłków, oraz informację o ich kaloryczności. Wiedza zdobyta przez uczniów: uczniowie dowiedzieli się jak właściwie komponować posiłki pod względem kaloryczności i wysiłku fizycznego. Umiejętności zdobyte przez uczniów: uczniowie dokonują selekcji zebranego przez siebie materiału, potrafią dobierać tak produkty, aby ich łączna wartość energetyczna i różnorodność, była właściwa – wg zasad zdrowego odżywiania się. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: slajdy wykorzystane później w prezentacji multimedialnej. Zadanie 8: Przygotowanie prezentacji multimedialnej podsumowującej realizację projektu. Instrukcje dla uczniów: Dokonajcie selekcji materiałów, opracujcie je w formie elektronicznej, opracujcie plan prezentacji i wykonajcie ją. Wiedza zdobyta przez uczniów: uczniowie dowiedzieli się jak tworzyć prezentację multimedialną. Nauczyli się także używać strony biernej w języku angielskim. 128 Umiejętności zdobyte przez uczniów: uczniowie zastosowali w praktyce wiedzę z zakresu tworzenia prezentacji multimedialnych, opracowywania poszczególnych jej elementów takich jak wstawianie filmów, wykresów, ustalanie czasu prezentacji. Forma prezentacji przygotowanych przez uczniów materiałów: konkursowa prezentacja multimedialna. Efekty projektu: • Poszerzenie wiedzy o nowe treści i przydatne umiejętności. • Rozbudzenie zainteresowań uczniów. • Poczucie udziału w czymś wyjątkowym, niepowtarzalnym. • Odkrycie nieznanych do tej pory talentów np. aktorskich, pisarskich. • Nabycie umiejętności korzystania z różnych źródeł informacji i selekcji zebranego materiału. • Poznanie zasad zdrowego odżywiania się, wykorzystywanie ich w życiu codziennym oraz chęć dzielenia się nimi z rówieśnikami. • Kształtowanie wśród uczniów umiejętności dbania o własne zdrowie. • Integracja wiedzy o zdrowym odżywianiu się z rozwijaniem zintegrowanych sprawności językowych. Formy oceny pracy uczniów zastosowane w projekcie: • Ocena ustna wystawiana przez nauczyciela – dyskusja nad prezentowanym efektem pracy, • Samoocena: ustna i pisemna, z wykorzystaniem arkusza samooceny, • Ocena efektów pracy ucznia wystawiona za pomocą punktów przez poszczególnych członków zespołu. KOMENTARZ: Bardzo ciekawy i szeroki w swoim zakresie projekt. Na pochwałę zasługuje duża różnorodność form, w jakich zostały zaprezentowane wyniki pracy grupy. Wybrane przez uczniów formy wymagały dużego zaangażowania i twórczej postawy. Gratulacje należą się i nauczycielce i uczniom – za bardzo dobre zaplanowanie i zorganizowanie pracy, oraz kreatywność w dochodzeniu do produktu finalnego. 129 BANK POMYSŁÓW Ćwiczenia rozwijające twórcze myślenie i umiejętności językowe Uzdolnienia idą w parze z kreatywnością i zdolnością nieschematycznego, twórczego myślenia, warto jednak wykorzystać także zajęcia na doskonalenie takich zdolności i umiejętności, aby jeszcze pełniej wykorzystać twórczy potencjał uczniów Proponowane ćwiczenia nie wiążą się z konkretnymi tematami, dlatego można wykorzystywać w dowolnym momencie zajęć i przy dowolnym module. ĆWICZENIA NA ROZGRZEWKĘ 1. Moje imię i ja (moje trzy cechy) To ćwiczenie dobre jest na pierwsze zajęcia, kiedy nauczyciel i uczniowie członkowie grupy jeszcze nie znają się nawzajem. Siadamy w kółko i każdy przedstawia się podając swoje trzy cechy w taki sposób, by zaczynały się od tej samej litery co imię. Można to ćwiczenie przeprowadzić po angielsku (wersja dla bardziej zaawansowanych językowo) albo po polsku – gdyż chodzi tu przede wszystkim o twórcze podejście do tematu i wyszukanie wyrazów (nie muszą to być jedynie przymiotniki), które trafnie określają osobę mówiącą i jednocześnie zaczynają się od tej samej litery, co imię. Można uczniów poprosić o uzasadnienie, dlaczego akurat taki a nie inny wyraz wybrali. Można też utrudnić to ćwiczenie, wprowadzając zasadę, że kolejni uczniowie nie mogą użyć już wcześniej wykorzystanych wyrazów po raz drugi. 2. Pies Pana Piotra Jeden z uczniów mówi w myślach alfabet, inny mu przerywa, mówiąc Stop! Od litery alfabetu, na której zatrzymał się uczeń muszą się zaczynać wszystkie przymiotniki, jakie uczniowie, po kolei, będą dodawać na końcu zdania rozpoczynającego się od „Pies pana Piotra jest….” („Doctor Douglas’s dog is…”). Przymiotniki, które już zostały użyte nie mogą zostać powtórzone przez kolejne osoby, należy zachęcać uczniów, aby twórczo podeszli do zadania i wyszukiwali interesujące i niebanalne określenia (przymiotniki lub inne wyrazy – jeśli połączenie będzie ciekawe, można także zaakceptować inne części mowy), gdyż chodzi o pobudzenie wyobraźni i uruchomienie licznych pól semantycznych, nawet odległych znaczeniowo od tytułowego psa. To ćwiczenie jest dobrym zadaniem na rozgrzewkę – relaksującym i odprężającym. Jeśli literą alfabetu na której zatrzymano odliczanie będzie P, to kolejne pomysły mogą być następujące: 130 Pies pana Piotra jest płowy. Pies pana Piotra jest pojemny. Pies pana Piotra jest patetyczny. Pies pana Piotra jest pełen poświęcenia. Pies pana Piotra jest przyjazny. Pies pana Piotra jest patynowany. Doctor Douglas’s dog is pure. Doctor Douglas’s dog is pathetic. Doctor Douglas’s dog is plain. Doctor Douglas’s dog is palaeolithic. Doctor Douglas’s dog is a pet monster. Doctor Douglas’s dog is partially fantastic. 3. Kot ministra To ćwiczenie podobne jest do poprzedniego. Zakładamy w nim jednak, że każda następna osoba, będzie dodawać cechę zaczynającą się od kolejnej litery alfabetu, a prócz tego doda imię kota, także rozpoczynające się od tej samej litery, co jego cecha. Zatem, powtarzane i modyfikowane przez uczniów zdanie może wyglądać tak: Kot ministra jest abstynentem i nazywa się Antek. Kot ministra jest boski i nazywa się Bubel. Kot ministra jest cytowany i nazywa się Cymes. Kot ministra jest diabelnie inteligentny i nazywa się Darek. Kot ministra jest erudytą i nazywa się Eryk. The minister’s cat is an active cat and his name is Andy. The minister’s cat is a bouncing cat and his name is Bob. The minister’s cat is a creepy cat and her* name is Camilla. (*możliwe są tego typu zmiany w strukturze zdania) The minister’s cat is a dancing cat and his name is Denis. The minister’s cat is an elegant cat and his name is Ernest. 4. Geometria wokół nas To ćwiczenie ma za zadanie uruchomić wyobraźnię uczniów i zdolność patrzenia na rzeczy pod nowym, innym kątem. Każdemu uczniowi rozdajemy obrazek z trzema figurami geometrycznymi (np. kółkiem, sześciokątem i trójkątem) w różnych kolorach. Należy opisać te figury w sposób nieoczywisty, czyli np. koło zostanie opisane jako piłka koszykowa albo nawet słońce, trójkąt jako znak drogowy, czy instrument muzyczny itp. Cały czas chodzi o to, aby zmienić sposób, w jaki postrzegamy świat wokół nas. 5. Przyciąganie przeciwieństw Wypisujemy przypadkową listę słów (np. ugly, night, down) i prosimy uczniów żeby zapisali pierwsze słowa o przeciwnym znaczeniu jakie przyjdą im do głowy. Do każdego z podanych słów uczniowie muszą dopisać minimum 3-4 przeciwieństw. Np. dla słowa night przeciwieństwami mogą być day, shine, awake, bright. 131 6. Rozplątywanie węzła Cała grupa bierze udział w tym ćwiczeniu. Uczniowie stają blisko siebie. Wszyscy wyciągają przed siebie prawe ręce, a następnie lewą dłonią chwytają którąkolwiek z wyciągniętych prawych dłoni. W ten sposób powstaje splątany węzeł, który następnie uczniowie muszą rozplątać bez puszczania dłoni, które chwycili. Zabawa trwa do momentu w którym powstanie jedno koło, albo do momentu w którym dalsze rozplątanie węzła jest niemożliwe. ĆWICZENIA ROZWIJAJĄCE WYOBRAŹNIĘ 7. Rzeźba To ćwiczenie można wykonywać w parach albo grupach kilkuosobowych. Jedna osoba jest rzeźbiarzem, pozostali są gliną, którą rzeźbiarz formuje w rzeźbę przedstawiającą jakąś – dowolnie przez grupę/parę wybraną – abstrakcyjną ideę. Uczniowie z innych grup/par mają za zadanie odgadnąć co jest tematem rzeźby. Inną wersją tego ćwiczenia jest poproszenie dwóch osób o to, by zostały rzeźbiarzami i ułożyły rzeźbę z pozostałych uczniów. Trudność tego zadania polega na tym, że w czasie powstawania rzeźby nie wolno się komunikować werbalnie, rzeźbiarze mogą jedynie niewerbalnie przekazywać uczniomczęściom rzeźby ich rolę w jej powstawaniu oraz to, czego od nich oczekują. W tej wersji ćwiczenia lepiej jest, gdy nauczyciel narzuci temat rzeźby, poprzez poproszenie rzeźbiarzy, żeby wylosowali jedną z karteczek z tematami. 8. Rzeźba grupowa To ćwiczenie wymaga umiejętności improwizowania, ale równocześnie także dostosowania się do poprzednich faz procesu twórczego. Cała grupa bierze udział w tworzeniu rzeźby, uczniowie kolejno do niej dołączają. Pierwszy uczeń przyjmuje określoną postawę (np. symbolizującą wieżę), następny dołączając nie może modyfikować postawy pierwszego, ale sam może stać się modyfikacją pierwotnego pomysłu, poprzez dodanie siebie jako nowego elementu. Jeśli na przykład pochyli się w przód, opierając dłonie na ramionach pierwszego ucznia, to zmieni wieżę w most zwodzony, i tak dalej. Grupa powinna starać się odgadnąć co rzeźba symbolizuje na każdym etapie pracy. Można fotograficznie dokumentować każdy z etapów aby potem łatwiej było przedyskutować kolejne zmiany i stopień współdziałania członków grupy. 132 9. Użyj mnie twórczo Przy pomocy tego ćwiczenia dodajemy szczyptę twórczego myślenia do codzienności. Nauczyciel zbiera (albo prosi uczniów o pozbieranie i przyniesienie na zajęcia) 5 różnych przedmiotów (np. kubek, torbę, butelkę, coś z biżuterii, teczkę, itp.) a następnie prosi uczniów, by wypisali listę różnorodnych zastosowań przyniesionych przedmiotów. Chodzi o to, by te zastosowania były jak najbardziej twórcze. Na przykład: kubka można użyć jako kasetki na biżuterię a teczki jako podstawki pod kubek czy szklankę. Zadaniem nauczyciela jest zachęcenie uczniów do tego, by wykazali się kreatywnością w tworzeniu listy możliwych zastosowań dla przyniesionych na zajęcia przedmiotów. 10. Obraz zbiorowy Uczniowie pracują w grupach czteroosobowych. Każda grupa otrzymuje kartkę i kredki. Pierwsza osoba w grupie rysuje coś na kartce i podaje kolejnej, ta dorysowuje kolejny element i podaje dalej. Aby nieco utrudnić zadanie można ustalić limit czasu rysowania dla każdej osoby, np. na 5 sekund. Kiedy każdy z członków grupy narysował już swój element obrazka prosimy grupę, żeby przy pomocy trzech słów opisała swoje dzieło. 11. Zdrowe związki między słowami To ćwiczenie doskonale pobudza wyobraźnię. Nauczyciel podaje uczniom dowolne słowo – na przykład white i prosi, aby dobrali do niego inne słowa, które stworzą z nim dobrze znane albo po prostu logiczne i udane związki frazeologiczne. Na przykład: white lie, white-wash, white elephant itd. 12. Tysiąc odpowiedzi To ćwiczenie polega na zadawaniu pytań, które zmuszają uczniów do myślenia. Należy przede wszystkim zadawać pytania, które będą uruchamiały wyobraźnię i myślenie abstrakcyjne, na przykład: Wymieńcie wszystkie rzeczy które są niebieskie. Wymieńcie wszystkie możliwe zastosowania białego materiału. Kiedy wyobrażacie sobie zielony kolor – jakie on budzi w was uczucia? Co by było gdyby krople deszczu były fioletowe? Nauczyciel nie tylko pozwala ale wręcz wymaga od uczniów najdziwniejszych odpowiedzi, które będą świadczyć o tym, że uruchomili swoją wyobraźnię. 13. Kiedy będę bogaty… Zadaniem dla uczniów jest zaplanowanie własnej przyszłości w której odniosą sukces finansowy. Dzielimy ich na grupy, wyznaczamy limit czasowy (np. 3 minuty) i prosimy o wygenerowanie jak największej liczby pomysłów na odniesienie sukcesu (można zaproponować uczniom także inne dziedziny 133 w których zaplanują swój sukces – na przykład w działalności naukowej, społecznej, politycznej, artystycznej. Po trzech minutach każda grupa przekazuje swoją kartkę innej (np. zgodnie z ruchem wskazówek zegara) i w ciągu kolejnych 3 minut dopisuje swoje (INNE! niż dotąd spisane na poprzedniej kartce) pomysły do tych zapisanych przez poprzednią grupę, albo rozwija te, które już się na niej znajdują. Po trzech minutach następuje kolejna zamiana i tak aż do momentu, kiedy oryginalne kartki wrócą do pierwotnych „właścicieli”. Wtedy czytamy całą listę i wybieramy najciekawsze 3 pomysły warte uwagi i godne realizacji. Grupy muszą uzasadnić swoje wybory. 14. Sensacyjny nagłówek Wybieramy się z grupą na spacer, albo prosimy uczniów o znalezienie po drodze do POWUZ i przyniesienie ze sobą dowolnego przedmiotu, który zwróci ich uwagę np. kamienia, zgubionej przez kogoś rękawiczki czy piłki itp. Następnie zadaniem uczniów jest pomyślenie o przyniesionym przez siebie przedmiocie w kontekście sensacyjnego nagłówka prasowego (np. „Rękawiczka ośmiorniczka”, „Portfelu wypełnij się!”) i w ciągu ośmiu minut napisanie całkowicie wymyślonej, interesującej historii na ten temat. ĆWICZENIA KOMUNIKACYJNE 15. Dłoń, która mówi Uczniowie odrysowują na kartce papieru kontury swojej dłoni i wycinają ją a następnie na każdym palcu piszą słowo lub wyrażenie zgodnie z poleceniami nauczyciela. Nauczyciel może uczniów poprosić o napisanie na palcach na przykład: tytułu ulubionej książki, imię osoby do której mają największe zaufanie, ulubiony kolor, nazwisko osoby znanej z telewizji, którą najbardziej lubią/poważają, zawodu jaki chcieliby wykonywać w przyszłości, itp. Kolejnym etapem tego ćwiczenia jest rozmowa w parach. Każdy z uczniów patrząc po kolei na palce swojej papierowej dłoni odczytuje hasła i rozwija je opowiadając i uzasadniając dlaczego akurat tę osobę, tytuł czy imię wybrał. Na końcu - zwłaszcza jeśli dłonie były odrysowywane na kolorowych kartkach papieru – możemy zebrać uczniów w 6-8-osobowych grupach i poprosić o wspólne stworzenie jakiegoś przestrzennego obrazu z ich kolorowych dłoni a potem opisanie idei, która im przyświecała podczas tworzenia tego obrazu. 134 16. Collage Istnieje kilka odmian tego ćwiczenia. Uczniowie mogą wykonać collage indywidualnie albo grupowo. Można poprosić ich o wyszukanie w kolorowych czasopismach i wycięcie obrazków: A. W jednym kolorze B. O nazwach zaczynających się od tej samej litery C. Przypadkowych obrazów, które zwrócą ich uwagę. Po zebraniu odpowiedniej ilości wyciętych z czasopism obrazków uczniowie wyklejają collage, a następnie starają się go zinterpretować. Jeśli collage jest jednokolorowy (A) dyskusja może obejmować powody dla których został wybrany taki a nie inny kolor, co taki collage może symbolizować o czym świadczyć. Jeśli mamy do czynienia z obrazami B albo C możemy poprosić uczniów o poszukanie związków pomiędzy poszczególnymi elementami collage’u i nadanie mu tytułu, który byłby odzwierciedleniem idei łączącej wszystkie elementy. W przypadku indywidualnie wykonywanej wyklejanki przypadkowych obrazków, które zwróciły uwagę uczniów, można poprosić wykonawców i innych uczniów w grupie o interpretację obrazów w odniesieniu do ich autorów – dlaczego taki dobór elementów, kolorów, co to może oznaczać (podpowiedzi podświadomości, zainteresowania, pasje)? 17. Wszystkie osoby lata Dzielimy uczniów na grupy według kryterium pory roku w której się urodzili. Każda grupa rysuje plakat z dużym kwiatem (projekt dowolny, pomysłowość i oryginalność mile widziana), którego środek jest wspólny, a każdy płatek należy do jednego z członków grupy. Każdy uczeń w „swoim” płatku rysuje to, co najbardziej lubi. W środku członkowie grupy rysują to, co lubią wszyscy. Po zakończeniu rysowania przechodzimy do prezentacji kwiatów. Można ją przeprowadzić na dwa sposoby: albo członkowie grupy opowiadają o swoich upodobaniach, albo – jeśli grupa już trochę się zna – pozostałe grupy próbują odgadnąć który płatek do kogo należy. 18. Zgadnij co potrafię Dzielimy uczniów na grupy 5-7 osobowe. Każda grupa otrzymuje duży arkusz papieru i pisaki. Na środku kartki grupa wypisuje, jedno pod drugim, imiona wszystkich jej członków a następnie dookoła – w dowolnym porządku i bez przypisania do imion – każdy z członków grupy pisze nazwę jednej ze swoich umiejętności, z której jest szczególnie dumny. Im bardziej oryginalna i nietypowa to umiejętność, tym lepiej, ponieważ na etapie prezentacji plakatów zadaniem pozostałych grup będzie dopasowanie imion członków prezentującej swój plakat grupy do opisanych przez nich umiejętności. Możemy tę odgadywankę przeprowadzić w formie gry na punkty. Prosimy wtedy grupę A, żeby zaprezentowała swój plakat a grupę B, żeby przypisała wypisane cechy do wymienionych na plakacie osób. Kiedy grupa B przedyskutuje i ostatecznie ustali swoje wybory, przekazuje je wszystkim. 135 Członkowie grupy A nie powinni w trakcie wypowiedzi grupy B niczego komentować ani wyrazem twarzy podpowiadać jak blisko albo daleko tym domysłom do prawdy. Kiedy grupa B zakończy swoją wypowiedź, członkowie grupy A ją weryfikują a nauczyciel przyznaje po 1 punkcie za każdą cechę poprawnie przyporządkowaną odpowiedniemu członkowi grupy A. Następnie grupa B prezentuje swój plakat a grupa C próbuje przypisać cechy do imion i cała procedura powtarza się tak długo aż wszystkie grupy zaprezentują swoje plakaty. Współzawodnictwo wygrywa ta grupa która będzie miała na swoim koncie najwięcej punktów, czyli najwięcej poprawnie odgadniętych związków między osobami i ich umiejętnościami. 19. Wada staje się zaletą Każdy z uczniów anonimowo wypisuje na kartce trzy swoje wady, które uważa za najgorsze. Następnie wrzucamy wszystkie kartki do jednego pojemnika, mieszamy i uczniowie losują po jednej kartce – pilnując jednak, żeby nie wylosować własnej. Kolejnym etapem tego ćwiczenia jest zastanowienie się jak można przekształcić każdą z wypisanych na wylosowanej kartce wad w zalety. Można tego dokonać albo uwypuklając warunki i okoliczności, w których opisane wady zaczynają działać na czyjąś korzyść, albo poprzez stopniową zmianę nasilenia wad tak, aby stały się zaletami. Ważnym celem tego ćwiczenia jest budowanie pozytywnego klimatu w grupie, zatem trzeba dopilnować aby transformacja wad w zalety była jak najpełniejsza i najgłębsza. 20. Ukryta zasada Dzielimy uczniów na grupy 5-6 osobowe. Zadaniem członków każdej z nich jest ustawić się w szeregu zgodnie z zasadą, która znana jest tylko ich grupie. Pozostali uczniowie mają za zadanie odgadnąć zasadę jaką kierowali się członkowie grupy ustawionej w szeregu. Odmianą tego ćwiczenia, którą można wykonać grupowo albo indywidualnie, jest uszeregowanie dobrze wszystkim znanych elementów według tylko im znanej, nietypowej reguły (np. ułożenie miesięcy w kolejności alfabetycznej a nie zgodnej z kalendarzem). Im bardziej nietypowo, tym lepiej. 21. Figury geometryczne Jest to zadanie, które ma przede wszystkim budować umiejętność komunikowania się w grupie a także współdziałania i podziału ról – cech niezwykle potrzebnych podczas pracy nad modułami projektowymi. Nauczyciel przygotowuje linę o długości 10-15 metrów oraz opaski na oczy dla wszystkich członków grupy. Uczniowie zasłaniają oczy a następnie chwytają dowolny fragment liny wręczony im przez nauczyciela. Ich zadaniem jest ułożenie z liny dowolnie przez nauczyciela wyznaczonej figury geometrycznej (koła, kwadratu, prostokąta, trójkąta itp.). 136 Nie wolno podglądać, więc werbalnym. Zadanie kończy geometryczna została przez i ocenić efekty wspólnej pracy sukcesem). grupa może polegać jedynie na kontakcie się kiedy grupa uznaje, że zadana figura nią utworzona. Wtedy należy zdjąć opaski (które rzadko, zresztą, okazują się być pełnym 22. Cross-parallel Uczestnicy stoją w kole i rzucają do siebie nawzajem piłeczkę. Tylko kilka osób jest wtajemniczonych w zasady gry, pozostałe mają za zadanie te zasady odkryć. Uczniowie stoją albo z nogami skrzyżowanym albo ułożonymi równolegle, rzucając piłeczkę każdy uczestnik gry (niezależnie od tego czy jest wtajemniczony, czy nie, czy zdążył już odkryć zasadę czy nie) określa ułożenie nóg – najpierw osoby, która rzuca, a następnie osoby do której piłeczka jest rzucana – słowami cross i parallel. Zaleca się częstą zmianę pozycji, po to, by niewtajemniczeni uczestnicy gry mieli szansę odkrycia zasady. Każdorazowo, po rzucie i słowach rzucającego, osoba prowadząca grę ocenia słowami right / wrong, czy zasada została odkryta i określeń użyto prawidłowo, czy nie. 23. Powiedz mi co widzisz Ochotnik podchodzi do tablicy albo flipchartu. Nauczyciel przymocowuje mu na plecach obrazek (fotografię wyciętą z czasopisma, grafikę, rysunek) a pozostali uczniowie w grupie opisują po angielsku obrazek w taki sposób, żeby ochotnik jak najwierniej odwzorował go na tablicy. Kiedy grupa uzna, że zadanie jest zakończone, nauczyciel zdejmuje obrazek z pleców ochotnika i pokazuje mu dla porównania. 24. Gorące krzesło Nauczyciel wybiera jedną osobę, która siada na krześle ustawionym na środku sali i wygłasza dość kontrowersyjne zdania na ustalony wcześniej temat. Chodzi o sprowokowanie grupy do ożywionej dyskusji związanej z wybranym przez nich (albo nauczyciela) wcześniej tematem. Jeśli dyskusja dotyczy tematu kary śmierci, osoba na gorącym krześle może twierdzić, że kara śmierci jest potrzebna, bo dla zabójców powinniśmy być bezwzględni; bo osoby, które nie rokują nadziei na poprawę powinny być usuwane ze społeczeństwa na dobre i tak dalej. Chodzi o to, by nieustannie wsadzać kij w mrowisko, dlatego osoba na gorącym krześle powinna być starannie wybrana. 137 TWÓRCZE ĆWICZENIA JĘZYKOWE 25. Od słowa do zdania Wybieramy krótki wyraz (dye, what) i polecamy uczniom pracującym w grupach ułożenie krótkich zdań, w których każdy kolejny wyraz będzie się zaczynał od kolejnych liter słowa. Jeśli słowem jest DYE, to zdanie ułożone przez uczniów może brzmieć: Did you eat?, jeśli natomiast byłoby to WHAT, to uczniowie mogą ułożyć zdanie: Who has a torch? 26. Słowotwórstwo Uczniowie wypisują na paskach papieru pojedyncze słowa – pierwsze jakie przyjdą im do głowy i wrzucają do wspólnego pojemnika. Potem każda grupa losuje cztery słowa i przy pomocy przedrostków i przyrostków, uprzednio przedyskutowanych z nauczycielem (mogą być wypisane gdzieś w widocznym miejscu), tworzą inne części mowy należące do tej samej rodziny. Można też pobawić się z uczniami w tworzenie nowych (nieistniejących) wyrazów i ich definicji. 27. Serwus, jestem Adidas Ćwiczenie polega na tym, żeby dobrze znanemu przedmiotowi znanej marki – na przykład butelce Coca-Coli, butom firmy Adidas, perfumom Chanel nr 5 itp. nadać cechy ludzkie, które będą odzwierciedleniem tego, jak postrzegana jest marka. Pierwszym etapem ćwiczenia będzie zamknięcie oczu i wyobrażenie sobie wybranego przedmiotu oraz przypomnienie sobie wszystkiego, co kiedykolwiek dowiedzieliśmy się, czytaliśmy, słyszeliśmy o tym przedmiocie. Następnie w grupach dyskutujemy jaką osobowość posiadałby wybrany przedmiot gdyby nagle stał się człowiekiem. W przypadku motoru Harley Davidson opis mógłby być następujący: definitely male, age somewhere between mid thirties to early forties, angular jawline, at least 6'3" tall, well-built and broad-chested, wardrobe consisting solely of denim and leather, with penchant for heavy metallic accessories, large tattoos and a few piercings, would look good with a ponytail and a horseshoe mustache. 28. Ukryte kolory W tym ćwiczeniu chodzi o to, aby zmienić utarty sposób postrzegania, oderwać się od stałych nawyków i spojrzeć na zdania i ciągi liter w wyrazach w inny sposób. Zadaniem uczniów jest odnalezienie w każdym zdaniu jednego ukrytego koloru. Zadanie to będzie łatwiejsze do wykonania, jeśli nie będziemy zwracać uwagi na przerwy pomiędzy wyrazami i znaki przestankowe. Dla tych, którzy nie potrafią się oderwać od swoich nawyków związanych z czytaniem, to zadanie może być trudne. 138 Przykład: 1. Newspaper editors decided to go on strike. (Red) 2. The cab lacked proper brakes to stop at the intersection. (Black) Zadanie: 1. A big, old, hungry dog appeared at our door every morning. 2. The cop persuaded him not to create a disturbance. 3. The Brazilian student Paulo lives around the corner from us. 4. You shouldn't let an upstart like him bother you. 5. He let out a big yell, owing to the injuries he received when he fell. 6. La Jolla venders decided to cut their prices in half. 7. Long rayon fabrics were loaded on the truck. 8. The Austrian physicist Wolfgang Pauli lacked the requisite documents to enter the U.S. 9. You shouldn't sell this fossil very cheaply because it is a rare specimen. 10. The new law hit everybody's pocketbook pretty hard. Rozwiązania: 1. Newspaper editors decided to go on strike. (Red) 2. The cab lacked proper brakes to stop at the intersection. (Black) Zadanie: 1. A big, old, hungry dog appeared at our door every morning. 2. The cop persuaded him not to create a disturbance. 3. The Brazilian student Paulo lives around the corner from us. 4. You shouldn't let an upstart like him bother you. 5. He let out a big yell,owing to the injuries he received when he fell. 6. La Jolla venders decided to cut their prices in half. 7. Long rayon fabrics were loaded on the truck. 8. The Austrian physicist Wolfgang Pauli lacked the requisite documents to enter the U.S. 9. You shouldn't sell this fossil very cheaply because it is a rare specimen. 10. The new law hit everybody's pocketbook pretty hard. 29. SCAMS Celem tego ćwiczenia jest zdobywanie biegłości w posługiwaniu się językiem angielskim. Na początku utworzenie wielu pięciowyrazowych zdań, w których kolejne wyrazy zaczynają się od liter S-C-A-M-S może być trudne, ale w miarę wzmożonych wysiłków będzie się ich pojawiać coraz więcej. Oto przykładowe zdania: 1. 2. Senior citizens arrange maximum security. Sarcastic comments are meant seriously. Dla lepszego efektu można wyznaczyć limit czasowy na przykład 5 minut. Więcej przykładowych zdań poniżej: 1. 2. 3. Sleepy cats always move slow. Singing cellos alter mood substantially. Sabotage caused army's move southward. 139 tego zadania – 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Spoiled children angered mother steadily. Straightened circumstances affect man's stability. Strike caused austerity moves subsequently. School classes appear moderately satisfying. Studious children always merit success. Sly crocodiles attacked migrating settlers. Siamese cats age much slower. 30. Tysiąc definicji Cała grupa ustala dobrze wszystkim znany przedmiot (but, dziecko, jabłko, stolnica), który będzie w tym ćwiczeniu definiowany. Następnie uczniowie zostają podzieleni na 3-4 osobowe grupy i tworzą jak największą ilość różnorodnych definicji tego przedmiotu zaczynających się od jego nazwy. (Shoe is a thing which…) Kiedy grupa stworzy już wiele definicji i od banalnych, najprostszych przejdzie do bardziej oryginalnych i nietypowych, można poprosić uczniów by wybrali kilka najdowcipniejszych albo najmniej oczekiwanych i zaproponować, by przedmiot w tej sposób zdefiniowany przedstawili w postaci rysunku. Innym wariantem tego ćwiczenia jest tworzenie w grupach nieoczywistych definicji różnych przedmiotów, a następnie przedstawianie ich pozostałym grupom, które mają za zadanie odgadnąć o jakie przedmioty chodzi (np. A fear- and dream-buster, painfully draining our wallets, especially in winter. Przedmiot: A lamp.) 31. Skojarzenia To ćwiczenie dobre jest także jako rozgrzewka, ewentualnie wprowadzenie do tematu, nad jakim grupa będzie pracować podczas zajęć. Ważne jest aby zachęcać uczniów do szukania skojarzeń jak najbardziej odległych od pojęcia wyjściowego i jak najbardziej różnorodnych. Wielość, różnorodność i rozpiętość skojarzeń świadczą o wysokim stopniu kreatywności. a. Gwiazda wyznaczamy uczniom limit czasowy (np. 3 minuty) i prosimy ich, by w formie gwiazdy (sieci słownej) wypisali jak najwięcej słów i wyrażeń, które kojarzą im się np. ze słowem mother, horse, Baroque. b. Najkrótszy łańcuch Nauczyciel podaje dwa przypadkowe hasła (np. Shakespeare i paper clip) a uczniowie szukają takiego łańcucha kolejnych skojarzeń, aby od angielskiego dramatopisarza dojść poprzez kolejne asocjacje do zwykłego spinacza biurowego. Może to być np. Shakespeare – „Hamlet” – play – literature – writing – paper – stationery shop – office – paper clip. 140 Ale można także utworzyć krótszy łańcuch, który także logicznie pokaże związki skojarzeniowe: Shakespeare – literature – paper – paper clip. W tym ćwiczeniu celem jest utworzenie jak najkrótszego łańcucha skojarzeń od pierwszego podanego przez nauczyciela słowa do drugiego. c. Łańcuchy alternatywne Kolejną wariacją tego ćwiczenia jest tworzenie wielu różnych łańcuchów, łączących te same idee. 32. Trigramy / tribondy Ćwiczenie polega na znalezieniu słowa, które kojarzy się z trzema innymi, pozornie odległymi od siebie wyrazami. Podajemy uczniom kilka zestawów składających się z trzech słów i prosimy o znalezienie czwartego, które będzie wspólnym skojarzeniem dla nich. Na przykład: 1. car – tree – elephant trunk 2. days – continents – seas seven 3. eyes – eggs – laundry whites 4. bagels – buttons – blue holes whales ring onion – olympic – wedding john lennon – wayne – kennedy board black – darts – skate 5. 6. 7. Kiedy uczniowie przećwiczą skojarzenia, możemy poprosić, by w grupach przygotowali podobne ćwiczenie dla innych grup. 33. Hymn na cześć… Dzielimy grupę na małe grupki według dowolnie wybranego kryterium (np. kolor oczu, miesiąc albo pora roku, w której osoby się urodziły, ulubiony sport itp.). Zadaniem każdej z grup jest przygotować krótką prezentację słowno-ruchową (w języku angielskim) będącą hymnem pochwalnym tej cechy, która grupę połączyła (np. brązowych oczu, maja – jako miesiąca urodzenia, pływania – jako najlepszego sportu, itp.). Tekst może być śpiewany albo skandowany przez całą grupę. Koniecznie musi mu towarzyszyć ruch (gesty). 141 Opracowano na podstawie pomysłów własnych, oraz: E.Nęcka , Trening twórczości, Gdańsk, 2005 R. Fisher, Games for Thinking, Oxford, 2005 A.Bubrowiecki, Sekrety kreatywnego myślenia, Gliwice, 2008 http://www.buzzle.com/articles/creative-thinking-activities-and-exercises.html 142 MATERIAŁY DO ĆWICZEŃ W ZAŁĄCZNIKACH 143 PRZYKŁADOWE KARTY PRACY I TEKSTY DO WYKORZYSTANIA PODCZAS ZAJĘĆ 144 MODUŁ 1: NASZE UBIORY NASZE WYBORY („ARE WE WHAT WE WEAR?”) 145 PROS AND CONS1 OF SCHOOL UNIFORMS Some people think school uniforms are the best school outfit, others hate them. Here are some arguments of both groups: When students wear school uniforms they look nicer and come to school in appropriate clothing. There is no fashion show at school, which may distract1 from learning - kids do not spend time focusing2 on their clothes School uniforms help keep but on homework. There aren’t so many fights at school discipline. There are fewer3 school. Children very often discipline problems. It is difficult for the argue over fashionable clothes. teacher to manage 20-30 people in Well-off6 children who can class. When children wear school afford7 name brand clothes uniforms they seem to be better tease those who do not have and less naughty . trendy clothes. Schools report that school uniforms help prevent8 such arguments. A child in a school uniform is more likely9 to take school seriously. The school uniform signals he or she is going to school just like dad is going to work. Reports say that when students dress in “work clothes” rather than “play Some students hate all rules4. When we force them to wear school uniforms they become aggressive. They do not want to look like other students so they try to change their school uniform, clothes” they treat their studies more seriously. School uniforms kill individuality and creativity. Some students hate all rules. When they have to wear school uniforms they become aggressive. They do not want to look like other students. 5 and teachers have to deal School uniforms help build school spirit. They give with such problems. students a feeling of belonging. Designer clothes11 or the latest fashions are not the only way to express individuality. School uniforms do not kill individuality or creativity. School uniforms are a bargain12. They are less expensive than many other clothes. There is no evidence that school uniforms improve school discipline or promote better 146 results at school. Dress does not help learning. VOCABULARY WORK: Na podstawie kontekstu spróbuj odgadnąć znaczenie wyrazów i wyrażeń podanych poniżej. Połącz je z ich polskimi odpowiednikami 1 distract focusing 3 fewer 4 rules 5 have to 6 well-off 7 afford 8 prevent 9 be more likely 10 designer clothes 11 bargain 12 evidence 2 ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… a) b) c) d) e) f) g) h) i) j) k) l) pozwolić sobie na coś być prawdopodobnym muszą okazja dobrze sytuowani ubrania od projektantów skupiając się na reguły, zasady odciągać uwagę dowody (na coś) mniej zapobiegać READING COMPREHENSION: Określ czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe. Zakreśl kółkiem właściwą odpowiedź: 1. School uniforms are like work uniforms. T/F 2. Poor children feel bad in their own clothes. T/F 3. School uniforms are expensive, only rich parents can afford them. T/F 4. Students who wear school uniforms feel proud of their school. T/F 5. School uniforms help develop creativity and manifest individuality. T/F 6. When you wear a uniform for school your results are better. T/F Listening Task: Students Speak Out Against Uniforms Match the speakers with their opinions 1 Some people still show off wearing posh, fashionable, expensive clothes under the uniform. 2 Introducing uniforms is a waste of time. 3 School uniforms don’t solve any problems. 4 School uniform doesn’t hide differences between people. Only some people are cool. 5 We cannot express ourselves in the way we want. Speaker 1 ....... Speaker 2 ....... Speaker 3 ....... Speaker 4 ....... ....... 6 School uniforms will not change anything. Speaker 5 ....... ....... 7 Discipline does not improve because of uniforms Speaker 6 ....... ....... 8 Wearing a school uniform doesn’t stop fights or getting bad marks. Speaker 7 ....... 9 School uniforms don’t help in anything. ....... 10 Instead of school uniforms we should have a special dress code. 11 School uniforms aren’t comfortable 147 GRAMMAR PRACTICE: to be likely to do something – (o osobie) prawdopodobnie coś zrobić ex ample: Robert prawdopodobnie wyjedzie do Londynu w poniedziałek. Robert is likely to leave for London on Monday. Przetłumacz: 1. 2. 3. 4. 5. Mary prawdopodobnie napisze e-mail do swojej kuzynki. Oni prawdopodobnie przegrają ten mecz. Nasi rodzice prawdopodobnie wrócą do domu o północy. Ja prawdopodobnie oglądnę ten film. Wy prawdopodobnie przeczytacie tę książkę. to be able to do something – móc/być w stanie coś zrobić ex ample: I (not/help) …………………………….. you. I am not able to help you. Uzupełnij zdania wyrażeniem be able to i czasownikiem z nawiasu: 1. Tom is very tired. He (not/do) ……………………………………… his homework. 2. The boys (win) …………………………………. a very difficult match yesterday. 3. Mum (help) ………………………………………. with this Maths homework. 4. I (not/sleep) …………………………………….. last night. 5. They (repair) …………………………………….. our old clock. Stopniowanie przymiotników I. Wstaw przymiotniki z nawiasów w stopniu najwyższym: 1. Which is (long) …………………………………………… river in the world? 2. Who is (beautiful) …………………………………………… actress in Hollywood? 3. Which animal is (fast) …………………………………………… on land? 4. Where is (high) …………………………………………… mountain in the world? 5. What is (expensive) …………………………………………… car in the world? II. Wstaw przymiotniki z nawiasów w stopniu wyższym: 1. Mary is (tall) …………………………………………… than Monica. 2. A whale is (big) …………………………………………… than a dolphin. 3. New York is a (busy) …………………………………………… city than Warsaw. 4. This bus is (crowded) …………………………………………… than that. 5. Pandas are (fat) …………………………………………… than koalas. III. Użyj właściwej formy przymiotników w nawiasach: 1. Miles has (good) …………………………………………… clothes in our class. 2. This dress is certainly (interesting) …………………………………………… than that. 3. Which is (bad) ……………………………………… a school uniform or baggy clothes? 4. This skirt is (green) …………………………………………… than that. 5. Which trousers are (nice) …………………………………………… these or those? 148 6. ARGUMENTS FOR AND AGAINST SCHOOL UNIFORMS 7. (to be used for discussion if students have problems with coming up with their own arguments) 8. PROS CONS School uniforms save parents’ money. School uniforms are expensive and children do not use them outside school School uniforms save time. Kids in the morning do not have think what to wear. School uniforms cut down on a student’s individuality. Kids whose parents have no money to buy them the newest fad, may be embarrassed or harassed because of their unfashionable clothes. School uniforms are not safe. One example: if one student attacks a younger student the victim may not be able to describe the attacker Kids social standing would be based more on individual character and less their economic status. Lots of gangs use clothes to identify themselves and other gangs. Schools also need identity. School uniforms are not safe. Another example: During a natural disaster: Earthquake, Tornado, etc,... How can parents find their children? They can recognize the clothes they were wearing, when they left home. Some kids use baggy clothes to hide weapons and drugs. In school uniforms they can’t hide anything School is preparation for adult life and work. The “dress code” makes people wear uniforms or specific clothes for work. School uniforms are “dress code” for school, and it’s good to wear them to prepare for adult life. School uniforms send a clear early-life message to students that conformity is important and creativity is not. Students learn from uniforms that their individuality, political opinions and religious rights are unimportant Uniforms make it easy to identify kids who belong to the school and those who don't. Adapted from: http://www.youdebate.com/DEBATES/school_uniforms.HTM 149 The listening task KEY: 1 Some people still show off wearing posh, fashionable, expensive clothes under the uniform. Speaker 2 2 Introducing uniforms is a waste of time. Speaker 6 3 School uniforms don’t solve any problems. Speaker 4 4 School uniform doesn’t hide differences between people. Only some people are cool. Speaker 5 5 We cannot express ourselves in the way we want. Speaker 1 Speaker 1 ..5.. Speaker 2 ..8.. Speaker 3 ..9.. Speaker 4 ..3.. ..6.. 6 School uniforms will not change anything. Speaker 4 Speaker 5 ..4.. ..11.. 7 Discipline does not improve because of uniforms Speaker 7 Speaker 6 ..10.. ..2.. 8 Wearing a school uniform doesn’t stop fights or getting bad marks. Speaker 2 Speaker 7 ..7.. 9 School uniforms don’t help in anything. Speaker 3 10 Instead of school uniforms we should have a special dress code. Speaker 6 11 School uniforms aren’t comfortable Speaker 5 ..1.. 150 MODUŁ 2: JAK ŻYĆ W ZGODZIE Z NATURĄ? („ARE WE NATURE FRIENDLY?”) 151 ENVIRONMENT Michael Jackson - Earth Song (listening task) Listen to and watch Michael Jackson’s “Earth Song” clip and circle the words you hear: RAIN PEOPLE CRYING SUN STARS DREAMS LAND MOON WHALES MEN EARTH POLLUTION PEACE ELEPHANTS LIONS SEAS ANIMALS DOLPHINS PANDAS WAR CHILDREN PLAYING HAPPY THE KEY: RAIN PEOPLE CRYING SUN STARS DREAMS LAND MOON MEN EARTH POLLUTION PEACE LIONS ELEPHANTS SEAS ANIMALS DOLPHINS WHALES PLAYING 152 PANDAS WAR CHILDREN HAPPY Michael Jackson - Earth Song lyrics What about sunrise I used to dream (What about us) What about rain I used to glance beyond the We're ravaging the seas What about all the things stars (What about us) That you said we were to Now I don't know where we What about forest trails gain... are (ooo, ooo) What about killing fields Although I know we've drifted Burnt despite our pleas Is there a time far (What about us) What about the holy land What about all the things That you said was yours and Aaaaaaaaah Oooooooooh (What about it) mine... Aaaaaaaaah Oooooooooh Torn apart by creed Did you ever stop to notice Aaaaaaaaah Oooooooooh (What about us) All the blood we've shed Aaaaaaaaah Oooooooooh What about the common man (What about us) before Did you ever stop to notice Hey Can't we set him free (What about us) This crying Earth its weeping what about yesterday What about children dying (What about us) (What about us) Aaaaaaaaah Oooooooooh What about the seas Can't you hear them cry Aaaaaaaaah Oooooooooh (What about us) (What about us) The heavens are falling down Where did we go wrong What have we done to the (What about us) (ooo, ooo) world? I can't even breathe Someone tell me why Look what we've done. (What about us) (What about us) What about all the peace, What about everything What about baby boy That you pledge your only son? (What about us) (What about it) What about flowering fields? I given you What about the days Is there a time? (What about us) (What about us) What about all the dreams, What about nature's worth What about all their joy That you said was yours and (ooo, ooo) (What about us) mine? It's our planet's womb What about the man (What about us) (What about us) Did you ever stop to notice, What about animals What about the crying man All the children dead from (What about it) (What about us) war? We've turned kingdoms to What about Abraham Did you ever stop to notice, dust (What was us) This crying Earth its weeping (What about us) What about death again shores? What about elephants (ooo, ooo) (What about us) Do we give a damn shores? Aaaaaaaaah Oooooooooh Have we lost their trust Aaaaaaaaah Oooooooooh (What about us) What about crying whales http://www.elyrics.net/read/m/michael-jackson-lyrics/earth-song-lyrics.html 153 Aaaaaaaaah Ooooooooh Reading comprehension task (video: China Celebrates Status As Number One Polluter): 1 CHINA CELEBRATES BEING ........ A 100 WIDOW SMOG DANCE 2 SMOG FILLED SKIES SHOW ........ B 3 COURTESY EMBASSY OF CHINA: ........ C TO REMAIN RELEVANT ON WORLD STAGE 4 COURTESY EMBASSY OF ........ D 5 COURTESY EMBASSY OF CHINA: “ACID RAIN UPON ........ CHINA WILL INCREASE POLLUTION LEVELS AS NEEDED ........ 6 E F NAMED NUMBER ONE IN POLLUTION. MY WINDOW” BEIJING YOUNG PEOPLE’S VOCAL GROUP. CHINA’S LEVEL OF MODERNIZATION. CHINA: FLIGHT OF THE COAL ASH DRAGON Vocabulary work: Połącz hasła z bannera wiadomości telewizji ONN (Onion News Network) z ich polskim tłumaczeniem. 1. CHINA CELEBRATES BEING NAMED NUMER ONE IN POLLUTION. 2. SMOG FILLED SKIES SHOW CHINA’S LEVEL OF MODERNIZATION. 3. COURTESY EMBASSY OF CHINA: MARCH OF THE SMOKESTACK BRIGADE. 4. COURTESY EMBASSY OF CHINA: 100 WIDOW SMOG DANCE 5. COURTESY EMBASSY OF CHINA: FLIGHT OF THE COAL ASH DRAGON 6. COURTESY EMBASSY OF CHINA: “ACID RAIN UPON MY WINDOW” BEIJING YOUNG PEOPLE’S VOCAL GROUP. 7. CHINA WILL INCREASE POLLUTION LEVELS AS NEEDED TO REMAIN RELEVANT ON WORLD STAGE 1. ...... 2. ...... 3. ...... 4. ...... 5. ...... 6. ...... 7. ...... a. Zasnute chmurą smogu niebo jest oznaką poziomu modernizacji. b. Dzięki uprzejmości ambasady Chin: taniec 100 wdów w smogu. c. Dzięki uprzejmości ambasady Chin: marsz brygady kominowej. d. Chiny podniosą poziom zanieczyszczeń do wysokości pożądanej do pozostania w światowej czołówce. e. Dzięki uprzejmości ambasady Chin: „Kwaśny deszcz na moim oknie” dziecięca grupa wokalna z Pekinu. f. Dzięki uprzejmości ambasady Chin: lot latawca „Smok odpadów węglowych”. g. Chiny świętują ogłoszenie ich największym trucicielem na świecie. 154 Na podstawie powyższych haseł i ich tłumaczeń połącz angielskie słówka z ich polskimi odpowiednikami – osobno w grupie A i osobno w grupie B: A pollution level smokestack widow B flight ash acid rain remain wdowa komin fabryczny zanieczyszczenie poziom popiół pozostać kwaśny deszcz lot Powyższe ćwiczenia mogą być wprowadzeniem do filmów: „China celebrates Status As Number One Polluter”, który jest satyrą na ogromne przemysłowe zanieczyszczenia środowiska w Chinach i „BBC News - China among worst polluters” – raportu na temat stanu środowiska w Chinach. Oprócz słów podanych w ćwiczeniu II. Warto wprowadzić słownictwo niezbędne do poprawnego wykonania ćwiczeń na rozumienie ze słuchu opartych na tych filmach, dostępnych na serwerze youtube.com . Gramatyka – the Present Perfect Tense, the Future Simple Tense, stopniowanie przymiotników (stopień najwyższy, formy nieregularne) Listening comprehension tasks: I. BBC News - China among worst polluters: Decide whether the following statements are true or false. 1. China is one of the least polluted nations on earth T/F 2. China’s leaders have promised to clean up the environment many times so far T/F 3. Nothing has changed for 3 years. T/F 4. China has a place among 100 most polluted nations in the world. T/F 5. There are more polluted cities and waterways in China than in any other country in the world. T/F 6. China emits the most greenhouse gases in the world. T/F 7. Environment is more important for China than economic development. T/F China Celebrates Status As Number One Polluter Choose the correct option: 1. This is the news programme of the .......... television a. BBC b. CNN c. ONN 2. The news of the day is that China is the .......... country in the world. a. cleanest b. most polluted c. richest 3. The guest of the programme is the Chinese .......... . a. ambassador b. prime minister c. President 4. .......... of China has acid rain. a. 13% b. 30% c. 50% 5. .......... of the world’s 20 most polluted cities are in China. a. 16 b. 18 c. 20 6. Because of air pollution almost ......... people will die of cancer in China this year. a. 1000 b. 1 million c. 10 million 7. Chinese people can build anything, even ......... . a. a mountain and a forest b. a river and a forest 155 c. a mountain and a river THE KEY: II. 1. 2. 3. 4. 5. China BBC: Decide whether the following statements are true or false. China is one of the least polluted nations on earth China’s leaders have promised to clean up the environment many times so far Nothing has changed for 3 years. China has a place among 100 most polluted nations in the world. There are more polluted cities and waterways in China than in any other country in the world. 6. China emits the most greenhouse gases in the world. 7. Environment is more important for China than economic development. T/F T/F T/F T/F T/F T/F T/F China celebrates Status As Number One Polluter. Choose the correct option: 1. This is the news programme of the .......... television b. BBC b. CNN c. ONN 2. The news of the day is that China is the .......... country in the world. a. cleanest b. most polluted c. richest 3. The guest of the programme is the Chinese .......... . a. ambassador b. prime minister c. President 4. .......... of China has acid rain. a. 13% b. 30% c. 50% 5. .......... of the world’s 20 most polluted cities are in China. a. 16 b. 18 c. 20 6. Because of air pollution almost ......... people will die of cancer in China this year. a. 1000 b. 1 million c. 10 million 7. Chinese people can build anything, even ......... . a. a river and a forest b. a mountain and a forest c. a mountain and a river China celebrates Status As Number One Polluter – transcript: World news on Onion News Network Michael Bannon (newsreader): Turning to world news now, party officials in Beijing are celebrating the findings of the UN study, which for the first time ever listed China as the world’s number one producer of air pollution. Joining us now, from the Chinese embassy to discuss the study, is ambassador Hsu Lan-Ning. “Thank you, for being with us, Mr. Ambassador, today.” “Thank you for having me. It is a very proud day for my country. The labour of the people had made the sky black. With the smoker progress we are overjoyed. We are looking now at the skyline of Huinan. And, you’ve called the smog levels there, Sir, a grand symbol of Chinese supremacy.” “Yes” “That looks really polluted.” “Thank you. The sky over China is now a rainbow of greys reflecting all the shades of our prosperity.” “And your celebration of this new ranking included a parade in a coal rich manufacturing center of Yunnan. We’re seeing a video of that here right now. Looks like quite a parade you’ve got there.” “Yes, there was a hundred widow smog dance, a magnificent coal ash dragon kite, and littlest* children sang a song to the spirits of poisoned fish. “And here’s the Beijing young people’s vocal group performing an ode to acid rain, which – I’m told – falls on 30% of China, That’s quite an achievement.” “Yes, we are very proud of that. We have sixteen of the world’s 20 most air polluted cities. We have the most.” “And if emission level’s up, what effect does it have on the people’s health?” “A very big effect! Close to one million people will die of cancer in China this year. Cancer is a very modern disease.” “In fact, the UN report called this figure startling and noteworthy”. “It was very kind of them. Chinese people will not be stopped by anything. If pollution ruins a river we will build a new river. If pollution destroys a mountain we will build a new mountain. The world cannot ignore our prosperity.””All right, thank you ambassador Hsu. Again congratulations on your rank.” *”littler/ the littlest” can be used as an example of wrong comparative/superlative form of “little” as opposed to “smaller/the smallest”. Hold Big Polluters Accountable: Krótki film reklamujący działalność amerykańskiej agencji EPA. Można go pokazać jako przykład kampanii społecznej na rzecz ochrony środowiska. EPA or USEPA (the U.S. Environmental Protection Agency) – an agency of the federal government of the United States. It works to protect human health and the environment. Its activities include writing and enforcing regulations based on laws passed by Congress. The EPA began operation on December 2, 1970. Lisa P. Jackson is the current Administrator of EPA. The agency employs about 18,000 people. 156 Read the pledge below. Decide in groups what kind of pledges you could take and spread in your own environment (school, class, family and friends). How could you do it? Pledge “Nobagthanks” "I will not take plastic bags from the supermarket or corner shop, and will try to carry a reusable bag with me at all times but only if 50 other people will do the same, and encourage others to join in too." — Adele Prince, North London Deadline to sign up by: 1st April 2007 62 people signed up (12 over target) More details I'm just fed up of how readily we take plastic bags at the shop, and how eager the shop assistants are to pack our stuff before we can say anything. These bags will not go away, so we need to try and change the way we approach our day-to-day shopping trips and be a bit more thoughtful in our planning. Let's put a stop to the bag mountains seeping out from behind kitchen cupboard doors everywhere! Just say no! http://www.pledgebank.com/Nobagthanks 157 MODUŁ 3: REKLAMA DŹWIGNIĄ HANDLU („ADVERTISING DRIVES TRADE”) 158 Watch the video “Advertising – What psychological tricks do they use?” and circle the ones that appear: CARS TOYS HOMEWARE WINE MAGIC JOHNSON BASKETBALL PLAYERS A SCIENTIST RACE DRIVERS AVON FOOTBALLERS AEROPLANES WHISKEY TUPPERWARE LEMONADE Match the five principles mentioned by Robert Cialdini with the explanations: 1. Reciprocation a. when you support an idea in small things, you will probably support it in bigger ones too (e.g. when they ask you for donation) 2. Scarcity b. if you like the person who sells something to you, it is more probable that you will buy the product. 3. Authority c. if you hear about a product from someone you consider an expert, you will believe it’s good and buy it. 4. Commitment d. when someone does something nice to you, you feel that you have to do something nice back (e.g. buy a product) 5. Liking e. when you know that the product will not be on sale for long or that there are few items left – you are more likely to buy it. 1. .......... 2. .......... 3. .......... 4. .......... 5. .......... Now, guess the meaning of the names of the principles in Polish: 1. reciprocation – ............................................................................................................................ 2. scarcity – ..................................................................................................................................... 3. authority – ................................................................................................................................... 4. commitment – .............................................................................................................................. 5. liking - ........................................................................................................................................... Video: http://www.youtube.com/watch?v=XtvHNfomZL8 159 The KEY CARS TOYS HOMEWARE WINE BASKETBALL PLAYERS A SCIENTIST RACE DRIVERS AVON FOOTBALLERS AEROPLANES WHISKEY 1. D MAGIC JOHNSON 2. E TUPPERWARE LEMONADE 3. C 4. A 5. B Now, guess the meaning of the names of the principles in Polish: 1. reciprocation – WZAJEMNOŚĆ 2. scarcity – BRAK, NIEDOBÓR 3. authority – AUTORYTET 4. commitment – ODDANIE 5. liking – UPODOBANIE Advertising - What psychological tricks do they use? (Script) There are many more professionals using strategies of influence than there are psychologists studying them. The goal is very simple: they want us to say “Yes”, “Yes I want it”, “Yes I need it”, “Yes I want to be the right kind of person”, “Yes I’ll buy it”. Psychologist Robert Cialdini of Arizona State University spent 3 years examining the universal principles and tactics of these influence professionals from the inside: as a sales trainee, fund raiser and advertising copywriter. One of the universal principles that I found is the principle of reciprocation which suggests that we are obligated to give back to others the form of behaviour that they have given to us. So someone does us a favour we’re significantly more likely to say yes when they ask for a favour in return. That’s why the Hare Krishna, for example, Society in the airport will come up to you and give you something before they ask for a donation. They can be a flower, a book, whatever. [voice in the advert] “...And this bottle will be produced only 2 or 3 times a decade...” The second principle that we can talk about is the principle of scarcity. The idea that things that are rare, that are scarce, that are diminishing in their ability to us - are more attractive. We want them more. As a consequence many merchandisers will use strategies in which they will give us time deadlines or availability limits on the products they want to sell. And because we can’t have it after a certain time, we want it more and we go out and buy. Another principle we can talk about is the principle of authority. This is the idea that we’re much more willing to follow the lead of someone who is a legitimately constituted expert or an authority. ADVERT: BP1: “Its reinforced for me” BP2: “and me “ BP1: “Hey maybe it was made for both of us.” BP2: “Must be magic.” Magic Johnson: “That’s who this shoe was made for” [all laughing] 160 Another principle we can talk about is the principle of commitment. The idea that once we’ve made a stand once we’ve taken a position on an issue we’re much more willing to say yes to any request that is consistent with that commitment So very often individuals will try to get us to make a small commitment that is consistent with the direction they want us to go. For example a study was done in Toronto that showed if you can get people to agree to wear a little a bell pin that says “Support your United Way”. Two weeks later they will be twice as likely to give a donation to the United Way when the solicitors come and canvas1 the neighbourhood. Another principle we can talk about is the principle of liking. People are much more willing to say “yes” to a request to someone they know and like. Of course the classic example of this is the Tupperware party, where they have arranged so that we’re saying “Yes” not to a stranger across a counter. We’re saying “Yes” to a friend or a relative who has invited us there, and we know we’ll be getting a cut of everything we buy. A final principle we can talk about is the principle of consensus. The idea that we are much more willing to say yes to a request if we have information that a lot of people around us are saying “Yes” to that request so people can give us evidence: this is the largest selling the fastest growing project.. pro...er.. product. And we’re much more willing to say “Yes” this is something for me because everybody around us is doing so. 1 The verb CANVAS has 4 senses: 1. solicit votes from potential voters in an electoral campaign; 2. get the opinions (of people) by asking specific questions; 3. cover with canvas; 4. consider in detail and subject to an analysis in order to discover essential features or meaning Familiarity information: CANVAS used as a verb is uncommon [after: http://www.audioenglish.net/dictionary/canvas.htm] 161 MODUŁ 4: RÓŻNE OBLICZA PRZEMOCY („FACES OF VIOLENCE”) 162 Cut along the lines and mix them up. Let children (in groups) discuss them and decide on the order of paper strips. Watch the video afterwards to check the order. The boy woke up, just 13 years old, he brushed his teeth just like he was told, he rushed to the door and he grabbed his books, around and around for them he looks at the bus stop they stand over and tall backing on him because he was helplessly small the boy never really did fit in this school being so different didn’t make you so cool at breaks he would just sit all alone, wishing his parents would come, take him home at lunch they poured milk on his head he walked to the office with his heart filled with dread they would throw things at him on the bus way from school he knew that tomorrow they’d be just as cruel so that night he said good night to his mother kissed his dad, talked to his little brother He put on his shoes and he walked through the night Until his school crept into sight He grabbed on to the rope and he said his goodbye For it was then he knew he wanted to die So he took just one step and down he fell He hung right there in front of his hell. 163 When Jon Gettle died of suicide on April 16, 2002, he left a note at the scene, which was his middle school that "Bullying is a problem...depression is a problem". After his death, his mom, Cathy Gettle decided to speak out about what bullying and teasing can do to a person. She has written and given her speech to schools, churches, scout groups, parent/teacher organizations and whoever else will listen to her. This website is dedicated in Jon's memory in hopes of helping others. This website was created in order to make people aware that bullying and teasing can be a factor that makes a child depressed and in turn complete suicide, otherwise known as "bullycide". This website contains Cathy's speech and the different places that she has been able to speak out about the problem. It also contains a small list of articles written by newspaper journalists about her speech and her mission to bring out of the darkness the stigma about depression and suicide. Please visit http://www.firstaidbycgproducts.com to take a look at the first aid and survival kits. The proceeds from the sale of these kits are supporting the website hosting fees for the "Bullying, Teasing, Teen Suicide" website. Welcome to Bullying, Teasing, & Teen Suicide Jon's Activities http://www.bullyingteasingteensuicide.com/ 164 Materials for the teacher – to be used with the module: Bullying Is a Big Problem Every day thousands of teens wake up afraid to go to school. Bullying is a problem that affects millions of students, and it has everyone worried, not just the kids on its receiving end. Yet because parents, teachers, and other adults don't always see it, they may not understand how extreme bullying can get. Bullying is when a person is picked on over and over again by an individual or group with more power, either in terms of physical strength or social standing. Two of the main reasons people are bullied are because of appearance and social status. Bullies pick on the people they think don't fit in, maybe because of how they look, how they act (for example, kids who are shy and withdrawn), their race or religion, or because the bullies think their target may be gay or lesbian. Some bullies attack their targets physically, which can mean anything from shoving or tripping to punching or hitting, or even sexual assault. Others use psychological control or verbal insults to put themselves in charge. For example, people in popular groups or cliques often bully people they categorize as different by excluding them or gossiping about them (psychological bullying). They may also taunt or tease their targets (verbal bullying). Verbal bullying can also involve sending cruel instant or email messages or even posting insults about a person on a website — practices that are known as cyberbullying. How Does Bullying Make People Feel? One of the most painful aspects of bullying is that it is relentless. Most people can take one episode of teasing or name calling or being shunned at the mall. However, when it goes on and on, bullying can put a person in a state of constant fear. Guys and girls who are bullied may find their schoolwork and health suffering. Amber began having stomach pains and diarrhea and was diagnosed with a digestive condition called irritable bowel syndrome as a result of the stress that came from being bullied throughout ninth grade. Mafooz spent his afternoons hungry and unable to concentrate in class because he was too afraid to go to the school cafeteria at lunchtime. Studies show that people who are abused by their peers are at risk for mental health problems, such as low self-esteem, stress, depression, or anxiety. They may also think about suicide more. Bullies are at risk for problems, too. Bullying is violence, and it often leads to more violent behavior as the bully grows up. It's estimated that 1 out of 4 elementary-school bullies will have a criminal record by the time they are 30. Some teen bullies end up being rejected by their peers and lose friendships as they grow older. Bullies may also fail in school and not have the career or relationship success that other people enjoy. Who Bullies? Both guys and girls can be bullies. Bullies may be outgoing and aggressive. Or a bully can appear reserved on the surface, but may try to manipulate people in subtle, deceptive ways, like anonymously starting a damaging rumor just to see what happens. 165 Many bullies share some common characteristics. They like to dominate others and are generally focused on themselves. They often have poor social skills and poor social judgment. Sometimes they have no feelings of empathy or caring toward other people. Although most bullies think they're hot stuff and have the right to push people around, others are actually insecure. They put other people down to make themselves feel more interesting or powerful. And some bullies act the way they do because they've been hurt by bullies in the past — maybe even a bullying figure in their own family, like a parent or other adult. Some bullies actually have personality disorders that don't allow them to understand normal social emotions like guilt, empathy, compassion, or remorse. These people need help from a mental health professional like a psychiatrist or psychologist. What Can You Do? For younger kids, the best way to solve a bullying problem is to tell a trusted adult. For teens, though, the tell-an-adult approach depends on the bullying situation. One situation in which it is vital to report bullying is if it threatens to lead to physical danger and harm. Numerous high-school students have died when stalking, threats, and attacks went unreported and the silence gave the bully license to become more and more violent. Sometimes the victim of repeated bullying cannot control the need for revenge and the situation becomes dangerous for everyone. Adults in positions of authority — parents, teachers, or coaches — can often find ways to resolve dangerous bullying problems without the bully ever learning how they found out about it. If you're in a bullying situation that you think may escalate into physical violence, try to avoid being alone (and if you have a friend in this situation, spend as much time as you can together). Try to remain part of a group by walking home at the same time as other people or by sticking close to friends or classmates during the times that the bullying takes place. Bullying Survival Tips Here are some things you can do to combat psychological and verbal bullying. They're also good tips to share with a friend as a way to show your support: Ignore the bully and walk away. It's definitely not a coward's response — sometimes it can be harder than losing your temper. Bullies thrive on the reaction they get, and if you walk away, or ignore hurtful emails or instant messages, you're telling the bully that you just don't care. Sooner or later the bully will probably get bored with trying to bother you. Walk tall and hold your head high. Using this type of body language sends a message that you're not vulnerable. Hold the anger. Who doesn't want to get really upset with a bully? But that's exactly the response he or she is trying to get. Bullies want to know they have control over your emotions. If you're in a situation where you have to deal with a bully and you can't walk away with poise, use humor — it can throw the bully off guard. Work out your anger in another way, such as through exercise or writing it down (make sure you tear up any letters or notes you write in anger). Don't get physical. However you choose to deal with a bully, don't use physical force (like kicking, hitting, or pushing). Not only are you showing your anger, you can never be sure what the bully will do in response. You are more likely to be hurt and get in to trouble if you use violence against a bully. You can stand up for yourself in other ways, such as gaining control of the situation by walking away or by being assertive in your actions. Some adults believe that bullying is a part of 166 growing up (even that it is character building) and that hitting back is the only way to tackle the problem. But that's not the case. Aggressive responses tend to lead to more violence and more bullying for the victims. Practice confidence. Practice ways to respond to the bully verbally or through your behavior. Practice feeling good about yourself (even if you have to fake it at first). Take charge of your life. You can't control other people's actions, but you can stay true to yourself. Think about ways to feel your best — and your strongest — so that other kids may give up the teasing. Exercise is one way to feel strong and powerful. (It's a great mood lifter, too!) Learn a martial art or take a class like yoga. Another way to gain confidence is to hone your skills in something like chess, art, music, computers, or writing. Joining a class, club, or gym is a great way to make new friends and feel great about yourself. The confidence you gain will help you ignore the mean kids. Talk about it. It may help to talk to a guidance counselor, teacher, or friend — anyone who can give you the support you need. Talking can be a good outlet for the fears and frustrations that can build when you're being bullied. Find your (true) friends. If you've been bullied with rumours or gossip, all of the above tips (especially ignoring and not reacting) can apply. But take it one step further to help ease feelings of hurt and isolation. Find one or two true friends and confide how the gossip has hurt your feelings. Set the record straight by telling your friends quietly and confidently what's true and not true about you. Hearing a friend say, "I know the rumour's not true. I didn't pay attention to it," can help you realize that most of the time people see gossip for what it is — petty, rude, and immature. What If You're the Bully? All of us have to deal with a lot of difficult situations and emotions. For some people, when they're feeling stressed, angry, or frustrated, picking on someone else can be a quick escape — it takes the attention away from them and their problems. Some bullies learn from firsthand experience. Perhaps name-calling, putdowns, or physical force are the norms in their families. Whatever the reason, though, it's no excuse for being the bully. If you find it hard to resist the temptation to bully, you might want to talk with someone you look up to. Try to think about how others feel when you tease or hurt them. If you have trouble figuring this out (many people who bully do), you might ask someone else to help you think of the other person's side. Bullying behavior backfires and makes everyone feel miserable — even the bullies. People might feel intimidated by bullies, but they don't respect them. If you would rather that people see your strength and character — even look up to you as a leader — find a way to use your power for something positive rather than to put others down. Do you really want people to think of you as unkind, abusive, and mean? It's never too late to change, although changing a pattern of bullying might seem difficult at first. Ask an adult you respect for some mentoring or coaching on how you could change. Steps to Stop Bullying in Schools If the environment at your school supports bullying, working to change it can help. For example, there may be areas where bullies harass people, such as in stairwells or courtyards that are unobserved by staff. Because a lot of bullying takes part in the presence of peers (the bully wants to be recognized and feel powerful, after all), enlisting the help of friends or a group is a good way to change the culture and stand up to bullies. 167 You can try to talk to the bully. If you don't feel comfortable in a face-to-face discussion, leave a note in the bully's locker. Try to point out that his or her behaviuor is serious and harmful. This can work well in group situations, such as if you notice that a member of your group has started to pick on or shun another member. Most people hesitate to speak out because it can be hard. It takes confidence to stand up to a bully — especially if he or she is one of the established group leaders. But chances are the other students witnessing the bullying behaviuor feel as uncomfortable as you do. They may just not be speaking up. Perhaps they feel that they're not popular enough to take a stand or worry that they're vulnerable and the bully will turn on them. Staying quiet (even though they don't like the bully's behaviuor) is a way to distance themselves from the person who is the target. When a group of people keeps quiet like this, the bully's reach is extending beyond just one person. He or she is managing to intimidate lots of people. But when one person speaks out against a bully, the reverse happens. It gives others license to add their support and take a stand, too. Another way to combat bullying is to join your school's anti-violence program or, if your school doesn't have one, to start one of your own. Reviewed by: Michelle New, PhD Date reviewed: June 2007 Originally reviewed by: D'Arcy Lyness, PhD http://kidshealth.org/teen/your_mind/problems/bullies.html?tracking=T_RelatedArticle# 168 MODUŁ 5: ŻYCIE MÓRZ I OCEANÓW („SEALIFE”) 169 Michael Jackson – Will You Be There Hold Me Like The River Jordan And I Will Then Say To Thee You Are My Friend Carry Me Like You Are My Brother Love Me Like A Mother Will You Be There? Weary Tell Me Will You Hold Me When Wrong, Will You Skold Me When Lost Will You Find Me? But They Told Me A Man Should Be Faithful And Walk When Not Able And Fight Till The End But I'm Only Human Everyone's Taking Control Of Me Seems That The World's Got A Role For Me I'm So Confused Will You Show To Me You'll Be There For Me And Care Enough To Bear Me (Hold Me) (Lay Your Head Lowly) (Softly Then Boldly) (Carry Me There) (Lead Me) (Love Me And Feed Me) (Kiss Me And Free Me) (I Will Feel Blessed) (Carry) (Carry Me Boldly) (Lift Me Up Slowly) (Carry Me There) (Save Me) (Heal Me And Bathe Me) (Softly You Say To Me) (I Will Be There) (Lift Me) (Lift Me Up Slowly) (Carry Me Boldly) (Show Me You Care) (Hold Me) (Lay Your Head Lowly) (Softly Then Boldly) (Carry Me There) (Need Me) (Love Me And Feed Me) (Kiss Me And Free Me) (I Will Feel Blessed) [Spoken] In Our Darkest Hour In My Deepest Despair Will You Still Care? Will You Be There? In My Trials And My Tripulations Through Our Doubts And Frustrations In My Violence In My Turbulence Through My Fear And My Confessions In My Anguish And My Pain Through My Joy And My Sorrow In The Promise Of Another Tomorrow I'll Never Let You Part For You're Always In My Heart. http://www.elyrics.net/read/m/michael-jackson-lyrics/will-you-be-there-lyrics.html 170 A reading text – help in planning a scuba diving holiday. Thursday, September 6, 2007 Preparing For A Dive ‐ Things to Do Before You Scuba Scuba diving is a sport that many people indulge in, and it is a fun experience for almost anyone, except perhaps those who can't swim and are terrified of water. It isn't without it's risks, however, and like any outdoor hobby or sport, injuries can be sustained, sometimes even fatal ones, by undertrained or poorly equipped divers. For the noobies out there, here are a few preparatory steps that you must take and some information you need to make sure that you can enjoy your first dive in safety. Certification and Training - take up a course that actually gives you certification to scuba dive. If you're just doing scuba for kicks however, like maybe just renting gear out at a beach resort while on vacation, then make sure you are accompanied by one a professional instructor when you do your dive. Also, keep in mind that scuba divers must have skills in swimming and snorkelling as prerequisites for scuba diving. If you're not proficient in both of these areas, it's best to try them out first before doing something as serious and complex as scuba. Equipment Checks - make sure that your equipment is in proper working order. As stated earlier, get proper training before doing a dive. Part of any good scuba instructional course includes the care and maintenance of equipment, as well as spotting potential weaknesses in equipment that can lead to it's failure underwater. Many divers have suffered accidents during dives due to faulty air lines, but aside from that be sure to check the rest of your equipment just as thoroughly, down to your compass and first aid kit. First Aid - you'll need special training in treating underwater injuries, as well as the ability to recognize the signs and symptoms of common maladies incurred by divers, which include hypothermia, decompression sickness, and in hot weather, heat stoke and dehydration. Make sure your first aid kit is well stocked before the dive. Know Ascents and Descents - part of diving successfully is to keep a pressure gauge and depth gauge that monitors water pressure around you and the depth you're at. Water pressure increases drastically the deeper you go, and divers can sometimes suffer dizziness, shortness of breath, nausea, and muscle cramps from descending too quickly. On the opposite note, even with a good, controlled descent, a rapid ascent can also lead to system shock and trauma if the diver just suddenly dumps his diving weights and rockets to the surface. The body won't be able to adjust to the sudden lack of pressure, especially once the diver leaves the water. Buddy Diving - never dive alone if you're a noobie. Always have a more experienced and trained diver with you. Keep your buddy in sight at all times, and be sure to follow his or her lead once the dive begins. Do NOT go off on your own, no matter how safe the surrounding waters seem to you. Tempting as it may sound for the adventurous, even if you and a friend take the same scuba course at the same time, remember that he or she does NOT count as a diving buddy if you're both noobies. There's nothing more dangerous in any outdoor exploratory sport than a pair of people blundering around in a dangerous environment. Communication - learn the hand signals used underwater by divers to communicate. Even with a high tech open face scuba mask that has an integral comm radio, these hand signals are a must for any diver. For one, your radio may break down and run out of batteries. For another, you might run into a cute girl on your dive who's not wearing a comm system... 171 Navigation - know how to navigate underwater. The training course that you take should include the recognition and use of simple tools like an underwater compass, as well as more advanced things like using underwater floater buoys and line markers that will allow you to backtrack to your starting point once you're done with your dive. Losing sight of your buddy and getting lost underwater is scary, take my word for it, and having the capability to backtrack and meet up at a predetermined rendezvous point takes a load off your mind if this happens. Posted by Elben Beestinger at 5:25 AM http://scuba-diving-guides.blogspot.com/2007/09/preparing-for-dive-things-to-do-before.html 172 MODUŁ 6: KUCHNIE ŚWIATA („WORLD CUISINES”) 173 TITANIC AWARDS SURVEY CURRENT STANDINGS World’s Worst National Cuisine 1st Britain 25.1% of votes 2nd United States 10.3% of votes 3rd China 3.5% of votes 4th Russia 3.2% of votes 5th Germany 2.6% of votes 5th Australia 2.3% of votes 6th Ireland 2.0% of votes TITANIC AWARDS SURVEY CURRENT STANDINGS World’s Most Overrated Cuisine 1st France 49.1% of votes 2nd Italy 9.0% of votes 3rd United States 5.1% of votes 4th China 4.0% of votes 5th Britain 3.0% of votes 6th Japan 2.6% of votes 174 MODUŁ 7: KSIĄŻKI, KTÓRE KOCHAMY („THE BOOKS WE LOVE”) 175 Read the reviews of Harry Potter books and try to write your own reviews of one book (other than Harry Potter) in 5, 7 and 10 words. Vote for the best review in your group. http://www.scholastic.com/harrypotter/activities/review/ 176 Read the interview with J.K.Rowling and complete the factfile: J K (Joanne Kathleen) Rowling was born in the summer of 1965 at Yate General Hospital in England and grew up in Chepstow, Gwent where she went to Wyedean Comprehensive. Jo left Chepstow for Exeter University, where she earned a French and Classics degree, and where her course included one year in Paris. As a postgraduate she moved to London to work at Amnesty International, doing research into human rights abuses in Francophone Africa. She started writing the Harry Potter series during a Manchester to London King’s Cross train journey, and during the next five years, outlined the plots for each book and began writing the first novel. Jo then moved to northern Portugal, where she taught English as a foreign language. She married in October 1992 and gave birth to her daughter Jessica in 1993. When her marriage ended, she returned to the UK to live in Edinburgh, where Harry Potter & the Philosopher’s Stone was eventually completed and in 1996 she received an offer of publication. The following summer the world was introduced to Harry Potter. Jo married Dr. Neil Murray in 2001, and a brother for Jessica, David, was born in 2003. A second sister, Mackenzie, followed in January 2005. Selected Awards & Prizes J K Rowling was voted author of the year at the 1999 British Book Awards (Nibbies) and won the Booksellers Association Author of the Year award two years in a row (1998 and 1999). She won the W H Smith Children’s Book of the Year for 2000 and in 2004, she was awarded the WH Smith’s Fiction Award. Most recently, in 2006, Jo was Winner of the Nibbie’s (Children’s Book of the Year) for Harry Potter and the Half-Blood Prince. Jo was awarded an OBE for services to children's literature in June 2000 and in 2003 received Spain’s prestigious Prince of Asturias Award for Concord. She has honorary degrees from Dartmouth College, New Hampshire USA, University of Exeter, University of St Andrews, Napier University, Edinburgh, and University of Edinburgh. J K Rowling is the President of the charity One Parent Families, and the Patron of The Multiple Sclerosis Society Scotland. She is also a co-founder and co-chair of the Children’s High Level Group, which aims to make life better for young people in care, in Europe and ultimately all over the world. The Books Harry Potter and the Philosopher's Stone was published by Bloomsbury Children's Books in June 1997 and was published as Harry Potter and the Sorcerer’s Stone in America by Arthur A. Levine Books/Scholastic in September 1998. The second title in the series, Harry Potter and the Chamber of Secrets, was published in July 1998 (June 2, 1999 in America) and was No. 1 in the adult hardback bestseller charts for a month after 177 publication. http://www.scholastic.com/harrypotter/books/author/ J.K. ROWLING’S FACTFILE: (based on the interview) Name Joanne Kathleen Rowling Birth date Birth place University Children Marriages Worked for: Worked in: Awards Books Interesting facts about “Harry Potter” 178 MODUŁ 8: DOMOWI ULUBIEŃCY („PETS”) 179 Think you know your pets? Try this true or false test courtesy of Dr. Robyn Jaynes: 1. When a dog wags its tail that means it’s happy. 2. When a cat purrs that means it’s happy. 3. Dogs like to be hugged. 4. When a cat stretches out it wants its tummy scratched. And now read the text and see whether you were right: The right answer to these statements, surprisingly, is that they’re all false. That’s according to a prominent animal behaviour expert, Dr. Robyn Jaynes. Dr. Jaynes, based in Phoenix, is the director of veterinary services for PetSmart and is the chain’s resident dog and cat expert. She develops training protocols for all store employees and can talk at length about the myths many people believe about pets. 1. One of the biggest myths is that tail-wagging means a blissful dog. “About 90 percent of people think it signifies a happy dog,” Jaynes said in a recent interview. ”That’s very wrong and could be dangerous.” People need to be able to interpret types off wagging, she says. For example, when a Golden Retriever is happy it wags in an erratic fashion. But a dog that’s skittish and nervous has a more methodical, controlled movement. 2. Cat purring is also clouded in myth. “Many cats come into clinics purring because they’re nervous,” Jaynes said. Reach for a nervous cat and … watch out. “If a cat comes up to you that probably means it wants to be petted,” she added. “If it stays away, don’t approach it without asking the owner first.” 3. Another dog myth: Dogs like to be hugged. “That’s dangerous to do,” Jaynes said. “When you grab a dog around the neck it can be threatening to it.” Yet another myth: People think they can reprimand a pet for a problem after the fact. “This doesn’t work and is detrimental to the relationship between animal and human,” she said. “They don’t understand and take it as threatening behaviour. It makes them nervous and want to stay away from you.” 4. And another feline myth: When a cat stretches out and lays on its side, it wants to get its belly rubbed like a dog. “Cats don’t like it like dogs,” Jaynes said. Why do owners need to know about pet behaviour? “There’s the safety perspective,” she said. “And you want to have a happy pet. You don’t want a problem pet, because they are the ones who get dumped in pounds.” Jaynes said the one thing she’d like owners to know is that pets need to start with basic training and how to socialize with other dogs. “ Everything stems from that,” she said. “You can train older dogs but it takes more time; you have to get rid of the bad habits they’ve acquired.” Take it from an old dog, she’s right. http://blogs.denverpost.com/fetch/2009/08/16/believing-myths-about-pets-can-turn-around-and-bite-you/ 180 MODUŁ 9: POLSKA – MOJA OJCZYZNA („MY HOMELAND - POLAND”) 181 Please read and listen to the following text. Is this the English flag? No, it isn't, although so many people think it is. It is in fact the Union Jack, or so its nickname. Its real name is the United Kingdom's Flag. This flag is a combination of the flags of: England (the cross of St George), Scotland (the cross of St Andrew), and Ireland (the cross of St Patrick) . All the flags are named after the patron saint of each country! So you see there is more to it than meets the . It isn't just one flag after all, like most people think! Just have a look and see what happens if you eye put these three flags on top of each other. To tell you the truth it shouldn't even be called the Union Jack because a jack is flown on a jackstaff, which is a small pole on the back of a small naval ship! It should really be called the Union Flag! Now you may ask why the Welsh dragon is nowhere to be seen on the flag. In actual fact this would be a very good question indeed. Well, I'll let you into this little secret, too. The Welsh dragon doesn't appear on the flag, because Wales was already united with England at the time when the first Union Flag was created, which was in 1606. As a result of this, Wales is represented by the English Flag instead of the Welsh dragon. However, things might change in the near future, because each of the countries, which form the United Kingdom, is fighting for its own independence. Text & mp3 recording taken from: http://www.kico4u.de/english/gbinfo/unionjack.htm 182 MODUŁ 10: SKARBY REGIONU („LOCAL TREASURES”) 183 Watch the video and find out the following: 1. What is the name of the “treasure”? 2. Where is it? 3. Why is it a real treasure? 4. Some interesting facts about it: (any of the “Global Treasures” Videos can be used for this task) Watch the video and find out the following: 1. What is the name of the “treasure”? 2. Where is it? 3. Why is it a real treasure? 4. Some interesting facts about it: (any of the “Global Treasures” Videos can be used for this task) 184 PLANOWANIE I EWALUACJA 185 Module ___ : ___________________ VOCABULARY: PT_01a: PLANNING THE PROJECT MATERIALS: ACROSS-CURRICULUM: GRAMMAR: PROJECT ____ : ____________________ ____________________ SPEAKING: ____________________ LISTENING: WRITING: READING: 186 Module ____ : __________________ Project ___ : ____________________________________________________ VOCABULARY GRAMMAR LISTENING SPEAKING READING WRITING ACROSS CURRICULUM MATERIALS 187 PT_01b: PLANNING THE PROJECT PT_01a: PLANNING THE PROJECT example Module 01 : FASHION VOCABULARY: MATERIALS: Internet websites connected with the topic, youtube.com videos, reading texts, images of varied fashion designs. decrease, well-off, afford, tension, distract, focus, bargain, swap, pride, rules, waste of time, solve problems, hide, improve, dress code, comfortable. ACROSS-CURRICULUM: Social studies – dress code, appearance adjusted to the situation; taking part in debates, finding relevant arguments; Art – new clothes design; History – the history of school uniforms SPEAKING: Discussions, debate “for and against school uniforms”. Interviewing other students about their opinion on school uniforms. WRITING: Slogans promoting school uniforms, descriptions of new school uniform designs, arguments for a debate; blog entries. GRAMMAR: Comparison of adjectives; expressions: to be likely to, to be able to, have to; tenses: Present Simple, Past Simple, Present Continuous. PROJECT 1 : How to persuade_____ people to wear school uniforms?______________ LISTENING: Students speak out against uniforms.mp4 (source: youtube.com) Discussions, debate “for and against school uniforms”. READING: Pros and cons of school uniforms – reading comprehension task; websites on school uniforms, designs, opinions. 188 PT_01b: PLANNING THE PROJECT example Module 01 : FASHION Project 1: How to persuade people to wear school uniforms? decrease, well-off, afford, tension, distract, focus, bargain, VOCABULARY swap, pride, rules, waste of time, solve problems, hide, improve, dress code, comfortable. GRAMMAR Comparison of adjectives; expressions: to be likely to, to be able to, have to; tenses: Present Simple, Past Simple, Present Continuous. LISTENING Students speak out against uniforms.mp4 (source: youtube.com) Discussions, debate “for and against school uniforms”. SPEAKING Discussions, debate “for and against school uniforms”. Interviewing other students about their opinion on school uniforms. READING Pros and cons of school uniforms – reading comprehension task; arguments for a debate; websites on school uniforms, designs, opinions. WRITING Slogans promoting school uniforms, descriptions of new school uniform designs, arguments for a debate; blog entries. ACROSS CURRICULUM MATERIALS Social studies – dress code, appearance adjusted to the situation; taking part in debates, finding relevant arguments; Art – new clothes design; History – the history of school uniforms Internet websites connected with the topic; YouTube videos, reading texts, images of varied fashion designs. 189 PS_01: PLANNING PROJECT WORK IN GROUPS RESEARCH QUESTIONS 1. NAME: RESPONSIBLE FOR: TASKS TO DO 2. NAME: MODULE ___ RESPONSIBLE FOR: PROJECT ___: _________________________ _________________ ___________ DATE: DATE: 3. NAME: 4. NAME: RESPONSIBLE FOR: RESPONSIBLE FOR: DATE: DATE: 6. NAME: 5. NAME: RESPONSIBLE FOR: RESPONSIBLE FOR: DATE: DATE: 190 PS_02: PLANNING PROJECT WORK IN GROUPS FORM: MATERIALS: 1. NAME: MODULE ___ RESPONSIBLE FOR: PROJECT ___: 3. NAME: _________________________ RESPONSIBLE FOR: _________________ ___________ DATE: 2. NAME: RESPONSIBLE FOR: DATE: DATE: 4. NAME: 6. NAME: RESPONSIBLE FOR: RESPONSIBLE FOR: 5. NAME: DATE: RESPONSIBLE FOR: DATE: 191 DATE: ES_01 – Weekly evaluation Weekly self-evaluation sheet: Date/Week What I plan to do What I have completed Week One: from:______________________ to:_________________________ Week Two: from:______________________ to:_________________________ Week Three: from:______________________ to:_________________________ Week Four: from:______________________ to:_________________________ Week Five: from:______________________ to:_________________________ Week Six: from:______________________ to:_________________________ Week Seven : from:______________________ to:_________________________ Week Eight: from:______________________ to:_________________________ 192 ES_02_Checklist_Did I Checklist: Did I….? (self-evaluation sheet) Skills and knowledge: Did I...? Yes Partially ...Understand the listening and reading texts we used? ...actively take part in the discussion? ...come up with 1-3 research questions? ...find interesting materials or information on the internet or in the library? ...write the texts necessary to complete the project? ...find appropriate pictures or graphics to complete the project? ...find the solution to the problem/the answers to the questions? ...use good English? ...cooperate with other members of my group? 193 No (Why?) ES_03_Peer & self evaluation of GW My name Self Evaluation Form for Group Work ............................................................................................ Seldom Sometimes Often Contributed ideas Listened to and respected the ideas of others Compromised and co-operated Took initiative when needed Worked between classes Spent time browsing for appropriate material Did my share of the workload/tasks My two greatest strengths from the list above are: The two skills I need to work on from the list above are: 1. ………………………………………………………………………………………… 1. ………………………………………………………………………………………… 2. ………………………………………………………………………………………… 2. ………………………………………………………………………………………… Partner’s name Peer Evaluation Form for Group Work ............................................................................................ Seldom Sometimes Often Contributed ideas Listened to and respected the ideas of others Compromised and co-operated Took initiative when needed Worked between classes Spent time browsing for appropriate material Did my share of the workload/tasks The two skills my partner needs to work on from the My partner’s two greatest strengths from the list above list above are: are: 1. ……………………………………………………………………………………… 2. ……………………………………………………………………………………… 1. ………………………………………………………………………………… 194 2. ………………………………………………………………………………… Spis treści Metoda projektu w pracy z uczniem zdolnym ………………………………………. 2 Planowanie pracy na przykładzie wybranego tematu projektu …….………..…. 10 Techniki pracy podczas zajęć ……………………………………...………………... 18 Strategie przydatne przy rozumieniu tekstu ze słuchu i tekstu czytanego …….. 22 Rodzaje tekstów pisanych wykorzystanych w projektach …………………………. 23 Moduły projektowe ………………………………………………….………………… 26 Moduł I – Nasze ubiory, nasze wybory ……………………………….…………….. 27 Moduł II – Jak żyć w zgodzie z naturą? …………………………………………….. 35 Moduł III – Reklama dźwignią handlu ……………………………………..………. 45 Moduł IV – Różne oblicza przemocy ……………………………………………….. 52 Moduł V – Życie mórz i oceanów …………………………………………………… 61 Moduł VI – Kuchnie świata ………………………………………………….……… 71 Moduł VII – Książki, które kochamy………………………………………………… 82 Moduł VIII – Domowi ulubieńcy …………………………………………….………… 91 Moduł IX – Polska – moja Ojczyzna ………………………………………………… 98 Moduł X – Skarby regionu ……………………………………………………..………. 106 Opisy projektów zrealizowanych w Powiatowych Ośrodkach Wspierania Uczniów Zdolnych nagrodzonych i wyróżnionych w konkursach powiatowych na najlepszy projekt edukacyjny………………………………………………………………………………. 113 Bank pomysłów …………………………………………………………………………. 130 Materiały do ćwiczeń ……………………………………………………………………. 143 172 173