Trawy paskowane

Trawy paskowane
(text: M. Surowiński, photo: A. Surowińska)
Miscanthus giganteus 'Lottum'
Miscanthus sinensis 'Kirk Alexander'
Główna „linia” selekcji nowych odmian traw
to wyszukiwanie roślin mających kolorowe
ulistnienie – zwykle białawe lub żółtawe, często w
paski, rzadziej ciapki. „Odbarwienia” czy też
„przebarwienia” mogą być całosezonowe lub
krótkotrwałe (zazwyczaj wczesnowiosenne).
Mutacje te zdarzają się dość często u wielu
gatunków, nierzadko są owocem coraz
powszechniejszego rozmnażania traw metodą „in
vitro” bo manipulacja hormonami niekiedy daje
nieoczekiwane efekty…
Warto też wiedzieć, że niekiedy takie mutacje – w
mniejszym lub większym stopniu – ustępują.
Paskowane rośliny „wypuszczają” zielone
przyrosty, które jeśli nie są usuwane
systematycznie,
mogą
zagłuszyć
zwykle
delikatniejsze, mniej żywotne, kolorowe części
kęp.
Zwracają na siebie uwagę i bardzo się podobają,
toteż i odmian wprowadzanych do sprzedaży jest
dużo, a ciągle przybywają nowe.
Sam będąc wielbicielem czystej zieleni coraz
częściej odnoszę się do nich z sympatią. Niemniej,
projektując
nasadzenia
z
użyciem
kolorowolistnych traw należy pamiętać, że są to
Phragmites australis 'Variegatus'
rośliny akcentowe. Osobiście jakoś nie widzę
piękna w takich wielokępowych czy też łanowych
nasadzeniach, raczej krzykliwość czy nawet kicz.
Ale podobno o gustach się nie dyskutuje…
Materiał jest ogromny, dlatego z konieczności
muszę potraktować go hasłowo. To raczej
dygresje, zwrócenie uwagi na szczegóły.
Dokładnych opisów poszczególnych roślin proszę
szukać w encyklopedii traw ozdobnych, gdzie
staram się podawać wyczerpujące dane.
Zacznę od olbrzymów:
Z
popularnego
miskanta
olbrzymiego
(Miscanthus
giganteus)
wyselekcjonowano
odmiany - 'Gilt Edge' i 'Jubilaris' ('Jubilar')
paskowane podłużnie oraz 'Lottum' - paskowaną
poprzecznie. 'Jubilaris' - odrobinę niższa od
gatunku, jest już do kupienia w Polsce. Ma liście
kremowo paskowane, w wymaganiach niczym nie
odbiega od swojego zielonolistnego „ojca”.
Miscanthus sinensis 'Dixieland'
Miskant chiński (Miscanthus sinensis) jest
wyjątkowo „uposażony” w paskowane kultywary.
Na dodatek dwojako – tj. podłużnie i poprzecznie.
Dostępne bez problemu w Polsce 'Zebrinus' czy
też 'Strictus' (oba wysokie i paskowane
poprzecznie) dały początek serii „zebrowatych”
miskantów różniących się zwykle wzrostem,
kolorem pasków, czy też ich gęstością.
Z kronikarskiego obowiązku wymienię: 'Zebra',
'Kirk Aleksander', 'Giraffe', 'America', 'Hinjo',
'Little Zebra', 'Leopard', 'Mysterious Maiden' itd.
Warte zauważenia i wprowadzenia do naszych
ogrodów są kolejne: 'Pünktchen' - generalnie
podobny do 'Zebrinus'-a, ale niezawodnie kwitnie
oraz 'Gold Bar' z uwagi na niski wzrost (niewiele
ponad metr) i bardzo gęste paskowanie. Reszta
wymaga kilkuletniej obserwacji.
Miscanthus sinensis var. condensatus 'Cabaret'
Z odmian paskowanych podłużnie do dyspozycji
mamy np. 'Dixieland', 'Goldfeder' czy też
'Rigoletto'. Warte zauważenia i względnie
dostępne w Polsce są dwie duże odmiany
Miscanthus sinensis var. condensatus: 'Cabaret' i
'Cosmopolitan'. Obie o pokaźnych liściach z
szerokimi białawymi pasami, tyle że pierwsza
odmiana ma je pośrodku liści, a druga na
marginesach.
Niewielki miskant – Miscanthus oligostachyus
'Nanus Variegatus' o liściach różnorodnie
paskowanych na biało zamyka listę tych, które są
ciekawe i w miarę dostępne w Polsce.
Najbardziej ekspansywny - miskant cukrowy
(Miscanthus sacchariflorus) też ma pasiastą
wersję spotykaną pod nazwą 'Gotemba'
('Gotember', 'Aureus'). Niestety - ekspansywną.
Miscanthus sinensis 'Gold Bar'
Druga linia paskowanych miskantów, nazwijmy ją
umownie „variegatusami”, jest równie liczna.
Dostępny w Polsce i popularny 'Variegatus' czy
'Morning Light' - o wąskich liściach z delikatnym
białym marginesem, to już klasyka.
Bambusy to duża i różnorodna grupa traw.
Te rośliny dopiero zdobywają popularność, ale z
racji (chyba) łagodnienia klimatu coraz śmielej
wkraczają do naszych ogrodów. W ich olbrzymiej
grupie nie brak paskowanych odmian – i to
dwojako. Mianowicie oprócz znanego u innnych
traw przebarwień na liściach (prym wiodą tutaj
nieduże rośliny z rodzaju Pleioblastus, np.
Pleioblastus
fortunei
czy
Pleioblastus
viridistriatus pojawia się także paskowanie na
łodygach. Przykładem może być Phyllostachys
aureosulcata wraz z odmianami 'Spectabilis' i
'Aureocaulis'.
Oczeret
Tabernemontana
(Schoenoplectus
tabernaemontani) to roślina zdecydowanie
wodna.
Jej dwie odmiany: 'Albescens' ('Variegatus') i
'Zebrinus' bez problemu można kupić w Polsce.
Pierwsza jest paskowana podłużnie i bardzo gęsto
- tak, że wygląda na białą. Druga poprzecznie na
żółto. Na pewno są godne uwagi…
Spartyna
sercowata
(Spartina
pectinata
'Aureovariegata') mimo, że dość ekspansywna
(na glebach bardziej suchych i uboższych mniej),
to z pewnością jedna z najładniejszych traw
uprawianych w naszych ogrodach. Wysoka, ładnie
przywieszająca się…
Nie przepadam za jej kwiatostanami, ale zawsze
można je usunąć.
Pleioblastus fortunei
Bambusom poświęciłem osobne opracowanie,
gdzie zawarta jest większa ilości informacji.
U popularnej trzciny pospolitej (Phragmites
australis) pojawiły się dwie odmiany: 'Variegatus'
(paskowana na żółto, ok. 2 m wys.) i 'Candy
Stripe' (mniejsza, paskowana na biało). Ta
ostatnia wg niektórych botaników zalicza się do
osobnego gatunku Phragmites karka i wtedy
występuje jako 'Variegata'. Natomiast jeśli
Phragmites karkajest włączana do Phragmites
australis, to mamy tam dwie „variegaty”. Wtedy
ta biała staje się 'Candy Stripe'. Taka
systematyczno
botaniczna
głupota…
Teoretycznie to rośliny wodne, praktycznie już
przy umiarkowanej wilgotności gleby szaleją na
rabatach.
Schoenoplectus tabernaemontani 'Zebrinus'
Spartina pectinata 'Aureovariegata'
Trawa pampasowa (Cortaderia selloana) raczej
mało kojarzy się z kolorowymi liśćmi, a posiada
już kilka selektów z liśćmi w paski, np.
'Albolineata', 'Aureolineata', 'Movin' ('Sun
Stripe'), 'Silver Comet' czy też 'Splendid Star'.
Mam w swojej kolekcji tę ostatnią, rzeczywiście –
oszałamiająca! Podobno wyselekcjonowano ją z
'Pumila', więc nie powinna być wysoka.
Trzcinnik
ostrokwiatowy
(Calamagrostis
acutiflora) do niedawna znany był wyłącznie z
Cortaderia selloana 'Aureolineata'
wrzosowisk - widziałem ją wykorzystywaną w taki
sposób setki razy. Warto pomyśleć o innym jej
zastosowaniu, np. w pojemnikach.
Inna mniej znana, o kremowo-białych smugach na
liściach to 'Carmarthen'.
Podobną
wielkość
osiągają
kolorowe
odmiany
najpopularniejszej trawy ozdobnej,
tj. mozgi trzcinowatej (Phalaris
arundinacea). Jest ich kilka, ale
generalnie wystarczy wiedzieć, że
paskowana na biało to 'Picta', a na
żółto to 'Luteopicta'.
Inne, np. 'Fessey' czy 'Tricolor', są
biało
obrzeżonej
odmiany
'Overdam' – ładnej, szybko
rosnącej, bezproblemowej.
Ostatnio pojawiły się dwie kolejne:
'Avalanche' - o białawym pasku
pośrodku liścia i 'Eldorado' - o
złotym czy też żółtawym środku
liścia. Obie są ładne, choć ta druga,
bardziej wyrazista, pewnie szybciej
znajdzie wielbicieli.
Egzotycznego giganta – lasecznicę trzcinowatą
(Arundo donax) reprezentują w tej wyliczance
dostępne w Polsce odmiany 'Versicolor'
('Variegata') i 'Golden Chain' ('Aureovariegata').
Pierwsza odmiana jest paskowana na biało, druga
na złoto-żółto. Obie są piękne, choć to rośliny z
grupy o podwyższonym ryzyku.
Około 60 cm wysokości osiąga popularna
odmiana manny mielec (Glyceria maxima
'Variegata'). Ładna, w żółtawe prążki, wytrzymuje
na mniej mokrych stanowiskach niż jej
zielonolistni rodzice.
Krajowa trzęślica modra (Molinia caerulea) znana
jest głównie z żółto paskowanej odmiany
'Variegata'. To typowy element ogrodowych
Calamagrostis acutiflora 'Overdam'
także paskowane na biało, ale wiosną zyskują
dodatkowe różowawe zabarwienie utrzymujące
się jakiś czas.
Mozga jest bardzo ekspansywna i należy to wziąć
pod uwagę planując wprowadzenie jej do ogrodu.
Popularna i ładna jest żółto paskowana wersja
wyczyńca łąkowego (Alopecurus pratensis)
'Aueovariegatus' ('Variegatus'). Czytałem gdzieś,
że dobrze znosi koszenie i można posadzić go w
trawniku w postaci kolorowych plam. Nie
próbowałem – może kiedyś…
Często
uprawiany
śmiałek
darniowy
(Deschampsia caespitosa) wzbogacił się o bardzo
ładną, niziutką odmianę 'Northern Lights' o
liściach łamanych kremowo-białawymi pręgami.
Doszły mnie słuchy, że wymarza w Polsce, ale u
mnie się te wieści nie potwierdziły.
Znana i elegancka Hakonechloa macra posiada
szeroko żółto paskowaną odmianę 'Aureola'.
Bardzo się podoba. I słusznie. Wprowadza
powiew egzotyki do naszych ogrodów bo
przypomina trochę małego bambusa.
Inne, mniej znane barwne odmiany tej trawy to
np. 'Albovariegata', 'Stripe it Rich'. Zdarzają się
też kultywary z czerwonawym zabarwieniem
pasków, ale jeszcze do mnie nie dotarły…
poprzedniej, ale zobaczymy… Nazwa wskazuje, że
powinna być mniej biała.
Arundo donax 'Versicolor'
Stokłosy głównie kojarzą się z atrakcyjnymi
kwiatostanami, natomiast stokłosa bezostna
(Bromus inermis 'Skinner's Gold') ma liście w
intensywnie żółte prążki.
Hakonechloa macra 'Aureola'
Rodzima drżączka średnia (Briza media) ma biało
obrzeżoną odmianę 'Russels'. Posiadam też inną,
podobną, o nazwie 'Zilber Zebra', która bez
kwiatostanów trochę przypomina kultywar
'Variegata' kolejnej polskiej trawy - kupkówki
pospolitej (Dactylis glomerata). Są bardzo ładne i
filigranowe.
Rajgras francuski (Arrchenantcherum elatius
subsp. bulbosum) reprezentowany przez
odmianę 'Variegatum', na
pierwszy rzut oka wygląda
na prawie biały. Dopiero
przy
uważniejszym
przyjrzeniu się delikatnym
listkom tej trawy widać
paski.
Odrobinę mniejszy, ale też
prawie biały, jest kultywar
'Variegatus'
kłosówki
miękkiej (Holcus mollis)
tworzący delikatne poduchy.
Kupiłem ostatnio kolejną
odmianę 'Jackdaw's Cream'
– na pierwszy rzut oka
niczym się nie różni od
Nawet
piórówka
japońska
(Pennisetum
alopecuroides) może wykazać się delikatnymi
białawymi marginesami u swej karłowej odmiany
'Little Honey'.
Delikatne białawe obrzeżenie liści znajdziemy u
odmiany 'Nican' wyselekcjonowanej z prosa
rózgowatego (Panicum virgatum), gatunku raczej
nie kojarzonego z roślinami tego typu.
Holcus mollis 'Variegata'
W Holandii widziałem odmianę 'River Mist' - w
delikatne paseczki - popularnej obiedki
szerokolistnej
(Chasmanthium
latifolium).
Urocza, a jak okaże się równie odporna jak
zielonolistni rodzice, to ma szansę zaistnieć nie
tylko u kolekcjonerów.
Carex elata 'NN'
Turzyce ogrodowe to głównie nieduże rośliny.
Większych paskowanych jest niewiele. Jedną z
nich jest turzyca brzegowa (Carex riparia
'Variegata') o stosunkowo wąskich liściach z
białawym obrzeżeniem (zdarzają się też liście całe
białe).
Z kolei turzyca wyniosła (Carex elata 'Aurea') ma
żółte liście z zielonym cienkim marginesem
(posiadam też chyba nienazwaną odmianę o
liściach białych wiosną z wąskim, zielonym
obrzeżeniem).
Carex trifida 'Rehoku Sunrise' urzeka mięsistymi i
szerokimi liśćmi o grubych, żółto-złotych paskach.
Turzyca zwisła (Carex pendula 'Moonraker') jest
nieco bardziej osobliwa – jej młode liście są
kremowo-białe, z upływem sezonu stopniowo
zielenieją.
Carex muskingumensis 'Silberstreif'
Te kilka odmian to wyjątki z gamy niskich ok. 3040 cm.
Odmiany
turzycy
palmowej
(Carex
muskingumensis)
reprezentują
grupę
średniowysokich turzyc. Dorastają do około 60
cm.
Są w Polsce często mylone i sprzedawane jako
'Variegata' czy też 'Aureovariegata'. Kupując
pod którąś z tych dwóch nazw roślinę nigdy nie
wiadomo co się trafi. Tymczasem są łatwe do
rozpoznania i nie wiem skąd to zamieszanie.
Ta z marginesem białym czy też białawym to
'Silberstreif', z marginesem żółtym bądź
złotawym to 'Oehme'. Rośliny z paskiem białym
bądź kremowym po środku liścia to 'Ice
Fountains'.
Czytałem też o paskowanej miniaturce gatunku 'Little Midge Variegated', ale chyba jeszcze nie
dotarła do Europy.
• odrobinę podobna do powyższej, bo z
palmowo ułożonymi liśćmi w okółku, szeroko
obrzeżonymi na biało jest Carex phyllocephalla
'Sparkler'
• Carex oshimensis 'Evergold' jest
paskowana na kremowo-żółto
• Carex ornithopoda 'Variegata' (tzw.
turzyca ptasie łapki) - podobna do poprzedniej,
ale mniejsza i o węższych liściach z białymi
paskami w centrum liścia
• Carex dolichostachya 'Kaga Nishiki'
('Gold Fountains') - o fontannowym pokroju i
złotych marginesach
• Carex conica 'Snowline' - niziutka z
delikatnym białym marginesem
• Carex brunnea 'Jenneke' i 'Variegata' –
jedna ma złote centrum liścia i zielone
obrzeżenie, a druga odwrotnie
• Carex firma 'Variegata' (turzyca tęga) –
kilkucentymetrowy
karzełek
z
żółtawymi
marginesami na sztywnych liściach.
Wszystkie reprezentują grupę turzyc niskich,
kępowych,
często
zimozielonych,
zwykle
lubiących półcień lub cień. Z racji rozmiarów
raczej powinny być wysadzane w grupach a nie
pojedynczo.
stać się podstawowymi gatunkami
traw okrywowych. Obie są białawo
obrzeżone. Mniej znana jest ta
druga, choć moim zdaniem
ładniejsza. Niestety z uwagi na
delikatniejsze, mniej skórzaste
liście, nie jest u nas zimozielona.
Carex umbrosa subsp. sabyensis 'Thinny Thinn'
Kępowe odmiany Carex morrowii (turzyca
japońska), np. popularna 'Variegata' (z białym
marginesem) czy też 'Gold Band' (z żółtawym
marginesem) też należy zaliczyć do tej grupy.
Mało znana odmiana 'Silk Tassel' (formalnie
zaliczana do Carex morrowii var. temnolepis) i
niepodobna do pozostałych, bo liście ma bardzo
cienkie. Jest mylona i często uważana niesłusznie
za synonim odmiany 'Thinny Thinn' (zaliczanej do
Carex umbrosa subsp. sabyensis). Mam obie i
mogę autorytatywnie stwierdzić, że to dwie różne
rośliny. Pierwsza ma białawy pasek pośrodku
liścia, a druga białawe marginesy. To co je łączy to
wąskie liście i przywieszający się pokrój.
Kolejne turzyce na dywany u stóp
drzew, krzewów to odmiany
turzycy
rzędowej
(Carex
siderosticha) - niektóre z nich wg
botaników zaliczane także do
podobnej Carex ciliatomarginata.
Tworzą łany krótkich, dość
szerokich liści poprzecinanych
pasami.
Oprócz popularnej 'Variegata' warto spojrzeć
łaskawym okiem na odmiany:
'Banana Boat' - szeroko złoto paskowana,
'Shima-nishiki' - delikatnie złoto paskowana i o
krótszych liściach niż poprzednia,
'Treasure Island' - biało paskowana i o krótszych
liściach niż 'Variegata', czy też na śliczną
'Shiro Nakafu' - o prawie całych białych liściach z
subtelnym zielonym marginesem.
Carex siderosticha 'Variegata'
Carex ciliatomarginata 'Treasure Island'
'Ice Dance' i 'Silver Sceptre', których
przynależność do turzycy japońskiej jest
wątpliwa, głównie z uwagi na „niekępowy” typ
wzrostu (czyli wytwarzanie krótkich rozłogów i w
konsekwencji małych łanów, a nie kęp) powinny
Łanowy wzrost wykazują turzyca pospolita (Carex
nigra 'On Line') - niewysoka, delikatnie obrzeżona
na żółtawo i turzyca sina (Carex flacca 'Bias') - z
kremowym marginesem po jednej stronie liścia.
Obie, jak powyższe odmiany turzycy rzędowej,
sprawdzają się jako rośliny okrywowe, podobnie
jak obrzeżona na żółtawo 'Beatlemania' kultywar popularnej turzycy wiosennej (Carex
caryophyllea 'The Beatles').
Kosmatki reprezentuje kosmatka leśna (Luzula
sylvatica),
której
odmiana 'Marginata' (z
cieniutkim,
włosowatym
kremowym
marginesem) jest u nas
dość znana i popularna.
Warta zauważenia jest
jeszcze
'Taggart's
Cream'
o
liściach
wiosną
białych
z
delikatnym
zielonkawym
marginesem, które w
ciągu sezonu całkowicie
zielen
ieją.
Miscanthus sinensis 'Variegatus'
Udało mi się stworzyć nową odmianę, trochę
podobną do poprzedniej – o liściach wiosną
białawych z delikatnymi zielonymi żyłkami w
środku liścia. Też zielenieją w trakcie sezonu, ale
paskowanie choć mniej widoczne, utrzymuje się
przez cały sezon. Na cześć jednego z moich synów
nosi nazwę 'Kuba'.
Holenderski szkółkarz traw Hans Mesker
wyselekcjonował ostatnio dwie nowe odmiany 'Long Egde' i 'Aneta'. Ta druga nazwa ma
upamiętnić moją żonę.
Carex conica 'Snowline'
Botanicznie zbliżony do
kosmatek sit rozpierzchły –
Juncus
effusus
też
zapragnął paseczków i to na
swojej
pokręconej
odmianie 'Spiralis'. Według
informacji z wiarygodnej
książki o trawach, ma dwie
takie odmiany - 'Gold
Strike' i 'Fenzy'. W Polsce
kolorowego sita pod nazwą
'Spiralis
Variegata' można już kupić, ale co do
poprawności nazewnictwa nie mam przekonania.
Przedstawiony powyżej przegląd gatunków i
odmian okraszony moim krótkimi komentarzami
nie wyczerpuje oczywiście tematu. Opisałem
chyba wszystkie paskowane trawy, które
posiadam w kolekcji. Wspomniałem o kilku
roślinach, które widziałem i o kilkunastu o których
czytałem.
Po więcej informacji zapraszam do encyklopedii
traw i na forum o trawach, gdzie można
podyskutować o praktycznych aspektach.
© OGRODY TRAW 2010. Wszystkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie materiałów ze strony wyłącznie za zgodą właściela.
[email protected]