Wytyczne JASPERS całość_PL

Transkrypt

Wytyczne JASPERS
Wsparcie metodologiczne w opracowaniu
Krajowych i Regionalnych Planów
Transportowych oraz warunkowość ex-ante
w okresie programowania 2014-2020
Wersja 3
czerwiec 2014
Wytyczne JASPERS
Wsparcie metodologiczne w opracowaniu Krajowych i Regionalnych Planów Transportowych
oraz warunkowość ex-ante okresie programowania 2014-2020
Wytyczne Jaspers
Wsparcie metodologiczne w opracowaniu Krajowych i Regionalnych PlanówTransportowych
oraz warunkowość ex-ante w okresie programowania 2014-2020
JASPERS (Wspólna Pomoc we Wspieraniu Projektów dla Regionów Europejskich) to
partnerstwo zawarte pomiędzy Komisją Europejską, Europejskim Bankiem Inwestycyjnym oraz
Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju.
Celem JASPERS jest wsparcie procesu przygotowania głównych projektów ubiegających się o
dofinansowanie z Funduszu Spójności oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w
nowych krajach członkowskich. JASPERS angaŜuje się równieŜ w krajach korzystających z
instrumentu pomocy przedakcesyjnej (Instrument for Pre-accession Assistance- IPA) wspierając
państwa kandydujące w procesach i postępowaniach wymaganych przy absorpcji środków z Unii
Europejskiej.
W celu wsparcia tych działań JASPERS opracował serię Wytycznych zawierających wskazówki
oraz rekomendacje dotyczące określonych obszarów planowania strategicznego oraz
przygotowania projektów.
JASPERS udziela wsparcia w dobrej wierze, z racjonalną troską oraz naleŜytą starannością,
korzystając z doświadczenia oraz praktyki biznesowej partnerów, Europejskiego Banku
Inwestycyjnego oraz Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju. Beneficjenci przyjmują do
wiadomości, Ŝe w związku z inicjatywą JASPERS Europejski Bank Inwestycyjny nie ponosi
odpowiedzialności za Ŝadne straty bądź szkody wynikające z porad udzielanych przez
JASPERS.
.
W przypadku dalszych pytań prosimy o kontakt z lokalnym zespołem JASPERS:
Bukareszt
Sofia
Wiedeń
Warszawa
Vasile Lascar Street, 31
020492 Bukareszt
Rumunia
Tel: + 40 (21) 208 6401
Fax: + 40 (21) 316 9060
2a Saborna Street
1000 Sofia
Bułgaria
Tel: + 359 (2) 9264 290
Mattiellistrasse 2-4
A-1040 Wiedeń
Austria
Tel: + 43 (1) 505 36 76
Fax: + 43 (1) 505 36 82
Plac Piłsudskiego 1
PL-00 078 Warszawa
Polska
Tel: + 48 22 310 0503
Fax: + 48 22 310 0501
Web:
http://www.jaspers-europa-info.org
Email: [email protected], [email protected]
Niniejszy dokument jest dostępny do pobrania na stronie www.jaspersnetwork.org
Wytyczne JASPERS
Spis treści
1.
Wstęp .................................................................................................................................................. 1
Część 1: Wsparcie metodologiczne w opracowaniu Kompleksowego Planu
Transportowego
Główne załoŜenia.......................................................................................................................... 5
2.
2.1.
2.2.
2.3.
Zarys ogólny .......................................................................................................................................... 5
Koncepcja Rund Oceny ....................................................................................................................... 5
Trwałość projektów .............................................................................................................................. 6
3.
Struktura ........................................................................................................................................... 5
4.
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.
Metodologia ..................................................................................................................................... 7
Etap 1: Gromadzenie informacji/danych i Analiza Jakości Danych .............................................. 7
Etap 2: Analiza ...................................................................................................................................... 7
Etap 3: Cele........................................................................................................................................... 7
Etap 4: Działania .................................................................................................................................. 8
5. Strategiczna Ocena Oddziaływania na Środowisko ................................................... 9
5.1. Główne elementy Strategicznej Oceny Oddziaływania na Środowisko ....................................... 9
6. Dalsze działania w zakresie Planu i programowania ............................................... 10
6.1. Określenie zakresu projektu oraz warunki jego wdroŜenia ......................................................... 10
6.2. Programowanie.................................................................................................................................. 10
Część 2: Ocena spełnienia warunkowości ex-ante w zakresie transportu oraz Plan
Działań
7. Spełnienie warunkowości ex-ante ..................................................................................... 12
7.1. Wymogi Planu Działań...................................................................................................................... 13
7.2 Samoocena listy pozycji do uwzględnienia przy ocenie spełniania warunkowości ex-ante …14
8.
8.1.
8.2.
8.3.
8.4.
8.5.
8.6.
8.7.
Opracowanie Planu Działań ................................................................................................. 15
Wstęp .................................................................................................................................................. 15
Cykl Planu Transportowego............................................................................................................. 15
Zadania i odpowiedzialność............................................................................................................. 15
Działania przygotowawcze ............................................................................................................... 16
Lista projektów ................................................................................................................................... 17
Potencjał instytucji pośredniczących i beneficjentów................................................................... 18
Kamienie milowe warunkowości ex-ante ....................................................................................... 19
Wytyczne JASPERS
Skróty
KE
SOOŚ
JASPERS
PT
CAPEX
OPEX
Komisja Europejska
Strategiczna Ocena Oddziaływania na Środowisko
Wspólna Pomoc we Wspieraniu Projektów dla Regionów Europejskich
Pomoc Techniczna
Nakłady inwestycyjne
Nakłady operacyjne
Wytyczne JASPERS
1.
Wstęp
Efektywny i moŜliwy do realizacji Plan Transportowy, niezaleŜny of źródeł finansowania
z przejrzystą, ustaloną metodologią jest podstawowym i bezcennym narzędziem ukazującym
Ŝe podjęto prawidłowe decyzje (w szczególności tam gdzie występuje szeroki wachlarz
interesów) oraz gwarantującym efektywne wykorzystanie ograniczonych środków. Plan
Transportowy powoduje równieŜ tzw. efekt domina z uwagi na fakt, iŜ ma on znaczący wkład
w przygotowanie bardziej szczegółowych regionalnych/lokalnych planów, wspierając proces
decyzyjny w zakresie planowania i inwestycji związanych z rozwojem regionalnym. W tej
perspektywie, jest to jeden z podstawowych wymogów warunkowości ex-ante w zakresie
transportu dla okresu programowania na lata 2014-2020.
Zgodnie z Załącznikiem XI do Rozporządzenia 1303/2013 oraz unijnych wytycznych
w zakresie weryfikacji spełniania warunkowości ex-ante, Część II, warunkowość ex-ante
w zakresie transportu uwaŜa się za spełnioną, jeŜeli spełnione zostaną następujące kryteria:
• istnieje Kompleksowy Plan Transportowy w zakresie inwestycji transportowych;
• plan spełnia wymogi prawne dotyczące Strategicznej Oceny Oddziaływania na
Środowisko;
• plan określa wkład w jednolity europejski obszar transportu;
• zidentyfikowano odpowiednią ilość realistycznych i dojrzałych projektów, dla których
przewiduje się wsparcie w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
oraz Funduszu Spójności;
• podjęto działania mające na celu zapewnienie zdolności instytucji pośredniczących
i beneficjentów do realizacji projektów
Część pierwsza niniejszego dokumentu zapewnia wsparcie metodologiczne w oparciu
o doświadczenie JASPERS w kilku państwach członkowskich. Zaprezentowaną metodę
(podejście) moŜna zastosować do opracowania Kompleksowego Planu Transportowego.
Jest to szczególnie cenne dla krajów, które nie przygotowywały jeszcze Planu. Informacje
zawarte w niniejszym dokumencie określają podstawowe ramy dla opracowania Planu oraz
zasady, które naleŜy uwzględnić przy jego opracowywaniu. Szczegółowa treść kaŜdego
z głównych zadań ujętych w Planie powinna być rozwaŜona na początkowym etapie analizy
zakresu oraz zdefiniowana w taki sposób aby sprostać potrzebom i wymogom
obowiązującym w danych krajach członkowskich.
1
W wytycznych w zakresie weryfikacji spełniania warunkowości ex-ante , Komisja Europejska
opisuje kluczowe procesy i komponenty, które powinny być spełnione (Tabela Oceny).JeŜeli
uwarunkowania ex-ante nie są spełnione, wymagany jest Plan Działań przedstawiający
działania, które naleŜy podjąć w celu spełnienia warunkowości ex-ante najpóźniej do końca
2016 r. Szczegóły dotyczące Tabeli Oceny oraz przygotowania Planu Działań przedstawione
zostały w Części 2 dokumentu.
1
Projekt Wytycznych w zakresie weryfikacji spełniania warunkowości ex-ante w zakresie transportu, Część 1
I 2, Komisja Europejska, luty 2014
str. 1
Wytyczne JASPERS
Część 1
Wsparcie metodologiczne w przygotowaniu Kompleksowego
Planu Transportowego
str. 2
Wytyczne JASPERS
2. Główne załoŜenia
2.1. Zarys ogólny
Zgodnie z wymogami, Plan Transportowy powinien:
• zapewniać podstawy dla trwałego rozwoju sektora w perspektywie średnioterminowej;
• uwzględniać rozwój całego sektora oraz zawierać wymogi dotyczące utrzymania,
niezaleŜnie od źródeł finansowania;
• uwzględniać rozwój działalności operacyjnej, organizacji i infrastruktury działania;
• uwzględniać ewentualną reformę systemową tam gdzie jest to niezbędne (np. w procesie
planowania);
• uwzględniać kwestie związane z trwałością robót budowlanych, działalności operacyjnej
i utrzymania;
• zawierać szczegółową analizę potrzeb / funkcjonalności sieci;
• zawierać jasne uzasadnienie potrzeb / koncepcji zastosowania poszczególnych rozwiązań
w oparciu o analizę podstawowych zagadnień;
• być intermodalny;
•
•
•
•
uwzględniać cele i bieŜące zmiany w zakresie gospodarki, społeczeństwa i środowiska;
zawierać powiązania odpowiednich polityk UE z projektami, które maja być wdraŜane;
zapewniać podstawy dla dalszego rozwoju projektów;
być przejrzysty;
• umoŜliwiać wprowadzenie do Planu nowych informacji lub zmian w przyszłości;
• umoŜliwiać wdraŜanie odpowiednich istniejących strategii.
2.2. Koncepcja Rund Oceny
Opracowanie Planu Transportowego jest procesem wymagają ciągłego przeprowadzania Rund
Oceny. KaŜda kolejna Runda Oceny ma za zadanie uwzględniać dodatkowe szczegóły celem
zwiększenia szczegółowości analizy lub zweryfikować poprzednie Rundy Oceny, które mogły
stać się nieaktualne. PoniŜej przedstawiono schemat pojedynczej Rundę Oceny Planu
Transportowego:
Analiza
Przyjęcie Planu
Transportowego
Cele
Działania
Wytyczne
(Plan Działań)
Wykres 2.1: Runda Oceny Planu Transportowego (Źródło: JASPERS)
Pod koniec kaŜdej rundy dokonuje się oceny określając, na którym aktualnie etapie znajduje się
Plan Transportowy w odniesieniu do celów oraz wymogów dotyczących zakresu/jakości. Ocena
ta zostanie uwzględniona w kolejnej Rundzie Oceny.
str. 3
Wytyczne JASPERS
Zadaniem kaŜdej kolejnej rundy cyklu tworzenia Planu Transportowego jest badanie celów
i analizy z coraz szczegółowością i/lub rozszerzeniem zakresu analizy (np. z uwzględnieniem
dodatkowych analiz dotyczących organizacji oraz działalności operacyjnej, jeŜeli nie zostały
uwzględnione w poprzednich Rundach/Rundzie Oceny.
Kolejne Rundy Oceny naleŜy przeprowadzić w przypadku wystąpienia znaczących zmian
(np. w zakresie planów zagospodarowania przestrzennego, itp.) jako przygotowanie do
następnego unijnego okresu programowania, lub na podstawie obowiązujących przepisów
krajowych.
2.3. Kwestie związane z trwałością
Wsparcie unijne to wsparcie CAPEX, dzięki któremu podwyŜszony zostanie poziom trwałości
finansowej i ekonomicznej podsektora. W związku z tym, poprawie ulegnie kwestia dochodów.
NaleŜy zidentyfikować niezbędny poziom kosztów operacyjnych (OPEX). W dalszej
perspektywie, po osiągnięciu wystarczającego poziomu operacyjnego, wsparcie OPEX (dotacje
operacyjne) mogą zostać zredukowane przy dalszej poprawie podstawy dochodowej. Plan
powinien uwzględnić uzyskanie trwałego finansowania operacyjnego.
CAPEX
OPEX
Wsparcie UE
Wsparcie krajowe
DOCHÓD
Wpływy
Dotacje
str. 4
Wytyczne JASPERS
3.
Struktura
Aby uwzględnić róŜnice pomiędzy róŜnymi sektorami transportu (kolejowy, drogowy, powietrzny,
Ŝegluga śródlądowa, Ŝegluga morska, transport lokalny i regionalny) zaleca się przeprowadzenie
pełnej analizy kaŜdego z sektorów według tej samej metodologii. W związku z tym, kaŜdy sektor
powinien przejść indywidualną analizę (która moŜe wynikać z istniejącego planu/strategii dla
danego sektora). Analizy te powinny być następnie połączone ze sobą w celu wyznaczenia celów
Kompleksowego Planu Transportowego. W trakcie tworzenia Plan Transportowy powinien
podlegać Strategicznej Ocenie Oddziaływania na Środowisko.
RóŜne analizy sektorowe mogą się pokrywać. Oprócz zmotoryzowanego transportu
indywidualnego, analiza transportu drogowego powinna zawierać równieŜ regionalne
i międzynarodowe przewozy pasaŜerskie oraz transport towarowy. Z kolei analizy dotyczące
Ŝeglugi śródlądowej i morskiej powinny obejmować nie tylko transport towarowy, lecz równieŜ
przewozy pasaŜerskie oraz usługi powiązane z transportem publicznym.
Do kaŜdej grupy roboczej pracującej nad danym sektorem powinna być powołana grupa
ekspertów składająca się z najbardziej odpowiednich fachowców reprezentujących właściwych
partnerów danego sektora. Grupa ekspertów powinna działać pod kierownictwem sektorowego
lidera zespołu. Lidera zespołu moŜe wspomagać asystent techniczny (konsultant) działający jako
sekretariat techniczny. Sekretariat ten powinien organizować spotkania zespołu, zbierać
opracowane informacje, pilnować stosowania przyjętej metodologii oraz sporządzać protokoły ze
spotkań.
Dla róŜnych zidentyfikowanych obszarów funkcjonalnych naleŜy określić dokumenty w zakresie
transportu (na poziomie regionalnym/lokalnym). Dokumenty te mogą się pokrywać. Obszary
funkcjonalne to obszary charakteryzujące się wysokim poziomem interakcji transportowej na
krótkim dystansie (np. dojeŜdŜający do pracy), które niekoniecznie są identyczne z regionami
administracyjnymi. Obszary funkcjonalne mogą być określone na poziomie międzynarodowym.
Strategie transportu lokalnego/regionalnego uwzględniają zazwyczaj zmotoryzowany transport
indywidualny, transport publiczny oraz transport o zerowej emisji. Obszary funkcjonalne, które są
najbardziej efektywne w organizowaniu współpracy (włącznie z usługami transportu publicznego,
kolejowego, drogowego, usługami świadczonymi przez przewoźników regionalnych, itp.), i które
są najbardziej zaawansowane, będą miały większe szanse na uzyskanie wsparcia finansowego.
JeŜeli analiza obszarów funkcjonalnych została sporządzona niezaleŜnie od Planu Krajowego,
Krajowy Kompleksowy Plan Transportowy powinien zawierać streszczenie wniosków z analiz
wykonanych w róŜnych dokumentach lokalnych/regionalnych, włącznie z odpowiednimi
działaniami, oraz powinien uwzględnić je przy definiowaniu celów Planu Transportowego.
JeŜeli nie został jeszcze ustalony Model Transportu multimodalnego, zaleca się opracowanie
(z pomocą odpowiednich konsultantów) Krajowego Modelu Transportu wywodzącego się z, lub
uzupełnionego o odpowiednie modele transportu regionalnego/lokalnego na bardziej
szczegółowym poziomie, z wyraźnie określonym obszarem oddziaływania na Krajowy Model
4
Transportu. JASPERS przygotował szczegółowe wytyczne pomagające w opracowaniu Modeli
Transportowych.
3
W przypadku duŜych i złoŜonych strategii, tj. w większości Krajowych Strategii Transportu dla krajów objętych
zasięgiem JASPERS, Model Transportowy zapewni fundamentalne narzędzie pomocne w zrozumieniu
obowiązującego systemu transportowego, umoŜliwiając jednocześnie przeprowadzenie realistycznej prognozy
ruchu z uwzględnieniem zmian społeczno-gospodarczych, zmian związanych z uŜytkowaniem terenu oraz ich
wpływem na potrzeby transportowe oraz zaspokojenie tych potrzeb. W ten sposób analizy działań powinny być
przeprowadzone nie tylko pod kątem jakości, lecz równieŜ pod kątem ilości. Prawidłowy Model Krajowego Planu
str. 5
Wytyczne JASPERS
Kompleksowy Plan Transportowy powinien być sporządzony na podstawie analiz sektorowych
oraz odpowiednio uzupełniony o koncepcje dla obszarów funkcjonalnych.
W zaleŜności od sytuacji poszczególnych krajów, włącznie z uwzględnieniem ich specyficznej
struktury instytucjonalnej, osiągnięcie tak kompleksowego materiału moŜe być niewykonalne
w tak krótkim terminie. W związku z tym, głównym celem powinno być opracowanie ostatecznego
Planu Transportowego oraz/i dalszych działań w jego zakresie.
Kompleksowy Plan Transportowy
Dokumenty dot. podsektorów transportu
Dokumenty
dotyczące
Dokumenty
obszarów
funkcjonalnych
dot.obszaru
funkcjonalnego
kolejowy
powietrzny
drogowy
morski
rzeczny
Nacisk na ruch międzynarodowy i krajowy
w oparciu o sieć TEN-T oraz inne
europejskie koncepcje strategiczne
(transport towarowy/ pasaŜerski)
Sieć: krajowa oraz TEN-T
A
B
C
Nacisk na ruch
lokalny/regionalny w tym na
transport publiczny i transport
o zerowej emisji
Cała sieć transportu
Wykres 3.1: Udział dokumentów dot. poszczególnych podsektorów transportu
oraz obszarów funkcjonalnych w tworzeniu Planu Transportowego (Źródło: JASPERS)
Transportowego musi być multimodalny, aby uchwycić złoŜoność potrzeb uŜytkowników. Plan powinien równieŜ
pokrywać terytorium oraz sieci transportowe całego kraju, jak równieŜ główne wejściowe i wyjściowe korytarze
transportowe poza granicami kraju. Model powinien równieŜ uwzględniać dalsze szczeble rozwoju, gdzie kaŜdy
region tworzy bardziej szczegółowych modeli, z których moŜna wykorzystać dane na potrzeby analiz na poziomie
krajowym. Ponadto, model powinien równieŜ umoŜliwiać ocenę działań związanych z infrastrukturą transportową,
jak równieŜ ocenę organizacji i działalności operacyjnej całego systemu transportowego. Model moŜe być
opracowany przez zewnętrznego konsultanta/eksperta, jednak jego zarządzanie i utrzymanie leŜy zawsze w gestii
partnerów publicznych (Ministerstwo Transportu, władze lokalne, operatorzy, itp.).
4
Wytyczne JASPERS dot. oceny (Transport): Wykorzystanie Modeli Transportu w przygotowaniu Planów
Transportowych oraz ocenie projektów, luty 2014
str. 6
Wytyczne JASPERS
4.
Metodologia
Metodologia tworzenia Planu składa się z 4 etapów/zadań. Na kaŜdym etapie tworzenia Planu
Transportowego naleŜy równolegle przeprowadzić Strategiczną Ocenę Oddziaływania na
Środowisko.
4.1. Etap 1: Gromadzenie informacji/ danych oraz Analiza Jakościowa Danych
Wszystkie istotne dane/informacje dotyczące organizacji, działalności operacyjnej oraz
infrastruktury danego systemu transportowego powinny być zebrane i przedstawione w sposób
właściwy dla analizy strategicznej.
NaleŜy wykonać „analizę danych” dotyczącą kompletności, jakości oraz aktualności zebranych
danych. „Plan gromadzenia danych” powinien określać jakie dane naleŜy zgromadzić, w jaki
sposób naleŜy to zrobić (sondaŜe, cykliczne gromadzenie danych – liczenie
sprzętu/wyposaŜenia, mikrospis, itp.) oraz jak te działania mogą być zinstytucjonalizowane.
WdroŜenie planu gromadzenia danych moŜe być finansowane ze środków unijnych w następnym
okresie programowania.
4.2. Etap 2: Analiza
Aby zidentyfikować kluczowe kwestie, dla kaŜdego sektora naleŜy opracować „płaszczyzny
analiz” na róŜnych poziomach agregacji przestrzennej i sieciowej (np. analiza organizacyjna,
analiza potrzeb, analiza dostępności, ocena jakości infrastruktury, ocena wydajności, analiza
zdolności do współpracy, analiza ograniczeń operacyjnych, analiza opóźnień, analiza czarnych
punktów, analiza funkcjonalności, analiza środowiska, itp.)
Dane powinny być przetworzone w formacie, który pozwoli na pełne przedstawienie systemu
transportowego, np. w formie modeli transportowych bądź na poziomie makro, co umoŜliwi
zidentyfikowanie problemów transportowych.
Analiza danych powinna równieŜ uwzględniać przyszłe warunki, które pojawią się na horyzoncie
czasowym dla Planu. Będzie to wymagało analizy prognozowanej liczby ludności oraz zmian
gospodarczych w związku z zapotrzebowaniem na transport, jak równieŜ uwzględnienia wielu
innych projektów i polityk transportowych wdroŜonych lub moŜliwych do wdroŜenia w przyszłości.
W przypadku ogromnych i złoŜonych obszarów badań, Model Transportowy zapewni
dostępność metod analizy danych. W niektórych przypadkach (np. w przypadku niezwykle
prostej sieci transportowej), model transportu nie jest wymagany. JednakŜe, w takich
przypadkach konieczne jest podanie sposobów przedstawienia i analizy danych.
W literaturze moŜna znaleźć róŜne metody analizy i syntezy , np. SWOT, ocena hipotez
badawczych, itp.
4.3. Etap 3: Cele
Przy określaniu celów naleŜy wziąć pod uwagę multimodalność transportu odnosząc się do jego
potencjału, rozwijania mocnych stron, pokonywania słabych stron i zagroŜeń. Cele mogą być
związane z poprawą dostępności, łączności, itp. Cele te powinny być określone ilościowo biorąc
pod uwagę stan wiedzy oraz charakter danego celu. Określone ilościowo cele mogą być później
skorygowane po wypracowaniu szczegółowych rozwiązań uwzględniających takie kwestie jak
str. 7
Wytyczne JASPERS
wykonalność, opłacalność, itp.
Etap 4: Działania
Aby osiągnąć określone cele, naleŜy określić działania w następujących obszarach:
•
Organizacja (biletowanie, stowarzyszenia przewoźników, zharmonizowanie rozkładów
jazdy, nowe podejście w koordynowaniu transportu publicznego, zmiany systemowe
w procesie planowania projektów, itp.)
• Działalność (likwidacja i wprowadzenie nowych przystanków i dworców, ponownie
wyznaczenie tras linii, zmiany w koncepcji działalności operacyjnej, tabor kolejowy,
zarządzanie ruchem, itp.)
• Infrastruktura (rozbudowa, zwiększenie przepustowości,
projektowej, reorganizacja przystanków i dworców, itp.)
zwiększenie
prędkości
Aby sprostać wyznaczonym celom naleŜy równieŜ rozwaŜyć alternatywne działania lub grupy
działań
str. 8
Wytyczne JASPERS
5.
Strategiczna Ocena Oddziaływania na Środowisko (SOOŚ)
Procedura Strategicznej Oceny Oddziaływania na Środowisko jest bardzo istotna, jej celem jest
nie tylko spełnienie wymagań Dyrektywy UE 2001/42 (np. w sprawie konsultacji społecznych, itp.)
lecz równieŜ wsparcie procesu decyzyjnego oraz zapewnienie, Ŝe kwestie środowiskowe są
uwzględnione w Planie Transportowym ( włącznie z tymi dotyczącym Natury 2000).
Proces Strategicznej Oceny Oddziaływania na Środowisko naleŜy rozpocząć na początkowym
etapie opracowywania Planu Transportowego, a sama ocena musi być ciągłym procesem
równoległym do procesu opracowywania Planu Transportowego.
Wyniki SOOŚ oraz opinie wyraŜone w trakcie konsultacji społecznych muszą być
odzwierciedlone w ostatecznej wersji Planu Transportowego, jak równieŜ w decyzji o przyjęciu
Planu.
NaleŜy monitorować właściwe wdroŜenie Planu Transportowego, a jego efekty/oddziaływanie
naleŜy ocenić pod kątem wstępnych celów SOOŚ.
5.1. Główne elementy procesu SOOŚ
a)
Ustalenie zakresu: określenie zakresu oraz poziomu szczegółowości oceny Planu
Transportowego. W ramach tego etapu określa się kontekst i cele pod kątem środowiska,
jak równieŜ dane, które naleŜy zgromadzić. W trakcie tego procesu ustalane są ramy
SOOŚ w oparciu o które oceniany będzie Plan Transportowy.
b)
Raport środowiskowy: kluczowy element procesu SOOŚ, który identyfikuje, opisuje oraz
ocenia istotne efekty środowiskowe wdraŜania Planu Transportowego, jak równieŜ
racjonalne alternatywy. Raport środowiskowy uwzględnia cele oraz zakres geograficzny,
jak równieŜ wyznacza program monitorowania znaczących oddziaływań na środowisko
wynikających z wdroŜenia Planu;
Ocena oddziaływania Planu Transportowego na środowisko powinna uwzględniać:
c)
•
wymogi art. 6 (3) Dyrektywy 92/43/EEC dotyczącej ochrony siedlisk przyrodniczych oraz
dzikiej flory i fauny (Dyrektywa Siedliskowa);
•
wymogi art. 7 Dyrektywy w sprawie Strategicznej Oceny Oddziaływania na Środowisko
mającej zastosowanie do tych strategii, których implementacja moŜe mieć znaczące
oddziaływanie transgraniczne;
•
wpływ Planu Transportowego na zmiany klimatyczne, jak równieŜ wpływ zmieniającego
się klimatu na Plan Transportowy oraz jego wdroŜenie.
Konsultacje: projekt Planu Transportowego oraz raport środowiskowy powinny być
udostępnione społeczeństwu oraz organom wskazanym zgodnie z art. 6.(3) Dyrektywy
w sprawie SOOŚ.
str. 9
Wytyczne JASPERS
6. Dalsze działania w zakresie Planu i programowania
6.1. Określenie projektu oraz warunki wdroŜenia
Kierunki dalszych działań powinny uwzględniać aspekty techniczne projektów oraz określać
wymogi dotyczące ich dalszego rozwoju (zakres, niezbędne opracowania i pozwolenia,
harmonogram, parametry techniczne, moŜliwe źródła finansowania, ocena ryzyka, wymogi
proceduralne, takie jak analiza opcji oraz inne opcje do rozwaŜenia, współpraca
transgraniczna, organizacja, struktura prawidłowego zarządzania projektem, itp.)
Projekty mogą stanowić podgrupę większego działania bądź grupy działań w zakresie
organizacji, działalności operacyjnej oraz infrastruktury. Przykładem projektu mogą być
propozycje reform systemowych, zatem nie muszą to być wyłącznie projekty inwestycyjne.
6.2. Programowanie
W oparciu o Strategię Transportu, projekty naleŜy ocenić pod kątem spełnienia warunków
wdroŜenia biorąc pod uwagę poziom dojrzałości oraz kryteria kwalifikowalności dla kaŜdego
rodzaju finansowania.
W przypadku wystąpienia duŜej ilości porównywalnych projektów zaleca się przeprowadzenie
jednego lub kilku rodzajów priorytetyzacji projektów (np. Analiza Wielokryterialna, Analiza
Kosztów i Korzyści, bądź kombinacja tych dwóch analiz). Analizy te powinny być
dostosowane do rodzaju i dojrzałości projektów, które będą poddane priorytetyzacji.
Projekty wystarczająco dojrzałe (w kontekście przygotowania koncepcji oraz wdroŜenia)
zdolne do osiągnięcia wyznaczonych celów oraz uwzględniające wybrane działania, stanowią
realistyczne i dojrzałe ramy projektu dla kaŜdego źródła finansowania. Dla innych projektów
naleŜy określić konieczne etapy rozwoju.
Cały proces naleŜy powtórzyć i rozszerzyć w kolejnych Rundach Oceny Kompleksowego
Planu Transportowego, co będzie skutkować silniejszą i szerszą analizą oraz dokładniejszym
określeniem zakresu projektów.
str. 10
Wytyczne JASPERS
Część 2
Ocena spełnienia warunkowości ex-ante w zakresie transportu
oraz Plan Działań
str. 11
Wytyczne JASPERS
7. Spełnienie warunkowości ex-ante
Opracowanie Kompleksowego Planu Transportowego (kompleksowość Planu będzie
zapewniona, jeŜeli będzie on zgodny z zakresem i jakością określoną w poprzednim
rozdziale), który jest spójny z wymogami prawnymi oceny oddziaływania na środowisko
i jest wsparty działaniami w celu zapewnienia zdolności instytucji pośredniczących
i beneficjentów do opracowania realistycznych i dojrzałych ram projektu (zgodnego
z warunkami Kompleksowego Planu Transportowego), przyczyni się do spełniania
warunkowości ex-ante.
Tabela 7-1 prezentuje podsumowanie głównych koncepcji reprezentowanych przez kaŜdy
z kryteriów warunkowości wraz z listą pozycji do uwzględnienia przy ocenie spełniania
warunkowości ex-ante w zakresie transportu, która stanowi Załącznik II do niniejszego
dokumentu.
Tabela 7-1: Podsumowanie głównych kryteriów warunkowości ex-ante.
Kryterium
Opis
1. Istnienie Kompleksowego
Planu Transportu w zakresie
inwestycji transportowych
Kryterium to koncentruje się na definicji Kompleksowego Planu
Transportowego. Nawiązuje takŜe do metodologii opisanej w
poprzednim rozdziale określającym zakres i jakość wymogów, które
muszą być spełnione, by Plan Transportowy był uwaŜany za
Kompleksowy.
Część 1 Załącznika I “lista pozycji do uwzględnienia przy ocenie
spełniania warunkowości ex-ante w zakresie transportu”
prezentuje elementy Kompleksowego Planu Transportowego.
Wytyczne w zakresie warunkowości ex-ante traktują to kryterium
w sposób bardziej szczegółowy. Wytyczne obejmują 4 pytania, na
które moŜna odpowiedzieć w celu przeprowadzenia samooceny.
Pytania te są wymienione w Części 1 Załącznika I “lista pozycji do
uwzględnienia przy ocenie spełniania warunkowości ex-ante
w zakresie transportu”.
To kryterium określa trzy główne wymogi:
• zakres geograficzny – wymaga, by inwestycje skupiały się na
sieci bazowej i Kompleksowej TEN-T;
• zakres funkcjonalny – wymaga, by Plan Transportowy
uwzględniał działania ukierunkowane na cele gospodarcze,
zwiększenie dostępności, integracji i wydajności komunikacyjnej,
oraz
• inne wymogi związane ze zrównowaŜonym rozwojem takie jak
stabilność
rynku
paliw,
ochrona
obszarów
miejskich
i zapewnienie
niezawodności
operacyjnej
systemów
transportowych
W rzeczywistości te wymogi są podstawowymi elementami
Kompleksowego Planu Transportowego. Dlatego teŜ zakłada się, Ŝe
zgodność Planu Transportowego z Częścią I Załącznika I „listy
pozycji do uwzględnienia przy ocenie spełniania warunkowości
ex-ante w zakresie transportu” skutkować będzie zgodnością
z niniejszym kryterium.
Kryterium to skupia się na opracowaniu listy projektów wraz
z realistycznym harmonogramem ich realizacji oraz opisu głównych
organów/interesariuszy. Lista projektów powinna być zgodna
z Kompleksowym Planem Transportowym. Wytyczne odnośnie
warunkowości ex-ante określają trzy główne wymogi związane
z opracowaniem ram projektowych. W celu spełnienia warunkowości
ex-ante naleŜy spełnić kaŜdy z wymogów. Wymogi te są wymienione
w Części 3 Załącznika I „lista pozycji do uwzględnienia przy
2. Plan spełnia wymogi
prawne dotyczące
strategicznej oceny
oddziaływania na
środowisko
3. Plan określa wkład w
jednolity europejski obszar
transportu
4. Zidentyfikowano
odpowiednią ilość
realistycznych i dojrzałych
projektów, dla których
przewiduje się wsparcie w
ramach EFRR i Funduszu
Spójności
str. 12
Wytyczne JASPERS
5. Podjęto działania mające
na celu zapewnienie
zdolności instytucji
pośredniczących i
beneficjentów do realizacji
projektów
ocenie spełniania warunkowości ex-ante w zakresie transportu”.
To kryterium koncentruje się na zdolności do realizacji projektów.
Wytyczne w zakresie warunkowości ex-ante określają kluczowe
wymogi związane ze zdolnością instytucji pośredniczących
i beneficjentów. KaŜdy z tych wymogów musi zostać uwzględniony
w celu spełnienia warunkowości ex-ante. Wymogi te są wymienione
w Części 4 Załącznika I „listy pozycji do uwzglęnienia przy
ocenie spełniania warunkowości ex-ante w zakresie transportu”.
7.1. Wymogi Planu Dzialań
JeŜeli warunkowość ex-ante nie będzie spełniona (całkowicie lub częściowo), Kraje
Członkowskie będą zobowiązane do opracowania Planu Działań przedstawiającego
działania, które naleŜy podjąć w celu spełnienia warunkowości ex-ante najpóźniej do końca
2016 r. Sytuacja taka moŜe mieć miejsce, jeŜeli Plan Transportowy nie osiągnie
wymaganego poziomu kompletności lub jeŜeli nie zostaną spełnione jakiekolwiek inne
warunki ex-ante,
PoniŜej przedstawiony jest proces decyzyjny związany ze spełnieniem warunkowości exante i potencjalnymi wymogami Planu Działań oraz kolejnej Rundy Oceny dotyczących
Kompleksowego Planu Transportowego:
BIEŻĄCA RUNDA
OCENY
Plan Transportowy jest opracowany
na czas dla potrzeb negocjacji
Programów Operacyjnych (2014)
Przyjęty jako całkowicie
satysfakcjonujący?
TAK
Spełniona
warunkowość
ex-ante
NIE
Plan Działań
KOLEJNA RUNDA
OCENY
spełniający wszystkie wymogi
ukończony jest do czasu spełnienia
warunkowości ex-ante (31.12.2016 r.)
Spełniona
warunkowość
ex-ante
Wykres 7.1: Określenie wymogów Planu Działań związanego z Kompleksowym Planem
Transportowym (źródło: JASPERS)
7.2. Samoocena listy pozycji do uwzględnienia przy ocenie spełniania warunkowości ex-ante
Lista pozycji do uwzględnienia przy ocenie spełniania warunkowości ex-ante w zakresie
transportu moŜe być wykorzystana przez Kraje Członkowskie jako narzędzie do weryfikacji
informacji stanowiących podstawę do spełniania warunkowości ex-ante. Lista do samooceny
str. 13
Wytyczne JASPERS
zawarta jest w załączniku I do niniejszego dokumentu i składa się z 4 części:
Część 1:
Zakres i jakość Kompleksowego Planu Transportowego, w tym jego wkładu
w jednolity europejski obszar transportu
Część 2:
Zgodność z wymogami prawnymi dotyczącymi strategicznej oceny oddziaływania
na środowisko
Część 3:
Identyfikacja odpowiedniej ilości realistycznych i dojrzałych projektów, które mają
być wspierane w ramach EFRR oraz Funduszu Spójności
Część 4:
Zapewnienie zdolności instytucji pośredniczących i beneficjentów do realizacji
projektów
W przypadku wystąpienia braków w tabeli samooceny, przed złoŜeniem dokumentacji kraje
członkowskie powinny dokonać ponownej jej weryfikacji w celu przedstawienia, jakie
działania zostały podjęte, by uzupełnić te luki. MoŜliwe jest równieŜ złoŜenie Planu
Transportowego jako Rundy Oceny i uzupełnienie luk poprzez opracowanie Planu Działań.
str. 14
Wytyczne JASPERS
8.
Opracowanie Planu Działań
8.1. Wstęp
Jak wspomniano w poprzednim rozdziale, jeŜeli warunkowość ex-ante nie zostanie spełniona
(całkowicie lub częściowo), kraje członkowskie zobowiązane będą do opracowania Planu
Działań przedstawiającego działania, które naleŜy podjąć w celu spełnienia warunkowości exante najpóźniej do końca 2016 r. Sytuacja taka moŜe mieć miejsce, jeŜeli Plan Transportowy
nie osiągnie wymaganego poziomu kompletności lub jeŜeli nie zostaną spełnione
jakiekolwiek inne warunki ex-ante,
W rezultacie, w przypadkach, gdy warunkowość ex-ante Planu Transportowego jest
spełniona częściowo, Plan Działań obejmował będzie działania podejmowane w celu
zakończenia kolejnej Rundy Oceny do końca 2016 r., co pozwoli na osiągnięcie wymaganego
poziomu kompletności i jakości Planu (por. rozdział 1). W ten sposób sporządzić będzie
moŜna wstępną listę projektów do realizacji w ramach Programu Operacyjnego, która
zostanie zweryfikowana po zakończeniu kolejnej Rundy Oceny.
PoniŜej zaprezentowane są główne informacje opracowane przez kraje członkowskie, które
naleŜy zawrzeć w Planie Działań. Ustalając zakres informacji przedstawionych w Planie
Działań naleŜy odnieść się do projektu wytycznych dotyczących warunkowości ex-ante,
część II.
8.2. Cykl Planu Transportowego
Plan Działań powinien rozpoczynać się od wyraźnego przedstawienia bieŜącego stanu prac
nad Planem Transportowym. Powinien obejmować streszczenie zakresu Planu, daty jego
opracowania i przyjęcia (jeŜeli ma to zastosowanie) oraz obecnie realizowane działania
w celu weryfikacji Planu Działań lub wdroŜenia jego rekomendacji. Wstęp powinien równieŜ
nawiązywać do poprzednich Planów Transportowych lub Rund Oceny, które są podstawą do
opracowania Planu na aktualną perspektywę finansową.
8.3. Zadania i odpowiedzialność
Opracowanie Planu Transportowego wymaga właściwego zrozumienia wyznaczonych zadań
i odpowiedzialności, które naleŜy określić i udokumentować w Planie Działań. Główne
zadania to:
8.3.1. Opracowanie Planu Transportowego
Określenie organu odpowiedzialnego za opracowanie Planu Transportowego.
Przedstawienie informacji nt. struktury tego organu oraz jego relacji z głównymi
interesariuszami.
Ponadto, Plan Działań powinien określać kluczowych interesariuszy (promotorów
projektu, beneficjentów końcowych, grupy ekspertów, organy administracji
samorządowej, przedstawicieli grup interesów itd.), którzy będą zaangaŜowani
w opracowanie Planu oraz powinien zawierać informację, na czym będzie polegało to
zaangaŜowanie.
8.3.2. Strategiczna Ocena Oddziaływania na Środowisko
Strategiczna Ocena Oddziaływania na Środowisko jest procesem równoległym do
str. 15
Wytyczne JASPERS
i zintegrowanym z procesem opracowania Planu Transportowego, w związku z czym
kaŜda Runda Oceny Planu Transportowego musi uwzględniać wymogi Strategicznej
Oceny Oddziaływania na Środowisko.
Plan Działań musi określać organ odpowiedzialny za przeprowadzenie Strategicznej
Oceny Oddziaływania na Środowisko dla Planu Transportowego. Ponadto, naleŜy
przedstawić informację nt. sposobu przeprowadzenia tej oceny.
8.3.3. Krajowy proces decyzyjny
Plan Działań powinien opisywać proces i organy odpowiedzialne za debatę i przyjęcie
Planu Transportowego po zakończeniu Strategicznej Oceny Oddziaływania na
Środowisko.
8.4. Działania przygotowawcze
Przygotowanie Rundy Oceny Planu Transportowego wymaga podjęcia wielu technicznych
działań wymienionych w pierwszym paragrafie niniejszego dokumentu, który dotyczył
opracowania Planów Transportowych. Plan Działań powinien określać postęp w kaŜdym
z obszarów technicznych oraz powinien prezentować zakładane działania w tych obszarach,
które nie zostały jeszcze zakończone. Harmonogram działań powinien obejmować co
najmniej:
8.4.1. Pomoc Techniczną
JeŜeli do sporządzania Planu Transportowego przewiduje się korzystanie z Pomocy
Technicznej, wówczas naleŜy określić źródła takiej pomocy wraz z informacją
o dostępnym finansowaniu. NaleŜy równieŜ określić harmonogram postępowania
przetargowego związanego z Pomocą Techniczną.
8.4.2. Zebranie danych
Przedstawienie danych, które naleŜy opracować/zebrać dla potrzeb następnej Rundy
Oceny wraz z określeniem metody i częstotliwości opracowywania/zbierania danych.
Jest to równieŜ związane z modelowaniem ruchu. Po zebraniu danych naleŜy
przedstawić ich podsumowanie oraz zastosowanie w Planie Transportowym.
8.4.3. Krajowy Model Transportu oraz Prognoza Rozwoju Ruchu Transportowego
Określenie narzędzi analitycznych, które zostaną przygotowane w celu wsparcia
procesu opracowania Planu Transportowego, np. Krajowy Model Transportu i/lub
wsparcie Modeli Makroekonomicznych. NaleŜy określić podstawę proponowanych
narzędzi analitycznych wraz z docelową funkcją tych narzędzi. Ponadto, Plan Działań
powinien
przedstawiać
informację
dotyczącą
planowanych
postępowań
przetargowych, struktury własności oraz zakresu obowiązków operacyjnych.
Przy wyborze odpowiednich narzędzi analitycznych słuŜących opracowaniu
Kompleksowego Planu Transportowego rekomendowane jest korzystanie
5
z Przewodnika JASPERS w zakresie Modelowania Ruchu .
5
Wytyczne JASPERS dot. oceny (Transport): Wykorzystanie Modeli Transportu w przygotowaniu Planów
Transportowych oraz ocenie projektów, luty 2014
str. 16
Wytyczne JASPERS
Oczekuje się, Ŝe Plan Transportowy będzie wsparty Krajowym Modelem Transportu
Multimodalnego reprezentującego strony popytu i podaŜy, z zachowaniem moŜliwości
dokonania analizy funkcjonalnej wpływu środków transportu na wydajność sieci na
róŜnych poziomach.
8.5. Lista projektów
Wstępna lista projektów uzasadnionych w wystarczającym stopniu w Planie Transportowym
prezentowana jest w kontekście Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. Taka lista
projektów moŜe być zawarta w Planie Działań.
Przy opracowywaniu listy projektów istotne jest rozwaŜenie, czy projekty będą w sposób
wyraźny uwaŜane za „realistyczne i dojrzałe”. Zgodnie z unijnym projektem wytycznych
w zakresie weryfikacji spełniania warunkowości ex-ante, część II, pojęcie „realistyczne
i dojrzałe” określone jest przez następujące kryteria:
“lista projektów obejmująca co najmniej pierwsze trzy lata okresu programowania, tj. lista
projektów, które rozpoczną się w trakcie pierwszych trzech lat, dla których:
1. Opracowano stadium wykonalności (w tym analizę moŜliwości oraz wstępny projekt);
2. Przeprowadzono pozytywną analizę kosztów i zysków społeczno-gospodarczych
(w tym dokładnych szacunków kosztów) prezentującą wykonalność finansową oraz
zapotrzebowanie na publiczne wsparcie finansowe;
3. Dokonano pozytywnej oceny oddziaływania na środowisko oraz innych ocen (m.in.
zgodnie z Dyrektywą Siedliskową oraz Ramową Dyrektywą Wodną), a ich stan
zaawansowania jest wystarczający (tj. zakończono konsultacje społeczne
i uzgodnienia z innymi organami). Ponadto, spodziewane zezwolenie na inwestycję
zostanie wydane bez pozostawienia nierozwiązanych kwestii środowiskowych;
4. Wyjaśniono kwestię pomocy publicznej;
5. Stworzono szczegółowy harmonogram określający procedury przetargowe
(zaproszenie do składania ofert musi nastąpić zgodnie z harmonogramem)
i procedury związane z uzyskaniem zezwoleń (powinny być gotowe,
np. wywłaszczenia gruntów winny być zaawansowane i zakończone odpowiednio
przed rozpoczęciem prac).”
NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe wytyczne warunkowości ex-ante nawiązują do „co najmniej” pierwszych
trzech lat. W gestii krajów członkowskich pozostaje określenie okresu, w ciągu którego
projekt stanie się „realistyczny i dojrzały”, jednak zgodnie z wytycznymi celem powinien być
co najmniej koniec 2016 r. Według JASPERS okres powyŜej 3 lat w większości przypadków
będzie konieczny, aby projekty były „realistyczne i dojrzałe”, natomiast koniec 2020 r. będzie
przyjęty przez większość krajów członkowskich jako moment docelowy, kiedy to projekty
staną się „dojrzałe”.
Projekty które spełnią powyŜsze kryteria w bieŜącym okresie programowania powinny zostać
wyróŜnione na liście projektów jako „realistyczne i dojrzałe”. Wszystkie projekty ubiegające
się o dofinansowanie w ramach perspektywy 2014-2020, które jeszcze nie spełniają
powyŜszych kryteriów (tj. projekty, w ramach których budowy rozpoczną się po 2020 r.),
powinny zostać sklasyfikowane jako „indykatywne” i być weryfikowane podczas Rund Oceny
Planu Transportowego.
NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe projekty mogą ulegać zmianom wraz z korektami Planu
Transportowego dokonywanymi podczas Rundy Oceny. Ponadto, studium wykonalności
moŜe przedstawiać nieprzewidziane dotychczas wyzwania w ramach danego projektu, co
moŜe wymagać weryfikacji listy projektów w ramach Planu Transportowego.
str. 17
Wytyczne JASPERS
Lista projektów wskazanych do realizacji w perspektywie 2014-2020 powinna obejmować
następujące informacje:
1. Tytuł projektu, jego lokalizację oraz krótki opis;
2. Nazwę głównego organu oraz innych interesariuszy zaangaŜowanych w projekcie;
3. Udowodnienie zgodności z Planem Transportowym (warunkowość ex-ante), która
powinna być spójna z wnioskami z pierwszej Rundy Oceny Planu Transportowego;
4. Zakładane źródła finansowania i wydatki;
5. Realny harmonogram obejmujący daty:
•
zakończenia studium wykonalności, w tym analizy kosztów i korzyści;
•
spełnienia warunków pomocy publicznej i wdroŜenia koniecznych wymogów;
•
zakończenia oceny/ocen oddziaływania na środowisko i uzyskanie decyzji
środowiskowej/-ych;
•
spełnienia wszystkich wymogów związanych z planowaniem przestrzennym;
•
uzyskania zezwoleń, m.in. pozwoleń na budowę;
•
rozpoczęcia absorpcji środków Unii Europejskiej;
•
uruchomienia głównego przetargu na roboty budowlane;
•
podpisania umowy na roboty budowlane;
•
zakończenia robót budowlanych;
6. Przewidywalne ryzyka związane z wdraŜaniem projektu w danym okresie
programowania, które powinny uwzględniać:
•
•
•
•
•
zwiększenie kosztów, w szczególności gdy nie są one wystarczająco jasno
zdefiniowane lub niezgodne z normami międzynarodowymi;
ryzyka projektowe/techniczne, które mogą obejmować takie scenariusze, gdy
warunki nie są wystarczająco jasno zdefiniowane, gdy projekt bazuje na
innych elementach, które dopiero zostaną zbudowane zgodnie z odrębnymi
umowami, lub gdy korzysta się z nieprzetestowanych materiałów lub
rozwiązań projektowych;
ryzyka związane z planowaniem, takie jak bazowanie na innych projektach,
konflikt pomiędzy nimi lub niejasne wymogi prawne;
ryzyka związane z sytuacją prawną, m.in. z wywłaszczeniami; oraz
ryzyka związane z postępowaniem przetargowym i udzieleniem zamówienia,
np. wynikające z sytuacji rynkowej, prawa zamówień publicznych lub
warunków uzyskania dofinansowania.
Przykładowa lista projektów przedstawiona jest w Załączniku II.
8.6. Zdolność instytucji pośredniczących i beneficjentów
Plan Działań musi określać najwaŜniejsze braki dotyczące zdolności podmiotów do realizacji
projektów, w tym instytucji zarządzających, certyfikujących oraz kontrolnych, jak równieŜ
instytucji pośredniczących, promotorów projektu (podmiotów opracowujących i wdraŜających
projekt) oraz beneficjentów końcowych. NaleŜy równieŜ odnieść się do organów
odpowiedzialnych za wydanie decyzji o warunkach zabudowań, decyzji środowiskowych,
pozwoleń na budowę oraz innych instytucji i podmiotów.
Następnie naleŜy zidentyfikować i przedstawić konkretne działania mające na celu poprawę
tej zdolności, wraz z jasnym harmonogramem realizacji tych działań.
Nie zawsze moŜliwa jest identyfikacja wszystkich braków w zdolności do realizacji projektów
lub wynikających z nich działań wzmacniających potencjał instytucjonalny na tym etapie.
W takich przypadkach, Ocena Braków i Działania Wzmacniające Potencjał Instytucjonalny
powinny być określone w Planie Wzmacniania Potencjału Instytucjonalnego. Harmonogram
str. 18
Wytyczne JASPERS
i odpowiedzialność za opracowanie Planu Wzmacniania Potencjału naleŜy określić w Planie
Działań.
8.7. Kamienie milowe warunkowości ex-ante
Kluczowym wymogiem Planu Działań jest to, by wszelkie działania były realizowane zgodnie
z harmonogramem w celu efektywnego monitorowania postępów w spełnianiu
warunkowości ex-ante. Dlatego teŜ harmonogram działań wraz z informacją o podmiocie
odpowiedzialnym za jego przestrzeganie powinny być jasno określone w Planie Działań.
Harmonogram powinien być na tyle szczegółowy, aby umoŜliwić odpowiednie przypisanie
zadań. PoniŜej przedstawiony jest przykładowy harmonogram działań, który jednak będzie
się róŜnił w zaleŜności od scenariuszy i krajów, w których jest wdraŜany.
Tabela 8-1: Harmonogram zadań, który naleŜy zawrzeć w Planie Działań
Zadanie
Podmiot
odpowiedzialny
Data
zakończenia
Ukończenie Planu Transportowego
Publikacja Planu Transportowego, w tym SOOŚ
Przyjęcie Planu Transportowego
Kompleksowy Plan Transportowy (następna Runda Oceny)
Postępowanie w sprawach przyznania pomocy technicznej
Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko
Zebranie danych
Krajowy Model Transportowy
Określenie zakresu
•
•
Udzielenie zamówienia publicznego (jeŜeli nie
jest objęte pomocą techniczną)
Ukończenie Planu Transportowego
•
Publikacja Kompleksowego Planu Transportowego, w tym
SOOŚ
Przyjęcie Kompleksowego Planu Transportowego
Plan wzmacniania potencjału administracyjnego i technicznego instytucji
Raport nt. oceny braków
Plan wzmacniania potecjału
Zachęca się, by kraje członkowskie dodawały kolejne szczegółowe kamienie milowe, które
uwaŜa się za konieczne w celu pełnego opisu procesu.
str. 19
Wytyczne JASPERS
Lektura uzupełniająca
Projekt wytycznych w zakresie weryfikacji spełniania warunkowości ex-ante, część I i II, KE
http://ec.europa.eu/regional_policy/information/guidelines/index_en.cfm
Wytyczne Jaspers (Transport): Wykorzystanie Modeli Transportowych w Planowaniu
Transportu i Ocenie Projektów: luty 2014
http://www.jaspers-europa-info.org
str. 20
Wytyczne JASPERS
Załącznik I
Lista pozycji do uwzględnienia przy ocenie spełniania warunkowości ex-ante
w zakresie transportu
str. 21
WWytyczne JASPERS
SAMOOCENA: LISTA POZYCJI DO UWZGLĘDNIENIA PRZY OCENIE SPEŁNIANIA WARUNKOWOŚCI EX-ANTE W ZAKRESIE TRANSPORTU
CZĘŚĆ 1: POZYCJE/PUNKTY, KTÓRE MA OBEJMOWAĆ PLAN TRANSPORTOWY
1.0 Ogólne
6
Harmonogram Planu
Cały sektor transportu
NiezaleŜne od dofinansowania
Intermodalność/współmodalność
7
Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko
(zaangaŜowanie władz publicznych)
Uwzględniona polityka krajowa i unijna
8
Uwzględnione planowanie przestrzenne
Inne plany sektorowe (np. rozwój gospodarczy i
społeczny, turystyka, przemysł, handel i usługi,
logistyka, zdrowie, odpady, itp.) – proszę określić
SEKTOR
TAK/NIE
UWAGI
SEKTOR
TAK/NIE
UWAGI
SEKTOR
TAK/NIE
UWAGI
SEKTOR
TAK/NIE
UWAGI
SEKTOR
TAK/NIE
UWAGI
1.1 Dane
Drogowy, w tym
regionalny transport
publiczny-autobusy
Kolej
TAK/NIE
UWAGI
TAK/NIE
UWAGI
Żegluga śródlądowa, w
tym transport
publiczny
TAK/NIE
UWAGI
Morski, w tym
transport publiczny
TAK/NIE
UWAGI
Lotniczy
TAK/NIE
UWAGI
Obszary funkcjonalne,
w tym transport
drogowy i kolejowy,
transport o zerowej
emisji9
TAK/NIE
UWAGI
Dokonana analiza jakości i kompletności danych 10
1.2 Analiza
Organizacja (w tym struktura instytucjonalna)
Zasoby ilościowe infrastruktury (na kaŜdą modalność)
Jakość infrastruktury11
Zasoby ilościowe taboru (na kaŜdą kategorię)
Jakość taboru12
Aktualny model systemu transportowego13
Prognozowany model systemu transportowego14
15
Dostępność
16
Przepustowość
17
Funkcjonalność
str. 22
WWytyczne JASPERS
Bezpieczeństwo
Interoperacyjność transportu towarowego
Interoperacyjność transportu pasaŜerskiego
18
Równy dostęp dla wszystkich pasaŜerów
Problemy w działalności operacyjnej
Hałas/wibracje
Łagodzenie zmian klimatycznych19
Dostosowanie do zmian klimatycznych20
Efektywność energetyczna i wykorzystanie OZE
Natura 2000
Konserwacja
Inteligentny System Transportowy (ITS)
1.3 Cele
Cele są multimodalne
Cele są jasno sformułowane
Cele połączone z analizami
Cele są wyraŜalne ilościowo
Wskaźnik produktu i rezultatu (w tym sytuacja
wyjściowa i docelowa)
1.4 Działania
Organizacyjne21
Operacyjne (w tym ITS)22
Infrastrukturalne23
Działania połączone z celami
Ocena działań pod kątem zgodności ze strategią i
celami („zielony˝, „Ŝółty˝, „czerwony˝)24
Wnioski do dalszych procedur środowiskowych
6
Rekomendacja: powinien wykraczać poza 2020 r. (rekomendowany jest okres powyŜej 20 lat)
Intermodalność = organizacyjna, operacyjna i fizyczna integracja gałęzi transportu. Współmodalność oznacza zrównowaŜoną multimodalność uwzględniającą ogólne potrzeby danych gałęzi transportu.
Głównie transport (np. Biała Księga, Techniczne Specyfikacje Interoperacyjności itd.) lecz nie tylko, np. Europa 2020 i inne związane ze środowiskiem i energetyką, rozwojem gospodarczym itp. – proszę wskazać
9
Analiza obszarów funkcjonalnych moŜe być wykonana w kontekście Planu Krajowego lub moŜe wynikać z odpowiednich planów lokalnych i regionalnych
10
Dane = szeroki zakres danych wejściowych i informacji dla potrzeb Planu. Mogą być istniejące lub przygotowane ad-hoc
11
Jakość pod kątem uwzględnienia kwestii wieku, niezawodności, dostępności itd. (RAMS)
12
Jakość pod kątem uwzględnienia kwestii wieku, niezawodności, dostępności itd. (RAMS)
13
Model systemu transportowego powinien być oparty na relacjach i być multimodalny (powinien obejmować wszystkie kategorie)
14
Model powinien zawierać moduł prognozowanego systemu transportowego (4-etapowy dla osób i 4-5 etapowy dla towarów)
15
Powinna być oparta na modelu obejmującym np. czas podróŜy pomiędzy głównymi węzłami, dostępność usług itd.
16
MoŜe obejmować ocenę przepustowości wąskich gardeł, np. zatorów drogowych i kolejowych
17
Ocena funkcji, którą aktualnie spełnia sieć/usługa transportowa w ogólnym systemie transportowym (np. w oparciu o typologię podróŜnych/potoków pasaŜerskich, itp..)
18
Dostępność dla pasaŜerów o obniŜonej sprawności i inne wymogi
19
Głównie emisji gazów cieplarnianych
20
Głownie trwałość infrastruktury
21
np. systemy biletowania, stowarzyszenia przewoźników, zharmonizowanie rozkładów jazdy, nowe podejście do koordynacji transport publicznego, zmiany systemowe w procesie planowania projektowego, itd.
22
np. likwidacja lub wprowadzenie nowych przystanków i dworców, zmiana tras, zmiany w zakresie taboru i zarządzania ruchem, itd.
23
np. rozbudowa/renowacja/poprawa jakości sieci, zwiększenie przepustowości, prędkości projektowej, zmiana układu przystanków i dworców, itd.
24
Zielone = działania (juŜ) potwierdzone; Ŝółte = działania wymagające dalszej analizy w celu potwierdzenia/anulowania (np. na kolejnym etapie opracowania Planu lub poprzez konkretne analizy ad-hoc); czerwone = działania anulowane
7
8
str. 23
WWytyczne JASPERS
CZĘŚĆ 2:ZGODNOŚĆ Z WYMOGAMI PRAWNYMI DOTYCZĄCYMI STRATEGICZNEJ OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
2.0 Ogólne
Zgodność z wymogami
TAK/NIE
UWAGI (ODNIESIENIE DO KONKRETNYCH RAPORTÓW)
Opracowany został Raport Środowiskowy, w którym
zidentyfikowano, opisano oraz oceniono istotne skutki
wdroŜenia Planu lub jego master planu oraz
alternatywne rozwiązania uwzględniające cele i
zakres geograficzny Kompleksowego Planu
Transportowego lub jego master planu.
Wstępny projekt Planu lub master planu oraz Raport
Środowiskowy zostały udostępnione opinii publicznej
oraz organom odpowiedzialnym za kwestie
środowiska, które zostały wyznaczone przez kraje
członkowskie, na które oddziaływać będą wdraŜane
plany.
W przypadku moŜliwych skutków transgranicznych,
wstępny projekt lub master plan oraz Raport
Środowiskowy zostały przekazane do odpowiedniego
kraju członkowskiego, na który oddziaływać będą
wdraŜane plany.
Raport Środowiskowy oraz opinie wyraŜone w trakcie
konsultacji społecznych (równieŜ transgranicznych)
zostały w odpowiednim stopniu uwzględnione przy
opracowywaniu Kompleksowego Planu
Transportowego lub jego master planu.
Po przyjęciu Planu lub jego master planu organy
posiadające kompetencje w zakresie ochrony
środowiska, opinia publiczna oraz kraje członkowskie,
z którymi przeprowadzono konsultacje, są
informowani o: przyjęciu Planu lub jego master planu,
przepisach określonych w Artykule 9(1) Dyrektywy
ws. Oceny Oddziaływania na Środowisko oraz o
działaniach dotyczących monitoringu określonych w
Artykule 10 tejŜe Dyrektywy.
str. 24
WWytyczne JASPERS
PART 3: REALISTYCZNE I DOJRZAŁE RAMY PROJEKTU
3.0 Ogólne
Opracowanie tabeli zawierającej:
TAK/NIE
Lista projektów priorytetowych (analizy, aktualizacje
lub prace) przewidzianych do realizacji w trakcie
okresu programowania, które wymagają wsparcia z
EFRR lub Funduszu Spójności
Nazwa organów lub interesariuszy zaangaŜowanych
w zarządzanie projektem, zakładane wydatki i plan
finansowy
Realistyczny harmonogram projektu określa daty
ukończenia stadium wykonalności, analizy kosztów i
korzyści, procedur związanych z oceną oddziaływania
na środowisko oraz procedur związanych z
postępowaniem przetargowym, uzyskaniem zezwoleń
oraz uzyskaniem pomocy publicznej (w przypadku
duŜych projektów dla kaŜdej fazy)
CZĘŚĆ 4: DZIAŁANIA ZAPEWNIAJĄCE ZDOLNOŚĆ DO REALIZACJI PROJEKTU
4.0 Analiza wąskich gardeł oraz wdroŜenie działań zapobiegawczych (gdy stosowne)
Opis bieŜących działań mających na celu
zapewnienie zdolności instytucji pośredniczących
i beneficjentów do realizacji projektu w oparciu o
analizę wąskich gardeł i słabych stron instytucji
pośredniczących i beneficjentów, obejmujący:
Postępowania przetargowe (w tym zamówienia z
wolnej ręki, nieprawidłowości)
TAK/NIE
Spełnienie wymogów środowiskowych
Opracowanie i nadanie priorytetów dojrzałym ramom
projektu
Zarządzanie finansowe projektu
Finansowanie utrzymania i działalności operacyjnej
str. 25
WWytyczne JASPERS
ObciąŜenia administracyjne i biurokracja
Zarządzanie złoŜonymi systemami (np. ETCT-ERMS,
VTMIS, RIS, elektronicznymi usługami morskimi,
systemem zarządzania ruchem powietrznym).
4.1 Inne działania
Działania powinny obejmować:
TAK/NIE
Szkolenia i odpowiednie procedury wewnętrzne
mające na celu monitoring i identyfikację
potencjalnych opóźnień oraz zapewnienie płynnej i
efektywnej procedury przetargowej
System wczesnego ostrzegania identyfikuje i
rozwiązuje problemy sygnalizowane przez instytucje
pośredniczące oraz beneficjentów przy realizacji
projektu
W przypadku zablokowania projektu odpowiednie
programy pomocowe sprawnie wspierają
beneficjentów na etapie przygotowania i realizacji
projektów
str. 26
WWytyczne JASPERS
Załącznik II
Lista projektów
str. 27
Odniesienie
(odniesienie do
Planu
Transportowego,
gdy stosowne)
Tytuł
projektu
Lokalizacja
projektu
Opis
projektu
Organ
wiodący
Inni główni
interesariusze
Zgodność z
Planem
Transportowym
Tak=zielony
MoŜe=Ŝółty
Nie=czerwony
(odniesienie do
raportów
technicznych, gdy
stosowne)
Zakończenie projektu
Podpisanie umowy na roboty budowlane (początek
prac)
Uruchomienie przetargu na roboty budowlane
Rozpoczęcie absorpcji środków UE
Uzyskanie pozwolenia na budowę
Źródła finansowania i
przewidywane wydatki
Spełnienie wymogów związanych z planowaniem
przestrzennym
Zakończenie oceny oddziaływania na środowisko
Dofinansowanie z Instrumentu Łącząc Europę (w mln
Euro)
Ukończone i pozytywne studium wykonalności i analiza
kosztów i zysków, wybrane optymalne rozwiązanie,
konieczność dofinansowania z UE
Wyjaśnione kwestie pomocy publicznej / zakończone
procedury notyfikacyjne
Dofinansowanie z PO Transport 2014-2020 (w mln
Euro)
Dofinansowanie z PO Transport 2007-2013 (w mln
Euro)
Wyniki rundy
oceny
Dofinansowanie ze źródeł spoza UE (w mln Euro)
Odpowiedzialność
Kwalifikowalność do wsparcia z jakich funduszy?
Szczegóły projektu
Całkowity koszt inwestycji bez VAT (w mln Euro)
WWytyczne JASPERS
Plan Działań: Wzór listy projektów
Harmonogram
Ryzyka
Ryzyka związane z
wdraŜaniem projektu
w trakcie
perspektywy
finansowej
(odniesienie do
raportów
technicznych,
gdy stosowne)
str. 28

Wytyczne JASPERS całość_PL

Transkrypt

Podobne dokumenty

a.31 - Praktyczne, TT-Logistic

A HEURISTIC APPROACH TO THE DAILY DELIVERY

tutaj - OTTIMA

Biuletyn - Curiculum Vitae

Tłumaczenie robocze wywiadu z asystentem języka francuskiego

Document 485973