W poszukiwaniu Źródeł współczesnych przemian stylu życia

Uniwersytet Mikołaja Kopernika
Wydział Nauk Pedagogicznych
ul. Asnyka 2a, 87-100 Toruń, tel./fax: 56 611-46-60
PRZEGLĄD BADAŃ EDUKACYJNYCH NUMER 2 (13) / 2011
Streszczenie
W POSZUKIWANIU ŹRÓDEŁ WSPÓŁCZESNYCH PRZEMIAN STYLU śYCIA.
PRZESZŁOŚĆ RODZINNA „SINGLI” ORAZ OSÓB
POZOSTAJĄCYCH W ZWIĄZKACH
Obecnie sądzi się, iŜ rozwój człowieka, jego jakość, a takŜe kierunek jest w duŜej mierze
zdeterminowany przez środowisko, zaś rodzina wydaje się być jednym z jego
najdonioślejszych elementów. Elementy, które wymienia się jako znaczące „wydarzenia
spustowe”, determinujące wybór ścieŜki Ŝyciowej, takie jak style przywiązaniowe, poczucie i
chęć samorealizacji, wymiana psychiczna czy wzory bliskości są przecieŜ niemal bez przerwy
prezentowane w toku Ŝycia rodzinnego, stając się, być moŜe, matrycą przyszłych zachowań w
związkach. Badania wskazują, Ŝe percepcja przez dziecko zachowań rodziców
nieszczęśliwych czy teŜ nieadekwatnie funkcjonujących w rolach, zarówno małŜeńskich, jak i
rodzinnych, choć mogą przybierać zróŜnicowane formy (względem współmałŜonka i
dziecka), moŜe spowodować specyficzne efekty, w postaci zmian obrazu siebie, poczucia
niŜszej wartości, poczucia winy, samotności, poczucia inności, zaburzone poczucie
bezpieczeństwa, czy teŜ obawa przed bliskimi kontaktami z innymi ludźmi (unikanie innych
lub nadmierna kontrola otoczenia). Skutkiem tego rodzaju cech i przeŜyć moŜe być właśnie
unikanie związków, a więc pozostawanie samotnym z wyboru – tzw. singlem.
W pracy postawiono jedno główne pytanie badawcze: „Czy istnieje związek między oceną
związku rodziców i funkcjonowaniem rodziny pochodzenia a wyborem Ŝycia w pojedynkę lub
w związku?”. Pod uwagę brano tu następujące wymiary funkcjonowania systemu rodziny
pochodzenia:
– profil funkcjonowania rodziny pochodzenia (a więc: spójność w rodzinie pochodzenia,
adaptacyjność, role rodzinne, trudności rozwojowe, dezorganizacja rodziny oraz
poczucie funkcjonalności)
– małŜeńskie style przywiązaniowe rodziców;
– dobranie małŜeństwa rodziców (w obszarze: intymności, samorealizacji,
podobieństwa oraz rozczarowania).
Do pomiaru wymienionych zmiennych uŜyto Profilu Rodziny Z.B.Gasia oraz Kwestionariusz
Stylów Przywiązaniowych (KSP) oraz Kwestionariusz Dobranego MałŜeństwa (KDM), na
grupie 40 osób o statusie „singla” i 40 pozostających w związkach.
Rezultaty sugerują, iŜ single niŜej w porównaniu z osobami, które weszły w związki ocenili
poziom satysfakcji rodziców z małŜeństwa oraz moŜliwości, jakie zostały w nim stworzone
dla rozwoju osobistego kaŜdego z partnerów - realizacji systemu wartości czy własnych zadań
Ŝyciowych. Tak samo oceniono podobieństwo rodziców, czyli poziom zgodności co do
realizacji waŜnych celów małŜeńskich i rodzinnych, co sugeruje, Ŝe rodzice singli mogli mieć
rozbieŜne poglądy na temat metod rozwijania związku, sposobów spędzania wolnego czasu,
organizacji Ŝycia rodzinnego, określania zewnętrznych granic systemu (czyli dla kogo i w
jakich mementach jest on dostępny), kultywowania tradycji rodzinnych czy sposobów
wychowania dzieci, bądź Ŝe ustalenie rodzinne odbywały się z obecnością konfliktów bądź
negocjacji. Wyniki wskazują, iŜ waŜniejsze od zmiennych i ról rodzinnych okazały się
zmienne i role małŜeńskie. To bezpośredni układ diadyczny rodziców był tu najwaŜniejszym
elementem, kształtującym stosunek do późniejszych związków, a najwaŜniejszymi
elementami były samorealizacja, oceniona jako niepełna, oraz zbyt małe podobieństwo
partnerów diady.
Summary
SEARCHING SOURCES OF TRANSFORMATIONS OF PRESENT LIFESTYLE.
FAMILY PAST OF PERSONS WITH SINGLE STYLE OF LIFE
AND PERSONS IN RELATIONSHIPS
Currently it is believed that human development, its quality, and direction is largely
determined by the environment, and the family seems to be one of the most significant
elements. Items that are mentioned as a significant “trigger events” that determine the choice
of path in life, such as attachment styles, a sense of self-realization, exchanging mental
intimacy or patterns are, after almost constantly presented in the course of family life,
becoming, perhaps, the matrix future behavior in relationships. Studies indicate that the
perception by the child behavior of parents unhappy or inadequately functioning in the roles
of both marriage and family, although they may take different forms (with respect to the
spouse and child), can cause specific effects in the form of changes in self-image, sense of
lower value, guilt, loneliness, a sense of otherness, impaired sense of security or fear of close
contact with other people (to avoid excessive control of others or the environment). The result
of such qualities and experience may be just the avoidance of relationships, and thus remain
single by choice - so called, single style of life.
Main research question is: “Is there a relationship between the assessment of the functioning
of the relation of parents and family of origin and the choice of living alone or in a
relationship?”. Were taken into account here the following dimensions of family functioning
of origin:
– profile of a family of origin (ie: the consistency of the family of origin, adaptability,
family roles, development difficulties, family disorganization and a sense of
functionality)
– parent’s attachments styles;
– the fit of marriage of parents (intimacy, self-realization, the similarities and
disappointment).
To measure these variables were used: Family Profile by Z.B.Gaś, Attachments Styles
Questionnaire by M.Plopa (KSP) and the Fit Marriage Questionnaire by M.Plopa (KDM), in
groups of 40 people on the status of “single” and 40 remain in relationships.
The results suggest that singles in comparison with persons who have entered into
relationships assessed as lower the level of satisfaction with marriage of their parents and the
opportunities that were created in the personal development of each of the partners - the
realization of the value system or his own life’s tasks. Likewise, parents rated the similarity,
that is, what level of compliance to achieve the important objectives of marriage and family,
suggesting that parents of singles may have divergent views on methods of developing the
compound, leisure activities, organization of family life, determining the outer limits of the
system (ie for whom and in what moments it is available), to cultivate family traditions or
ways of raising children, or that the family held to determine the presence of conflict or
negotiation. The results indicate that more important than the variables and family roles were
variable and marital roles. So, dyadic system of parents was the most important element here,
shaping the relationship to subsequent unions, and major elements were self-realization,
evaluated as incomplete, and too little similarity between dyad partners.