nauczania języka angielskiego
Transkrypt
nauczania języka angielskiego
nauczania Program języka angielskiego w szkołach gimnazjalnych Katarzyna Niedźwiedź Nabyta przez Ciebie publikacja jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy o przestrzeganie praw, jakie im przysługują. Zawartość publikacji możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym, ale nie umieszczaj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, to nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. Możesz skopiować część publikacji jedynie na własny użytek. Szanujmy cudzą własność i prawo. Więcej na www.legalnakultura.pl ISBN 978-83-267-0145-0 © Copyright by NOWA ERA Warszawa 2010 Wydanie trzecie Warszawa 2013 Redaktor merytoryczny: Małgorzata Sulima, Anita Korzeniowska Współpraca redakcyjna: Agata Wojtko Realizacja projektu graficznego: Dorota Gajda Nowa Era Sp. z o.o. Al. Jerozolimskie 146D, 02-305 Warszawa tel.: 22 570 25 80; faks: 22 570 25 81 infolinia: 801 88 10 10 (z telefonów stacjonarnych), 58 721 48 00 (z telefonów komórkowych) www.nowaera.pl, e-mail: [email protected] Spis treści 1. Metryczka programu ................................................................................................................................... 4 2. O autorce .......................................................................................................................................................... 4 3. Charakterystyka programu ....................................................................................................................... 4 3.1. Założenia programu ..................................................................................................................................... 4 3.2. Wyróżniki programu ..................................................................................................................................... 5 3.3. Warunki realizacji programu ....................................................................................................................... 6 3.4. Charakterystyka użytkowników programu ................................................................................................. 7 4. CELE I TREŚCI NAUCZANIA ............................................................................................................... 8 4.1. Ogólne cele edukacyjne III etapu kształcenia ........................................................................................... 8 4.2. Cele edukacji językowej dla początkujących – Poziom III.0 .................................................................... 9 4.3. Cele edukacji językowej na podbudowie wymagań dla II etapu edukacyjnego – Poziom III.1 .......... 11 4.4. Ścieżki międzyprzedmiotowe ..................................................................................................................... 14 4.5. Przykładowy rozkład materiału dla klasy I gimnazjum dla uczniów początkujących ........................... 15 4.6. Treści kulturoznawcze i proeuropejskie ................................................................................................... 44 5. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW ................................................................................................ 45 5.1. Metody pracy ............................................................................................................................................... 45 5.2. Sugerowane formy pracy ............................................................................................................................ 46 5.3. Sugerowane techniki nauczania ................................................................................................................. 48 5.4. Indywidualizacja pracy ................................................................................................................................ 49 5.5. Strategie komunikacyjne ............................................................................................................................ 49 5.6. Inne techniki nauczania .............................................................................................................................. 50 5.7. Style uczenia się .......................................................................................................................................... 51 5.8. Struktura lekcji ............................................................................................................................................ 51 6. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW ........................................................................... 52 6.1. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów .......................................................................................................... 52 6.2. Kryteria oceniania ....................................................................................................................................... 53 6.3. Techniki kontroli i oceny postępów uczniów ........................................................................................... 54 7. OCENA PRACY NAUCZYCIELA ....................................................................................................... 57 Bibliografia:......................................................................................................................................................... 59 3 1. Metryczka programu Typ szkoły: gimnazjum Poziom: III.0 – dla uczniów początkujących Poziom III.1 – dla uczniów kontynuujących naukę na podbudowie wymagań dla II etapu edukacyjnego Liczba godzin: 2–3 godziny tygodniowo Program zgodny z Podstawą programową zapisaną w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z 27 sierpnia 2012r. 2. O autorce Katarzyna Niedźwiedź – absolwentka Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Opolu (filologia angielska, specjalność nauczycielska). Prowadzi zajęcia w Prywatnej Lingwistycznej Szkole Podstawowej i Prywatnym Gimnazjum Lingwistycznym w Częstochowie. Uczy w Studium Języków Obcych w Częstochowie, gdzie sprawuje również nadzór metodyczny nad kursami. Jest wykładowcą w Wyższej Szkole Lingwistycznej w Częstochowie, gdzie prowadzi między innymi zajęcia z metodyki nauczania języka angielskiego oraz pełni funkcję opiekuna praktyk pedagogicznych. Posiada uprawnienia egzaminatora maturalnego oraz egzaminów British Council: FCE i CAE. 3. Charakterystyka programu 3.1. Założenia programu Przedstawiony program proponuje holistyczne podejście do edukacji. Oznacza to, że ma na uwadze wszechstronny i równomierny rozwój intelektualny, emocjonalny, fizyczny, etyczny i społeczny ucznia jako istoty, która poprzez integrację bodźców zewnętrznych i wewnętrznych przeżyć doświadcza świata całą sobą. Na nauczyciela zaś, oprócz funkcji instruktora, kontrolera i ewaluatora, nakłada rolę doradcy, motywatora i eksperta. We współczesnym, szybko rozwijającym się świecie uczniowie przynoszą do klasy wiedzę zdobytą własnym wysiłkiem i najczęściej dzięki własnej motywacji. Może to być świat motoryzacji, informatyki, muzyki, podróży, mody czy innych kultur. Warto dać uczniom szansę, aby nas zadziwili swoimi zainteresowaniami, a także aby wymieniając się informacjami, uczyli się nawzajem. Dobrze, by nauczyciel stał się pełnoprawną, integralną częścią zespołu klasowego. Wykazując zainteresowanie wiedzą uczniów, nauczyciel wzmacnia ich samoocenę i motywuje do dalszego rozwoju. 4 Program traktuje autonomię w procesie nauczania jako niezbędny element każdej lekcji. Oznacza to, że uczeń ma udział w wyborze form pracy i organizacji własnej nauki, uczy się wyszukiwać odpowiednie materiały pomocnicze (służą temu m.in. prace projektowe, prezentacje), radzić sobie z problemami, dokonywać samooceny, oceny wzajemnej, współpracować w grupie. Program przewiduje również kompleksowe przygotowanie uczniów do egzaminu gimnazjalnego, co oznacza zapoznanie ich z zakresem wymagań (zakres gramatyki i słownictwa, poziom wszystkich sprawności językowych), formą egzaminu, stosowanymi technikami egzaminacyjnymi oraz systemem punktacji. Jedną z form przygotowywania uczniów do testów sprawdzających są tzw. mock tests, czyli testy próbne. Mają one na celu przede wszystkim oswojenie uczniów z formą czekającego ich testu, wykształcenie umiejętności radzenia sobie ze stresem, będącym nieodłączną składową sytuacji egzaminacyjnej oraz stworzenie możliwości wzięcia udziału w pewnego rodzaju próbie przed tak ważnym wydarzeniem, jakim jest egzamin gimnazjalny. 3.2. Wyróżniki programu CLIL (Content and Language Integrated Learning) – zgodnie ze wskazaniami współczesnej metodyki nauka języka obcego powinna znaleźć się ponad podziałami na przedmioty i zawierać w sobie treści i umiejętności z różnych dziedzin. Jednocześnie poszczególne zadania powinny być tak skonstruowane, aby nauczyciel języka angielskiego mógł swobodnie przeprowadzić je samodzielnie, bez dodatkowych przygotowań z zakresu konkretnego przedmiotu. ITC (Information and Technology Communication) – uczniowie chętnie uczą się, wykorzystując nowoczesne technologie do pozyskiwania informacji z internetu, komunikowania się między sobą, a szczególnie w trakcie wspólnego wykonywania prac projektowych (collaborative learning). Rozwijanie kompetencji interkulturowej i uczenie tolerancji – ma na celu uwrażliwianie uczniów na nieformalne kontakty z obcą kulturą i obcokrajowcami, a także rozwijanie świadomości własnej kultury i uczenie sposobów prezentowania jej na zewnątrz. Niezwykle ważne jest uświadamianie uczniom zjawiska wielokulturowości występującego zarówno na całym świecie, jak i w obrębie krajów anglojęzycznych, z uwzględnieniem również tych, w których język angielski funkcjonuje jako lingua franca. Termin lingua franca odnosi się do szeroko używanego języka, który jest środkiem komunikacji między różnojęzycznymi grupami ludzi zamieszkującymi ten sam kraj, na przykład w odniesieniu do języka angielskiego w krajach skandynawskich. Autonomia i samoocena ucznia – uczniowie powinni mieć możliwość oceny zdobytej wiedzy z własnej perspektywy, wypełniając na przykład karty samooceny czy portfolio językowe. Dlatego w programie proponuje się wykorzystanie elementów bądź całości Europejskiego Portfolio Językowego. Pracując z nim, uczeń stara się udokumentować zdobytą wiedzę, umiejętności i doświadczenia językowe oraz międzykulturowe zdobyte w ciągu całego życia. Portfolio jest na tyle jasno i zrozumiale sprecyzowane, że każdy użytkownik – w tym przypadku uczeń gimnazjum – może bez problemów się nim posługiwać. Językami stosowanymi w proponowanym dokumencie są język ojczysty oraz język angielski. Language awareness (świadomość językowa) – program kładzie nacisk na rozwój świadomości językowej ucznia i zachęca do uczenia języka pragmatycznego, autentycznego, używanego w realnych sytuacjach komunikacyjnych i językowych. Ma to ucznia motywować do pracy i służyć wzmocnieniu wiary we własne możliwości, a także uwrażliwiać na język i pozwolić zauważyć jego przydatność w życiu codziennym. Uczeń nie tylko staje się świadomy tego, co osiągnął (produkt), ale również jak to osiągnął (proces), przy użyciu jakich strategii. Potrafi odróżnić tezę od argumentów, stwierdzenie od przykładu, fakt od opinii itd. 5 Common European Framework of Reference for Languages: Learning, teaching, assessment (CEFR) Za szczególnie ważne dla przedstawionych w programie treści uznać należy odniesienie do Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie (ESOKJ). Jest to dokument opublikowany pod patronatem Rady Europy, który klasyfikuje znajomość języka obcego na 6 poziomach oznaczonych odpowiednio: A1, A2 (Basic Speaker), B1, B2 (Independent Speaker), C1, C2 (Proficient Speaker). Mimo że dokument ten nie jest aktem normatywnym, to jednak jego wpływ na współczesne nauczanie języków obcych jest bardzo znaczący. 3.3. Warunki realizacji programu Niniejszy program odpowiada wymaganiom Podstawy programowej dla III etapu edukacyjnego, poziom III.0 I III.1, zapisanej w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z dnia 15 stycznia 2009 r., Nr 4, poz. 17). Program przeznaczony jest do realizacji w gimnazjach, w których uczniowie zaczynają lub kontynuują naukę języka angielskiego i przygotowują się do egzaminu gimnazjalnego. Liczba godzin przeznaczona na realizację programu to 2–3 godziny lekcyjne tygodniowo. Nauczyciel musi mieć możliwość dostosowania tempa wprowadzania materiału do aktualnych umiejętności językowych i możliwości swoich uczniów, liczebności klasy oraz liczby godzin lekcyjnych i pozalekcyjnych (jeśli nauczyciel ma takie do dyspozycji). Elastyczność programu powinna umożliwić nauczycielowi dokonywanie wyboru materiału (rezygnację ze szczegółów, pominięcie pewnych partii materiału na korzyść innych, które według nauczyciela uczniowie powinni dokładniej opanować, poszerzenie treści nauczania o własne pomysły). Wytyczne co do sposobu i warunków podziału uczniów na grupy na zajęciach z języków obcych podaje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 marca 2009 r. zmieniające Rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 54 z 2009 r., poz. 442). Według Rozporządzenia obowiązkowe zajęcia edukacyjne z języków obcych należy przeprowadzać w grupach oddziałowych, międzyoddziałowych lub miedzyklasowych liczących od 10 do 24 uczniów. Przy podziale na grupy należy uwzględnić stopień zaawansowania znajomości języka obcego. Gwarantuje to indywidualizację procesów nauczania ze szczególnym uwzględnieniem zarówno uczniów z dysfunkcjami, jak i tych wybitnie zdolnych. W procesie nauczania niezbędne jest wykorzystanie następujących środków dydaktycznych: Dla ucznia: • podręcznik, • zeszyt ćwiczeń, • płyta audio z nagraniem ścieżki dźwiękowej do podręcznika. Dla nauczyciela: • poradnik metodyczny, • program nauczania, rozkład materiału i plany wynikowe, • testy, • płyta audio z nagraniem ścieżki dźwiękowej do podręcznika oraz testów do słuchania, • płyty DVD. Ponadto: • środki multimedialne: odtwarzacz CD i DVD, kamera, komputer, tablica interaktywna wraz z oprogramowaniem, 6 • pomoce wizualne (tablice/plansze/mapy itd), • słowniki jedno‑ i dwujęzyczne, • uproszczone dzieła literatury anglojęzycznej (graded readers), czasopisma, ulotki odpowiednie do poziomu językowego i wieku uczniów, • poradniki gramatyczne, • zbiory ćwiczeń i testów. Pracownia językowa powinna być wyposażona w odtwarzacz płyt CD i DVD, a jeśli to możliwe – także w kamerę, komputer i tablicę interaktywną. Uczniowie powinni mieć łatwy dostęp do słowników jedno- i dwujęzycznych, poradników gramatycznych, zbiorów ćwiczeń i testów oraz uproszczonych lektur (graded readers). Wskazane jest, aby w klasie było wydzielone miejsce na prezentację prac uczniów (prace projektowe, wiersze, ilustracje, prace pisemne, wyniki konkursów itd) w postaci półek bądź tablic korkowych. Część z tych prac może pełnić funkcję własnoręcznie wykonanych pomocy dydaktycznych (np. tablice gramatyczne, folder turystyczny, ilustracje do konsolidacji słownictwa itd). 3.4. Charakterystyka użytkowników programu Uczniowie Praca zarówno z uczniem słabym, jak i zdolnym stanowi nie lada wyzwanie dla każdego nauczyciela. Dlatego niezwykle ważna jest indywidualizacja procesu nauczania. We współczesnej szkole coraz więcej uczniów ma trudności w opanowaniu umiejętności czytania i pisania, co przekłada się na problemy w nauce języków obcych. Do najczęstszych postaci tego zjawiska należą: DYSLEKSJA, czyli trudności w opanowaniu czytania, które często wiążą się także z problemami z rozpoznawaniem liter bądź łączeniem ich z nieodpowiednimi dźwiękami. Dość często nauczyciele nie potrafią zidentyfikować dysleksji u ucznia. Najpowszechniejszym kryterium stosowanym w ocenie jest zauważalny rozdźwięk pomiędzy inteligencją ucznia a jego osiągnięciami. Uczniowie dyslektyczni nie mają trudności w mówieniu i słuchaniu, natomiast mają problemy z opanowaniem czytania i literowania. Do najbardziej znanych symptomów dysleksji należą: – mylenie liter i wyrazów o podobnym brzmieniu i zapisie b/d, p/q, np. dad‑bad‑pad, – przestawianie i opuszczanie liter albo sylab, przekręcanie końcówek wyrazów, – problem z rozróżnieniem prawej i lewej strony bądź kierunków (np. wschód – zachód), – kłopoty z literowaniem, – pomijanie słów w trakcie czytania, – problemy z utrzymaniem porządku. Uczeń dyslektyczny czyta niechętnie, szczególnie na głos, zazwyczaj także nie rozumie tego, co czyta, ma więc trudności z opowiedzeniem treści przeczytanego tekstu bądź dialogu. Szczególnie widoczne może to być właśnie na lekcjach języka obcego. W przypadku języka angielskiego mamy do czynienia z brakiem jednoznacznej zależności pomiędzy fonetyczną a graficzną formą wyrazów. Uczeń dyslektyczny nie dostrzega tych różnic i często nie stosuje poprawnego zapisu wyrazów. DYSORTOGRAFIA, czyli trudności w opanowaniu poprawnej pisowni (chodzi tu o wszelkiego rodzaju odstępstwa od prawidłowego zapisu). Błędy dysortograficzne mogą wynikać z braku możliwości zastosowania zasad pisowni, czasem są skutkiem braku umiejętności koncentracji uwagi bądź braku nawyku kontrolowania rezultatu swojej pracy. Dysfunkcja ta może być bardzo widoczna 7 w pisowni angielskiej, w której uczeń stosuje zapis fonetyczny, używając m.in. liter charakterystycznych dla języka polskiego, a nie angielskiego, np. window – łindoł. Specyficzne błędy w przypadku dysortografii: – uporczywe opuszczanie, dodawanie i przestawianie liter i sylab, – mylenie liter zwierciadlanych, – tworzenie wyrazów bezsensownych wskutek pojawienia się w wyrazie kilku błędów. Słownik powinien być nieodłącznym towarzyszem dziecka, które ma trudności z poprawną pisownią. DYSGRAFIA, czyli trudności w utrzymaniu prawidłowej formy graficznej pisma. Należy pamiętać, że niski poziom graficzny pisma, koślawe litery wychodzące poza linijki, bazgroły, pozaginane kartki, zaniedbany i brudny zeszyt to nie zawsze oznaka niechlujstwa i lenistwa. Warto zwrócić też uwagę, w jaki sposób uczeń trzyma długopis, ołówek, kredkę, z jaką siłą je przyciska itd. Uczniów z wyżej wymienionymi deficytami należy traktować z dużą empatią i uwagą. Młody człowiek musi mieć czas i szanse na rozwijanie się we własnym tempie, dlatego nie powinien być narażony na stałą negatywną informację zwrotną. Specjalne traktowanie nie może jednak oznaczać promowania tych dysfunkcji czy nadawania przywilejów z nimi związanych. Mogłoby to zachęcać innych uczniów do czerpania korzyści z dysfunkcji. Ważne jest również, aby nauczyciel pamiętał, że dziecko z deficytami powinno zostać poddane terapii, której postępy w dużej mierze zależą od: – poziomu inteligencji – dziecko inteligentniejsze szybciej znajdzie wiele sposobów na poradzenie sobie z trudnościami, np. znajdując mnemotechniczne sposoby utrwalania pisowni, – wieku – im młodsze dziecko, tym szybsze i większe postępy, – zakresu i głębokości zaburzeń – im mniejsze zaburzenia, tym lepsze rokowania, – stanu psychicznego dziecka – jeżeli dziecku towarzyszą inne deficyty, wówczas postępy w terapii są wolniejsze, – współpracy z rodzicami, – współpracy ze szkołą – im nauczyciel lepiej rozumie trudności dziecka, a dziecko ma większe poczucie bezpieczeństwa i akceptacji, tym lepsze efekty. Nauczyciele Program jest przeznaczony dla nauczycieli mających pełne kwalifikacje do nauczania języka angielskiego, określone stosownym rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli nie mających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli, Dz. U. Nr 50 z 2009 r., poz. 400). 4. CELE I TREŚCI NAUCZANIA 4.1. Ogólne cele edukacyjne III etapu kształcenia Zgodnie z Podstawą programową głównym celem nauczania w gimnazjum jest opanowanie przez uczniów języka angielskiego w stopniu zapewniającym im sprawną komunikację językową. 8 Nauce języka powinno towarzyszyć poszerzanie wiedzy o kulturze i życiu codziennym krajów anglojęzycznych. Szkoła jest odpowiedzialna za rozwijanie w uczniu poczucia własnej wartości i wiary w swoje możliwości, co jest warunkiem rozwoju i postępów ucznia. Szkoła powinna również wykształcić w uczniu umiejętność samodzielnego zdobywania wiedzy i rozwijania kompetencji językowej. Uczeń powinien mieć także zapewnione możliwości używania języka jako narzędzia przy wykonywaniu zadań zespołowych, szczególnie interdyscyplinarnych. Uczniowie kończący gimnazjum powinni być otwarci na świat, zmotywowani do dalszego poszerzania wiedzy i umiejętności, tolerancyjni wobec innych kultur i świadomi ich różnorodności. Program zakłada, że uczniowie rozpoczynający naukę języka angielskiego w gimnazjum zakończą ją na poziomie A2/B1 według Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego (ESOKJ). 4.2. Cele edukacji językowej dla początkujących – Poziom III.0 (według Podstawy programowej z komentarzami. Tom 3. Języki obce w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum; www.reformaprogramowa.men.gov.pl) Cele kształcenia – wymagania ogólne n Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych. n Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie bardzo proste i krótkie wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie i powoli, w standardowej odmianie języka, a także krótkie i proste wypowiedzi pisemne w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych. n Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie formułuje bardzo krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi ustne i pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych. n Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w prostej rozmowie i w typowych sytuacjach reaguje w sposób zrozumiały, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub pisemnie, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych. n Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych. Treści nauczania – wymagania szczegółowe 1. Uczeń posługuje się bardzo podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów: • człowiek (np. dane personalne, wygląd zewnętrzny, uczucia i emocje, zainteresowania), • dom (np. miejsce zamieszkania, opis domu, pomieszczeń domu i ich wyposażenia), • szkoła (np. przedmioty nauczania, życie szkoły), • praca (np. popularne zawody i związane z nimi czynności, miejsce pracy), 9 • życie rodzinne i towarzyskie (np. członkowie rodziny, koledzy, przyjaciele, czynności życia codziennego, formy spędzania czasu wolnego), • żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki, lokale gastronomiczne), • zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary, sprzedawanie i kupowanie, korzystanie z usług), • podróżowanie i turystyka (np. środki transportu, orientacja w terenie, informacja turystyczna, zwiedzanie), • kultura (np. dziedziny kultury, uczestnictwo w kulturze), • sport (np. popularne dyscypliny, sprzęt sportowy, imprezy sportowe), • zdrowie (np. samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie), • technika (np. korzystanie z podstawowych urządzeń technicznych), • świat przyrody (np. pogoda, rośliny i zwierzęta, krajobraz), • elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej. 2. Uczeń rozumie ze słuchu bardzo proste, krótkie wypowiedzi (np. instrukcje, komunikaty, rozmowy) artykułowane powoli i wyraźnie, w standardowej odmianie języka: • reaguje na polecenia, • określa główną myśl tekstu, • znajduje w tekście określone informacje, • określa intencje nadawcy/autora tekstu, • określa kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce, sytuację, uczestników). 3. Uczeń rozumie krótkie, proste wypowiedzi pisemne (np. napisy informacyjne, listy, ulotki reklamowe, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy i proste teksty narracyjne): • określa główną myśl tekstu, • znajduje w tekście określone informacje, • określa intencje nadawcy/autora tekstu, • określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu). 4. Uczeń tworzy bardzo krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi ustne: • opisuje ludzi, przedmioty, miejsca i czynności, • opowiada o wydarzeniach życia codziennego, • przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości, • opisuje swoje upodobania, • wyraża opinie i uczucia, • przedstawia intencje i plany na przyszłość. 5. Uczeń tworzy bardzo krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi pisemne w formie prostych wyrażeń i zdań (np. wiadomość, e‑mail, krótki opis): • opisuje ludzi, przedmioty, miejsca i czynności, • opisuje wydarzenia życia codziennego, • przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości, • opisuje swoje upodobania, • wyraża opinie i uczucia, • opisuje intencje i plany na przyszłość. 6. Uczeń reaguje ustnie w prosty i zrozumiały sposób w typowych sytuacjach: • nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, wita się i żegna, udziela podstawowych informacji na swój temat i pyta o dane rozmówcy i innych osób), • stosuje formy grzecznościowe, • uzyskuje i przekazuje proste informacje i wyjaśnienia, • prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia, 10 • wyraża opinie i życzenia, pyta o opinie i życzenia innych, • wyraża emocje (np. radość, niezadowolenie, zdziwienie), • wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę na spełnienie prośby lub odmowę, • prosi o powtórzenie bądź wyjaśnienie (sprecyzowanie) tego, co powiedział rozmówca. 7. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. e‑mail, wiadomość) w typowych sytuacjach: • nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, udziela podstawowych informacji na swój temat i pyta o dane rozmówcy i innych osób), • uzyskuje i przekazuje proste informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz), • prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia, • wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę na spełnienie prośby lub odmowę. 8. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie: • przekazuje informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. mapach, symbolach, piktogramach), • przekazuje w języku polskim główne myśli lub wybrane informacje z prostego tekstu w języku obcym. 9. Uczeń dokonuje samooceny (np. przy użyciu portfolio językowego) i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, zapamiętywanie nowych wyrazów, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym). 10. Uczeń współdziała w grupie, np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych. 11. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi) również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych. 12. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, rozumienie tekstu zawierającego nieznane słowa i zwroty) i strategie kompensacyjne (np. opis, zastąpienie innym wyrazem) w przypadku, gdy nie zna lub nie pamięta jakiegoś wyrazu. 13. Uczeń ma świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami). 4.3. Cele edukacji językowej na podbudowie wymagań dla II etapu edukacyjnego – Poziom III.1 Cele kształcenia – wymagania ogólne n Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych. n Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie proste, krótkie wypowiedzi ustne artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka, a także proste wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych. n Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie formułuje krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi ustne i pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych. n Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i w typowych sytuacjach reaguje w sposób zrozumiały, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub w formie prostego tekstu, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych. 11 n Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych. Treści nauczania – wymagania szczegółowe 1. Uczeń posługuje się podstawowym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów: • człowiek (np. dane personalne, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, uczucia i emocje, zainteresowania), • dom (np. miejsce zamieszkania, opis domu, pomieszczeń w domu i ich wyposażenia), • szkoła (np. przedmioty nauczania, życie szkoły), • praca (np. popularne zawody i związane z nimi czynności, miejsce pracy), • życie rodzinne i towarzyskie (np. okresy życia, członkowie rodziny, koledzy, przyjaciele, czynności życia codziennego, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, styl życia, konflikty i problemy), • żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki i ich przygotowywanie, lokale gastronomiczne), • zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary, sprzedawanie i kupowanie, korzystanie z usług, reklama), • podróżowanie i turystyka (np. środki transportu, orientacja w terenie, hotel, informacja turystyczna, wycieczki, zwiedzanie), • kultura (np. dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze, media), • sport (np. dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, imprezy sportowe, sport wyczynowy), • zdrowie (np. higieniczny tryb życia, samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie, uzależnienia), • nauka i technika (np. odkrycia naukowe, wynalazki, obsługa i korzystanie z podstawowych urządzeń technicznych, technologie informacyjno‑komunikacyjne), • świat przyrody (np. pogoda, rośliny i zwierzęta, krajobraz, zagrożenie i ochrona środowiska naturalnego, klęski żywiołowe), • życie społeczne (np. konflikty i problemy społeczne, przestępczość), • elementy wiedzy o krajach obszaru nauczanego języka oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu międzykulturowego oraz tematyki integracji europejskiej. 2. Uczeń rozumie ze słuchu proste, krótkie, typowe wypowiedzi (np. instrukcje, komunikaty, ogłoszenia, rozmowy) artykułowane wyraźnie, w standardowej odmianie języka: • reaguje na polecenia, • określa główną myśl tekstu, • znajduje w tekście określone informacje, • określa intencję nadawcy/autora tekstu, • określa kontekst wypowiedzi (np. czas, miejsce, sytuację, uczestników), • rozróżnia formalny i nieformalny styl wypowiedzi. 3. Uczeń rozumie proste wypowiedzi pisemne (np. napisy informacyjne, listy, broszury, ulotki reklamowe, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje obsługi, proste artykuły prasowe i teksty narracyjne): • określa główną myśl tekstu, • określa główną myśl poszczególnych części tekstu, • znajduje w tekście określone informacje, • określa intencje nadawcy/autora tekstu, • określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu), 12 • rozpoznaje związki pomiędzy poszczególnymi częściami tekstu, • rozróżnia formalny i nieformalny styl wypowiedzi. 4. Uczeń tworzy krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi ustne: • opisuje ludzi, przedmioty, miejsca, zjawiska i czynności, • opowiada o wydarzeniach życia codziennego, • przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości, • relacjonuje wydarzenia z przeszłości, • wyraża i uzasadnia swoje opinie, poglądy i uczucia, • przedstawia opinie innych osób, • przedstawia intencje, marzenia, nadzieje i plany na przyszłość, • opisuje doświadczenia swoje i innych osób, • stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi w zależności od sytuacji. 5. U czeń tworzy krótkie, proste i zrozumiałe wypowiedzi pisemne (np. notatka, ogłoszenie, zaproszenie, pozdrowienia, życzenia, wiadomość, ankieta, pocztówka, e‑mail, opis, krótki list prywatny): • opisuje ludzi, przedmioty, miejsca, zjawiska i czynności, • opisuje wydarzenia życia codziennego, • przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości, • relacjonuje wydarzenia z przeszłości, • wyraża i uzasadnia swoje poglądy, uczucia, • przedstawia opinie innych osób, • opisuje intencje, marzenia, nadzieje i plany na przyszłość, • opisuje doświadczenia swoje i innych osób, • stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi w zależności od sytuacji. 6. Uczeń reaguje ustnie w sposób zrozumiały w typowych sytuacjach: • nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, wita się i żegna, udziela podstawowych informacji na swój temat i pyta o dane rozmówcy oraz innych osób), • rozpoczyna, prowadzi i kończy rozmowę, • stosuje formy grzecznościowe, • uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia, • prowadzi proste negocjacje w typowych sytuacjach życia codziennego (np. wymiana zakupionego towaru), • proponuje, przyjmuje i odrzuca propozycje i sugestie, • prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia, • wyraża opinie, intencje, preferencje i życzenia, pyta o opinie, preferencje i życzenia innych, zgadza się, sprzeciwia się, • wyraża emocje (np. radość, niezadowolenie, zdziwienie), • prosi o radę i udziela rady, • wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę na spełnienie prośby lub odmowę, • wyraża skargę, przeprasza, przyjmuje przeprosiny, • prosi o powtórzenie bądź wyjaśnienie (sprecyzowanie) tego, co powiedział rozmówca. 7. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. e‑mail, wiadomość, pocztówka, krótki list prywatny) w typowych sytuacjach: • nawiązuje kontakty towarzyskie (np. przedstawia siebie i inne osoby, udziela podstawowych informacji na swój temat i pyta o dane rozmówcy oraz innych osób), • uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz), • prowadzi proste negocjacje w typowych sytuacjach życia codziennego (np. uzgadnianie formy spędzania czasu), 13 • proponuje, przyjmuje i odrzuca propozycje i sugestie, • prosi o pozwolenie, udziela i odmawia pozwolenia, • wyraża opinie, intencje, preferencje i życzenia, pyta o opinie, preferencje i życzenia innych, zgadza się, sprzeciwia się, • wyraża emocje (np. radość, niezadowolenie, zdziwienie), • prosi o radę i udziela rady, • wyraża prośby i podziękowania oraz zgodę na spełnienie prośby lub odmowę, • wyraża skargę, przeprasza, przyjmuje przeprosiny. 8. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie: • przekazuje w języku obcym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach), audiowizualnych (np. filmach, reklamach) oraz tekstach obcojęzycznych, • przekazuje w języku polskim główne myśli lub wybrane informacje z tekstu w języku obcym, • przekazuje w języku obcym informacje sformułowane w języku polskim. 9. Uczeń dokonuje samooceny (np. przy użyciu portfolio językowego) i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, zapamiętywanie nowych wyrazów, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym). 10. Uczeń współdziała w grupie, np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych. 11. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych. 12. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, rozumienie tekstu zawierającego nieznane słowa i zwroty) i strategie kompensacyjne (np. zastąpienie innym wyrazem, opis, środki niewerbalne) w przypadku, gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu. 13. Uczeń ma świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami). 4.4. Ścieżki międzyprzedmiotowe Program proponuje realizację następujących ścieżek edukacyjnych: • Edukacja czytelnicza i medialna; • Edukacja ekologiczna; • Edukacja europejska; • Edukacja filozoficzna; • Edukacja prozdrowotna; • Edukacja regionalna – dziedzictwo kulturowe w regionie. Treści danej ścieżki mogą być realizowane w ramach CLIL (Content and Language Integrated Learning), służącego do łączenia wiedzy przedmiotowej z językiem angielskim poprzez wykorzystanie go jako narzędzia jej zdobywania (np. dzięki korzystaniu z oryginalnej literatury z danej dziedziny wiedzy). To właśnie nauczyciele w gimnazjum mają za zadanie wprowadzić uczniów w świat wiedzy naukowej, wdrożyć do samodzielności, służyć im pomocą w podejmowaniu decyzji dotyczących kierunku dalszej edukacji i przygotować do aktywnego udziału w życiu społecznym. Edukacja na tym etapie, wspomagając rozwój ucznia jako osoby i otwierając go na życie społeczne, powinna przede wszystkim wprowadzać ucznia w świat nauki dzięki poznaniu języka rodzimego i obcego, pojęć, twierdzeń, a także metod właściwych dla wybranych dyscyplin naukowych na poziomie umożliwiającym dalsze kształcenie. Powinna również rozwijać indywidualne zainteresowania ucznia, wprowadzać w świat kultury i sztuki oraz rozwijać jego umiejętności społeczne poprzez zdobywanie prawidłowych doświadczeń we współżyciu i współdziałaniu w grupie rówieśniczej. 14 15 2 1 3 T: Powitanie i przedstawianie się. Przybory szkolne i wyposażenie sali lekcyjnej T: Podstawowe polecenia i wyrażenia stosowane w klasie T: Angielski alfabet i literowanie słów T: Liczebniki główne 1–100 oraz nazwy kolorów T: Przedstawianie siebie i innych Godziny T: Nazwy dni tygodnia i miesięcy Tematy lekcji Wprowadzenie: Liczebniki główne 1–100 Nazwy zwierząt Nazwy i cechy charakterystyczne państw anglojęzycznych 4 Alfabet Liczebniki główne 1–100 Nazwy kolorów Nazwy przyborów szkolnych i wyposażenia sali lekcyjnej Czas Nazwy dni tygodnia i miesięcy Polecenia i wyrażenia używane w klasie Tematyka/ Słownictwo 5 Zaimki osobowe Gramatyka 7 Mówienie o elementach ilustracji Wskazywanie podobieństw, występujących w napisanych przez uczniów listach dotyczących krajów anglojęzycznych Słuchanie: Są rodziną czy przyjaciółmi? Mówienie: Szczegółowy opis ilustracji Krótka wypowiedź na temat krajów anglojęzycznych (podawanie Słuchanie: Polecenia i wyrażenia używane w klasie Mówienie: Powitanie Przedstawianie się 6 Przywitanie się Przedstawianie się Literowanie Podawanie godzin Sprawności/ umiejętności Funkcje językowe/ Sytuacje 8 Wymowa 9 Zapamiętywanie słownictwa poprzez kojarzenie zapisu wyrazu i jego wymowy z ilustracją (w całym rozdziale) 10 Przykładowe strategie Ćwiczenia samodzielnego uczenia się dodatkowe i rozwiązywania zadań 4.5. Przykładowy rozkład materiału dla klasy I gimnazjum dla uczniów początkujących Miesiąc Wrzesień I/II Wrzesień III Rozdział Starter Rozdział 1 MY FAMILY AND FRIENDS 16 2 Część 1A Welcome to London Część 1B This is my Family 1 Wrzesień III Wrzesień III/IV Nazwy członków rodziny Nazwy zawodów Przymiotniki opisujące wygląd zewnętrzny ludzi Nazwy wybranych krajów i narodowości Liczebniki główne Formy powitania Przymiotniki opisujące wygląd zewnętrzny człowieka Przymiotniki określające stany emocjonalne Liczebniki główne (określające wiek ludzi) T: Czasownik be w czasie Present Simple. Powitanie, przedstawianie się, wybrane państwa i narodowości T: Opis wyglądu zewnętrznego i stan emocjonalny człowieka/ ucznia (z użyciem czasownika be) T: Relacje rodzinne – przedstawianie siebie i członków rodziny T: Przymiotniki dzierżawcze i zaimki wskazujące 4 3 Zaimki osobowe Zaimki dzierżawcze Zaimki wskazujące: this/that/ these/those Czasownik be w czasie Present Simple: zdania oznajmujące, pytające i przeczące; krótkie odpowiedzi 5 Opisywanie członków rodziny Uzyskiwanie informacji dotyczących relacji rodzinnych Pytanie i odpowiadanie na pytania o wykonywane zawody Powitanie i pożegnanie Identyfikowanie osób Przedstawianie siebie, krewnych i znajomych Pytanie i odpowiadanie na pytania o wiek ludzi Pytanie i odpowiadanie na pytania o miejsce pochodzenia i narodowość Opisywanie ludzi Mówienie o stanach emocjonalnych 6 Czytanie i słuchanie: Opisywanie członków rodziny (relacje rodzinne, pochodzenie osób) Mówienie: Rozmowa na temat rodziny Czytanie i słuchanie: Powitanie na lotnisku Mówienie: Przedstawianie siebie i innych Rozmowa o miejscu pochodzenia, wieku osób uczestniczących w rozmowie Pisanie: Krótka notatka o sobie, swoim najlepszym przyjacielu (imię, miejsce pochodzenia, narodowość, wiek i wygląd zewnętrzny) Pytanie i odpowiadanie na pytania o narodowość sławnych ludzi 7 nazwy stolicy, charakterystycznego zwierzęcia, nazwiska sławnej osoby pochodzącej z danego kraju – odnajdywanie elementów wspólnych) 8 Podawanie wyrazów angielskich zaczynających się na kolejne litery alfabetu Pytanie i odpowiadanie na pytania o narodowość sławnych ludzi 9 Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Analizowanie tekstu pod względem leksykalnym/ gramatycznym (indukcyjna metoda uczenia się słownictwa i gramatyki) Technika oceny, czy fakty dotyczące wypowiedzi są prawdziwe czy fałszywe Zapamiętywanie nowego materiału za pomocą obrazu i/lub ruchu Tworzenie własnego słowniczka Analizowanie tekstu pod względem leksykalnym/gramatycznym (indukcyjna metoda uczenia się słownictwa i gramatyki) Stosowanie nowo poznanych struktur gramatycznch/słów w zdaniach Czytanie dialogu z podziałem na role (w całym rozdziale) 10 17 2 CZĘŚĆ 1C PERSONAL INFORMATION CZĘŚĆ 1D KULTURA/KSZTAŁCENIE PRZEDMIOTOWO-JĘZYKOWE CZĘŚĆ 1E EXAM EKSPLORER LEKCJA WIDEO 1 1 Wrzesień IV Październik I Październik I Październik I Położenie miejsc na Ziemi Strefy czasowe Pory dnia Geografia: Greenwich – jego położenie i znaczenie w świecie (podstawowe pojęcia geograficzne dotyczące położenia miejsc na Ziemi: strony świata, południki, równoleżniki, równik) 4 T: Czy słonie w niewoli mogą być szczęśliwe? – film Happy elephants Oglądanie filmu Happy elephants i rozwiązywanie zadań do filmu Egzamin gimnazjalT: Przygony – zadania towanie do egzaminu – rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych T: Greenwich – położenie i znaczenie w świecie, strefy czasowe 3 Dane osobowe T: Wizyta w bibliotece – podstawowe dane osobowe T: Uzupełnianie danych w kwestionariuszu osobowym, pytanie o dane osobowe Słuchanie: Określanie głównej myśli tekstu (zadanie wielokrotnego wyboru) Czytanie: Określanie głównej myśli tekstu (zadanie wielokrotnego wyboru) Czytanie: Welcome to Greenwich, a special place in London (tekst o położeniu i znaczeniu Greenwich) Tekst o strefach czasowych Mówienie: Rozmowa na temat różnicy czasu w różnych punktach na Ziemi Przyimki w połą- Pytanie i odpowiaczeniu z porami danie na pytania dnia i godzinami o położenie miejsc na Ziemi Określanie pory dnia Określanie godzin w miejscach różnych stref czasowych na podstawie mapy 7 Czytanie i słuchanie: W bibliotece (zakładanie karty bibliotecznej – dane osobowe) Mówienie: Rozmowa, w której pozyskuje się dane osobowe Pisanie: Uzupełnianie danych w kwestionariuszu osobowym 6 Podawanie informacji (danych osobowych) o sobie i innych Pytanie i odpowiadanie na pytania o imię, nazwisko, wiek, adres zamieszkania, numer telefonu 5 Pisownia wielkich liter w wyrazach angielskich 8 Intonacja zdań pytających Wymowa czasowników is/are oraz wyrazów z jedną samogłoską Praca projektowa: miejsca stanowiące dziedzictwo kulturowe naszego kraju 9 Praca projektowa: drzewo genealogiczne własnej rodziny Uczenie się słownictwa poprzez obraz, dźwięk i zapamiętywanie kontekstu Odnajdywanie słów/koncentrowanie się na słowach kluczowych wskazujących na przedmiot rozmowy/tekstu/wypowiedzi Wyszukiwanie informacji dotyczących miejsc o wyjątkowym znaczeniu historycznym/kulturowym dla naszego kraju Praca ze słownikiem dwujęzycznym 10 Pozyskiwanie informacji dotyczących więzi rodzinnych Praca ze słownikiem dwujęzycznym Zapamiętywanie nowych struktur leksykalno‑gramatycznych poprzez powtarzanie oraz odgrywanie scenek 1 Październik II 2 Październik II Październik II/III ROZDZIAŁ 2 Październik II EXAM BOOSTER 1 LEKCJA Z WB 1 ROZDZIAŁ 2 MY THINGS CZĘŚĆ 2A LET’S GO 18 T: Nazwy wybranych przedmiotów osobistych, czasownik have got w czasie Present Simple Nazwy wybranych przedmiotów osobistych, które mogą znajdować się w torbie ucznia, w kieszeni lub w pokoju Wprowadzenie: Nazwy kolorów Nazwy wybranych przedmiotów osobistych Praca z Zeszytem ćwiczeń (sekcja Reading Explorer i Explore More) T: Utrwalanie materiału i poszerzanie wiadomości – praca z Zeszytem ćwiczeń 4 Przykładowe zadania egzaminacyjne Temat: Walia (język, interesujące miejsca) 3 T: Walia (język, interesujące miejsca) – zadania egzaminacyjne Czasownik have got w czasie Present Simple: zdania oznajmujące, pytające i przeczące, krótkie odpowiedzi 5 Słuchanie: Opis fotografii Elizabeth i jej rodziny Mówienie: Szczegółowy opis ilustracji Krótka wypowiedź na temat stanu posiadania różnych przedmiotów osobistych (odnajdywanie elementów wspólnych) Czytanie i słuchanie: Anna i Brad wychodzą na wystawę (ich przedmioty osobiste) Mówienie: Uzyskiwanie informacji dotyczących stanu posiadania różnych przedmiotów przez różnych ludzi Wyrażanie stanu posiadania Pytanie i odpowiadanie na pytania o stan posiadania 7 Mówienie o elementach ilustracji Wskazywanie podobieństw występujących na sporządzonych przez uczniów listach dotyczących stanu posiadania różnych przedmiotów osobistych 6 Wymowa czasownika can/can’t i intonacja w pytaniach o przyzwolenie Wymowa rzeczowników w liczbie mnogiej 8 Czytanie: Walia – określanie głównej myśli tekstu (zadanie wielokrotnego wyboru) Słuchanie: Wypowiedź nastolatki z Walii – określanie głównej myśli tekstu (zadanie wielokrotnego wyboru) Reagowanie językowe: a) Przetwarzanie treści przedstawionych w języku polskim i wyrażanie reakcji w języku angielskim (zadanie wielokrotnego wyboru) b) Przyporządkowywanie do każdego pytania jednej z podanych odpowiedzi Odnajdywanie nazw przedmiotów osobistych w diagramie literowym 9 Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Analizowanie tekstu pod względem leksykalnym/ gramatycznym (indukcyjna metoda uczenia się słownictwa i gramatyki) Zapamiętywanie słownictwa poprzez kojarzenie zapisu wyrazu i jego wymowy z ilustracją (w całym rozdziale) Doskonalenie umiejętności poprawnej wymowy, poprawnego zapisu słów oraz czytania ze zrozumieniem 10 Właściwe określanie tematu przeczytanego tekstu/usłyszanej rozmowy/wypowiedzi Umiejętne dopasowywanie odpowiedzi do pytań 19 2 CZĘŚĆ 2B COOL COLLECTIONS CZĘŚĆ 2C REQUESTS 1 Październik III Październik IV Czytanie i słuchanie: Niezwykłe kolekcje Słuchanie: Tekst opisujący umiejętności członków rodziny trojga nastolatków Mówienie: Rozmowa na temat kolekcjonowanych przedmiotów, umiejętności członków własnej rodziny i rodzin trojga nastolatków Pisanie: Krótki opis umiejętności własnych i innych ludzi Czytanie i słuchanie: Prośba Anny skierowana do mamy w związku z urodzinami Słuchanie i czytanie: Podawanie podstawowych informacji o człowieku (imię, nazwisko, data urodzenia) Mówienie: Rozmowa z użyciem pytań o przyzwolenie i odpowiedzi na te pytania Rozmowa, w której pozyskiwane są infor- Wyrażanie stanu posiadania (przedmioty kolekcjonowane przez uczniów) Pytanie i odpowiadanie na pytania dotyczące kolekcjonowania Opisywanie umiejętności Pytanie o umiejętności oraz odpowiadanie na tego typu pytania Wyrażanie próśb Pytanie o przyzwolenie i odpowiadanie na to pytanie Wyrażanie przyzwolenia bądź jego braku Podawanie dat Pytanie oraz odpowiadanie na pytania o datę Wyrażanie podziękowań Przedimek nieokreślony a/an Czasownik modalny can opisujący umiejętności: zdania oznajmujące, pytające i przeczące, krótkie odpowiedzi Spójnik and w zdaniach oznajmujących i or w zdaniach przeczących Czasownik modalny can wyrażający przyzwolenie/prośbę lub brak przyzwolenia Liczebniki główne i porządkowe Liczba mnoga rzeczowników Nazwy kolekcji i kolekcjonowanych przedmiotów Nazwy wybranych czynności codziennych związanych z własnym życiem Nazwy wybranych czynności Daty Prośby, przyzwolenie i odmowa Podziękowania T: Czasownik have got, wyrażanie stanu posiadania T: Niecodzienne kolekcje – kolekcjonowane przedmioty, zasady użycia przedimka nieokreślonego a/an, czasownik have got T: Co potrafimy, a czego nie umiemy robić? – 7 Pisanie: Krótka notatka dotycząca posiadania wybranych przedmiotów 6 5 4 3 Wymowa czasownika can/can’t i intonacja w pytaniach o przyzwolenie Wymowa rzeczowników w liczbie mnogiej 8 Pozyskiwanie informacji na zadany temat Zapamiętywanie nowych struktur leksykalno‑gramatycznych poprzez powtarzanie oraz odgrywanie scenek Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Ćwiczenie słownictwa i struktur gramatycznych w parach Stosowanie nowo poznanych struktur gramatycznych/słów w zdaniach Dopasowywanie nagłówków do właściwych paragrafów tekstu Zapamiętywanie i zapisywanie szczegółów widocznych na ilustracjach (samokontrola spostrzegawczości) Praca projektowa: księga z datami imienin/urodzin wszystkich uczniów danej klasy 10 Stosowanie nowo poznanych struktur gramatycznych/słów w zdaniach Czytanie dialogu z podziałem na role (w całym rozdziale) Ćwiczenie słownictwa i struktur gramatycznych w parach 9 20 2 CZĘŚĆ 2D KULTURA/ KSZTAŁCENIE PRZEDMIOTOWO-JĘZYKOWE CZĘŚĆ 2E TRUE STORY CZĘŚĆ 2F exam explorer LEKCJA WIDEO 2 1 Październik IV Listopad I Listopad I Listopad I Arabskie sztylety jambiya z kości nosorożca Oglądanie filmu Knife markets of Sanaa i rozwiązywanie zadań do filmu 8 Słuchanie: Wyszukiwanie informacji szczegółowych (zadanie wielokrotnego wyboru) Reagowanie językowe: Rozpoznawanie i poprawne stosowanie struktur leksykalno-gramatycznych (uzupełnianie luk w tekście właściwą formą wyrazów z ramki) Odnajdywanie infor- Czytanie: Prawdziwe historie – macji w czytanym przelot balonem dookotekście ła świata 7 macje dotyczące danej osoby (imię, nazwisko, data urodzenia) Pisanie: List z podziękowaniami za otrzymany prezent Historia: Wielkie wydarzenia światowe – przelot balonem dookoła świata Nazwy wybranych krajów Daty 6 Opisywanie umiejęt- Czytanie: Zwierzęta domowe ności zwierząt w Wielkiej Brytanii Fakty na temat umiejętności zwierząt i ludzi Mówienie: Opis zwierząt domowych i ich umiejętności Słuchanie: Uzupełnianie tabelki informacjami dotyczącymi części ciała zwierząt 5 Nazwy zachowań zwierząt 4 Egzamin gimnazjalT: Przygony – zadania towanie do egzaminu gimnazjalnego – rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych T: Podróż balonem – doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem T: Zwierzęta w Wielkiej Brytanii, zaskakujące fakty o umiejętnościach zwierząt 3 czasownik modalny can, czasowniki wyrażające wybrane czynności 9 Praca projektowa: opis ulubionego zwierzęcia Uczenie się słownictwa poprzez obraz, dźwięk i zapamiętywanie kontekstu Doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem 10 Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym 2 1 Listopad II Listopad II Listopad II/III EXAM BOOSTER 2 LEKCJA Z WB 2 POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI Z ROZDZIAŁÓW 1. i 2. 21 7 T: Powtórze- Samoocena, powtónie wiadomo- rzenie i sprawdzian ści z rozdzia- wiadomości łów 1. i 2. T: Sprawdzian wiadomości z rozdziałów 1. i 2. Praca z Zeszytem ćwiczeń (sekcja Reading Explorer i Explore More) 6 T: Utrwalanie materiału i poszerzanie wiadomości – praca z Zeszytem ćwiczeń 5 Czytanie: Największa szkoła gry na didżeridu – określanie głównej myśli danego fragmentu tekstu (zadanie wielokrotnego wyboru, zdaTemat: Australia nia typu prawda/fałsz) (instrument narodo- Słuchanie: wy didżeridu, kopce W szkole Didgeridoo Breath – wyszukiwanie informacji szczegótermitów w Australii) łowych (zadanie wielokrotnego wyboru) Reagowanie językowe: a) Przetwarzanie treści przedstawionych w języku polskim i wyrażanie reakcji w języku angielskim (zadanie wielokrotnego wyboru) b) Rozpoznawanie i poprawne stosowanie struktur leksykalno-gramatycznych (uzupełnianie luk w e-mailu właściwą formą wyrazów z ramki) Przykładowe zadania egzaminacyjne 4 T: Australia (instrument narodowy didżeridu, kopce termitów) – rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych 3 jako symbol miasta Sana – oglądanie filmu Knife markets of Sanaa 8 9 Dokonywanie oceny własnych umiejętności i zdobytej wiedzy Utrwalanie wiadomości poprzez grę dydaktyczną Doskonalenie umiejętności poprawnej wymowy, poprawnego zapisu słów i czytania ze zrozumieniem Właściwe dobieranie odpowiednich słów/kategorii gramatycznych wyrazów, którymi należy uzupełnić tekst/ wypowiedź, by była spójna i logiczna 10 22 Listopad III 2 ROZDZIAŁ 3 1 ROZDZIAŁ 3 MY INTERESTS CZĘŚĆ 3A I LOVE IT! Listopad III T: Wyrażanie upodobań i zainteresowań z użyciem czasowników preferencyjnych, nazwy przedmiotów szkolnych T: Wyrażanie upodobań z zastosowaniem czasowników preferencyjnych w czasie Present Simple (twierdzenia, przeczenia) 3 Zainteresowania Upodobania Nazwy przedmiotów szkolnych Wprowadzenie: Czas wolny Zainteresowania 4 Czas Present Simple: zdania oznajmujące i przeczące Czasowniki: love, like, hate + gerund 5 7 Słuchanie: Dialog – podejmowanie decyzji, jaki film DVD najlepiej obejrzeć Mówienie: Szczegółowy opis ilustracji Krótka wypowiedź na temat podobieństw w upodobaniach Pisanie: Notatka o ulubionych aktorach, książkach, filmach, jedzeniu, sportach, piosenkarzach Czytanie i słuchanie: E‑maile dwóch francuskich uczniów piszących o swoich upodobaniach Mówienie: Przedstawianie upodobań własnych i przyjaciół Pisanie: Notatka o rzeczach, które lubię/uwielbiam, których nie lubię/nienawidzę (ja i inni ludzie) 6 Mówienie o elementach ilustracji Wskazywanie podobieństw występujących na sporządzonych przez uczniów listach dotyczących ulubionych aktorów, książek, filmów itp. Wyrażanie upodobań Pytanie i odpowiadanie na pytania o upodobania 8 Odnajdywanie wyrazu niepasującego do pozostałych podanych w grupie oraz tworzenie własnych grup wyrazowych na tej samej zasadzie 9 Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Analizowanie tekstu pod względem leksykalnym/ gramatycznym (indukcyjna metoda uczenia się słownictwa i gramatyki) Stosowanie nowo poznanych struktur gramatycznych/słów w zdaniach Zapamiętywanie słownictwa poprzez kojarzenie zapisu wyrazu i jego wymowy z ilustracją (w całym rozdziale) 10 T: Potrawy typowe dla różnych krajów świata spożywane w Wielkiej Brytanii, zdrowe odżywianie – zbilansowana dieta Charakterystyczne potrawy dla Wielkiej Brytanii Potrawy świata Technika: Potrawy typowe dla wybranych krajów Biologia: Zdrowe odżywianie – zbilansowana dieta 4 Jedzenie T: Zwroty grzecznościowe stosowane przy zamawianiu jedzenia, nazwy wybranych produktów żywnościowych T: Pisanie e-maila (podstawowe informacje o sobie: imię, wiek, zainteresowania, rodzina) 3 Sławni ludzie i ich T: Sławni zainteresowania ludzie i ich zainteresowania – zasady użycia przedimka określonego the, wydawanie poleceń (tryb rozkazujący) T: Zaimki w formie dopełnienia 2 1 Listopad IV Listopad IV/Grudzień I Grudzień I CZĘŚĆ 3B CELEBRITY SECRETS CZĘŚĆ 3C EATING OUT CZĘŚĆ 3D kultura/kształcenie przedmiot.-językowe 23 Zwroty grzecznościowe stosowane przy zamawianiu jedzenia Opisywanie potraw typowych dla danych krajów, podawanie ich składników Opisywanie własnej diety z uwzględnieniem aspektu zdrowego odżywiania się Czytanie: Charakterystyczne potrawy w Wielkiej Brytanii Tekst o zdrowym odżywianiu się – zbilansowana dieta Słuchanie: Opis potraw, łączenie nazw krajów z charakte- Słuchanie i czytanie: Zamawianie jedzenia w restauracji/barze Mówienie: Rozmowa – zamawianie jedzenia w restauracji Pisanie: E‑mail (dane osobowe, upodobania, informacje o rodzinie) 7 Podawanie przykładów potraw zdrowych i niezdrowych Zamawianie jedzenia w restauracji Sporządzanie listy zakupów 6 Czytanie i słuchanie: Sławni ludzie i ich zainteresowania (upodobania) Słuchanie: Scena z planu filmowego (wydawanie poleceń) 5 Przedimek okre- Wydawanie poleceń (instrukcji) ślony the Tryb rozkazujący w poleceniach (instrukcjach) Zaimki w formie dopełnienia Wymowa th i t Niema samogłoska /e/ na końcu wyrazów 8 Posługiwanie się słownikiem Praca dwujęzycznym projektowa: zaplanowanie tygodniowego menu z uwzględnieniem zdrowego stylu odżywiania się Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Czytanie dialogu z podziałem na role (w całym rozdziale) Zapamiętywanie nowych struktur leksykalno‑gramatycznych poprzez powtarzanie oraz odgrywanie scenek Praca projektowa: planowanie menu na przyjęcie urodzinowe (sprządzanie listy zakupów) 10 Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Analizowanie tekstu pod względem leksykalnym/ gramatycznym (indukcyjna metoda uczenia się słownictwa i gramatyki) Technika wyszukiwania pożądanej informacji w tekście 9 Tworzenie słów z rozsypanek literowych Układanie zdań z użyciem czasowników: love, like, hate 24 Uczenie się słownictwa poprzez obraz, dźwięk i zapamiętywanie kontekstu Technika pomagająca właściwie ocenić, czy zdania dotyczące tekstu/wypowiedzi są prawdziwe czy fałszywe Oglądanie filmu Dreamtime painters i rozwiązywanie zadań do filmu Przykładowe zadania egzaminacyjne T: Kanada (flaga Kanady, syrop klonowy jako produkt eksportowy) – rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych Czytanie: Syrop klonowy – wyszukiwanie informacji szczegółowych (zdania typu prawda/fałsz) Temat: Kanada Słuchanie: (flaga Kanady, syrop Reklamy syropu klonowego – określanie kontekstu sytuacyjnego klonowy jako pro(przyporządkowywanie każdej rozmowie miejsca, w której się dukt eksportowy) odbywa) Praca z Zeszytem ćwiczeń (sekcja Reading Explorer i Explore More) Doskonalenie umiejętności poprawnej wymowy, popraw- Co pomaga skoncentrować się na głównym przedmiocie rozmowy/wypowiedzi podczas słuchania 10 T: Aborygeńskie malowidła naskalne – oglądanie filmu Dreamtime painters 9 Grudzień I Grudzień II Grudzień II Czytanie: Wyszukiwanie informacji szczegółowych (zdania typu prawda/fałsz) Słuchanie: Określanie kontekstu sytuacyjnego (przyporządkowywanie opisów do ilustracji) 8 Egzamin gimnazjalny – zadania 7 rystycznymi dla nich potrawami Mówienie: Opis wybranych, typowo polskich potraw Pisanie: Notatka dotycząca własnych nawyków żywieniowych (tygodniowy dzienniczek spożywanych potraw) T: Przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego – rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych 6 1 5 4 3 2 CZĘŚĆ 3E EXAM EKSPLORER LEKCJA WIDEO 3 EXAM BOOSTER 3 25 1 Grudzień II Styczeń I ROZDZIAŁ 4 2 LEKCJA Z WB 3 ROZDZIAŁ 4 MY DAY CZĘŚĆ 4A DO YOU LIKE SPORTS? Styczeń I T: Rozmowa o upodobaniach sportowych, nazwy wybranych dyscyplin sportowych T: Pytania i krótkie odpowiedzi w czasie Present Simple związane z upodobaniami sportowymi, czynnościami 3 T: Utrwalanie materiału i poszerzanie wiadomości – praca z Zeszytem ćwiczeń Nazwy wybranych dyscyplin sportowych Wybrane czynności rutynowe Wprowadzenie: Nazwy wybranych dyscyplin sportowych Nazwy wydarzeń sportowych Jednostki czasu i miary 4 Czas Present Simple: pytania ogólne, krótkie odpowiedzi Czas Present Simple: pytania szczegółowe Zaimki pytające: what/who/where/ when 5 Słuchanie: Dyscypliny sportowe Mówienie: Krótka wypowiedź na temat ilustracji/ czynności codziennych (odnajdywanie elementów wspólnych) Pisanie: Krótka lista czynności wykonywanych po szkole, w czasie weekendu, cyklicznie, o tej samej godzinie Czytanie i słuchanie: Dialog na temat meczu piłki nożnej Mówienie: Wypowiedź dotycząca sportów, które lubię i których nie lubię Minidialogi dotyczące upodobań sportowych Krótka rozmowa z użyciem pytań i odpowiedzi w czasie Present Simple Pisanie: Zadawanie pytań szczegółowych do podanych wypowiedzi Podawanie nazw dyscyplin sportowych popularnych w Polsce i za granicą Pytanie i odpowiadanie na pytania związane z upodobaniami sportowymi 7 Mówienie o elementach ilustracji Określanie czasu i miar (sekundy, minuty, dni, lata, daty, metry) Wskazywanie podobieństw występujących na sporządzonych przez uczniów listach czynności rutynowych 6 8 Odnajdywanie par czasowników oraz pisanie zdań z wykorzystaniem tych czasowników 9 Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Analizowanie tekstu pod względem leksykalnym/ gramatycznym (indukcyjna metoda uczenia się słownictwa i gramatyki) Zapamiętywanie słownictwa poprzez kojarzenie zapisu wyrazu i jego wymowy z ilustracją (w całym rozdziale) 10 nego zapisu słów oraz czytania ze zrozumieniem 26 T: Czas Present Simple i miejsce przysłówków częstotliwości w zdaniu T: Opisywanie czynności codziennych wykonywanych z określoną częstotliwością (przysłówki częstotliwości) Opisywanie czynności rutynowych Określanie czasu Pytanie i odpowiadanie na pytania o godzinę Czytanie i słuchanie: Spóźnienie do szkoły Mówienie: Rozmowa na temat godzin, w jakich wykonuję wybrane czynności codzienne Pisanie: Notatka na temat czynności zwyczajowych z określeniem czasu ich wykonywania Sprawozdanie z działań rutynowych własnych i przyjaciół Słuchanie: Tekst – wywiady z artystami cyrkowymi Pisanie: Notatka o czynnościach wykonywanych w czasie wolnym z określoną częstotliwością Pytanie i odpowiadanie na pytania o czynności wykonywane w czasie wolnym z określoną częstotliwością Przysłówki częstotliwości w czasie Present Simple Cyrk Artyści cyrkowi Wybrane czynności codzienne Spójniki and, but oraz zaimek both Czas Present Simple: zdania oznajmujące, pytające i przeczące 7 6 5 4 Czynności T: Opisywanie czynności zwyczajowe zwyczajowych Czas z zastosowaniem czasu Present Simple oraz określeniem czasu ich wykonywania T: Jak wygląda mój typowy dzień/ typowy dzień w mojej rodzinie? – raport 3 1 Styczeń I/II Styczeń II rutynowymi oraz pytania szczegółowe 2 CZĘŚĆ 4B AT THE CIRKUS CZĘŚĆ 4C DAILY ROUTINES Wyrazy z /3:/ Wymowa głosek odpowiadających literze „a” w połączeniach literowych: a+y; a+i; a_e 8 Pozyskiwanie informacji na zadany temat Czytanie dialogu z podziałem na role (w całym rozdziale) Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Strategia uzupełaniania tekstu/wypowiedzi właściwym słowem z proponowanej listy Na co zwracać uwagę podczas łączenia imion postaci z wykonywanymi przez nie zawodami? Przyporządkowywanie wyrazów do właściwych imion postaci Pisanie zdań z wykorzystaniem czasu Present Simple Praca projektowa: ustalenie czasu wstawania i kładzenia się spać uczniów z klasy (kto wstaje najwcześniej, kto chodzi spać najpóźniej?) 10 9 27 2 CZĘŚĆ 4D KULTURA/KSZTAŁCENIE PRZEDMIOTOWO-JĘZYKOWE CZĘŚĆ 4E TRUE STORY CZĘŚĆ 4F EXAM EXPLORER LEKCJA WIDEO 4 1 Styczeń II Styczeń III Styczeń III Styczeń IV Wychowanie fizyczne: Propagowanie idei olimpijskich Matematyka: Statystyka jako dział matematyki 4 Historia olimpiad Dyscypliny olimpijskie Sławni olimpijczycy Egzamin gimnazjalny – zadania Oglądanie filmu Alaskan ice climbing i rozwiązywanie zadań do filmu T: Przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego – rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych T: Wspinaczka na jeden z lodowców Alaski – oglądanie filmu Alaskan ice climbing T: Jasiek Mela Niezwykli ludzie i ich niezwykłe – doskonalenie umiejętno- wyczyny ści czytania ze zrozumieniem 3 T: Igrzyska olimpijskie (historia, dyscypliny), co mówią statystyki z roku 2008? Czytanie: Jasiek Mela – uczestnik wyprawy na biegun północny Mówienie o niezwykłych ludziach i ich wyczynach Zadawanie pytań w celu uzyskania informacji 7 Czytanie: Kwiz – olimpijskie gry Słuchanie: Program radiowy o sportowcu olimpijskim Tomie Daleyn Mówienie: Wypowiedź na temat sportów popularnych w Polsce Właściwe interpretowanie danych statystycznych 6 Wyrażanie zgodności (bądź jej braku) z opinią danej osoby Odczytywanie danych statystycznych w celu uzyskania szczegółowych informacji Reagowanie językowe: Rozpoznawanie i poprawne stosowanie struktur leksykalno-gramatycznych (uzupełnianie luk w tekście właściwą formą wyrazów z ramki) Czytanie: Rozpoznawanie związków między poszczególnymi częściami tekstu (porządkowanie zdań w celu utworzenia spójnego i logicznego tekstu) 5 8 9 Uczenie się słownictwa poprzez obraz, dźwięk i zapamiętywanie kontekstu Jak ustawiać fragmenty tekstu/wypowiedzi we właściwej, logicznej i spójnej kolejności? Doskonalenie umięjętności czytania ze zrozumieniem 10 Praca projek- Korzystanie z materiałów towa: ulubio- źródłowych/wyszukiwanie ny sportowiec informacji Praca ze słownikiem dwujęzycznym Doskonalenie umiejętności autoprezentacji 28 T: Utrwalanie materiału i poszerzanie wiadomości – praca z Zeszytem ćwiczeń T: Powtórzenie wiadomości z rozdziałów 3. i 4. T: Sprawdzian wiadomości z rozdziałów 3. i 4. 3 1 T: USA (Chicago jako największe skupisko Polonii na świecie, bejsbol jako sport narodowy) – rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych 2 EXAM BOOSTER 4 LEKCJA Z WB 4 POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI Z ROZDZIAŁÓW 3. i 4. Styczeń IV Styczeń IV Luty III Praca z Zeszytem ćwiczeń (sekcja Reading Explorer i Explore More) Samoocena, powtórzenie i sprawdzian wiadomości Temat: USA (Chicago – największe skupisko Polonii na świecie, bejsbol – sport narodowy) 4 Przykładowe zadania egzaminacyjne 5 6 7 Czytanie: Reportaż o popularnej drużynie sportowej – rozpoznawanie związków między poszczególnymi częściami tekstu (układanie zdań w takiej kolejności, aby powstał logiczny i spójny tekst, zadanie wielokrotnego wyboru) Słuchanie: Film o drużynie Tamary – wyszukiwanie informacji szczegółowych (dobieranie do podanych pytań odpowiedzi zgodnych z treścią nagrania, zadanie wielokrotnego wyboru) Reagowanie językowe: a) Przetwarzanie treści przedstawionych w języku polskim i wyrażanie reakcji w języku angielskim (zadanie wielokrotnego wyboru) b) Przyporządkowanie do każdego pytania jednej z podanych odpowiedzi 8 9 Dokonywanie oceny własnych umiejętności i zdobytej wiedzy Utrwalanie wiadomości poprzez grę dydaktyczną Doskonalenie umiejętności poprawnej wymowy, poprawnego zapisu słów oraz czytania ze zrozumieniem 10 Jak ustawiać fragmenty tekstu/ wypowiedzi we właściwej, logicznej i spójnej kolejności? 29 Luty III 2 ROZDZIAŁ 5 1 ROZDZIAŁ 5 MY HOME CZĘŚĆ 5A HOME SWEET HOME Luty III/IV T: Nazwy pomieszczeń w domu, podstawowego wyposażenia domu, rzeczowniki policzalne i niepoliczalne T: Opisywanie czynności wykonywanych w danej chwili przy użyciu czasu Present Continuous, elementy krajobrazu 3 Nazwy pomieszczeń w domu Czasowniki opisujące wybrane czynności Wprowadzenie: Nazwy miejsc, elementów krajobrazu 4 Rzeczowniki policzalne i niepoliczalne Czas Present Continuous: zdania oznajmujące, pytające i przeczące, krótkie odpowiedzi Ortografia – pisownia czasowników z końcówką -ing 5 Czytanie i słuchanie: Rozmowa Brada z ojcem przy użyciu kamery internetowej Mówienie: Krótkie wypowiedzi na temat tego, co dzieje się na prezentowanych ilustracjach Pisanie: Krótki opis ilustracji z użyciem czasu Present Continuous Słuchanie: Dialog – podczas słuchania należy określić, w jakim miejscu znajdują się uczestnicy rozmowy Mówienie: Krótka wypowiedź na temat tego, jakie miejsca, elementy krajobrazu widzę z okna swojego pokoju Krótka wypowiedź na temat tego, co znajduje się w moim pokoju na podstawie wcześniej narysowanego planu Mówienie o elementach ilustracji Mówienie o widoku z okna własnego pokoju Opisywanie własnego pokoju (wskazywanie podobieństw na podstawie ustnego opisu pokoju każdego z uczniów) Określanie położenia przedmiotów, ludzi i zwierząt w zdaniach typu: Dad is in the kitchen. Odgrywanie czynności, które można wyrazić za pomocą czasu Present Continuous Opisywanie sytuacji w klasie z użyciem czasu Present Continuous Zadawanie pytań o czynności wykonywane w danej chwili oraz odpowiadanie na te pytania 7 6 8 Tworzenie wyrazów angielskich z liter podanych w diagramie – sprawdzanie poprawności pisowni ze słownikiem dwujęzycznym 9 Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Analizowanie tekstu pod względem leksykalnym/ gramatycznym (indukcyjna metoda uczenia się słownictwa i gramatyki) Zapamiętywanie nowo poznanych struktur poprzez kojarzenie z określoną czynnością wykonywaną w danej chwili (ruch) Zapamiętywanie słownictwa poprzez kojarzenie zapisu wyrazu i jego wymowy z ilustracją (w całym rozdziale) 10 30 2 1 Luty IV Marzec I CZĘŚĆ 5B WE’RE GOING GREEN CZĘŚĆ 5C MAKING SUGGESTIONS T: Sposoby wyrażania sugestii, proponowania rozwiązań, reagowania na podane propozycje T: Opisywanie ilustracji/ fotografii z zastosowaniem czasu Present Continuous 3 T: Nasz dom a ochrona środowiska – nazwy pomieszczeń w domu, sprzętów domowych i wyposażenia mieszkania, opis czynności trwających w danej chwili T: Określanie położenia przedmiotów przy użyciu konstrukcji there is/there are oraz some/any Nazwy sprzętów domowych/wyposażenia mieszkania 4 Nazwy pomieszczeń w domu Nazwy sprzętów domowych/wyposażenia mieszkania Wyrażenia: why don’t we/you..., let’s..., how about…, We can… w połączeniu z czasownikami 5 Wyrażenie there is/there are: zdania oznajmujące, pytające i przeczące, krótkie odpowiedzi A, some, any w połączeniu z wyrażeniem there is/there are Some i any w połączeniu z rzeczownikami niepoliczalnymi Czytanie i słuchanie: Anna i Meera przemeblowują pokój Mówienie: Rozmowa uwzględniająca propozycje dotyczące rozwiązywania powstałych problemów Pisanie: Opis ilustacji jako element e‑maila Wyrażanie sugestii, proponowanie rozwiązań, reagowanie na podane propozycje 7 Słuchanie: Program radiowy – jakie działania można podejmować we własnym domu oraz jakich przedmiotów używać, aby chronić środowisko? Czytanie: Odczytywanie informacji z plakatu Mówienie: Rozmowa na temat przedmiotów znajdujących się na ilustracji Pisanie: Uzupełnianie informacji z plakatu nazwami pomieszczeń domowych i sprzętów domowych/ wyposażenia mieszkania 6 Pytanie o położenie przedmiotów i ludzi oraz odpowiadanie na te pytania Intonacja w zdaniach pytających typu: What are you doing?; What colour are you thinking of? Wymowa głoski /I/ Wymowa głosek odpowiadających literze „e” w połączeniach literowych: ee, ea ie 8 Praca projektowa: plan własnego domu z użyciem technik fotograficznych 9 Odnajdywanie wyrazu niepasującego do pozostałych podanych w grupie oraz tworzenie własnych grup wyrazowych na tej samej zasadzie Zapamiętywanie nowych struktur leksykalno‑gramatycznych poprzez powtarzanie oraz odgrywanie scenek 10 Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Analizowanie tekstu pod względem leksykalnym/ gramatycznym (indukcyjna metoda uczenia się słownictwa i gramatyki) Stosowanie nowo poznanych struktur gramatycznych/słów w zdaniach 2 1 Marzec I Marzec II Marzec II CZĘŚĆ 5D KULTURA/KSZTAŁCENIE PRZEDMIOTOWO-JĘZYKOWE HOUSES AND HOMES CZĘŚĆ 5E EXAM EXPLORER LEKCJA WIDEO 5 31 Egzamin gimnazjalny – zadania Oglądanie filmu Don’t believe your eyes i rozwiązywanie zadań do filmu T: Włoska sztuka malowania domów sposobem na oszukanie ludzkiego oka – oglądanie filmu Don’t believe your eyes Geografia: Zmiany klimatyczne na świecie 4 Unikatowe rozwiązania mieszkaniowe Elementy domu Znaczenie słów house i home T: Przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego – rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych 3 T: Unikatowe rozwiązania mieszkaniowe, zmiany klimatyczne na świecie 6 Pytanie i odpowiadanie na pytania dotyczące domów: ich typów, rozmiarów, elementów wyposażenia Opisywanie domów 7 Słuchanie: Wywiad z organizatorem wystawy fotografii Czytanie: Opisy fotografii (przyporządkowywanie opisów do odpowiednich fotografii) Fakty dotyczące zmian klimatycznych – przyczyny i skutki Mówienie: Przeprowadzenie wywiadu z kolegą/koleżanką na temat podobieństwa domów, w jakich obecnie zamieszkują Pisanie: Notatka o własnym domu Reagowanie językowe: Wyrażanie treści przedstawionych w materiale ikonograficznym w języku obcym (opis ilustracji – odpowiadanie na pytania do ilustracji) Czytanie i reagowanie językowe: Określanie myśli poszczególnych części tekstu (przyporządkowywanie fotografii do podanych opisów) 5 8 9 Uczenie się słownictwa poprzez obraz, dźwięk i zapamiętywanie kontekstu Jak dobrać właściwy opis ilustracji z kilku możliwości? 10 Praca projek- Jak dopasowywać właściwe towa: działa- opisy do ilustracji? nia podejmowane w domu i w szkole, aby spowolnić niekorzystne zmiany klimatyczne 32 2 EXAM BOOSTER 5 LEKCJA Z WB 5 1 Marzec II Marzec III 6 7 Praca z Zeszytem ćwiczeń (sekcja Reading Explorer i Explore More) 5 Utrwalanie materiału i poszerzanie wiadomości – praca z Zeszytem ćwiczeń 4 Przykładowe zadania egzaminacyjne Czytanie: Kiwi – wyszukiwanie informacji szczegółowych (zdania typu prawda/fałsz) Temat: Nowa Słuchanie: Zelandia (kiwi Ochrona środowiska – określanie głównej myśli tekstu (zadanie – symbol Nowej wielokrotnego wyboru) Zelandii, jak ucznio- Reagowanie językowe: wie w Nowej Zelan- a) Przetwarzanie treści przedstawionych w języku polskim i wyradii dbają o środowi- żanie reakcji w języku angielskim (zadanie wielokrotnego wyboru) sko?) b) Przetwarzanie treści przedstawionych w materiale ikonograficznym i wyrażanie ich w języku obcym (przyporządkowywanie opisu do przedstawionej ilustracji – zadanie wielokrotnego wyboru; odpowiadanie na pytania do przedstawionej ilustracji) 3 T: Nowa Zelandia (kiwi jako symbol narodowy, jak uczniowie w Nowej Zelandii dbają o środowisko?) – rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych 8 9 Doskonalenie umiejętności poprawnej wymowy, poprawnego zapisu słów oraz czytania ze zrozumieniem 10 Co może pomóc w udzieleniu odpowiedzi (pełnym zdaniem) dotyczącej ilustracji? 33 Marzec III 2 ROZDZIAŁ 6 1 ROZDZIAŁ 6 MY SCHOOL TRIP CZĘŚĆ 6A A SCHOOL TRIP Marzec III T: Przygotowania do wyjazdu – nazwy części garderoby, nazwy miejsc publicznych, ulubione miejsca i wymarzone wakacje, wyrażanie opinii T: Przedstawianie planów za pomocą wyrażenia going to 3 Przymiotniki określające stany emocjonalne Wprowadzenie: Miejsca Nazwy części garderoby 4 Antonimy przymiotników określających stany emocjonalne Wyrażenie going to: zdania oznajmujące, pytające i przeczące, krótkie odpowiedzi Pytania z wyrazami pytającymi where/who/what/ when i wyrażeniem going to 5 Słuchanie: Dialog – podczas słuchania należy określić okoliczności i temat rozmowy Mówienie: Krótka wypowiedź na temat ulubionych miejsc, wymarzonych wakacji (wskazywanie podobieństw) Pisanie: Krótka notatka o ulubionych miejscach, wakacjach Czytanie i słuchanie: Anna przygotowuje się do wyjazdu Mówienie: Wyrażanie opinii na dany temat oraz zgody bądź niezgody z opinią rozmówcy Dialog/krótka wypowiedź dotycząca planów wyjazdowych Pisanie: Krótka notatka – odpowiedzi na pytania o przyczynę wykonywania danych czynności Układanie pytań z wyrazami pytającymi where/ who/what/when i wyrażeniem going to Wyrażanie opinii na temat wskazanych rzeczy Zgadzanie i niezgadzanie się z opinią rozmówcy Mówienie o zdarzeniach przyszłych Pytanie i odpowiadanie na pytania o plany i przewidywania Odpowiadanie na pytania o przyczyny danego stanu rzeczy na podstawie ilustracji 7 Opisywanie ilustracji (dobieranie właściwego opisu) Wypowiadanie się na temat ulubionych miejsc, wymarzonych wakacji (wskazywanie podobieństw) 6 8 Podawanie nazw miejsc (ogólnych, bądź geograficznych) odpowiadających literom alfabetu 9 Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Analizowanie tekstu pod względem leksykalnym/ gramatycznym (indukcyjna metoda uczenia się słownictwa i gramatyki) Zapamiętywanie słownictwa poprzez kojarzenie zapisu wyrazu i jego wymowy z ilustracją (w całym rozdziale) 10 2 Marzec IV Kwiecień I CZĘŚĆ 6B FASHION AND YOU CZĘŚĆ 6C SHOPPING 1 T: W sklepie – zwroty i wyrażenia potrzebne przy dokonywaniu zakupów, nazwy wybranych towarów dostępnych w sklepach z upominkami, waluty w różnych krajach T: Pocztówka z wakacji – opis miejsca pobytu, dalsze plany wakacyjne T: Wyrażanie przynależności za pomocą dopełniacza saksońskiego i zaimków dzierżawczych 3 T: Style w modzie – nazwy części garderoby, dopełniacz saksoński Zakupy Nazwy wybranych towarów dostępnych w sklepach Waluty wybranych krajów na świecie 4 Nazwy części garderoby Style w modzie 5 Dopełniacz saksoński „s” Zaimki dzierżawcze: mine, yours, his, hers, ours, theirs Podawanie cen towarów z użyciem nazw wybranych środków płatniczych stosowanych w różnych krajach na świecie Pytanie i odpowiadanie na pytania o ceny wybranych towarów Przeprowadzenie rozmowy związanej z chęcią zakupu wybranego towaru w wybranym sklepie 6 Wypowiadanie się na temat ulubionego stylu ubierania się Określanie przynależności Wyrażanie opinii dotyczącej przynależności (zgadzanie się/niezgadzanie się z tą opinią) Słuchanie i czytanie: W sklepie Mówienie: Minidialogi z użyciem pytań i odpowiedzi na temat cen wybranych towarów Dialog pomiędzy kupującym a sprzedawcą z użyciem wskazanego słownictwa Pisanie: Pocztówka do przyjaciela z opisem miejsca pobytu i planów na przyszłość 7 Słuchanie: Wypowiedź analityka wyjaśniającego, co mówią o nas ubrania, które nosimy Czytanie: Co nasz ubiór mówi o nas? Mówienie: Minidialogi z wyrażaniem opinii o przynależności przedmiotów do danych osób (zgadzanie lub niezgadzanie się z daną opinią) Pisanie: Krótka notatka na temat przynależności Akcent w zdaniach angielskich Wymowa nieakcentowanych sylab z głoską / / Wymowa głosek odpowiadających literze „i” w połączeniach literowych: igh, ie, i_e, ion/ian 8 e 34 Praca projektowa: lista rzeczy kupowanych za kieszonkowe z podaniem cen (odnalezienie bieżącego kursu funta szterlinga, przeliczenie, ile funtów zapłacilibyśmy za rzeczy zakupione za kieszonkowe w Wielkiej Brytanii) 9 Odnajdywanie wyrazu niepasującego do pozostałych podanych w grupie oraz tworzenie własnych grup wyrazowych na tej samej zasadzie Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Pozyskiwanie informacji z mediów Zapamiętywanie nowych struktur leksykalno‑gramatycznych poprzez powtarzanie oraz odgrywanie scenek 10 Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Analizowanie tekstu pod względem leksykalnym/ gramatycznym (indukcyjna metoda uczenia się słownictwa i gramatyki) 35 2 1 Kwiecień I Kwiecień I Kwiecień II Kwiecień II CZĘŚĆ 6D KULTURA/KSZTAŁCENIE PRZEDMIOTOWO-JĘZYKOWE UNICEF AND SCHOOLS CZĘŚĆ 6E TRUE STORY CZĘŚĆ 6F EXAM EXPLORER LEKCJA WIDEO 6 Proekologiczne, oryginalne wyprawy po świecie Wychowanie obywatelskie: organizacje pozarządowe i ich działalność Informatyka: pozyskiwanie informacji z internetu – organizacje pozarządowe UNICEF i jego ambasadorzy 4 Organizacje pozarządowe i ich działalność (UNICEF) T: Hawajski taniec hula – czym jest, kiedy powstał Oglądanie filmu Story of the Hula i rozwiązywanie zadań do filmu Egzamin gimnazjalT: Przygony – zadania towanie do egzaminu gimnazjalnego – rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych T: Niecodzienna wyprawa – doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem 3 T: Organizacje pozarządowe i ich działalność – akcje charytatywne 6 Nazywanie przykładowych organizacji pozarządowych i krótka wypowiedź na temat ich działalności Czytanie: Brytyjski łowca przygód David de Rothschild organizuje wyprawę po Oceanie Spokojnym plastikową łódką Mówienie: Krótka wypowiedź na temat tego, czy wyprawa Davida de Rothschilda się uda, czy też nie 7 Słuchanie: Wypowiedź Piotra na temat akcji UNICEF Day for Change organizowanej w jego szkole Czytanie: Ewan McGregor i dwa wykonywane przez niego zawody Działalność UNICEF Organizacje pozarządowe i ich działalność Mówienie: Krótka wypowiedź na temat organizacji pozarządowych Czytanie: Określanie myśli poszczególnych części tekstu (przyporządkowywanie opisów do ilustracji, przyporządkowywanie tytułów do poszczególnych paragrafów tekstu) Reagowanie językowe: Rozpoznawanie i poprawne stosowanie struktur leksykalno-gramatycznych (uzupełnianie tekstu właściwymi wyrazami – zadanie wielokrotnego wyboru) 5 8 9 Praca projektowa: co może zrobić szkoła na rzecz UNICEF-u? Uczenie się słownictwa poprzez obraz, dźwięk i zapamiętywanie kontekstu Uzupełnianie tekstu/wypowiedzi właściwym wyrazem (lub jego formą) – uczenie się słownictwa i gramatyki Doskonalenie umięjętności czytania ze zrozumieniem 10 Pozyskiwanie informacji 2 1 Kwiecień II Kwiecień III Kwiecień III EXAM BOOSTER 6 LEKCJA Z WB 6 POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI Z ROZDZIAŁÓW 5. i 6. 36 6 7 T: Sprawdzian wiadomości z rozdziałów 5. i 6. Dokonywanie oceny własnych umiejętności i zdobytej wiedzy Utrwalanie wiadomości poprzez grę dydaktyczną Uzupełnianie tekstu/wypowiedzi właściwym wyrazem (lub jego formą) – uczenie się słownictwa i gramatyki 10 Samoocena, powtórzenie i sprawdzian wiadomości 9 T: Powtórzenie wiadomości z rozdziałów 5. i 6. 8 Doskonalenie umiejętności poprawnej wymowy, poprawnego zapisu słów oraz czytania ze zrozumieniem Czytanie: Kilt – określanie myśli poszczególnych części tekstu (przyporządkowywanie nagłówków do poszczególnych fragmentów tekstu) Słuchanie: Rozmowy, jakie przypadkowy turysta może usłyszeć w sklepie, na ulicy, w autobusie – wyszukiwanie informacji szczegółowych (zadanie wielokrotnego wyboru) Reagowanie językowe: a) Przetwarzanie treści przedstawionych w języku polskim i wyrażanie reakcji w języku angielskim (zadanie wielokrotnego wyboru) b) Rozpoznawanie i poprawne stosowanie struktur leksykalno-gramatycznych (uzupełnianie tekstu właściwymi wyrazami – zadanie wielokrotnego wyboru) 5 Praca z Zeszytem ćwiczeń (sekcja Reading Explorer i Explore More) Temat: Szkocja (kilt jako element stroju narodowego) Przykładowe zadania egzaminacyjne 4 T: Utrwalanie materiału i poszerzanie wiadomości – praca z Zeszytem ćwiczeń T: Szkocja (kilt jako element stroju narodowego) – rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych 3 i jak się go tańczy? – oglądanie filmu Story of the Hula 37 2 ROZDZIAŁ 7 1 Słownictwo stosowane przy opisywaniu ludzi Wybrane czasowniki opisujące zdarzenia z przeszłości T: Opowiadanie o wydarzeniach przeszłych z użyciem czasu Past Simple Wprowadzenie: Wspomnienia Nazwy wybranych uroczystości rodzinnych 4 Nazwy wybranych uroczystości i przeszłych wydarzeń Przymiotniki określające stany emocjonalne i fizyczne ludzi 3 T: Wspomnienia istotnych wydarzeń przeszłych i ulubionych uroczystości rodzinnych, przymiotniki wyrażające stan emocjonalny i fizyczny T: Czasownik be w czasie Past Simple i charakterystyczne dla tego czasu określniki czasowe Kwiecień IV Kwiecień IV Kwiecień IV/Maj I ROZDZIAŁ 7 MY HISTORY CZĘŚĆ 7A CELEBRATIONS CZĘŚĆ 7B STRANGE COINCIDENCES 7 Słuchanie: Wywiad ze stulatkiem P. Dawsonem (uzupełnianie brakujących informacji na jego temat) Mówienie: Rozmowa na temat istotnych wydarzeń przeszłych oraz ulubionych uroczystości rodzinnych Czytanie i słuchanie: Istotne uroczystości i wydarzenia przeszłe Mówienie: Minidialogi – uzyskiwanie informacji o faktach z przeszłości Słuchanie: Biografie kilkorga sławnych bliźniąt Czytanie: Ich 32. urodziny i pierwsze wspólne przyjęcie urodzinowe 6 Mówienie o elementach ilustracji Pytanie i odpowiadanie na pytania o istotne wydarzenia z przeszłości oraz ulubione uroczystości rodzinne Wyrażanie stanów emocjonalnych i fizycznych z użyciem odpowiednich przymiotników Pytanie i odpowiadanie na pytania o istotne wydarzenia rodzinne oraz inne wydarzenia z przeszłości (np. Was the food delicious?, Were the guests happy?) Mówienie o czynnościach/wydarzeniach przeszłych Czasownik be w czasie Past Simple: zdania oznajmujące, pytające i przeczące, krótkie odpowiedzi Określniki czasu przeszłego Czas Past Simple: czasowniki regularne i nieregularne – zdania oznajmujące 5 8 Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Analizowanie tekstu pod względem leksykalnym/ gramatycznym (indukcyjna metoda uczenia się słownictwa i gramatyki) Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Analizowanie tekstu pod względem leksykalnym/ gramatycznym (indukcyjna metoda uczenia się słownictwa i gramatyki) Dopasowywanie czasowników o przeciwnym znaczeniu oraz tworzenie własnej Zapamiętywanie słownictwa poprzez kojarzenie zapisu wyrazu i jego wymowy z ilustracją (w całym rozdziale) 10 Odgadywanie angielskich słów na podstawie podanych definicji 9 2 Maj I Maj II 1 CZĘŚĆ 7C INVITATIONS CZĘŚĆ 7D KULTURA/ KSZTAŁCENIE PRZEDMIOT.-JĘZYK. 38 T: Święta, którym towarzyszy ogień, obchodzone w Wielkiej Brytanii, znaczenie ognia dla ludzkości T: Zapraszanie na uroczystości – składanie zaproszenia, przyjęcie i odmowa T: Pisemne zaproszenie na uroczystość 3 czasowników regularnych i nieregularnych T: Biografie sławnych bliźniąt i ciekawe wydarzenia z życia własnego Słuchanie: Adam opowiada o swoim ulubionym święcie Czytanie: Święta brytyjskie – Bonfire Night, Up Helly Aa, Summer Solstice, Hogmanay Czytanie i słuchanie: Brad zaprasza kolegę na przyjęcie Mówienie: Zapraszanie gości (akceptacja i odmowa przyjęcia zaproszenia) Pisanie: Zaproszenie na uroczystość (przyjęcie i odmowa przyjęcia zaproszenia) Zapraszanie, przyjmowanie i odmawianie przyjęcia zaproszenia na uroczystości Przyimki w połączeniu z nazwami dni tygodnia, miesięcy, ulic, godzinami, datami Zapraszanie na uroczystości Święta, którym towarzyszy ogień, obchodzone w Wielkiej Brytanii Chemia: Do czego ludzie używają ognia? Dlaczego tlen jest istotny 7 Dziwny zbieg okoliczności Mówienie: Podawanie istotnych faktów z przeszłości – elementy biografii Pisanie: Krótka notatka o własnym przyjęciu urodzinowym, które miało miejsce w przeszłości Krótka notatka dotycząca życiorysu sławnych bliźniąt oraz interesujących faktów z własnego życia 6 5 4 Praca projektowa: prowadzenie pamiętnika tygodniowego Łączenie wyrazów w wypowiedziach ustnych Wymowa końcówki -ed w czasownikach regularnych Wymowa głosek odpowiadających literze „o” w połączeniach literowych: oa, o_e, ow, ou, oo Praca projektowa: plakat na temat wybranego przez siebie, polskiego święta 9 listy takich czasowników 8 Pozyskiwanie informacji na zadany temat Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Zapamiętywanie nowych struktur leksykalno‑gramatycznych poprzez powtarzanie oraz odgrywanie scenek 10 2 1 Maj II Maj II Maj II Maj II Maj II CZĘŚĆ 7D FESTINALS WITH FIRE CZĘŚĆ 7E EXAM EXPLORER LEKCJA WIDEO 7 EXAM BOOSTER 7 LEKCJA Z WB 7 39 4 T: Utrwalanie materiału i poszerzanie wiadomości – praca z Zeszytem ćwiczeń T: Irlandia (Dzień Świętego Patryka jako święto narodowe Irlandii) – rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych T: Film – Young riders of Mongolia: Wyścigi konne w Mongolii Praca z Zeszytem ćwiczeń (sekcja Reading Explorer i Explore More) Temat: Irlandia (Dzień Świętego Patryka jako święto narodowe Irlandii) Przykładowe zadania egzaminacyjne Oglądanie filmu Young riders of Mongolia i rozwiązywanie zadań do filmu Egzamin gimnazjalT: Przygony – zadania towanie do egzaminu gimnazjalnego – rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych 3 oraz ogień jako dla podtrzymania ognia? reakcja chemiczna 6 7 Mówienie: Krótka wypowiedź na temat tego, jak wykorzystuje się ogień w życiu codziennym Czytanie: Dzień Świętego Patryka – określanie myśli poszczególnych części tekstu (przyporządkowywanie nagłówków do poszczególnych fragmentów tekstu) Słuchanie: Odsłuchiwanie wiadomości z poczty głosowej – wyszukiwanie informacji szczegółowych (uzupełnianie luk w tekście brakującymi informacjami) Reagowanie językowe: a) Przetwarzanie treści przedstawionych w języku polskim i wyrażanie reakcji w języku angielskim (zadanie wielokrotnego wyboru) b) Właściwe reagowanie językowe w określonym kontekście sytuacyjnym (zadanie wielokrotnego wyboru) Słuchanie: Wyszukiwanie informacji szczegółowych (uzupełnianie luk w tekście brakującymi informacjami) Reagowanie językowe: Właściwe reagowanie językowe w określonym kontekście sytuacyjnym (zadanie wielokrotnego wyboru) 5 8 9 Doskonalenie umiejętności poprawnej wymowy, poprawnego zapisu słów oraz czytania ze zrozumieniem Jak uzupełniać brakujące informacje w tekście/wypowiedzi? Uczenie się słownictwa poprzez obraz, dźwięk i zapamiętywanie kontekstu Jak wybrać najwłaściwszą odpowiedź/reakcję na usłyszaną wypowiedź? 10 40 2 ROZDZIAŁ 8 1 Maj III Maj III/IV Maj IV ROZDZIAŁ 8 MY STORIES CZĘŚĆ 8Ą BACK IN THE USA CZĘŚĆ 8B INVENTIONS T: Wynalazki powstałe w przypadkowych okolicznościach (czas Past Simple) T: Różne sposoby współczesnej komunikacji i korzystanie z udogodnień technologicznych T: Opowiadanie o wydarzeniach przeszłych z użyciem czasu Past Simple i pytań szczegółowych) 3 Czytanie i słuchanie: Wspomnienie Brada z pobytu w Wielkiej Brytanii Mówienie: Rozmowa dotycząca czynności przeszłych: wycieczki, wakacji Pisanie: Krótki opis wycieczki Słuchanie: Informacje o wynalazkach z Muzeum Nauki i Techniki Czytanie: Wynalazki powstałe w przypadkowych okolicznościach Mówienie: Informowanie o wydarzeniach, które zaszły lub nie zaszły w przeszłości Korygowanie informacji o zdarzeniach z przeszłości Przysłówki: formy regularne i nieregularne Czas Past Simple z czasownikami regularnymi i nieregularnymi: zdania przeczące Wynalazki Słuchanie: Historia wynalazku telefonu komórkowego Czytanie: Kwiz – Czy jesteś maniakiem technologicznym? Mówienie: Krótka wypowiedź na temat stopnia korzystania z dobrodziejstw technologicznych Wyrażanie opinii na temat stopnia korzystania z dobrodziejstw technologicznych Pytanie i odpowiadanie na pytania ogólne i szczegółowe o czynności przeszłe Opowiadanie o zdarzeniach przeszłych 7 6 Czas Past Simple: zdania ogólne i krótkie odpowiedzi Pytania szczegółowe (Who‑) 5 Sposoby komunikowania się Zdarzenia z przeszłości Wprowadzenie: Technika i wynalazki 4 8 Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Analizowanie tekstu pod względem leksykalnym/ gramatycznym (indukcyjna metoda uczenia się słownictwa i gramatyki) Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym (w celu sprawdzenia poprawności pisowni wyrazów) Analizowanie tekstu pod względem leksykalnym/ gramatycznym (indukcyjna metoda uczenia się słownictwa i gramatyki) Odnajdywanie w diagramie literowym nazw współczesnych środków komunikacji Zapamiętywanie słownictwa poprzez kojarzenie zapisu wyrazu i jego wymowy z ilustracją (w całym rozdziale) 10 Podawanie możliwie największej liczby odpowiedzi do jednego pytania (tu: dotyczy czynności przeszłych) 9 T: Przysłówki, oraz pytania szczegółowe w Past Simple służące określaniu chronologii wydarzeń przeszłych T: Opowiadanie historii przeszłych z zastosowaniem właściwych przysłówków T: Pamiętnik astronauty Peggy A. Whitsona – doskonalenie T: Fakty z życia Mikołaja Kopernika i Galileo Galilei, Układ Słoneczny 3 T: Formy regularne i nieregularne przysłówków z czasem przeszłym Past Simple 2 1 Czerwiec I Czerwiec I Czerwiec II CZĘŚĆ 8C TELLING STOEIS CZĘŚĆ 8D KULTURA/KSZTAŁCENIE PRZEDMIOT.-JĘZYKOWE CZĘŚĆ 8E TRUE STORY 41 Opisywanie czynności wykonywanych przez astronautów w kosmosie Fizyka z astronomią: Układ Słoneczny Nazwy planet Pamiętnik astronauty Podawanie faktów z życia ludzi Czytanie: Pamiętnik astronauty komandora Peggy A. Whitsona Słuchanie: Opowiadanie Ezopa o astronomie Czytanie: Mikołaj Kopernik i Galileo Galilei – artykuł z czasopisma naukowego Mówienie: Biografie Słuchanie i czytanie: Kradzież roweru Mówienie: Krótka wypowiedź zachowująca chronologię wydarzeń z przeszłości Pisanie: Opowiadanie o wydarzeniach z własnego życia, opowiadanie o filmie Pytanie i odpowiadanie na pytania o wydarzenia z przeszłości Opowiadanie o wydarzeniach przeszłych Przysłówki służące określaniu chronologii wydarzeń (first, then, finally itd.) Wydarzenia z przeszłości Wielcy odkrywcy Układ Słoneczny 7 Rozmowa, w której potwierdzamy bądź negujemy zdarzenia z przeszłości Pisanie: Krótka notatka o zdarzeniach z przeszłości 6 5 4 8 Doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem Posługiwanie się słownikiem dwujęzycznym Odnajdywanie informacji w dostępnych źródłach przekazu Zapamiętywanie nowych struktur leksykalno‑gramatycznych poprzez powtarzanie oraz odgrywanie scenek Praca projektowa: biografia osoby, którą lubię Praca projektowa: informacja o Polakach zasłużonych dla polskiej historii (fakty dotyczące ich życia i działalności) 10 9 42 Temat: Londyn (Muzeum Techniki i Nauki) Przykładowe zadania egzaminacyjne Oglądanie filmu Snow magic i rozwiązywanie zadań do filmu T: Człowiek prowadzący własną firmę produkującą sztuczny śnieg – oglądanie filmu Snow magic Czerwiec II Czerwiec II Czerwiec III T: Londyn (Muzeum Techniki i Nauki) – rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych Egzamin gimnazjalny – zadania T: Przygotowanie do egzaminu gimnazjalnego – rozwiązywanie zadań egzaminacyjnych 4 3 1 umiejętności czytania ze zrozumieniem 2 CZĘŚĆ 8F EXAM EXPLORER LEKCJA WIDEO 8 EXAM BOOSTER 8 6 7 Czytanie: Muzeum Techniki i Nauki w Londynie – wyszukiwanie informacji szczegółowych (zdania typu prawda/fałsz) Słuchanie: Rozmowy prowadzone w Muzeum Nauki i Techniki – określanie kontekstu sytuacyjnego (przyporządkowywanie każdej rozmowie miejsca, w którym się odbywa) Reagowanie językowe: a) Przetwarzanie treści przedstawionych w języku polskim i wyrażanie reakcji w języku angielskim (zadanie wielokrotnego wyboru) b) Rozpoznawanie i poprawne stosowanie struktur leksykalno-gramatycznych (uzupełnianie tekstu właściwymi wyrazami – zadanie wielokrotnego wyboru) Czytanie: Określanie głównej myśli tekstu (zadanie wielokrotnego wyboru) Reagowanie językowe: Właściwe reagowanie językowe w określonym kontekście sytuacyjnym (dopasowywanie pytań do podanych odpowiedzi) 5 8 9 Jak określać kontekst sytuacyjny rozmowy? Uczenie się słownictwa poprzez obraz, dźwięk i zapamiętywanie kontekstu 10 43 2 LEKCJA Z WB 8 POWTÓRZENIE WIADOMOŚCI Z ROZDZIAŁÓW 7. i 8. 1 Czerwiec III Czerwiec III/IV T: Powtórzenie wiadomości z rozdziałów 7. i 8. T: Sprawdzian wiadomości z rozdziałów 7. i 8. 3 T: Utrwalanie materiału i poszerzanie wiadomości – praca z Zeszytem ćwiczeń Samoocena, powtórzenie i sprawdzian wiadomości 4 Praca z Zeszytem ćwiczeń (sekcja Reading Explorer i Explore More) 5 6 7 8 9 Dokonywanie oceny własnych umiejętności i zdobytej wiedzy 10 Doskonalenie umiejętności poprawnej wymowy, poprawnego zapisu słów oraz czytania ze zrozumieniem 4.6. Treści kulturoznawcze i proeuropejskie We współczesnej szkole to właśnie na lekcjach języka obcego kształtuje się świadomość kulturowa w kontekście całego kontynentu europejskiego, a także rozwijane są kompetencje interkulturowe i odbywa się nauka tolerancji. Dlatego też w procesie dydaktycznym nauczane treści powinny nie tylko dotyczyć obszaru kulturowego języka docelowego, ale także rozwijać umiejętność przedstawiania doświadczeń wynikających z kontaktów z różnymi kulturami oraz dzielenia się nimi. Uczeń powinien być uwrażliwiany na to, jak ważnym elementem w nauce są nieformalne kontakty z obcokrajowcami. Ważne jest także rozwijanie u uczniów świadomości własnego dziedzictwa kulturowego i nauczanie sposobów przekazywania tej wiedzy na zewnątrz. Niezwykle pomocne mogą okazać się unijne programy e‑learningowe (np. eTwinning) lub wirtualne platformy edukacyjne (np. Heinle Community), promujące wykorzystywanie technologii informacyjno‑komunikacyjnych w szkołach europejskich. Uczniowie i nauczyciele wykorzystują internet do współpracy ponad granicami, współdziałają ze sobą, wymieniają się informacjami i materiałami do nauki. Tego typu programy pozwalają na poszerzenie możliwości edukacyjnych oferowanych nie tylko uczniom, ale i nauczycielom, a także motywują uczniów do nauki i otwarcia się na wpływy kultur innych krajów. Sprzyjają nabywaniu wiedzy międzykulturowej i umiejętności komunikacyjnych, nadając perspektywę kulturze i wartościom oraz umożliwiając wprowadzenie innowacji pedagogicznych. Wszystkie te czynniki sprawiają, że programy e‑learningowe tworzą atrakcyjne środowisko nauki dla uczniów, nauczycieli i całej szkoły. Programy unijne oparte na korzystaniu z internetu umożliwiają współpracę bliźniaczych szkół podstawowych i średnich w Europie za pośrednictwem mediów elektronicznych, a także promują szkolenia nauczycieli. Zapewniają też nauczycielom przestrzeń wirtualną i wsparcie organizacyjne, pośrednicząc w nawiązywaniu kontaktów pomiędzy szkołami z różnych krajów, umożliwiają młodym ludziom wspólne rozwijanie zainteresowań, sprzyjają pokonywaniu uprzedzeń, promują tolerancję i motywują do nauki. Zachęcają one zarówno nauczycieli, jaki i uczniów do nauki poprzez wykorzystanie internetu i różnorodnych programów komputerowych. Ten sposób nauki jest bardzo silnie osadzony w realiach szkolnych i dzięki temu uczeń rozwija kompetencje językowe, interkulturowe i techniczne. Pozwala także na naukę komunikacji pisemnej i ustnej w językach obcych, a dzięki temu uświadamia potrzebę nauki języków i motywuje do niej ucznia, ponieważ wszelkie aspekty języka, jak chociażby słownictwo czy gramatyka, wykorzystywane są na bieżąco. Uczeń zdobywa wiedzę bardziej indywidualnie, dzięki czemu jest bardziej zaangażowany emocjonalnie w proces kształcenia. Młodzi ludzie mogą także wymieniać między sobą poglądy i opinie w naturalnej dla nich sytuacji komunikacyjnej, jaką są czaty, fora internetowe, tworzenie i publikowanie stron internetowych oraz umieszczanie ich w wirtualnej przestrzeni. Dzięki tego typu programom uczniowie zyskują sposobność poznania innych kultur, lepszą znajomość własnej kultury i jej wartości. Zyskują szansę odkrywania wspólnych uniwersalnych wartości w kontekście szerszym niż lokalny, rozpoznawania podobieństw i różnic kulturowych i, co jest niezwykle istotne, akceptowania ich bez osądzania. W ramach takiego programu mogą ze sobą współpracować nauczyciele nie tylko języka angielskiego, ale także innych przedmiotów. Wprawdzie nauczyciele ci mogą napotkać trudności w rozwijaniu kompetencji lingwistycznych i interkulturowych, m.in. ze względu na to, że brakuje takich tradycji i odpowiednich wskazań w programach nauczania. Istotne jest także to, że praca nad treściami innymi niż języki obce otwiera przed uczniami możliwości dalszej edukacji, a w przyszłości – pracy w innych krajach. Ważne jest również to, że e‑learning to doskonała zabawa, która w nowatorski sposób rozwija umiejętności i zainteresowania uczniów. 44 5. PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW 5.1. Metody pracy Ze względu na różnorodność osobowości, jaką reprezentuje zespół uczniów, nie jest wskazane ograniczenie się przez nauczyciela do jednej lub dwóch metod nauczania. W niniejszym programie proponuje się podejście holistyczne z zastosowaniem elementów różnych metod. Spośród nich na wyróżnienie zasługują dwie pierwsze metody jako wiodące, a pozostałe jako wspomagające i uatrakcyjniające proces nauczania. Metoda komunikacyjna W metodzie tej najczęściej stosowaną formą jest praca w grupach i parach. Jej główny cel to ukształtowanie umiejętności efektywnego komunikowania się. Metoda ta usuwa nauczyciela nieco w cień. Ma on ograniczyć czas swojego mówienia na korzyść czasu komunikowania się uczniów między sobą. Jego zadaniem jest monitorowanie pracy uczniów, z reguły bez poprawiania i przerywania. W przeznaczonym do tego czasie nauczyciel dostarcza informacji zwrotnej, w której wyjaśnia błędy, jakie uczniowie popełnili, podając poprawne modele wypowiedzi. W metodzie tej ważna jest skuteczność wypowiedzi, a nie jej poprawność. Metoda kognitywna Celem tej metody jest wykształcenie kompetencji językowej, która za pomocą określonej liczby reguł gramatycznych umożliwia rozumienie i generowanie nieskończenie wielu poprawnych zdań. W metodzie tej błąd jest traktowany jako zjawisko naturalne związane z procesem uczenia się oraz jako dowód na to, że proces ten ma miejsce. Objaśnienia i komentarze gramatyczne nauczyciela ułatwiają pokonywanie trudności. Metoda audiolingwalna W metodzie tej nauka języka mówionego wyprzedza naukę języka pisanego. Uczniowie powtarzają zwroty i całe zdania, ćwiczą poprawną wymowę i intonację zarówno poprzez powtórzenia indywidualne, jak i chóralne. Nauczyciel kontroluje poprawność reakcji językowych uczniów. Eliminuje się tu użycie języka ojczystego oraz wszelkie komentarze i objaśnienia gramatyczne. Główna technika to powtarzanie (drilling) i uczenie się na pamięć. Metoda bezpośrednia Metoda ta polega na prowadzeniu konwersacji pomiędzy uczniem a nauczycielem w warunkach jak najbardziej zbliżonych do naturalnych. Uczenie następuje w trakcie naturalnych interakcji językowych z nauczycielem bądź z rodzimym użytkownikiem języka w czasie pobytu za granicą, gdzie nie ma mowy o systematycznym uczeniu się gramatyki i słownictwa. Treści nauczania nie podlegają ani selekcji, ani gradacji. Nauczyciel, lub też rodzimy użytkownik języka, mówi w sposób naturalny, a uczeń stara się rozumieć wypowiedź, w czym pomaga mu naturalny kontekst. Metoda gramatyczno‑tłumaczeniowa W metodzie tej główny nacisk kładzie się na naukę gramatyki, a tłumaczenie to jedna z podstawowych technik. Najczęściej dzieje się to w formie pisemnej lub na bazie tekstu pisanego. Uczniowie analizują zasady gramatyczne języka obcego, używając języka ojczystego. Metoda ta z jednej strony 45 może wydawać się nużąca, jednak są uczniowie, którym może odpowiadać, gdyż daje poczucie bezpieczeństwa i sukcesu. Sugestopedia Według Georgi ¸ozonowa, twórcy tej metody, pozytywna sugestia stymuluje naukę. Relaksujące i przyjemne warunki pracy są tworzone głównie poprzez odpowiednią muzykę. Materiał językowy jest prezentowany uczniom w postaci dłuższego dialogu przy akompaniamencie muzyki poważnej, np. symfonii Beethovena czy muzyki barokowej. Klasa ma odpowiednie oświetlenie, wygodne miejsca do siedzenia oraz przedmioty lub napisy związane z tematem, umieszczone w widocznym miejscu. Task based teaching Jest to metoda trzystopniowa. Najpierw uczniowie przypominają sobie i poszerzają wiedzę (zwroty, słowa) przydatną w temacie, który zdefiniował nauczyciel. Potem, pracując w parach lub małych grupach, wykonując zadanie (najczęściej ćwiczenie związane z czytaniem, słuchaniem lub rozwiązywaniem problemu). Na koniec następuje etap prezentacji zadania przed klasą w formie mówionej lub wizualnej. Informacja zwrotna nauczyciela jest dopełnieniem wysiłków uczniów. Do każdej z wyżej wymienionych metod można dołożyć elementy metody naturalnej, w której nauczyciel nie zmusza uczniów do mówienia, ale oczekuje na ich spontaniczne próby wypowiedzi. Sam nauczyciel natomiast używa prostego języka w zrozumiałym dla ucznia kontekście. 5.2. Sugerowane formy pracy Podczas lekcji praca nauczyciela i uczniów może przybierać różne formy w zależności od rodzaju zadania, liczebności klasy i czasu, jakim dysponuje nauczyciel na wprowadzenie danej aktywności językowej. Ze względu na stawiane cele nauczania można wyróżnić trzy podstawowe formy pracy lekcyjnej: praca z całą klasą, praca indywidualna oraz praca w parach bądź w grupach. Proporcje między nimi nie będą stałe, ze względu na typ zadania, możliwości czasowe, jak i szczególne potrzeby każdej grupy językowej. Formą sugerowaną przez program jest praca w grupach bądź w parach umożliwiająca uczniom żywą komunikację i aktywizująca ich w największym stopniu. Poniżej przedstawiono trzy podstawowe formy pracy na lekcji z uwzględnieniem czynności nauczyciela i uczniów oraz przedstawieniem zalet i wad tych form pracy. Czynności nauczyciela Czynności uczniów • elementy wykładu (nauczyciel opisuje, wyjaśnia, instruuje) • zadawanie pytań • reagowanie na wypowiedzi uczniów (pochwały, zachęty, akceptacja, łagodna krytyka) • odpowiedzi na zapytania i instrukcje nauczyciela • spontaniczne reakcje uczniów (zapytania, komentarze) Pozytywne strony Negatywne strony • nauczyciel uczy wiele osób w tym samym czasie • uczniowie czują się częścią grupy • uczniowie są przygotowywani do pracy samodzielnej (np. w domu) 46 • ograniczone zaangażowanie pojedynczych uczniów • nauka odbywa się w jednakowym tempie (dla niektórych uczniów za wolnym, dla innych za szybkim) UCZENIE CAŁEJ KLASY Czynności nauczyciela • instruowanie i wyjaśnianie • monitorowanie • informacja zwrotna Czynności uczniów • wykonywanie poleceń • korzystanie z doraźnej pomocy nauczyciela lub kolegi/koleżanki Pozytywne strony • umożliwia dostosowanie tempa pracy do indywidualnych potrzeb uczniów • umożliwia ćwiczenie większości sprawności • umożliwia nauczycielowi ocenę i kontrolę ucznia • umożliwia nauczycielowi przydzielenie zadań według indywidualnych zdolności i potrzeb uczniów Negatywne strony • niewielkie możliwości interakcji • uczniowie kończą zadania w różnym czasie (często pojawiają się problemy z dyscypliną) PRACA INDYWIDUALNA Czynności nauczyciela Czynności uczniów • instruowanie i wyjaśnianie • wzmacnianie działań par/grup mniej aktywnych • tonowanie działań mogących powodować problemy z dyscypliną • udzielanie informacji zwrotnej • wykonywanie zadań wspólnie z kolegą/ koleżanką lub z grupą • reagowanie na wypowiedzi kolegi/koleżanki lub grupy Pozytywne strony Negatywne strony • redukuje dominację nauczyciela • zwiększa czasowy udział uczniów w procesie nauki • umożliwia interakcje • aktywizuje uczniów w procesie nauki • ograniczona kontrola nauczyciela (może to skutkować używaniem języka ojczystego, hałasem w klasie, brakiem aktywności uczniów nieśmiałych lub słabszych) PRACA W PARACH I GRUPACH Aby uniknąć negatywnych zjawisk w czasie pracy grupowej, dobrze jest ustalić następujące zasady: n Wszyscy są aktywni. n Każda wypowiedź jest jednakowo ważna i szanowana. n Uważnie słuchamy i nie przerywamy wypowiedzi innych. n Nie oceniamy ani nie krytykujemy innych wypowiedzi. n Wypowiadamy się we własnym imieniu. n Dyskutujemy na temat, o problemie, a nie o osobie. n Dbamy o ogólny klimat wzajemnej akceptacji i życzliwości. 47 5.3. Sugerowane techniki nauczania W czasie ćwiczenia poszczególnych sprawności nauczyciel może korzystać z następujących technik nauczania: MÓWIENIE n Zadawanie pytań i udzielanie na nie odpowiedzi; n Układanie pytań do tekstu, obrazu, nagrania, zdania oznajmującego itd; n Budowanie dialogów według wzorów; n Omawianie różnic pomiędzy tekstami, obrazkami, nagraniami; n Skecze, ćwiczenia dramowe; n Recytowanie wierszy, śpiewanie piosenek i szant; n Zadania oparte na uzupełnianiu luk informacyjnych; n Opowiadanie historyjek. WYMOWA n Chóralne i indywidualne powtarzanie za wzorem; n Czytanie na głos w klasie oraz czytanie dłuższych tekstów w domu. SŁUCHANIE n n n n n n Dyktando; Zaznaczanie usłyszanego dźwięku, wyrazu, zdania, ilustracji; Szeregowanie ilustracji w kolejności ich występowania w tekście; Wypełnianie tabeli, diagramu; Wykonywanie gestu, rysunku, czynności zgodnie z poleceniem; Słuchanie opowiadania nauczyciela lub nagrania oraz wybór zdania, które jest najbliższe treści; zaznaczanie odpowiedzi metodą prawda/fałsz. CZYTANIE n Wybieranie właściwego obrazka lub jego elementu na podstawie tekstu; n Szeregowanie ilustracji w kolejności ich występowania w tekście; n Wybieranie właściwych odpowiedzi do pytań sformułowanych na podstawie tekstu (multiple choice); n Poprawianie błędnych informacji w tekście; n Wypełnianie tabel/luk brakującą informacją; n Zaznaczanie danych z tekstu na mapach, diagramach, planach, rysunkach itd n Zdania typu prawda/fałsz; n Uporządkowanie pomieszanych zdań, fragmentów tekstu, dialogów; n Dopasowywanie tytułów do akapitów tekstu; n Nadawanie tytułu tekstowi lub wybieranie najlepszego tytułu z kilku propozycji. PISANIE n n n n n n Uzupełnianie lub układanie napisów w historyjkach komiksowych; Opisywanie miejsc, rzeczy, osób; Pisanie życzeń, kart z wakacji, zaproszeń, SMS-ów, e‑maili, listów prywatnych; Pisanie tekstów formalnych, takich jak ogłoszenie, życiorys, formularz, ankieta; Pisanie wypracowań lub kilkuzdaniowych wypowiedzi na zadany temat; Zadawanie pytań i udzielanie odpowiedzi do tekstu. 48 5.4. Indywidualizacja pracy Sposobem na zapewnienie wszystkim uczniom optymalnych warunków do nauki oraz na motywowanie ich do podejmowania nowych wyzwań, przy uwzględnieniu ich indywidualnych cech charakteru i preferencji dotyczących sposobu nauki, jest regularne wprowadzanie zadań o zróżnicowanym stopniu trudności (mixed abilities), zadań do wyboru (options) oraz zadań dodatkowych (extra activities). 5.5. Strategie komunikacyjne Spośród czterech podstawowych sprawności językowych (dwie receptywne: rozumienie ze słuchu i czytanie oraz dwie produktywne: mówienie i pisanie) nauczyciel może na lekcji skupić się na rozwijaniu kilku z nich (integrated skills lesson) lub na jednej wybranej. W przypadku ćwiczenia rozumienia ze słuchu należy pamiętać, aby tekst był na nieco wyższym poziomie językowym niż poziom językowy uczniów. Przykładowa struktura lekcji poświęconej uczeniu rozumienia ze słuchu: pre‑listening – możemy zacząć od nakłonienia uczniów do przewidywania tematu nagrania (gdy patrzą na fotografie bądź tytuł) lub słownictwa, które może się pojawić. Można też na tym etapie wprowadzić kilka kluczowych słów. first listening – zanim przystąpimy do słuchania, należy sprawdzić, czy głośność nagrania jest odpowiednia. Pierwszemu wysłuchaniu powinny towarzyszyć 2–3 pytania natury ogólnej (listening for the gist) lub zadanie typu: dopasuj tytuły do fragmentów tekstu. Po uzyskaniu poprawnych odpowiedzi przystępujemy do drugiego słuchania. second listening – podczas drugiego słuchania uczniowie powinni wykonać ćwiczenia sprawdzające dokładniejsze zrozumienie tekstu (listening for specific information). Można zastosować w tym celu różne techniki: pytania wielokrotnego wyboru, zadania typu: prawda/fałsz, uzupełnianie luk itd. follow‑up – materiał zawarty w nagraniu można w dalszej części lekcji wykorzystać do dyskusji, odgrywania scenek dramowych, pisania dialogów, wypracowań itd. W czasie ćwiczenia rozumienia tekstu czytanego należy pamiętać o różnych strategiach czytania. Jedną z nich jest skimming, czyli czytanie tekstu w celu ogólnego zrozumienia (reading for the gist) oraz scanning polegający na wyszukiwaniu szczegółów (reading for details). Przykładowa struktura lekcji poświęconej uczeniu rozumienia tekstu czytanego: • pre‑reading – podobnie jak w przypadku słuchania czytanie powinno być poprzedzone ćwiczeniami motywującymi, w czasie których uczniowie przewidują treść, uczą się kilku nowych słów, występujących w tekście, układają pytania, na które chcieliby znaleźć odpowiedzi. • first reading – do pierwszego czytania uczniowie mają podane 2–3 pytania ogólne lub zadanie typu: dopasuj do tekstu fragmenty z niego usunięte. • second reading – w trakcie drugiego słuchania uczniowie wykonują ćwiczenia wymagające dokładniejszego zrozumienia tekstu (uzupełnianie luk, zadania typu prawda/fałsz itd). • follow‑up – materiał zawarty w tekście można w dalszej części lekcji wykorzystać do dyskusji, pracy ze słownikiem, ćwiczeń dramowych, pisania wypracowań itd. Do ćwiczeń w mówieniu uczniowie powinni być przygotowani przez nauczyciela, podobnie jak do ćwiczenia innych sprawności językowych. Mogą to być ćwiczenia kontrolowane (controlled activities), w czasie których uczniowie uczą się nowych słów i struktur poprzez ćwiczenie wymowy i intonacji. Powtarzają słowa i zdania na podstawie usłyszanych przykładów, obrazków, napisów itd. Inną formą 49 ćwiczeń przygotowujących do swobodnego mówienia są ćwiczenia sterowane (guided activities), w czasie których uczniowie już nie tylko powtarzają, ale tworzą własne wypowiedzi z użyciem wcześniej nauczonych słów i struktur (np. dialog, krótkie pytania – odpowiedzi itd). Służy temu stworzenie tzw. luki informacyjnej (opinion/information gap), czyli sytuacji, w której jeden uczeń chce poznać opinię drugiego lub uzyskać informację, której sam nie ma. Na tym etapie nauczyciel nadal zwraca uwagę na poprawność językową uczniów i stara się korygować ich błędy. Swobodne wypowiedzi (freer communication) to ćwiczenia, w czasie których uczniowie bardziej ćwiczą płynność swobodnej wypowiedzi niż jej poprawność. Nauczyciel nie powinien ingerować w przypadku popełnianych przez nich błędów. Może je natomiast notować i odnieść się do nich po zakończeniu zadania. Należy pamiętać, aby zapewnić uczniom bodziec do rozmowy, tak aby mogła ona brzmieć w miarę naturalnie. Podobnie jak w przypadku mówienia, ćwiczenia w pisaniu mogą mieć charakter kontrolowany, sterowany i swobodny. åwiczenie w pisaniu obejmuje kilka aspektów: pismo, pisownię, interpunkcję, budowę zdań, organizację tekstu (podział na akapity), spójność, styl (formalny, nieformalny), formę (SMS, list, krótka notatka). Ponieważ ćwiczenia w pisaniu nie są lubiane przez uczniów, należy dobrze ich zmotywować chociażby poprzez taki bodziec, jak fragment nagrania, tekstu, filmu, do którego mają się odnieść w formie listu, wyrażenia opinii itd. Innym bodźcem może być przyzwolenie nauczyciela na napisanie przez ucznia tekstu na komputerze, opatrzenie go zdjęciem, rysunkiem itd. 5.6. Inne techniki nauczania Prace projektowe Tworzenie projektu może stać się doskonałą okazją do realizowania idei interdyscyplinarności, czyli łączenia wiedzy, którą uczniowie nabyli na lekcjach innych przedmiotów. Nauczyciel nie odgrywa tu roli eksperta, ale jest raczej organizatorem projektu. Przydziela konkretne zadania, doradza, gdzie znaleźć potrzebne informacje (inni nauczyciele, rodzice, media, lektura itd). Jeżeli jest to np. projekt na temat zwyczajów panujących w Wielkiej Brytanii, uczniowie będą prawdopodobnie wspierać się wiedzą z dziedziny historii, geografii, przyrody itd. Dzięki projektom uczniowie ćwiczą użycie języka jak najbardziej zbliżone do autentycznego, a służy tu on jako narzędzie, a nie cel sam w sobie. Techniki dramowe Odgrywanie scenek z podręczników, bajek, sztuk itd. jest dla większości uczniów przyjemnym ćwiczeniem, wyzwalającym spontaniczność i motywację. Przed występem nauczyciel powinien dobrze zaznajomić uczniów ze scenariuszem, upewnić się, czy jest zrozumiały, przećwiczyć wymowę i dać im czas na przygotowanie się. Elementy dramy można stosować na lekcji lub na uroczystościach szkolnych (Dzień Matki, jasełka itd). Uczniowie uczestniczą nie tylko w procesie nauki języka, ale również w reżyserowaniu przedstawienia. Sami przygotowują kostiumy, dekoracje, wprowadzają własne pomysły. Wszystkie te czynności rozwijają ich kreatywność. åwiczenia tego typu integrują grupę, ośmielają mniej aktywnych uczniów i prawie zawsze dają poczucie sukcesu. 50 5.7. Style uczenia się Nauczyciel powinien tak przygotować i poprowadzić zajęcia, aby uczniowie o różnych stylach uczenia się mieli równe szanse na dobre opanowanie nowego materiału. Oto najczęściej występujące style uczenia się: n Auditory Learners – najlepiej uczą się poprzez słuchanie, mówienie, głośne czytanie. Lubią takie zadania jak: wywiady, debaty, sprawozdania, opowiadania, konwersacje. n Visual Learners – najlepiej uczą się poprzez wizualne prezentacje nowego materiału, obserwowanie, ciche czytanie. Lubią pracować nad wykresami, mapami, diagramami, tekstami opatrzonymi rysunkami. n Tactile Learners – najlepiej uczą się przez dotyk, czynności manualne. Lubią rysowanie, malowanie, gry planszowe, modelowanie, wykonywanie przedmiotów według instrukcji itd. n Kinesthetic Learner – również najlepiej uczą się przez dotyk, czynności manualne, ale przy użyciu całego ciała. Lubią gry i zabawy ruchowe, wykonywanie modeli, przeprowadzanie doświadczeń. n Global Learners – to uczniowie spontaniczni i polegający na własnej intuicji. Najlepiej uczą się, gdy materiał i sposób jego prezentacji przedstawiony jest w oryginalny sposób. Lubią współpracować i dlatego odpowiada im branie udziału w konkursach, czytanie na głos, opowiadanie i pisanie historyjek, praca z wykorzystaniem programów komputerowych. n Analytic Learners – to uczniowie, którzy planują i organizują sobie naukę, koncentrując się na szczegółach. Najlepiej uczą się indywidualnie. Lubią, gdy cele i wymagania są jasno sformułowane, a instrukcje podawane stopniowo. 5.8. Struktura lekcji Klasyczna lekcja języka angielskiego może przebiegać według następującej struktury: • rozgrzewka językowa (warm up/pre‑teaching) – np. sprawdzenie pracy domowej, powtórka materiału z poprzednich lekcji w formie pytanie – odpowiedź, piosenka, dyskusja itd., • wprowadzenie nowego materiału (presentation), • ćwiczenie nowego materiału pod ścisłą kontrolą nauczyciela (controlled practice), • ćwiczenie nowego materiału przy pomocy nauczyciela lub kolegi/koleżanki (guided practice), • spontaniczne użycie nabytych umiejętności (production). 51 6. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW Poziom podstawowy Poziom samodzielności A1 Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie i potrafi stosować potoczne wyrażenia i bardzo proste wypowiedzi dotyczące konkretnych potrzeb życia codziennego. Potrafi formułować pytania z zakresu życia prywatnego, dotyczące np.: miejsca, w którym mieszka, ludzi, których zna, i rzeczy, które posiada, oraz odpowiadać na tego typu pytania. Potrafi przedstawiać siebie i innych. Potrafi prowadzić prostą rozmowę, pod warunkiem że rozmówca mówi wolno, zrozumiale i jest gotowy do pomocy. A2 Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie wypowiedzi i często używane wyrażenia w zakresie tematów związanych z życiem codziennym (są to np.: bardzo podstawowe informacje dotyczące osoby rozmówcy i jego rodziny, zakupów, otoczenia, pracy). Potrafi porozumiewać się w rutynowych, prostych sytuacjach komunikacyjnych, wymagających jedynie bezpośredniej wymiany zdań na tematy znane i typowe. Potrafi w prosty sposób opisywać swoje pochodzenie i otoczenie, w którym żyje, a także poruszać sprawy związane z najważniejszymi potrzebami życia codziennego. B1 Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie znaczenie głównych wątków przekazu zawartego w jasnych, standardowych wypowiedziach, które dotyczą znanych jej spraw i zdarzeń typowych dla pracy, szkoły, czasu wolnego itd. Potrafi radzić sobie w większości sytuacji komunikacyjnych, które mogą się zdarzyć w czasie podróży w regionie, gdzie mówi się danym językiem. Potrafi tworzyć proste, spójne wypowiedzi ustne lub pisemne na tematy, które są jej znane bądź ją interesują. Potrafi opisywać doświadczenia, zdarzenia, nadzieje, marzenia i zamierzenia, krótko uzasadniając bądź wyjaśniając swoje opinie i plany. B2 Osoba posługująca się językiem na tym poziomie rozumie znaczenie głównych wątków przekazu zawartego w złożonych tekstach na tematy konkretne i abstrakcyjne, łącznie z rozumieniem dyskusji na tematy techniczne z zakresu jej specjalności. Potrafi porozumiewać się na tyle płynnie i spontanicznie, by prowadzić normalną rozmowę z rodzimym użytkownikiem języka, nie powodując przy tym napięcia u którejkolwiek ze stron. Potrafi – w szerokim zakresie tematów – formułować przejrzyste i szczegółowe wypowiedzi ustne lub pisemne, a także wyjaśniać swoje stanowisko w sprawach będących przedmiotem dyskusji, rozważając wady i zalety różnych rozwiązań. 6.1. Kontrola i ocena osiągnięć uczniów W procesie nauki uczeń podlega ocenianiu bieżącemu (w formie pisemnej oraz ustnej) oraz okresowemu (najczęściej w formie pisemnej). Kontrola bieżąca powinna być częsta, ma bowiem na celu skłonienie uczniów do systematycznej pracy oraz dostarczenie im informacji zwrotnych dotyczących ich postępów i trudności. Kontrola okresowa jest dokonywana raz lub dwa razy w semestrze i ma na celu sprawdzenie opanowania całości materiału przerabianego przez dłuższy czas. W przypadku obu sposobów oceniania uczniowie powinni być poinformowani o zakresie umiejętności i materiału, który będzie sprawdzany, oraz o sposobie kontroli i oceny. 52 Ocena powinna: • dotyczyć konkretnych osiągnięć ucznia, • wynikać z kryteriów znanych uczniom i nauczycielowi, • dostarczać maksymalnej ilości informacji o jakości pracy ucznia, • motywować, • brać pod uwagę uzdolnienia i postępy ucznia. Proponuje się, aby w przypadku ocen okresowych stosować tradycyjną punktację z dolną granicą 50%. W zależności od stopnia trudności poziomu grupy uczniów i rozmiaru testu można tę granicę podwyższyć do 60%. Następne oceny powinny być jednak stawiane w równych odstępach 10%, a więc ocena: niedostateczna – poniżej 50% dopuszczająca – 50% do 59% dostateczna – 60% do 69% dobra – 70% do 79% bardzo dobra – 80% do 89% celująca – 90% do 100% 6.2. Kryteria oceniania Ocena celująca n Uczeń czyta uproszczone lektury w oryginale. n Uczeń samodzielnie poszerza wiedzę na temat kultury krajów obszaru języka angielskiego (po polsku oraz po angielsku w materiałach adaptowanych – np. w czasopismach ze słowniczkiem). n Oceny cząstkowe i bieżące wskazują na wysoki poziom przygotowania do zajęć. n Uczeń zdecydowanie wyróżnia się na tle grupy pod względem opanowania czterech sprawności językowych: pisania, rozumienia tekstu czytanego, rozumienia ze słuchu i mówienia. n Uczeń systematycznie i dobrze wykonuje zadania domowe oraz ćwiczenia zawarte zarówno w podręczniku, jak i w zeszycie ćwiczeń. n Uczeń samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania (projekty, własne inicjatywy związane z nauką języka angielskiego, prezentacje, gazetki itd). n Uczeń uczestniczy w olimpiadach, konkursach zagranicznych, krajowych, lokalnych, szkolnych. Ocena bardzo dobra n Uczeń rozwija wszystkie cztery sprawności językowe w stopniu równomiernym. n Bardzo dobrze zna słownictwo i struktury gramatyczne nabyte w toku nauczania i prawidłowo ich używa. n W kontakcie z rodzimym użytkownikiem języka potrafi przekazywać, zrozumieć i odtworzyć informacje w zakresie materiału odpowiadającego swojemu poziomowi językowemu. n Reaguje na poprawiane przez nauczyciela błędy zarówno w pisowni, jak i w mówieniu (to znaczy, stara się je zrozumieć i pamiętać wersje poprawne). n Jest w stanie poprawić własne błędy w mówieniu, pisaniu i ćwiczeniach gramatycznych. n Uczeń potrafi samodzielnie zaprezentować wyniki własnej pracy, wypowiadać własne zdanie, nawiązując do obyczajowości polskiej i krajów anglojęzycznych. n Oceny cząstkowe i bieżące wskazują na bardzo dobry poziom przygotowania do zajęć. 53 Ocena dobra nC hoć rozwój czterech sprawności jest wyraźny, to jednak nie w stopniu równomiernym. Uczeń np. gorzej pisze (forma, ortografia), niż mówi lub rozumie tekst czytany lub słuchany. n Zna słowa i struktury gramatyczne nabyte w toku nauczania i używa ich, choć z drobnymi błędami. n W kontakcie z rodzimym użytkownikiem języka potrafi z reguły przekazywać, zrozumieć i odtworzyć informacje w zakresie materiału odpowiadającego swojemu poziomowi językowemu, choć czasem wymaga to dodatkowych wyjaśnień ze strony rozmówcy i słuchającego. n Zazwyczaj reaguje na błędy poprawiane przez nauczyciela. n Zazwyczaj potrafi zidentyfikować własny błąd i go poprawić. n Oceny cząstkowe i bieżące wskazują na dobry poziom przygotowania do zajęć. Ocena dostateczna nU czeń rozwija cztery sprawności językowe w stopniu nierównomiernym, mając dodatkowo problemy w obrębie niektórych z nich, np. mówi dość płynnie, ale nie zawsze zrozumiale, na ogół rozumie tekst czytany, ale brak umiejętności odgadywania znaczeń struktur, fraz lub słownictwa z kontekstu powoduje, że pewne fragmenty są dla niego zupełnie niezrozumiałe. n Raczej zna struktury gramatyczne i słownictwo nabyte w toku nauczania i używa ich w miarę sprawnie lub zna je dość dobrze, lecz nie używa w mowie i piśmie. n W kontakcie z rodzimym użytkownikiem języka stosuje wypowiedzi proste i krótkie, oczekując podobnych ze strony rozmówcy. Sporadycznie nie dochodzi jednak do komunikacji. n Czasem reaguje na błędy poprawiane przez nauczyciela. n Raczej umie poprawić swój błąd, jeśli jest zasygnalizowany przez nauczyciela. n Oceny cząstkowe i bieżące wskazują na dostateczny poziom przygotowania do zajęć. Ocena dopuszczająca nU czeń rozwija cztery sprawności językowe w stopniu ograniczonym, bazując raczej na umiejętnościach nabytych we wcześniejszym stadium nauki. n Zna niektóre struktury gramatyczne i słownictwo nabyte w toku nauczania i używa ich, jednak czasami nawiązanie komunikacji jest niemożliwe. n W kontakcie z rodzimym użytkownikiem języka stosuje wypowiedzi bardzo proste i krótkie, oczekując podobnych ze strony rozmówcy. n Rzadko reaguje na błędy poprawiane przez nauczyciela. n Raczej nie jest w stanie zidentyfikować własnego błędu. n Oceny cząstkowe i bieżące wskazują na niski poziom przygotowania do zajęć i niesystematyczność. Ocena niedostateczna nU czeń nie opanował wiadomości i umiejętności określonych wymaganiami edukacyjnymi na poziomie grupy, w której się znajduje. 6.3. Techniki kontroli i oceny postępów uczniów Poniżej przedstawiono przykładowe techniki kontroli bieżącej i okresowej osiągnięć ucznia. Przed poddaniem ucznia kontroli, należy go o tym uprzedzić oraz pomóc mu powtórzyć materiał. Należy się więc upewnić, czy uczniowie rozumieją i pamiętają materiał, który będzie sprawdzany. Służą temu lekcje powtórzeniowe, poświęcone dodatkowym ćwiczeniom oraz wyjaśnieniom. 54 Sprawdzając znajomość słownictwa, można zastosować następujące techniki: • podawanie antonimów, • grupowanie słów według kategorii, • łączenie definicji ze słowem, • parafrazowanie, • podawanie definicji słowa, • tłumaczenie, • podawanie synonimów, • uzupełnianie luk w tekście lub zdaniu. Sprawdzając znajomość gramatyki, można zastosować następujące techniki: • dobieranie struktur do sytuacji przedstawionych na obrazku, • parafrazowanie, • układanie pytań i odpowiedzi, • test wielokrotnego wyboru, • tłumaczenie, • transformacje, • układanie zdań z rozsypanych wyrazów, • uzupełnianie luk w zdaniu odpowiednią formą słowa, • wyszukiwanie i poprawianie błędów. Sprawdzając umiejętność mówienia, można zastosować następujące techniki: • dialogi, • dyskusje, • elementy technik dramowych (odgrywanie ról, przedstawienia), • opisywanie (osób, rzeczy, wydarzeń itd), • parafrazowanie czyjejś wypowiedzi, • porównywanie (osób, wydarzeń, rzeczy itd), • sprawozdania/relacje (z wydarzeń, np. sportowych), • streszczenia (czytanki, artykułu). Ocena powinna brać pod uwagę nie tylko stopień przyswojenia wiedzy i opanowania umiejętności, lecz także możliwości ucznia i poczynione przez niego postępy. Bardzo ważne jest ocenianie umiejętności komunikowania się ustnego, które motywuje uczniów do ćwiczenia języka w mowie. Uczniowie, którzy mówią dobrze, ale piszą testy słabo, nie będąc ocenianymi za umiejętność mówienia, byliby dyskryminowani. Mówienie oceniamy w kategoriach: płynność, poprawność, bogactwo struktur i słownictwa, wymowa. Sprawdzając umiejętność rozumienia tekstu czytanego (reading comprehension), można zastosować następujące techniki: • łączenie fragmentów tekstu z ich wizualną reprezentacją (zdjęcie, rysunek), • porządkowanie akapitów, • odpowiadanie na pytania ogólne i szczegółowe do tekstu, • zadania typu prawda/fałsz, • test wielokrotnego wyboru, • uzupełnianie luk, • wyszukiwanie i poprawianie błędnych informacji, 55 • wyszukiwanie wskazanych informacji w tekście, • parafrazowanie. Sprawdzając umiejętność pisania, można zastosować następujące techniki: • dyktando, • tekst sterowany (należy w nim zawrzeć wskazane informacje, np. w notatce kolegi/koleżanki), • uzupełnianie i dokańczanie zdań, akapitów, historyjek, • wypowiedź pisemna w różnorodnej formie i o różnej długości (opis, notatka, list, wypracowanie, dialog, streszczenie, recenzja itd). Sprawdzając umiejętność rozumienia ze słuchu (listening comprehension), można zastosować następujące techniki: • odpowiadanie na pytania ogólne i szczegółowe na podstawie usłyszanego tekstu, • parafrazowanie, • reagowanie niewerbalne (poprzez rysunek, czynność), • zadania typu prawda/fałsz, • uzupełnianie luk usłyszaną informacją, • wyjaśnianie kontekstu wypowiedzi (nastrój, intencje, miejsce pobytu, wiek itd osoby mówiącej). Sprawdzając umiejętność rozumienia ze słuchu, można zastosować technikę tzw. słuchania biernego. Polega ona na rysowaniu przez uczniów obrazków na dowolny temat w czasie słuchania tekstu czytanego przez nauczyciela lub odtwarzanego elektronicznie. Przed wykonaniem ćwiczenia uczniowie nie otrzymują żadnych poleceń, natomiast po odsłuchaniu tekstu nauczyciel zadaje im pytania odnoszące się do tego, co usłyszeli. Najczęściej wyniki są bardziej zadowalające niż w przypadku słuchania aktywnego. Uwaga uczniów koncentruje się całkowicie na tym, czego słuchają, a pomaga im w tym wykonywanie czynności manualnej, jaką jest rysowanie. Po wykonaniu zadania dobrze jest odnieść się krótko do wykonanych rysunków. 6.4. Samoocena Nauczyciel powinien stwarzać warunki do tego, aby uczniowie stawali się świadomymi i współodpowiedzialnymi uczestnikami procesu uczenia się. Dzięki temu nie będą obawiać się ryzyka popełnienia błędów ani nie zniechęcą się nimi. W razie potrzeby poproszą o pomoc, będą korzystać z najbardziej odpowiadających im strategii i technik uczenia się, będą wiedzieć, że nie muszą znać znaczenia każdego słowa w tekście, aby je zrozumieć, oraz to, jak planować, kontrolować i oceniać własny proces nauki języka. Zgodnie z nowoczesnymi trendami nauczania języka obcego niezbędnym elementem wykorzystywanym na lekcjach języka angielskiego w gimnazjum powinno być portfolio, wzorowane na istniejącym Europejskim Portfolio Językowym. Portfolio językowe to osobisty dokument ucznia, który ma służyć prezentacji umiejętności językowych, a także jego doświadczeń interkulturowych w różnych okresach nauki. Uczeń na kartach specjalnie opracowanego do tego celu dokumentu przedstawia swoje osiągnięcia w zakresie określonym celami nauki. Portfolio odzwierciedla przebieg nauki szkolnej i pozaszkolnej, stanowi więc świadectwo rozwoju jednostki w procesie uczenia się, który – tak naprawdę – powinien trwać przez całe życie. 56 7. OCENA PRACY NAUCZYCIELA Proces uczenia się jest związany zarówno z uczniem, jak i z nauczycielem. Wskazane jest, aby nauczyciel również poddawał się ocenie. Dobrze jest więc od czasu do czasu zapytać uczniów, czy podobała im się lekcja, czy interesuje ich dany materiał, co stwarza problemy, czy chcieliby zmian (dotyczących rodzaju ćwiczeń, ilości zadań, tempa nauki itd). Taka analiza może ułatwić i polepszyć pracę zarówno nauczyciela, jak i ucznia. Bardzo duże znaczenie w ocenie pracy nauczyciela mają tzw. lekcje otwarte, na które nauczyciel zaprasza innych nauczycieli. Ich komentarze, wymiana opinii mogą bardzo pomóc w udoskonaleniu warsztatu pracy nauczyciela. Autoobserwacja jest kolejnym, niezbędnym elementem poznania samego siebie. Można w tym celu stosować nagrywanie swoich lekcji (fonia, fonia i wizja), aby potem przeanalizować własne zachowania w relacji z uczniami. Inną metodą jest stosowanie kwestionariuszy (propozycja poniżej). Można je wykorzystać również podczas lekcji otwartych do porównania opinii i omówienia rozbieżności. Przykładowy kwestionariusz JĘZYK ANGIELSKI Data:................................................................ Szkoła:............................................................. Klasa: ................ temat:................................ Nauczyciel:...................................................... Obserwator:..................................................... Uwaga: W przypadku wyboru 2 lub 3 należy krótko skomentować Symbole do wykorzystania: 5 – wyróżniające 4 – bardzo dobre 3 – wymaga poprawy 2 – nieodpowiednie 57 Zajęcia hospitowane – kryteria numer treść miejsce na oceny 1. poprawne użycie języka angielskiego 2. zasadność użycia języka polskiego 3. cele lekcji (w jakim stopniu zostały osiągnięte) 4. różnorodność technik, metod, respektowanie różnych stylów uczenia się 5. użycie pomocy naukowych (jakość, odpowiedni dobór) 6. logiczny układ lekcji 7. materiał jasno wytłumaczony 8. jasne instrukcje 9. tempo 10. atmosfera na lekcji (chęć do pracy, współpraca uczniów) 11. ćwiczenie różnych sprawności i funkcji językowych 12. reagowanie na błędy ucznia (wymowa, słownictwo, gramatyka, pisownia intonacja itd) 13. informacja zwrotna (feedback) 14. nauka w kontekście 15. poziom języka i materiału dostosowany do poziomu uczniów 16. dyscyplina (nauczyciel zapewnia odpowiednie warunki do wykonywania zadań) 17. zaangażowanie uczniów 18. utrzymywanie uwagi uczniów 19. reagowanie na potrzeby i pytania uczniów 20. zachęcanie do wypowiedzi (prompting) 21. kultura osobista: sposób karcenia, pochwały, podziękowania, prośby itd 22. kontakt z klasą 23. punktualność (początek i zakończenie) 24. monitorowanie 25. stosowanie limitów czasu do zadań 26. kierowanie pracą klasy (classroom management – group/pair/individual work) 27. pytania pomocnicze (elicitation) 58 Bibliografia: Council of Europe: Poste, D., North, B., Sheils, J., Trim, J., 2001. Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie. Warszawa: Wydawnictwa Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli Komorowska, H. 1999. Metodyka nauczania języków obcych. Warszawa: WSiP Komorowska, H. 2000. Nauczanie języków obcych w zreformowanej szkole. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych Wragg, E.C., 1999. Trzy wymiary programu. Warszawa: WSiP Podstawa programowa z komentarzami Tom 3. Języki obce w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum www.reformaprogramowa.men.gov.pl 59