Wstęp do informatyki - Katedra Informatyki > Home
Transkrypt
Wstęp do informatyki - Katedra Informatyki > Home
Wstęp do informatyki Cezary Bolek [email protected] Uniwersytet Łódzki Wydział Zarządzania Katedra Informatyki Informacje organizacyjne Kontakt dr inŜ. Cezary Bolek pokój 142, Katedra Informatyki, Wydział Zarządzania konsultacje: wtorek 1500- 1545 środa 1130- 1300 email: materiały: [email protected] http://www.ki.uni.lodz.pl/~cbolek Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 2 Literatura 1. David Harel, Rzecz o istocie informatyki - algorytmika, WNT 2000 2. William Stallings, Organizacja i architektura systemu komputerowego, WNT 2000 Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 3 1 Informatyka jako dyscyplina naukowa Badanie praw rządzących procesami kodowania, zapisywania, przetwarzania i przesyłania informacji. RóŜnorodność i multidyscyplinarność: matematyka, fizyka, chemia, biologia, nauki przyrodnicze, społeczne oraz humanistyczne Ścisły związek podstaw teoretycznych ze sferą aplikacyjną. Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 4 Oblicza informatyki Informatyka teoretyczna teorie obliczalności metody numeryczne języki formalne Informatyka techniczna architektura sprzętu telekomunikacja elektronika Informatyka Informatyka stosowana języki programowania inŜynieria oprogramowania systemy informatyczne Informatyka praktyczna wykorzystywanie sprzętu i oprogramowania do realizacji celów zawodowych Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 5 Algorytmika Nauka o formułowaniu szczegółowych przepisów na rozwiązywanie zagadnień, pod kątem ich automatycznej realizacji. Rozwiązywalność zadań: algorytmy heurystyczne Efektywność algorytmów: złoŜoność obliczeniowa Poprawność algorytmów: dowodzenie poprawności Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 6 2 Struktury danych Abstrakcyjna reprezentacja obiektów świata rzeczywistego na potrzeby realizacji algorytmu. Liczby: zakres i dokładność Tablice, rekordy: wielość w jedności Stosy, kolejki, listy: liczy się kolejność Drzewa, grafy: złoŜoność powiązań Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 7 Zapis algorytmów Metody graficzne: diagramy, schematy blokowe, sieci działań Języki formalne: zestawy symboli i reguł ich uŜycia (składnia), pozwalające na zapis algorytmu. Program: zapis algorytmu w języku formalnym, który moŜna przetłumaczyć na kod maszynowy. Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 8 Proces programowania Algorytm Problem Program Struktury danych Algorytmizacja Kodowanie Programowanie Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 9 3 Matematyka komputerowa • • • • • • • metody numeryczne weryfikacja hipotez poprzez wyjątki dowodzenie twierdzeń poszukiwania liczb pierwszych rachunki symboliczne fraktale rachunek Monte Carlo Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 10 Fizyka komputerowa • • • • • obliczenia symulacyjne fizyka cząstek elementarnych fizyka materiałowa geofizyka, meteorologia astronomia Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 11 Chemia komputerowa • symulacje syntezy chemicznej • analiza własności materiałów • projektowanie związków chemicznych • farmakologia komputerowa Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 12 4 Biologia i cybernetyka komputerowa • badanie własności substancji organicznych • identyfikacja genomu istot Ŝywych • modelowanie procesów ewolucyjnych • modelowanie ekosystemów • modelowanie zachowań Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 13 Ekonomia komputerowa • • • • • modelowanie procesów ekonomicznych analiza rynków finansowych analiza procesów demograficznych analiza zuŜycia zasobów naturalnych prognozowanie tendencji rozwoju rynku Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 14 Nauki o poznaniu • • • • modelowanie procesów poznawczych systemy ekspertowe i bazy wiedzy problemy sztucznej inteligencji problem osobowości Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 15 5 Komputery w badaniach literackich • analiza występowania i znaczenia słów w tekstach literackich • stylometria: badania stylu literackiego Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 16 Historia maszyn liczących Bardzo krótka Czasy prehistoryczne • jeden, dwa mnóstwo: liczebniki • kamyki, patyczki: narzędzia 3000-500 p.Chr. • liczydło Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 17 Historia ... XVII wiek 1622 - suwak logarytmiczny, William Oughtred, Anglii 1642 - maszyna do dodawania (Pascalina), Blaise Pascal "Nie jest bowiem rzeczą godną wykształconego człowieka, by tracić godziny pracując jak niewolnik nad obliczeniami, które wykonać mógłby kaŜdy, gdyby uŜyto w tym celu maszyny". Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 18 6 Historia ... XVII wiek Gottfried Leibniz (1646-1716) 1673 - czterodziałaniowa maszyna licząca Odkrywa układ dwójkowy (pod wpływem Ying-Yang) Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 19 Historia ... XIX wiek Wejście (program) krosna Ŝakardowe — pierwsza programowalna maszyna Maszyna (przetwarzanie) Wstęp do informatyki Wyjście (tkanina) Cezary Bolek <[email protected]> 20 Historia ... Maszyny Charlesa Babbage’a: automatyzacja obliczeń (maszyna róŜnicowa), projekt maszyny analitycznej wykonującej program obliczeń Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 21 7 Historia ... XIX wiek arytmometry mechaniczne z wykorzystaniem kart perforowanych XX wiek złoŜone obliczenia wojskowe: • balistyka, • szyfrowanie informacji (Enigma), • broń atomowa Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 22 Historia ... Alan Turing • studia nad moŜliwością automatycznego rozwiązywania problemów matematycznych, • koncepcja maszyny realizującej algorytm według wczytywanych symboli i aktualnego stanu: Maszyna Turinga • koncepcja osobowości jako skomplikowanego algorytmu: Test Turinga John von Neumann • koncepcja współczesnego komputera, składającego się z jednostki centralnej, pamięci i układów peryferyjnych, przetwarzającego program zapisany w pamięci Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 23 Historia ... 1944 — Mark I : pierwsza elektromechaniczna maszyna cyfrowa • • • • • długość 120m , wysokość 2.5m, waga 5 ton, dł.przewodów 700km 760.000 części, głównie przekaźników elektromechanicznych przeznaczenia: wojskowe obliczenia balistyczne urządzenie wyjściowe: elektryczna maszyna do pisania szybkość: mnoŜenie ok. 3s Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 24 8 Historia ... 1944 — ENIAC (Electrical Numerical Integrator And Calculator): elektronika lampowa: komputery I generacji (1944-55) 17.468 lamp elektronowych, 70.000 rezystorów, 10.000 kondensatorów, 1.500 przekaźników, 6.000 przełączników ręcznych and 5 millionów połączeń lutowniczych powierzchnia 167 m2, waga 30 tons, moc 160 kilowatów (włączenie powodowało przyciemnienie świateł w Filadelfii) W czasie 1s ENIAC (1000 razy szybsza maszyna licząca od dotychczasowo zbudowanych) mógł wykonać: 5,000 sumowań, 357 mnoŜeń lub 38 dzieleń. Programowanie polegało na łączeniu elementów wykonujących poszczególne obliczenia za pomocą przewodów (hardwired programming) i trwało całe tygodnie. Maszyna wymagała równieŜ częstych zabiegów konserwacyjnych. Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 25 Historia ... 1947 — tranzystor elektronika półprzewodnikowa: komputery II generacji (1956-1963) • • • • Niskie napięcia zasilania, małe zuŜycie energii, małe wymiary, bardzo mała awaryjność. Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 26 Historia ... 1958 — układ scalony: komputery III generacji (1964-1972) Skomplikowany układ elektroniczny na powierzchni płytki krzemowej (tranzystory, diody, rezystory i połączenia elementów) wytworzony w jednorazowym procesie produkcyjnym, ogromny stopień upakowania elementów przy małej mocy układu. Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 27 9 Historia ... 1971 — mikroprocesor Intel 4004 komputery IV generacji 1973-1977 Intel 4004 o rozmiarach 3mm x 4mm posiadał 2300 tranzystorów i miał moc obliczeniową równą komputerowi ENIAC (18.000 lamp). W 1972r. sonda Pioneer 10 wykorzystywała juŜ mikroprocesor Intel4004 Połączenie w jednym układzie scalonym jednostki sterującej, wykonawczej i rejestrów roboczych. Następne generacje komputerów róŜnią się jedynie stopniem zagęszczenia elementów w układach scalonych, ale ogólna koncepcja budowy komputera jest taka sama. Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 28 Historia ... komputery osobiste 1976 — pierwszy mikrokomputer Apple I Steven Wozniak, Steve Jobs Mikroprocesor: MOS 6502, 1 MHz Pamięć RAM: 8 KB Pamięć ROM: 256 bajtów Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 29 Historia ... komputery osobiste 1977 - Apple II Mikroprocesor: MOS 6502, 1 MHz Pamięć RAM: 4 KB (do 64KB) Pamięć ROM: 12 kB Wbudowany interpreter języka Basic W róŜnych wersjach produkowany do 1993 r. 1980 - Apple III Mikroprocesor: MOS 6502A, 2 MHz Pamięć RAM: 128 KB (do 256KB) Pamięć ROM: 16 kB Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 30 10 Historia ... komputery osobiste 1982 - Lisa/Lisa 2 Mikroprocesor: Motorola MC68000, 5MHz Pamięć RAM: 1 MB Pamięć ROM: 16 kB System operacyjny: Lisa OS 1984 - Macintosh Mikroprocesor: Motorola MC68000, 7.83MHz Pamięć RAM: 128 KB (do 512kB) Pamięć ROM: 64 kB System operacyjny: Macintosh System 1.0 1987 - Macintosh II Mikroprocesor: Motorola MC68020, 15.66MHz Pamięć RAM: 1MB (do 8MB) Pamięć ROM: 256 kB System operacyjny: Macintosh System 4.0 1989 - Macintosh Portable Mikroprocesor: Motorola MC68HC000, 16MHz Pamięć RAM: 1MB (do 9MB) Pamięć ROM: 256 kB System operacyjny: MacOS 6.0.4 do 7.5.5 Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 31 Historia ... 1981 — komputer osobisty (PC) - IBM (5150) • Pierwszy 16 bitowy mikroprocesor Intel 8088 z zegarem 4.77 MHz. • 16kB pamięci, rozszerzalnej do 256kB, • stacja dyskietek o pojemności 160kB, • kolorowy monitor, • cena 1565$ (równowaŜność 4000$ dziś), • pierwotnie wyposaŜony w interpreter języka BASIC w pamięci ROM, • system operacyjny DOS (nieco później) Koncepcja „otwartej architektury” — przyczyna ogromnej popularności, trwającej w zasadzie do dzisiaj. Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 32 Historia ... komputery osobiste 1983 - IBM PC/XT (5160) Mikroprocesor: Intel 8088, 4.77MHz Pamięć RAM: 64-640kB (w zaleŜności od modelu) Karta graficzna: CGA (320x200 / 640x200) System operacyjny: MS-DOS 2.0 FDD 5.25”, HDD 10,20MB 1983 - IBM PC Junior Mikroprocesor: Intel 8088, 4.77MHz Pamięć RAM: 64 KB (do 640kB) Karta graficzna: CGA (320x200 / 640x200) System operacyjny: MS-DOS 2.0 Pamięć zewn.: magnetofon, opcja: FDD 5.25” 1984 - IBM PC/AT Mikroprocesor: Pamięć RAM: Karta graficzna: System operacyjny: HDD,FDD Intel 80286, 6MHz 512 KB (do 3MB) EGA (640x350) MS-DOS 3.0 1984 - IBM PC Portable (5155) Mikroprocesor: Intel 8088, 4.77MHz Pamięć RAM: 256 KB (do 640kB) Karta graficzna: CGA (320x200 / 640x200) System operacyjny: PC-DOS 2.1 1x lub 2x FDD 5.25” Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 33 11 Wykształcenie informatyczne Uniwersytet – aspekty teoretyczne informatyka teoretyczna - computer science Politechnika – aspekty aplikacyjne informatyka stosowana – computer engineering Informatyka fizyczna, chemiczna, ekonomiczna, medyczna, etc. Poza uczelniami: szeroka edukacja społeczeństwa w zakresie praktycznych aspektów informatyki Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 34 Programowanie Rzemiosło? program jako dodatek do sprzętu, ,,najwaŜniejsze, Ŝe działa’’ Nauka? od rzeczywistości do abstrakcji, podstawy teoretyczne, odpowiedniość metod do problemu Sztuka? kreatywność poczucie estetyki i elegancji dąŜenie do ideału Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 35 Rewolucja informacyjna • Łatwość pozyskiwania informacji • MoŜliwość swobodnej komunikacji • Nowe dziedziny, usługi i formy pracy • Zmiana działania urzędów i administracji • Nowa organizacja państwa Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 36 12 Informatyka w społeczeństwie Postrzeganie informatyki jedynie jako biegłości w posługiwaniu się komputerem UtoŜsamianie uŜywania oprogramowania z kreatywnością informatyczną. UtoŜsamianie programowania z rozwiązywaniem problemów informatycznych. Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 37 ZagroŜenia Szum i śmietnik informacyjny Forma informacji nad treścią Telepraca – przymus pracy w domu Zanik prywatności i anonimowości Wszechwładza urzędów i słuŜb Czy naprawdę jesteśmy szczęśliwsi ??? Wstęp do informatyki Cezary Bolek <[email protected]> 38 13