Twoje centrum 2/00

issn 1506-7378
nr
(7)
lato
2000
kwartalnik 1 wydawca: LUX MED sp. z o.o.
Alergia:
Choroba
cywilizacji
Sezon
na kleszcze
Telefony
komórkowe
a zdrowie
W plenerze:
LUX MED
na mi´dzynarodowych
zawodach
windsurfingowych
SpecjaliÊci:
LARYNGOLOGIA
Szanowni Paƒstwo!
Nadesz∏o bardzo goràce, przedwczesne lato.
Dotychczas kojarzy∏o si´ ono zawsze z perspektywà odpoczynku i urlopu. W roku bie˝àcym lato
zaskoczy∏o nas ca∏kowicie. Praktycznie nie by∏o
wiosny, a wi´c tej pory roku, w której adaptujemy
si´ do zmienionych warunków pogodowych.
Spowodowa∏o to, ˝e bardziej ni˝ w przesz∏oÊci
jesteÊmy zm´czeni, cz´sto podenerwowani i ma∏o
tolerancyjni wobec innych i siebie, ˝e „tracimy
dystans” do wielu codziennych problemów.
W tym roku zapowiada si´ nam tak˝e goràce
„lato polityczne”. Rozpoczynajà si´ dwie (?)
istotne kampanie, majàce na celu wybór Prezydenta RP i w nied∏ugiej przysz∏oÊci tak˝e nowego
Parlamentu i Rzàdu.
Jedynà z istotnych przes∏anek decydujàcych
o nowych wyborach sà dotychczasowe dokonania
sprawujàcych w∏adz´.
W 1999 roku rozpocz´to reformowanie ochrony zdrowia. Aktualnie w∏aÊnie ta reforma jest
najbardziej krytykowana i w odczuciu powszechnym, przynios∏a wi´cej z∏ego ni˝ dobrego.
Wszyscy przyzwyczailiÊmy si´, ˝e sprawy naszego zdrowia sà bardzo wa˝ne i wymagajà
równego traktowania, niezale˝nie od naszej sytuacji materialnej, majàtku Paƒstwa, kosztów leczenia.
W efekcie przekszta∏cenia Paƒstwa z socjalistycznego, opiekuƒczego na kapitalistyczne, podlegajàce
prawom rynku, równie˝ w tej dziedzinie nastàpi∏y zmiany. Na razie niewielkie, ale w niedalekiej
przysz∏oÊci mogà one byç wi´ksze i dla du˝ej cz´Êci spo∏eczeƒstwa bardzo dotkliwe. Po prostu
opieka medyczna i leczenie kosztujà bardzo du˝o, im wy˝szy jest jej poziom, tym wi´ksze muszà byç
ponoszone na nià nak∏ady. Powo∏ane w wyniku reformy kasy chorych sta∏y si´ g∏ównie instytucjami
finansowo-rozdzielczymi – kontraktujàcymi us∏ugi u ró˝nych wykonawców. Zrozumia∏ym jest, ˝e sà
one zainteresowane jak najwi´kszà iloÊcià us∏ug, mo˝liwie najtaƒszych. I tutaj dochodzimy do jednej
z istotnych przyczyn niepowodzenia reformy – to, co tanie, cz´sto nie mo˝e byç dobre i nowoczesne.
Trzeba dokonywaç trudnych wyborów.
Z drugiej strony Kasy Chorych dysponujà ograniczonymi Êrodkami finansowymi. Sà one pochodnà zarobków tych wszystkich ludzi, którzy pozostajà pod opiekà Kasy. I ju˝ tutaj nast´puje
zjawisko zró˝nicowania mo˝liwoÊci poszczególnych Kas Chorych. Zupe∏nie inne Êrodki, w przeliczeniu
na ubezpieczonego, ma np. najbogatsza Mazowiecka Regionalna Kasa Chorych, która uzyskuje
sk∏adki od wi´kszej liczby pracujàcych (najni˝sze bezrobocie w Polsce), a do tego zarabiajàcych
wyraênie wi´cej, ni˝ w innych województwach (np. podlaskim). Dochodzi do tego zupe∏nie
inna sytuacja materialna placówek s∏u˝by zdrowia – poniewa˝ w Warszawie i województwie
mazowieckim jest znacznie wi´cej w pe∏ni wyposa˝onych, nowoczesnych placówek medycznych,
odziedziczonych po „starym systemie”, ni˝ w innych regionach Polski. Wynika wi´c z tego, ˝e
system równej procentowo sk∏adki, której wielkoÊç cz´sto nie przystaje do rzeczywistych potrzeb,
nie jest spo∏ecznie sprawiedliwy.
W opiece medycznej najwi´ksze znaczenie ma fachowoÊç lekarza, piel´gniarki oraz dost´pnoÊç
do us∏ug. W naszym kraju cz´sto do tego dochodzi tak˝e komfort – a w przypadku szpitala
– zakwaterowanie i wy˝ywienie. I tutaj wyraênie trzeba powiedzieç, ˝e te elementy nie majà ju˝ zwiàzku
z egalitaryzmem opieki medycznej. Nie tylko w Polsce, ale we wszystkich krajach Êwiata. Dlatego
te˝ wsz´dzie istnieje partycypacja finansowa pacjenta, bàdê bezpoÊrednia, bàdê za poÊrednictwem
towarzystwa ubezpieczeniowego. I od tego nie ma, niestety, odwrotu. Im wy˝sze b´dà koszty
leczenia, tym wi´cej b´dziemy do niego dop∏acaç.
Trzeba te˝ sobie uÊwiadomiç, ˝e w wi´kszoÊci krajów prywatne ubezpieczalnie medyczne
partycypujà, i to wcale nie w ma∏ym stopniu, w systemach publicznej opieki medycznej – np.
poprzez dotowanie jej w kwotach idàcych w miliardy dolarów. W ten sposób poprawiajà warunki
leczenia wszystkim obywatelom. Wydaje si´, ˝e takie rozwiàzania powinny byç szybko rozwa˝one
tak˝e w Polsce.
Ministerstwo Zdrowia nie mo˝e zamieniç si´ w detalist´ decydujàcego o tym u kogo
zakontraktowaç niektóre us∏ugi, tzw. ponadstandardowe, lecz musi prowadziç prawdziwà
polityk´ zdrowotnà.
Oby to nasze goràce, tak˝e politycznie lato, da∏o poczàtek prawdziwym zmianom w podejÊciu
do problemów majàcych znaczenie dla nas wszystkich.
Z wyrazami szacunku
Warszawa, czerwiec 2000
Wydawca:
LUX MED sp. z o.o.
02-634 Warszawa; ul. Rac∏awicka 132b
dr n. med. Wojciech Paw∏owski
Prezes Zarzàdu LUX MED
Recepcja –
646 99 99, 627 00 10
Sekretariat
– 845 57 57, 646 99 77
Dzia∏ Marketingu i Reklamy – 646 99 78
Fax
646 99 90
Proponujemy:
Lato. Ciep∏o, wilgotno. Kwitnà trawy,
roÊnie wszystko, co mo˝e. A my mamy katar,
lecz nie zwyczajny: a l e r g i c z n y! Na
dodatek gryzie nas kleszcz. I psa te˝.
Natura nas nie lubi.
Mo˝e musi si´ jakoÊ broniç?
Polecamy szczególnej uwadze Paƒstwa
obszerny blok materia∏ów alergologicznych
i laryngologicznych. Wszystko dlatego, abyÊmy zdrowi byli!
na stronie 2 i 3
Alergia – choroba cywilizacji. Rozwój odbywajàcy si´ kosztem Êrodowiska naturalnego powoduje pojawienie si´
nowych problemów zdrowotnych. W spo∏eczeƒstwach krajów wysoko rozwini´tych coraz
cz´Êciej wyst´pujà choroby alergiczne…
Ponadto: flesz, czyli jak zwykle zdj´cia
i informacje o imprezach, w których uczestniczyliÊmy.
na stronach 4, 6, 7 i 9
Ocenia si´, ˝e obecnie zmianami alergicznymi dotkni´tych jest oko∏o 30 proc.,
a w niektórych populacjach nawet do 50
proc. osób.
O laryngologii, alergologii i wszelkich z tym
zwiàzanych problemach rozmawiamy z prof.
dr hab. med. Grzegorzem Janczewskim i z prof. dr hab. med. Dariuszem
Jurkiewiczem.
Ponadto: Nasi specjaliÊci, laryngolodzy i alergolodzy.
na stronie 10
Lato – to sezon na kleszcze, niestety…
Kleszcz mo˝e przebywaç na potencjalnym
˝ywicielu do 24 godzin zanim ukàsi. Jak si´
broniç? I dlaczego?
na stronie 11
Telefon komórkowy. Potrzebny,
ale czy zdrowy? Próba odpowiedzi.
na stronie 12
Z wiedzà w XXI wiek… zebra∏
dla Paƒstwa dr n. med. Marek Jarecki.
Warto wiedzieç!
Zdj´cia: Joanna Staniszewska, Maciej Glinicki,
Jacek Kucharczyk, Micha∏ Wielecki, Foxx™.
Projekt/DTP: M.R. Makowski/Pracownia
Druk: AGPOL
numer
lato
strona
6(7)
2000
1
Minione miesiàce
by∏y dla nas wyjàtkowo pracowite. ByliÊmy obecni na wielu
wa˝nych, interesujàcych imprezach, zabezpieczajàc je pod wzgl´dem
medycznym. Organizatorzy turniejów sportowych, targów, konferencji,
pikników, koncertów muzycznych – zwracali si´ w∏aÊnie do nas
z proÊbà o zapewnienie opieki medycznej,
co zresztà czyniliÊmy z wielkà przyjemnoÊcià.
A oto wykaz imprez, w których braliÊmy udzia∏:
2 XX Mi´dzynarodowe Targi Farmaceutyczne „Lek w Polsce"
30-31 maja; PKiN
2 Mi´dzynarodowy Turniej Tenisowy WARSAW CUP by HEROS
6-14 czerwca; Warszawianka
2 Targi KADRY 2000
13 kwietnia; PKiN
2 Windsurfing ERA GSM Cup
20-21 maja; Warszawa, Port ˚eraƒski
2-4 czerwca; Sopot
2 Piknik pracowników Centrali PZU S.A.
3 czerwca; Promenada Country Club
2 Warszawski Turniej Mini-Tenisa „Tenis Dzieciom",
organizowany przez Towarzystwo Wspierania Inicjatyw Gospodarczych
Oddzia∏ Warszawski
3 czerwca; plac Defilad
2 Koncert charytatywny Zespo∏u PieÊni i Taƒca Mazowsze,
organizowany przez Fundacj´ Rozwoju Gospodarki Ekologicznej
4 czerwca; Sala Kongresowa PKiN
Musimy si´ tak˝e pochwaliç, ˝e LUX MED zosta∏ wybrany
do zapewnienia opieki medycznej twórcom filmu QUO VADIS.
Nasz lekarz, dr Celina Romiszowska, wyjecha∏a z ekipà filmowà
na zdj´cia do Tunezji i Francji.
W nast´pnym numerze kwartalnika „Twoje Centrum"
przeka˝emy Paƒstwu wi´cej szczegó∏ów na ten temat.
Wspó∏czesna medycyna potrafi skutecznie leczyç wiele
chorób, jednak rozwój cywilizacji odbywajàcy si´ kosztem
Êrodowiska naturalnego powoduje pojawienie si´ nowych
problemów zdrowotnych. W spo∏eczeƒstwach krajów wysoko
rozwini´tych poza wzrostem zachorowaƒ na choroby uk∏adu
krà˝enia i nowotwory, coraz cz´Êciej wyst´pujà choroby
alergiczne.
Alergia – z poj´ciem tym albo zetkn´liÊmy si´ w sposób
dos∏owny na w∏asnej skórze, albo wÊród naszych znajomych
lub rodziny.
Czym jest alergia?
Jest to nieprawid∏owa reakcja organizmu (g∏ównie w postaci wysypki
na skórze, dusznoÊci, kataru) na zetkni´cie si´ z jakàÊ substancjà.
Substancja uczulajàca nazywana jest alergenem. Alergenem mogà byç
py∏ki roÊlin, kurz, sierÊç zwierzàt, kosmetyki itd.
Choroby alergiczne wyst´pujà coraz cz´Êciej, co jest wiadome
nawet dla laika. Zwiàzek pomi´dzy rozwojem gospodarczym a wzrostem
zachorowaƒ na te choroby jest niezaprzeczalny i naukowo dowiedziony.
Profesor M. Optu∏owicz, ju˝ w 1939 roku, w pracy pod tytu∏em „O
nie˝ycie py∏kowym” pisa∏:
„W ostatnich dziesiàtkach lat liczba zachorowaƒ na nie˝yt py∏kowy jest znaczna i dochodzi do 1 proc. ogólnej liczby mieszkaƒców.
Nie da si´ wykluczyç, ˝e w du˝ej mierze wp∏ywa na to obecny
goràczkowy tryb ˝ycia”.
Przyjmuje si´, ˝e co dziesi´ç lat podwaja si´ liczba ludzi chorujàcych
na to schorzenie.
Najcz´Êciej wyst´pujàcà chorobà alergicznà jest py∏kowica, czyli
uczulenie na py∏ki roÊlin (traw, drzew, chwastów). Objawy py∏kowicy
to: katar, kichanie, ∏zawienie oczu. Nale˝y pami´taç, ˝e u 60 proc.
nie leczonych alergików rozwija si´ ona w najci´˝szà postaç, czyli w
astm´ oskrzelowà. Ocenia si´, ˝e na py∏kowic´ cierpi 10 – 20 proc.
populacji. Pomimo ˝e nie zagra˝a ona bezpoÊrednio ˝yciu chorego,
to stanowi powa˝ny problem spo∏eczny. Cz´stoÊç wyst´powania
py∏kowicy w populacji polskiej jest zbli˝ona do notowanej w krajach
Europy Zachodniej. Oznacza to, ˝e na ró˝ne postacie tej choroby cierpi
co najmniej cztery miliony Polaków. WÊród tej grupy 30 – 50 proc.
stanowià osoby w wieku produkcyjnym, prowadzàce aktywny tryb ˝ycia,
uczàce si´, studiujàce lub pracujàce. Ka˝dego roku w sezonie pylenia
drzew, traw, chwastów (od lutego do paêdziernika) chorzy ci pracujà
i uczà si´ mniej wydajnie lub przebywajà na zwolnieniach lekarskich.
W okresie wyst´powania ostrych objawów chorobowych ograniczona
jest mo˝liwoÊç wykonywania codziennych obowiàzków, upoÊledzona
zdolnoÊç koncentracji, co w skrajnych przypadkach mo˝e byç przyczynà
wypadków przy pracy lub kolizji w ruchu drogowym. Równie˝ ogromnym
problemem sà koszty absencji w pracy i w szkole.
Wyst´powanie py∏kowicy zale˝y zarówno od ska˝eƒ Êrodowiska
naturalnego jak i od czynników genetycznych.
Czynniki genetyczne
Od dawna obserwowano, ˝e alergia wyst´puje rodzinnie. Dzisiaj
spostrze˝enia te zosta∏y potwierdzone badaniami genetycznymi. Okazuje
si´, ˝e wiele genów jest odpowiedzialnych za produkcj´ czynników
potrzebnych do wywo∏ania reakcji alergicznej. Je˝eli obydwoje rodzice
majà takie same dolegliwoÊci alergiczne to prawdopodobieƒstwo
pojawienia si´ alergii py∏kowej u dziecka jest bardzo du˝e i wynosi oko∏o
80 proc. Tylko u 5 – 20 proc. pacjentów z alergià py∏kowà nie mo˝na
ustaliç t∏a genetycznego. Chorzy ci, sà to osoby, u których du˝à rol´ w
pojawieniu si´ schorzenia odegra∏o Êrodowisko.
˘
A oto ekipa medyczna LUX MED-u w pe∏nej krasie. Z zapartym
tchem obserwujemy zawody windsurfingowe, gotowi w ka˝dej chwili do
udzielenia pomocy zbli˝ajàcym si´ do brzegu zawodnikom.
numer
lato
strona
6(7)
2000
2
Czynniki Êrodowiskowe
Do czynników Êrodowiskowych u∏atwiajàcych alergizacj´ nale˝à:
ozon, formaldehyd, SO2, NO2, py∏y przemys∏owe, powszechnie stosowane
konserwanty, Êrodki czystoÊci i kosmetyki.
Ozon – dzia∏a dra˝niàco na b∏on´ Êluzowà dróg oddechowych i
spojówek. Powstaje w rezultacie z∏o˝onych reakcji fotochemicznych
pomi´dzy lotnymi substancjami organicznymi, tlenkiem azotu i Êwiat∏em
s∏onecznym. Reakcje te przebiegajà szczególnie intensywnie latem, w
du˝ych aglomeracjach miejskich, kilka godzin po porannym szczycie
Alergia
– choroba cywilizacji
nat´˝enia ruchu samochodowego. Wi´kszoÊç zwiàzków uczestniczàcych
w powstawaniu ozonu pochodzi ze spalin samochodowych, emisji
przemys∏owych oraz farb olejowych. Kserokopiarki i drukarki laserowe
sà êród∏em tego gazu w biurach.
Formaldehyd – dzia∏a dra˝niàco na drogi oddechowe uszkadzajàc
aparat rz´skowy znajdujàcy si´ na powierzchni komórek nab∏onka. Rz´ski
te sà w nieustannym ruchu, dzi´ki czemu mo˝liwe jest przemieszczenie
Êluzu w kierunku gard∏a. Zadaniem rz´sek i Êluzu jest oczyszczenie dróg
oddechowych z obcych czàstek obecnych we wdychanym powietrzu.
Formaldehyd zaburza dzia∏anie mechanizmów oczyszczania. Uwalniany
jest z farb, lakierów, klejów, dywanów, wyk∏adzin pod∏ogowych,
materia∏ów izolacyjnych (np. we∏na mineralna), mebli wytwarzanych
z p∏yt wiórowych. Jego dopuszczalne st´˝enie w nowo oddawanych
do u˝ytku lub remontowanych biurach i mieszkaniach cz´sto bywa
wielokrotnie przekroczone (nawet 1000 razy). Powraca ono do normy po
oko∏o 6 miesiàcach. Nowoczesne technologie oraz materia∏y stosowane
obecnie w budownictwie uniemo˝liwiajà sprawnà cyrkulacj´ powietrza,
dlatego bardzo wa˝ne jest regularne wietrzenie pomieszczeƒ.
Dwutlenek siarki (SO 2 ), tlenek azotu (NO),dwutlenek
azotu (NO2).
Dwutlenek siarki jest zwiàzkiem chemicznym uwalnianym z kominów
w wyniku spalania w´gla kamiennego i brunatnego. Tlenek azotu i dwutlenek azotu pochodzà g∏ównie ze spalin samochodowych (szczególnie
silniki Diesla), kuchenek gazowych, piecyków naftowych. Zwiàzki te
w Êrodowisku wilgotnym przechodzà odpowiednio w kwas siarkowy i
azotowy, które bardzo silnie dzia∏ajà na Êluzówki dróg oddechowych
uszkadzajàc je. Nast´pstwem tego jest wzrost lepkoÊci Êluzu. Ponadto
zwiàzki te dra˝nià zakoƒczenia w∏ókien nerwowych w oskrzelach i
wywo∏ujà zapalenie. Sà one równie˝ przyczynà zjawiska zwanego
„toksycznym szokiem roÊlin” – roÊliny wówczas uwalniajà py∏ki w sposób
niekontrolowany, niezale˝ny od wilgotnoÊci powietrza. W warunkach
prawid∏owych, gdy jest znaczna wilgotnoÊç powietrza, iloÊç py∏ków
spada; w warunkach zmienionych, py∏ki nadal utrzymujà si´ w powietrzu
wywo∏ujàc reakcje alergiczne.
Dym tytoniowy – niszczy rz´ski nab∏onka dróg oddechowych, co
sprzyja u∏atwieniu kontaktu alergenów z naszym organizmem.
Chemizacja ˝ycia sprzyja rozwojowi chorób alergicznych. W
rolnictwie wzrasta zu˝ycie pestycydów, nawozów azotowych, antybiotyków i hormonów, które stosowane sà do produkcji zwierz´cej, a
nast´pnie spo˝ywane w pokarmach. Stosujemy ogromne iloÊci Êrodków
chemicznych, które zawierajà wiele czynników alergogennych. W
naszej codziennej diecie zmniejsza si´ udzia∏ pokarmów prostych i
Êwie˝ych, coraz wi´cej natomiast spo˝ywamy produktów przetworzonych,
gotowych, konserwowanych, zawierajàcych spulchniajàce, stabilizujàce,
sztuczne barwniki i dwutlenek siarki. Wszystkie te substancje kumulujà
si´ w organizmie cz∏owieka doprowadzajàc do przestrojenia jego
odpowiedzi na otaczajàce Êrodowisko.
Oprócz typowych alergenów wziewnych takich jak roztocza, py∏ki
roÊlin, pleÊnie, pojawiajà si´ nowe. Coraz cz´Êciej mamy do czynienia z
uczuleniami na lateks, których objawy sà bardzo podobne do py∏kowicy
(∏zawienie i pieczenie oczu oraz nie˝yt nosa). Cz´stym êród∏em lateksu
w atmosferze sà opony samochodowe, których czàsteczki Êcierajà
si´ w czasie jazdy pojazdów, szczególnie w upalne dni i unoszà w
powietrzu.
JeÊli stwierdzimy u siebie objawy alergii
py∏kowej, jak mo˝emy sobie pomóc?
JeÊli podejrzewamy u siebie wyst´powanie objawów alergii, nale˝y
zwróciç si´ do lekarza specjalisty alergologa i pod jego kierunkiem
wykonaç badania diagnostyczne, w celu okreÊlenia zakresu uczulajàcych
alergenów oraz zaawansowania zmian chorobowych. Najprostszym
a jednoczeÊnie bardzo wiarygodnym badaniem sà testy skórne wykonywane z alergenami wziewnymi i pokarmowymi. Roztwory alergenowe
nak∏adane sà na wewn´trznà stron´ przedramienia. Odczyt nast´puje
po 20 minutach. Rumieƒ i bàbel w miejscu na∏o˝enia alergenu Êwiadczy
o uczuleniu.
Gdy podejrzewamy uczulenie na zwiàzki chemiczne, których nie
potrafimy zidentyfikowaç, wskazane jest wykonanie testów kontaktowych.
Nak∏adamy alergeny na skór´ pleców a odczyt nast´puje po 48 i 96
godzinach. Zmiany wypryskowe Êwiadczà o uczuleniu.
W przypadku, gdy niemo˝liwe jest wykonanie testów skórnych
(dziecko poni˝ej 3 roku ˝ycia, koniecznoÊç przyjmowania leków
przeciwuczuleniowych, rozleg∏e zmiany skórne), wykonywane jest
badanie krwi.
Gdy znamy uczulajàce alergeny, nale˝y unikaç kontaktu z ich
du˝ymi st´˝eniami (np. najwy˝sze st´˝enie py∏ków wyst´puje na
wysokoÊci 33 m nad powierzchnià ziemi – wysokoÊç 7 pi´tra wie˝owca).
Osoby uczulone na sierÊç zwierzàt nie powinny posiadaç w domu
czworonogów. Alergicy uczuleni na py∏ki powinni Êledziç komunikaty
prasowe i telewizyjne o aktualnym st´˝eniu alergenów py∏kowych i, o
ile to mo˝liwe, w dniu intensywnego pylenia, przenieÊç si´ w okolice
nadmorskie, lub w pobli˝e du˝ych przestrzeni wodnych, gdzie st´˝enie
alergenów jest najmniejsze.
Je˝eli kontakt z alergenem jest nieunikniony, a objawy alergii
utrudniajà codzienne ˝ycie, nale˝y przyjmowaç leki przeciwalergiczne,
zgodnie z zaleceniami lekarza.
Leczeniem przyczynowym alergii na dany alergen jest tzw. odczulanie. Polega ono na podawaniu wzrastajàcych dawek odpowiednio
przystosowanego alergenu, w celu wytworzenia tolerancji, czyli zmniejszenia lub ustàpienia uczuleƒ. Najlepsze efekty przynosi odczulanie u
osób uczulonych na py∏ki roÊlin i roztocza kurzu domowego. Podawanie
szczepionek odczulajàcych wymaga nadzoru lekarza specjalisty
alergologa.
dr n. med. Beata Adamczyk
numer
lato
strona
6(7)
2000
3
Specyficzna
specjalnoÊç
Rozmowa z prof. dr hab. med. Grzegorzem Janczewskim
Panie Profesorze jak to si´ sta∏o, ˝e zajà∏ si´ Pan medycynà?
By∏ to absolutny przypadek. Kiedy mia∏em siedemnaÊcie lat
przebywa∏em na obozie, gdzie uczestnikami byli tak˝e studenci wydzia∏u
lekarskiego. Spodoba∏y mi si´ opowieÊci z ˝ycia medyków, co tak˝e
mog∏o mieç wp∏yw na mojà decyzj´. Po prawie pi´çdziesi´ciu latach
pracy w tym zawodzie, obserwujàc z bliska to Êrodowisko, musz´ przyznaç, ˝e znaczna cz´Êç ludzi wybiera ten zawód w sposób przypadkowy,
cz´sto pod wp∏ywem opinii rodziny, znajomych, czy presji otoczenia,
nie zawsze zdajàc sobie spraw´ z istoty tego zawodu.
badaƒ radiologicznych. To w∏aÊnie znajduj´ w LUX MED-zie. Mam
tu prawdziwy komfort pracy. Po 48 latach pracy jestem przekonany
o potrzebie konfrontowania swojej wiedzy, swojego doÊwiadczenia
z wiedzà i doÊwiadczeniem kolegów lekarzy innych specjalnoÊci.
Niestety wielu organizatorów naszej wspó∏czesnej s∏u˝by zdrowia tego
nie rozumie. Ju˝ pierwszy kontakt z LUX MED-em, utwierdzi∏ mnie
w przekonaniu, ˝e jest to nowoczesne centrum medyczne, które w
pe∏ni spe∏nia moje oczekiwania. By∏ to istotny powód, dla którego
zdecydowa∏em si´ tu pracowaç.
Jakie sà kierunki rozwoju nowoczesnej laryngologii?
Dlaczego wybra∏ Pan laryngologi´?
Jednym z moich nauczycieli, cz∏owiekiem, którego pami´ta si´ na
Po skoƒczeniu studiów medycznych wiedzia∏em jedno, ˝e chc´
ca∏e ˝ycie, a jednoczeÊnie wielkà postacià w polskiej medycynie, by∏
zostaç pediatrà. Na poczàtku lat pi´çdziesiàtych w warszawskiej
profesor Ludwik Paszkiewicz, znakomity anatomopatolog, a jednoczeÊnie
Akademii Medycznej funkcjonowa∏ oddzia∏ pediatryczny, który mia∏ w
wybitny klinicysta. Przekaza∏ on nam istotnà wiedz´, mówiàcà o tym,
swoim za∏o˝eniu przygotowaç nowà kadr´, w miejsce wymordowanej w
˝e nowa terapia, nowe technologie medyczne stwarzajà nowà patologi´.
latach wojny. W latach powojennych istnia∏o ogromne zapotrzebowanie
Mówi si´ dzisiaj, ˝e medycyna zmienia si´ w ca∏oÊci co dziesi´ç
na lekarzy pediatrów. Kszta∏ci∏o si´ wtedy w tej specjalnoÊci oko∏o
lat. A dlaczego si´ zmienia? Dlatego, ˝e wchodzà nowe leki, które
100 osób. OÊrodkiem kszta∏cenia pediatrów by∏
eliminujà pewne choroby. Kiedy, na poczàtku lat
szpital na Dzia∏dowskiej. Musz´ zaznaczyç, ˝e
60. zaczyna∏em prac´ jako m∏ody laryngolog w
ju˝ deklarujàc ch´ç wstàpienia na medycyn´,
oÊrodku klinicznym, w którym dysponowaliÊmy
oÊwiadczy∏em, ˝e marz´ o tym, aby zostaç
ogromnym materia∏em, po∏ow´ z nich stanowi∏y
pediatrà. Byç mo˝e, du˝y wp∏yw na to mia∏o
skutki przewlek∏ych ropnych zapaleƒ uszu z
Êrodowisko nauczycielskie, z którego si´ wywopowik∏aniami Êródczaszkowymi w∏àcznie. Dzisiaj
dzi∏em. Na pewno skierowa∏o to mojà uwag´ na
jest to rzadkoÊç. Mamy natomiast do czynienia
ten wiek rozwojowy.
ze schorzeniami, które sà na pograniczu neuroA dlaczego lar yngologia? Otó˝, w trakcie
chirurgii, chirurgii podstawy czaszki, guzów i
studiów pediatrycznych zajà∏em si´ chirurgià
ró˝nych innych stanów patologicznych.
dzieci´cà. Po skoƒczeniu studiów medycznych
Inna nowoÊç to ma∏o inwazyjna chirurgia
pracowa∏em przez pierwsze trzy lata na oddziale
nosa i zatok. Dawniej operacje tego typu dotychirurgii dzieci´cej urazowej w szpitalu zwanym
czy∏y rozleg∏ych powierzchni twarzy. Dzisiaj
powszechnie „Omegà” w Alejach Jerozolimskich.
dzi´ki fantastycznej, niestety bardzo kosztownej
W tym okresie ujawni∏y si´ moje pewne problemy
i coraz dro˝szej aparaturze, jesteÊmy w stanie
zdrowotne, które uniemo˝liwi∏y mi kontynuowanie
ograniczyç swoje dzia∏ania tylko do tych cz´Êci
Prof. dr hab. med. Grzegorz Janczewski
pracy w tak ci´˝kiej pod wzgl´dem fizycznym
wn´trza nosa i zatok, które sà niezb´dne do
ur. 1935 r.; Akademi´ Medycznà w WarszaspecjalnoÊci. Doradzono mi wówczas, abym
usuni´cia, ze wzgl´du na zmiany chorobowe,
wie ukoƒczy∏ w 1958 r., doktorat obroni∏
zajà∏ si´ innym, l˝ejszym dzia∏em, wymagajàcym
nie naruszajàc innych zdrowych. Co istotne, ta
w 1967 r., habilitacj´ uzyska∏ w 1974 r.
du˝o mniejszego wysi∏ku fizycznego. Wybra∏em
minimalna operacja pozwala póêniej organizmowi
Profesorem nadzwyczajnym zosta∏ w 1982 r.,
laryngologi´. Z niewielkim, ale dobrym trzyletnim
regenerowaç si´, odtworzyç tkanki, które zosta∏y
zwyczajnym w 1988 r. Od 1961 r. pracuje
doÊwiadczeniem chirurgicznym, zosta∏em przycz´Êciowo, czy przejÊciowo zniszczone. Istotnym,
jako nauczyciel akademicki w Akademii
j´ty do Kliniki Laryngologii, gdzie po up∏ywie pó∏
wcià˝ zwi´kszajàcym si´ problemem jest du˝a,
Medycznej w Warszawie. Od 1977 roku
roku zosta∏em asystentem. Takie by∏y poczàtki
bardzo cz´sto niszczàca, chirurgia raka szyi i
jest kierownikiem Kliniki Otolaryngologii
mojej pracy jako lekarza laryngologa.
g∏owy. Jest to powa˝ny problem, poniewa˝ je˝eli
AM przy ulicy Banacha. W latach 1987
weêmie si´ pod uwag´ statystyk´ wyst´powania
– 1990 Dziekan I Wydzia∏u Lekarskiego,
Panie Profesorze, podjà∏ Pan prac´ w
chorób nowotworowych, to rak g∏owy i szyi u
przez kilkanaÊcie lat cz∏onek Senatu warLUX MED-zie praktycznie od poczàtku jego
m´˝czyzn zajmuje w Polsce czwarte z kolei miejszawskiej AM. Autor i wspó∏autor 272
istnienia. Prosz´ powiedzieç, co zdecydosce wÊród tego typu zachorowaƒ. Je˝eli chodzi
publikacji w j´zyku polskim, angielskim,
wa∏o o rozpocz´ciu wspó∏pracy z naszym
o umieralnoÊç, to jest on na ósmym miejscu.
niemieckim, w∏oskim. Redaktor, autor
centrum medycznym?
Âwiadczy to o pomyÊlnej dzia∏alnoÊci chirurgii i
i wspó∏autor 16 podr´czników s∏u˝àcych
By∏o to z pewnoÊci à przekonanie, ˝e LUX
nie tylko chirurgii, ale tak˝e tych oÊrodków, które
szkoleniu studentów medycyny i lekarzy.
MED jest naprawd´ nowoczesnym oÊrodkiem, z
wspomagajà nasze dzia∏ania napromienianiem,
Promotor 16 doktoratów, opiekun w 8 przedu˝ymi, nie waham si´ tego powiedzieç, perspekczy chemioterapià.
wodach habilitacyjnych. Cz∏onek Honorowy
tywami rozwojowymi. Laryngolog musi, podobPolskiego Towarzystwa Otolaryngologów
nie jak inni specjaliÊci, pracowaç w systemie
Jakie dzia∏y wchodzà w sk∏ad laryngo– Chirurgów G∏owy i Szyi. Cz∏onek Colleinterdyscyplinarnym. Konieczna jest ÊwiadomoÊç,
logii?
gium Oto-Rhino-Laryngologicum Amici˝e ma si´ oparcie na doskona∏ych internistach,
Laryngologia jest specyficznà specjalnoÊcià,
tiae Sacrum – Êwiatowego naukowego
neurologach, ortopedach, doskona∏e systemy
poniewa˝ ∏àczy ze sobà du˝à chirurgi´ nowotwostowarzyszenia otorynolaryngologów.
obrazowania, czyli dobre nowoczesne techniki
dokoƒczenie
numer
lato
strona
6(7)
2000
4
na str. 6
˜
ˇ
Specyficzna
specjalnoÊç
cd.
ze str.
4
Rozmowa z prof. dr hab. med. Grzegorzem Janczewskim
rów g∏owy i szyi oraz coraz mniejszà mikrochirurgi´ nosa, zatok
i podstawy czaszki. W jej sk∏ad wchodzà tak˝e inne niechirurgiczne
dzia∏y. Jednym z nich jest audiologia, wymagajàca nowoczesnego,
kosztownego warsztatu pracy. Pozwala ona przy dzisiejszej technice
prognozowaç stan s∏uchu u noworodka, ju˝ w kilka godzin po urodzeniu,
a tak˝e prognozowaç, gdzie w drodze s∏uchowej, od ucha do kory
mózgowej znajduje si´ ewentualne uszkodzenie.
Inny dzia∏ wchodzàcy w sk∏ad laryngologii to elektrofizjologia narzàdu równowagi, rozwijajàca si´ w Êcis∏ej wspó∏pracy z neurologià
i neurochirurgià. Mamy tu tak˝e niezwykle spo∏ecznie wa˝ny dzia∏
– foniatri´, czyli patologi´ g∏osu i mowy (rehabilitacja jàkania, rehabi-
litacja skutków operacji, w tym onkologicznych). Foniatrzy potrafià
nauczyç mówiç zupe∏nie wyraênie pacjentów, którym usuni´to krtaƒ,
jako narzàd g∏osu.
Jaka b´dzie przysz∏oÊç laryngologii?
Tego do koƒca nie wiemy. Prowadzi si´ na ten temat dyskusje. Ja
osobiÊcie uwa˝am, ˝e coraz bardziej b´dzie zaciera∏a si´ granica pomi´dzy laryngologià czy chirurgià szcz´kowo – twarzowà a neurochirurgià,
˝e powstanie zintegrowana chirurgia g∏owy i szyi.
Dzi´kuj´ za rozmow´.
rozmawia∏a: Anna Kowalska
ZESPÓ¸ LEKARZY LARYNGOLOGÓW
W CENTRUM MEDYCZNYM LUX
Prof. dr hab. med. Grzegorz Janczewski – kierownik Kliniki Otolaryngologii
Akademii Medycznej w Warszawie. Praca
doktorska by∏a poÊwi´cona badaniu narzàdu
s∏uchu i równowagi u osób chorujàcych na
bruceloz´ przewlek∏à. W pracy habilitacyjnej zajmowa∏ si´ ocenà testu krzes∏a wahad∏owego u osób zdrowych oraz w stanach
patologicznych.
Prof. dr hab. med. Dariusz Jurkiewicz
– profesor w Klinice Otolaryngologicznej
Centralnego Szpitala Klinicznego WAM.
Praca doktorska dotyczy∏a wydzielania ˝o∏àdkowego u chorych z nie˝ytami nosa, habilitacja – oceny zmian zapalnych u chorych
z nie˝ytami nosa.
Dr Âwietlana Cymbarewicz-Powierza
- posiada II stopieƒ specjalizacji z otolaryngologii. Od wielu lat zajmuje si´ problematykà uszkodzeƒ narzàdu s∏uchu u osób
nara˝onych zawodowo na ha∏as; pracowa∏a
w Wojewódzkim OÊrodku Medycyny Pracy.
Ponadto, poza szerokà otolaryngologià,
zajmuje si´ chorobami krtani.
numer
lato
strona
6(7)
2000
6
Dr Anna Domeracka-Ko∏odziej – posiada
II stopieƒ specjalizacji z otolaryngologii oraz
foniatrii. Zajmuje si´ szczególnie problematykà uszkodzeƒ aparatu g∏osowego u osób
zawodowo nara˝onych na nadmierne u˝ywanie
g∏osu (np. u nauczycieli). Wieloletni pracownik
Wojewódzkiego OÊrodka Medycyny Pracy.
Pracuje w ambulatorium przy ul. Pu∏awskiej
oraz ul. Goleszowskiej.
Dr Iwona Jakubczyk – asystent Kliniki
Otolaryngologii AM w Warszawie. Posiada
I stopieƒ specjalizacji z otolaryngologii.
Dr Edward Kowal – zajmuje si´ otolaryngologià ogólnà. Posiada II stopieƒ specjalizacji
z otolaryngologii. Pracuje w ambulatorium przy
ul. Szernera.
Dr Ewa Komosiƒska – wieloletni pracownik przemys∏owej s∏u˝by zdrowia, I stopieƒ
specjalizacji z otolaryngologii. Pracuje w ambulatorium przy ul. Szernera. W szczególnoÊci
zajmuje si´ zawodowymi uszkodzeniami s∏uchu.
Dr Dorota Stelàgowska-Piórkowska
– jest specjalistà otolaryngologii oraz alergo-
SpecjaliÊci
logii. W otolaryngologii zajmuje si´ w szczególnoÊci laryngologià dzieci´cà. Pracuje
równie˝ w ambulatorium przy ul. Pu∏awskiej
oraz ul. Cha∏ubiƒskiego.
Dr n. med. Alicja Szeptycka-Adamus
– pracuje w Klinice Otolaryngologii AM
w Warszawie. Posiada specjalizacj´ z otolaryngologii oraz foniatrii. Szczególnie zajmuje
si´ problematykà narzàdu g∏osu; praca doktorska by∏a poÊwi´cona zwiàzkowi pomi´dzy
oddychaniem a nat´˝eniem g∏osu.
Dr Anna UÊciƒska-Kostka – specjalizacja z otolaryngologii, przez wiele lat
zajmowa∏a si´ zawodowymi uszkodzeniami
narzàdu s∏uchu. Pracuje w ambulatorium
przy ul. Pu∏awskiej.
Dr n. med. Barbara Waloryszak – II
stopieƒ specjalizacji z otolaryngologii. Wieloletni pracownik Kliniki Otolaryngologii AM
w Warszawie. W pracy doktorskiej zajmowa∏a
si´ rakiem krtani.
Dr Marian Wodyk – II stopieƒ specjalizacji z otolaryngologii; wieloletni pracownik
wojskowej i przemys∏owej s∏u˝by zdrowia.
Skutecznie pomóc…
Rozmowa z prof. dr hab. med. Dariuszemem Jurkiewiczem
Jakie nowe schorzenia w dziedzinie alergologii pojawi∏y si´
Jaki wp∏yw na to co si´ dzieje w alergologii czy w laryngoostatnio i z czym jest to zwiàzane?
logii ma wspó∏czesne ˝ycie?
W zasadzie nie mo˝emy mówiç o zupe∏nie nowych chorobach.
Nasila, czyli ujawnia pewne objawy. Procent chorych, którzy rodzà
WczeÊniej one tak˝e wyst´powa∏y, natomiast ich rozwój obecnie
si´ z atopià w krajach nisko rozwini´tych i wysoko rozwini´tych jest
jest znacznie wi´kszy. Sprzyjajà temu ró˝ne czynniki Êrodowiskowe,
taki sam. Natomiast liczba chorych, którzy majà kliniczne objawy
jak równie˝ zmiany w naszym trybie ˝ycia, od˝ywianiu, leczeniu
alergii, wymagajà leczenia i szukajà pomocy z tego powodu, w krajach
antybiotykami, unikaniu infekcji. Ocenia si´, ˝e obecnie zmianami
o wysokiej cywilizacji jest du˝o wi´ksza.
alergicznymi dotkni´tych jest oko∏o 30 proc., a w niektórych populacjach nawet do 50 proc. osób. Zmiany te mogà byç dziedziczone,
Czy potrafimy pomóc osobom, u których alergia ujawni∏a si´?
niektóre osoby majà genetyczne predyspozycje do wyst´powania
OczywiÊcie, wraz z poznawaniem mechanizmów alergii nasze
alergii. Nie u wszystkich te objawy chorobowe
metody diagnostyczne i lecznicze, tak˝e rozwijajà
ujawniajà si´. Dlatego te˝ takie czynniki jak
si´. Mamy w tej chwili wi´ksze mo˝liwoÊci
sposób ˝ycia, od˝ywiania si´, zamieszkania,
diagnozowania tych chorób poprzez testy skórne,
korzystania z ró˝nych dobrodziejstw cywilizacji
poprzez metody immunologiczne oceniania przepowodujà, ˝e choroby te cz´Êciej uwidaczniajà
ciwcia∏ IgE, które sà odpowiedzialne za t´ chosi´ w Êrodowiskach o wysokiej cywilizacji i tam
rob´. Mo˝emy tak˝e monitorowaç przebieg tych
ich rozwój jest znacznie wi´kszy. Istnieje tak˝e
chorób, oceniajàc w górnych drogach dro˝noÊç i
ró˝ny okres wyst´powania objawów alergii.
wymaz z nosa, stosowaç badania spirometryczne
Cz´sto choroby te ujawniajà si´ w póêniejszym
i badajàc pop∏uczyny p´cherzykowo-oskrzelowe
okresie ˝ycia. Pacjenci skar˝à si´, ˝e prze˝yli
w dolnych drogach oddechowych. Gama naszych
wiele lat i nagle w wieku lat np. pi´çdziesi´ciu
mo˝liwoÊci diagnostycznych znacznie zwi´kszy∏a
pojawi∏y si´ u nich pierwsze objawy chorób
si´. Naj∏atwiej jest leczyç chorob´, której przyProf. dr hab. med. Dariusz Jurkiewicz
alergicznych. O tym, ˝e u jednych osób objawy
czyna jest znana i wiadomo co jà wywo∏uje.
ur. 1.06.1957 r. Ukoƒczy∏ Wydzia∏ Lekarte pojawiajà si´ zaraz po urodzeniu, czy we
Od lat stosowanym elementem leczenia jest
ski WAM w 1982 r. Od 1986 r. pracuje
wczesnym okresie ˝ycia, a u innych w starszym
eliminacja alergenu. Alergia jest takà chorobà,
w Klinice Otolaryngologicznej Centralnego
wieku, decyduje wiele ró˝nych czynników
którà wywo∏uje alergen – bez alergenu nie ma
Szpitala Klinicznego WAM w Warszawie.
Êrodowiskowych. W ciàgu ca∏ego ˝ycia objawy
tej choroby. Wy∏àczenie alergenu spowoduje,
Doktorat obroni∏ w 1989 r., habilitacj´ uzyalergiczne tak˝e ulegajà zmianie. Mo˝na zaob˝e u chorego nie wystàpià objawy chorobowe.
ska∏ w 1996 r., a profesorem nadzwyczajser wowaç pewn à ewolucj´ tej choroby. U
WczeÊniej musimy jednak wiedzieç na co pacjent
nym CSK WAM zosta∏ w 1998 r. Posiada
ma∏ych dzieci jest to najcz´Êciej alergia na
jest uczulony, aby wy∏àczyç z jego pokarmu, czy
I i II stopieƒ specjalizacji z otolaryngologii
pokarmy (np. mleko) i zmiany dotyczà najcz´z ˝ycia ten czynnik, który t´ alergi´ wywo∏uje.
i II stopieƒ z alergologii. Odby∏ liczne
Êciej przewodu pokarmowego, lub skóry. W
NajproÊciej jest w alergiach pokarmowych usunàç
sta˝e naukowe w renomowanych oÊrodtrakcie wzrostu dziecka, dojrzewania i przechoten pokarm, czy sk∏adniki pokarmowe, na które
kach zagranicznych (Stany Zjednoczone,
dzenia w wiek doros∏y, pojawiajà si´ objawy
pacjent jest uczulony. ¸atwiej równie˝ uniknàç
Niemcy, Belgia). Autor ponad 150 prac
ze strony dróg oddechowych – nie˝yt nosa
alergenów pochodzàcych od zwierzàt, np. sierÊç
naukowych dotyczàcych alergologii, immui/lub astma. Pierwsze objawy alergii mogà
kota, czy psa, poniewa˝ mo˝na takich zwierzàt
nologii i onkologii. Wiceprzewodniczàcy
wystàpiç w ka˝dym wieku – w dzieciƒstwie,
w domu nie hodowaç. Trudniej jest natomiast
Oddzia∏u Warszawskiego Polskiego Towalub w póênym wieku. To w∏aÊnie czynniki
rzystwa Otolaryngologów Chirurgów G∏owy
dokoƒczenie na str. 9
Êrodowiskowe determinujà czas wystàpienia
i Szyi.
˜
objawów alergicznych.
ZESPÓ¸ LEKARZY ALERGOLOGÓW
W CENTRUM MEDYCZNYM LUX
Prof. dr hab. med. Dariusz Jurkiewicz
– profesor w Klinice Otolaryngologicznej CSK
WAM, specjalista zarówno w laryngologii jak
i alergologii. Doktorat dotyczy∏ wydzielania
˝o∏àdkowego u chorych z nie˝ytami nosa,
habilitacja poÊwi´cona by∏a ocenie zmian
zapalnych u chorych z nie˝ytami nosa.
Dr n. med. Beata Adamczyk – posiada
specjalizacj´ z zakresu chorób wewn´trznych
oraz alergologii. Mi∏o nam jest powiadomiç
naszych pacjentów, ˝e dr Beata Adamczyk
obroni∏a w tym roku z wyró˝nieniem prac´
doktorskà, w której zajmowa∏a si´ ocenà
epidemiologicznà i medycznà pacjentów z
py∏kowicà. Tytu∏ pracy „Analiza epidemiologiczna i medyczna pacjentów z rozpoznanà
py∏kowicà, ze szczególnym uwzgl´dnieniem
zale˝noÊci Êrodowiskowych”. Promotorem
pracy doktorskiej by∏ prof. dr hab. med. Leon
Jab∏oƒski.
Py∏kowica jest najcz´stszà chorobà alergicznà. Ska˝enia Êrodowiska naturalnego oraz
uwarunkowania genetyczne predysponujà do
rozwoju alergii. W swojej pracy dr Adamczyk
SpecjaliÊci
analizowa∏a zarówno wyst´pujàcy typ alergii
jak i dane epidemiologiczne (wiek, p∏eç,
miejsce zamieszkania, zawód). Stwierdzi∏a,
˝e istnieje zale˝noÊç mi´dzy Êrodowiskiem
˝ycia pacjenta a objawami alergii. Wykaza∏a
du˝à rol´ predyspozycji rodzinnych u osób
chorych na py∏kowic´. Istotnym czynnikiem
okaza∏ si´ nawet miesiàc narodzin tych
osób.
Dr Dorota Stelàgowska-Piórkowska
– posiada specjalizacj´ z otolaryngologii i
alergologii (notka – w grupie laryngologów).
numer
lato
strona
6(7)
2000
7
ˇ
Skutecznie
pomóc…
cd.
ze str.
7
Rozmowa z prof. dr hab. med. Dariuszemem Jurkiewiczem
wyeliminowaç kurz domowy, czy py∏ki
roÊlin, chocia˝ i tu istniejà pewne
mo˝liwoÊci.
W badaniach palinologicznych
mo˝emy oceniç okres i miejsce pylenia roÊlin. Mo˝na dzi´ki temu wybraç
sobie termin urlopu, wiedzàc, ˝e
okres pylenia w danej okolicy, czy
miejscowoÊci ju˝ minà∏. Takie mapy
pylenia sà ju˝ sporzàdzane dla ca∏ej
Polski. Sà równie˝ mo˝liwoÊci ograniczenia ekspozycji na kurz. Polegajà
one przede wszystkim na w∏aÊciwym
urzàdzeniu mieszkania – bez zas∏on,
dywanów, narzut, materaców gromadzàcych kurz, z odpowiednimi urzàdzeniami, które ten kurz usuwajà i
niszczà. Jest to profilaktyka, która
ma na celu eliminacj´ alergenów. W
leczeniu istniejàcych objawów stosowane jest odczulanie, czyli podawanie
wzrastajàcych dawek alergenów, w
celu wytworzenia nietolerancji na ten
alergen. Wiele firm farmaceutycznych
specjalizuje si´ w produkcji tego typu
wysokiej jakoÊci szczepionek. Takie
odczulanie jest wskazane i pomocne.
Nie we wszystkich przypadkach jest
ono jednak mo˝liwe do zastosowania,
nie zawsze te˝ jest w 100 proc. skuteczne. Jest to natomiast metoda,
która wnika w przyczyn´ tej choroby i
albo hamuje wyst´powanie objawów,
albo hamuje jej rozwój. Je˝eli pacjent
ma np. nie˝yt nosa, to istnieje du˝e
prawdopodobieƒstwo, ˝e przy przyjmowaniu tego typu leków zahamuje
si´ u niego w przysz∏oÊci rozwój
astmy. Dysponujemy tak˝e ca∏à grupà
Proponujemy Paƒstwu:
LUX MED posiada w pe∏ni wyposa˝one do dzia∏alnoÊci
ambulatoryjnej gabinety laryngologiczne (przychodnie przy ul.
Rac∏awickiej, Pu∏awskiej, Goleszowskiej i Cha∏ubiƒskiego). Ponadto
w Centrum przy ul. Rac∏awickiej czynny jest gabinet do inhalacji.
Inhalacje stosowane sà najcz´Êciej u pacjentów z chorobami krtani.
Metodà tà mo˝na podaç wiele leków. Z inhalacji mo˝na korzystaç
codziennie w godzinach od 8 do 20.
Wykonujemy testy skórne i testy kontaktowe, prowadzimy
odczulanie.
Wskazaniem do wykonania testów skórnych jest podejrzenie choroby o pod∏o˝u alergicznym, z nast´pujàcymi objawami:
2 sezonowy lub ca∏oroczny katar
2 sezonowe lub ca∏oroczne zapalenie spojówek
2 uporczywy d∏ugotrwa∏y kaszel, „Êwiszczàcy” oddech
2 cz´ste infekcje uk∏adu oddechowego
2 sw´dzàce zmiany skórne.
Przeciwwskazania do wykonania testów skórnych sà
nast´pujàce:
2 ostre objawy chorobowe (infekcje, pe∏noobjawowa
py∏kowica, zaostrzenie astmy oskrzelowej)
2 przyjmowanie leków przeciwuczuleniowych (Zyrtec,
Claritine itd.)
2 rozleg∏e zmiany skórne
2 wiek poni˝ej 3 lat.
Wskazania do testów kontaktowych:
2 zmiany skórne o typie wyprysku o nieznanej przyczynie.
Przeciwwskazania do testów kontaktowych:
2 wiek poni˝ej 14 lat
2 przyjmowanie leków przeciwalergicznych
2 cià˝a.
leków objawowych, które ∏agodzà
doraênie objawy – od leków podawanych doustnie, do leków podawanych miejscowo (donosowo, czy
dooskrzelowo, czy do worka spojówkowego, w przypadku zmian
ocznych).
Wszystkie powy˝ej wymienione
sposoby unikania i leczenia alergii,
czyli eliminacja alergenu, odczulanie i leki objawowe mogà i powinny
byç stosowane razem. Wtedy w∏aÊnie mo˝na naprawd´ skutecznie
pomóc choremu.
Cz y pacjent, k tór y zauwa ˝y∏ u siebie takie objawy jak
katar, dusznoÊç, czy ∏zawienie
oczu mo˝e próbowaç leczyç
si´ sam?
Absolutnie nie. Objawy alergii
sà podobne do objawów innych
chorób, dlatego wa˝ne jest, ˝eby
ka˝de podejrzenie choroby alergicznej skonsultowaç z lekarzem i wykonaç zlecone przez niego badania
diagnostyczne, w celu rozpoznania
choroby i zastosowania w∏aÊciwego
leczenia. Nie nale˝y leczyç si´
samemu i stosowaç leków, jakie
np. stosowa∏ sàsiad, który mia∏
podobne objawy. Mo˝e to doprowadziç do pogorszenia si´ stanu
chorego.
Dzi´kuj´ za rozmow´.
rozmawia∏a: Anna Kowalska
PrzeczytaliÊmy dla Was:
Ogród przyjazny dla alergików
Z danych Âwiatowej Organizacji Zdrowia wynika, ˝e 25 proc.
populacji Êwiata ma sk∏onnoÊç do alergii. Na choroby alergiczne
cierpi znaczna liczba Polaków, borykajàc si´ z przykrymi objawami,
które utrudniajà czy wr´cz uniemo˝liwiajà codzienne funkcjonowanie.
Alergie wywo∏ywane sà przez alergeny, którymi mogà byç najró˝niejsze
substancje. W ogrodzie mogà uczulaç py∏ki kwiatowe, zarodniki pleÊni,
soki i w∏oski roÊlin. Praca, czy przebywanie w ogrodzie, zamiast
przyjemnoÊci mo˝e staç si´ êród∏em wielu k∏opotów zwiàzanych z
nasileniem si´ objawów alergicznych (katar sienny, astma, uczulenia
skórne). Ksià˝ka Lucy Huntington pt. „Ogród przyjazny dla alergików”
stanowi podsumowanie aktualnej wiedzy na temat alergii wywo∏ywanej
przez roÊliny ogrodowe. Autorka omawia rodzaje i przyczyny ró˝nych
uczuleƒ oraz sposoby ∏agodzenia alergicznych reakcji w czasie pobytu czy
te˝ pracy w ogrodzie. Zamieszcza ona tak˝e wykaz roÊlin wywo∏ujàcych
uczulenia, oraz tych, które sà przyjazne dla alergików. Ta bogato ilustrowana ksià˝ka zawiera projekty pi´knych, bezpiecznych ogrodów, przygotowane z myÊlà o alergikach, dostarcza
tak˝e wyczerpujàcych informacji na temat
ich planowania, obsadzania i piel´gnacji.
Przy planowaniu wzi´to pod uwag´ nie
tylko gatunek roÊlin, ich wielkoÊçi kolorystyk´, ale przede wszystkim to, ˝eby
roÊliny te nie wywo∏ywa∏y uczuleƒ.
Lucy Huntington
„Ogród przyjazny
dla alergików”
Prze∏o˝y∏a Irena Stàpor
Wydawnictwo MEDIUM,
Warszawa 1998 r.
numer
lato
strona
6(7)
2000
9
Sezon
na kleszcze
Okres wiosenny, kiedy to przyroda
budzi si´ do ˝ycia mamy ju˝ za sobà.
Nadesz∏o lato i podziwiamy b´dàcy w pe∏nym rozkwicie form i barw Êwiat flory
i fauny. Wi´kszoÊç z nas coraz bardziej
t´sknym wzrokiem spoglàda za okno
planujàc pe∏en odkryç wyjazd wakacyjny
daleko za granice miasta. JednoczeÊnie
˝yczylibyÊmy sobie osiàgni´cia z przyrodà harmonii, która niestety bywa zaburzana niespodziewanymi odkryciami niekoniecznie przyjemnymi, a co istotniejsze
czasami niebezpiecznymi dla naszego
zdrowia.
W procesie ewolucji cia∏o ludzkie wyzby∏o
si´ wi´kszoÊci powierzchniowych form ochrony
organizmu przed Êwiatem zewn´trznym. Nasza
doÊç cienka jak na przedstawicieli ssaków
i miejscami tylko os∏oni´ta skóra jest nie
tylko nara˝ona na promieniowanie s∏oneczne,
ale równie˝ i na ukàszenia szczególnie latem
aktywnych insektów. Wzbudzajàcym najwi´cej
uzasadnionych medycznie obaw jest ma∏y
paj´czak – kleszcz. Wprawdzie jedynie 1-2
proc. kleszczy zara˝onych jest niebezpiecznymi
dla cz∏owieka wirusami, jednak ukàszenie
takiego osobnika niesie ze sobà powa˝ne konsekwencje zdrowotne w zwiàzku z zaka˝eniem
takimi chorobami jak kleszczowe zapalenie
mózgu czy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Rozprzestrzenianiu si´ kleszczy sprzyjajà
∏agodna zima i wilgotne lato. Kleszcze do˝ywajà do kilku lat i wystarczy, ˝e raz zetknà
si´ z zaka˝onà wirusami krwià ssaków czy
ptaków, na których paso˝ytujà, aby staç si´
roznosicielem tych chorób do koƒca swych
dni. Sezon ich aktywnoÊci przypada na okres
od maja do listopada i w tym czasie samice
potrzebujà do procesu reprodukcji znaleêç
êród∏o po˝ywienia. Kleszcze wysysajà krew od
ponad 100 gatunków zwierzàt, a typowymi ich
˝ywicielami sà: myszy, wiewiórki, lisy, zajàce,
sarny, krowy, konie, psy i inne. Typowymi
miejscami ukàszeƒ u cz∏owieka sà g∏owa,
uszy, miejsca zgi´cia du˝ych stawów, r´ce
i nogi. Poniewa˝ Êlina tych paj´czaków posiada
w∏aÊciwoÊci znieczulajàce, dlatego samo ukàszenie jest ma∏o odczuwalne. Wszczepionego
w nasze cia∏o intruza nale˝y usunàç chwytajàc
za g∏ówk´ jak najbli˝ej skóry (szczypczykami
lub palcami) i wykr´ciç. (Praktycy zalecajà
kr´cenie w kierunku odwrotnym do ruchu
wskazówek zegara.) Warto pami´taç, ˝e aparat
k∏ujàco-ssàcy kleszcza posiada skierowane ku
ty∏owi kolce, tworzàce swego rodzaju kotwic´,
która utrudnia jego oderwanie.
Kleszcz korzystajàc z naszego dobra jakim
jest krew dzieli si´ z nami swoim baga˝em,
jakim mogà byç wirusy. Wirus rozmna˝a si´
w komórkach miejsca infekcji i drogà limfatycznà dostaje si´ do okolicznych w´z∏ów
ch∏onnych, gdzie nadal si´ rozmna˝a. Okres
inkubacji wirusa trwa od 2 do 28 dni. Typowy
przebieg choroby sk∏ada si´ z dwóch faz.
Pierwsza, trwajàca do 8 dni charakteryzuje
si´ podwy˝szonà ciep∏otà cia∏a (do 38°C),
poczuciem zm´czenia, bólami g∏owy i stawów,
nie˝ytem dróg oddechowych, brakiem apetytu
i md∏oÊci. Po tej fazie choroby nast´puje okres
bezgoràczkowy trwajàcy do 20 dni, kiedy to
choremu zdecydowanie poprawia si´ samopoczucie, co bynajmniej nie jest objawem
zwalczenia choroby. Po tym okresie nast´puje
druga faza zachorowania, która ma znacznie
ci´˝szy charakter i mo˝e przebiegaç z ca∏ym
szeregiem ci´˝kich objawów jak np.: wzrost
ciep∏oty cia∏a do nawet 40°C, parali˝, pora˝enia, uszkodzenia nerwów czaszkowych, depresje i daleko idàce zmiany psychiczne, które
niestety w cz´Êci przypadków utrzymujà si´
PrzeczytaliÊmy dla Was:
„Pe∏nia zdrowia”, to poradnik medyczny prezentujàcy kompleksowy program ochrony
zdrowia. Ksià˝ka zawiera wiele interesujàcych, ∏atwych do wyszukania informacji, dotyczàcych
najcz´stszych problemów zdrowotnych. Poradnik uczy jak ˝yç higienicznie, od˝ywiaç si´
racjonalnie, a w sytuacjach zagro˝enia ˝ycia, udzielaç pierwszej pomocy medycznej. Mo˝na
w nim znaleêç opis najcz´Êciej wyst´pujàcych chorób i dolegliwoÊci oraz metod ich leczenia.
Autorzy propagujà aktywny, zdrowy tryb ˝ycia, w którym jest miejsce na systematyczne
çwiczenia fizyczne, odpowiednià diet´, profilaktyk´, relaks. Ten nowoczesny,
bogato ilustrowany poradnik zawiera wiele cennych wskazówek, które pozwolà
zachowaç zdrowie w dobrej kondycji fizycznej i psychicznej.
„Pe∏nia zdrowia” Redakcja naukowa dr David Peters
Z ang. prze∏o˝y∏a Marta Lewandowska
Bertelsmann Media Sp. z o.o.
Âwiat Ksià˝ki, Warszawa 2000
Diogenes, Warszawa 2000
numer
lato
strona
6(7)
2000
10
przez d∏ugie lata i sà bardzo trudne do wyleczenia. Diagnostyka zapalenia opon polega na
mikroskopowym wykryciu wirusów w p∏ynie
mózgowym. U dzieci choroba przebiega na
ogó∏ ∏agodniej ni˝ u doros∏ych. U starszych
osób natomiast przybiera formy o bardziej
dramatycznym przebiegu. Mimo post´pu
w nauce i medycynie ciàgle oko∏o 2 proc.
zachorowaƒ na kleszczowe zapalenie mózgu
i opon mózgowo-rdzeniowych to przypadki
Êmiertelne.
Nie ma specyficznego leczenia kleszczowego zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, mo˝na przeprowadziç jedynie leczenie
objawowe, co wià˝e si´ z cz´stymi powik∏aniami w przebiegu choroby. Jak mo˝emy si´
chroniç? Istnieje mo˝liwoÊç podania swego
rodzaju serum, które jest jednak wskazane
jedynie do 4 dni po ukàszeniu przez kleszcza,
nie w momencie wystàpienia objawów zaka˝enia.
Najskuteczniejszà jednak formà profilaktyki jest poddanie si´ szczepieniu.
Szczepionka sk∏ada si´ z zawiesiny oczyszczonych unieczynnionych wirusów i w pe∏ni
prowadzi do uodpornienia si´ przed zachorowaniem na kleszczowe zapalenie. Wskazane
jest poddanie si´ serii trzech szczepieƒ, po
których osiàga si´ 100 proc. uodpornienia
dajàcego ochron´ na okres do 3 lat. Schemat
szczepieƒ wymaga nawet do kilkumiesi´cznej
przerwy pomi´dzy poszczególnymi szczepieniami, dlatego na takà form´ ochrony na tegoroczne lato jest ju˝ za póêno. Niemniej ju˝
po 14 dniach od pierwszej dawki kilkakrotnie
zmniejszamy ryzyko zachorowania.
Planujàc wypoczynek szczególnie w regionach, gdzie co roku odnotowuje si´ najwi´cej
zachorowaƒ, czyli w Bieszczadach, okolicach
Bia∏owie˝y i Augustowa, a tak˝e na Âlàsku
i Lubelszczyênie powinniÊmy pami´taç o podstawowych zasadach chroniàcych nas przed
ukàszeniem kleszcza. Wchodzàc w obszary
ognisk infekcji, którymi sà tereny przejÊciowe
pomi´dzy dwoma ró˝nymi typami roÊlinnoÊci,
jak np. brzegi lasów graniczàce z ∏àkami, b∏onia
nad wodami, zagajniki z zaroÊlami powinniÊmy,
pomimo upa∏ów nosiç szczelnie okrywajàce
ubranie i obuwie. Kleszcz mo˝e przebywaç na
potencjalnym ˝ywicielu do 24 godzin zanim
ukàsi, dlatego pami´tajmy o starannym badaniu nawet kilkakrotnie w ciàgu dnia ca∏ego
cia∏a. Szczególnà uwag´ zwracajmy na dzieci
oraz na zwierz´ta domowe, które zabieramy
ze sobà na wakacje.
Ma∏gorzata Gurdziel
Telefonia komórkowa
a nasze zdrowie
Od zarania dziejów Êwiat organiczny by∏ poddawany
oddzia∏ywaniu szerokiej skali promieniowania elektromagnetycznego pochodzàcego z kosmosu oraz z wn´trza Ziemi.
W obecnoÊci tego promieniowania przebiega∏ proces ewolucji, powstawa∏ i rozwija∏ si´ organizm cz∏owieka. Obecnie
wi´kszoÊç mediów audiowizualnych, a od 1987 r. równie˝
telefonia komórkowa wykorzystuje fale elektromagnetyczne
jako noÊnik informacji.
Telefon komórkowy wpisa∏ si´ ju˝ trwale w krajobraz dnia codziennego
i jako wygodne narz´dzie komunikacji jest powszechnie stosowane.
Wytwarza on pole elektromagnetyczne, aby wysy∏aç i odbieraç fale radiowe
za poÊrednictwem przekaênika operatora sieci, u którego mamy wykupionà
us∏ug´. Rodzi si´ pytanie, dlaczego zarówno Êwiat nauki jak i medycyny
bardzo szczegó∏owo analizujà oddzia∏ywanie akurat tego urzàdzenia na
ludzki organizm? Powód – korzystajàc z telefonu komórkowego przyk∏adamy generator pola elektromagnetycznego w bezpoÊredniej bliskoÊci
mózgu. Niezaprzeczalne jest oddzia∏ywanie fal na organizm cz∏owieka,
pytaniem jest natomiast czy jest ono niekorzystne dla naszego zdrowia.
Do dnia dzisiejszego nie
ma wiarygodnego êród∏a
jednoznacznie stwierdzajàcego brak negatywnego
wp∏ywu korzystania z telefonii komórkowej na zdrowie cz∏owieka. Niemniej
u osób, które nadu˝ywajà
tego Êrodka komunikacji
obserwuje si´ powracajàce bóle g∏owy, uczucie
ci´˝koÊci czy ogólnego
zm´czenia, co cz´sto
mo˝na ∏àczyç ze stanem
ogólnego przepracowania
i napi´cia powodowanego
stresami.
Do omawianego zagadnienia warto podejÊç
od strony naukowej. Fale
elektromagnetyczne wp∏ywajà na tkank´ organicznà
w dwójnasób:
1 termicznie (stopieƒ zale˝ny od d∏ugoÊci trwania rozmowy) – pod
wp∏ywem dzia∏ania pola nieznacznie podnosi si´ temperatura tkanek.
Porównywalne jest to z efektem ekspozycji cz∏owieka na dzia∏anie
wysokich temperatur. Przegrzanie powoduje k∏opoty z koncentracjà, ogólne
zm´czenie czy te˝ zaburzenia wzrokowe;
1 polowo – pole elektromagnetyczne wp∏ywa na ∏adunki elektryczne
(aniony, kationy mikro- i makroelementów) obecne w naszych komórkach,
w sposób powodujàcy przemieszczanie si´ tych pierwiastków wzd∏u˝
biegunów powsta∏ego pola, co mo˝e zak∏óciç procesy biochemiczne
zachodzàce w naszym organizmie. Na szcz´Êcie pole generowane przez
telefony komórkowe jest za s∏abe na tak znaczàcà ingerencj´.
Zbadane efekty biologiczne nie wzbudzajà niepokojów, jednak nie
wykluczajà one ujawnienia w przysz∏oÊci efektów d∏ugoterminowego
oddzia∏ywania bodêców podprogowych, czyli s∏abszych od dopuszczalnych
norm ochronnych. Przyk∏adem mogà byç badania przeprowadzone na
wolontariuszach, które wykaza∏y, ˝e podczas d∏ugiej rozmowy przez
telefon ciÊnienie krwi podnosi si´ o kilka procent, co jest wynikiem
zaw´˝ania si´ naczyƒ krwionoÊnych. Znów, nie sà to znaczàce zmiany,
jednak w przypadku dzia∏ania na naczynia krwionoÊne w obr´bie g∏owy
mo˝e to powodowaç krótkotrwa∏e efekty charakterystyczne dla sytuacji
tzw. skoków ciÊnienia – zawroty g∏owy, uczucie goràca, szum w uszach,
zaburzenia wzrokowe.
Znamy ju˝ wp∏yw pracy telefonów komórkowych na nasz organizm,
jednak nie znamy do koƒca ich wp∏ywu na nasze zdrowie, a w szczególnoÊci
wp∏ywu na rozwój np. guzów mózgu, nowotworów, czy te˝ innych schorzeƒ.
Odpowiedzi zostanà udzielone, kiedy b´dà mo˝liwe do zbadania efekty
d∏ugoletniego oddzia∏ywania bodêców podprogowych, dlatego starajmy
nie nara˝aç si´ zb´dnie na dodatkowe promieniowanie. Podstawowà
zasadà jest unikanie kontaktu z antenà. Jak wyliczono, w wyniku odsuni´cia
anteny od g∏owy dawka promieniowania jakà otrzymujemy maleje nawet
100-krotnie, dlatego godnà uwagi alternatywà sà zestawy g∏oÊno mówiàce
oddzielajàce s∏uchawk´
i mikrofon telefonu od
cz´Êci nadawczej generujàcej promieniowanie.
Nale˝y równie˝ pami´taç, ˝e im m∏odszy organizm, tym wra˝liwszy na
zak∏ócenia i ni˝sze wartoÊci progowe, dlatego
nale˝y chroniç dzieci
i m∏odzie˝ przed dodatkowym promieniowaniem.
Równie˝ osoby majàce
rozrusznik serca powinny
unikaç zbli˝ania telefonu
w okolic´ klatki piersiowej, co mog∏oby
zak∏ócaç prac´ wszczepionego urzàdzenia.
Telefony komórkowe
zosta∏y stworzone, ˝eby
nam s∏u˝yç, znajàc ich
zalety, jak i wady Êwiadomie korzystajmy z jeszcze
jednego dobrodziejstwa, jakie przynosi nam cywilizacja. Mo˝e wi´c warto
wybierajàc si´ na wyjazdy weekendowe sp´dziç mi∏e chwile na ∏onie
natury ws∏uchujàc si´ raczej w Êpiew polnych ptaków, ni˝ w dêwi´ki
dzwoniàcego telefonu komórkowego.
Ma∏gorzata Gurdziel
Konsultacja:
prof. dr hab. in˝. Wojciech Zmys∏owski
Instytut Biocybernetyki i In˝ynierii Biomedycznej PAN
Literatura:
„GSM – ale˝ to proste!” W. Ho∏ubowicz, M. Szwabe
numer
lato
strona
6(7)
2000
11
Z wiedzà w XXI wiek
Terapia genowa
– istotny post´p w leczeniu chorób uk∏adu krà˝enia
zmniejsza cz´stoÊç
Podczas konferencji Amerykaƒskiego Towarzystwa Kardiologicznego
choroby Alzheimera
opublikowano wst´pne, bardzo korzystne wyniki terapii genowej
u chorych z zaawansowanà chorobà wieƒcowà.
WielooÊrodkowe badanie europejskie,
Grupa badaczy z Bostonu przeprowadzi∏a prób´ terapii genowej u 16
przeprowadzone w grupie chorych z podchorych z bardzo nasilonà chorobà wieƒcowà. Chorzy ci przebyli wielokrotne zabiegi „balonikowania”
wy˝szonym skurczowym ciÊnieniem t´tnit´tnic wieƒcowych i pomostowania t´tnic wieƒcowych (tzw. by-passy). Pomimo tego leczenia bóle
czym krwi, wykaza∏o u osób leczonych
wieƒcowe wyst´powa∏y u nich po najmniejszym wysi∏ku fizycznym.
znaczàce zmniejszenie cz´stoÊci udarów
Terapia genowa polega∏a na wstrzykni´ciu bezpoÊrednio do niedokrwionego segmentu mi´Ênia
mózgu i groênych incydentów sercowo-naserca (po wykonaniu minimalnego naci´cia klatki piersiowej) substancji wp∏ywajàcej na wzrost
czyniowych. Co wi´cej, analiza danych opunaczyƒ krwionoÊnych (tzw. DNA odpowiedniego
genu). Zabieg trwa∏ oko∏o 1 godziny, a chorych
Spacerowanie – niedoceniana forma aktywnoÊci
wypisano do domu po 4-5 dniach.
U wszystkich 16 chorych wystàpi∏a znaczàca
Badacze z Uniwersytetu w Illinois w USA wykazali, ˝e u ludzi powy˝ej 60 roku
poprawa objawów chorobowych: w ciàgu 90 dni
˝ycia
regularnie uprawiane spacery poprawiajà zarówno wydolnoÊç fizycznà, jak i
obserwacji u 6 pacjentów w ogóle nie wyst´powa∏y
niektóre
czynnoÊci mózgu, m.in. zapami´tywanie i planowanie na przysz∏oÊç.
bóle wieƒcowe, a u pozosta∏ych 10 bóle serca
Grup´
124
zdrowych osób w wieku 60-75 lat, prowadzàcych siedzàcy tryb ˝ycia,
pojawia∏y si´ dopiero podczas wykonywania du˝ych
podzielono losowo na dwie cz´Êci: na regularnie spacerujàcych i na uprawiajàcych çwiczenia
lub bardzo du˝ych wysi∏ków fizycznych.
Obecnie trwajà prace nad podawaniem opisa- fizyczne typu „stretching”, 3 razy w tygodniu po 45 minut.
Wyniki obserwacji, prowadzonych przez 6 miesi´cy, opublikowane w czasopiÊmie Nature
nej substancji do mi´Ênia serca bez nacinania klatki
dowodzà,
˝e w grupie osób uprawiajàcych regularne spacery istotnej poprawie uleg∏a nie
piersiowej, przez cewnik naczyniowy.
Przedstawione wyniki stwarzajà nadziej´, tylko wydolnoÊç fizyczna (o 5,1 proc.), ale tak˝e niektóre funkcje mózgu: osoby te wykazywa∏y
˝e w przysz∏oÊci terapia genowa mo˝e istotnie popraw´ zapami´tywania, planowania, potrafi∏y szybciej „przestawiç si´” na wykonywanie
zmniejszyç cz´stoÊç wykonywanych zabiegów innych zadaƒ, a podczas wykonywania czynnoÊci by∏y bardziej skupione i trudniej by∏o
„balonikowania” i chirurgicznego leczenia zw´˝o- rozproszyç ich uwag´.
Wniosek dla grupy wiekowej 60 lat – nigdy nie jest za póêno na regularne spacery.
nych t´tnic wieƒcowych.
Leki przeciwalergiczne
mogà byç groêne dla kierowców – i nie tylko
Amerykaƒscy badacze z Uniwersytetu w Iowa w USA stwierdzili, ˝e
leki przeciwalergiczne, przyjmowane przez pacjentów z sezonowym alergicznym
nie˝ytem nosa, mogà pogarszaç zdolnoÊç do kierowania samochodem w stopniu
podobnym jak spo˝ycie alkoholu.
Grupie 40 pacjentów w wieku 25-44 lata, z sezonowym, alergicznym nie˝ytem nosa, podano
po jednej dawce ró˝nych leków przeciwalergicznych lub rozcieƒczony alkohol. Nast´pnie przez
1 godzin´ oceniano ich zdolnoÊç do prowadzenia samochodu na stymulatorze jazdy samochodem.
Okaza∏o si´, ˝e po przyj´ciu leków przeciwalergicznych, obarczonych dzia∏aniem uspokajajàcym,
zdolnoÊç do kierowania samochodem ulega pogorszeniu, podobnie jak po wypiciu alkoholu. Czas
reakcji ulega istotnemu wyd∏u˝eniu, a cz´stoÊç nieumyÊlnego przeje˝d˝ania na przeciwleg∏y pas
ruchu zwi´ksza si´ ponad dwukrotnie. Co gorsza, nie towarzyszy temu subiektywne uczucie
sennoÊci, które mog∏oby zaalarmowaç prowadzàcego samochód.
Przedstawione dane dowodzà, ˝e je˝eli ju˝ musimy przyjmowaç leki przeciwalergiczne i prowadziç samochód, to – dla dobra naszego i innych u˝ytkowników
drogi – wybór stosowanych preparatów powinien nastàpiç po konsultacji
z lekarzem.
Jeszcze jeden powód a˝eby zaprzestaç palenia papierosów
U doros∏ych osób z prawid∏owà odpornoÊcià organizmu palenie papierosów jest
najsilniejszym, niezale˝nym czynnikiem ryzyka wystàpienia zaka˝enia groênymi bakteriami
tzw. paciorkowcami.
W jednym z wiodàcych amerykaƒskich czasopism lekarskich, New England Journal of
Medicine, opublikowano wyniki pracy porównujàcej cz´stoÊç wyst´powania groênych zaka˝eƒ
paciorkowcowych wÊród doros∏ych osób z prawid∏owym uk∏adem odpornoÊciowym, wÊród
palaczy papierosów i osób niepalàcych. Okaza∏o si´, ˝e w porównaniu z grupà osób niepalàcych,
wzgl´dne ryzyko ci´˝kiej infekcji paciorkowcowej wÊród biernych palaczy by∏o 2,5-krotnie
wi´ksze, a w grupie aktualnie palàcych papierosy – ponad 4-krotnie wi´ksze.
Ryzyko choroby by∏o proporcjonalne zarówno do liczby aktualnie wypalanych papierosów
dziennie jak i do liczby lat trwania na∏ogu, natomiast odwrotnie proporcjonalne do czasu,
jaki minà∏ od zaprzestania palenia.
Przedstawiona praca dowodzi, ˝e zwalczanie palenia papierosów, zarówno czynnego jak
i biernego, stanowi bardzo skutecznà metod´ zapobiegania schorzeniom paciorkowcowym
w spo∏eczeƒstwie.
numer
lato
strona
6(7)
2000
12
Czy wiesz ˝e…
Leczenie nadciÊnienia
blikowanych w renomowanym czasopiÊmie
lekarskim The Lancet wykaza∏a ponadto,
˝e w grupie pacjentów leczonych wystàpi∏o dwa razy mniej przypadków ot´pienia
i dwa razy rzadziej stwierdzono chorob´
Alzheimera.
Tak wi´c prawid∏owe leczenie nadciÊnienia t´tniczego nie tylko wyd∏u˝a ˝ycie,
ale tak˝e, poprzez zmniejszenie cz´stoÊci
wyst´powania ot´pienia i choroby Alzheimera, istotnie poprawia jego jakoÊç.
Niekorzystne dzia∏anie
niektórych leków zmniejszajàcych apetyt
W renomowanym amerykaƒskim czasopiÊmie lekarskim JAMA ukaza∏o si´ ostatnio
doniesienie dowodzàce, ˝e stosowanie przez
osoby oty∏e niektórych leków hamujàcych apetyt
(z grupy fenfluraminy) spowodowa∏o u cz´Êci
leczonych wystàpienie wad zastawek serca.
W grupie 1473 pacjentów, przyjmujàcych
omawiane preparaty, ryzyko wystàpienia wad
serca, w porównaniu z osobami nie przyjmujàcymi tych leków, by∏o zwi´kszone o 70 proc.
Ryzyko to ros∏o wraz z d∏ugoÊcià okresu stosowania leków: wady serca stwierdzono u 1,4 proc.
osób przyjmujàcych leki przez czas krótszy ni˝
3 miesiàce i a˝ u 21,2 proc. pacjentów, którzy
przyjmowali te leki d∏u˝ej ni˝ 18 miesi´cy.
Przedstawione wyniki potwierdzajà raz
jeszcze znanà od dawna prawd´, ˝e najbezpieczniejszà i najbardziej fizjologicznà metodà utraty
zb´dnej nadwagi nie jest stosowanie leków
hamujàcych apetyt, tylko przestrzeganie diety
niskokalorycznej i zwi´kszenie codziennej
aktywnoÊci fizycznej.
zebra∏ i opracowa∏:
dr n. med. Marek Jarecki