docnieodpłatnie w formacie PDF
download 
Reklamacja Transkrypt
nieodpłatnie w formacie PDF
reklama Izolacje dachów płaskich – strona 22 cena 11 zł (w tym 5% VAT) 6 2016 (207) Rok XXI ISSN 1427-6682 Indeks 32163X Nakład 9 tys. www.izolacje.com.pl reklama Rewolucyjne rozwiązania dla dachów płaskich nUkłady konstrukcyjne lekkiej obudowy PL5(800) nSpecyfika tynków ciepłochronnych NOWOŚĆ Twarde dowody na obciążenia punktowe dachów płaskich! Nowe rozwiązania ROCKWOOL to ogromne możliwości projektowania i budowania dachów płaskich o obciążeniach punktowych sięgających PL5 (800), klasie reakcji na ogień A1 i doskonałej izolacyjności cieplnej. Wybierz dobrze. Wybierz ROCKWOOL. nRockwool: Nie ma www.rockwool.pl alternatywy dla wełny WSKAŹNIKOWA OCENA KOMFORTU W BUDYNKACH MIESZKALNYCH ZLOKALIZOWANYCH W KLIMACIE UMIARKOWANYM s. 36 s. 44 ODPORNOŚĆ IZOLACJI FORMOWANEJ IN SITU Z WŁÓKNA CELULOZOWEGO W POSTACI LUŹNEJ NA GRZYBY POWODUJĄCE PLEŚNIENIE W artykule Romana Antczak-Jarząbska i Maciej Niedostatkiewicz wykonują wskaźnikową ocenę komfortu termicznego dwóch różnych budynków mieszkalnych. Wykorzystują do tego wskaźniki PMV (przePokój widywana ocena średnia) i PPD Kuchnia (przewidywany odsetek osób niezadowolonych). Andrzej Fojutowski, Anna Wiejak i Aleksandra Kropacz omawiają wyniki badania mikologicznego wyrobów z celulozy w postaci luźnej, formowanych in situ do izolacji cieplnej w budownictwie. Przedstawiają wyniki i przykłady stanu zaatakowania próbek przez grzyby. Wykazują, że badane włókno celulozowe, w postaci luźnej do formowania in situ, w warunkach zgodnych z warunkami badania może pod względem odporności na pleśnienie stanowić dobry, naturalny i odnawialny materiał izolacyjny. 3,05 Korytarz 0,00 Kuchnia Pokój Salon Łazienka Pokój –2,30 rys.: archiwa R. Antczak-Jarząbskiej, M. Niedostatkiewicza s. 52 Tomasz Majewski i Maciej Niedostatkiewicz opisują w artykule naprawę oraz szczegóły rozwiązań technicznych zastosowanych podczas remontu silnie zaolejonej posadzki znajdującej się w hali produkcyjnej. Przedstawiają uszkodzenia posadzki eksploatowanej w trudnych warunkach środowiskowych oraz sposób naprawy poprzez wymianę. W artykule Elżbieta Urbańska-Galewska i Dariusz Kowalski przedstawiają rozwiązania konstrukcyjne przegród zewnętrznych lekkiej obudowy jednowarstwowych (nieizolowanych termicznie), wielowarstwowych (izolowanych termicznie) oraz szklano-metalowych. Omawiają procesy modyfikacji konstrukcji ścian. Podają przykładowe rozwiązania. Y C30/37 (XC4, XA2) 3 2–3 cm 2 3–5 mm UKŁADY KONSTRUKCYJNE LEKKIEJ OBUDOWY 1 C30/37 (XC4, XA2) s. 60 NAPRAWA POSADZKI BETONOWEJ W HALI PRODUKCYJNEJ 1 4 C30/37 (XC4, XA2) .pl Z s. 82 SPECYFIKA TYNKÓW CIEPŁOCHRONNYCH W artykule Maciej Rokiel omawia właściwości i przeznaczenie tynków ciepłochronnych. Przedstawia parametry przykładowej ściany otynkowanej tynkiem ciepłochronnym. Tłumaczy mechanizmy zjawisk wilgotnościowych zachodzących w przegrodach. Zwraca również uwagę na problemy i nieścisłości związane z nazewnictwem tynków stosowanym przez producentów. Marzena Najduchowska i Barbara Chruściel przedstawiają wyniki badań tynków opartych na spoiwie akrylowym, silikatowym i silikonowym o uziarnieniu 1,0; 1,5; 2,0; 2,5 mm oraz tynku mozaikowego. Na podstawie uzyskanych wyników badań określają wpływ rodzaju spoiwa organicznego oraz uziarnienia zastosowanego kruszywa na takie parametry, jak przyczepność do podłoża, przenikanie pary wodnej oraz przepuszczalność pary wodnej. X X rys.: archiwa T. Majewskiego, M. Niedostatkiewicza s. 76 4 Aleksander Gorszkov i Romuald Orłowicz przedstawiają metodykę obliczania strat ciepła przez ściany zewnętrzne budynków mieszkalnych po ich termoizolacji polistyrenem w odniesieniu do warunków klimatycznych Moskwy i Petersburga. Na podstawie znanych wartości czasu okresu grzewczego, nakładów inwestycyjnych i kosztów eksploatacyjnych ogrzewania przed termoizolacją i po termoizolacji szacują przewidywany okres zwrotu środków oszczędzania energii, z uwzględnieniem wzrostu taryf energii cieplnej i dyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych. .com acje .izol www WŁAŚCIWOŚCI TYNKÓW OPARTYCH NA SPOIWACH ORGANICZNYCH W ZALEŻNOŚCI OD ZASTOSOWANEGO SPOIWA I WIELKOŚCI ZIARNA FAKTURUJĄCEGO 5 s. 69 OCENA PRZEWIDYWANEGO OKRESU ZWROTU INWESTYCJI NA OCIEPLENIE ELEWACJI BUDYNKÓW MIESZKALNYCH 2 r ys.: C30/37 (XC4, XA2) fot.: archiwa A. Fojutowskiego, A. Wiejak, A. Kropacz CH3 Si O CH3 O Si O CH3 O Si O CH3 O Si O CH3 O Si O nr 6/2016 rys.: S. Czernik 8,14 Mieszkanie testowe INDEKS FIRM SPIS TREŚCI 67Adamietz 37 Alnor Systemy Wentylacji 13 Alpha Dam 30 Apama Acoustic Project 34, 35 Atlas 7 Balex Metal 79BASF 27Bitmat.pl 85Bolix 42 BSW Polska 29, 32, 33, 48 Derowerk 26Dobroplast 24, 60, 62, 64, 66 Fakro 90, 91 Farby KABE Polska 83 Foveo Tech 74, 75Hufgard Optolith Bauprodukte Polska 53Hydrostop 65Izopanel 28, 29, 89 K-Flex 2Kingspan 58, 59 Kingspan Insulation 15, 73 Klimas Wkręt-met 12, 14 LS Tech-Homes 87Malfarb 104 Mapei Polska 56, 57 MC-Bauchemie 11Mercor 8, 10 Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa 10, 11, 12, 13 Naczelna Izba Kontroli 26Oknoplast 63Paneltech 61 Paroc Panel System Oy Ab 3 PCC Prodex 14, 16 Protan Polska 71quick-mix 50, 51 Remmers Polska 1, 22, 23 Rockwool Polska 26 Roto Okna Dachowe 27Saint Gobain Construction Products Polska/Isover 31Saint Gobain Construction Products Polska/Leca® 13Skanska 16Schöck 45Stowarzyszenie Architektów Polskich, Oddział Wielkopolski 92, 93, 94, 95Stowarzyszenie Producentów Wełny Mineralnej: Szklanej i Skalnej MIWO 14, 15Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń 81 Swisspor Polska 21Uniwersytet Technologiczno ‑Przyrodniczy w Bydgoszczy, Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska 10 Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów 25 Velux Polska ZDJĘCIA NA OKŁADCE www.aluprof.eu www.atlas.com.pl Rockwool 8 Izo-aktualności 8 Rząd przedstawił założenia programu Mieszkanie+ 10 NIK o wydawaniu pozwoleń na budowę i użytkowanie budynków wielorodzinnych 12NIK o niszczeniu dróg lokalnych przy budowie autostrad i dróg ekspresowych 13Skanska ponownie liderem wśród pracodawców z branży 14III Międzynarodowa konferencja ETICS – relacja 16 XVI Forum Termomodernizacja 18 Wywiad 18 Z Andrzejem Kielarem – prezesem zarządu Rockwool Polska – rozmawia Jarosław Guzal Rockwool: Nie ma alternatywy dla wełny 24 Przegląd 24 Okna energooszczędne 27Rozwiązania do izolacji akustycznych 32 Materiały i technologie 56 Ryszard Perucki Jak poprawnie ocenić zdolność elastycznej powłoki ochronnej do mostkowania zarysowań powstających w betonie? PREZENTACJA 58 Radosław Jędrzak Wpływ zastosowania materiałów o wysokiej izolacyjności cieplnej na konstrukcję fasad wentylowanych PREZENTACJA 60 Elżbieta Urbańska-Galewska, Dariusz Kowalski Układy konstrukcyjne lekkiej obudowy 69 Aleksander Gorszkov, Romuald Orłowicz Ocena przewidywanego okresu zwrotu inwestycji na ocieplenie elewacji budynków mieszkalnych 73Montaż widoczny i ukryty łączników mechanicznych w systemach dociepleń ETICS PREZENTACJA 74Termomodernizacja nowoczesnymi materiałami budowlanymi PREZENTACJA 76 Maciej Rokiel Specyfika tynków ciepłochronnych 32Dźwiękochłonny natrysk wełny szklanej TC-417 PREZENTACJA 81Odprężone płyty zespolone – trzecie wcielenie styropianu PREZENTACJA 34 Katarzyna Budzyńska-Kubiaczyk Żelowa technologia klejowa 82 Marzena Najduchowska, Barbara Chruściel Właściwości tynków opartych na spoiwach organicznych w zależności od zastosowanego spoiwa i wielkości ziarna fakturującego PREZENTACJA 36Romana Antczak-Jarząbska, Maciej Niedostatkiewicz Wskaźnikowa ocena komfortu w budynkach mieszkalnych zlokalizowanych w klimacie umiarkowanym 42Zapewnienie komfortu użytkowania budynków w obszarze oddziałujących drgań pochodzących od środków transportu PREZENTACJA 44Andrzej Fojutowski, Anna Wiejak, Aleksandra Kropacz Odporność izolacji formowanej in situ z włókna celulozowego w postaci luźnej na grzyby powodujące pleśnienie 48 Artur Dopadlik, Piotr Białas, Robert Zaorski Zalecenia dla ocieplania dachów i ścian konstrukcji drewnianej materiałem isofloc F PREZENTACJA 50 Jarosław Gasewicz Remmers IQ-Therm – innowacyjna termoizolacja wewnętrzna PREZENTACJA nr 6/2016 52Tomasz Majewski, Maciej Niedostatkiewicz Naprawa posadzki betonowej w hali produkcyjnej 89 Estetyczna izolacja rurociągów PREZENTACJA 90 Linia HISTORICA – skuteczna renowacja elewacji PREZENTACJA 92 Prawo, ekonomia, rynek 92 Maria Dreger Praktycznie o bezpieczeństwie pożarowym ociepleń PREZENTACJA 94 Maria Dreger Reakcja na ogień wyrobów budowlanych – pytania i odpowiedzi PREZENTACJA 96 101 102 Katalog firm W poprzednich numerach Tu znajdziesz IZOLACJE 5 ISSN 1427-6682 REDAKCJA DRODZY PAŃSTWO, Ostatnio w mediach pojawiła się informacja o możliwej likwidacji programów Kawka i Ryś, które prowadzone są przez Narodowy fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Przypomnę, że pierwszy z wymienionych programów dotyczy niskiej emisji. W tym zakresie NFOŚiGW przeprowadził dotychczas trzy nabory, na które skierowano 400 mln zł (na I i II edycję NFOŚiGW przeznaczył prawie 280 mln zł). Do tej pory wypłacono dopiero niewiele ponad 50 mln zł, a pozostała kwota wypłacana będzie w latach 2016–2018, Z kolei program Ryś wspierający termomodernizację budynków jednorodzinnych miał do dyspozycji 100 mln zł, które były przeznaczone dla Wojewódzkich Funduszy Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Kolejne 300 mln zł zostało skierowane do banków, ale żaden z nich nie był zainteresowany tą ofertą. Z informacji, jakie uzyskałem w NFOŚiGW, wynika, że aktualnie nie ma mowy o likwidacji tych programów. Wiadomo, że wciąż są one na liście priorytetowej Funduszu i nikt nie zamierza z nich rezygnować. W tej chwili trwają prace mające na celu uporządkowanie kwestii związanych z otoczeniem prawnym i finansowym tych programów. Na początku lipca NFOŚiGW ma ogłosić pewne modyfikacje w tym zakresie. A modyfikacja jest tu niezbędna. Do tej pory w ramach programu Ryś z finansowania skorzystało 13 podmiotów. To bardzo mało, biorąc pod uwagę potencjał termomodernizacyjny, jaki drzemie w naszym kraju. Zatrważająca jest również informacja, że żaden bank nie jest zainteresowany udziałem w tym przedsięwzięciu. To prawdopodobnie oznacza, że przy tworzeniu tego programu zabrakło komunikacji pomiędzy NFOŚiGW a bankami. Taka sytuacja nie powinna mieć miejsca, chociażby ze względu na marnotrawstwo publicznych pieniędzy. Powyższe fakty świadczą, że obecnie nie mamy w Polsce żadnego programu, który wspierałby termomodernizację budynków. Jest to co najmniej dziwne w kontekście ogromnych potrzeb, jakie mamy w tym zakresie. Dodatkowo wszyscy doskonale pamiętamy, że przez wiele lat mieliśmy program wspierający termomodernizację budynków, który został zlikwidowany. Dlatego ciężko zaakceptować, że mając takie doświadczenia, nie jesteśmy w stanie sformułować skutecznego programu wspierającego renowację starego budownictwa. W mojej ocenie – i nie tylko mojej – to zagadnienie należy jak najszybciej rozstrzygnąć. Oczekują tego zarówno osoby prywatne, jak i firmy działające na rynku budowlanym. Bez wsparcia państwa polityka mająca na celu zmniejszenie energochłonności w sektorze budownictwa mieszkaniowego zapewne okaże się nieskuteczna. ul. Karczewska 18, 04-112 Warszawa tel.: 22 512 60 58, faks: 22 810 27 42 www.izolacje.com.pl, [email protected] Redaktor naczelny Jarosław Guzal tel.: 22 512 60 58, 600 050 381 [email protected] Sekretarz redakcji Monika Mucha tel.: 22 810 58 09, 502 871 948 [email protected] Redaktor językowy Anna Wrona Korekta Agencja Wydawnicza Synergy Elżbieta Meissner Rada Programowa prof. dr hab. eur. inż. Tomasz Z. Błaszczyński (Politechnika Poznańska) dr Mark Bomberg (Syracuse University, USA) dr inż. Aleksander Byrdy (Politechnika Krakowska) prof. dr inż. Andrzej Cwirzen (Aalto University, Finlandia) dr hab. inż. Dariusz Heim (Politechnika Łódzka) dr hab. inż. Tomasz Kisilewicz (Politechnika Krakowska) dr inż. Grażyna Mitchener (Polychemtech Ltd., Wielka Brytania) prof. dr hab. inż. Andrzej S. Nowak (Auburn University, USA) dr inż. Paweł Pichniarczyk (Instytut Ceramiki i Materiałów Budowlanych) prof. dr inż. Maria M. Szerszen (University of Nebraska – Lincoln, USA) Skład i łamanie GRUPA MEDIUM Projekt graficzny Pikturo REKLAMA i MARKETING tel.: 22 810 25 90, 810 28 14 Dyrektor ds. marketingu i reklamy Joanna Grabek, tel. kom.: 600 050 380 [email protected]dia.pl KOLPORTAŻ i PRENUMERATA tel./faks: 22 810 21 24 Kierownik działu logistyki Aneta Cartailler [email protected] Specjalista ds. promocji Marta Lesner-Wirkus [email protected]dia.pl Specjalista ds. dystrybucji Joanna Wątor [email protected] Specjalista ds. prenumeraty Anna Sergel [email protected]dia.pl ADMINISTRACJA tel.: 22 512 60 96 Danuta Ciecierska (HR) DRUK REDAKTOR NACZELNY Zakłady Graficzne „Taurus” www.drukarniataurus.pl WYDAWCA GRUPA MEDIUM GRUPA Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji tekstów. Nie zwraca ma teriałów niezamówionych. Nie ponosi odpowiedzialności za treść rek lam, ogłoszeń i artykułów sponsorowanych (prezentacji) zamieszcza nych na łamach miesięcznika „IZOLACJE” oraz ma prawo odmówić pub likacji bez podania przyczyn. Wszelkie prawa zastrzeżone © by GRUPA MEDIUM Wersja pierwotna czasopisma – papierowa. GRUPA MEDIUM jest członkiem Izby Wydawców Prasy SUPERDOCIEPLENIE POLSKIEGO DOMU Izo-aktualności RZĄD PRZEDSTAWIŁ ZAŁOŻENIA PROGRAMU MIESZKANIE+ Najważniejsze elementy nowego programu Mieszkanie+ to wybudowanie dostępnych cenowo mieszkań na wynajem z opcją dochodzenia do własności, stworzenie rozwiązań ułatwiających oszczędzanie na cele mieszkaniowe i większe wparcie dla społecznego budownictwa czynszowego. 3 czerwca br. premier Beata Szydło i minister infrastruktury i budownictwa Andrzej Adamczyk zaprezentowali główne założenia programu. – Ten program jest pierwszym komplekProgram Mieszkanie+ ma przyczynić się do rozwoju budownictwa sowym rozwiązaniem społecznego; fot.: J. Guzal problemów mieszkaKorzystający z programu będą mogli tylko niowych Polaków, to szansa na myślenie wynajmować mieszkania lub wynajmoo bezpiecznej przyszłości polskich rodzin wać je z opcją docelowego przeniesienia – powiedziała w trakcie konferencji premier własności. Taka formuła będzie sprzyjała Beata Szydło. zwiększeniu mobilności społeczeństwa, Minister Andrzej Adamczyk powiedział, także na rynku pracy. że Mieszkanie+ to program powszechny, Uzupełnieniem programu będzie zwiękprzeznaczony dla wszystkich Polaków, nie szenie wsparcia rządu dla społecznego butylko z dużych miast, z którego nikt nie downictwa czynszowego. Samorządy mogą zostanie wykluczony. Narodowy Fundusz wnioskować o dofinansowanie w wysokości Mieszkaniowy nie będzie korzystał ze środ35–55 proc. kosztów budowy mieszkań ków budżetowych, podstawą będzie zasób komunalnych. Samorządy, spółki gminne gruntów Skarbu Państwa, na których będą i towarzystwa budownictwa społecznego realizowane inwestycje mieszkaniowe. mogą także ubiegać się o preferencyjne Rząd polski chce obudzić potencjał kredyty w Banku Gospodarstwa Krajowego drzemiący w budownictwie społecznym. na budowę społecznych mieszkań czynszoProgram Mieszkanie+ będzie opierał się wych. na trzech filarach: wsparciu budownictwa Zostanie stworzony system oszczędzaspołecznego, mieszkaniach budowanych nia na cele mieszkaniowe (zakup, wkład na gruntach skarbu państwa (Narodowy własny, remont), którego uczestnicy będą Fundusz Mieszkaniowy) oraz wsparciu mogli w bankach założyć rachunki bankowe oszczędzania na cele mieszkaniowe z premią za systematyczne oszczędzanie. w ramach Indywidulanych Kont MieszkaUmożliwi to poprawę dostępności mieszniowych. kań, bo oszczędzać będzie można na różne Narodowy Fundusz Mieszkaniowy cele mieszkaniowe: nie tylko na zakup zostanie powołany ustawą, jako podmiot czy budowę, ale także np. na wkład własny działający na zasadach rynkowych. Będzie przy zakupie nieruchomości na kredyt on realizował budownictwo mieszkaniowe lub na wkład mieszkaniowy w spółdzielni przede wszystkim w oparciu o grunty Skarczy TBS. Środki te będzie można wykorzybu Państwa. W ramach funduszu powstaną stać na poprawę standardu lokalu – remont mieszkania na wynajem o dostępnym czynczy wykończenie mieszkania. szu i z możliwością dojścia do własności. Wybudowane w ramach programu Oprac. na podstawie materiałów inf. MIiB Mieszkanie+ lokale będą dostępne cenowo. 8 MIIB OPUBLIKOWAŁ PRAKTYCZNY KOMENTARZ DO USTAWY O REWITALIZACJI Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa przygotowało i udostępniło na stronie internetowej resortu praktyczny komentarz do ustawy o rewitalizacji, który ma pomóc w zrozumieniu zawartych w niej rozwiązań. Ustawa odpowiada na potrzeby samorządów w zakresie rewitalizacji i ma umożliwiać prowadzenie tych procesów niezależnie od wielkości jednostki samorządu terytorialnego, skali jej problemów, a także źródeł finansowania. Przepisy ustawy pomogą w przygotowaniu, zarządzaniu i realizacji procesu rewitalizacji. A praktyczny komentarz ma ułatwić wykorzystanie potencjału tych szans. Komentarz przygotowano dla interesariuszy procesu rewitalizacji, do których należą podmioty publiczne, przedstawiciele sektora prywatnego, jak również organizacje pozarządowe. W opracowaniu omówiono najważniejsze rozwiązania ustawy: wyznaczanie obszarów zdegradowanych i obszarów rewitalizacji, partycypację społeczną, gminny program rewitalizacji, Specjalną Strefę Rewitalizacji oraz istotne zmiany w innych ustawach. Komentarz, nie stanowiąc wyczerpującego źródła wiedzy o procesach rewitalizacji, może okazać się pomocny w zrozumieniu tych procesów. Procesy te toczyły się wcześniej bez regulacji ustawowych, często jednak nie miały charakteru działań na tyle skoncentrowanych i wszechstronnych, aby osiągnąć skutek w postaci odnowy obszarów zdegradowanych. Często „rewitalizacją” określano działania niemające jej cech, takie jak realizacja pojedynczych inwestycji, niemających zasadniczego wpływu na jakość życia mieszkańców gmin – zaznaczył w słowie wstępnym wiceminister infrastruktury i budownictwa Tomasz Żuchowski. Samorządy są zainteresowane rozwiązaniami zaproponowanymi w ustawie o rewitalizacji, ale też zgłaszają pytania i wątpliwości dotyczące jej stosowania. Największe zainteresowanie samorządów budzą przepisy przejściowe, umożliwiające kontynuowanie prowadzonych procesów rewitalizacji przy pomocy ustawy – w drodze szybkiej ścieżki uchwalenia gminnego programu rewitalizacji. Wiele pytań dotyczy również trybu prowadzenia konsultacji społecznych nr 6/2016 Składamy S E R D E C Z N E G R A T U L A C J E i wyrażamy słowa uznania z okazji 20-lecia działalności FIRMY STEINBACHER IZOTERM Pracownikom i Zarządowi firmy życzymy dalszych sukcesów i dynamicznego rozwoju. Niech będzie to źródłem satysfakcji i inspiracją do dalszych dokonań na rynku budowlanym. Redakcja miesięcznika Izo-aktualności NIK O WYDAWANIU POZWOLEŃ NA BUDOWĘ I UŻYTKOWANIE BUDYNKÓW WIELORODZINNYCH Kontrola NIK wykazała, że organy administracji architektoniczno-budowlanej oraz nadzoru budowlanego nie zawsze dbają o interes społeczny przy wydawaniu pozwoleń na budowę i pozwoleń na użytkowanie domów wielorodzinnych. Inwestorzy nie zawsze mogą liczyć na równe traktowanie i jasne zasady postępowania. Także powiatowe inspektoraty nadzoru budowlanego zaniedbują obowiązek rzetelnej kontroli zgodności z prawem i bezpieczeństwa budowli przed wydaniem pozwolenia na jej użytkowanie. Wydawanie decyzji o pozwoleniu na budowę należy do zadań starosty jako organu administracji architektoniczno-budowlanej. Sprawuje on nadzór i kontrolę nad przestrzeganiem przepisów prawa budowlanego w trakcie przygotowania i realizowania inwestycji. Powiatowi inspektorzy nadzoru budowlanego wykonują zadania w zakresie wydawania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie. Na tym etapie występuje ostatnia możliwość skontrolowania realizacji budowy obiektu przed oddaniem go do użytku. NIK sprawdził realizację zadań związanych z wydawaniem decyzji o pozwoleniu na budowę i decyzji o pozwoleniu na użytkowanie budynków mieszkalnych wielorodzinnych w sześciu urzędach dużych miast oraz sześciu powiatowych inspektoratach nadzoru budowlanego. NIK stwierdził nieprawidłowości w interpretowaniu i egzekwowaniu przepisów prawa budowlanego przez pracowników urzędów miast, zajmujących się wydawaniem decyzji o pozwoleniu na budowę budynków wielorodzinnych. Najważniejsze z nich dotyczyły: »» stosowania niejednolitych kryteriów oceny zamierzeń inwestycyjnych oraz różnego rozstrzygania spraw o podobnym charakterze. Nieprawidłowości takie wystąpiły w Warszawie i we Wrocławiu. W Warszawie wydano decyzję o pozwoleniu na budowę budynku wielorodzinnego z częścią usługowo-biurową, gdy tymczasem nieruchomość ta miała być przeznaczona na wybudowanie tylko budynków wielorodzinnych. We Wrocławiu natomiast wydana decyzja o pozwoleniu na budowę dla projektu budowlanego nie była zgodna z ustaleniami Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego. NIK zauważa, że takie postępowanie może rodzić 10 podejrzenie korupcjogennej dowolności postępowania, »» naruszania zasady czynnego udziału stron w postępowaniu – np. w Warszawie, w przypadku czterech z 15 zbadanych postępowań, inwestorzy nie mieli możliwości wypowiedzenia się w sprawie zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań (przy czym w uzasadnieniu wydanych decyzji podawano informację o prawidłowym poinformowaniu stron o toczącym się postępowaniu), »» niewykonywania obowiązków nałożonych ustawą Prawo budowlane (co ogranicza skuteczność sprawowania nadzoru budowlanego nad realizacją inwestycji). Do najważniejszych stwierdzonych przez NIK nieprawidłowości należą: »» nieegzekwowanie od inwestora obowiązku dostarczenia kompletnej dokumentacji oraz nierzetelne weryfikowanie prawidłowości składanych wniosków, »» brak rzetelnej weryfikacji jakości użytych materiałów budowlanych, szczególnie istotnych dla bezpieczeństwa konstrukcji i bezpieczeństwa pożarowego (obowiązek taki nakładają przepisy prawa budowlanego), »» niepodejmowanie efektywnych działań mających na celu doprowadzenie sprawy do stanu zgodnego z prawem, mimo stwierdzenia nieprawidłowości (PINB w Krakowie), »» nierzetelne monitorowanie wywiązywania się inwestorów z obowiązku wykonania określonych robót po uzyskaniu decyzji o pozwoleniu na użytkowanie (PINB w Poznaniu i w Krakowie). Takie zaniedbania pozbawiają powiatowych inspektorów możliwości prawidłowego nadzorowania i kontroli procesów budowlanych. NIK zwraca uwagę, że skutki wydawanych decyzji o pozwoleniu na budowę oraz decyzji o pozwoleniu na użytkowanie obiektów mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego wywierają istotny wpływ na ład architektoniczny i poczucie praworządności oraz bezpieczeństwa obywateli. Dodatkowo, w ocenie NIK, niewykonywanie określonych prawem obowiązków może ugruntować wśród inwestorów przekonanie o niewydolności organów nadzoru budowlanego. Dlatego NIK rekomenduje Ministrowi Infrastruktury i Budownictwa wprowadzenie rozwiązań systemowych, które wzmocnią kadrowo i merytorycznie powiatowe inspektoraty nadzoru budowlanego. NIK zaleciła – ustawa ustanowiła w tym zakresie konkretne wymagania, kierując się zasadą partycypacyjnego charakteru rewitalizacji. MiB jest odpowiedzialne za ustawę o rewitalizacji i na bieżąco obserwuje postęp samorządów w uchwalaniu kolejnych dokumentów wynikających z ustawy. Przygotowany praktyczny komentarz do ustawy będzie pomocny w jej stosowaniu. Źródło: MIiB MAREK NIECHCIAŁ NOWYM PREZESEM URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW 12 maja premier Beata Szydło powołała Marka Niechciała na stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Marek Niechciał jest z wykształcenia ekonomistą, absolwentem Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 2007–2008 był prezesem UOKiK. Od 2008 roku był doradcą w Instytucie Ekonomicznym Narodowego Banku Polskiego, a w latach 2007–2012 członkiem Rady Statystyki przy Prezesie Rady Ministrów, w tym jej wiceprzewodniczącym. Był zastępcą dyrektora ds. gospodarczych Departamentu Komitetu Rady Ministrów. Związany był również m.in. z Urzędem Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych. Pracował w Instytucie Nauk Ekonomicznych Polskiej Akademii Nauk. Był także dziennikarzem specjalizującym się w tematyce ekonomicznej. Wykładał m.in. w Wyższej Szkole Przedsiębiorczości i Zarządzania im. L. Koźmińskiego, Wyższej Szkole Finansów i Zarządzania oraz Wyższej Szkole Informatyki Stosowanej i Zarządzania pod auspicjami PAN. Jest współautorem „Raportów o innowacyjności gospodarki Polski”, wydawanych przez Instytut Nauk Ekonomicznych PAN oraz przygotowywanej publikacji NBP „Innowacyjność polskiej gospodarki”. Prywatnie jego pasją jest lotnictwo. Jest m.in. współorganizatorem spotkań Polskiej Techniki Lotniczej. Marek Niechciał zastąpił na tym stanowisku Adama Jassera, odwołanego z funkcji 21 stycznia br. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest centralnym organem administracji państwowej. Odpowiada bezpośrednio przed Prezesem Rady Ministrów. Źródło: UOKiK nr 6/2016 SEJM UCHWALIŁ USTAWĘ O INWESTYCJACH DOTYCZĄCYCH ELEKTROWNI WIATROWYCH Sejm przyjął ustawę o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych. Określa ona warunki i tryb lokalizacji oraz budowy elektrowni wiatrowych, a także ich odległość od zabudowy mieszkaniowej. Za ustawą głosowało 239 posłów, przeciw było 147, wstrzymało się 16. Projekt był autorstwa posłów PiS. Dotychczas instalacje te były lokalizowane zbyt blisko budynków mieszkalnych, co powodowało konflikty między niezadowolonymi mieszkańcami a gminami, gdyż urządzenia emitują hałas oraz niesłyszalne dla ucha infradźwięki, powodują wibracje i mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia w przypadku awarii. Ustawa wprowadza m.in. definicję elektrowni wiatrowej. Zgodnie z ustawą, instalacje tego typu będą mogły być lokalizowane wyłącznie na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Wiatrak będzie można postawić w odległości nie mniejszej niż 10-krotność jego wysokości (wraz z wirnikiem i łopatami) od zabudowań mieszkalnych i mieszanych Przy wydawaniu pozwoleń na budowę często nie jest brany pod uwagę interes społeczny – tak wynika z raportu NIK; fot.: www.freeimages.com także zmiany rozporządzenia dotyczącego wzorów wniosków, m.in. wprowadzające możliwość fakultatywnego prowadzenia przez inspektoraty ewidencji w formie elektronicznej. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego powinien zadbać o podniesienie jakości nadzoru i kontroli nad przestrzeganiem przepisów prawa budowlanego oraz wydawaniem decyzji administracyjnych przez powiatowe inspektoraty. Należy wprowadzić obowiązkowe szkolenia dla pracowników, obejmujące wydawanie decyzji w sprawie obiektów mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego. Powiatowym inspektorom nadzoru budowlanego NIK zaleca, aby przestrzegali obowiązku zgłaszania do odpowiednich organów samorządu zawodowego lub organów ścigania przypadki sporządzania przez projektantów projektów niezgodnych z przepisami prawa i normami technicznymi. Oprac. na podstawie materiałów inf. NIK REKLAMA mcr Polylack W mcr Tecwool F natryskowy system zabezpieczeń ogniochronnych stalowych i żelbetowych konstrukcji budowlanych na pożary standardowe, system zapewnia także dobrą izolacyjność termiczną oraz akustyczną mcr Isoverm 825 NOWO SC system wodnej farby pęczniejącej do zabezpieczeń ogniochronnych konstrukcji stalowych na pożary standardowe systemy przejść instalacyjnych (Dunamenti) natryskowy system zabezpieczeń ogniochronnych stalowych konstrukcji budowlanych na pożary węglowodorowe Lider w zakresie zabezpieczeń ogniochronnych konstrukcji budowlanych nr 6/2016 www.mercor.com.pl 11 Izo-aktualności NIK O NISZCZENIU DRÓG LOKALNYCH PRZY BUDOWIE AUTOSTRAD I DRÓG EKSPRESOWYCH Drogi lokalne nie są odpowiednio chronione przed niszczeniem podczas budowy autostrad i dróg ekspresowych – wykazała kontrola NIK. Chociaż Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad wprowadziła do kontraktów z wykonawcami robót wymóg zawierania umów z samorządami w celu ochrony i naprawy zniszczonych dróg lokalnych, to później nie sprawdzała, czy firmy zawierają takie porozumienia oraz czy wywiązują się ze zobowiązań. Samorządy w zasadzie nie wiedziały o możliwości zawarcia porozumienia zabezpieczającego ich interesy w związku z budową autostrad i dróg ekspresowych, ponieważ ani Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, ani większość oddziałów terenowych nie informowały o tym ani o planowanych inwestycjach. Zarządcy dróg lokalnych o szczegółach budowy na swoim terenie dowiadywali się najczęściej dopiero w momencie rozpoczęcia prac. W efekcie porozumienia były zawierane z inicjatywy wykonawców i nie zawsze zabezpieczały interesy samorządów. Zarządcy dróg lokalnych często zaniedbywali swoje obowiązki w kwestii realizacji podpisanych porozumień z wykonawcami. Większość z nich nie prowadziła systematycznych przeglądów stanu technicznego dróg lokalnych, wykorzystywanych przy budowach. Nie zawsze dokumentowali także stan dróg przed zawarciem porozumienia, co utrudniało realizację porozumień w kwestii naprawy ewentualnych zniszczeń. Obowiązek podpisywania porozumień z samorządami w celu ochrony dróg lokalnych wynika z treści kontraktów, które GDDKiA zawiera z generalnymi wykonawcami robót. Zobowiązują one wykonawców do przeprowadzenia inwentaryzacji stanu technicznego oraz naprawy uszkodzonych dróg samorządowych, a także do zapewnienia środków na te cele. Jest to szczególnie istotne w sytuacji często złego stanu technicznego dróg lokalnych, dodatkowo niszczonych przez ciężki sprzęt i pojazdy dowożące materiały budowlane. Procedury określone przez GDDKiA pozwalają także na kontrolowanie wykonawców inwestycji w zakresie zawierania porozumień z samorządami oraz ich realizowania. Jednak okazuje się, że Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad 12 oraz objętych kontrolą sześć oddziałów terenowych nie kontrolowały, czy firmy budujące autostrady i drogi ekspresowe zawierają takie umowy z samorządami. Takie kontrole wprowadzono do planu na 2016 r. dopiero po kontroli NIK. Samorządy nie są informowane o szczegółach przedsięwzięć GDDKiA realizowanych na ich terenie. Zarządcy dróg lokalnych nie wiedzą więc, w jaki sposób i kiedy w sąsiedztwie prowadzona będzie inwestycja oraz które drogi będą wykorzystywane do przewozu materiałów budowlanych. Także oddziały terenowe GDDKiA najczęściej nie powiadamiają zarządców dróg lokalnych o konieczności wykorzystania dróg samorządowych w związku z inwestycjami budowlanymi. Nie informują też o zobowiązaniach firm budujących autostrady czy drogi ekspresowe dotyczących ochrony i naprawy dróg lokalnych. Większość skontrolowanych samorządów (26 spośród 32) zawarło porozumienia z wykonawcami odcinków autostrad i dróg ekspresowych dotyczące sposobu korzystania z dróg lokalnych. Jednak w pięciu przypadkach nie zabezpieczały one w pełni interesów samorządów. Dopuszczały ruch pojazdów nienormatywnych (tj. pojazdów wymagających zezwolenia na przejazd drogami) bez wymaganych ustawowo odrębnych decyzji administracyjnych, co jest naruszeniem prawa, a ponadto pozbawia samorządy należnych z tego tytułu rekompensat finansowych. Czterech zarządców, którzy nie podpisali stosownych porozumień, podjęło później działania, które miały na celu ochronę dróg samorządowych. W pozostałych dwóch przypadkach wykonawcy odstąpili od korzystania z dróg lokalnych, dlatego nie było konieczności zawierania takich umów. Samorządy często nie wywiązują się z obowiązku prowadzenia kontroli stanu technicznego dróg w toku trwających budów. Aż 62,5 proc. zarządców dróg nie wykonało takiej kontroli albo przeprowadzało je w niepełnym zakresie lub nie na wszystkich drogach. Zaniedbania w dokumentowaniu stanu dróg samorządowych przed ich eksploatacją podczas budowy odcinków autostrad i dróg ekspresowych wystąpiły u 25 proc. zarządców. Brak takich analiz utrudnia realizację porozumień w kwestii naprawy ewentualnych zniszczeń. oraz obszarów szczególnie cennych z przyrodniczego punktu widzenia (np. parków narodowych czy krajobrazowych, rezerwatów). Ustawa pozwala na przebudowę, nadbudowę, rozbudowę, remont, montaż i odbudowę budynku mieszkalnego stojącego w odległości mniejszej niż wyżej opisana, jeśli pozwala na to miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Nowe przepisy dotyczą elektrowni wiatrowych o mocy większej niż 40 kW, czyli nie obejmują mikroinstalacji. Możliwa będzie również budowa domów mieszkalnych w mniejszej odległości od elektrowni wiatrowej niż wymagana, jeżeli takie inwestycje są uwzględnione w obowiązujących planach zagospodarowania przestrzennego. W sytuacji, gdy takich dokumentów nie ma, gminy będą miały 36 miesięcy na uchwalenie – na dotychczasowych zasadach – planów miejscowych przewidujących lokalizację budynków mieszkalnych. W myśl ustawy nie będzie można rozbudowywać istniejących wiatraków, które nie spełniają kryterium odległości – dozwolony będzie tylko ich remont i prace niezbędne do prawidłowego użytkowania. Ustawa prowadzi też do wzrostu opłat za eksploatację wiatraków. Ustawa trafi teraz do Senatu. Źródło: www.sejm.gov.pl FIRMA LS TECH-HOMES OTWORZYŁA ZAKŁAD PRODUKCYJNY LS Tech-Homes SA to firma specjalizująca się w produkcji płyt kompozytowych stosowanych do budowy domów i obiektów przemysłowych. 20 maja spółka otworzyła w Studzienicach zakład produkcyjny o powierzchni ponad 10 000 m2. Zatrudnienie znajdzie w nim 45 pracowników. Od czerwca 2012 roku LS Tech-Homes jest notowana na giełdzie NewConnect. Głównym przedmiotem działalności LS Tech-Homes obecnej na rynku od 2009 roku jest produkcja i sprzedaż ekologicznych, niezwykle wytrzymałych płyt kompozytowych stosowanych w budownictwie. Mogą z nich powstawać domy jedno- i wielorodzinne oraz budynki przemysłowe. W porównaniu do innych płyt stosowanych w budownictwie te wytwarzane przez LS Tech-Homes są hipoalergiczne, odporne na grzyby i pleśń, mają wysoką odporność na ogień i wytrzymują znacznie większe obciążenia niż ich standardowe odpowiedniki. Firma planuje również nr 6/2016 Najwyższa Izba Kontroli, dostrzegając pilną potrzebę wyeliminowania zaniedbań i poprawę ochrony dróg lokalnych, zwróciła się do: »» Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad o zwiększenie nadzoru nad realizacją kontraktów w zakresie ochrony dróg samorządowych przy budowie autostrad i dróg ekspresowych, »» Głównego Inspektora Transportu Drogowego i Komendanta Głównego Policji o wzmożenie kontroli dróg lokalnych w celu eliminowania z ruchu drogowego przeciążonych pojazdów transportowych oraz nieposiadających odpowiednich zezwoleń na przejazd pojazdów nienormatywnych, »» właścicieli dróg gminnych, powiatowych i wojewódzkich o zwiększenie nadzoru nad sporządzaniem planów sieci drogowej, prowadzeniem aktualnej ewidencji dróg oraz przeprowadzaniem i dokumentowaniem przeglądów ich stanu technicznego, »» wojewódzkich inspektorów nadzoru budowlanego i powiatowych inspektorów nadzoru budowlanego o częstsze kontrolowanie zarządców dróg lokalnych w zakresie realizacji wynikających z ustawy Prawo budowlane obowiązków dotyczących utrzymania dróg i obiektów inżynierskich w pasie drogowym. alphaproplus system AlphaProPlus do hydroizolacji części podziemnych budynków Oprac. na podstawie materiałów inf. NIK SKANSKA PONOWNIE LIDEREM WŚRÓD PRACODAWCÓW Z BRANŻY nr 6/2016 realizowane na świecie od 2000 r., a w Polsce – od 2011 r. W tegorocznej edycji w naszym kraju przebadano 8110 osób w wieku od 18 do 65 lat. W zestawieniu tym Skanska zajęła 1. miejsce w branży pod względem atrakcyjności zatrudnienia. Aż 49 proc. uczestników tego badania chciałoby pracować w firmie Skanska. W kwietniu wyniki badań, które zostały przeprowadzone wśród menedżerów oraz specjalistów, opublikowała także firma Antal. Wskazują one, że najbardziej znaczący przy wyborze pracodawcy jest prestiż firmy, styl zarządzania, kultura organizacyjna oraz innowacyjność. O przyznaniu tytułów firmom zadecydowały głosy 3427 pracowników z całego kraju, reprezentujących różne sektory rynku. Wyniki szóstej edycji badania pokazują, że po polskim rynku pracy porusza się pracownik świadomy swojej wartości i mający oczekiwania względem pracodawcy. Duże znaczenie dla potencjalnych pracowników ma budowanie wizerunku na podstawie faktycznych działań. Pracodawcy powinni spojrzeć w tym samym kierunku co specjaliści i menedżerowie. Dla tych liczy się innowacyjność, warto więc zaszczepić ją nie tylko jako element postawy biznesowej, ale i jako realną strategię np. w obszarze naszych usług lub wewnątrz organizacji. Nie tylko wesprze to pracodawców w przyciąganiu do swojej organizacji talentów, ale i przyczyni się do poprawy sytuacji Polski w skali makro – komentuje Artur Skiba, prezes Antal i wiceprezes Stowarzyszenia Agencji Zatrudnienia. Oprac. na podst. materiałów inf. Skanska Mieszanka betonowa jest wylewana bezpośrednio na ułożoną membranę AlphaProPlus, świeży beton całkowicie zwilża warstwę włókniny, dzięki czemu po stężeniu betonu, powstaje trwałe, mechaniczne połączenie membrany z betonem. Połączenie zapobiega możliwości migracji wody pomiędzy membraną AlphaProPlus a powierzchnią stwardniałego betonu chronionej konstrukcji. „dzięki bezpośredniemu połączeniu betonu z membraną skracamy czas wykończenia fundamentów”. REKLAMA Podczas gdy poszczególne firmy w rankingach najlepszych pracodawców odnotowują wzrosty i upadki, Skanska nieprzerwanie od kilku lat plasuje się w czołówce zestawień. W tym roku firma już po raz piąty z rzędu zajęła pierwsze miejsce wśród spółek z sektora „Nieruchomości, branża budowlana” w rankingu Antal „Najbardziej pożądani pracodawcy w opinii specjalistów i menedżerów” oraz znalazła się na czele branży w zestawieniu Randstad Awards 2016. Skanska została także uwzględniona w pierwszej trójce firm w branży inżynieria/ IT w raporcie Polish trendence Graduate Barometr, jako najwyżej notowana firma budowlana. Ostatnie tygodnie przyniosły firmie Skanska aż trzy wyróżnienia w prestiżowych rankingach pracodawców na polskim rynku. Firma znalazła się w zestawieniu Polish trendence Graduate Barometr 2016, gdzie zostało wyłonionych stu idealnych pracodawców w naszym kraju. W branży inżynieria/IT Skanska zajęła 3. miejsce i była najwyżej notowaną spółką budowlaną. Badanie trendence Graduate Barometer przeprowadzane jest wśród studentów. W całej Europie bierze w nim udział ponad 320 tys. studentów z 1000 uczelni europejskich. W tegorocznej polskiej edycji uczestniczyło ponad 20 tys. studentów, którzy wybrali najbardziej atrakcyjnych pracodawców. Skanska od lat prowadzi wiele działań ukierunkowanych na studentów i absolwentów uczelni wyższych. Skanska znalazła się także na czele firm z branży budowlanej w rankingu Randstad Awards 2016. To największe badanie dotyczące wizerunku pracodawców, System AlphaProPlus do hydroizolacji podziemnych części budowli. Oparty jest na materiale kompozytowym AlphaProPlus, membranie wykonanej z modyfikowanego rdzenia polietylenowego, laminowanego jednostronnie włókniną polipropylenową, zapewniającą w sposób trwały, całopowierzchniowe łączenie z mieszanką betonową. Alpha Dam Sp. z o.o. 87-207 Dębowa Łąka 45, tel. 56 646 20 07 e-mail: [email protected] www.alphadam.com 13 Izo-aktualności III MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA ETICS – RELACJA 11 i 12 maja 2016 roku w Ożarowie Mazowieckim odbyła się III Międzynarodowa Konferencja ETICS – debata na temat bieżących kwestii istotnych dla polskiego i europejskiego rynku ociepleń. W dorocznym forum, organizowanym przez Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń (SSO), wzięło udział 141 osób z Polski, Belgii, Czech, Litwy, Niemiec, Słowacji i Wielkiej Jacek Michalak, prezes zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Systemów Brytanii. Ociepleń; fot.: SSO Wśród uczestników znaleźli się przedstawiciele Ministerstwa Infrastruktury i Budownictwa oraz Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, producenci systemów ETICS i ich komponentów, w tym wyrobów termoizolacyjnych, reprezentanci placówek naukowych i badawczych oraz firm doradczych, stowarzyszenia branżowe, jak też fachowe media. – Z satysfakcją stwierdzamy, że konferencja, zainicjowana Jacek Szer, Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego (p.o.); fot.: SSO przez nasze stowarzyszenie przed dwoma laty, stała się ważną płaszczyzną wymiany wiedzy, doświadczeń, pomysłów i przemyśleń na temat stanu obecnego i perspektyw rynku ociepleń. W coraz większym gronie wspólnie poszukujemy najlepszych rozwiązań efektywnego wspierania naszej branży, pamiętając o jej znaczeniu dla rozwoju gospodarczego Polski, nie tylko ze względu na związaną z ocieRoman Sobczak, Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa; fot.: SSO pleniami oszczędność energii, organów nadzoru rynku wyrobów budowlaale także w związku z liczbą miejsc pracy, nych i ich praktycznych skutków dla produjaką generuje nasz sektor. Nie zapomicentów systemów ociepleń. najmy też o komforcie codziennego życia, Następnie Robert Geryło, wicedyrekz jakiego korzystają mieszkańcy i użytkowtor Instytutu Techniki Budowlanej (ITB), nicy ocieplonych budynków, oraz o dobrow prelekcji na temat warunków projektoczynnym wpływie ociepleń na środowisko wania i stosowania dodatkowych dociepleń naturalne – powiedział Jacek Michalak, przegród przeanalizował zakresy izolacyjprezes zarządu Stowarzyszenia na Rzecz ności cieplnej ścian po przeprowadzeniu Systemów Ociepleń. dodatkowego docieplenia na istniejącym Konferencję rozpoczął panel dyskusyjny oraz omówił zasady instalacji wtórnego z udziałem ministra Jacka Szera, p.o. Główocieplenia. nego Inspektora Nadzoru Budowlanego, Wolfgang Setzler, reprezentujący dotyczący m.in. przyznanych od 1 stycznia niemiecki Institut für Absatzforschung und 2016 roku nowych uprawnień kontrolnych 14 rozwijać produkcję wyrobów w technologii pultruzji, czyli wytwarzać tworzywa sztuczne wzmocnione włóknami termoplastycznymi. Technologia ta jest wykorzystywana głównie w górnictwie. W zakładzie w Studzienicach znalazły się dwie linie technologiczne: do produkcji płyt kompozytowych oraz elementów wytwarzanych w technologii pultruzji. Praca w ramach linii do produkcji płyt będzie realizowana w systemie 3-zmianowym, a linii pultruzji w 2-zmianowym. Łącznie w zakładzie znajdzie zatrudnienie około 45 osób. Będą to zarówno pracownicy hali produkcyjnej, jak i biurowi. Lokalizacje pod otwierane przez nas zakłady odpowiadają długofalowym planom firmy – mówi Leszek Surowiec, prezes zarządu LS Tech-Homes SA. Spółka, posiadając zakłady na południu (w Czechowicach-Dziedzicach i Studzienicach) oraz na północy Polski (w czerwcu otworzymy zakład w Koniecwałdzie) jest infrastrukturalnie powiązana z wieloma regionami Europy. Posiada ponadto bardzo dobre warunki transportowe do przewozu produktów drogą morską. Źródło: LS Tech-Homes PROTAN DOSTAWCĄ POKRYCIA DACHOWEGO NOWEJ FABRYKI ROLLS ROYCE Firma Protan Polska dostarczyła materiały do budowy dachu nowego oddziału Rolls Royce, powstającego w województwie podkarpackim. Ponad 12 tysięcy m2 dachu zakładu, który wykona Balkar Technology, zostanie pokryte specjalistyczną membraną dachową Protan SE o grubości 1,5 mm. Generalnym wykonawcą budowy jest Mostostal Gliwice z udziałem miejscowych podwykonawców. Spółka Balkar Technology będzie odpowiedzialna za realizację systemu dachowego z wykorzystaniem membrany norweskiej firmy Protan. – Membrana dachowa z gatunku Protan SE to trwałe i odporne pokrycie dedykowane płaskim dachom eksponowanym. Dzięki odporności na skrajne wahania temperatur i promieniowanie UV jest to idealny materiał do stosowania w tak specyficznych realizacjach, jak zakłady produkcyjne o wysokiej specjalizacji – mówi Michał Miąsek, dyrektor zarządzający Protan Polska. – W przypadku dachów wystawionych na działanie wiatru bardzo ważne jest, aby materiały stosowane do jego pokrycia nie były podatne na rozdarcia. Ten typ nr 6/2016 kundenorientiertes Marketing, podkreślił znaczenie prawidłowej instalacji jako podstawowego wymogu do zapewnienia trwałości i niezawodności systemów ETICS, z wytrzymałością w czasie porównywalną do czasu żywotności tynków, a więc nawet ponad 50 lat. Omówił także proste metody recyklingu ociepleń oraz wskazał, iż systemy ociepleń oszczędzają kilkakrotnie więcej energii niż potrzeba do ich wyprodukowania. Ralf Pasker, dyrektor zarządzający European Association for ETICS (EAE), omówił obowiązujące od początku roku 2016 w Niemczech zaostrzone regulacje w zakresie bezpieczeństwa pożarowego systemów ociepleń, jak również przedstawił status wciąż oczekujących na harmonizację norm dotyczących bezpieczeństwa pożarowego. Szef EAE poinformował, iż Stowarzyszenie zwróciło się do Komisji Europejskiej o harmonizację testów ogniowych dużej skali, które zdaniem EAE powinny być konieczne do wystawienia deklaracji właściwości użytkowych systemów ociepleń. Paweł Sulik z Instytutu Techniki Budowlanej zreferował aktualne i planowane wymagania przeciwpożarowe dla systemów izolacji cieplnej z perspektywy doświadczeń kierowanego przezeń Zakładu Badań Ogniowych ITB, stawiając tezę, iż rozprzestrzenianie ognia po ocieplonych elewacjach nie stanowi w Polsce bardzo istotnego problemu, a jednym z czynników dających gwarancję bezpieczeństwa pożarowego jest poprawa wykonawstwa. Drugi dzień konferencji otworzyło wystąpienie Anny Panek, wicedyrektor Instytutu Techniki Budowlanej, która opisała polski system wprowadzania wyrobów budowlanych do obrotu na tle systemu europejskiego, regulowanego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 305/2011. Przedstawiła również nowe przepisy krajowe ze znowelizowanej ustawy o wyrobach budowlanych, wchodzące nr 6/2016 Oprac. na podstawie materiałów inf. SSO REKLAMA Uczestnicy III Międzynarodowej Konferencji ETICS; fot.: SSO w życie 1 stycznia 2017 roku, z okresem przejściowym określonym na sześć miesięcy, do 30 czerwca 2017 roku. Z kolei Birgitta Börner z Deutsches Institut für Bautechnik (autorka pierwszej Europejskiej Aprobaty Technicznej dla systemu ociepleń) przedstawiła doświadczenia z rynku niemieckiego dotyczące nadzoru nad rynkiem zharmonizowanych wyrobów budowlanych, zgodnie z ustawodawstwem europejskim, podając również zasady działania organów nadzoru budowlanego w Niemczech. Zuzana Sternová, dyrektor instytutu Technický a Skúšobný ústav Stavebný w Bratysławie oraz szefowa słowackiego stowarzyszenia producentów systemów ociepleń, omówiła zaostrzenia wymagań dotyczących ochrony cieplnej i ochrony przeciwpożarowej budynków na Słowacji i ich odbicie w warunkach wykonawstwa systemów ETICS. Patryk Białas, dyrektor Centrum Innowacji i Kompetencji Parku Naukowo-Technologicznego Euro-Centrum w Katowicach, podzielił się swoimi doświadczeniami z zakresu rewitalizacji obiektów poprzemysłowych oraz budownictwa energooszczędnego i pasywnego, kładąc nacisk na wielowymiarowe korzyści związane z inwestowaniem w budownictwo pasywne i energooszczędne technologie. Efekt energetyczny zastosowania fotowoltaicznych fasad wentylowanych w polskich warunkach klimatycznych, na przykładzie dwóch eksperymentalnych fasad fotowoltaicznych wykonanych na budynku Politechniki Łódzkiej, opisała w swej prezentacji reprezentująca tę uczelnię Dominika Knera. Na zakończenie konferencji Anna Sokulska z Instytutu Ekonomii Środowiska określiła modernizację budynków jednorodzinnych w Polsce jako najważniejsze wyzwanie na najbliższe 20 lat. Według badań instytutu 70 proc., czyli 3,5 mln domów jednorodzinnych w Polsce, ogrzewa się przy użyciu węgla. Jednocześnie budynki te są niewystarczająco lub w ogóle nieocieplone. Prowadząc intensywną modernizację budynków jednorodzinnych, można więc znacząco poprawić jakość powietrza, co zmniejszy zużycie energii, jak też zniweluje problemy społeczne związane z ubóstwem energetycznym. Czwartą edycję Międzynarodowej Konferencji ETICS zaplanowano na 11–12 maja 2017 r. 15 Izo-aktualności XVI FORUM TERMOMODERNIZACJA Doroczne spotkanie Zrzeszenia Audytorów Energetycznych, które odbyło się 12 kwietnia w Warszawie, poświęcone było audytom energetycznym w przedsiębiorstwach oraz efektywności energetycznej w budynkach. Dyskutowano na nim m.in. o planowanych zmianach w prawie i oceniano poziom wdrożenia dyrektywny EPBD, dotyczącej charakterystyki energetycznej budynków. Zarząd zrzeszenia w uznaniu dla działalności Macieja Robakiewicza – współzałożyciela ZAE i współtwórcy idei corocznego Forum – nadał mu tytuł Honorowego Członka Zrzeszenia Audytorów Energetycznych. W forum udział wzięło 150 uczestników z całej Polski. Spotkanie podzielone było na trzy sesje dotyczące problemów prawnych, technicznych i ekonomicznych. Audyty energetyczne w przedsiębiorstwach wynikają z wymogów zawartych w Dyrektywie 2012/27/UE. Do polskiego prawa wdroży je nowa ustawa o efektywności energetycznej. Do dyskusji nt. przygotowanych przez Ministerstwo Energii zmian ustawy o efektywności energetycznej zaprosił Dariusz Heim, prezes ZAE, a w szczegóły wprowadził Arkadiusz Węglarz (ZAE, KAPE, PW). O roli audytorów i zrzeszenia we wdrażaniu tej ustawy mówili Maciej Mijakowski (FPE, PW), Piotr Kukla (FEWE), Andrzej Wiszniewski (ZAE, NAPE, PW) oraz Jerzy Żurawski (ZAE, DAEiŚ). Ocenę stanu wdrożenia dyrektywy EPBD w Polsce i innych krajach UE wykonano w ramach projektu ZEBRA. Zaprezentowała ją Joanna Rucińska (NAPE, PW) i zwracała szczególną uwagę na aktualny stan i propozycje zmian legislacyjnych w Polsce. W drugiej sesji Maciej Robakiewicz (ZAE, FPE) wskazywał, że podstawą do opracowania audytów energetycznych w przedsiębiorstwach może być norma PN-EN 16247 – Audyty energetyczne, która definiuje audyty i określa ich zakres i procedurę sporządzania w odmienny sposób niż dotychczas obowiązujące akty prawne. Możliwości poprawy efektywności energetycznej w przemyśle omówił Łukasz Sajewicz (Viessmann). Wskazywał on na możliwości wykorzystania źródeł energii odnawialnej, takich jak kolektory słoneczne i pompy ciepła, a nawet silniki Stirlinga, oraz tłumaczył, jak je łączyć z konwencjonalnymi źródłami energii. Doświadczenia w realizacji audytów energetycznych w małych i średnich przedsiębiorstwach zaprezentował Marek Amrozy (NAPE). 16 Omówił m.in. jak identyfikować przyczyny wysokiego zapotrzebowania na energię i podał przykłady możliwych usprawnień. Doświadczenia z testu ciśnieniowego wielkokubaturowego budynku magazynowego firmy Amazon zaprezentowali Adam Ostrowski i Jan Kalisz (Progress Energy). Wskazywali oni na zalety tej metody, jako narzędzia do szybkiej identyfikacji strat ciepła w wyniku nadmiernej i niekontrolowanej infiltracji powietrza zewnętrznego do budynków. Możliwości wykorzystania energii odnawialnej w budynkach omówili Ryszard Wnuk i Bartłomiej Asztemborski (KAPE). Zaprezentowali m.in. systemy OZE zintegrowane z bryłą obiektu oraz wolnostojące i możliwości magazynowania energii. Trzecia sesja była poświęcona systemom wsparcia poprawy efektywności energetycznej. Ofertę i plany Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej omówił Edward Kolbusz (NFOŚiGW). Aktualną ofertę BOŚ finansowania działań na rzecz efektywności energetycznej – m.in. nowy preferencyjny „Kredyt EKO Inwestycje” dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw oraz instrumenty w ramach współpracy z wojewódzkimi funduszami – przedstawiła Iwetta Markiewicz (BOŚ). Program finansowania rozwoju zrównoważonej energii w Polsce – PolSEFF – omówił Jerzy Piszczek. To program stworzony przez Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju w celu podnoszenia efektywności energetycznej oraz zwiększania zastosowania OZE w małych i średnich przedsiębiorstwach. Poinformował on, iż jest przygotowywany nowy program PolREFF, przeznaczony dla budownictwa mieszkaniowego. Z kolei międzynarodowy program EE-METAL poprawy efektywności energetycznej w MŚP z branży przemysłu metalowego i maszynowego omówił Andrzej Gołąbek (AUiPE w Łodzi). W podsumowaniu prezes ZAE Dariusz Heim zwracał uwagę na nową rolę audytora energetycznego – to nie tylko doradca, ale też koordynator poprawy efektywności energetycznej. Różnorodność zagadnień podczas audytów energetycznych przedsiębiorstw powoduje, że analizy są nietypowe i skomplikowane, co wymaga ustawicznego pogłębiania wiedzy i wymiany informacji oraz doświadczeń w środowisku audytorów energetycznych. Waldemar Joniec membrany, zbrojony specjalną dzianiną poliestrową, zapewnia bezpieczeństwo w tym zakresie – podkreśla. Nowy zakład brytyjskiego koncernu Rolls Royce specjalizować się będzie w wytwarzaniu produktów dla pełnej gamy samolotów cywilnych, od odrzutowców dyspozycyjnych po komercyjne samoloty szerokokadłubowe. – Klienci, którzy wybierają nasze rozwiązania, mogą cieszyć się wytrzymałością i długotrwałą jakością. Cieszymy się, że Protan Polska może stale wzbogacać swoje wieloletnie doświadczenie w branży dzięki współpracy z tak renomowanymi kontrahentami – dodaje Michał Miąsek. Protan Polska to oddział norweskiej grupy przemysłowej. Jest światowym liderem w zakresie technologii i produkcji membran dachowych. Opracowuje i produkuje na bazie membran systemy dachowe, systemy wentylacyjne i tkaniny techniczne. Źródło: Protan Polska SCHÖCK UDOSTĘPNIŁ KALKULATOR LINIOWYCH MOSTKÓW CIEPLNYCH Dzięki dostępnemu na stronie www.psi.schoeck.de/isokorb kalkulatorowi w prosty i profesjonalny sposób możemy obliczać strumień ciepła, temperaturę powierzchni oraz wartości liniowego współczynnika przenikania ciepła Ψ. Mostki cieplne mogą wystąpić w miejscach, w których niewłaściwie połączono elementy izolacyjne lub źle ocieplono połączenia elementów konstrukcyjnych. Przyczyną powstawania mostków cieplnych jest niewystarczająca grubość warstwy izolacji termicznej. Na potrzeby architektów i projektantów firma Schöck uruchomiła na swojej stronie internetowy program przeznaczony do obliczania złożonych kryteriów izolacyjności termicznej. Kalkulator umożliwia analizowanie powstawania mostków cieplnych w kilku krokach. W oparciu o analizę danych potrzebnych do konstruowania budynków, nowy kalkulator PSI oblicza czynniki przepływu ciepła, czynniki izotermiczne, czynniki temperaturowe, temperaturę powierzchni oraz wartość liniowego współczynnika przenikania ciepła Ψ. Otrzymany wynik daje wszystkie informacje niezbędne do uzyskania szczegółowej analizy mostków termicznych. Dane te potrzebne są w pracy architektów, inżynierów oraz fizyków budowli. Źródło: Schöck nr 6/2016 Składamy S E R D E C Z N E G R A T U L A C J E i wyrażamy słowa uznania z okazji 20-LECIA DZIAŁALNOŚCI FIRMY REMMERS Pracownikom i Zarządowi życzymy realizacji założonych celów, odważnych i innowacyjnych pomysłów oraz samych sukcesów w przyszłości. Redakcja miesięcznika Wywiad ROCKWOOL: NIE MA ALTERNATYWY DLA WEŁNY Rozmowa z Andrzejem Kielarem – prezesem zarządu Rockwool Polska Rozmawia Jarosław Guzal Jednym z powodów naszego spotkania jest otwarcie nowej linii produkcyjnej w Cigacicach. Co można o niej powiedzieć? Nowa linia jest najnowocześniejszą, a jednocześnie największą pojedynczą instalacją do produkcji wełny skalnej na świecie. Moce produkcyjne tej linii to około 120–130 tysięcy ton rocznie. W praktyce oznacza to, że nasza pozycja poprawi się, jeżeli idzie o jakość produktów i strukturę kosztów. Będziemy mogli dostarczać większą ilość produktów oczekiwanych przez klientów, głównie z uwagi na poprawę różnego rodzaju parametrów użytkowych. W ostatnich latach mamy do czynienia ze wzrostem wymagań technicznych. Obecnie jesteśmy w trakcie trzystopniowego podwyższania wymogów izolacyjności przegród, związanego z warunkami technicznymi. Jesteśmy w przededniu kolejnego kroku, który nastąpi 1 stycznia 2017, co dla nas oznacza, że albo będziemy mieć do czynienia z bardzo dużym wzrostem grubości izolacji, albo będziemy musieli częściowo ten wzrost wynikający z zaostrzonych warunków kompensować poprzez lepsze parametry termiczne. A ta nowa linia będzie zapewniać między innymi właśnie lepsze parametry termiczne. Czyli, jak rozumiem, w przypadku asortymentu firmy będzie się to przekładało na obniżenie współczynnika przewodzenia ciepła λ? Tak, do pewnego stopnia. Zawsze jest to bowiem oczywiście gra pomiędzy dwoma parametrami, czyli pomiędzy wartościami termicznymi a parametrami mechanicznymi. I to będzie poprawa dwojakiego rodzaju. Mówiąc w skrócie, będziemy w stanie albo osiągać lepsze właściwości termiczne przy podobnych parametrach mechanicznych, albo przy tych samych parametrach termicznych być znacznie lepsi jeśli chodzi o parametry mechaniczne. 18 Andrzej Kielar – prezes zarządu Rockwool Polska; fot.: Rockwool Kiedy rozmawialiśmy trzy lata temu, mówił Pan, że w zakresie λ już niewiele da się zrobić. Czy to jest wciąż aktualne? Jest to wciąż aktualne. Jeżeli byśmy popatrzyli na to, gdzie byliśmy trzy lata temu, a gdzie jesteśmy dzisiaj, to te różnice wcale nie są takie duże. I można powiedzieć, że to samo dotyczy wszystkich uczestników rynku, czy to wełnianego, czy piankowego. Oczywiście, przez cały czas postępuje pewnego rodzaju rozwój produktów, natomiast, jak powiedziałem już trzy lata temu, to nie są zmiany rewolucyjne. I z tym należy się też liczyć w perspektywie kolejnych lat. Jaka w opinii firmy Rockwool będzie przegroda budowlana w roku 2021, kiedy to już ostatecznie zostaną zaostrzone przepisy? Zdecydowanie będziemy zmierzać w stronę około 20 cm izolacji, oczywiście w przypadku, kiedy będziemy mówić o izolacji dwuwarstwowej, czyli w układzie ściana nośna plus izolacja. Oczywiście różnie to wygląda w zależności od kraju, ale na przykład w Niemczech obserwujemy bardzo duży wzrost rynku ścian z pustaków, które są wypełniane wełną. W Polsce na razie nie widzimy takiej tendencji, ale to może się zmienić. Należy się spodziewać, że całkowita grubość przegrody, która będzie spełniać wymagania, będzie oscylowała w granicach 40–50 cm, niezależnie od zastosowanej technologii. Do tego wątku wrócimy, ale chciałbym jeszcze porozmawiać o nowej linii. Jaki będzie profil produkcji w jej przypadku? Jeżeli chodzi o profil produkcji, to będzie on dość wyspecjalizowany i będzie dotyczył produktów do systemów ETICS i do dachów płaskich. W ostatnich latach dużo słyszało się o kolejnych inwestycjach w Cigacicach, Małkini i w Czechach. Czy nowa linia oznacza już koniec inwestycji? Coś do zrobienia jeszcze zostało. Widzę przynajmniej jeden duży projekt, który jest przed nami. Natomiast zdecydowana większość tego procesu, który sobie założyliśmy, powiedzmy, 10 lat temu, został zrealizowany. W tej chwili mamy dwie bardzo nowoczesne fabryki w Polsce i centrum izolacji technicznych w Czechach, które obsługuje cały nasz region. A poza tym, w każdej z fabryk prowadzimy jakąś specjalistyczną produkcję, która nas uniezależnia od se- nr 6/2016 zonowości. Pod tym względem ten ogólny plan inwestycyjny jest w 90 procentach zrealizowany. W materiałach na temat tej linii wyczytałem, że dzięki niej poprawi się trwałość produkowanych tam wyrobów. Sama trwałość pozostanie na takim poziomie, jak jest, w mojej opinii trudno sobie bowiem wyobrazić materiał izolacyjny, który jest trwalszy od wełny. Chodzi raczej o to, że w tej chwili pracujemy nad tym, żeby zaoferować rynkowi oficjalną gwarancję trwałości na kilkadziesiąt lat w zakresie różnego rodzaju parametrów. Jesteśmy w trakcie przygotowywania takiej gwarancji. Jaki okres będzie obejmować ta nowa gwarancja? 30 lat. Ten okres opieramy na wynikach przeprowadzonych przez nas badań oraz obserwacji, jak zachowują się produkty, które zostały zastosowane kilkadziesiąt lat temu, na przykład na dachach płaskich. Czy oparcie profilu produkcji na dachach płaskich oznacza, że w tym segmencie spodziewacie się tendencji wzrostowej? Na podstawie obserwacji rozwoju rynku panujących na nim w ostatnich latach różnego rodzaju tendencji spodziewamy się wzrostu w sektorze dachów płaskich. Wydaje się, że Polska i okoliczne rynki są nadal atrakcyjnym miejscem dla rozwoju inwestycji przemysłowych. Nie spodziewamy się natomiast znaczącego wzrostu liczby inwestycji komercyjnych typu centra handlowe. Myślę, że tutaj boom mamy już za sobą. Jeśli natomiast chodzi o duże realizacje, to obserwujemy dwa efekty. Pierwszy: duże koncerny nadal inwestują w Polsce. Oprócz tego mamy potężne inwestycje na Słowacji i na Węgrzech. Każda z tych inwestycji niesie ze sobą dużo kooperacji. I gdyby policzyć powierzchnię dachów powstałych w wyniku inwestycji kooperantów, to jest ona często większa niż powierzchnia samej „głównej” inwestycji. Drugi element to reinwestycje, czyli firmy, które pojawiły się w Polsce kilka, kilkanaście lat temu, a teraz w znaczący sposób zwiększają swoje moce produkcyjne w naszym regionie, bo w większości są zadowolone z funkcjonowania tutaj. Swoją drogą, ta nowa linia w Cigacicach jest dobrym przykładem tego zjawiska. To jest dokładnie ten sam efekt. nr 6/2016 A czy w przypadku systemów ETICS, które będą produkowane na nowej linii, jesteście zadowoleni z tego, jak rozwija się ten rynek w Polsce? Z tego nie jesteśmy do końca zadowoleni. Myślę, że w tym segmencie rozwój mógłby być zdecydowanie szybszy. Rynek ETICS-owy rozwija się stosunkowo wolno. Myślę, że w tym zakresie obecny rok może być przełomowy. Już widzimy, że następuje pewne przyśpieszenie. Natomiast ostatnie dwa, trzy lata, które dla nas nie były złe, dla wielu okazały się niezadowalające. Obecnie w tej specjalności mamy jedno wielkie pytanie: renowacje. W tej chwili możemy powiedzieć, że rynek renowacyjny rozwija się całkiem przyzwoicie, biorąc pod uwagę, że praktycznie w ogóle nie jest wspierany przez państwo. Wspólnoty czy spółdzielnie mieszkaniowe są praktycznie zdane na siebie i na kredyty komercyjne. I patrząc na to, jak duża jest skala prac w tym zakresie, można powiedzieć, że robią świetną robotę. Natomiast wsparcia ze strony państwa nie ma praktycznie wcale. Już niedługo zaproponujemy rynkowi systemy, które będą mogły zostać wykorzystane przy docieplaniu już docieplonych elewacji. Wydaje nam się, że jest to rynek, który się otwiera. W latach 90. ubiegłego wieku mieliśmy do czynienia z pierwszą falą dociepleń, które pod bardzo wieloma względami nie były idealne, zarówno jeśli chodzi o grubości izolacji, jak i użytą chemię. Nadszedł moment, gdy będziemy musieli się przymierzyć do poprawy tych izolacji. Generalnie jest to złożone zagadnienie, ponieważ w przypadku nakładania ocieplenia na ocieplenie na z reguły źle wykonanej powierzchni instalujemy drugą, teoretycznie już dobrą. Tak naprawdę z technicznego punktu widzenia jest to sytuacja niezbyt komfortowa. To prawda. Z drugiej strony nie jest to chyba łatwa sytuacja dla zarządców budynków, prezesów spółdzielni itp. Muszą oni przekazać mieszkańcom informację, że to, co robiono 10–15 lat temu i co dopiero przestali spłacać, jest źle wykonane i w zasadzie kwalifikuje się do zerwania. Oczywiście rozumiem tę swego rodzaju barierę psychologiczną. Jednak świat idzie do przodu, wymagania idą do przodu, w związku z czym jest to po prostu pewnego rodzaju element rozwoju. Wymagania stawiane wtedy odpowiadały wiedzy, którą zarówno władze spółdzielni, jak i władze kraju miały 15 lat temu. Dzisiaj wyznaczane są nowe standardy, choćby w warunkach technicznych, i trzeba je brać pod uwagę. Wspomniał Pan, że nie jest zadowolony z rozwoju rynku ETICS w Polsce. O jakiej sferze rozwoju Pan mówi: technika, jakość, ilość? Myślę, że w każdej sferze, zaczynając od ilości dociepleń. Drugi element to kwestia jakości, gdzie nadal mamy do czynienia z bardzo wyraźną wolną amerykanką, z brakiem nadzoru, brakiem nacisku na stosowanie rozwiązań systemowych. W gruncie rzeczy w Polsce bardzo wiele mówi się o systemach, natomiast się ich nie egzekwuje. I to jest przekleństwo naszego rynku. W przypadku przetargów wszystko wygląda fantastycznie, natomiast praktyka w dużej liczbie projektów wygląda inaczej niż teoria. Jakość stosowanych rozwiązań oczywiście idzie do przodu, ulega poprawie, natomiast w porównaniu z rynkami sąsiednimi mimo wszystko mamy w Polsce prawdziwą przepaść jeżeli chodzi o standardy. Rozmawiamy parę dni po opublikowaniu projektu zmian w WT. Jak Pan skomentuje ich treść i proponowane zmiany? Mogę się odnieść do tego, jak wygląda sytuacja w porównaniu z naszymi sąsiadami. Jeżeli chodzi o bezpieczeństwo ogniowe, zdecydowanie odstajemy od rozwiązań, jakie są wyznaczane przede wszystkim na rynku wiodącym pod tym względem, czyli w Niemczech, a również w Czechach. W Polsce ciągle mamy do czynienia z podejściem „jakoś to będzie”. I jakoś to będzie do momentu, kiedy zdarzy się coś tragicznego. Obserwujemy pożary, gdzie lepsze zabezpieczenia zdecydowanie przyczyniłyby się do ograniczenia strat materialnych, a czasami również strat związanych ze zdrowiem i życiem ludzi. Mamy nadzieję, że przynajmniej częściowo pójdziemy śladem rynków bardziej zaawansowanych pod względem standardów i techniki. W projekcie są zapisy o konieczności stosowania izolacji niepalnych w budynkach wysokich. Mowa jest chyba również o konieczności stosowania opasek niepalnych w strefy międzykondygnacyjne. Mówię chyba, bo jest to zapis dość skomplikowany. Myślę, że jest za wcześnie, żeby wyrokować, jak to będzie wyglądać. Natomiast z naszego punktu widzenia każdy sposób zabezpieczenia przeciwpożarowego, 19 Wywiad szczególnie na elewacjach, jest dobry. Stosowanie na budynki wysokie izolacji niepalnych jest uzasadnione. Rzeczywiście, kolejnym rozwiązaniem, które może wchodzić w grę, są pasy zabezpieczające przed rozprzestrzenianiem się pożaru na poszczególnych kondygnacjach. Jest to rozwiązanie stosunkowo nowe, mające nie więcej niż 5 lat, ale wynika z wieloletnich doświadczeń z różnych rynków. Optymalnie byłoby, gdyby całość izolacji była niepalna. Natomiast biorąc pod uwagę realia rynkowe, wydaje się, że to jest swego rodzaju kompromis pomiędzy dążeniem do rzeczywistego bezpieczeństwa a wymogami, nazwijmy to, ekonomicznymi. I wydaje mi się, że rozwiązania niemieckie i czeskie są stosunkowo bliskie tego optymalnego kompromisu. Rozmawialiśmy już na temat ETICS, ale nie wspominaliśmy o technologii fasad wentylowanych, która w Polsce, w mojej ocenie, coraz lepiej się rozwija. Zdecydowanie tak. Wynika to z kilku powodów. Po pierwsze, rozwiązania ETICS-owe przez bardzo wielu architektów traktowane są jako coś nudnego. I w dużym stopniu tak rzeczywiście jest. Natomiast w wypadku elewacji wentylowanych różnorodność rozwiązań jest ogromna. I są one coraz częściej zarówno wykorzystywane przez projektantów, jak i jest akceptowane przez inwestorów. Pozwala to po prostu wyróżnić budynek na tle innych. Cały czas mamy nadzieję, że będziemy mieć do czynienia z elewacjami łączonymi: wentylowanymi i ETICS-owymi. Jak na razie jest to obserwowane dość rzadko, ale wydaje się, że tendencja może się zmienić. Jeżeli chodzi o fasady wentylowane, to w tej dziedzinie mamy rozwiązanie dwukanałowe. Po pierwsze, jesteśmy oczywiście obecni na rynku jako dostawcy izolacji. A po drugie, mamy również własne okładziny, czyli Rockpanel, i w dziedzinie ich zastosowania również zaobserwowaliśmy przez ostatnie lata bardzo dynamiczny wzrost. Jaki segment aktualnej oferty firmy rozwija się najlepiej? Najbardziej dynamiczny rozwój obserwujemy w wentylacji i klimatyzacji. Widzimy bardzo wyraźną tendencję, że zarówno budynki nowe, jak i remontowane, realizowane są w standardzie klimatyzacji i wentylacji, niedającym się porównać z tym, który mieliśmy jeszcze kilka lat temu. Między innymi właśnie dlatego zainwestowaliśmy w Bohuminie w produkcję przede wszyst- 20 kim otulin dla tej części rynku, a w najbliższym czasie chcemy pokazać rozwiązania, które znacząco poszerzą zakres stosowania wełny w zastosowaniach technicznych. W przypadku izolacji wentylacji i klimatyzacji mamy bowiem do czynienia z bardzo poważnym problemem pożarowym, który w ostatnich latach narasta, a wiąże się to z nie do końca prawidłowymi deklaracjami jakościowymi wyrobów przez niektórych producentów. Jestem przekonany, że taka sytuacja otwiera przed nami wielką szansę na to, żeby mocniej zaistnieć na rynku izolacji technicznych. Wyczytałem, że firma Rockwool jest w trakcie tworzenia globalnej strategii działania. Czy jest ona już gotowa? W tej chwili mamy w grupie tak zwany program transformacji, który został ogłoszony kilka miesięcy temu. Ma on na celu znaczącą poprawę zyskowności firmy, która jej umożliwi bardziej dynamiczny rozwój w najbliższych latach. Pierwsze efekty tego programu już są widoczne; w zeszłym tygodniu zostały nawet ogłoszone na giełdzie kopenhaskiej i spotkały z bardzo pozytywną reakcją rynku. Jest to oczywiście element myślenia krótkoterminowego. Myślenie długoterminowe narzuca konieczność przygotowania nowej strategii dla grupy. Jesteśmy w trakcie jej tworzenia. Myślę, że będzie ona gotowa pod koniec tego roku i wtedy zapewne zostanie ogłoszona. W czym widzi Pan największe zagrożenie dla zwiększenia obrotów firmy? Generalnie rzecz biorąc, jeżeli chodzi o najbliższe kilka lat, jestem nastawiony dość optymistycznie. Wydaje mi się, że będziemy mieć do czynienia ze znaczącym wzrostem całego rynku, więc wszystko wskazuje na to, że pod tym względem jesteśmy w dobrej sytuacji. Nie widzę na horyzoncie jakichś ogromnych zagrożeń. Jak wygląda kwestia cen materiałów izolacyjnych? Nie od dziś wiadomo, że w Polsce są one mocno wyżyłowane. Rynek polski pozostaje pod względem cenowym daleko w tyle za innymi rynkami, niekoniecznie tylko Europy Zachodniej. I dotyczy to nie samej wełny, ale generalnie wszystkich izolacji. Dlatego mamy do czynienia z rynkiem skrajnie konkurencyjnym, gdzie jakiekolwiek ruchy cenowe są bardzo trudne. Ale to nie oznacza, że nie będziemy próbować uzyskać takich poziomów, które dla są nas satysfakcjonujące. Kwestia konkurencyjności tego rynku jest znana od lat, myślę więc, że tutaj nic nowego się nie wydarzy. A te próby zwiększania cen jak się zwykle kończą? Zapewne nie raz już to się działo. Tutaj nie ma złotej zasady, która pasuje do każdej sytuacji. Naszym celem na pewno jest dostarczanie na rynek produktów i rozwiązań, które są konkurencyjne, a na konkurencyjność składa się bardzo wiele różnych czynników. Nie jest to wyłącznie cena. Ona oczywiście odgrywa dużą rolę, ale nie do pominięcia jest również serwis, dostarczona informacja, badania. No i oczywiście certyfikaty, które w wielu przypadkach my posiadamy, a nie posiadają ich inni producenci. W wypadku różnego rodzaju bardzo specyficznych, nietypowych rozwiązań poziomy cenowe są zupełnie inne niż wtedy, kiedy mówimy o najbardziej typowym produkcie, który jest dostarczany przez 40 różnych dostawców. Czy w ramach grupy Rockwool rozważane jest rozszerzenie działalności na przykład na inne materiały izolacyjne? Wiele firm na tym rynku dywersyfikuje swój profil i zajmuje się nowym asortymentem. Z kolei Rockwool pozostaje w tym względzie na swój sposób konserwatywny. To jest kwestia filozofii funkcjonowania. Można podchodzić do tego w ten sposób, że firma rozwija się poprzez dołączanie nowych segmentów, nowych rozwiązań, nowych obszarów działalności. Można się również rozwijać w taki sposób, że specjalizujemy się w produktach z określonego obszaru i jesteśmy w tym najlepsi. Bardzo często oba sposoby rozwoju są ze sobą sprzeczne. Rockwool od zawsze chce być najbardziej innowacyjnym i najbardziej znaczącym producentem wełny skalnej. Natomiast nie wykluczamy włączenia do obszaru naszego zainteresowania różnego rodzaju rozwiązań komplementarnych. Nie jest więc wykluczone, że w naszej nowej strategii pojawią się rozwiązania, które będą uzupełniać ofertę związaną z produkcją wełny. Jednak na pewno wełna pozostanie głównym obszarem działalności. Czyli nie będzie tworzenia alternatywy dla wełny? Nie ma sensu tworzenia alternatywy dla czegoś, co praktycznie jest optymalne.n nr 6/2016 Płyty dachowe ROCKWOOL – sprawdzone rozwiązania do izolacji dachów płaskich Skalna wełna ROCKWOOL stosowana jako izolacja dachów jest rozwiązaniem sprawdzonym w praktyce. Wykorzystywana od wielu lat na różnych obiektach, od najbardziej prestiżowych, wielkich, nietypowych i skomplikowanych po standardowe, niewielkie budynki usługowe, handlowe, produkcyjne i mieszkalne stała się synonimem pewności i trwałości. Wysoką pozycję zawdzięcza unikatowemu zestawowi właściwości, które sprawiają, że skalna wełna ROCKWOOL to izolacja, która chroni potrójnie: termicznie, ogniowo i akustycznie, przynosząc korzyści wszystkim zaangażowanym na etapie projektowania, wykonawstwa, użytkowania, a nawet następującej po nim rozbiórce. Firma ROCKWOOL Polska, dzięki właśnie zakończonym, ogromnym inwestycjom, wprowadziła nową, kompleksową ofertę izolacji stropodachów płaskich o bardzo dobrych parametrach. Ochrona cieplna Rozwiązania izolacji płaskich dachów z zastosowaniem skalnej wełny ROCKWOOL pozwalają spełnić wymagania dotyczące izolacyjności przegród zewnętrznych. W tabeli 1 podano rozwiązania, w przypadku których spełnione są wymagania dotyczące współczynnika U dla dachów płaskich obowiązujące od 2014, 2017 oraz 2021 r. Dzięki dokładności wymiarowej płyt ze skalnej wełny ROCKWOOL i ich włóknistej strukturze (ścisłość przy legania) nawet w rozwiązaniach jednowarstwowych unika się mostków termicznych. Bywa to trudne do uzyskania w przypadku sztywnych wyrobów, w dodatku podatnych na odkształcenia w temperaturze kilkudziesięciu stopni, do jakich nagrzewa się dach w zwykły słoneczny, letni dzień. Wełna skalna ROCKWOOL nie tylko bardzo dobrze izoluje, ale również zachowuje swoje właściwości termiczne przez lata. W odróżnieniu od wielu innych materiałów jej współczynnik przewodzenia ciepła nie pogarsza się z czasem, bo nie zależy od zawartości gazów spieniających, które z czasem ulatniają się i są zastępowane przez powietrze. Dzięki temu izolacyjność dachu w chwili wbudowania jest taka sama jak przez kolejne kilkadziesiąt lat eksploatacji obiektu. Duża pojemność cieplna skalnej wełny ROCKWOOL sprawia, że obiekty nią izolowane wolniej nagrzewają się latem. Ponadto bezwładność reakcji na zmiany temperatury i zdolność akumulacji ciepła skutkuje zmniejszeniem całorocznego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania w stosunku do rozwiązań o identycznej izolacyjności, ale mniejszej pojemności cieplnej. Bezpieczeństwo pożarowe Wszystkie płyty dachowe ze skalnej wełny ROCKWOOL: HARDROCK MAX, MONROCK MAX E, ROCKFALL (SP), ROCKFALL (KSP), ROCKFALL (KD), Kliny Dachowe i bloczki trapezowe mają najwyższą klasę reakcji na ogień, czyli są niepalne. Klasa reakcji na ogień (Euroklasa A1) stanowi element Firma ROCKWOOL oferuje kompleksowe rozwiązania do izolacji stropodachów płaskich. oznakowania CE i można ją znaleźć na etykietach wyrobów ROCKWOOL. Przekrycia z izolacją ze skalnej wełny ROCKWOOL są klasyfikowane jako BROOF (t1), czyli nierozprzestrzeniające ognia według PKN-CEN/TS 16459:2014, Oddziaływanie ognia zewnętrznego na dachy i pokrycia dachowe – Rozszerzone za stosowa nie wyników badań według CEN/TS 1187. Pokrycia zewnętrzne z pap lub układu pap, membran dachowych, które uzyskały klasyfikację BROOF (t1) na warstwach izolacji cieplnej z wełny skalnej HARDROCK MAX lub MANROCK MAX E mogą być stosowane bez potrzeby wykonywania dodatkowych badań. Klasyfikacja w zakresie odporności ogniowej dachów/przekryć związana Tabela 1. Grubość izolacji ze skalnej wełny ROCKWOOL pozwalająca spełnić Warunki Techniczne dotyczące współczynnika przenikania ciepła dachów nad pomieszczeniami ogrzewanymi o temperaturze > 16°C Element UC max aktualne UC max 2014 UC max 2017 UC max 2021 Dachy 0,25 W/(m2·W) 0,20 W/(m2·W) 0,18 W/(m2·W) 0,15 W/(m2·W) HARDROCK MAX (λ = 0,040 W/(m·K)) 50 mm 100 mm 100 mm 100 mm 100 mm 120 mm 130 mm 130 mm HARDROCK MAX (λ = 0,040 W/(m·K)) MONROCK MAX E (λ = 0,038 W/(m·K)) 50 mm 100 mm 50 mm 140 mm 50 mm 160 mm 50 mm 200 mm Tabela 2. Klasa odporności ogniowej przekrycia dachowego z izolacją ze skalnej wełny ROCKWOOL na podłożu z blachy trapezowej Poziom Klasa odporności wykorzystania ogniowej obciążenia warstwowego blachy przekrycia trapezowej dachowego1) q(q, S)/q1 Grubość warstwy izolacji płyt ze skalnej wełny w układzie dwuwarstwowym MONROCK MAX E, HARDROCK MAX Grubość warstwy izolacji płyt ze skalnej wełny w układzie dwuwarstwowym HARDROCK MAX, HARDROCK MAX REI 15 80% ≥ 40 mm + ≥ 40 mm REI 30 – REI 45 63% ≥ 50 mm + ≥ 50 mm REI 60 50% – ≥ 100 mm + ≥ 50 mm 1) kąt nachylenia przekrycia dachu 0–15°. Źródło: Instytut Techniki Budowlanej – Klasyfikacja w zakresie odporności ogniowej warstwowych przekryć dachowych 1984/16/R79NP jest z pożarem rozwiniętym. Pokazuje, jak długo w warunkach pożarowych dach/przekrycie zachowuje: nośność – R, szczelność ogniową – E, izolacyjność – I. W tabeli 2 przedstawiono klasy odporności ogniowej przekrycia dachowego z izolacją ze skalnej wełny ROCKWOOL. Poszczególne elementy tego przekrycia to: n hydroizolacja – folia dachowa PVC, TPO, FPO, EPDM lub papa asfaltowa w układzie jedno- albo dwuwarstwowym lub blacha stalowa, miedziana, aluminiowa, tytanowocynkowa, n termoizolacja – płyty ze skalnej wełny HARDROCK MAX, MONROCK MAX E grubości i liczbie warstw zgodnym z tabelą 2, n paroizolacja – folia PE lub paroizolacja samoprzylepna, n stalowa blacha trapezowa. Tabela 3. Szacunkowy wskaźnik izolacyjności akustycznej dachu płaskiego, w którym zastosowano najnowsze rozwiązania oferowane przez firmę ROCKWOOL Opis rozwiązania Przekrój poprzeczny Szacunkowy wskaźnik izolacyjności akustycznej Rw(C;Ctr) [dB] – membrana PVC – HARDROCK MAX gr. 50 mm + MONROCK MAX E gr. 200 mm – folia PE – blacha trapezowa T153 gr. 0,75 mm 44 (–2; –7) – – – – 46 (–1; –6) membrana PVC HARDROCK MAX gr. 130 mm + 130 mm folia PE blacha trapezowa T153 gr. 0,75 mm – 2×papa – HARDROCK MAX gr. 50 mm + MONROCK MAX E gr. 200 mm – paroizolacja samoprzylepna – blacha trapezowa T153 gr. 0,75 mm 49 (–2; –7) – – – – 2×papa HARDROCK MAX gr. 130 mm + 130 mm paroizolacja samoprzylepna blacha trapezowa T153 gr. 0,75 mm 50 (–3; –8) – membrana PVC – HARDROCK MAX gr. 130 mm + 130 mm – welon szklany + BLOCZEK TRAPEZOWY ROCKWOOL – folia PE – blacha trapezowa perforowana T153/0,75/ 9,7% 47 (–2; –6) – 2×papa – HARDROCK MAX gr. 130 mm + 130 mm – welon szklany + BLOCZEK TRAPEZOWY ROCKWOOL – paroizolacja samoprzylepna – blacha trapezowa perforowana T153/0,75/ 9,7% 49 (–2; –7) Dachy ze skalną wełną ROCKWOOL w odróżnieniu od przekryć zawierających izolacje o klasie reakcji na ogień C, D lub E, nie wymagają dodatkowych elementów uszczelniających i specjalnych rozwiązań detali, co w projektowaniu i wykonawstwie odpornych ogniowo przekryć zawierających komponenty palne jest kłopotliwe, pracochłonne, jednak niezbędne w celu spełnienia warunków uzyskania klasyfikacji. Produkty ROCKWOOL nie tylko w żaden sposób nie przyczyniają się do rozwoju pożaru (co jest warunkiem uzyskania klasy A1), ale dzięki wysokiej odporności termicznej włókien zwiększają odporność ogniową wszystkich przekryć, w które są wbudowane. Izolacyjność akustyczna stropodachów płaskich Duża masa, włóknista struktura o otwartych porach oraz sprężystość włókien to trzy czynniki mające decydujący wpływ na bardzo dobrą charakterystykę akustyczną wyrobów ze skalnej wełny ROCKWOOL. Dzięki nim wełna skutecznie tłumi dźwięki i poprawia izolacyjność przekryć dachowych (tabela 3). Dodatkowym atutem jest innowacyjna struktura produktów dachowych ROCKWOOL (utwardzona warstwa wierzchnia). Tego rodzaju budowa, której skutkiem jest różna charakterystyka ośrodków akustycznych poszczególnych warstw wyrobu, powoduje dodatkowe osłabienie fali akustycznej, a tym samym jeszcze skuteczniejsze wytłumienie dźwięków. Jest to bardzo ważne, szczególnie w sytuacji, gdy potrzebne jest odizolowanie pomieszczeń w budynku od hałaśliwego otoczenia (lotniska, drogi itp.) oraz sąsiedztwa, a także ochrona przed hałasem dobiegającym z wnętrza obiektu, np. produkcyjnego. Izolacyjność akustyczną dachu płaskiego można też zwiększyć, stosując specjalne rozwiązania, np. dodatkowe wkładki/folie w warstwie izolacji lub wypełnienie trapezowymi bloczka mi ze skalnej wełny ROCKWOOL pustych przestrzeni przekrycia. n ROCKWOOL Polska Sp. z o.o. www.rockwool.pl Przegląd OKNA ENERGOOSZCZĘDNE Okno FTT U8 Thermo Opis produktu Okno dachowe FTT U8 Thermo to nowatorskie, superenergooszczędne okno przeznaczone do budownictwa energooszczędnego oraz pasywnego. Jest to najbardziej energooszczędne okno dachowe dostępne na rynku z pojedynczym pakietem szybowym. Cechy szczególne Współczynnik przenikania ciepła okna wynosi Uw = 0,58 W/(m2·K). Okno FTT U8 Thermo sprzedawane jest w komplecie z kołnierzem uszczelniającym z dodatkową termoizolacją EHV-AT Thermo. Trzykomorowy pakiet szybowy osadzony jest w specjalnie zaprojektowa- nej ramie skrzydła. Nowatorska konstrukcja okna zapewnia dużą oszczędność energii cieplnej. FAKRO Sp. z o.o. ul. Węgierska 144A, 33-300 Nowy Sącz tel.: 18 444 04 44, faks: 18 444 03 33 infolinia 800 100 052 [email protected], www.fakro.pl fot.: FAKRO Okno FPP-V U5 preSelect Opis produktu Okno dachowe o wysokich walorach użytkowych posiadające dwie oddzielone od siebie funkcje otwierania skrzydła; uchylną oraz obrotową. Polecane do budynków, w których szczególny nacisk położony jest na oszczędność energii cieplnej. Oddzielone od siebie funkcje otwierania skrzydła zapewniają stabilność oraz zwiększają bezpieczeństwo użytkowania. Cechy szczególne Okno wyposażone w superenergooszczędny dwukomorowy pakiet szybowy U5. Współczynnik przenikania ciepła okna wynosi Uw = 0,97 W/(m2·K). FAKRO Sp. z o.o. ul. Węgierska 144A, 33-300 Nowy Sącz tel.: 18 444 04 44, faks: 18 444 03 33 infolinia 800 100 052 [email protected], www.fakro.pl fot.: FAKRO Okna do dachów płaskich DEF Opis produktu Okno ma innowacyjny pakiet szybowy, który charakteryzuje się bardzo dobrymi parametrami energooszczędnymi i nowoczesnym wyglądem. Może być ono wykonane w dowolnym rozmiarze w zakresie od 60×60 do 120×220 cm. Pozwala to na wymianę istniejących naświetli, często o niestandardowych wymiarach, które nie spełniają obecnych wymagań termoizolacyjnych. Cechy szczególne Okno dostępne jest z trzyszybowym pakietem DU6 lub czteroszybowym, pasywnym pakietem DU8. Współczynnik przenikania ciepła U dla okna z pakietem DU8 wynosi 0,76 W/(m2·K) wg EN 12567-2, co pozwala na stosowanie go w budynkach energooszczędnych i pasywnych. Dzięki specjalnie zaprojektowanym kształtom profili, okna do płaskich dachów charakteryzują się do 16% większą powierzchnią przeszklenia w stosunku do konkurencyjnych rozwiązań, zapewniając odpowiednią ilość naturalnego światła w pomieszczeniu. FAKRO Sp. z o.o. ul. Węgierska 144A, 33-300 Nowy Sącz tel.: 18 444 04 44, faks: 18 444 03 33 infolinia 800 100 052 [email protected], www.fakro.pl fot.: FAKRO Przegląd okien energooszczędnych 24 nr 6/2016 VELUX GZL 1051 brycznie przygotoOpis produktu wane do montażu Unowocześnione okno nowoczesnego steobrotowe z nową szybą rowania elektryczzapewnia jeszcze lepsze paranego, niewidocznemetry izolacyjne. Wykonane go po zamknięciu. z wysokiej jakości sosny, lamifot.: VELUX POLSKA Wąskie profile nowanej warstwowo, impregnookienne, lepszy dowanej i lakierowanej. Przeznastęp światła. 3. klasa przepuszczalności poczone do montażu w dachach o nachyleniu wietrza okna chroni przed wiatrem i zimnym 15–90°, w każdym rodzaju pokrycia, samopowietrzem, a wytrzymała hartowana szyba dzielnie lub w zestawach. Zawias obrotowy zewnętrzna przed żywiołami. Uchwyty do łaumożliwia obrót skrzydła o 180°, co ułatwia twego montażu rolet i żaluzji w systemie mycie zewnętrznej szyby od wewnątrz. Pick&Click®. Do wyboru dwa poziomy monDwie wersje otwierania: u góry aluminiowy uchwyt otwierający lub ocynkowana klamka tażu: standardowy lub obniżony. 20-letnia otwierająca w dolnej części skrzydła (typ B). gwarancja przy montażu z ramą izolacyjną Okno z górnym systemem otwierania faBDX i po rejestracji na stronie internetowej. Cechy szczególne Współczynnik przenikania ciepła Uw: 1,3 W/(m2·K). Wydajna wentylacja – dwustopniowa (typ B) lub zintegrowana z uchwytem otwierającym, wyposażona w wymienny filtr powietrza zapobiegający przedostawaniu się kurzu i owadów. VELUX Polska Sp. z o.o. ul. Krakowiaków 34, 02-255 Warszawa tel.: (22) 33 77 000, faks: (22) 33 77 090 e-mail: [email protected], www.velux.pl VELUX GLL 1055 drewna łączonego Opis produktu z wysokoizolacyjDrewniane okno obrotowe nym tworzywem z innowacyjną konstrukcją EPS. 4. klasa ThermoTechnology™, przeznaprzepuszczalności czone do montażu w dapowietrza okna chach o nachyleniu 15–90°, chroni przed w każdym rodzaju pokrycia, fot.: VELUX POLSKA wiatrem i zimnym samodzielnie lub w zestawach. powietrzem, Zawias obrotowy umożliwia dzięki systemowi uszczelek obwiednioobrót skrzydła o 180°, co ułatwia mycie wych na skrzydle. Wydajna wentylacja zewnętrznej szyby od wewnątrz. Okno – dwustopniowa (typ B) lub zintegrowana ma dwie wersje otwierania: u góry aluz uchwytem otwierającym wyposażona miniowy uchwyt otwierający lub w dolnej w wymienny filtr przeciw kurzowi i owadom. części skrzydła ocynkowana klamka Uchwyty do łatwego montażu rolet i żaluzji otwierająca (typ B). Okno z górnym systew systemie Pick&Click®. Do wyboru dwa mem otwierania fabrycznie przygotowane do montażu nowoczesnego sterowania poziomy montażu: standardowy lub obnielektrycznego, niewidocznego po zamkniężony. 20-letnia gwarancja przy montażu ciu. Wąskie profile okienne, lepszy dostęp z ramą izolacyjną BDX i po rejestracji światła i bardzo dobre parametry izolacyjne na stronie internetowej. Cechy szczególne Współczynnik przenikania ciepła Uw: 1,3 W/(m2·K). Dla okien montowanych z kołnierzem EDJ do obniżonego montażu i ramą izolacyjną BDX F – Uw: 1,2 W/(m2·K). Wytrzymała hartowana szyba zewnętrzna chroni przed żywiołami, zaś klejona szyba wewnętrzna to zabezpieczenie przed odłamkami szkła w razie stłuczenia. Dodatkowo szyba ma klasę antywłamaniową P2A i chroni przed hałasami zewnętrznymi. VELUX Polska Sp. z o.o. ul. Krakowiaków 34, 02-255 Warszawa tel.: (22) 33 77 000, faks: (22) 33 77 090 e-mail: [email protected], www.velux.pl VELUX GLU 0055 w wymienny filtr Opis produktu zapobiegający Drewniano-poliuretanowe przedostawaniu się okno obrotowe w kolorze kurzu i owadów. białym z innowacyjną konstrukOtwierane uchwytem cją ThermoTechnology™, przew górze skrzydła, ale znaczone do montażu w dana dowolnym etapie chach o nachyleniu 15–90°, użytkowania można w każdym rodzaju pokrycia, fot.: VELUX POLSKA domontować klamkę samodzielnie lub w zestawach. na dole lub system Zalecane do kuchni i łazienki. sterowania elektrycznego. 4. klasa przeW konstrukcji zastosowano wysokoizolacyjny puszczalności powietrza okna chroni przed materiał EPS, zaś rdzeń z drewna modyfikowiatrem i zimnym powietrzem dzięki systewanego termicznie został pokryty ciśnieniowo mowi uszczelek obwiedniowych na skrzydle. odpornym na wodę poliuretanem. Naroża Uchwyty do łatwego montażu rolet i żaluzji okna są gładkie i bez połączeń, przez co nie w systemie Pick&Click®. Do wyboru dwa gromadzi się na nich wilgoć, kurz i brud. Zawias obrotowy umożliwia obrót skrzydła poziomy montażu: standardowy lub obniżoo 180°, co ułatwia mycie zewnętrznej szyby ny. 20-letnia gwarancja przy montażu wraz od wewnątrz. Aluminiowy uchwyt zintegroz ramą izolacyjną BDX i po rejestracji na strowany jest z klapą wentylacyjną, wyposażoną nie internetowej. Cechy szczególne Współczynnik przenikania ciepła Uw: 1,3 W/(m2·K). Dla okien montowanych z kołnierzem EDJ do obniżonego montażu i ramą izolacyjną BDX F – Uw: 1,2 W/(m2·K). Wytrzymała hartowana szyba zewnętrzna chroni przed żywiołami, zaś klejona szyba wewnętrzna to zabezpieczenie przed odłamkami szkła w razie stłuczenia. Dodatkowo szyba ma klasę antywłamaniową P2A i chroni przed hałasami zewnętrznymi. VELUX Polska Sp. z o.o. ul. Krakowiaków 34, 02-255 Warszawa tel.: (22) 33 77 000, faks: (22) 33 77 090 e-mail: [email protected], www.velux.pl Przegląd okien energooszczędnych nr 6/2016 25 System okien ENCORE fot.: DOBROPLAST FABRYKA OKIEN Przegląd Opis produktu Nowatorski 4-komorowy system ENCORE z wkładami docieplającymi ma bardzo dobre właściwości termoizolacyjne, dzięki czemu okno ENCORE nadaje się do zastosowania w budownictwie pasywnym. Okno ENCORE jest dostępne w klasycznej bieli oraz szerokiej gamie oklein drewnopodobnych. Standardowe wyposażenie okna: okucie Winkhaus ActivePilot, 2 punkty antywyważeniowe, stopniowany uchył lub mikrowentylacja do wyboru, blokada obrotu klamki w pozycji uchylnej, podnośnik skrzydła (wślizgowy), zawias z hamulcem, szklenie 4/16A/4 TPS Ug = 1,1, wzmocnienie stalowe, ocynkowane otwarte. Standard podwyższony HS: wyposażenie okna standard oraz szkło z ciepłą ramką, element DUO (blokada położenia klamki w pozycji uchylnej i rozwieranej oraz podnośnik palcowy), wypełnienie dolnego wrębu okuciowego ościeżnicy, uszczelnienie – EPDM‚ kolor szary lub czarny. Cechy szczególne Maksymalny współczynnik przenikania ciepła: Uw = 0,62 W/(m2·K) (przy pakiecie Ug = 0,3 W/m2·K). System okien ENCORE wykonany jest z najwyższej jakości profili PVC o głębokości zabudowy 80 mm. Profil okna wypełniony jest wkładami docieplającymi w celu zapewnienia jeszcze lepszej termoizolacji. Szyby zespolone o szerokości do 48 mm. DOBROPLAST FABRYKA OKIEN Sp. z o.o. Stary Laskowiec 4, 18-300 Zambrów www.dobroplast.pl Okno PIXEL Opis produktu Nowatorski system PIXEL jest pierwszym tego typu produktem na europejskim rynku. Idealnie wpisuje się w najnowsze trendy w nowoczesnym projektowaniu budynków. Cechą charakterystyczną okna jest niższe złożenie profili PVC oraz ich nowoczesny kształt bez żadnych zaokrągleń. Zaprojektowana specjalnie do tego modelu klamka o kwadratowym kształcie podkreśla prosty i elegancki profil okna. Dodatkowo jej centralne położenie nadaje oknu harmonijny charakter pasujący zarówno do minimalistycznych wnętrz, jak i bardziej spektakularnych aranżacji. Cechy szczególne Idea nowego rozwiązania polega na zminimalizowaniu bariery słonecznej, czyli uszczupleniu profilu okna oraz zwiększeniu tym samym fot.: OKNOPLAST prezentują wysoki poziom zaawansowania. Konstrukcja nowego profilu daje możliwość szklenia pakietów szybowych: bezpiecznych i antywłamaniowych. powierzchni szyby, przy zastosowaniu tafli szybowych o maksymalnej przejrzystości. PIXEL ma smukłe i eleganckie 6-komorowe profile ramy i skrzydła wykonane w klasie A o szerokości zabudowy 70 mm. Dzięki takiej budowie okna, do pomieszczenia wpada do 22% więcej światła słonecznego. Pomimo smuklejszych profili okiennych, parametry techniczno-użytkowe systemu PIXEL OKNOPLAST Sp. z o.o. Ochmanów 117, 32-003 Podłęże tel.: 12 279 71 71, faks: 12 279 71 72 [email protected], www.oknoplast.com.pl Okno obrotowe RotoQ-4 Opis produktu Drewniane okno RotoQ z prostym montażem „na klik” to najnowsza propozycja dla tych, którzy szukają nowoczesnych produktów do budowy domu. Okno wyróżnia się wysokim komfortem obsługi dzięki ergonomicznej klamce umieszczonej u góry. Taki sposób otwierania ułatwia dostęp do okna oraz daje więcej możliwości dowolnej aranżacji wnętrza. RotoQ oferuje wysoką termoizolację w standardzie Uw= 1,2 W/(m2·K) oraz 4. najwyższą klasę przepuszczalności powietrza. fot.: Roto Okna Dachowe Cechy szczególne Oś obrotu w połowie. Wygodna obsługa za pomocą ergonomicznej klamki u góry okna. Nowoczesny kolor antracyt metallic oraz ob- niżony montaż sprawiają, że okno idealnie pasuje do wszystkich pokryć dachowych. Bezawaryjne użytkowanie na lata zapewnia 15-letnia gwarancja na pęknięcia okuć, ram i szyby (szyba zewnętrzna ze szkła hartowanego na skutek gradobicia). Roto Okna Dachowe Sp. z o.o. ul. Lubelska 104 21-100 Lubartów Przegląd okien energooszczędnych 26 nr 6/2016 Przegląd ROZWIĄZANIA DO IZOLACJI AKUSTYCZNYCH Pianka typu K izolacji akustycznej w budownictwie, przemyśle i instalacjach wentylacyjnych. Specjalna struktura komórek zamkniętych pozwala osiągać izolacyjność akustyczną do 40 dB. Skuteczność została potwierdzona badaniem w laboratorium akustycznym. Pianka typu K jest materiałem odpornym na wilgoć, nie wchłania też zapachów. .p fot.: Bitmat l Opis produktu Pianka wygłuszająca typu K wykonana jest z wodoodpornej zamkniętokomórkowej gumy. Samogasnąca, nietworząca płonących kropli oraz nierozprzestrzeniająca ognia. Materiał jest wolny od pyłu i włókien oraz metali ciężkich, formaldehydu, kadmu i ołowiu. Dzięki temu nadaje się do użycia w przestrzeni publicznej – w budynkach użyteczności publicznej, jak szpitale, biurowce i hotele. Pianka została zaprojektowana z myślą o najskuteczniejszej Cechy szczególne Produkt charakteryzuje się elastycznością, wysoką gęstością i niską ceną. Występują wersje bez kleju, samoprzylepne oraz z aluminium. Długość: 4–75 m. Dostępne grubości: 3, 6, 10, 13, 16, 19, 25, 32, 50 mm. Bitmat.pl Biuro handlowe: ul. Okólna 26a, 05-270 Marki k. Warszawy tel. 22 674 00 20, 507 465 105 [email protected], www.bitmat.pl Guma antywibracyjna typu G Opis produktu Uniwersalny granulat gumowy do izot.pl lacji antywibracyjnych i ochrony itma t.: B o f przed hałasem stosowany w budownictwie oraz przemyśle. Gumy typu G2 i G3 nadają się do wszystkich zastosowań, w których wymagane jest tłumienie drgań i dźwięków. Maty gumowe tłumią wibracje oraz izolują od dźwięków powietrznych i uderzeniowych. Guma może być także używana jako dylatacje poziome i pionowe ścian, sufitów oraz na stropach i pod drewnianymi legarami. Dostępne są również połączone granulaty gumy i korka. Wierzchnia warstwa jest odporna 700–1000 kg/m3 oraz odpornością na wilgoć, Długość: 5–20 m. Dostępne grubości: 2–10 mm. na zarysowania oraz ma powłokę antypoślizgową. Najlepsze efekty uzyskuje się dobierając odpowiednią gęstość i grubość maty gumowej do określonego rodzaju hałasu. Cechy szczególne Produkt charakteryzuje się wysoką masą, niską ceną, bardzo wysoką gęstością: Bitmat.pl Biuro handlowe: ul. Okólna 26a, 05-270 Marki k. Warszawy tel. 22 674 00 20, 507 465 105 [email protected], www.bitmat.pl Opis produktu Aku-Płyta to materiał izolacyjny z wełny mineralnej szklanej do stosowania w systemach tzw. lekkiej zabudowy – jego wymiary (grubość i szerokość płyt) odpowiadają wysokości profili stalowych oraz ich standardowemu rozstawowi. Aku-Płyta już od grubości 75 mm charakteryzuje się 100% pochłanianiem dźwięku, czyli αW = 1. Doskonałe parametry akustyczne pozwalają na uzyskanie wysokich parametrów izolacyjności akustycznej przegród budowanych wznoszonych przy wykorzystaniu Aku-Płyty. Cechy szczególne Grubość: 50, 75, 100, 120 i 150 mm. Deklarowany współczynnik przewodzenia fot.: Saint-Gobain Construction Products Polska Aku-Płyta ciepła: λD = 0,037 W/(m·K). Klasa reakcji na ogień A1. Saint-Gobain Construction Products Polska Sp. z o.o., marka Isover ul. Okrężna 16, 44-100 Gliwice Biuro Doradztwa Technicznego: [email protected] 800 16 31 21 (bezpłatna infolinia) www.isover.pl, www.najlepszeizolacje.pl Przegląd rozwiązań do izolacji akustycznych – maty, materiały ścienne nr 6/2016 27 Przegląd K-FONIK ST GK Opis Produkt wykonany z pianki kauczukowej oraz gumy niespienionej łączy w sobie cechy izolacji termicznej i akustycznej. Przeznaczony do ochrony przed hałasem w budownictwie, urządzeniach, instalacjach wentylacyjnych oraz sanitarnych. Może być także stosowany w przemyśle stoczniowym, kolejowym i samochodowym. Dostępny również w wersji fot.: K-Flex Polska tem kanalizacyjny (badanie przeprowadzone dla systemu Geberit PE 110×4,3). Cechy szczególne Produkt charakteryzuje się bardzo wysoką izolacyjnością akustyczną. Reakcja na ogień: B-s3,d0. Ciężar: 4,4 kg/m2 (K-Fonik ST GK 072). Współczynnik przewodzenia ciepła λ: 0,036 W/(m·K). Wymiary: 1000×2000 mm. ka .: fot x Fle ls Po K- samoprzylepnej. Zastosowanie produktu K-Fonik ST GK 072 powoduje znaczne obniżenie hałasu generowanego przez sys- K-Flex Polska Sp. z o.o. ul. Pucka 112, 81–154 Gdynia tel. 63 288 02 00, faks 63 288 0 36 [email protected], www.k-flex.pl K-FONIK GK Opis Izolacja akustyczna wykonana z niespienionego kauczuku o wysokiej gęstości przeznaczona do ochrony przed hałasem w budownictwie, urządzeniach, instalacjach wentylacyjnych oraz sanitarnych. Pasy dylatacyjne K-Fonik służą do fizycznego oddzielania konstrukcji szkieletowej w zabudowie lekkiej od ogólnej konstrukcji budynku. Znajdują zastosowanie także jako fot.: K-Flex Polska materiał dylatujący warstwę płyt g-k od szkieletu sufitu podwieszanego w pomieszczeniach o dużym natężeniu hałasu. Mogą być ponadto zastoso- fot.: K-Flex Polska może być również stosowany w przemyśle stoczniowym, kolejowym i samochodowym. Cechy szczególne Produkt charakteryzuje się bardzo wysoką izolacyjnością akustyczną. Reakcja na ogień: B-s3,d0. Grubość: 2–4 mm. Gęstość: min. 2000 kg/m3. Ciężar: 4–8 kg/m2. Wymiary: 1000×2000 mm, zwoje 25 lub 50 m. wane jako dylatacja (pozioma/pionowa) ścian wznoszonych z użyciem tradycyjnych materiałów, jak cegła, pustak czy bloczek. Takie pasy używane są także jako warstwa pośrednia między legarami drewnianymi a podłogą w budynkach o konstrukcji drewnianej. Produkt K-Flex Polska Sp. z o.o. ul. Pucka 112, 81–154 Gdynia tel. 63 288 02 00, faks 63 288 0 36 [email protected], www.k-flex.pl K-FONIK 160–240 Opis Produkt, który łączy cechy izolacji termicznej oraz materiału dźwiękochłonnego. Ma elastyczną, otwartą strukturę i dlatego jest tak skuteczny w pochłanianiu energii aku- fot.: K-Flex Polska Cechy szczególne Produkt charakteryzuje się unikalną, gradientową strukturą o zmiennej gęstości. Reakcja na ogień: C-s3,d0. Grubość: 10–50 mm. Gęstość: 160–240 kg/m3. Wymiary: 1000×2000 mm. fot.: K-Flex Polska stycznej. Służy jako samodzielna warstwa lub jako warstwa uzupełniająca na właściwej izolacji akustycznej, np. K-Fonik GK. Takie rozwiązanie jest stosowane np. przy budowie maszyn i urządzeń oraz w rurociągach przemysłowych. K-Flex Polska Sp. z o.o. ul. Pucka 112, 81–154 Gdynia tel. 63 288 02 00, faks 63 288 0 36 [email protected], www.k-flex.pl Przegląd rozwiązań do izolacji akustycznych – maty, materiały ścienne 28 nr 6/2016 K-FONIK FIBER P fot.: K-Flex Polska Opis Akustyczna mata pochłaniająca, która łączy cechy izolacji termicznej oraz materiału dźwiękochłonnego. Produkt ma sprężystą, otwartą strukturę włóknistą i dlatego jest tak skuteczny w pochłanianiu energii akustycznej. Służy jako samodzielna warstwa lub jako warstwa Cechy szczególne Produkt o lekkiej, otwartej sprężystej strukturze. Łatwo dostosowuje się do przestrzeni, w której jest umieszczony. Reakcja na ogień: B-s2,d0. Grubość: 10–50 mm. Gęstość: 40 kg/m3 (±10%). Wymiary: 1000×2000 mm. fot.: K-Flex Polska uzupełniająca na właściwej izolacji akustycznej, np. K-Fonik GK. Takie rozwiązanie jest stosowane np. w budownictwie ogólnym do poprawy izolacyjności akustycznej ścian, podłóg i sufitów oraz przy budowie maszyn i urządzeń. K-Flex Polska Sp. z o.o. ul. Pucka 112, 81–154 Gdynia tel. 63 288 02 00, faks 63 288 0 36 [email protected], www.k-flex.pl TC-417 niepalny natrysk izolacji akustycznej fot.: Derowerk Opis produktu Wełna szklana TC-417 instalowana jest metodą natrysku. Pozwala uzyskać ciągłą warstwę dźwiękochłonną na powierzchniach stropów i ścian. Idealnie dopasowuje się do izolowanych powierzchni o dowolnych kształtach. Charakteryzuje się najwyższą klasą akustyczną i trwałą przyczepnością. Skutecznie tłumi pogłos w pomieszczeniach. Materiał Klasa reakcji na ogień: A1. Produkt dopuszczony jest do stosowania w pomieszczeniach klasy A i B, tj. przeznaczonych na stały i okresowy pobyt ludzi. do stosowania na podłożach z betonu, stali, aluminium, ceramiki, drewna i materiałów drewnopochodnych. Cechy szczególne Kolor materiału: biały. Materiał można malować. Klasa akustyczna: A. Współczynnik pochłaniania dźwięku: αw = 1,00 już dla grubości warstwy 5 cm. Derowerk FHU Zbigniew Białas www.tc-417.pl PROMOCJA .com.pl nr 6/2016 29 Przegląd AKU-PRTM Opis produktu Nowatorska, innowacyjna (kompozytowa) izolacja akustyczna oraz termiczna do ścian, podłóg i sufitów. Materiał chroni zarówno przed dźwiękami powietrznymi, jak i uderzeniowymi. Właściwości materiału zostały potwierdzone badaniami, także przez niezależne instytucje jak CNBOP oraz PZH. Właściwe użycie materiału jako dodatkowa okładzina ścienna lub sufitowa gwarantuje znaczne zwiększenie izolacyjności powietrznej zarówno ścian lekkich, jak i ścian ciężkich (murowanych). Izolacja AKU-PRTM może być mocowana na dwie sprawdzone metody montażu: mechaniczną z użyciem stelaża oraz poprzez klejenie do izolowanej przegrody. Metoda klejona połączona z fachowym wykonawstwem zapewnia osiągnięcie lepszych wyników pod względem izolacyjności STIC fot.: COU MA A Cechy szczególne Szeroki wybór grubości (od 3 do nawet 100 mm) oraz wymiarów pozwala na użycie AKU-PRTM nie tylko w budownictwie, ale także w przemyśle jako izolacja przeciwhałasowa i antywibracyjna obudów i korpusów maszyn lub zabezpieczenie towaru w transporcie przed uszkodzeniem. AKU-PRTM jest produktem proekologicznym. JECT PRO APA akustycznej. Duża gęstość materiału pozwala na oszczędność miejsca ze względu na niedużą grubość dodawanej okładziny. W stosunku do innych rozwiązań stosowanych na rynku zyskujemy oszczędność miejsca, nawet trzykrotnie, oraz poprawę izolacyjności, która może sięgać do 27 dB. APAMA ACOUSTIC PROJECT ul. Legnicka 148, 42-200 Częstochowa tel./faks: 34 366 62 86 wew. 22 tel. kom. 66 77 66 100 [email protected], www.apama.pl IC PROJEC A ACOUST fot.: APAM Opis produktu Izolacja akustyczna służąca do zwalczania dźwięków uderzeniowych o ogromnej skuteczności – ΔLw = 26 dB przy gr. 20 mm. Podstawowym zastosowaniem materiału jest użycie go jako podkład pod wylewkę przy wykonywaniu podłóg pływających. Użycie NPETM zapobiega powstawaniu mostków akustycznych oraz ogranicza tzw. przenoszenie boczne. W zależności od rozwiązania konstrukcyjnego NPETM może być używany wraz z ogrzewaniem podłogowym oraz innymi instalacjami biegnącymi w warstwie wylewki. Produkt oprócz swojego podstawowego zastosowania w budownictwie może być także używany w przemyśle jako izolacja służąca do redukcji hałasu odgłosów płynącej wody w rurach i izolacji dużych zbiorników przemysłowych. T NPETM Cechy szczególne Produkt występuje w trzech grubościach: 5, 10 i 20 mm, co pozwala na dobranie go do każdej grubości wylewki. Nieduża waga produktu, łatwość docinania i montażu oraz odporność na wodę i wiele czynników chemicznych czynią z niego materiał idealny. Produkt proekologiczny i bezpieczny dla organizmu ludzkiego, podczas pracy z nim nie są wymagane żadne specjalne wymogi BHP. APAMA ACOUSTIC PROJECT ul. Legnicka 148, 42-200 Częstochowa tel./faks: 34 366 62 86 wew. 22 tel. kom. 66 77 66 100 [email protected], www.apama.pl fot.: APAMA ACOUSTIC PROJECT OUT-SOUNDTM Opis produktu Materiał akustyczny służący do pochłaniania dźwięku oraz tłumienia drgań, a także do zwiększania izolacyjności akustycznej przegród budowlanych. Jest to materiał wielokrotnie przebadany m.in. przez PIMOT. Podstawowe zastosowanie materiału to budownictwo, gdzie oprócz użycia go jako dodatkowej warstwy przegrody budowlanej stosuje się go do izolacji drzwi, wyciszenia kanałów wentyla- cyjnych, wyciszenia instalacji sanitarnych itd. Produkt ma właściwość tłumienia i wyciszania rezonansu w strukturach z metalu oraz ograniczania efektu reemisji, dlatego może być używany w przemyśle jako izolacja przeciwhałasowa i antywibracyjna obudów i korpusów maszyn. Można go stosować do wykładania pomieszczeń, w których stoją maszyny, a także jako przekładkę/podkładkę antywibracyjną. Produkt przeznaczony jest także do stosowania w motoryzacji do wyciszania pojazdów samochodowych (drzwi, podłoga, nadkola), łodzi oraz pojazdów specjalnych. Cechy szczególne Produkt ma współczynnik tłumienia drgań na poziomie 148,1 dB/s oraz współczynnik pochłaniania dźwięku αs dochodzący do 0,93. Użycie go jako dodatkowej warstwy w przegrodach budowlanych powoduje przyrost izolacyjności akustycznej o kilka dB. Materiał cechuje wodoodporność, odporność na czynniki chemiczne, trwałość, miękkość oraz elastyczność, mimo dużej gęstości własnej. Pozwala to na zamocowanie go na wielu powierzchniach o zróżnicowanym kształcie. Produkt przyjazny dla środowiska, może być poddany recyklingowi. APAMA ACOUSTIC PROJECT ul. Legnicka 148, 42-200 Częstochowa tel./faks: 34 366 62 86 wew. 22 tel. kom. 66 77 66 100 [email protected], www.apama.pl Przegląd rozwiązań do izolacji akustycznych – maty, materiały ścienne 30 nr 6/2016 Bloczek Leca® BLOK akustyczny 18 i 18 g fot.: Leca® Opis produktu Keramzytobetonowe Bloczki Leca® BLOK akustyczne 18 i 18 g o szerokości 18 cm przeznaczone są do wznoszenia ścian konstrukcyjnych i działowych, głównie ścian między mieszkaniami w budynkach wielorodzinnych, mieszkalnych szeregowych, bliźniakach, hotelach itp. Charakteryzują się bardzo dobrą izolacyjnością akustyczną. Do wykonywania ścian należy używać zaprawy cementowo-wapiennej i murować je na pełną spoinę poziomą i pionową. Aby uzyskać wysokie parametry ochrony przed hałasem ściany wyrnurowanej z Bloczków Leca® BLOK akustycznych 18, trzebają obustronnie pokryć tynkiem cementowo-wapiennym. Natomiast ściany z Bloczków Leca® BLOK akustycznych 18 g można tynkować zarówno wyprawą gipsową, jak i cementowo-wapienną. Ciężar: 25–27 kg. Wytrzymałość: 12,5 MPa. Przewodność cieplna λ: 0,493 W/(m·K). Reakcja na ogień: Euroklasa A1. Odporność ogniowa (badania przeprowadzone na ścianach obustronnie otynkowanych tynkiem gipsowym): REI 240. Zużycie: 11 szt./m2. Zastosowanie: ściana działowa, fundamentowa, jednowarstwowa, konstrukcyjna, warstwowa, wypełniająca szkielet żelbetowy. wodność cieplna λ: 0,477 W/(m·K). Reakcja na ogień: Euroklasa A1. Odporność ogniowa (badania przeprowadzone na ścianach obustronnie otynkowanych tynkiem cementowo-wapiennym): REI 240. Zużycie: 11 szt./m2. Zastosowanie: ściana działowa, fundamentowa, jednowarstwowa, konstrukcyjna, warstwowa, wypełniająca szkielet żelbetowy. Bloczek Leca® BLOK akustyczny 18 g: wymiary (dł.×szer.×wys.): 38×18×24 cm. Cechy szczególne Bloczek Leca® BLOK akustyczny 18: wymiary (dł.×szer.×wys.): 38×18×24 cm. Ciężar: 22–24 kg. Wytrzymałość: 9,5 MPa. Prze- Saint-Gobain Construction Products Polska sp. z o.o. marka Leca® Zakład Produkcyjny ul. Krasickiego 9, 83-140 Gniew tel.: 58 772 24 10–11 [email protected] www.leca.pl, www.lecadom.pl Bloczek Leca® BLOK akustyczny 24/20 Opis produktu Dzięki nowym keramzytobetonowym Bloczkom Leca® BLOK akustycznym 24/20 można budować ściany o najwyższych parametrach izolacyjności akustycznej od dźwięków „powietrznych”. Bloczki należy murować na pełną spoinę pionową i poziomą przy użyciu zaprawy cementowo-wapiennej. Powstałe ściany obustronnie pokryte tynkiem gipsowym pozwalają na osiągniecie R’Al na poziomie 52–55 dB. Zastosowanie tynku cementowo-wapiennego zapewnia uzyskanie jeszcze lepszej izolacyjności akustycznej. Z bloczków 24/20 można również wykonywać akustyczne ściany zewnętrzne budynków mieszkalnych, szkół i szpitali zloka- fot.: Leca® lizowanych w terenie o dużym poziomie hałasu np. przy drogach, liniach kolejowych. Nazwa wyrobu Grubość ściany [cm] Rw C Ctr RA1 RA2 R’A1 R’A2 18 + 2×1,5 58 –1 –5 55 51 51–54 51 18 + 2×1,0 57 –1 –5 54 50 50–53 50 24 + 2×1,0 59 –1 –5 56 52 52–55 52 Bloczek Leca® BLOK akustyczny 181) Bloczek Leca® Bloczek Leca® TABELA. 1) 2) BLOK akustyczny 18 g2) BLOK akustyczny 24/20 Izolacyjność akustyczna ścian z bloczków g2) Leca® Cechy szczególne Bloczek Leca® BLOK akustyczny 24/20: wymiary (dł.×szer.×wys.): 38×24×20 cm. Ciężar: 26–28,5 kg. Wytrzymałość: 11 MPa. Przewodność cieplna λ: 0,711 W/(m·K). Reakcja na ogień: Euroklasa A1. Odporność ogniowa (badania przeprowadzone na ścianach obustronnie otynkowanych tynkiem gipsowym): REI 240. Zużycie: 12,4 szt./m2. Zastosowanie: ściana działowa, fundamentowa, jednowarstwowa, konstrukcyjna, warstwowa, wypełniająca szkielet żelbetowy. BLOK akustycznych Ściana murowana na zaprawie cementowo-wapiennej ze spoiną poziomą i pionową, otynkowana zaprawą cementowo ‑wapienną. Ściana murowana na zaprawie cementowo-wapiennej ze spoiną pionową i poziomą, otynkowana zaprawą gipsową. Rw wskaźnik ważony izolacyjnyści akustycznej. C widmowy wskaźnik adaptacyjny dla ścian wewnętrznych. Ctr widmowy wskaźnik adaptacyjny dla ścian zewnętrznych. RA1 = (Rw – C) – 2 wskaźnik oceny izolacyjności akustycznej (stosuje się do ścian wewnętrznych). RA2 = (Rw – Ctr) – 2 wskaźnik oceny izolacyjności akustycznej (stosuje się do ścian zewnętrznych). „– 2” poprawka korygująca do projektowania z uwagi na laboratoryjne ustalenie wartości R’A1 = RA1 – K wskaźnik oceny izolacyjności akustycznej z uwzględnieniem przenoszenia bocznego (stosuje się do ścian wewnętrznych) dla ścian w systemie Leca® BLOK. K = 1÷4. R’A2 = RA2 – K wskaźnik oceny izolacyjności akustycznej z uwzględnieniem przenoszenia bocznego (stosuje się do ścian zewnętrznych) dla ścian w systemie Leca® BLOK. K = 0. „K” poprawka uwzględniająca przenoszenie boczne (przez przyległe ściany i stropy Przegląd rozwiązań do izolacji akustycznych – maty, materiały ścienne nr 6/2016 31 Materiały i technologie PREZENTACJA DŹWIĘKOCHŁONNY NATRYSK WEŁNY SZKLANEJ TC-417 TC-417 jest innowacyjnym, niepalnym systemem natrysku izolacji termicznej i dźwiękochłonnej z wełny szklanej. Wełnę TC-417 można stosować na powierzchniach stropów i ścian jako warstwę zmniejszającą pogłos w pomieszczeniach. Dzięki wykorzystaniu metody natrysku, efektywną warstwę izolacji uzyskuje się szybko i przy małych nakładach pracy, zachowując wyjątkową dokładność instalacji. TC-417, obok projektów zagranicznych, jest już stosowany w Polsce, w każdym przypadku wydatnie poprawiając akustykę izolowanych nim pomieszczeń. System objęty jest krajową aprobatą techniczną ITB. TC-417 – ZASTOSOWANIE W AKUSTYCE Wełna natryskowa TC-417 ma najwyższą klasę akustyczną A, dzięki czemu charakteryzuje się wysokim współczynnikiem pochłaniania dźwięku w zdecydowanej większości pasm oktawowych. Jednoliczbowy wskaźnik pochłaniania dźwięku αw = 1,0 przekłada się na znaczną redukcję pogłosu i poprawę funkcjonalności izolowanych pomieszczeń. TC-417 stanowi kluczowe usprawnienie dla poprawy akustyki obiektów. Warstwa materiału grubości 5 cm osiąga niespotykane w technologii natrysku właściwości dźwiękochłonne. TC-417 tworzy szczelną i jednorodną warstwę izolacji. Możliwość aplikacji materiału na powierzchnie o dowolnych kształtach pozwala na uzyskanie ciągłej warstwy dźwiękochłonnej, niemożliwej do osiągnięcia przy stosowaniu materiałów stałokształtnych. Ponadto spoiny w tych materiałach mogą KONTAKT Nazwa materiału TC-417 TABELA. 32 Średni praktyczny współczynnik pochłaniania dźwięku αp dla określonych częstotliwości 125 Hz 250 Hz 500 Hz 1000 Hz 50 mm 0,25 0,80 1,00 1,00 2000 Hz 4000 Hz 1,00 1,00 Współczynnik pochłaniania dźwięku wełny natryskowej TC-417 negatywnie rzutować na osiągany efekt akustyczny. Natrysk TC-417 eliminuje to ryzyko. W rezultacie odpowiednie parametry akustyczne możemy nadać praktycznie każdej powierzchni, co umożliwia realizację śmiałych w formie projektów. Technologia TC-417 nie narzuca na architektów żadnych ograniczeń. AKUSTYKA POMIESZCZEŃ Z TC-417 Materiał TC-417 to optymalny wybór jako warstwa pochłaniająca dźwięk i redukująca pogłos w miejscach takich, jak np.: »» sale konferencyjne, »» pomieszczenia biurowe, »» sale gimnastyczne, »» korytarze i pracownie szkolne, »» hale wystawiennicze i produkcyjne, »» sale koncertowe i kinowe. TC-417 to materiał niepalny, dlatego może być stosowany w budynkach użyteczności publicznej i na drogach ewakuacyjnych. Materiał jest higienicznie czysty i bezpieczny dla użytkowników, więc może być instalowany w pomieszczeniach przeznaczonych na okresowy i stały pobyt ludzi. TC-417 JAKO IZOLACJA TERMICZNA Natrysk wełny szklanej TC-417 charakteryzuje się również wysoką izolacyjnością termiczną. Współczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,035 W/(m·K) zapewnia znaczną poprawę warunków termicznych już przy zastosowaniu niewielkich grubości izolacji. Z klasą reakcji na ogień A1, TC-417 może być z powodzeniem stosowany jako warstwa ociepleniowa stropów piwnic, garaży podziemnych i parkingów, a także jako uzupełnienie izolacji stropodachów czy dachów hal stalowych. DŹWIĘKOCHŁONNY NATRYSK NIEPALNEJ WEŁNY SZKLANEJ Specyfikacja techniczna w oparciu o aprobatę techniczną ITB: »» klasa reakcji na ogień: A1 »» współczynnik przewodzenia ciepła: λ = 0,035 W/(m·K) »» współczynnik pochłaniania dźwięku dla grubości 50 mm: αw = 1,00 »» do stosowania w pomieszczeniach przeznaczonych Derowerk FHU Zbigniew Białas tc-417.pl Robert Zaorski +48 603 914 083 Artur Dopadlik +48 603 910 589 Grubość warstwy natrysku na stały i okresowy pobyt ludzi »» przyczepność do m.in. stali, betonu i ceramiki »» 25 lat gwarancji. www.tc-417.pl Zapraszamy do Derowerk! nr 6/2016 1 2 3 FOT. 1–3. Wełna natryskowa TC-417: warstwa izolacji natryśnięta na strop pod trybunami (1), natrysk wełny mineralnej (2), natrysk materiału jako ocieplenie dachu hali stalowej (3) TECHNOLOGIA SYSTEMU TC-417 TC-417 to dwuskładnikowy system składający się z włókien wełny szklanej oraz dedykowanego kleju. Składniki są mieszane i natryskiwane na powierzchnię z użyciem maszyn do wdmuchiwania. System gwarantuje trwałą przyczepność do powierzchni takich jak: »» stal, aluminium »» beton »» płyty gipsowe, kartonowo-gipsowe i gipsowo-wiórowe »» ceramika »» drewno i materiały drewnopochodne. Automatyzacja nakładania materiału TC-417 umożliwia dwuosobowej ekipie wykonanie w ciągu dnia roboczego do 200 m2 izolacji dźwiękochłonnej, tworzącej jednorodną, śnieżnobiałą warstwę o lekko utwardzonej powierzchni. TC-417 może być, w zależności od potrzeb, malowany metodą natryskową. Pozwala to na uzyskanie dowolnej barwy powierzchni o przyjemnej dla oka strukturze baranka. Każdorazowo jakość wykonania izolacji materiałem TC-417 gwarantuje autoryzowany wykonawca Derowerk, posiadający odpowiednią wiedzę oraz doświadczenie w realizacji prac natryskowych. n PROMOCJA Na stronach www.ekspertbudowlany.pl znajdziesz: • nowości produktowe • rynkowe przeglądy produktów • porady ekspertów z różnych dziedzin • aktualności prawne • artykuły merytoryczne na temat budowy, remontu i wyposażenia domu oraz jego otoczenia • inspirujące galerie zdjęć • galerie użytkowników • najnowsze wydania „Eksperta Budowlanego” do bezpłatnego pobrania w wygodnym formacie PDF • katalog firm • forum użytkowników nr 6/2016 33 Materiały i technologie PREZENTACJA Katarzyna Budzyńska-Kubiaczyk ŻELOWA TECHNOLOGIA KLEJOWA FOT. Wysokoelastyczny klej żelowy ATLAS Geoflex Elastyczny klej żelowy ATLAS Geoflex to efekt prac laboratorium badawczo ‑rozwojowego ATLASA oraz wykonawców biorących udział w walidacjach. Nowy klej przebojem wchodzi na rynek ze względu na wyjątkowe właściwości robocze i techniczne oraz nowe opakowanie foliowe. Producenci zapraw klejących nieustannie poszukują nowych rozwiązań. I nic dziwnego, bo oczekiwania rynku wobec tego typu wyrobów są bardzo wysokie. Wykonawcy chcą stosować produkty trwałe, wygodne podczas pracy oraz takie, które pozwolą im na szybkie wykonanie prac u klienta. To właśnie presja czasu i pieniędzy sprawiają, że pracują w coraz wyższej temperaturze czy na coraz trudniejszym podłożu. A to z kolei wymusza poszukiwanie przez wykonawców innowacyjnych rozwiązań pozwalających na bezpieczną i sprawną pracę. Takim rozwiązaniem jest nowy wysokoelastyczny klej żelowy Geoflex. Jego główne zalety to: »» 2 w 1 – dobry rozpływ i brak spływu nawet przy dużych formatach, »» bardzo szeroki zakres wartości wody zarobowej (od 6,5 aż do 8,25 l/25 kg), poszerzony w porównaniu z zakresem właściwym dla klejów tradycyjnych, pozwala na dopasowanie parametrów roboczych kleju do preferencji wykonawcy i obszaru aplikacji, »» zastosowanie najmniejszej zalecanej ilości wody pozwala na uzyskanie kleju o zerowym KONTAKT spływie, co umożliwia przyklejanie płytek od góry, bez ich podparcia; dotyczy to także większych formatów grubszych płytek, »» zwiększanie ilości wody pozwala na stopniową zmianę parametrów roboczych aż do uzyskania kleju rozpływnego, »» zastosowanie największej zalecanej ilości wody pozwala uzyskać klej, który doskonale wypełnia przestrzeń pod dużymi płytkami, co jest szczególnie istotne przy zastosowaniu na zewnątrz; jednocześnie żelowe właściwości kleju nie pozwalają na zapadnięcie się płytek w kleju (nawet tych o dużym formacie). KLEJENIE I SZPACHLOWANIE Klej można stosować w zakresie od 2 do 15 mm grubości warstwy, co pozwala kleić jednocześnie cienko- i grubowarstwowo, a także szpachlować nierówności podłoża, co z kolei skraca czas trwania prac. Fachowiec wykorzystuje jeden produkt zarówno do klejenia, jak i szpachlowania, na ściany i podłogi. ŻELOWA KONSYSTENCJA Dla wykonawcy ważne jest drugie mieszanie, które sprawia, że klej staje się sprężysty i masełkowaty. Geoflex ładnie trzyma się pacy, nie spływa. Podczas aplikacji warkocz nie rwie się i naprawdę łatwo się go aplikuje. Praca z klejem żelowym to doświadczenie zupełnie odmienne od pracy z tradycyjnym klejem cementowym. Nie bez powodu aż 80% wykonawców, którzy mieli okazję porównać parametry robocze kleju żelowego i cementowego na etapie prowadzenia szeroko zakrojonych testów walidacyjnych, przyznało, że prawdopodobnie już nigdy nie wrócą do tradycyjnych klejów cementowych. W Geoflexie zastosowano innowacyjną technologię żelu krzemianowego oraz specjalną mieszankę cementów. Dzięki specjalnej domieszce na bazie minerałów (m.in. montmorylonitu) klej po rozrobieniu z wodą uzyskuje sprężystą, żelową konsystencję. To ułatwia znacznie aplikację, bo klej doskonale trzyma się pacy i łatwo się nakłada. To, czego nie widać gołym okiem, to wewnętrzny system wiązania wody. Wspomniane dodatki mineralne wiążą wodę wewnątrz swojej struktury cząsteczkowej, a tak zmagazynowana woda wykorzystywana jest do przeprowadzenia reakcji wiązania kleju – hydratacji. Ciekawe jest to, że gdyby do czystej mieszaniny mineralnej dodać wodę, to związałaby ona aż pięciokrotnie więcej wody niż sama waży. Ta absorpcja spowodowałaby wzrost objętości nawodnionej substancji o 1500%. W kleju ATLAS Geoflex dodatki są tak dobrane, że nie powodują znacznego wzrostu objętości. Klej podczas schnięcia nie traci swojej objętości, nie wykazuje skurczu i nie występuje efekt wciągania. Bez obaw można doklejać płytki następnego dnia. WYTRZYMAŁOŚĆ I ELASTYCZNOŚĆ ATLAS sp. z o.o. ul. Św. Teresy 105, 91-222 Łódź centrala: ul. Kilińskiego 2, 91-421 Łódź tel. +48 42 631 88 00 [email protected], www.atlas.com.pl 34 Geoflex to klej klasy C2TE, czyli klej o podwyższonych parametrach przyczepności, wydłużonym czasie otwartym i zmniejszonym spływie według normy PN-EN 12004+A1:2012. Wysoka przyczepność i trwałość kleju pozwalają na jego bardzo szeroki zakres zastosowań w budownictwie mieszkaniowym, a także w budynkach o charakterze handlowym i usługowym, użyteczności publicznej, służby zdrowia. Obszar aplikacji to m.in. kuchnie, łazienki, pralnie, garaże, tarasy, balkony, loggie, ale też natryski, myjnie, pomieszczenia zmywane dużą ilością wody, ciągi komunikacyjne czy pomieszczenia o małych i średnich obciążeniach eksploatacyjnych. Szczegółowy obszar aplikacji znajduje się w karcie technicznej kleju na stronie www.atlas.com.pl. nr 6/2016 IDEALNE KLEJENIE NA TRUDNYCH PODŁOŻACH »» Zwiększona chłonność wody w zaprawie pozwala na przy klejanie okładzin każdego typu, zarówno nasiąkliwych, jak i nienasiąkliwych. Większa jest też tolerancja kleju na stopień nasiąkliwości podłoża. Dzięki temu klej zapewnia pełną przy czepność, także w wypadku przyklejania okładzin na podłożach przygotowanych bez należytej staranności lub tzw. trudnych, ta kich jak beton, lastryko, stare płytki (płytka na płytkę) lub OSB. »» Bardzo istotną cechą kleju, wynikającą z zastosowanej w jego recepturze technologii żelowej, jest możliwość aplikacji kleju na podłożach o podwyższonej temperaturze (np. jastry chy z ogrzewaniem podłogowym czy powierzchnie narażone na bezpośrednie nasłonecznienie, takie jak balkony, tarasy lub loggie) – temperatura otoczenia nawet do 35°C. W takich 0,6 Siła wiązania [MPa] 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 24 Klej Klej Klej Klej cementowy C2TES1 cementowy X C2TE cementowy Y C2TE Geoflex 72 Czas [godziny] Zmiana siły wiązania klejów po 24–72 godzinach dla różnych klejów przy temperaturze podłoża +60°C RYS. 1. 0,45 Klej cementowy C2TE Klej cementowy C2TES1 Klej Geoflex 0,40 Przyczepność [MPa] 0,35 0,30 przypadkach zaprawa zapewnia osiągnięcie deklarowanych parametrów także w warunkach aplikacji wykraczających poza zakres temperatury stosowania rekomendowanej dla tradycyj nych zapraw klejących (do 25°C). »» Na RYS. 1 przedstawiono przyrost siły wiązania (adhezja, przyczepność) w czasie na podłożu nagrzanym do temp. 60°C (takie warunki występują m.in. na nagrzanym latem tarasie). Geoflex osiąga dużo lepsze wyniki przyczepności niż tradycyjne kleje cementowe. »» Klej nie wciąga płytek, co utrudniałoby ich doklejanie po 24 godzinach, wzrasta jedynie siła wiązania do podłoża. Także w niskiej temperaturze wykazuje dużo większą przyczep ność niż tradycyjne kleje cementowe. Przyklejono płytki od razu po nałożeniu zaprawy i odrywano je, mierząc siłę przyczepności kleju. Kolejne płytki przyklejano po 5 minutach schnięcia ściany i zrywano, dokonując pomiaru. Następne płytki były klejone i zrywane po 10, 15, 20, 25 i 30 minutach. Wyniki eksperymentu przedstawiono na RYS. 2. Płytki przytwierdzone do świeżego kleju (czas otwarty: 0) wykazują wysoką przyczepność z wyraźnym wskazaniem na klej klasy S1. Płytki przyklejone na ścianę, na której klej schnie przez 5 minut, dały już wynik niższy od początkowego o średnio 0,1 MPa. Ważniejsze jest, że Geoflex uzyskał tu wynik niemalże identyczny z klejem klasy S1 (0,325 MPa), podczas gdy wynik konkurencyjnego kleju X to 0,2 MPa. Największą jednak różnicę obserwujemy między 10. a 20. minutą od nałożenia kleju na ścianę. W 10. minucie widać, że siła czepna Geoflexa jest o 0,07 MPa większa niż popularnego na rynku kleju klasy S1. Porównywane do ATLAS Geoflex kleje cementowe wykazują duży spadek przyczepności, podczas gdy Geoflex cechuje minimalne osłabienie siły wiązania. W praktyce oznacza to, że stosując ten klej, mamy więcej czasu na doklejanie płytek i możemy przygotowywać jednorazowo większą powierzchnię podłoża. FUGOWANIE JUŻ PO 12 GODZINACH 0,25 Siła wiązania kleju po 24 godzinach. Klejenie płytki nasiąkliwej do podłoża niegruntowanego po czasie otwartym 0–30 minut Proces wiązania wody w strukturze kleju pozwala na przeprowadzenie hydratacji nawet przy wysokich temperaturach podłoża i otoczenia. Po zakończeniu procesu reszta wody jest odprowadzana i odparowywana. Paradoksalnie uwięziona w kleju właściwa ilość wody przyspiesza proces schnięcia kleju. Klej ma optymalne warunki i proces schnięcia postępuje systematycznie i nieprzerwanie. Wiązanie jest szybsze i mocniejsze. To sprawia, że po 12 godzinach w pokojowej temperaturze można już wchodzić na okładzinę i ją fugować. Nie ma problemu wysalania fugi przez nadmiar wody. Całość jest związana i możliwa do ostatecznego wykończenia, co umożliwia szybsze zakończenie prac na inwestycji. WYDŁUŻONY CZAS OTWARTY SZCZELNE I TRWAŁE OPAKOWANIE Firma Atlas przeprowadziła test, który miał na celu sprawdzenie, jak kleje będą zachowywały się w postępującym czasie otwartym. Wygodniej dla wykonawcy jest przygotować od razu większą powierzchnię ściany i potem doklejać płytki bez obaw o przyczepność nałożonego na ścianę kleju. Dla każdego z wybranych klejów została przygotowana ściana, którą pokryto identyczną grubością kleju. Klej jest pakowany w szczelne i odporne na warunki atmosferyczne worki foliowe. To nowość na rynku polskim dla tego typu produktów. Tego rodzaju worki skutecznie zabezpieczają zaprawę przed zamoknięciem podczas składowania i ograniczają tempo starzenia się cementu w nich zawartego. Co istotne, eliminują pylenie, które często się zdarza w przypadku tradycyjnych worków papierowych. n 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 0 5 10 15 20 25 30 Czas otwarty [minuty] RYS. 2. nr 6/2016 35 Materiały i technologie mgr inż. Romana Antczak-Jarząbska, dr hab. inż. Maciej Niedostatkiewicz WSKAŹNIKOWA OCENA KOMFORTU W BUDYNKACH MIESZKALNYCH ZLOKALIZOWANYCH W KLIMACIE UMIARKOWANYM Indicative assessment of thermal comfort in residential buildings for temperate climate Utrzymanie odpowiednich warunków cieplnych środowiska w pomieszczeniach skutkuje efektywniejszą pracą i lepszym samopoczuciem osób w nich przebywających. Warunki te można próbować określić za pomocą wskaźników PMV (przewidywana ocena średnia) i PPD (przewidywany odsetek osób niezadowolonych). W krajach rozwiniętych ok. 40% całkowitego zużycia energii pochłaniana jest przez budynki [1], z czego ponad 55% wykorzystywane jest do ogrzewania i chłodzenia pomieszczeń [2]. Obecnie większość z tej energii dostarczana jest ze źródeł nieodnawialnych, co przyczynia się do degradacji środowiska naturalnego i znacznych kosztów ogrzewania/chłodzenia. Wobec tego należy skoncentrować się na zwiększeniu dbałości o rozwój budownictwa zrównoważonego, którego celem jest ograniczenie negatywnego wpływu budynków na środowisko naturalne oraz zdrowie człowieka. Budownictwo zrównoważone ma za zadanie zapewnić jak najniższe zużycie energii podczas produkcji oraz w czasie eksploatacji i nie wpływać przy tym negatywnie na środowisko [3],[4]. Musi być energooszczędne oraz zapewnić komfort użytkowania. W artykule skoncentrowano się na przedstawieniu sposobu oceny komfortu termicznego w budynkach poddanych analizie. Jako najważniejsze parametry charakteryzujące klimat przyjęto: temperaturę powietrza ta [°C], temperaturę promieniowania termicznego otoczenia tMR [°C], wilgotność powietrza H [%] oraz prędkość [m/s], a także ciśnienie atmosferyczne pa [Pa]. W celu zbadania komfortu wykonano długoterminowe obserwacje, przeprowadzone w okresie grzewczym w dwóch różnych budynkach mieszkalnych. Eksperymenty wykonano w budynku jednorodzinnym (budynek nr 1) oraz w mieszkaniu budynku wielorodzinnego (budynek nr 2). Oba budynki zlokalizowane były w klimacie umiarkowanym przejściowym, czyli w klimacie o zmiennych stanach pogody. Podczas pomiarów budynki były eksploatowane – użytkowane jako budynki mieszkalne. W pracy skoncentrowano się na zbadaniu dwóch wskaźników określających komfort termiczny PMV (ang. Predicted Mean Vote – przewidywana cena średnia) oraz PPD (ang. Predicted Percentage Dissatisfied – przewidywany odsetek osób niezadowolonych). Wskaźnik PMV stosowany jest w opisie komfortu cieplnego w pomieszczeniach zamkniętych i opisuje wrażenia cieplne człowieka. Natomiast wskaźnik PPD stanowi prognozę liczby osób odczuwających brak komfortu cieplnego. Ze względu na to, że komfort termiczny, obok hałasu i wystroju wnętrza, decyduje o warunkach 36 ABSTRAKT S. 41 panujących w pomieszczeniu, w pracy wykonano szczegółową analizę tego właśnie parametru. CHARAKTERYSTYKA BUDYNKÓW PODDANYCH ANALIZIE Budynek nr 1 powstał w latach 50. XX w. w technologii tradycyjnej jako dwukondygnacyjny i całkowicie podpiwniczony. W 2012 r. wykonano termomodernizację. Mury zewnętrzne wykonano z cegły pełnej gr. 38 cm. Mury zewnętrzne w poziomie kondygnacji nadziemnych ocieplono w technologii ETICS z zastosowaniem polistyrenu ekspandowanego (styropianu) FS-20 gr. 15 cm. Więźbę dachową całkowicie przebudowano podczas termomodernizacji. Dach wykonano jako drewniany stromy, wielospadowy, o konstrukcji jętkowej. Dokumentacja projektowa przewidywała następujący układ warstw stropu nad I piętrem (od góry): folia zbrojona paroprzepuszczalna, wełna mineralna gr. 24 cm, folia paroprzepuszczalna, drewniane belki stropowe 10×24 cm, podsufitka drewniana gr. 1,5 cm, sufit podwieszany gipsowo-kartonowy na ruszcie stalowym. Dach drewniany stromy zaprojektowano dla następującego układu warstw (od góry): dachówka, łaty 4,0×5,0 cm, kontrłaty 2,5×5,0 cm, krokwie 8×14 cm, folia dachowa zbrojona. ABSTRAKT W artykule wykonano wskaźnikową ocenę komfortu termicznego dwóch różnych budynków mieszkalnych. Wykorzystano do tego wskaźniki PMV (przewidywana ocena średnia) i PPD (przewidywany odsetek osób niezadowolonych). Badania sporządzono w oparciu o długoterminowe pomiary temperatury, prędkości i wilgotności powietrza wewnętrznego. The article presents an indicative assessment of thermal comfort for two different residential buildings. The following indicators were used: PMV (Predicted Mean Vote) and PPD (Predicted Percentage Dissatisfied). The study was prepared on the basis of long-term measurements of temperature, velocity and humidity of indoor air. Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl nr 6/2016 Dobry klimat w Twoim domu Odzyskaj ponad 80% ciepła! Rekuperator wewnątrzścienny HRU-WALL Energooszczędny i wydajny wentylator (klasa A) Cicha praca - do 29dB Odzysk ciepła - max 82% zgodnie z PN-EN 13141-8 Funkcja By-Pass Możliwość dostosowania do grubości ściany (270 -560 mm) KLASA NA Rekuperator HRU-Ergo KLAS A Odzysk ciepła - ponad 90% zgodnie z PN-EN 308 Funkcja By-Pass Dostępne filtry dla alergików klasa F7 Aplikacja do sterowania HRU-MinistAir-W-450 za pomocą Wi-Fi ALNOR Systemy Wentylacji Sp. z o.o. Aleja Krakowska 10 05-552 Wola Mrokowska Tel.: + 48 22 737 40 00 www.alnor.com.pl RG E Niskie zużycie energii, klasa A EN Programator tygodniowy Odzysk ciepła - do 85% zgodnie z PN-EN 308 NA Rekuperator HRU-MinistAir-W-450 ETYC Z E ETYC Z EN RG Możliwość synchronizacji urządzeń Wewnętrzny odzysk wilgoci Niskie zużycie energii, klasa A Wydajny wymiennik przeciwprądowy Antybakteryjna powłoka wymienika Funkcja odraszania Materiały i technologie Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl 38 nr 6/2016 Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl W naszej księgarni znajdziecie Państwo książki z dziedziny: Krzysztof Kaiser seria WENTYLACJA POŻAROWA seria seria Projektowanie i instalacja Krzysztof Kaiser Krzysztof Kaiser WENTYLACJA POŻAROWA WENTYLACJA POŻAROWA Projektowanie i instalacja Projektowanie i instalacja seria seria Księgarnia Techniczna Grupa MEDIUM □ □ □ □ □ □ □ □ □ □ budownictwa, chłodnictwa, ciepłownictwa i ogrzewnictwa, gazownictwa, instalacji sanitarnych, ochrony środowiska, wentylacji i klimatyzacji, instalacji elektrycznych, informatyki, oraz programy, słowniki, poradniki Spółka z ograniczoną odpowiedzalnością S.K.A. Teresa Taczanowska Anna Ostańska Teresa Taczanowska Anna Ostańska Dokładność realizaji a potrzeba modernizacji budynków wielkopłytowych REKLAMA Dokładność realizaji a potrzeba modernizacji budynków wielkopłytowych Dokładność realizaji a potrzeba modernizacji budynków wielkopłytowych REKLAMA Dokładność realizaji a potrzeba modernizacji budynków wielkopłytowych PROMOCJA Teresa Taczanowska Anna Ostańska Teresa Taczanowska Anna Ostańska ul. Karczewska 18 04-112 Warszawa tel. 22 810 21 24 faks 22 810 27 42 e-mail: [email protected] www.ksiegarniatechniczna.com.pl nr 6/2016 39 Materiały i technologie Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl 40 nr 6/2016 Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl nr 6/2016 41 Materiały i technologie PREZENTACJA ZAPEWNIENIE KOMFORTU UŻYTKOWANIA BUDYNKÓW W OBSZARZE ODDZIAŁUJĄCYCH DRGAŃ POCHODZĄCYCH OD ŚRODKÓW TRANSPORTU FOT. Praga stale się rozwija i pretenduje do bycia jedną z ważniejszych metropolii w Europie. Zarówno czeskie, jak i zagraniczne firmy od lat wybierają dzielnicę Stodůlky na swoją siedzibę. Obok czeskich instytucji państwowych swoje siedziby mają w tym miejscu takie firmy jak Siemens, Wincor Nixdorf i Hyundai. Dzielnica Stodůlky łączy życie biznesowe i atrakcyjne miejsca do spędzania wolnego czasu, takie jak restauracje, puby oraz galerie handlowe. Logiczną konsekwencją jest wzrost przestrzeni mieszkalnej. Budynek British District to nowoczesny apartamentowiec, a jego części D + E są położone w bezpośrednim sąsiedztwie stacji metra. Osiągnięcie wysokiego standardu zamieszkania w budynku było możliwe dzięki zoptymalizowanej wibroakustyce fundamentów budynku. Drgania występowały z uwagi na bliskość przejeżdżających, zatrzymujących się i przyspieszających pociągów. Już przed przystąpieniem do budowy przeprowadzono odpowiednie pomiary i od samego początku jego zabezpieczenie było częścią koncepcji projektowej. KONTAKT BSW POLSKA Przemysław Macioszek tel.: +48 660 50 66 96 [email protected] www.bsw-wibroakustyka.pl 42 Wejście na stację metra Stodůlky Zoptymalizowana wibroakustyka polega na obniżeniu poziomu powstającego przez drgania wtórnego hałasu o 10–25 dB, w zależności od występujących drgań w krytycznym zakresie częstotliwości. Dodatkowo jeden z czołowych doradców w dziedzinie akustyki określił częstotliwość własną posadowienia systemu fundamentów wynoszącą 10–12 Hz jako istotnie wskazaną. Na podstawie obliczeń statycznych budynku oraz w ścisłej współpracy z architektem i stałych konsultacjach z akustykiem ustalono i opracowano koncepcję oraz wybór materiałów do wibroakustyki. W tym celu ustalono trzy główne obszary, obejmujące zakres obciążeń pomiędzy 0,005 a 1,5 MPa. Rodzaj materiału wybrano na podstawie lokalizacji, występującego nacisku oraz żądanej częstotliwości własnej posadowienia, a następnie zoptymalizowano jego grubość. Przygotowane w ten sposób rozplanowanie układu dla różnego rodzaju materiałów służyło w późniejszym czasie jako podstawa podczas montażu na placu budowy. Oprócz wibroizolacji poziomej, na izolację pionowych części fundamentu i szybu windowego wykorzystano materiał Regupol® vibration 450. Zabezpieczenie budynku przed wpływem drgań i tym samym hałasem z zewnątrz od środków komunikacji to jedna z form uzyskania komfortu użytkowania obiektu. Kolejną jest wytłumienie przegród stropowych przed dźwiękami materiałowymi, które wyróżniają się tym, że w wyniku uderzenia czy drgania powstaje na powierzchni naszej materii, czyli np. ściany czy stropu, wtórnie zamieniając się w hałas. To właśnie wtórne powstanie dźwięku jest trudniejsze do wyizolowania i sprawia sporo problemów technicznych. Strop, który ma dobre parametry tłumienia dźwięków powietrznych, niekoniecznie charakteryzuje się dobrą izolacyjnością od dźwięków materiałowych. Należy pamiętać, że dźwięki krokowe to nie tylko te z nazwy pochodzące od kroków, ale również stukanie, przybijanie gwoździ, wiercenie, drgania pochodzące od ustawionej na podłodze pralki, zmywarki czy głośnika systemu hi-fi. Przy projektowaniu przegród stropowych należy pamiętać o normie PN-B-02151‑3:1999. Wskazuje ona minimalne parametry izolacyjności. Dla korytarzy, klatek schodowych, a także budynków jednorodzinnych w kierunku przenoszenia do budynku obcego wynosi ona 53 dB. Należy pamiętać o tym, że wartości wskazane w normie nie gwarantują komfortu. Aby go uzyskać, należy oscylować ∆Lw ≥ 26 dB ∆Lw ≥ 34 dB ∆Lw ≥ 35 dB ∆Lw ≥ 22 dB ∆Lw ≥ 26 dB wokół czterdziestu–czterdziestu paru dB. Inżynierowie BSW skonstruowali ostatnio produkt przeznaczony do wymagań budownictwa mieszkaniowego – Regupol® comfort. Przy 8 mm grubości i sztywności dynamicznej na poziomie 15 MN/m3 poprawia on izolacyjność rzeczywistą 25 kN/m2 5 kN/m2 30 kN/m2 30 kN/m2 50 kN/m2 Regupol® Regufoam® Regupol® Regupol® Regupol® budowanego stropu o ∆Lw ≥ 26 dB. comfort sound 10 sound 12 sound 47 sound 17 Warto przy tej okazji wspomnieć, że ucho ludzkie odbiera zmianę o 6–10 dB jako RYS. Tabela parametru ∆Lw dla mat podjastrychowych dwukrotnie ciszej/głośniej. Regupol® Sound n nr 6/2016 WNĘTRZA BUDOWA INSTALACJE OGRODY PRZEGLĄDY PRODUKTÓW PORADY EKSPERTÓW ZAPRASZAMY TAKŻE NA STRONĘ: Materiały i technologie dr hab. inż. Andrzej Fojutowski, mgr inż. Anna Wiejak, mgr Aleksandra Kropacz ODPORNOŚĆ IZOLACJI FORMOWANEJ IN SITU Z WŁÓKNA CELULOZOWEGO W POSTACI LUŹNEJ NA GRZYBY POWODUJĄCE PLEŚNIENIE Mould fungi resistance of loose fiber insulation formed in situ ABSTRAKT Materiały izolacyjne z włókien celulozowych, jako pochodna w większości łatwo podatnych na atak pleśni materiałów lignocelulozowych, mogą być podłożem odpowiednim do wzrostu grzybów strzępkowych powodujących pleśnienie. Istotne jest więc rozpoznanie ich odporności w tym zakresie. Grzyby strzępkowe to organizmy występujące bardzo powszechnie, o zasięgu światowym. Rozwijają się przede wszystkim na materiałach organicznych. Często występują także na budowlanych materiałach nieorganicznych, mineralnych, szkle, metalach. Wykorzystują do wzrostu śladowe ilości substancji organicznych znajdujących się na ich powierzchni. W krótkim czasie powodują głównie zmiany estetyczne, w dłuższym potrafią naruszać struktury, a w materiałach organicznych powodować rozkład substancji. Wzrost tych grzybów związany jest m.in. z wydzielaniem mikotoksyn, a także zarodników. Powoduje to istotne zagrożenia zdrowotne związane z działaniami o charakterze infekcyjnym i/lub alergicznym. Badania mikologiczne wykonano metodą określoną w normie PN-EN 15101-1:2013-12 [1], przeznaczonej do badań wyrobów z celulozy w postaci luźnej, formowanych in situ do izolacji cieplnej w budownictwie. Norma ta służy do badania materiałów budowlanych, a wyniki badania można wykorzystać do uzyskania certyfikatu zgodności wyrobu z wymaganiami UE – znak CE. Celem pracy było ustalenie odporności na pleśnienie tego materiału z jednoczesną oceną porównywalności wyników badań dwóch niezależnych, akredytowanych w PCA laboratoriach badawczych Instytutu Techniki Budowlanej i Instytutu Technologii Drewna. W wyniku badań w obu laboratoriach stwierdzono, że badane włókno celulozowe barwy jasno-szarej, w postaci luźnej do formowania in situ można zaliczyć według zastosowanej normy do Klasa BA – 0 – brak wzrostu pleśni na powierzchni próbek ocenianych w powiększeniu 50×. Uzyskano zgodność ocen potwierdzających biegłość w realizacji badań. CEL I ZAKRES PRACY Izolacje termiczne i akustyczne z zastosowaniem włókien celulozowych pochodzących z makulatury gazetowej stosowano już od początków XX w., z sukcesywnie rozwijającą się produkcją, która w Polsce nabrała większego znaczenia w latach 90. [2–4]. Korzystne relacje higrotermiczne wełny celulozowej, jak np. wilgotność równoważna 5% i 11% przy wilgotności powietrza odpowiednio 50% i 80% czy dosyć łatwe wyrównywanie wilgotności w materiale, 44 S. 47 a także możliwość wdmuchiwania włókien drzewnych czy celulozowych w trudno dostępne przestrzenie sprawia, że izolacje te coraz powszechniej stosuje się obok tak znanych materiałów izolacyjnych, jak styropian czy wełna mineralna. Na wzrost stosowania materiałów naturalnych mają wpływ także rosnące preferencje wykorzystywania surowców odnawialnych, bliskich człowiekowi [5–8]. Rozpulchnione w toku produkcji i zabezpieczone środkami solnymi (ochrona przed czynnikami biologicznym, ogniem) warstwy włókien celulozowych mają wysoką izolacyjność cieplną oraz wartość współczynnika przewodzenia ciepła rzędu λ = 0,04 W/(m·K), zbliżoną do styropianu czy wełny mineralnej [9–13]. Jednym z czynników biologicznych mogących pogarszać komfort stosowania włókien celulozowych w charakterze izolacji jest pleśnienie, które mogą powodować powszechnie występujące grzyby strzępkowe, określane też jako grzyby pleśniowe. ABSTRAKT W artykule omówiono wyniki badania mikologicznego wyrobów z celulozy w postaci luźnej, formowanych in situ do izolacji cieplnej w budownictwie, wykonane znormalizowaną metodą europejską PN-EN 15101-1:2013-12. Przedstawiono wyniki i przykłady stanu zaatakowania próbek przez grzyby. Wykazano, że badane włókno celulozowe, w postaci luźnej do formowania in situ, w warunkach zgodnych z warunkami badania może pod względem odporności na pleśnienie stanowić dobry, naturalny i odnawialny materiał izolacyjny. The article discusses the results of microbiological testing of loose fiber products (cellulose) formed in situ for thermal insulation in construction, carried out according to standardized European method of PN-EN 15101-1:2013-12. The results and examples of advancement of fungal attack on specimens are presented. It has been demonstrated that the examined loose fiber for in-situ formation, provided that the actual conditions are consistent with the test conditions, may be a good, natural and renewable insulating material in terms of mould resistance. Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl nr 6/2016 Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl REKLAMA nr 6/2016 45 Materiały i technologie Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl 46 nr 6/2016 Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl nr 6/2016 47 Materiały i technologie inż. Artur Dopadlik, mgr inż. PREZENTACJA Piotr Białas, mgr Robert Zaorski W konstrukcji szkieletu drewnianego (zarówno całych domów, jak i tradycyjnych dachów drewnianych) rodzaj zastosowanej izolacji ma kluczowe znaczenie. Lekkie konstrukcje muszą spełniać wymagania: trwałości użytkowej, ochrony przed szkodami powodowanymi wilgocią, izolacyjności termicznej, akustycznej oraz bezpieczeństwa higienicznego i ekologicznego. Prezentując przykładowe przegrody ocieplone isofloc F, pokazujemy o ile łatwiej jest osiągnąć te założenia dzięki właściwemu wyborowi materiału. IZOLACYJNOŚĆ TERMICZNA PRZEGRÓD Celuloza isofloc F jako jedyny materiał sypki posiada współczynnik λ = 0,037 W/(m·K). Pozwala to uzyskać lepszą izolacyjność przy mniejszej grubości warstwy. isofloc F instalowany jest metodą wdmuchiwania, co zapewnia szczelne wypełnienie całej przegrody i niweluje straty powodowane przez nieszczelności. Straty te w przypadku izolacji z materiałów stałokształtnych w istotny sposób zmniejszają ich efektywność. Niska przepuszczalność gazów i optymalna oporność na przepływ powietrza pozwala dodatkowo ograniczyć utratę ciepła. isofloc F zwiększa szczelność powietrzną przegrody wykluczając ryzyko wystąpienia ruchów konwekcyjnych, niekorzystnie wpływających na jej izolacyjność. hałasu nawet o 51 dB. Z isofloc F łatwiej osiągnąć spełnienie wymagań izolacyjności akustycznej bez sięgania po dodatkowe, kosztowne okładziny. 720 Konstrukcja ściany szkieletowej, między okładziny OSB wdmuchnięto isofloc F Materiał celulozowy isofloc F dzięki wysokiej wartości ciepła właściwego c = 2,15 kJ/(kg·K), charakteryzuje się ponad dwukrotnie większą zdolnością akumulacji ciepła w porównaniu do materiałów pochodzenia nieorganicznego. Z tego względu, zastosowanie isofloc F znacząco podnosi skuteczność ochrony pomieszczeń przed przegrzewaniem w miesiącach letnich. ISOFLOC F A TRWAŁOŚĆ KONSTRUKCJI DREWNIANEJ isofloc F posiada gwarancję minimum 50 lat trwałości użytkowej. Jest materiałem paroprzepuszczalnym i higroskopijnym, który buforuje parę wodną w ilości do 12% masy własnej. W każdej przegrodzie ocieplonej isofloc F notowano niższą nawet o 10 pkt procentowych wilgotność drewna w stosunku do identycznej konstrukcji ocieplonej innymi materiałami. isofloc F pomaga utrzymać drewnianą konstrukcję w stanie suchym, chroniąc przed korozją biologiczną i osłabieniem wytrzymałości drewna. EKOLOGIA I BEZPIECZEŃSTWO Wdmuchiwanie isofloc F w zamknięte przegrody ścian szkieletowych FOT. 1. isofloc F jest znakomitym izolatorem dźwięków. Warstwa grubości 100 mm między płytami gipsowymi, zmniejsza natężenie isofloc F jest wyróżniony certyfikatami FSC i Natureplus. Potwierdzają one ekologiczność materiału, wysoką jakość surowca oraz ścisły nadzór przy jego pozyskiwaniu. Certyfikat NaturePlus wymaga m.in. spełnienia wyśrubowanych norm bezpieczeństwa higienicznego mieszkańców. isofloc F posiada certyfikat CE i Europejską Aprobatę Techniczną, co daje gwarancję osiągnięcia deklarowanych parametrów. Konstrukcje ścian z isofloc F mogą spełniać wymagania nawet 60 min. odporności ogniowej, przyczyniając się do poprawy bezpieczeństwa mieszkańców. isofloc F ma najwyższą dla materiałów pochodzenia organicznego klasę reakcji na ogień B-s2, d0, jest niezapalny i nie rozprzestrzenia ognia. PODSUMOWANIE KONTAKT 48 80 RYS. KOMFORT TERMICZNY LATEM IZOLACYJNOŚĆ AKUSTYCZNA Derowerk FHU Zbigniew Białas www.derowerk.pl, tel.: 42 636 12 54 210 ZALECENIA DLA OCIEPLANIA DACHÓW I ŚCIAN KONSTRUKCJI DREWNIANEJ FOT. 2. Konstrukcja szkieletowa w domu z bala – odkrywka pokazuje dokładność wypełnienia Wybrany materiał izolacyjny powinien zapewnić trwałość konstrukcji drewnianej, ochronę środowiska, oszczędności energii potrzebnej na ogrzewanie i chłodzenie pomieszczeń i wreszcie bezpieczeństwo pożarowe, higieniczne i komfort akustyczny mieszkańców. Z powyższych względów to celuloza isofloc F jest materiałem zalecanym jako izolacja termiczna ścian, dachów i stropów w konstrukcji szkieletowej. n nr 6/2016 SERIA „B” Popularna seria tworzona przez tych, którzy o budownictwie wiedzą najwięcej TV-IZOLACJE Relacje z wydarzeń branżowych, wywiady, filmy instruktażowe KONFERENCJA IZOLACJE Jedyna tego typu platforma wymiany wiedzy i doświadczeń dla specjalistów z branży CZASOPISMO PUNKTOWANE 6 pkt. • • • • Unikalne treści Bogata i rzetelnie opracowana zawartość Autorzy – reprezentanci środowisk naukowych i wybitni specjaliści w branży Czasopismo punktowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego NEWSLETTER Najbardziej aktualne informacje w skrzynce e-mailowej WYDANIA SPECJALNE Wydania tematyczne – bezpłatne dla prenumeratorów IZOLACJE.COM.PL Dostęp do wartościowych i wiarygodnych treści w każdym miejscu i czasie, możliwość komentowania i wspótworzenia informacji E-BOOK Praktyczne poradniki w postaci książek elektronicznych Materiały i technologie PREZENTACJA Jarosław Gasewicz REMMERS IQ-THERM – INNOWACYJNA TERMOIZOLACJA WEWNĘTRZNA Firma Remmers od kilkudziesięciu lat oferuje między innymi kompleksowe rozwiązania problemów związanych z ochroną przed zawilgoceniem i renowacją starych budynków. Ta oferta cieszy się zasłużoną renomą wśród profesjonalnych wykonawców prac budowlanych. W swoich propozycjach technologicznych doradcy pracujący w firmie Remmers stawiają przede wszystkim na trwałość i skuteczność, a oferowane specjalistyczne wyroby budowlane mają parametry przewyższające w istotnym stopniu wymagania stawiane w odpowiednich normach. W związku z tym, że firma od dawna zajmowała się bogato zdobionymi elewacjami, zauważono zapotrzebowanie na systemy dociepleń wewnętrznych, które są w takim przypadku jedynym możliwym sposobem poprawy parametrów energetycznych budynku. Dzięki współpracy z ośrodkami naukowymi zajmującymi się zagadnieniem ochrony cieplnej budynków firma już kilka lat temu wprowadziła na rynek innowacyjny system aktywnej kapilarnie termoizolacji wewnętrznej IQ-Therm. System opiera się na zastosowaniu płyt poliuretanowych o bardzo niskim współczynniku przewodzenia ciepła wynoszącym 0,031 W/(m·K), w których wykonano perforację, a otwory wypełniono KONTAKT Remmers Polska Sp. z o.o. ul. Sowia 8, 62-080 Tarnowo Podgórne tel.: 61 816 81 00, faks: 61 816 81 11 www.remmers.pl 50 FOT. 1. Eksponat z przedstawionym układem warstw systemu IQ-Therm materiałem o wysokiej aktywności kapilarnej. Połączono w ten sposób znakomitą izolacyjność termiczną ze zdolnością kapilarnego transportu wody powstającej w wyniku kondensacji. Transport kapilarny zapewnia wielokrotnie skuteczniejsze odprowadzanie kondensatu niż transport wyłącznie w fazie gazowej w wyniku dyfuzji pary wodnej. Z oczywistych powodów, w przypadku rozwiązań zakładających aktywny transport kapilarny nie przewiduje się wykonywania izolacji paroszczelnej od strony pomieszczeń, tak jak to się robi w klasycznych termoizolacjach wewnętrznych. Izolacja paroszczelna bywa bardzo często słabym punktem, ponieważ trudno jest zapewnić jej całkowitą szczelność, zwłaszcza na połączeniach ze ścianami i sufitem. Oczywiste jest także to, że z braku izolacji paroszczelnej wynikają pewne ograniczenia stosowania termoizolacji aktywnych kapilarnie – nadają się one do pomieszczeń normalnie użytkowanych, a nie do pomieszczeń o nadzwyczajnie wysokiej produkcji pary wodnej, takich jak baseny pływackie, pralnie, suszarnie czy kuchnie przemysłowe. System IQ-Therm jest stale udoskonalany, a celem działań rozwojowych jest poprawa parametrów cieplno-wilgociowych oraz uproszczenie sposobu wykonania prac. W zamyśle osób odpowiedzialnych za ten system, prace powinny być na tyle uproszczone, aby termoizolację IQ-Therm mogły z powodzeniem układać ekipy specjalizujące się w pracach wykończeniowych, obejmujących szpachlowanie, klejenie płytek i malowanie. Najpopularniejszy obecnie wariant wykonania składa się z systemowego kleju IQ-Fix, płyt termoizolacyjnych IQ-Therm grubości 5 lub 8 cm, tynku regulującego klimat w pomieszczeniu IQ-Top, drobnoziarnistej szpachlówki IQ-Fill oraz specjalnej farby IQ-Paint. Podłoże musi być wcześniej wyrównane zaprawą cementowo-wapienną i dokładnie oczyszczone z warstw hamujących transport kapilarny, takich jak tapety i farby, jak i z wszelkich gipsowych wypełnień, tynków i szpachlówek. Systemy termoizolacji wewnętrznych aktywnych kapilarnie, takie jak Remmers IQ-Therm, nie powinny być traktowane jako alternatywa dla zewnętrznych bezspoinowych systemów ociepleń. Powinno się je stosować wszędzie tam, gdzie można zastosować tradycyjne zewnętrzne systemy bez szkody dla walorów architektonicznych. Jednakże nr 6/2016 FOT. 2. Natryskowe nakładanie tynku IQ-Top należy uznać za barbarzyństwo oklejanie styropianem elewacji z mniej lub bardziej bogatą oryginalną sztukaterią albo zmienianie takim zewnętrznym dociepleniem starannie dobranych i przemyślanych proporcji elementów elewacji modernistycznych. Systemy wewnętrzne umożliwiają poprawienie parametrów energetycznych bez dokonywania jakiejkolwiek zmiany w wyglądzie elewacji ARTYKUŁY MERYTORYCZNE NA TEMAT BUDOWY, REMONTU I WYPOSAŻENIA budynku. W wielu przypadkach wystarcza istotne poprawienie parametrów wiążące się ze zmniejszeniem kosztów ogrzewania. W przypadku ścian murowanych z cegły ceramicznej grubości 51 cm wykonanie systemowej termoizolacji wewnętrznej z płytami IQ-Therm grubości 8 cm zapewnia uzyskanie współczynnika przenikania ciepła na poziomie U = 0,284 W/(m2·K). Jest to wynik nieco gorszy od wymaganej obecnie w nowym budownictwie wartości U = 0,25 W/(m2·K). Jednak warto pamiętać, że nie zawsze pogoń za jak najniższą wartością współczynnika przenikania ciepła zostanie doceniona przez użytkowników docieplonych mieszkań. Mieszkańcy cenią sobie także odpowiednio dużą powierzchnię użytkową. W związku z tym w wielu przypadkach wystarczy zastosowanie płyt grubości 5 cm, co przynosi wartość U = 0,392 W/(m2·K). System IQ-Therm może być stosowany praktycznie na wszystkich kondygnacjach budynku, na ścianach murowanych lub betonowych. W przypadku stosowania na murze szachulcowym konieczna jest specjalna zmodyfikowana odmiana systemu z użyciem płyt grubości 3 cm. System ten może być także elementem wewnętrznego uszczelnienia piwnicy – zapewnia się wtedy np. możliwość szybkiego ogrzania pomieszczenia użytkowanego tylko sporadycznie. n ź Odwied portal DOMU ORAZ JEGO OTOCZENIA INSPIRUJĄCE NOWOŚCI GALERIE PRODUKTOWE ZDJĘĆ RYNKOWE PRZEGLĄDY PRODUKTÓW NAJNOWSZE WYDANIA EKSPERTA BUDOWLANEGO DO BEZPŁATNEGO POBRANIA PROMOCJA FILMY PORADNIKOWE W WYGODNYM FORMACIE PDF PORADY EKSPERTÓW Z RÓŻNYCH DZIEDZIN nr 6/2016 KATALOG FIRM BEZPŁATNE E-BOOKI 51 Materiały i technologie mgr inż. Tomasz Majewski, dr hab. inż. Maciej Niedostatkiewicz NAPRAWA POSADZKI BETONOWEJ W HALI PRODUKCYJNEJ Concrete floor repair in a production building ABSTRAKT S. 55 Wpływ substancji ropopochodnych na beton nie jest do końca znany. Wiadomo jednak, że zmiana wytrzymałości i tym samym trwałości betonu zależy od jego nasycenia olejem – im jest ono wyższe, tym spadek wytrzymałości jest większy. Zaolejony beton zmienia własności fizyko-mechaniczne w czasie [1–3]. W literaturze definiuje się cztery podstawowe mechanizmy niszczenia betonu: biologiczny, chemiczny, fizyczny oraz fizykochemiczny. Najczęściej mechanizmy te występują jednocześnie, jednak ich ilościowy udział w procesie destrukcji betonu jest zróżnicowany [2–3]. Posadzki znajdujące się w zakładach przemysłowych narażone są na eksploatację w trudnych warunkach środowiskowych. Widoczne na powierzchni betonu plamy i przebarwienia często utrudniają eksploatację ze względów estetycznych. W halach przemysłowych przebarwienia nie mają z reguły istotnego znaczenia, natomiast w przypadku głębokich ubytków żywicy i betonu w ciągach komunikacyjnych poważnie utrudniają eksploatację obiektu i mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo ludzi w nim pracujących. Najczęściej biologiczny i chemiczny mechanizm niszczenia betonu opisuje się razem ze względu na wspólne oddziaływanie bakterii oraz wytworzonych przez nie związków na beton. Mechanizm ten polega na zmianie właściwości cieczy (olej – woda), w której rozwijają się bakterie tlenowe (ropa naftowa) i beztlenowe (woda). Produktami przemian są kwasy organiczne (głównie kwas octowy CH3COOH) oraz nieorganiczne (kwas siarkowy H2SO4), przy równoczesnym zmniejszeniu odczynu pH cieczy. Beton w środowisku kwasów ulega rozpuszczeniu w obecności kwasów nieorganicznych oraz rozmięknieniu w obecności kwasów organicznych. Z reguły zwiększa się również jego porowatość oraz zmniejsza masa. W strefie kontaktu ziarna kruszywa ulegają odsłonięciu, a z czasem rozluźnieniu. Fizyczny i fizykochemiczny mechanizm niszczenia betonu polega na spadku jego wytrzymałości w wyniku procesu hydrofobizacji i zatrzymania procesu hydratacji cementu. Spadek wytrzymałości następuje w wyniku rozpuszczenia spoiwa (kamienia cementowego), rozmięknienia betonu (zmydlenia) oraz zarysowania. CHARAKTERYSTYKA ANALIZOWANEJ POSADZKI Posadzka zlokalizowana była w hali konfekcjonowania olejów i produktów ropopochodnych, w której poruszały się ciężkie wózki widłowe. Była intensywnie eksploatowana w zaolejonym środowisku. Z uwagi na ciągły proces produkcji na przestrzeni lat nie remontowano jej, a jedynie przeprowadzano doraźne naprawy. Zakres uszkodzeń był zróżnicowany i zależał od intensywności eksploatacji poszczególnych fragmentów: rozległe i głębokie uszkodzenia w traktach komunikacyjnych, mniejsze uszkodzenia poza nimi. 52 W ciągach produkcyjnych powierzchnia betonu była głęboko zniszczona, stwierdzono tam ubytki żywicznej powłoki chemoodpornej, ubytki betonu oraz uszkodzone dylatacje. W pozostałych miejscach widoczne były niewielkie uszkodzenia powłoki chemoodpornej, rysy i pęknięcia. Na odkrytej powierzchni betonu widoczne były plamy oleju oraz odkryte ziarna kruszywa. Ze względu na liczbę oraz zakres występujących uszkodzeń oraz brak skuteczności wcześniej wykonanych napraw właściciel podjął decyzję o kapitalnym remoncie przedmiotowej posadzki. Hala funkcjonalnie podzielona jest na dwie części: (lewą) produkcyjną z linią technologiczną, zbiornikami, urządzeniami do rozlewania, pakowania i wagą oraz (prawą) magazynową (RYS. 1–2). Z powodu różnych wysokości posadzki nad poziomem terenu komunikacja między częściami zapewniona była przez wewnętrzną rampę oraz schody. W hali poruszały się ciężkie wózki widłowe (na kołach pełnych z gumy). USZKODZENIA POSADZKI Najbardziej intensywne uszkodzenia występowały w części produkcyjnej hali. Stwierdzono odspojenia, złuszczenia i ubytki wierzchniej warstwy żywicy, ubytki betonu w miejscach wcześniej wykonanych napraw, spękania i zarysowania nawierzchni. Beton w warstwie przypowierzchniowej uległ rozmięknieniu. W miejscach rys i pęknięć stwierdzono wysięki oleju świadczące o wysokim nasyceniu betonu płyty olejem. W wykonanych odkrywkach stwierdzono brak sprawnej izolacji poziomej (przeciwolejowej oraz przeciwwodnej) pod płytą posadzki. ABSTRAKT W artykule opisano naprawę oraz szczegóły rozwiązań technicznych zastosowanych podczas remontu silnie zaolejonej posadzki znajdującej się w hali produkcyjnej. Przedstawiono uszkodzenia posadzki eksploatowanej w trudnych warunkach środowiskowych oraz sposób naprawy poprzez wymianę. The article describes the repair and specific technical solutions applied during renovation of a production building floor that had been strongly contaminated with oil. Floor damage is presented, caused by heavy duty usage, along with the method of repair through replacement. Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl nr 6/2016 Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl System napraw i izolacji betonu Hydrostop-Reper Zaprawa do wykonywania typowych prac reprofilacyjnych w budowlach nowych i na skorodowanych konstrukcjach żelbetowych. Produkt stosuje się przy remontach skorodowanych budowli żelbetowych oraz przy korektach nowych budowli w miejscu występowania raków, wstecznych spadków, błędów w ustawieniu szalunków. Własności produktu: • Silne własności tiksotropowe zaprawy PCC • Niski skurcz, obniżony moduł sprężystości • Dobra przyczepność do podłoża • Wodoszczelność i mrozoodporność • Kompatybilność z betonem • Niepalny REKLAMA Stosuje się razem z produktami: Hydrostop-Pasywujący i Hydrostop-Szpachlowy nr 6/2016 53 Materiały i technologie Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl 54 nr 6/2016 lider wśród czasopism branżowych IZOLACJE – ogólnopolski miesięcznik informacyjno-techniczny, ukazuje się na rynku od 1996 roku, a od 2004 roku także w Internecie w postaci wortalu www.izolacje.com.pl. Obecnie jest to jedyne na rynku czasopismo, w którym oprócz zagadnień ogólnobudowlanych bardzo szczegółowo omawiane są problemy izolacji cieplnej, akustycznej, wodochronnej itp. oraz najnowsze osiągnięcia w dziedzinie materiałów i technologii izolacyjnych. Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl Zalecane przez specjalistów Prenumerata n dwuletnia – 172 zł n roczna – 104 zł n półroczna – 70 zł n edukacyjna – 70 zł Grupa MEDIUM www.izolacje.com.pl ul. Karczewska 18 04-112 Warszawa tel. 22 810 21 24 faks 22 810 27 42 kupon prenumeraty e-mail: [email protected] ZAMAWIAM PRENUMERATĘ IZOLACJI OD NUMERU NAZWA FIRMY ULICA I NUMER KOD POCZTOWY I MIEJSCOWOŚĆ OSOBA ZAMAWIAJĄCA RODZAJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ / NIP E-MAIL PROMOCJA TELEFON KONTAKTOWY nr 6/2016 Informujemy, że składając zamówienie, wyrażacie Państwo zgodę na przetwarzanie wyżej wpisanych danych osobowych w systemie zamówień Grupy Medium w zakresie niezbędnym do realizacji powyższego zamówienia. Zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU Nr 101/2002, poz. 926 z późniejszymi zmianami) przysługuje Państwu prawo wglądu do swoich danych, aktualizowania ich i poprawiania. Upoważniam Grupę Medium do wystawienia faktury VAT bez podpisu odbiorcy. Wysyłka będzie realizowana po dokonaniu wpłaty na konto: Bank Zachodni WBK SA VI O/Warszawa 46 1090 1753 0000 0000 7406 8950 DATA I CZYTELNY PODPIS Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celach marketingowych przez Grupę Medium oraz inne podmioty współpracujące z Wydawnictwem z siedzibą w Warszawie przy ul. Karczewskiej 18. Informujemy, że zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU Nr 101/2002, poz. 926 z późniejszymi zmianami) przysługuje Pani/Panu prawo wglądu do swoich danych, aktualizowania i poprawiania ich, a także wniesienia umotywowanego sprzeciwu wobec ich przetwarzania. Podanie danych ma czytelny podpis charakter dobrowolny. 55 Materiały i technologie mgr inż. PREZENTACJA Ryszard Perucki JAK POPRAWNIE OCENIĆ ZDOLNOŚĆ ELASTYCZNEJ POWŁOKI OCHRONNEJ DO MOSTKOWANIA ZARYSOWAŃ POWSTAJĄCYCH W BETONIE? Wielu producentów wyrobów chemii budowlanej, posiadających w swoim asortymencie produkty powłokowe do zabezpieczania betonu ze zdolnością mostkowania zarysowań, chwali się swoimi osiągnięciami. Producenci, rywalizując ze sobą, podają coraz większe wartości mostkowania zarysowań dla swoich nowo wprowadzanych na rynek produktów powłokowych. Udostępniane przez nich dane często wprowadzają w błąd projektantów, inwestorów, wykonawców robót oraz użytkowników konstrukcji, na których stosowane są te wyroby. Dlaczego tak jest? Odpowiedź jest prosta. Największą zdolność mostkowania zarysowań osiągają wyroby powłokowe na bazie żywic epoksydowych, poliuretanowych, akrylowych oraz wyroby mineralne modyfikowane tworzywami sztucznymi w dodatniej temperaturze. Zazwyczaj podawana jest więc temperatura +20°C, +21°C, +23°C lub nie ma informacji o temperaturze. Przydatność takich danych jest niewielka, ponieważ większość elementów konstrukcji zabezpieczanych elastycznymi powłokami ochronnymi, szczególnie akrylowymi, to powierzchnie zewnętrzne narażone na działanie czynników atmosferycznych, przede wszystkim zmiennej temperatury w czasie całego roku. Maksymalna różnica temperatury KONTAKT betonu pomiędzy zimą a latem (tzw. gradient temperatury) wynosi zazwyczaj 80°C, tj. np. różnica pomiędzy temperaturą od –20°C do +60°C. W przypadku zewnętrznych elementów betonowych i żelbetowych istotne jest to, że beton kurczy się zimą, a rozszerza latem. W związku z tym rysy powstałe w elementach osiągają największą rozwartość zimą, gdy temperatura FOT. 1. Rysy w betonie osiągają największą jest najniższa. W strefie klimatycznej Polski rozwartość zimą, gdy temperatura jest najniższa. bezpiecznie jest przyjąć temperaturę –20°C W strefie klimatycznej Polski bezpiecznie jest (FOT. 1), a nawet –30°C dla wschodniej części przyjąć temperaturę –20°C Polski (np. obszar Białegostoku). Zapisy w specyfikacjach technicznych, szczególnie dotyczące obiektów komunikacyjnych, są również nieprecyzyjnie sporządzane, gdyż podawana jest jedynie wymagana wartość mostkowania rys, np. 0,30 mm w przypadku elastycznych powłok ochronnych o grubości suchej warstwy 300 μm, bez podawania temperatury, dla której wymagana jest ta wartość oraz informacji, jakiego rodzaju rys to wymaganie dotyczy (statycznych, czy też dynamicznych). Wykonawcy robót przedkładają do zatwierdzenia, a inspektorzy nadzoru akceptują powłoki ochronne do betonu zazwyczaj na bazie akrylu, które w temperaturze ujemnej, np. –20°C, są w stanie mostkować rysy dynamiczne w podłożu betonowym o rozwartości co najwyżej 0,15 mm, czyli o połowę mniejszej od wartości wymaganej w specyfikacji. Do zatwierdzenia powłoki mostkującej rysy przedkładane są wyniki z badań rysoprzekrywalności, ale w temperaturze dodatniej. W przedmiotowej sprawie z pomocą przyszła norma europejska PN-EN 1504-2:2006 dostępna już od 10 lat, w której podano wymagania i klasyfikację dotyczącą właściwości użytkowych wyrobów stosowanych do ochrony powierzchniowej betonu. Ważną właściwością użytkową przywołaną m.in. w tej normie jest zdolność powłoki do pokrywania rys powstających w podłożu betonowym, badana zgodnie z PN-EN 1062-7:2005. Norma ta podaje sposoby mierzenia zdolności mostkowania, zarysowań, rozróżniając dwa typy rys i odpowiadające im metody badań, a mianowicie: »» rysy statyczne, metoda A – ciągłe rozwarcie rysy (linearny wzrost rozwartości rysy), »» rysy dynamiczne, metoda B – cykliczne rozwieranie rysy (periodycznie zmieniająca się rozwartość rysy). W normie PN-EN 1504-2:2006 podano klasy mostkowania zarysowań zarówno statycznych, jak i dynamicznych oraz zalecaną temperaturę badań w przypadku poszczególnych klas (TABELE 1 i 2). CHARAKTERYSTYKA MATERIAŁÓW MC-Bauchemie Sp. z o.o. tel./faks: 71 339 77 44 biuro@[email protected] www.mc-bauchemie.pl 56 Barwne, elastyczne powłoki ochronne nowej generacji, znakomicie mostkujące rysy również w ujemnej temperaturze, wprowadziła w tym roku na rynek budowlany firma MC-Bauchemie. W TABELI 3 podano nazwy tych powłok i osiągane przez nie klasy mostkowania zarysowań w przypadku rys statycznych i dynamicznych również w temperaturze ujemnej –20°C, a nawet –30°C. Wymienione w TABELI 3 powłoki można stosować w kombinacji ze szpachlówkami do betonu o nazwie Nafufill SF, Nafufill KM 103, Nafufill KM 110, Nafufill KM 110 HS lub Nafufill nr 6/2016 Warunki badania Zalecana temperatura badania B1 wo = 0,15 mm; f = 0,03 Hz; wu = 0,10 mm trapezoid; w = 0,05 mm; n = 100 –10°C B2 wo = 0,15 mm; f = 0,03 Hz; wu = 0,10 mm trapezoid; w = 0,05 mm; n = 1000 –10°C B 3.1 wo = 0,30 mm; f = 0,03 Hz; wu = 0,10 mm trapezoid; w = 0,20 mm; n = 1000 –10°C B 3.2 jak w B 3.1 oraz n = 20 000; wL= ±0,05 sinus; f = 1 Hz –10°C B 4.1 wo = 0,50 mm; f = 0,03 Hz; wu = 0,20 mm trapezoid; w = 0,30 mm; n = 1000 –10°C B 4.2 jak w B 4.1 oraz n = 20 000; wL = ±0,05 sinus; f = 1 Hz –10°C Klasa TABELA 1. Warunki badań wg EN 1062-7 (metoda B – cykliczne rozwieranie rysy) f – częstotliwość; wL – rozwarcie rysy zależne od obciążenia; n – liczba cykli; wo – maksymalna szerokość rys; w – zmiana szerokości rysy; wu – minimalna szerokość rysy. Uwaga: Jako temperaturę badania dla klas od B1 do B4.2 zaleca się –10°C. Inne temperatury badania mogą być uzgodnione między zainteresowanymi stronami, np. +10°C, 0°C, –20°C, –30°C, –40°C. Temperatura badania powinna być podana w nawiasie po symbolu klasy (np. B3.1 (–20°C)). Klasa Szerokość mostkowanej rysy [mm] Szybkość rozwierania się rysy [mm/min] Zalecana temperatura badania A1 > 0,100 ― +21°C A2 > 0,250 0,05 –10°C A3 >0,500 0,05 –10°C A4 >1,250 0,5 –10°C A5 >2,500 0,5 –10°C TABELA 2. Warunki badań wg EN 1062-7 (metoda A – ciągłe rozwarcie rysy) Uwaga: Jako temperaturę badania dla klas od A2 do A5 zaleca się –10°C (A1: +21°C). Inna temperatura badania może być uzgodniona między zainteresowanymi stronami, np. +10°C, 0°C, -20°C, –30°C, –40°C. Temperatura badania powinna być podana w nawiasie po symbolu klasy, np. A4 (–20°C). DSP. Wszystkie inne podłoża należy uprzednio zagruntować środkiem gruntującym MC-Color Primer. Systemy ochrony powierzchniowej na bazie materiału MC-Color FOT. 2. Nanoszenie powłoki ochronnej Flex pure, pro, vision (FOT. 2) w systemie MC-Color Flex są niepalne (klasa reakcji na ogień A2-s1,d0 wg PN-EN 13501-1). Istotne jest również to, aby zapis związany z klasami mostkowania rys znalazł się nie tylko w karcie informacji technicznych danego produktu, ale również w jego deklaracji właściwości użytkowych. Zwiększa to wiarygodność zapisu i daje pewność stałej kontroli deklarowanego parametru. Firma MC-Bauchemie oprócz barwnych, elastycznych powłok ochronnych na bazie wodnej dyspersji z czystego akrylu ma w ofercie wiele innych wyrobów powłokowych na bazie żywic reaktywnych oraz materiałów mineralnych modyfikowanych tworzywami sztucznymi, które rzetelnie przebadano pod względem zdolności mostkowania zarysowań również w ujemnej temperaturze. Przykładem wyrobu na bazie żywicy poliuretanowej do wykonania warstwy przeprężającej w nawierzchnio-izolacji chodnikowej, stosowanej m.in. na chodnikach mostowych i na stropie górnej kondygnacji garażu wielopoziomowego, jest MC-DUR 2295 (klasa B3.1 (–20°C)) oraz materiał MC-Flex 2299 (klasa A5 (–20°C) i B4.2 (–20°C)). Natomiast przykładem materiału mineralnego modyfikowanego tworzywami sztucznymi może być szpachla elastyczna Zentrifix F92 (grubość suchej warstwy 2 mm), która ma klasę mostkowania rys B3.1 (–20°C) lub powłoka elastyczna MC-APC (grubość suchej warstwy 3 mm) o klasie A4 (–20°C). Oczywiście są również przypadki, gdy stosowane elastyczne powłoki, np. chemoodporne wyprawy wewnętrzne w zbiornikach zamkniętych oczyszczalni ścieków, nie są narażone na działanie ujemnej temperatury i wówczas można zalecić powłoki na bazie żywic poliuretanowych grubości 2 mm o nazwie MC-Flex 2097 (natrysk bezpowietrzny), MC-Flex 2098 (szpachla, aplikacja pacą stalową), MC-Flex 2099 (posadzka samopoziomująca) o klasie mostkowania zarysowań A3 (+20°C) lub powłokę na bazie żywicy epoksydowej MC-PowerPro HCR (aplikacja wałkiem) o klasie A2 (+20°C), a jeśli to konieczne MC-DUR 1900, MC-DUR 1900 FF oraz MC-DUR1900TX o klasie A2 (–10°C). Nazwa powłoki Budowa powłoki (bez gruntu lub szpachlówki) Klasa rysoprzekrywalności wg EN 1504-2 oraz EN 1062-7 MC-Color Flex pure Powłoka elastyczna 2 warstwy, zużycie: 2×0,22 litra/m2 = 0,44 litra/m2. Grubość suchej warstwy 220 μm 0,41 mm ⇒ A2 (+20°C), 0,48 mm ⇒ A2 (–20°C), B2 (–20°C) MC-Color Flex pro Powłoka bardzo elastyczna 2 warstwy, zużycie: 2×0,28 litra/m2 = 0,56 litra/m2. Grubość suchej warstwy 300 μm 0,72 mm ⇒ A3 (+20°C), 0,82 mm ⇒ A3 (–20°C), 0,50 mm ⇒ A3 (–30°C), B2 (–30°C), B3.1 (–20°C) MC-Color Flex vision Powłoka bardzo elastyczna 2 warstwy, zużycie: 2×0,28 litra/m2 = 0,56 litra/m2. Grubość suchej warstwy 300 μm 1,18 mm ⇒ A3 (–20°C), 0,80 mm ⇒ A3 (–30°C), B2 (–30°C), B3.1 (–20°C) MC-Color Flex vision Powłoka ekstremalnie elastyczna 3 warstwy, zużycie: 3×0,28 litra/m2 = 0,84 litra/m2. Grubość suchej warstwy 450 μm 1,62 mm ⇒ A4 (–20°C), B2 (–30°C), B3.1 (–20°C) Nowej generacji, barwne, elastyczne powłoki ochronne na bazie wodnej dyspersji z czystego akrylu przeznaczone do ochrony betonowych powierzchni zewnętrznych narażonych na działanie czynników atmosferycznych. Znakomicie mostkują rysy również w ujemnej temperaturze TABELA 3. nr 6/2016 PODSUMOWANIE Dobrych produktów wykazujących zdolność do mostkowania zarysowań statycznych, czy dynamicznych nie jest dużo na rynku. Należy je umieć ocenić i optymalnie dobrać do klasy ekspozycji, czyli występujących obciążeń. Warto również wziąć pod uwagę fakt, iż powłok elastycznych nie stosuje się wszędzie, np. na sprężonych belkach struno- i kablobetonowych. Zbyt duża zdolność mostkowania rys może być również zagrożeniem w przypadku elementów żelbetowych, gdyż może maskować stan awaryjny konstrukcji. Przy ostatecznym doborze materiałów najlepiej skorzystać z doradztwa techniczno-technologicznego przedstawicieli producenta oraz doświadczonych projektantów. n 57 Materiały i technologie PREZENTACJA Radosław Jędrzak WPŁYW ZASTOSOWANIA MATERIAŁÓW O WYSOKIEJ IZOLACYJNOŚCI CIEPLNEJ NA KONSTRUKCJĘ FASAD WENTYLOWANYCH Straty cieplne przez ściany zewnętrzne mają największy udział w stratach ciepła budynku, dlatego rozwiązanie materiałowe izolacji termicznej jest ważnym etapem projektowania budynków z fasadami wentylowanymi. Miarą sprawności materiałów izolacyjnych jest współczynnik przewodzenia ciepła λ (RYS. 1). Warstwy izolacji termicznej ścian zewnętrznych budynków podlegających klasyfikacji pożarowej powinny być wykonane z materiałów nierozprzestrzeniających ognia (NRO), a na wysokości budynku KONTAKT Kingspan Insulation Gdańska 134, 62-200 Gniezno tel.: 61 425 56 48 [email protected] www.kingspaninsulation.pl 58 0,45 λ = 0,038 [W/(m·K)] 0,40 λ = 0,035 [W/(m·K)] λ = 0,020 [W/(m·K)] Współczynnik przenikania ciepła Umax [W/(m2·K)] Fasady wentylowane są powszechnie stosowane w przegrodach zewnętrznych budynków użyteczności publicznej, obiektów sportowych, budynków wystawowych czy w obiektach infrastruktury komunikacyjnej. Fasady wentylowane pozwalają na realizację ścian z okładziną zewnętrzną wykonaną z najwyższej jakości materiałów, co wpływa na możliwość kształtowania nowoczesnej architektury budynków. 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,08 0,10 0,12 0,14 0,16 0,18 0,20 0,22 Grubość termoizolacji d [m] Zależność między grubością termoizolacji o różnym współczynniku λ a uzyskanym obliczeniowo współczynnikiem przenikania ciepła U dla fasad wentylowanych mocowanych do ściany żelbetowej gr. 20 cm bez uwzględnienia punktowych mostków termicznych RYS. 1. powyżej 25 m od poziomu terenu okładziny elewacyjne, ich zamocowanie, a także izolacja cieplna ściany zewnętrznej powinny być wykonane z materiałów niepalnych. Wyjątek stanowią elewacje wentylowane ścian zewnętrznych budynków ZL II, w których dopuszcza się zastosowanie izolacji cieplnej palnej do wysokości 25 m od poziomu terenu, jeżeli osłaniająca ją od wewnątrz okładzina jest niepalna i ma klasę odporności ogniowej co najmniej: »» w budynku klasy odporności pożarowej B – EI 60, »» w budynku klasy odporności pożarowej C i D – EI 30. W praktyce oznacza to, że ściany z fasadami wentylowanymi powinny być izolowane termicznie materiałami niepalnymi (np. wełna mineralna) lub nierozprzestrzeniającymi ognia (np. płytami z piany rezolowej). Nowym materiałem stosowanym do fasad wentylowanych są płyty z pianki rezolowej. Mają one najniższą wartość współczynnika izolacyjności cieplnej na rynku (λ = 0,020÷0,021 W/(m·K)). Tradycyjnie rezole wchodziły w skład dawniej powszechnie stosowanych tworzyw sztucznych produkowanych pod nazwą bakelit. Bakelit był jednym z pierwszych tworzyw sztucznych wykorzystywanych do wytwarzania gniazdek elektrycznych i telefonów. Obecnie stosuje się go jako składnik klejów, farb kryjących, płyt wiórowych itp. nr 6/2016 2 3 1 3 1 3 2 4 6 4 5 20 18 3 5 20 4 cm 9 3 4 cm Układ zakotwień płyty i uwarstwienie analizowanej przegrody: ściana izolowana wełną mineralną (2), ściana izolowana płytami rezolowymi (3). 1 – żelbetowa ściana konstrukcyjna, 2 – wełna mineralna, 3 – wentylowana szczelina powietrzna, 4 – płyta okładzinowa z piaskowca, 5 – kotew nośna ze stali nierdzewnej, 6 – płyta rezolowa RYS. 2–3. Grubość izolacji termicznych w ścianach z fasadami wentylowanymi ma bezpośredni wpływ na przekrój i rozstaw konsol mocujących i podpierających podkonstrukcję okładzin elewacyjnych. Na podstawie przeprowadzonych analiz numerycznych trójwymiarowych modeli mostków termicznych stwierdzono znaczny spadek izolacyjności cieplnej ścian z uwzględnieniem strat cieplnych przez konstrukcję wsporczą w stosunku do analiz bez uwzględniania tego efektu. Jako przykładową analizę punktowych mostków cieplnych w ścianach z okładziną kamienną przeprowadzono na przykładzie ściany zewnętrznej biurowca IBM w Katowicach. Rzeczywiste uwarstwienie ścian budynku i przykład równoważnego uwarstwienia z użyciem płyt rezolowych w analizowanym budynku pokazano na RYS. 2–3. Analizę obliczeniową przepływu ciepła przez przegrodę przeprowadzono za pomocą programu Psi-Therm 3D 2012. Sprawdzono przepływ ciepła przez 1 m2 przegrody przy założeniu stałych warunków brzegowych wewnątrz budynku i w szczelinie wentylowanej. Przeprowadzono obliczenia poprawki do współczynnika przenikania ciepła ΔU uwzględniającej wpływ zakotwień na izolacyjność termiczną przykładowej ściany z okładziną kamienną, który wyniósł 0,033 W/(m2·K). Zastosowanie izolacji termicznych o wysokim współczynniku izolacyjności cieplnej pozwala na znaczne zredukowanie grubości przegród zewnętrznych budynków. W analizowanym przykładzie ściana zewnętrzna przy identycznych parametrach izolacyjności cieplnej dzięki zastosowaniu wysokosprawnej izolacji termicznej była o 10 cm cieńsza. Ze względu na znaczną różnicę izolacyjności cieplnej wełny mineralnej i płyt rezolowych znacznie zmniejszył się także wysięg kotew nośnych. W rozwiązaniu z wełną mineralną zgodnie z przeprowadzonymi obliczeniami przekrój kotwi wynosił 6/35 mm, natomiast w rozwiązaniu z płytami rezolowymi 6/25 mm. Ma to wpływ nie tylko na koszt realizacji elewacji, ale także redukuje nakłady na robociznę przy osadzaniu zakotwienia. Zredukowany przekrój podpór i zakotwień pozwala na zmniejszenie strat ciepła w budynkach z fasadami wentylowanymi. Dla zredukowania wpływu punktowych mostków termicznych zalecane jest stosowanie podkładek ze spienionego PVC lub konsol kompozytowych. n PROMOCJA CYFROWY Agata Grudecka bezpłatnie numer w formacie PDF i dołącz do grona ulicznego. Rolety zewnętrzne mogą być obsługiwane ręcznie lub elektrycznie za pomocą pilota zdalnego sterowania. Ten drugi mechanizm wymaga jednak doprowadzenia 20 tys. e-prenumeratorów www.ekspertbudowlany.pl 20 tys. e-prenumeratorów budowa Malujemy ściany i sufity Ocieplamy Wymieniamy gniazda i łączniki 80 produktów i nowości Ocieplamy Rolety zewnętrzne do okien połaciowych poddasze Rolety pozwalają utrzymać odpowiednią temperaturę w pomieszczeniach o każdej porze roku. W lecie zapobiegają nadmiernemu nagrzewaniu się wnętrz, a w zimie uciecz- Wymieniamy ce ciepła z domu. Pancerz rolet zewnętrznych tworzą aluminiowe lamelki, ocieplone najczęściej pianką poliuretanową. Lamelki można ustawiać w różnych pozycjach, podobnie jak żaluzje. Jeśli zostaną ułożone poziomo, roleta będzie skutecznie chronić gniazda i łączniki Fot. FAKRO przed upałem, ale też zaciemni wnętrze. Natomiast wtedy, gdy zechcemy wpuścić trochę światła do wnętrza, wystarczy przekręcić lamelki o 40º. Rolety zewnętrzne do okien połaciowych mają też dodatkowe zalety. Przy pełnym zamknięciu chronią bowiem szyby przed uszkodzeniami mechanicznymi, które może spowodować np. grad. Ponadto dobrze tłumią zewnętrzny hałas. Dlatego instalację rolet warto rozważyć zwłaszcza wtedy, gdy mieszkamy w miejscu o dużym natężeniu ruchu wnetrza poddasze wnetrza budowa in s ta l a c j e ogrody www.ekspertbudowlany.pl DOBRE NIE TYLKO NA LATO Rolety zewnętrzne skutecznie chronią budynki przed słońcem, deszczem, wiatrem, śniegiem i mrozem. Korzystnie wpływają również na bilans energetyczny domu czy mieszkania i stanowią przeszkodę dla potencjalnych włamywaczy. Można je montować zarówno w oknach pionowych, jak i połaciowych. ściany i sufity więcej na str. 26 80 produktów i nowości Roleta zewnętrzna sterowana pilotem więcej na str. 26 Czytaj jak lubisz nr 6/2016 24 www.eksper tbudowlany.pl Markizy do okien pionowych Markizy do okien pionowych Markizy VMZ Solar do okien pionowych są wyposażone w inteligentny system automatycznego uruchamiania w zależności od nasłonecznienia. Nie potrzebują zasilania z sieci elektrycznej, bo zasilane są energią słoneczną. Funkcję czujnika pełni panel fotowoltaiczny, który w połączeniu ze specjalnym układem elektroniki reaguje na promieniowanie słoneczne. Latem, w przypadku dużego nasłonecznienia, markizy samoczynnie rozwijają się i chronią pomieszczenie przed nagrzaniem. Przy pochmurnej pogodzie zwijają się automatycznie, zwiększając napływ naturalnego światła. Innowacyjna konstrukcja markiz sprawia, że pełnią one dodatkowo funkcję moskitiery. Fot. FAKRO numer w formacie PDF i dołącz do grona Fot. FAKRO bezpłatnie Markiza AMZ Z-Wave do okien dachowych zasilana jest prądem z sieci elektrycznej i sterowana za pomocą pilota lub przełącznika naściennego w bezprzewodowym systemie Z-Wave (można ją zatrzymać w dowolnej pozycji). Współpracuje z oknami dachowymi FAKRO Z-Wave. Jeśli markiza elektryczna nie jest montowana na oknie Z-Wave, należy dokupić zasilacz 12 VDC i urządzenie sterujące. Markiza AMZ-Solar do okien dachowych zasilana jest z akumulatorów umieszczonych na kasecie; automatycznie i samoczynnie zasłania okno, reagując na poziom nasłonecznienia i chroniąc pomieszczenie przed nagrzaniem. Może być sterowana w jednym z trzech trybów: automatycznym (samoczynne rozwijanie i zwijanie markizy w zależności od stopnia nasłonecznienia) półautomatycznym (samoczynne rozwijanie i zwijanie za pomocą pilota) obsługa markizy za pomocą dołączonego do zestawu pilota. Fot. VELUX pobierz OSŁONY ZEWNĘTRZNE Malujemy Fot. VELUX 4/2014 (52) lipiec–sierpień issn 1730-1904 Energooszczędne rolety Rolety zewnętrzne są wyposażone w wiele różnych funkcji, które zapewniają poczucie komfortu i bezpieczeństwa na poddaszu, Markizy zewnętrzne wykonane są z wytrzymałej, odpornej na czynniki atmosferyczne tkaniny z włókien szklanych, powlekanych PVC. Tkanina jest zrolowana na wałku z silnikiem i umieszczona w kasecie z profili aluminiowych montowanej nad oknem. W krawędziach tkaniny zatopiona jest taśma suwakowa, która utrzymuje odpowiednie napięcie tkaniny pomiędzy prowadnicami i zapobiega jej wypadaniu. Takie rozwiązanie zwiększa jej odporność na wiatr. Materiał jest wytrzymały i odporny na czynniki atmosferyczne, nie zmienia wymiarów pod wpływem wody. Zaciągnięta markiza w czasie deszczu redukuje odgłos spadających kropli. Na okres zimy, gdy markiza nie jest używana, można ją zwinąć i ukryć w kasecie. ogrody BeZpŁATNY in s ta l a c j e MAGA ZYN do niego przewodów elektrycznych. Producenci oferują również energooszczędne systemy zasilane energią słoneczną, które nie wymagają montażu okablowania. Skuteczna ochrona przed słońcem na poddaszu i nie tylko Przed nagrzewaniem poddasza najlepiej chronią markizy zewnętrzne, dostępne także do okien pionowych. Montuje się je na zewnątrz okna, a rozwija od wewnątrz. Markiza absorbuje promieniowanie słoneczne już przed szybą i emituje ciepło na zewnątrz, dzięki temu pomieszczenie się nie nagrzewa. Markiza zapewnia do 8 razy skuteczniejszą ochronę przed nagrzewaniem w porównaniu z zasłonami wewnętrznymi, a ponieważ materiał ma strukturę drobnej siateczki, markizy nie odcinają dopływu światła do wnętrza i nie zasłaniają widoku za oknem (jak rozciągnięte rolety zewnętrzne). Nie ma też potrzeby codziennego ich zwijania i rozwijania nawet przy deszczowej pogodzie. Dodatkowo umieszczenie markizy za oknem nie zmniejsza powierzchni przeszklenia okna. Fot. FAKRO pobierz Fot. Aluprof 4/2014 (52) lipiec–sierpień issn 1730-1904 BUDOWA BeZpŁATNY BUDOWA MAGA ZYN Roleta zewnętrzna zasilana energią słoneczną nr 3/2014 nr 3/2014 www.eksper tbudowlany.pl 25 59 Materiały i technologie dr hab. inż. Elżbieta Urbańska-Galewska, dr inż. Dariusz Kowalski UKŁADY KONSTRUKCYJNE LEKKIEJ OBUDOWY Lightweight cladding structural systems ABSTRAKT S. 68 »» strukturalne, »» mocowane punktowo, »» elementowe, »» membranowe. W latach 90. ubiegłego wieku nastąpił przełom w stosowaniu ścian osłonowych. Duża dostępność i różnorodna oferta materiałów, bardzo duże zapotrzebowanie na trwałe, estetyczne fasady z dużymi, przeszklonymi powierzchniami spowodowały szybki napływ nowoczesnych rozwiązań w dziedzinie szklano‑metalowych ścian osłonowych. Obecnie na naszym rynku jest ponad 40 firm, które proponują tego typu ściany. Ściany szklano-metalowe ze względu na swoją konstrukcję najczęściej stanowią fasady wentylowane, zwane też podwójną skórą. Są podobne do zimnej fasady, z tym, że przestrzeń między warstwą zewnętrzną a wewnętrzną jest znacznie szersza. Warstwa zewnętrzna pełni funkcję ochronną i estetyczną. Może to być wentylowana od tyłu szyba lub blacha profilowana. Bardzo często w tego typu rozwiązaniach przestrzeń między warstwami jest wykorzystywana do montowania dodatkowych instalacji przeciwsłonecznych, takich jak lamele lub rolety. Powietrze, które ulega tam ogrzaniu, oraz powstający kondensat pary wodnej wyprowadzane są z poszczególnych kondygnacji lub całej wysokkości ściany na zewnątrz do otoczenia. Lekką obudowę można podzielić na przegrody zewnętrzne i okładziny elewacyjne. Przegrody zewnętrzne pod kątem konstrukcji można podzielić na: »» jednowarstwowe (nieizolowane termicznie), »» wielowarstwowe (izolowane termicznie), »» szklano-metalowe. Osobną grupę lekkiej obudowy stanowią okładziny elewacyjne nakładane na istniejącą ścianę [1]. W Polsce lekkie ściany osłonowe w budynkach użyteczności publicznej zaczęto stosować na przełomie lat 60. Pierwsze obiekty, w których zastosowano takie rozwiązanie, to m.in. nieistniejący już budynek ZSL w Warszawie (FOT. 1–2), budynek MHZ Uniwersal w Warszawie (FOT. 3–4), hotel Cracovia w Krakowie (FOT. 5–6) i inne (FOT. 7–8). Ściany słupowo-ryglowe Ściana osłonowa słupowo-ryglowa jest lekką, samonośną przegrodą budowlaną o prętowej konstrukcji szkieletowej (FOT. 9–14). Elementami konstrukcji ściany są pionowe słupki (ang. mullions) i poziome rygle (ang. transoms). Słupki mocowane są do konstrukcji nośnej budynku i tworzą pionowe pasy, które podzielone są ryglami na pola przeznaczone do wypełniania. Wypełnienia pól stanowią termoizolacyjne szyby zespolone lub izolacyjne płyty warstwowe. Konstrukcyjne elementy słupków i rygli wykonane są z kształtowników metalowych o przekroju skrzynkowym z odpowiednim ukształtowaniem ścianek dla mocowania uszczelek, łączników itp. ŚCIANY SZKLANO-METALOWE Ściany takie stosowane są do: »» konstruowania przeszkolonych elewacji budynków użyteczności publicznej, takich jak banki, hotele, biurowce, hale sportowe, salony samochodowe itp., »» wykonywania przestrzennych konstrukcji i przeszkleń dachowych w celu odpowiedniego doświetlenia wnętrz budynków oraz tworzenia w nich właściwego klimatu i komfortu dla użytkowników. Ściany zewnętrzne budynków dzieli się na dwie podstawowe grupy: »» ściany typu zawieszonego (kurtynowe) (RYS. 1), »» ściany wypełniające (RYS. 2). Ściana typu zawieszonego (wisząca/kurtynowa) usytuowana jest na zewnątrz obrysu konstrukcji nośnej budynku i przeważnie mocowana jest do czoła stropów (RYS. 1). Ściana kurtynowa przenosi jedynie ciężar własny i parcie wiatru. Połączenie ściany ze stropami powinno zapewniać możliwość regulacji w trzech kierunkach, a także kompensować przesunięcia ściany spowodowane zmianami temperatury. Z kolei ściana wypełniająca składa się z segmentów umieszczonych między elementami konstrukcji nośnej budynku, np. stropami (RYS. 2). W tego typu ścianach należy uwzględnić możliwość przekazywania na nie obciążeń pionowych na skutek ugięć końców stropów. Z uwagi na konstrukcję ściany kurtynowe (zawieszone) dzieli się na: »» słupowo-ryglowe, Structural solutions of single-layer (no thermal insulation) and multi-layer (with thermal insulation) lightweight cladding and metal-glass walls are presented in the paper. The process of wall structure modification is described and example solutions are given. Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl REKLAMA 60 ABSTRAKT W artykule przedstawiono rozwiązania konstrukcyjne przegród zewnętrznych lekkiej obudowy jednowarstwowych (nieizolowanych termicznie), wielowarstwowych (izolowanych termicznie) oraz szklano-metalowych. Omówiono procesy modyfikacji konstrukcji ścian. Podano przykładowe rozwiązania. PARTNER POLSKICH DEKARZY nr 6/2016 SYSTEM ZABUDOWY FASAD PAROC Built-on™ ZASTOSOWANIE TECHNOLOGII AST W PRODUKCJI PŁYT WARSTWOWYCH PAROC® PRZEZ FIŃSKĄ FIRMĘ PAROC PANEL SYSTEM OY AB STANOWI PRZEŁOMOWY MOMENT W OCENIE MOŻLIWOŚCI ZASTOSOWAŃ PŁYT WARSTWOWYCH Z RDZENIEM Z WEŁNY SKALNEJ JAKO MATERIAŁU BUDOWLANEGO. PAROC PANEL SYSTEM OY AB KONTAKT W POLSCE: TEL. +48 691 701 921 E: [email protected] Materiały i technologie Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl 62 REKLAMA www.izolacje.com.pl PARTNER POLSKICH DEKARZY nr 6/2016 Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl REKLAMA PRODUCENT PŁYT WARSTWOWYCH ▪ ZRDZENIEMPURIPIR ▪ ZRDZENIEMSTYROPIANOWYM ▪ ZRDZENIEMZWEŁNYMINERALNEJ PaNELTECH sp. z o.o. 41-508 Chorzów nr 6/2016 ul. Michałkowicka 24 T: +48 32 245 91 41 F: +48 32 245 91 39 [email protected] 63 WWW.PANELTECH.PL Materiały i technologie Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl 64 REKLAMA www.izolacje.com.pl PARTNER POLSKICH DEKARZY nr 6/2016 Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl REKLAMA , jakość, rz oda ete yg W S d 1992 ść o o n l d 1992 ść o lno PRODUCENT PŁYT WARSTWOWYCH I PROFILI ZIMNOGIĘTYCH ko z n rzyst pro aszy aj du ch któ w! , jakość, rz oda ete yg W IzoWall IzoGold PŁYTA ŚCIENNA WIDOCZNE ŁĄCZNIKI RDZEŃ PUR/PIR/PIR+, EPS, MWF PŁYTA ŚCIENNA UKRYTE ŁĄCZNIKI RDZEŃ PUR/PIR/PIR+ IzoRoof IzoCold PŁYTA DACHOWA RDZEŃ PUR/PIR/PIR+, EPS, MWF PŁYTA CHŁODNICZA RDZEŃ PUR/PIR/PIR+ www.izopanel.pl [email protected] Gdańsk, ul. Budowlanych 36 tel.: 58 340 65 17 17 nr 6/2016 Materiały i technologie Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl 66 REKLAMA www.izolacje.com.pl PARTNER POLSKICH DEKARZY nr 6/2016 Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl REKLAMA PŁYTY WARSTWOWE www.arpanel.pl Styl. Jakość. Funkcja. Generalny wykonawca: PRO-INVEST S.A. GWARANCJA DEKLAROWANYCH PARAMETRÓW NLI I EIR OŚCU DU EC RHROYMN K Adamietz Sp. z o.o. Strzelce Opolskie 47-100, Braci Prankel 1 tel. 77/ 463 00 55 nr 6/2016 67 Materiały i technologie Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl 68 REKLAMA www.izolacje.com.pl PARTNER POLSKICH DEKARZY nr 6/2016 Materiały i technologie dr. inż. Aleksander Gorszkov, prof. dr. hab inż. Romuald Orłowicz OCENA PRZEWIDYWANEGO OKRESU ZWROTU INWESTYCJI NA OCIEPLENIE ELEWACJI BUDYNKÓW MIESZKALNYCH Calculation of the anticipated payback period of investment in residential building facade insulation ABSTRAKT S. 72 ABSTRAKT W artykule przedstawiono metodykę obliczania strat ciepła przez ściany zewnętrzne budynków mieszkalnych po ich termoizolacji polistyrenem w odniesieniu do warunków klimatycznych Moskwy i Petersburga. Na podstawie znanych wartości czasu okresu grzewczego, nakładów inwestycyjnych i kosztów eksploatacyj‑ nych ogrzewania przed termoizolacją i po termoizolacji oszaco‑ wano przewidywany okres zwrotu środków oszczędzania energii, z uwzględnieniem wzrostu taryf energii cieplnej i dyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych. Większość budynków mieszkalnych na terytorium Federacji Rosyjskiej nie spełnia obecnych wymogów normowych dotyczących ochrony cieplnej i wymaga docieplenia. Od 2000 r. wraz z wprowadzeniem zmian do norm rosyjskich SNiP II‑3-79 [1] z kolejną aktualizacją norm SNiP 23-02-2003 [2] wyma‑ gania co do poziomu ochrony cieplnej budynków znacząco wzrosły. Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl In this article, a formula has been presented to calculate the heat losses via residential building walls following thermal insulation with polystyrene, with reference to the weather conditions of Moscow and Petersburg. Based on known values of heating season, investment expenditures and operating expenses for the heating systems before and after thermal insulation application, the anticipated payback period was determined for energy saving resources, taking into account the rates of increase of heat price tariffs and discounting of future cash flows. PROMOCJA NOWOŚĆ na rynku wyda wniczym! KRZYSZTOF PAWŁOWSKI Projektowanie przegród zewnętrznych w świetle aktualnych warunków technicznych dotyczących budynków Wydanie II rozszerzone nr 6/2016 CENA 60zł 69 Książkę można zamówić na www.ksiegarniatechniczna.com.pl Materiały i technologie Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl 70 nr 6/2016 Materiały i technologie Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl 72 nr 6/2016 Materiały i technologie PREZENTACJA MONTAŻ WIDOCZNY I UKRYTY ŁĄCZNIKÓW MECHANICZNYCH W SYSTEMACH DOCIEPLEŃ ETICS Właściwie wykonany system docieplenia budynku musi spełniać szereg wymogów formalnych oraz oczekiwania wykonawców i użytkowników. System ten powinien przede wszystkim oszczędzać energię, a co za tym idzie – dawać wymierne efekty ekonomiczne. Poza swoją podstawową funkcją, system dociepleń musi zapewnić: właściwy klimat w użytkowanych pomieszczeniach, estetyczny wygląd elewacji budynku oraz zabezpieczenie elewacji przed uszkodzeniami. Wysokiej jakości system docieplenia jest inwestycją długoterminową – zapewnia nieskomplikowane użytkowanie przez 25 lat. Aby system spełniał swoje zadania, łączniki do jego montażu muszą być prawidłowo dobrane i zamontowane. ZALECENIA DOTYCZĄCE PRAWIDŁOWEGO MONTAŻU Przy prawidłowym montażu należy pamiętać o zaleceniach dotyczących konkretnego produktu – wykonanie w podłożu otworu o średnicy i głębokości odpowiadających instrukcjom producenta staje się podstawowym obowiązkiem wykonawcy. Ponadto istotnymi wyznacznikami prawidłowego montażu są czyszczenie otworu montażowego w materiałach pełnych, np. w betonie czy cegle pełnej, KONTAKT Klimas Wkręt-met Kuźnica Kiedrzyńska ul. W. Witosa 135/137 42-233 Mykanów www.wkret-met.com nr 6/2016 FOT. 1. Montaż widoczny łącznika WKTHERM S FOT. 2. Montaż ukryty łącznika Eco-drive S oraz montaż łącznika w obrębie warstwy klejowej. Należy wziąć pod uwagę również temperaturę powietrza w momencie montażu systemu docieplenia – zgodnie z wytycznymi ETAG zalecany jest zakres od +5°C do +25°C – oraz czas przerw technologicznych na montaż elementów systemu. DWA SPOSOBY MONTAŻU ŁĄCZNIKÓW Wyróżnia się dwa sposoby montażu łączników do systemów dociepleń: montaż powierzchniowy – widoczny oraz montaż zagłębiony – ukryty. Pierwszy sposób montażu sprawia, że kołnierz dociskowy łącznika jest widoczny w zewnętrznej warstwie materiału dociepleniowego, natomiast w drugim sposobie montażu stosuje się krążek styropianowy lub krążek z wełny mineralnej, które ukrywają łącznik w podłożu. Przykładem łącznika dedykowanego pod montaż widoczny jest WKTHERM-S marki Klimas Wkręt-met – wkręcany łącznik z trzpieniem stalowym, zalecany do mocowania styropianu i wełny mineralnej. Główka trzpienia pokryta jest tworzywem, co zabezpiecza go przed korozją i, co ważne, poprawia współczynnik przenikania ciepła całej przegrody (dzięki utrzymaniu bardzo niskiej punktowej przewodności cieplnej – 0,002 W/K). Łącznik ma gniazdo TX-40, dzięki któremu wkręcanie trzpienia gwarantuje uzyskanie najwyższych parametrów wytrzymałościowych łącznika i ułatwia zlicowanie kołnierza dociskowego łącznika z materiałem izolacyjnym. Brak tu jednak krążka, który maskowałby łącznik na elewacji – kołnierz dociskowy pozostaje widoczny. Ten sam producent oferuje także produkt o nazwie Eco-drive S, zalecany do mocowania styropianu i przeznaczony pod montaż zagłębiony. Innowacyjność produktu polega na połączeniu konstrukcji teleskopowej i nacinającego kołnierza dociskowego. Dzięki tej funkcji czas montażu zostaje skrócony nawet do 10 sekund, a użycie frezów tworzywowych do wykonania otworów pod montaż zagłębiony wyeliminowane, aby w trosce o środowisko zmniejszyć zanieczyszczenie pyłem styropianowym. Łącznik jest wyposażony w fabrycznie naklejony styropianowy krążek, co jeszcze bardziej przyspiesza pracę, a przede wszystkim – wyklucza powstawanie mostków cieplnych. Sposób montażu łącznika zapewnia wysoką estetykę wykonania zewnętrznej warstwy docieplenia – Eco-drive S jest niewidoczny w podłożu. n 73 Materiały i technologie PREZENTACJA TERMOMODERNIZACJA NOWOCZESNYMI MATERIAŁAMI BUDOWLANYMI Przez ściany zewnętrzne budynków tracimy nawet 30% energii wykorzystywanej do ogrzewania pomieszczeń. Koszt traconej energii oraz inne korzyści uzasadniają stosowanie ociepleń ścian zewnętrznych budynków. Dzięki systemom ociepleń Optotherm firmy Optolith pomieszczenia są chronione przed niskimi temperaturami zimą i nadmiernymi upałami latem. Stosowanie systemów Optotherm firmy Optolith przynosi wymierne korzyści finansowe oraz podnosi komfort użytkowania pomieszczeń, a wybór systemu zależy od technologii wykonania budynku. JAKIE PRODUKTY WYBRAĆ DO OCIEPLENIA DOMU? Schemat systemu ociepleń Optotherm 2000 1. Optotherm Multi KSW Uniwersalny klej do systemów ociepleń na wełnie 2. Termoizolacja Wełna mineralna 3. Optogrunt UniPlast Grunt uniwersalny pod tynki 4. Optoplast EcoRapid Natryskowy tynk mineralny 5. Optomal Silisan Silikatowa farba elewacyjna Optomal Silcosan Silikonowa farba elewacyjna RYS. 1. 1 2 3 4 5 Zewnętrzną warstwę stanowią tynki akrylowe, silikatowe lub silikonowe z grupy Optoplast. Są to tynki charakteryzujące się bardzo dobrą przyczepnością, wysoką wytrzymałością oraz łatwą obróbką. Występują w niemal 1000 kolorach palety barw systemu COLOR MAGIC. SYSTEM OCIEPLEŃ Z WEŁNĄ MINERALNĄ OPTOTHERM 3000 Do ocieplania ścian zewnętrznych używa się wełny mineralnej lub styropianu. Materiały te mają podobne właściwości termoizolacyjne i często wybór któregoś z nich zależy wyłącznie od preferencji inwestora. Należy jednak pamiętać, że niektóre technologie wykonywania ociepleń przewidują użycie wyłącznie wełny lub styropianu i wówczas pod żadnym pozorem nie można stosować ich zamiennie. Materiałem termoizolacyjnym w systemie dociepleń Optotherm 3000 jest wełna mineralna. Zaletami tego systemu są wysoka paroprzepuszczalność oraz odporność na ogień, wynikające z naturalnych właściwości wełny. Zewnętrzną warstwę stanowią szlachetne tynki cienkowarstwowe z grupy Optoplast: mineralne Ecolith, silikatowe Silith lub silikonowe Silcolith. W celu podniesienia walorów estetycznych elewacji dostępne są tynki mineralne barwione w masie. Można je również malować farbami elewacyjnymi z grupy Optomal. Tynki Optoplast Silith i Silcolith dostępne są w bogatej palecie barw systemu COLOR MAGIC. METODY OCIEPLANIA ŚCIAN SYSTEM OCIEPLEŃ ZE STYROPIANEM OPTOTHERM 2000 W systemie ociepleń Optotherm 2000 materiałem termoizolacyjnym jest styropian. KONTAKT Hufgard Optolith Bauprodukte Polska ul. Rząsawska 40/42, 42-209 Częstochowa www.optolith.pl 74 Najpopularniejszym sposobem ocieplania ścian od zewnątrz jest metoda lekka mokra (BSO lub ETICS). Oczyszczone i zagruntowane ściany okleja się wełną lub styropianem, na nim wykonuje się warstwę zbrojoną z zaprawy, wewnątrz której zatapia się siatkę zbrojącą z włókna szklanego, a następnie nakłada tynk cienkowarstwowy. Po pomalowaniu elewacja zyskuje nowy wygląd i dodatkowe właściwości termoizolacyjne. Ściany możemy również ocieplić metodą lekką suchą. Materiał termoizolacyjny jest wtedy łączony ze ścianami mechanicznie – przy użyciu specjalnych kołków. Elewację buduje się z materiału suchego – desek, paneli PCW, kształtek betonowych bądź ceramicznych, paneli bakelitowych albo drewnopochodnych, ze stali, z płyt cementowo-włóknowych. Podczas ocieplania starych budynków musimy też wziąć pod uwagę ich stan techniczny. Trzeba mieć na uwadze, że powinny utrzymać ciężar ocieplenia i warstw elewacyjnych. Ściany przed ocieplaniem muszą być suche i pozbawione wszelkich śladów korozji biologicznej (pleśni, grzybów, glonów). nr 6/2016 Schemat systemu ociepleń Optotherm 3000 1. Optotherm Multi KSW Uniwersalny klej do systemów ociepleń na styropianie i wełnie 2. Termoizolacja Wełna mineralna 3. Optogrunt UniPlast 4. Optoplast AcryRapid Akrylowy tynk mineralny RYS. 2. 1 2 3 4 Często docieplanie ścian należy więc poprzedzić mozolnymi pracami przygotowującymi ściany. TYNKI CIENKOWARSTWOWE STOSOWANE PRZY DOCIEPLANIU ŚCIAN ZEWNĘTRZNYCH Tynki stanowią bardzo ważny element metody ETICS, a od ich właściwego dobrania i wykonania zależy efektywność wykonanej termoizolacji. Kolor tynku można uzyskać poprzez barwienie masy tynkarskiej przy użyciu pigmentów (najtrwalsze są jasne pastelowe kolory) lub poprzez zastosowanie farb elewacyjnych Grubość tynków cienkowarstwowych waha się w granicach 2–8 mm. Ta warstwa jest jednak bardzo trwała i odporna na uszkodzenia. Tynki cienkowarstwowe mogą być nakładane: bezpośrednio na powierzchnię równych ścian murowanych, na tynki tradycyjne (stanowią wówczas ich wierzchnią warstwę) lub na warstwę ocieplenia (styropian, wełnę mineralną) w metodzie lekkiej mokrej. Wybierając rodzaj tynku, klienci muszą zdecydować się na jedną z czterech mieszanek: » Tynki akrylowe wytwarzane są na bazie żywic akrylowych i innych polimerów. Łatwo utrzymać ich czystość, ponieważ bez problemów można zmywać je wodą. Na rynku występują przeważnie w postaci półpłynnej. Niemal nieograniczona ilość kolorów sprawia, że z ich pomocą można uzyskać barwne i niepowtarzalne elewacje. Niestety z powodu niskiej paroprzepuszczalności tego rodzaju tynków ich wykorzystanie jest możliwe tylko w przypadku ścian stabilnych pod względem wilgotności. W żadnym wypadku nie można ich więc stosować do ścian o wysokiej nasiąkliwości (np. z betonu komórkowego lub ocieplonych wełną mineralną). » Głównym składnikiem tynków silikatowych (krzemianowych) jest szkło potasowe. Tynki te wykazują dużą trwałość barw oraz dużą paroprzepuszczalność. Ciekawostką jest fakt, iż odporność warstwy silikatowej na uszkodzenia zwiększa się wraz z upływem czasu. Składniki tynku reagują bowiem z dwutlenkiem węgla zawartym w powietrzu i zwiększają w ten sposób wytrzymałość powłoki. Po nałożeniu na elewację tynk schnie około 2–3 dni. Na rynku występuje przede wszystkim w jasnych, pastelowych barwach. » Tynki silikonowe są elastyczne, odporne na zabrudzenia i łatwe do mycia. Oferowane są w szerokiej gamie kolorystycznej i wykazują trwałość kolorów oraz dużą paroprzepuszczalność. Tynk silikonowy sprzedawany jest w postaci gotowej masy, która po nałożeniu schnie około 2–3 dni. » Tynki mineralne produkowane są na bazie cementu z dodatkiem polimerów, które poprawiają przyczepność i elastyczność powłoki. Ich zaletą jest wysoka paroprzepuszczalność, a wadą stosunkowo mała odporność na zabrudzenia i dosyć uboga, przeważnie jasna kolorystyka (nie dają się barwić w masie na głębokie odcienie). Tynki mineralne dostępne są w postaci suchych mieszanek, które przygotowuje się na placu budowy. GRUBOŚĆ WARSTWY OCIEPLENIA Rozpowszechniona jest opinia, że im grubsza warstwa materiału izolacyjnego, tym lepiej. Zdaniem specjalistów optymalna grubość to 10–18 cm ze względu na najbardziej widoczny efekt oszczędnościowy i czas zwrotu poniesionych kosztów ocieplenia domu. n PROMOCJA .com.pl nr 6/2016 75 Materiały i technologie mgr inż. Maciej Rokiel SPECYFIKA TYNKÓW CIEPŁOCHRONNYCH Unique qualities of thermally insulating plasters ABSTRAKT S. 80 Termomodernizacja obiektów zabytkowych stanowi wyzwanie, zarówno dla projektanta, jak i wykonawcy. Wymaga bowiem spełnienia kilku bardzo istotnych warunków, a te czasem bywają ze sobą sprzeczne. Zdecydowanie najlepszą metodą jest wykonanie ocieplenia budynku od strony zewnętrznej. Jednak w wielu sytuacjach takie umiejscowienie termoizolacji może być niemożliwe, m.in. ze względu na bogato zdobione elewacje, mające wartość historyczną czy zewnętrzne warstwy wykończeniowe, np. płyty kamienne. Niska ciepłochronność dotyczy także budynków poddanych renowacji. Tu problem jest również złożony. Wartości współczynnika przewodzenia ciepła λ tradycyjnego tynku wapiennego w zależności od warunków wynoszą od 0,7 W/(m·K) do 0,8 W/(m·K), tynku cementowego – od 1 W/(m·K) do 1,1 W/(m·K). Nie mają więc wpływu na termoizolacyjność ścian, zwłaszcza wilgotnych. WŁAŚCIWOŚCI TYNKÓW CIEPŁOCHRONNYCH W skład tynków ciepłochronnych wchodzą: spoiwo mineralne (cement i wapno), kruszywo oraz lekkie wypełniacze nadające właściwości ciepłochronne (np. polistyren ekspandowany lub perlit). Tynk ciepłochronny, zgodnie z wymaganiami normy PN-EN 998 ‑1:2012 [1], musi się cechować następującymi właściwościami: »» wytrzymałość na ściskanie – od 0,4 MPa do 5 MPa (CS I do CS II), »» przyczepność (N/mm2 i symbol modelu pęknięcia (FP) A, B lub C) – ≥ wartości deklarowanej + symbol modelu pęknięcia, »» absorpcja wody spowodowana podciąganiem kapilarnym (w odniesieniu do zapraw przeznaczonych do stosowania w zewnętrznych elementach budynku) – ≤ 0,4 kg/m2·min1/2 (W1)1), »» współczynnik przepuszczalności pary wodnej µ (w odniesieniu do zapraw przeznaczonych do stosowania w zewnętrznych elementach budynku – ≤ 151), »» współczynnik przewodzenia ciepła [W/(m·K)] – ≤ 0,1 (T1), ≤ 0,2 (T2). W porównaniu z wartością współczynnika przewodzenia ciepła λ typowych materiałów termoizolacyjnych (jak styropian, polistyren ekstrudowany, wełna mineralna, pianka fenolowa), wynoszącym 0,03–0,04 W/(m·K), λ tynku ciepłochronnego jest znacznie większa (0,07–0,16 W/(m·K)). Należy zatem postawić pytanie, po co w ogóle stosuje się tynki ciepłochronne. W powietrzu zawsze znajduje się para wodna. Jednakże jej ilość nie jest ograniczona, powietrze może przyjąć tylko określoną ilość pary wodnej. Ilość ta jest zależna od temperatury powietrza i spada wraz ze spadkiem temperatury. Jej ilość określa względna wilgotność powietrza, czyli wyrażony w% iloraz znajdującej się w danej chwili ilości pary wodnej do jej maksymalnej wartości. Jeżeli dla tej samej zawartości pary wodnej w powietrzu jego temperatura będzie się obniżać, to względna wilgotność będzie wzrastać. Wzrost względnej wilgotności nie będzie trwać w nieskończoność – w pewnym momencie względna wilgotność wyniesie 100%. Jest to tzw. punkt rosy, tzn. temperatura, w której wilgotność względna osiąga 100%. Więcej wody w powietrzu „nie zmieści się”. Przy dalszym spadku temperatury pojawi się kondensacja nadmiaru pary wodnej. Jeżeli temperatura wewnętrznej powierzchni ściany leży powyżej punktu rosy powietrza znajdującego się w pomieszczeniu (dla konkretnych warunków cieplno-wilgotnościowych – temperatury i wilgotności względnej powietrza), do kondensacji nie dojdzie. W przeciwnym razie dojdzie do wykroplenia się wody na wewnętrznej powierzchni przegrody (FOT. 1–3). Ponieważ temperatura wewnętrznej powierzchni ściany jest bezpośrednio zależna od współczynnika przewodzenia ciepła λ materiałów ściany, zastosowanie tynku ciepłochronnego zmniejsza współczynnik przenikania ciepła, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszane różnicy temperatur pomiędzy powietrzem w pomieszczeniu a temperaturą wewnętrznej powierzchni ściany, a to z kolei zwiększa ochronę przed powierzchniową kondensacją wilgoci. ABSTRAKT W artykule omówiono właściwości i przeznaczenie tynków ciepłochronnych. Przedstawiono parametry przykładowej ściany otynkowanej tynkiem ciepłochronnym. Wytłumaczono mechanizmy zjawisk wilgotnościowych zachodzących w przegrodach. Zwrócono również uwagę na problemy i nieścisłości związane z nazewnictwem tynków stosowanym przez producentów. The article discusses the properties and use of thermally insulating plasters. There is a presentation of data for an example wall finished with thermally insulating plaster. Further, the mechanisms of moisture-related phenomena occurring in the building envelope are explained. In addition, certain problems and inconsistencies related to naming (identification) of plasters by manufacturers are pointed out. ZJAWISKA WILGOTNOŚCIOWE Ochrona cieplna zawsze powiązana jest ze zjawiskami wilgotnościowymi (ochroną przed kondensacją powierzchniową i międzywarstwową oraz związanym z tym rozwojem grzybów pleśniowych). 1) Dla zapraw przeznaczonych do stosowania w zewnętrznych elementach budynku 76 Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl nr 6/2016 Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl nr 6/2016 77 Materiały i technologie Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl 78 nr 6/2016 REKLAMA Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl nr 6/2016 79 Materiały i technologie Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl 80 nr 6/2016 Materiały i technologie PREZENTACJA ODPRĘŻONE PŁYTY ZESPOLONE – TRZECIE WCIELENIE STYROPIANU Rosnące apetyty na oszczędzanie energii sprawiły, że producenci termoizolacji cały czas udoskonalają technologię styropianu. Kilka lat temu na rynku pojawiła się druga generacja styropianu o charakterystycznym szarym kolorze, która obecnie wypiera zwykłe białe płyty. Tymczasem do gry wchodzi styropian trzeciej generacji – odprężone płyty zespolone. Jak pokazują statystyki, jednym z najczęściej stosowanych materiałów termoizolacyjnych, posiadającym najlepszy współczynnik korzyści do ceny, jest styropian. Rosnące wymagania dotyczące termoizolacji spowodowały, że od jakiegoś czasu tradycyjny biały EPS ustępuje pola znacznie efektywniejszemu szaremu następcy, który jest przeznaczony do stosowania w budownictwie energooszczędnym i pasywnym. Podczas gdy szary święci triumfy i w niektórych krajach stanowi już większość sprzedawanego styropianu, na rynku pojawiła się kolejna, trzecia generacja popularnego termoizolatora, produkowana w technologii odprężonych płyt zespolonych. Impuls idzie, jak zwykle, z Zachodu. Takie kraje jak Niemcy, Austria i Szwajcaria już przed laty doceniły szary styropian przede wszystkim za jego wyjątkowo niski, KONTAKT SWISSPOR Polska sp. z o.o. ul. Kroczymiech 2, 32-500 Chrzanów www.swisspor.pl nr 6/2016 nieosiągalny przy białych płytach współczynnik przewodzenia ciepła (λ d ≤ 0,031 W/(m·K)). Jednocześnie okazało się jednak, że szary styropian ma pewną wadę – wymaga niezwykle skrupulatnego przestrzegania instrukcji aplikacyjnych i najwyższej kultury pracy, z których bardziej słynie branża aptekarska niż budowlana. W przeciwnym razie, na skutek silnych naprężeń wewnętrznych, szare płyty mogą się odkształcać pod wpływem zmian temperatury (noc/dzień) lub bezpośredniego działania promieni słonecznych. Może to prowadzić do powstawania mostków termicznych, a nawet skutkować odpadaniem płyt od fasady. Technologia odprężonych płyt zespolonych powstała jako odpowiedź na te problemy. Styropiany trzeciej generacji mają wszystkie zalety szarych płyt, a jednocześnie są pozbawione ich wad. Dzięki ochronnej, białej warstwie grubości kilku milimetrów, zespolonej z szarym rdzeniem, płyty są odporne na działanie słońca nawet po szlifowaniu, często koniecznym podczas prac aplikacyjnych. Z kolei fabrycznie wykonane nacięcia przeciwprężne eliminują naprężenia wewnętrzne (wyginanie, wybrzuszanie) występujące w zwykłych szarych płytach. Na Zachodzie z roku na rok rośnie sprzedaż styropianu szarego, w tym najnowocześniejszych płyt zespolonych trzeciej generacji, np. udział szarego styropianu fasadowego w ogólnej ilości EPS stosowanego do termoizolacji fasad w Niemczech wynosi 50%, a w Szwajcarii 80%. W Polsce szary styropian ma obecnie poniżej 10% rynku, ale jego udział rośnie bardzo dynamicznie. Biorąc pod uwagę, że nowe technologie, za którymi stoją namacalne korzyści, po pewnym czasie zdobywają rynek, przyszłość należy do styropianów szarych i płyt zespolonych. Warto o tym pamiętać, budując i ocieplając dom. n Jaki styropian wybrać? I II GENERACJA III GENERACJA GENERACJA styropian biały styropian szary styropian zespolony λ od 0,045 do 0,040 [W/mK] λ od 0,033 do 0,031 [W/mK] λ 0,031 [W/mK] niska cena, prosty w aplikacji gruba warstwa ociepleniowa, niezgrabna bryła budynku, okna strzelnicze, niedoświetlone wnętrze Dom musi być nie tylko energooszczędny, ale i ładny. Zbyt gruba warstwa termoizolacji, może zamienić dom w bunkier o niedoświetlonym wnętrzu i obniżyć jego wartość rynkową. dobre parametry termoizolacyjne, cieńsze docieplenie doskonałe parametry termoizolacyjne, cieńsze docieplenie, brak naprężeń silne naprężenia wewnętrzne koszt docieplenia przeciętnego domu jednorodzinnego wyższy o kilkaset złotych UDZIAŁ SZAREGO STYROPIANU W RYNKU: 80% 50% 10% SZWAJCARIA NIEMCY POLSKA 81 Materiały i technologie dr inż. Marzena Najduchowska, mgr inż. Barbara Chruściel WŁAŚCIWOŚCI TYNKÓW OPARTYCH NA SPOIWACH ORGANICZNYCH W ZALEŻNOŚCI OD ZASTOSOWANEGO SPOIWA I WIELKOŚCI ZIARNA FAKTURUJĄCEGO Properties of plasters based on organic binders according to binder type and particle size distribution of aggregates Tynki cienkowarstwowe, w tym tynki oparte na spoiwach organicznych, są obecnie bardzo często stosowane jako wykończenie elewacji i coraz częściej wkraczają do wewnątrz obiektów budowlanych. W zależności od procentowej zawartości oraz rodzaju spoiwa organicznego charakteryzują się odmiennymi właściwościami. Tynki organiczne ze względu na miejsce zastosowania dzieli się na wewnętrzne lub zewnętrzne. Tynki wewnętrzne przede wszystkim pełnią funkcje dekoracyjne, natomiast podstawowym zadaniem tynku zewnętrznego, oprócz pełnienia funkcji dekoracyjnej, jest ochrona elewacji budynku przed wpływami czynników atmosferycznych i zanieczyszczeń zawartych w powietrzu i wodzie opadowej oraz przed uszkodzeniami mechanicznymi. Ponadto tynki zewnętrzne stanowią warstwę termoizolacyjną i pełnią funkcje estetyczne – nadają budynkowi niepowtarzalny wygląd. Tynki organiczne ze względu na rodzaj zastosowanego spoiwa dzielą się na: »» akrylowe, »» silikonowe, »» silikatowe, »» mieszane (hybrydowe). Spoiwem w tynku akrylowym jest głównie polimer lub kopolimer akrylowy, lub akrylowo-styrenowy w postaci zawiesiny wodnej. W tynkach krzemianowych materiałem wiążącym jest szkło wodne potasowe, natomiast w tynkach silikonowych, jak sama nazwa wskazuje, spoiwem są silikony – syntetyczne polimery krzemoorganiczne o strukturze siloksanów, w których atomy krzemu podstawione są najczęściej grupami metylowymi lub etylowymi [1, 2]. Najczęściej w tynkach krzemianowych i silikonowych oprócz dyspersji, która jest wskazana w nazwie tynku, znajduje się również dyspersja akrylowa [1, 2, 3, 4, 5, 6, 7]. Tynki hybrydowe to połączenie różnych spoiw w jednym materiale w celu wykorzystania jak najpełniej z właściwości różnych składników. Wśród tynków hybrydowych wyróżnić można tynki silikatowo-silikonowe oraz akrylowo-silikonowe. W zależności od zastosowanego spoiwa organicznego tynki powinny wykazywać odmienne właściwości. Stosowana żywica akrylowa nadaje tynkom z jednej strony dużą elastyczność i małą 82 ABSTRAKT S. 88 nasiąkliwość, z drugiej strony utrudnia proces dyfuzji pary wodnej i dwutlenku węgla, co w niektórych przypadkach jest niekorzystną cechą. Parametry te są szczególnie odpowiedzialne za powstawanie wykropleń pod warstwą tynku i powodowanie szkód. Tynki te charakteryzują się dobrą przyczepnością do podłoża. Tynk akrylowy jest materiałem bardzo szczelnym oraz odpornym na zanieczyszczenia atmosferyczne. Tynki akrylowe mogą występować w bogatej ofercie kolorystycznej. Wadą tynków akrylowych w porównaniu z tynkami mineralnymi jest mniejsza trwałość, spowodowana przede wszystkim starzeniem pod wpływem czynników atmosferycznych i promieniowania ultrafioletowego [1, 4]. Tynki silikatowe (krzemianowe) wytwarzane są na bazie szkła wodnego potasowego i wodnej dyspersji spoiwa organicznego oraz starannie dobranych kruszyw fakturujących i wypełniających. Najczęściej zwierają również dodatek silikonu zwiększający odporność na wpływy atmosferyczne. ABSTRAKT W artykule przedstawiono wyniki badań tynków opartych na spoiwie akrylowym, silikatowym i silikonowym o uziarnieniu 1,0, 1,5, 2,0, 2,5 mm oraz tynku mozaikowego. Na podstawie uzyskanych wyników badań określono wpływ rodzaju spoiwa organicznego oraz uziarnienia zastosowanego kruszywa na takie parametry, jak przyczepność do podłoża, przenikanie pary wodnej oraz przepuszczalność pary wodnej. The article presents the test results of plasters based on acrylic, silicate and silicone binder with different grain size distribution of aggregates: 1.0; 1.5; 2.0; 2.5 mm, and of mosaic plaster. Based on the results achieved, the impact of different types of organic binders and particle size distribution of aggregates on the properties of plasters was determined, in terms of adhesive strength, water-vapour transmission and vapour barrier. Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl nr 6/2016 Materiały i technologie Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl 84 nr 6/2016 Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl REKLAMA nr 6/2016 85 Materiały i technologie Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl 86 nr 6/2016 Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl REKLAMA nr 6/2016 87 Materiały i technologie Artykuł w pełnej wersji dostępny w wydaniu papierowym lub elektronicznym. Zamów prenumeratę/dostęp www.prenumerata.izolacje.com.pl www.izolacje.com.pl 88 nr 6/2016 Materiały i technologie PREZENTACJA ESTETYCZNA IZOLACJA RUROCIĄGÓW Materiały izolacyjne i estetyka to dwa elementy, które wydają się nie iść w parze. Możliwe jest jednak nadanie atrakcyjnego wyglądu izolacjom rurociągów grzewczych lub kanałów wentylacyjnych w budynkach, pozwalające projektantom i architektom na stworzenie nowej aranżacji estetycznej. L’ISOLANTE K-FLEX, opracował izolację ze spienionego kauczuku K-FLEX COLOR, wyposażoną w specjalną estetyczną i trwałą powłokę odporną na działanie czynników atmosferycznych. Kolorowa powłoka jest wizytówką wielu produktów i świadczy o ich jakości i walorach użytkowych, także tych wyrobów, od których tradycyjnie nie oczekiwaliśmy estetycznego wyglądu. Właściwie połączone estetyka i funkcjonalność pozwalają uzyskać niepowtarzalny wyrób pokryty powłoką lakierniczą, oferujący użytkownikowi nowe doznania estetyczne. Jeśli wykończenie nakładane jest przy użyciu najnowszych technologii, umożliwiających osiągnięcie najwyższej wydajności, zminimalizowanie negatywnego wpływu na środowisko, zaoszczędzenie ilości stosowanego lakieru oraz uzyskanie doskonałej jakości i homogeniczności powłoki, można mówić o osiągnięciu doskonałości produkcyjnej. W branży materiałów izolacyjnych nie wykształciła się dotąd spójna koncepcja lakierowania: trudno myśleć o systemie izolacyjnym wyposażonym w kolorową powłokę, gdyż właściwości użytkowe wymagane KONTAKT K-Flex Polska Sp. z o.o. ul. Pucka 112, 81–154 Gdynia tel. 63 288 02 00, faks 63 288 0 36 [email protected], www.k-flex.pl nr 6/2016 od izolacji znacznie przewyższają oczekiwania użytkownika w zakresie estetyki. 1 Jednak dążenie do zastosowania kolorowego wykończenia na systemie izolacyjnym dało początek nowemu sposobowi postrzegania materiału izolacyjnego: nie tylko jako środka ochrony termicznej, ale również elementu, który może się zintegrować z otoczeniem, dając projektantom i architektom możliwość stworzenia estetycznej aranżacji. Dzięki temu nowemu podejściu klienci mogą wybrać konkretny kolor izolacji z dostępnej palety. Głównymi odbiorcami izolacji K-FLEX COLOR (FOT. 1) są klienci europejscy, głównie z Francji, Hiszpanii, Niemczech, Włoch i Skandynawii – krajów, w których estetyka i jakość wykonania są niezmiernie ważne. Kolorowa powłoka na bazie wodnej, w którą wyposażony jest system izolacyjny K-FLEX COLOR, eliminując konieczność wykonania dodatkowych czynności, zmniejsza do 50% koszty montażu. Znacznie poprawia również wygląd samej izolacji, integrując się z pomieszczeniem, w którym została zastosowana, nie zmieniając jednocześnie formy samego rurociągu lub kanałów wentylacyjnych. K-FLEX to jedyna na świecie firma nakładająca kolorową powłokę za pomocą natryskiwania elektrostatycznego na materiały izolacyjne ze spienionego kauczuku. Jedną z ostatnich inwestycji firmy jest zainstalowanie nowego systemu malowania elektrostatycznego lakierem na bazie wodnej, który zmniejsza do minimum negatywne oddziaływanie na środowisko, zapewnia znaczną oszczędność zużywanego lakieru oraz skuteczny transport i nawijanie otulin podczas procesu produkcyjnego, jakość połączoną z właściwościami me2 chanicznymi kolorowej powłoki, a także zwiększoną wydajność. Otuliny i maty K-FLEX COLOR to nie tylko odpowiedź na potrzeby funkcjonalne i estetyczne klientów, ale także ochrona izolacji. Głównym zadaniem powłoki lakierniczej jest chronienie izolacji elastomerowej przed promieniami UV. Lakierowanie umożliwia zastosowanie izolacji zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz pomieszczeń, także w miejscach wystawionych na działanie promieni słonecznych. Szeroka gama dostępnych kolorów pozwala zaspokoić potrzeby klientów w zakresie bezpieczeństwa, na przykład poprzez umożliwienie zidentyfikowania funkcji spełnianej przez zaizolowane rurociągi, a także w obszarach corporate identity lub projektowych. Powłoki zapewniają wreszcie odporność mechaniczną samym otulinom – ściśle przylegająca powłoka jest odporna na zginanie i pofałdowanie (FOT. 2), eliminując 3 możliwość jej popękania. n 89 Materiały i technologie PREZENTACJA LINIA HISTORICA – SKUTECZNA RENOWACJA ELEWACJI Materiały używane do renowacji zabytków powinny spełniać określone normy oraz odzwierciedlać historyczne techniki wytwarzania. Ważne jest, aby skład był jak najbardziej zbliżony do materiałów pierwotnych. Tylko takie produkty nie będą szkodzić zabytkowej strukturze. Odpowiedzialne firmy, takie jak Farby Kabe, starają się odtworzyć historycznie stosowane materiały. Firma Farby Kabe obecna jest na polskim rynku od ponad 20 lat. Jednym z ważniejszych obszarów jej działalności jest rynek renowacji zabytków i dbałość o ofertę produktową przeznaczoną do ratowania i odnowy obiektów zabytkowych. Pod koniec lat 60. XX w. firma KABE Farben wprowadziła na rynek jednokomponentową farbę dyspersyjno-silikatową, znacząco przyczyniając się do renesansu farb krzemianowych. W kolejnych latach w laboratoriach KABE Farben trwały prace nad technologią silikatową „III generacji”. W 1999 r. prace zostały uwieńczone sukcesem. Powstała pierwsza na świecie technologia polikrzemianowa NOVALIT, oparta o niskoalkaliczny system krzemianowy (silikatowy). Z dużym powodzeniem materiały te zostały zastosowane podczas renowacji Pałacu w Wilanowie. Firma nie zapomina oczywiście także o tradycyjnych materiałach. Stały rozwój materiałów skutkował wprowadzaniem do oferty tynków renowacyjnych, materiałów konsolidujących i szpachlówek scalających. O jakości oraz przydatności tych produktów świadczy duża liczba obiektów referencyjnych, jak pałac w Wilanowie, pałac Branickich, Pałac Prymasowski i wiele innych. Oferta obejmuje także izolacje poziome Microsilex Restauro oraz mineralne izolacje w postaci szlamu Kombi Hydro Stop oraz tynk izolacyjny Mineralit Izotynk. Mineralne izolacje są niezbędne tam, gdzie należy chronić budynek przed wilgocią, a jednocześnie wymagana jest paroprzepuszczalność w celu odprowadzenia wilgoci. Uzupełnieniem systemu izolacji są tynki FOT. 1. HISTORICA Farba Krzemianowa Zewnętrzna FKZ renowacyjne z certyfikatem WTA. Szeroko porowe tynki Mineralit Restauro TB, Mineralit Restauro TW i Mineralit Restauro TU mogą być stosowane wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z zawilgoceniem i zasoleniem materiału murowego. Jako odpowiedzialny producent firma Farby Kabe wprowadziła także wstępne badanie zasolenia, które jest wykonywane w jej laboratorium. Określenie zasolenia pozwala na precyzyjny dobór technologii tynków renowacyjnych. Obecnie firma Farby Kabe poszerza ofertę produktów do renowacji i konserwacji obiektów zabytkowych. Została opracowana nowa, oparta na tradycyjnych recepturach linia produktów o nazwie HISTORICA. W jej skład wejdą nowe produkty oraz materiały, które zostały zmodyfikowane lub ulepszone. Przykładem ulepszenia może być linia mineralnych szpachlówek Kombi Finisz, uzupełniona o nowe frakcje. Oprócz gładkiej szpachlówki o uziarnieniu 0,5 mm, pojawią się uziarnienia 0,8 mm oraz 1,2 mm. Zmodyfikowanie uziarnienia szpachlówki Kombi Finisz pozwala na zastosowanie jej w miejscach, gdzie wymagane jest odtworzenie oryginalnej struktury podłoża oraz zwiększenie odporności na rysy skurczowe. KONTAKT Farby KABE Polska Sp. z o.o. ul. Śląska 88, 40-742 Katowice tel. 32 204 64 60 [email protected], www.farbykabe.pl 90 FOT. 2. Pałac Prymasowski w Warszawie nr 6/2016 FOT. 3. Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie Firma nie zapomina także o podłożach tynkarskich. Tradycyjny tynk wapienny Mineralit Restauro W (0,8 mm) zostanie uzupełniony o frakcje 1,2 oraz 2 mm. Tak jak w przypadku szpachlówek Kombi Finisz, większe frakcje wypełniaczy spowodują uzyskanie historycznych struktur tynku oraz zwiększenie wytrzymałości mechanicznej warstwy tynku. Istotną cechą tynków wapiennych jest ich barwa, którą można określić jako historycznie tradycyjną biel. Zmiany dotyczą oferty farb. Pojawią się farby w tradycyjnej technologii krzemianowej o nazwach HISTORICA Farba Krzemianowa Zewnętrzna FKZ oraz HISTORICA Farba Krzemianowa Wewnętrzna FKW. Są to jednoskładnikowe farby krzemianowe o zawartości dyspersji poniżej 5%. Nowym produktem jest także krzemianowa HISTORICA Krzemianowa Masa Szpachlowa Szlamująca KMS. Produkt ten ma dość szerokie zastosowanie, od scalania struktury tynków po zamykanie rys skurczowych. Nowością w ofercie jest także tradycyjna farba HISTORICA – Farba Wapienna do wnętrz FWW oraz HISTORICA Wapienna Masa Szpachlowa WMS – gotowa do użycia. HISTORICA WMS ma szerokie zastosowanie podczas renowacji starych obiektów, ale także tam, gdzie jest wymagana wysoka odporność podłoża na mikroorganizmy. Duże, wręcz rewolucyjne zmiany zaszły w programie do renowacji i odbudowy detalu architektonicznego. Dotychczasowe doświadczenia zaowocowały powstaniem linii produktów do odbudowy profili i gzymsów w dwóch opcjach technologicznych: w pracowni sztukatorskiej, jak i bezpośrednio na elewacji. Produkty takie jak Kombi Stone czy Kombi Table pozwalają profesjonalnie odbudować uszkodzone profile. Nowością jest także materiał Kombi Stucco. Jest to szybko schnąca zaprawa do wykonywania odlewów w formach sztukatorskich. Firma Farby Kabe jest przekonana, że nowa oferta produktowa w nowej linii HISTORICA, będąca odpowiedzią na potrzeby branży konserwatorskiej, pozwoli jeszcze lepiej i skuteczniej przeprowadzić prace na nawet najbardziej wymagających obiektach. n REKLAMA nr 6/2016 91 Prawo, ekonomia, rynek PREZENTACJA Maria Dreger PRAKTYCZNIE O BEZPIECZEŃSTWIE POŻAROWYM OCIEPLEŃ Pożary ociepleń zdarzały się i będą się zdarzać, bo w skład popularnych systemów ociepleń bardzo często wchodzą wyroby palne i ze względu na zwiększającą się grubość izolacji, może ich być coraz więcej. Kilka lat temu odbyła się w Niemczech publiczna dyskusja nad bezpieczeństwem pożarowym ETICS. Zapoczątkowała ją seria pożarów ociepleń, w tym bardzo spektakularnego pożaru budynku w trakcie jego ocieplania, który zdarzył sie w maju 2012 r. we Frankfurcie. Skutkiem tej dyskusji był szeroko zakrojony program badań przeprowadzonych przez instytuty naukowe, na zlecenie konferencji ministrów budownictwa wszystkich niemieckich landów. Wnioskiem z badań jest kolejne zaostrzenie wymagań przeciwożarowych wobec systemów ETICS ze styropianem. Wbrew obiegowym opiniom, również w naszym kraju zdarzało się, że pożar rozprzestrzeniający się na ścianie zewnętrznej, wspomagany aktywnie przez płonące ocieplenie, przenosił się na wyższą kondygnację. Przykładem jest pożar budynku mieszkalnego w Poznaniu, opisany w publikacji mgr inż. Piotra Guzewskiego „Podpalenie elewacji ze styropianu samogasnacego w budynku zamieszkania zbiorowego“ (Zeszyt 1 Wydawnictwia Polskiego Towarzystwa Ekspertów Dochodzeń Popożarowych, Poznań 2012). KONTAKT Stowarzyszenie Producentów Wełny Mineralnej: Szklanej i Skalnej ul. Mokotowska 4/6 lok. 308 00-641 Warszawa tel. 790 46 46 38 [email protected], www.miwo.pl 92 Rzadko słyszy się o takich zdarzeniach, ale są ku temu powody. Świadków jest najczęściej niewielu, pożar trwa krótko, a gdy zdarzył się w obiekcie wykorzystywanym komercyjne, jego właściciel nie jest zainteresowany rozgłaszaniem informacji, obawiając się utraty zaufania klientów do bezpieczeństwa danego budynku. Szczęśliwie, dotychczas w Polsce takie zdarzenia nie pociągnęły za sobą ofiar. Ale tak się już zdarzało za granicą i wtedy wiadomości o pożarach stają się publiczne. Miało to miejsce np. kilka lat lata temu w węgierskim Miskolcu (3 ofiary śmiertelne) czy w 2011 r. w Dijon we Francji (8 ofiar), nie mówiąc o katastrofalnych w skutkach pożarach, jakie miały miejsce w Chinach w 2009 i 2010 r. (po kilkadziesiąt ofiar śmiertelnych), przy czym te ostatnie zdarzały sie jeszcze na etapie realizacji ociepleń, gdy palne izolacje znajdowały się na rusztowaniach i ścianach, nieosłonięte choćby cienką warstwą tynku. Sprzedawane w Polsce zestawy do wykonywania ociepleń produkowane i wprowadzane do obrotu na podstawie aprobat krajowych AT lub europejskich ETA muszą być stosowane zgodnie z krajowymi przepisami. W europejskich aprobatach technicznych właściwości ogniowe ociepleń opisane są poprzez klasy reakcji na ogień zestawu i komponentów, zgodne z PN-EN 13501-1, czyli tzw. euroklasy. Przepisy polskie odnoszą określenia dotyczące stopnia rozprzestrzeniania ognia przez ściany zewnętrzne do polskiej normy PN-90/B‑02867 „Ochrona przeciwpożarowa budynków. Metoda badania stopnia rozprzestrzeniania ognia przez ściany”. Dlatego zestawy według ETA powinny być dodatkowo przebadane i mieć oddzielnie uzyskaną klasyfikację w zakresie stopnia rozprzestrzeniania ognia. Zestawy, w których skład wchodzą wyłącznie materiały niepalne, czyli o wysokich klasach reakcji na ogień według PN-EN 13501-1, w tym izolacja cieplna ze skalnej wełny mineralnej, odpowiadają określeniom „nierozprzestrzeniające ognia” – bez potrzeby badania całych rozwiązań. Nie trzeba ich badać na NRO, bo te odbywają się w warunkach znacznie łagodniejszych niż badania niepalności. Badanie NRO może przejść również wiele zestawów ETICS, zawierających składniki o niskich klasach reakcji na ogień, w tym izolacje o klasie reakcji na ogień E. Jednak niezwykle istotnym elementem tej klasyfikacji jest zakres jej zastosowania. Raport klasyfikacji dokładnie wskazuje, dla jakich konkretnych składników, przy jakich grubościach, gęstościach, zużyciu i przy jakich reżimach technologicznych oraz detalach konstrukcyjnych, klasyfikacja jest ważna. Przestrzeganie zapisów zawartych w raporcie klasyfikacyjnym i wykonywanie ociepleń w sposób, w jaki zostały wykonane elementy próbne do badań, jest kluczowe dla zapewnienia, że wykonane w rzeczywistości ocieplenie zawierające palne składniki, ma właściwości ogniowe nie gorsze niż wynika to z uzyskanej klasyfikacji. Błędy popełniane przy wykonywaniu ociepleń i ich konsekwencje zostały opisane w pkt 8.3 Instrukcji ITB 447/2009 dotyczącej zasad projektowania i wykonywania ETICS: „decydujący wpływ na rozprzestrzenianie ognia po fasadach ma jakość wykonania, w tym …. równość i płaskość powierzchni, ponieważ podczas pożaru w przestrzeni pomiędzy podłożem a ociepleniem możliwa jest penetracja gorących produktów spalania; aby uniknąć zjawisk opisanych wyżej, klej powinien być nakładany metodą pasmowo-punktową z zapewnieniem ciągłości pasma kleju wzdłuż krawędzi każdej płyty izolacyjnej, warstwa zbrojona musi zawierać przewidzianą ilość zaprawy klejącej, siatka ma mieć wymagane zakłady i nie może być rozciągana. W przypadku ociepleń ze styropianem szczególnie ważna jest dokładność wykonania obróbki wszystkich otworów (ościeży). Niedokładności powodują uszkodzenie warstwy klejowej z tynkiem – swobodny dostęp ognia do palnego rdzenia. Zaleca się stosowanie w tych miejscach podwójnej warstwy siatki lub tzw. siatki pancernej. Niedopuszczalne jest stosowanie elementów różnych nr 6/2016 systemów oraz wykorzystywanie materiałów niewiadomego pochodzenia. (…) BEZPIECZEŃSTWO POŻAROWE ELEMENTÓW BUDOWLANYCH Z ETICS W PRZEPISACH TECHNICZNO ‑BUDOWLANYCH Wymagania bezpieczeństwa pożarowego budynków zawarte są w Dziale VI Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, wraz z późniejszymi zmianami. Znajdujące się w nich wymagania mogą się odnosić do właściwości poszczególnych materiałów i wyrobów, właściwości ogniowych całych rozwiązań i elementów, w które te wyroby są wbudowane. Ocieplenia mają wpływ na klasyfikację w zakresie stopnia rozprzestrzeniania ognia ścian i stropów. Mogą również wpływać na klasyfikację odporności ogniowej tych elementów. Ściany zewnętrzne budynków powinny odpowiadać odpowiednim określeniom dotyczącym rozprzestrzeniania ognia, zdefiniowanym w § 208 a Rozporządzenia. Wykazanie się przez ocieplone przegrody odpowiednią klasyfikacją w zakresie „nierozprzestrzeniania ognia” dotyczy wszystkich budynków podlegających klasyfikacji pożarowej oraz jest potrzebne do zachowania minimalnych odległości pomiędzy budynkami z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe. Dopuszczona jest jako minimalna odległość 8 m jest, ale tylko pod warunkiem, że ocieplenia ścian zewnętrznych obu sąsiadujących budynków odpowiadają określeniu „nierozprzestrzeniające ognia” NRO. Jeżeli choć jedna ze ścian nie spełnia tego warunku, odległość musi być zwiększona o 50%, a gdy obie – nawet o 100%. To ważny argument, by unikać ociepleń „składaków”, o niesprawdzonych i nieudokumentowanych właściwościach, bez potwierdzonej klasyfikacji NRO. W wielu sytuacjach NRO to zbyt mało, by ograniczyć ryzyko i przepisy techniczno-budowlane wymagają niepalności całego ocieplenia. Dotyczy to ociepleń: »» budynków, usytuowanych w granicy działki, dla których ściana zewnętrzna jest ścianą oddzielenia przeciwpożarowego (§ 232 ust. 1), »» stropów stanowiących oddzielenia przeciwpożarowe (§ 232 ust. 1), »» ścian zewnętrznych budynku, powyżej wysokości 25 m (§ 216 ust. 8). Wymaganie niepalności ocieplenia w praktyce oznacza, że izolację cieplną w tych rozwiązaniach stanowi wełna mineralna. Przy okazji, warto rozprawić się z mitem o kilkukrotnych różnicach w cenie ociepleń na bazie styropianu i wełny mineralnej. Jeżeli nawet ceny płyt fasadowych z wełny i styropianu różnią się 1,5–2,5-krotnie, to w całym gotowym ETICS wpływ kosztu droższej izolacji zmniejsza się średnio do 25%, a różnica wyrażona w wartościach bezwzględnych może wynieść zaledwie kilkanaście zł/m2 ocieplenia. Jest kwestią decyzji, czym kierujemy się wybierając określony system. Warto uwzględniać fakt, że istnieje ogromny wybór rozwiązań, a rynkowa oferta firmowych zestawów ociepleń jest wielka i zróżnicowana, zarówno jeśli chodzi o właściwości użytkowe, wygląd, jak i trwałość. Jeżeli ma się na uwadze względy bezpieczeństwa, warto poszukać dobrych ofert na ocieplenie z izolacją z wełny mineralnej. Często można zrealizować w tej samej cenie ocieplenie na droższej wełnie niż tańszym styropianie, decydując się np. na tańszy tynk, równie trwały, jak i droższy. n PROMOCJA .com.pl nr 6/2016 93 Prawo, ekonomia, rynek Maria Dreger, ekspert PREZENTACJA MIWO – Stowarzyszenia Producentów Wełny Mineralnej: Szklanej i Skalnej REAKCJA NA OGIEŃ WYROBÓW BUDOWLANYCH – PYTANIA I ODPOWIEDZI Każda klasyfikacja jest czymś umownym, również ta dotycząca reakcji na ogień. Jest ściśle związana z poziomem rozwoju technologii budowlanych, charakterem powszechnie stosowanych materiałów i elementów, które podlegają ocenie, oraz technik laboratoryjnych, jakie są do dyspozycji. Klasy reakcji na ogień odnoszą się do określonych, ściśle zdefiniowanych scenariuszy odziaływania ognia, odzwierciedlonych w procedurach badań, a służą przede wszystkim sprawdzeniu formalnej zgodności z przepisami sformułowanymi w sposób opisowy. Natomiast by na ich podstawie móc wyciągać szersze wnioski, potrzebne np. w projektowaniu ochrony ppoż. z wykorzystaniem metod inżynierii bezpieczeństwa pożarowego, gdy przepisy zawierają wymagania użytkowe, samo mechaniczne posługiwanie się klasami może nie wystarczyć. Niezbędne staje się rozumienie zasad i warunków, w jakich są uzyskiwane. Przybliżeniu tych zagadnień mają służyć odpowiedzi na najczęstsze pytania dotyczące klasyfikacji reakcji na ogień wyrobów i elementów budowlanych. Czy klasyfikacja „reakcja na ogień” znaczy to samo, co „odporność ogniowa” albo „odporność na ogień”? Nie. Chociaż zarówno „reakcja na ogień”, jak i „odporność ogniowa” są klasyfikacjami ogniowymi, to jednak są to dwie różne klasyfikacje. Każda z nich niesie za sobą inne informacje, które się nie zastępują, a jedynie uzupełniają. „Reakcja na ogień” dotyczy wyrobów budowlanych, czasem całych rozwiązań i elementów, ich zachowania się pod wpływem ognia. Wskazuje czy/i w kontakcie z jak dużym ogniem wyroby zapalają się, palą, jak szybko to następuje, ile wydzielają przy tym ciepła, czy wytwarzają płonące krople i jak dużo dymu towarzyszy ich spalaniu. 94 Pożar budynku mieszkalnego w Warszawie przy ul. Jaktorowskiej, marzec 2011 r. System ocieplenia z użyciem styropianu samogasnącego, stosowany do ocieplania budynku średnio wysokiego, musiał mieć klasyfikację NRO, ale w konkretnych rzeczywistych warunkach rozprzestrzenił ogień FOT. 1. Wszystkie te zjawiska mogą mieć wpływ na możliwość wystąpienia i przebieg pożaru. „Odporność ogniowa” pokazuje, przez ile minut podczas pożaru rozwiniętego elementy budowlane zachowują swoje właściwości użytkowe, w tym – nośność („R”) oraz zdolność do ograniczania rozprzestrzeniania się pożaru rozwiniętego poza obszar wydzielony przegrodami budowlanymi (szczelność ogniową „E” i izolacyjność ogniową „I”). Jakie są podstawowe klasy „reakcji na ogień” wyrobów budowlanych? Każdy wyrób budowlany, z wyjątkiem posadzek1) i wyrobów liniowych2), może uzyskać jedną z klas: A1, A2, B, C, D, E lub F, przy czym A1 oznacza najlepszą. Klasa A1 oznacza, że materiał lub wyrób nie przyczynia się do rozwoju pożaru, tzn. nie reaguje na oddziaływania termiczne rozwiniętego pożaru (temperatura 800°C i wyższe). Nawet w takich warunkach nie zapala się i nie wydziela ciepła ani dymu. Klasa A2 oznacza, że wyrób może w warunkach pożaru rozwiniętego wydzielać tylko nieznaczne ilości ciepła i dymu. Klasa B oznacza, że wyrób może się przyczyniać do rozwoju pożaru, ale w sposób ograniczony. Podczas badania w skali naturalnej, nawet przy źródle ognia o mocy cieplnej 300 kW (odpowiada płonącemu fotelowi), wyrób tej klasy nie wydziela aż tyle energii, by nastąpiło rozgorzenie. Klasa C oznacza, że podczas badania wyrobu w skali naturalnej, przy źródle ognia o mocy 100 kW (odpowiadającym płonącemu koszowi na śmieci wypełnionemu papierami) nie nastąpi rozgorzenie, ale gdy moc cieplna źródła ognia zwiększy się do 300 kW, rozgorzenie nastąpi. Klasa D oznacza, że podczas badania wyrobu w skali naturalnej rozgorzenie nastąpi nie wcześniej niż po 2. min, ale przed 10. min działania źródła ognia o mocy cieplnej 100 kW. Klasa E oznacza, że podczas badania w skali naturalnej rozgorzenie nastąpiłoby przy źródle ognia o mocy cieplnej 100 kW bardzo szybko, jeszcze przed upływem 2 min. Dlatego jedynym wymaganiem wobec wyrobów tej klasy jest, by próbka wyrobu poddana oddziaływaniu płomienia o intensywności mniej więcej palącej się zapałki nie spaliła się na długości większej niż 150 mm. Przy większym płomieniu lub podwyższonej temperaturze ogień może objąć większą część lub cały wyrób. Wyroby tej klasy mogą wydzielać duże ilości ciepła. Nie sprawdza się ich z uwagi na dymotwórczość, mogą wydzielać bardzo duże ilości toksycznego dymu. Euroklasy posadzek: A1fl, A2fl, Bfl, Cfl, Dfl, Efl, Ffl z dodatkowymi klasami s1, s2 Euroklasy wyrobów liniowych, czyli przewodów i izolacji cieplnych przewodów instalacyjnych: A1L, A2L, BL, CL, DL, EL, FL z dodatkowymi klasami s1, s2, s3 i d0, d1, d2. 1) 2) nr 6/2016 O CZYM UŻYTKOWNIK POWINIEN WIEDZIEĆ? Klasa reakcji na ogień deklarowana przez producenta stanowi obowiązkowy element oznakowania każdego wyrobu budowlanego i powinna być umieszczona albo na wyrobie, albo etykiecie, albo na opakowaniu. Normy wymagają, by klasa reakcji na ogień, towarzysząca znakowaniu CE, odnosiła się do samego wyrobu, a nie „wyrobu w konstrukcji”, ani „zastosowaniu końcowym”. Klasy reakcji na ogień wyrobów wykonanych z materiału tego samego rodzaju mogą się znacząco różnić w zależności od ich szczegółowego składu chemicznego, kompozycji, zastosowanego środka spieniającego, ilości i typu dodatków, retardantów, grubości wyrobu itd. budynki i ich usytuowanie (DzU z 2009 r. nr 56, poz. 461). Znajdują się w nim zasady przyporządkowania klas reakcji na ogień określeniom występującym w przepisach: palny, niepalny, niezapalny, trudnozapalny, łatwozapalny, niekapiący, samogasnący, intensywnie dymiący. 2 3 Zdjęcia z badań płyt warstwowych wg ISO 9705 i ISO 13784-1. Płyta warstwowa z izolacją cieplną o niskiej klasie reakcji na ogień może uzyskać wysoką klasę reakcji na ogień B-s2,d0 (NRO), ale podczas badań tej samej płyty w skali pełnej dochodzi do rozgorzenia już w 12. minucie, jak na zdjęciach FOT. 2–3. Klasa F oznacza, że wyrobu nie można zaliczyć nawet do klasy E, czyli może się bardzo łatwo zapalać oraz rozprzestrzeniać ogień na duże odległości i powierzchnie, nawet jeśli wyrób poddany jest mniejszym oddziaływaniom niż płomień zapałki. Wyroby, których nie poddano badaniom reakcji na ogień oznacza się, deklarując NPD „właściwości użytkowe nieustalone”. Co oznaczają symbole s1, s2 i s3 towarzyszące euroklasom od A2 do D? To dodatkowa klasyfikacja ze względu na wytwarzanie dymu (dymotwórczość), która wskazuje, jak dużo dymu i jak szybko wydziela go spalający się wyrób: s1 oznacza mało, s2 – średnio, s3 – dużo. Co oznaczają symbole d0, d1 lub d2 towarzyszące euroklasom od A2 do E? To dodatkowa klasyfikacja ze względu na wytwarzanie płonących kropli i cząstek, która wskazuje, czy i ile płonących kropli i cząstek wydziela spalający się wyrób: d0 – wcale, d1 – średnio, d2 – dużo. Czy wszystkie wyroby budowlane poddaje się identycznym badaniom w celu określenia ich reakcji na ogień? Wyroby o tej samej klasie reakcji na ogień są badane tak samo. Jednak z różnymi klasami związane są różne badania, odpowiadające różnym poziomom ekspozycji. Im wyższa klasa reakcji na ogień, tym warunki badania surowsze, tzn. oddziaływanie ognia większe, a kryteria trudniejsze do spełnienia. W praktyce wyroby klas najniższych bada się płomieniem takim jak zapalniczki, a najwyższych – w warunkach i przy temperaturach pożarowych. Jak porównać klasy reakcji na ogień, popularnie euroklasy, z wymaganiami wynikającymi z przepisów techniczno-budowlanych? Należy posłużyć się zapisami załącznika nr 3 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 marca 2009 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać nr 6/2016 Czym są określenia (i klasyfikacje) dotyczące rozprzestrzeniania ognia? „Rozprzestrzenianie ognia” jest specyficzną odmianą reakcji na ogień, tradycyjną polską oceną zachowania się pod wpływem ognia elementów budowlanych, poddanych działaniu znormalizowanego płonącego przedmiotu. Gdzie można znaleźć podstawowe definicje określeń dotyczących rozprzestrzeniania ognia? Znajdują się one w § 208.a rozporządzenia w sprawie warunków technicznych (WT), jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie oraz w załączniku 3 do WT. Co oznacza określenie „NRO”? „NRO” oznacza, że założony w normach poziom oddziaływania nie powoduje, że wyrób rozprzestrzenia ogień według określonych kryteriów normowych. Uwaga: badanie stopnia rozprzestrzeniania ognia dotyczy obecnie tylko ścian zewnętrznych poddanych oddziaływaniom ognia od strony zewnętrznej budynku. W odniesieniu do materiałów i elementów stosowanych wewnątrz budynku, w tym ścian zewnętrznych przy działaniu ognia od wnętrza budynku, klasy reakcji na ogień w pełni zastąpiły klasyfikację dotyczącą stopnia rozprzestrzeniania ognia. Czy element budowlany sklasyfikowany jako nierozprzestrzeniający ognia (NRO) może silnie rozprzestrzeniać ogień? Tak, jest to możliwe, jeżeli element będzie wystawiony na silniejsze działanie ognia niż oddziaływania normowe. Jakie to są sytuacje? Dzieje się tak wtedy, gdy przy elemencie pojawi się źródło ognia większe niż w badaniu, a w skład elementu wchodzą materiały o niskiej klasyfikacji z uwagi na reakcję na ogień, nawet jeżeli są osłonięte niepalnymi warstwami zewnętrznymi. Jaką informację techniczną niesie określenie „element nierozprzestrzeniający ognia”? Określenie to jest mylące. Ma znaczenie wyłącznie formalne. Klasyfikację NRO może mieć np. ściana z płyt warstwowych, w których w okładzinach z blachy znajduje się rdzeń z materiału klasy E. Klasę NRO ma także, z definicji, ściana betonowa. Klasa rozprzestrzeniania ognia w obu wypadkach jest taka sama, a efekty działania na nie ognia mogą być skrajnie różne. n 95 Katalog firm 96 Aquapol Polska CPV 97Astat 96Ataszek 96Austrotherm [B] 96Baumit 96 Bosite Polska 97 BSW Polska [D] 97 Dryvit Systems USA [E] 97 Etex Building Materials Polska [F] 97Fakro [G] 97Getzner 97 Griltex Polska AQUAPOL POLSKA CPV Generalny przedstawiciel w Polsce bezinwazyjne osuszanie murów www.aquapol.pl [email protected] tel./faks: 74 664 71 30/31 Świebodzice BAUMIT zaprawy, tynki, produkty do renowacji zabytków, kleje i zaprawy szpachlowe, wyprawy wierzchnie, systemy ociepleń www.baumit.com [email protected] tel.: 71 358 25 00 [I] 97 Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego 98Izolex 98Izolmat 98Izopol 98Izoterma [K] 98Kerakoll 98K-FLEX 98Kingspan 98Knauf 98 Knauf Bauprodukte 98 Knauf Industries 98 Knauf Insulation 98Koelner 98 Korff Isolmatic 98 Kreisel – Technika Budowlana [L] 98Leister [M] 98Mapei 98Marbet 98 Marma Polskie Folie 98Metalpur [N] 99 Natural Chemical Products 99 NMC Polska 99 Nordiska Ekofiber Polska [O] 99Oknoplast [P] 99 Paroc Polska 99 PCC Prodex 99 Promat TOP [R] 99Remmers 99 Rockwool Polska 99 Ruukki Polska [S] 99Saint-Gobain Construction Products Polska 100 Schomburg Polska 100Siniat 100Steico 100 Steinbacher Izoterm 100 Stepan Polska 100Sto 100Styropmin [T] 100 Thermaflex Izolacji 100 Tikal Polska [U] 100 Ursa Polska [W] 100Webac 100 Werner Janikowo [X] 100 Xella – SILKA, YTONG 96 Wrocław REKLAMA 97Izohan Austrotherm Sp. z o.o. Oświęcim www.austrotherm.pl [email protected] tel.: 33 844 70 33–36 REKLAMA materiały termoizolacyjne ze styropianu i polistyrenu ekstrudowanego oraz sztukateria elewacyjna PROMOCJA [A] A–B nr 6/2016 A B–F G–I Regufoam® | Regupol® on your wavelength WWW.GETZNER.COM Technika antywibracyjna KOMPLEKSOWE ROZWIĄZANIA Z DZIEDZINY WIBROAKUSTYKI • maty wibroizolacyjne • wibroizolatory • izolacje akustyczne posadzek Izolacja dźwiękowa jastrychów i posadzek Izolacje od drgań fundamentów budynków Dane do kontaktu: BSW Polska • [email protected] tel. 660 506 696 www.bsw-wibroakustyka.pl REKLAMA REKLAMA Materiały do ochrony przed drganiami DRYVIT SYSTEMS USA [email protected] Tel. 606 704 049 GRILTEX Polska systemy ociepleń na styropianie i wełnie mineralnej, zaprawy, tynki, farby www.dryvit.pl tel.: 22 358 28 00, linia ulgowa: 801 379 848 Warszawa ETEX BUILDING MATERIALS POLSKA dachówki cementowe, płytki dachówkowe z włóknocementu, dachówki ceramiczne, płyty elewacyjne z włóknocementu www.ebmpolska.pl tel.: 32 624 95 00 Uszczelnienia geomembranami www.griltex.pl [email protected] tel.: 61 655 37 51 Złotkowo k. Poznania Olkusz FAKRO okna dachowe www.fakro.pl [email protected] tel.: 18 444 04 44 Folie i geosyntetyki INSTYTUT MECHANIZACJI BUDOWNICTWA I GÓRNICTWA SKALNEGO materiały termoizolacyjne i hydroizolacyjne: testy, badania, aprobaty i certyfikaty Nowy Sącz www.imbigs.pl [email protected] tel.: 32 258 13 73 oddział w Katowicach IZOHAN REKLAMA PROMOCJA hydroizolacje, systemy dociepleń, środki do renowacji i odgrzybiania zawilgoconych budowli, masy naprawcze i ochronne dla drogownictwa, posadzki, fugi i kleje do płytek ceramicznych nr 6/2016 www.izohan.pl [email protected] tel.: 58 781 45 85 Gdynia 97 Katalog firm K L–M IZOLEX hydroizolacje bitumiczne, polimerowe, epoksydowe; uszczelniacze hybrydowe i bitumiczne; roztwory gruntujące; system naprawy i ochrony betonu PCC; kleje do płytek; dodatki do betonów; wyroby betonowe ul. Styropianowa 1 96-320 Mszczonów, Adamowice tel.: +48 46 857 06 17 faks: +48 46 857 06 11 [email protected] www.styropianknauf.pl IZOLMAT papy asfaltowe, dyspersyjne, masy asfaltowo-kauczukowe, termoizolacyjne płyty warstwowe, lepik asfaltowy na gorąco www.izolmat.com.pl [email protected] tel.: 58 301 82 61 Gdańsk-Orunia REKLAMA Skarszewy Styropian fasadowy, styropian dach/podłoga, styropian laminowany papą, płyty do ogrzewania podłogowego, izolacja fundamentów, izolacja garaży i parkingów KNAUF systemy suchej zabudowy, tynki gipsowe, masy szpachlowe, wylewki www.knauf.pl [email protected] tel.: 22 572 51 00 Warszawa IZOPOL pokrycia dachowe i fasadowe z płyt falistych włóknisto-cementowych, włóknisto ‑cementowe akcesoria wykończeniowe www.izopol.pl [email protected] tel.: 61 415 43 30 Trzemeszno IZOTERMA otuliny z twardej pianki poliuretanowej, izolacje termiczne i akustyczne metodą natrysku poliuretanowego www.izoterma.pl tel.: 62 592 63 00 Przygodzice k. Ostrowa Wlkp. KERAKOLL środki do przygotowania podłoży, materiały wykończeniowe, zaprawy, spoiny, materiały uszczelniające, hydroizolacje www.kerakoll.com [email protected] tel.: 42 225 17 00 Rzgów KNAUF BAUPRODUKTE środki gruntujące, systemy dociepleń, w tym klej zbrojony z włóknem, klej do styropianu, tynki mineralne, akrylowe, silikonowe, silikatowe, farby; kleje do płytek, masy samopoziomujące, fugi, silikony, gotowe masy, gładzie szpachlowe, zaprawy tynkarskie, szpachlówki cementowo ‑wapienne, środki czyszczące i pielęgnujące, tynki cementowo-wapienne www.knauf-bauprodukte.pl [email protected] tel.: 22 369 56 00 produkty z wełny szklanej i wełny kamiennej Warszawa KOELNER www.k-flex.pl [email protected] tel.: 63 288 02 00 www.koelner.com.pl tel.: 71 326 01 00 Gdynia MARBET obejmy zimnochronne do zastosowania w chłodnictwie oraz klimatyzacji, otuliny i maty kauczukowe, izolacje techniczne rurociągów cieczy i gazów, izolacje budowlane z granulatu wełny mineralnej, paroszczelna izolacja wewnętrzna ścian Wojnarowice KREISEL – TECHNIKA BUDOWLANA systemy płyt warstwowych dla budownictwa www.kingspan.pl [email protected] tel.: 48 378 31 00 www.kreisel.com.pl [email protected] tel.: 61 846 79 00 98 Lipsko materiały termo- i hydroizolacyjne, wykończeniowe www.marbet.com.pl tel.: 33 812 71 00 Bielsko-Biała MARMA POLSKIE FOLIE preparaty gruntujące, farby elewacyjne i wewnętrzne, spoiny, silikony, masy do izolacji przeciwwilgociowych, izolacje bitumiczne, zaprawy, kleje, gipsy, gładzie, systemy dociepleń KINGSPAN Warszawa Wrocław KORFF ISOLMATIC www.korff.pl tel. 71 390 90 99 produkty do montażu płytek ceramicznych i kamienia naturalnego, produkty do montażu wykładzin elastycznych i tekstylnych, domieszki do betonów i zapraw, środki do naprawy betonu, preparaty gruntujące, zaprawy do ociepleń zewnętrznych ścian budynków, zaprawy do renowacji i osuszania murów, farby de koracyjno‑ochronne, produkty do montażu posadzek drewnianych www.mapei.pl [email protected] tel.: 22 595 42 00 systemy zamocowań K-FLEX izolacje techniczne z kauczuku syntetycznego do: chłodnictwa, klimatyzacji, wentylacji, ogrzewnictwa, instalacji sanitarnych, przemysłowych, chemicznych, instalacji gazów technicznych, materiały do walki z hałasem i innych wszechstronnych zastosowań akustycznych oraz zabezpieczenia przeciwpożarowe Autoryzowany dystrybutor w Polsce: Heisslufttechnik Flocke Sp. z o.o. ul. ks. W. Siwka 13, 40-306 Katowice tel.: 32 209 1202 www.heisslufttechnik.pl MAPEI Rogowiec KNAUF INSULATION www.knaufinsulation.pl tel.: 22 369 59 00 REKLAMA www.izolex.pl [email protected] tel.: 58 588 22 24 KNAUF Industries Polska Sp. z. o.o. Poznań folie dla budownictwa, folie ogrodnicze, folie przemysłowe, siatki poliolefinowe www.marma.com.pl [email protected] tel.: 17 850 66 00 Rzeszów METALPUR termoizolacje, hydroizolacje: poliuretan www.metalpur.com.pl tel.: 52 374 87 33 Bydgoszcz nr 6/2016 N O–R R–S ROCKWOOL POLSKA materiały izolacyjne z wełny mineralnej www.rockwool.pl [email protected] tel.: 68 385 02 50 Cigacice RUUKKI POLSKA 6<67(0< 32/,85(7$12:( PLQGRSU]HP\VïX ľEXGRZODQHJR ľWHUPRL]RODF\MQHJR ľPRWRU\]DF\MQHJR ľJöUQLF]HJR RUD]VSRUWXLUHNUHDFML produkty do izolacji termicznej i akustycznej z niepalnej wełny mineralnej szklanej i skalnej do zastosowania w budownictwie i przemyśle, folie i akcesoria REKLAMA XO$UWHPLG\ :DUV]DZD WHO SURGH[#SFFHX marka Weber www.oknoplast.com.pl [email protected] tel.: 12 279 71 71 Ochmanów PROMOCJA PAROC POLSKA izolacje budowlane i techniczne z wełny mineralnej www.paroc.pl [email protected] tel.: 61 468 21 90 Trzemeszno chemia budowlana, pianka polietylenowa PROMAT TOP NMC POLSKA izolacje techniczne na bazie polietylenu do zastosowań sanitarno-grzewczych oraz z kauczuku syntetycznego do zastosowań w systemach wentylacji i klimatyzacji, izolacje z kauczuku syntetycznego EPDM do systemów solarnych www.nmcinsulation.eu [email protected] tel.: 32 373 24 40 Zabrze NORDISKA EKOFIBER POLSKA termoizolacje www.ekofiber.com.pl [email protected] tel.: 41 331 28 16 Kielce nr 6/2016 www.isover.pl [email protected] tel.: 32 339 63 00 faks: 32 339 64 44 infolinia: 800 163 121 ZZZSFFSURGH[HX okna i drzwi z PVC, okna aluminiowe, dodatki okienne Bydgoszcz Żyrardów marka ISOVER OKNOPLAST www.ncp.com.pl tel.: 52 345 06 03 www.ruukki.pl infolinia: 801 11 33 11 SAINT-GOBAIN CONSTRUCTION PRODUCTS POLSKA 3&&3URGH[6S]RR NATURAL CHEMICAL PRODUCTS systemy lekkiej obudowy, rozwiązania dotyczące hal i fasad, płyty warstwowe, konstrukcje stalowe, systemy pokryć dachowych, profile dachówkowe, trapezowe i faliste, metalowe systemy rynnowe, profile zimnogięte produkty do biernej ochrony przeciwpożarowej w budownictwie lądowym www.promattop.pl [email protected] tel.: 22 212 22 80 Warszawa REMMERS ochrona budowli: uszczelnianie i renowacja, systemy tynków mineralnych, systemy powłok barwnych i tynków żywicznych, ochrona i renowacja elewacji, naprawa betonu, posadzki żywiczne, produkty do układania płytek, farby i tynki wewnętrzne, masy i taśmy dylatacyjne, pianki montażowe, konserwacja dachów, domieszki i środki antyadhezyjne www.remmers.pl tel.: 61 816 81 00 Tarnowo Podgórne produkty do elewacji, systemy ociepleń, tynki dekoracyjne, farby elewacyjne, produkty do układania płytek, podkłady podłogowe, posadzki dekoracyjne i przemysłowe, zaprawy murarskie i fugi do cegieł klinkierowych, zaprawy do wyrównywania i napraw; materiały Weber w technologii Deitermann do naprawy i ochrony żelbetu, izolacje i uszczelnianie obiektów budowlanych (fundamenty, baseny, zbiorniki wodne, oczyszczalnie ścieków, balkony, tarasy, pomieszczenia mokre, szczeliny dylatacyjne), uszczelnianie i konserwacja powłok dachowych www.netweber.pl, www.weberfloor.pl [email protected] tel.: 22 589 85 80 faks: 22 589 85 89 infolinia: 801 620 000 marka Weber Leca® keramzyt do zastosowań w izolacjach cieplnych, akustycznych i radiestezyjnych; w wypełnieniach stropów, drenażach, geotechnice, ogrodnictwie, rolnictwie, ochronie środowiska; do produkcji pustaków i bloczków, do lekkich betonów i zapraw ciepłochronnych www.netweber.pl [email protected] tel.: 58 772 24 10–11 faks: 58 772 24 19 infolinia: 801 620 000 Gniew 99 Katalog firm S–T T–X Kreatywne rozwiązania dla Ciebie Aromatyczne poliole poliestrowe oraz systemy poliuretanowe do wytwarzania: płyt warstwowych metodą ciągłą izolacji dachów i ścian metodą natrysku izolacji technicznych steinbacher izoterm sp. z o.o. 05-152 Czosnów, ul. Gdańska 14, Cząstków Mazowiecki tel. +48 (22) 785 06 90, fax +48 (22) 785 06 89 www.steinbacher.pl, [email protected] REKLAMA Zastosowanie: fundamenty, ściany piwnic, cokoły, dachy płaskie odwrócone, tarasy, parkingi, podłogi, fasady STEPAN POLSKA Sp. z o.o. ul. Urazka 8 a,b,c, 56-120 Brzeg Dolny tel.: 71 66 66 001, faks: 71 66 66 009 [email protected] www.stepan.com REKLAMA steinodur® PSN płyty termoizolacyjno-drenażowe steinodur® UKD płyty termoizolacyjne z polistyrenu Zastosowanie: dachy płaskie odwrócone, dachy zielone, tarasy, patio, parkingi, podłogi, ściany piwnic steinothan® 107 płyty termoizolacyjne z twardego poliuretanu Zastosowanie: dachy płaskie i spadziste, fasady, ogrzewanie podłogowe steinonorm® 300 otuliny z miękkiej pianki poliuretanowej Zastosowanie: izolacja stalowych i miedzianych rurociągów centralnego ogrzewania, ciepłej i zimnej wody w budynkach mieszkalnych, administracyjnych i przemysłowych steinonorm® 700 otulina z twardej pianki poliuretanowej Zastosowanie: izolacja rurociągów i urządzeń ciepłowniczych usytuowanych w budynkach, piwnicach, kanałach (np. węzły ciepłownicze, kotłownie, ciepłownie itp.) oraz izolacja rurociągów i urządzeń w sieciach napowietrznych STEINBACHER IZOTERM pakery iniekcyjne, profesjonalne pompy iniekcyjne, osprzęt do prac iniekcyjnych, autoryzowany serwis do pomp i urządzeń iniekcyjnych, szkolenia i pokazy www.tikal.pl www.iniekcje.pl [email protected] tel.: 71 333 78 46 wwww.steinbacher.pl [email protected] tel.: 22 785 06 90 faks: 22 785 06 89 mineralna wełna szklana, polistyren ekstrudowany, otuliny na rury Zastosowanie: izolacja termiczna rurociągów centralnego ogrzewania, ciepłej i zimnej wody, przewodów klimatyzacyjnych, wentylacyjnych oraz solarnych, w budynkach mieszkalnych, administracyjnych i przemysłowych www.ursa.pl tel.: 32 262 20 73 Dąbrowa Górnicza STO Uszczelnienia budowlane i renowacja budownictwa Klejenie okładzin ceramicznych i z kamienia naturalnego/Jastrychy Budownictwo inżynieryjne Ochrona powierzchni Dodatki i domieszki do betonu Schomburg Polska Sp. z o.o. ul. Sklęczkowska 18a 99-300 Kutno Tel.: 24 254 73 42 [email protected] www.schomburg.pl SINIAT systemy suchej zabudowy www.siniat.pl info NIDA: 801 11 44 77 Warszawa www.webac.pl [email protected] tel./faks: 22 672 04 76, 22 616 04 76 Warszawa WERNER JANIKOWO papy zgrzewalne, dachówki bitumiczne, systemy dachowe www.wernerpapa.pl [email protected] tel.: 95 742 74 00 Warszawa Gorzów Wlkp. STYROPMIN XELLA – SILKA, YTONG płyty styropianowe: standardowe, pasywne, akustyczne, do ogrzewania podłogowego, perymetryczne, ekstrudowane oraz ognioodporne; spadki dachowe; polimerowo‑cementowe zaprawy klejowo‑szpachlowe, wodno-asfaltowo-lateksowe emulsje anionowe bloczki z betonu komórkowego YTONG, bloki wapienno-piaskowe SILKA, bloczki YTONG MULTIPOR, bloczki YTONG ENERGO, nadproża, płyty stropowe i dachowe, elementy uzupełniające www.xella.pl www.budowane.pl infolinia: 29 767 03 60, 801 122 227 www.styropmin.pl [email protected] tel.: 25 675 15 00 faks: 25 675 28 40 Warszawa Łochów materiały izolacyjne z drewna, belki dwuteowe, materiały izolacyjne z konopi, tworzywa drzewne 100 żywice iniekcyjne oraz systemy powierzchniowego zabezpieczania i naprawy podłoży mineralnych www.sto.pl [email protected] tel.: 22 511 61 00/02 STEICO www.steico.com [email protected] tel.: 67 356 09 99 WEBAC systemy ociepleń elewacji: na styropianie i wełnie mineralnej, systemy wentylowane, podwieszane; tynki i farby elewacyjne i do wnętrz; dekoracyjne powłoki ścienne do wnętrz; systemy akustyczne i akustyczne powłoki sufitowe i ścienne; elementy architektoniczne i sztukaterie z Verofillu; specjalna oferta do obiektów zabytkowych; systemy do ochrony betonu; powłoki posadzkowe THERMAFLEX IZOLACJI izolacje techniczne: spieniony polietylen www.thermaflex.com.pl [email protected] tel.: 74 858 96 66 Czarnków Żarów PROMOCJA Wrocław URSA POLSKA Cząstków Mazowiecki steinwool® otulina izolacyjna z wełny mineralnej REKLAMA TIKAL POLSKA materiały z polistyrenu i poliuretanu do izolacji przegród budowlanych oraz do izolacji rurociągów w instalacjach ciepłowniczych, chłodniczych, wodociągowych, klimatyzacyjnych i wentylacyjnych nr 6/2016 W poprzednich numerach OSTATNIO OPUBLIKOWANE 5/2016 3/2016 Michał Babiak, „Wapno hydratyzowane jako modyfikator asfaltów stosowanych do produkcji materiałów hydroizolacyjnych” Leszek Dulak, Artur Nowoświat, „Akustyka architektoniczna – warunki pogłosowe i zrozumiałość mowy” Bronisław Gosowski, „Problemy projektowe i wykonawcze związane z obudową z płyt warstwowych (cz. 3). Projektowanie paneli warstwowych oraz połączeń” Leszek Danecki, Grzegorz Czapiewski, Elżbieta Wardzińska, Barbara Szczepaniak, Leszek Majewski, „Opracowanie technologii wytwarzania hybrydowego materiału termoizolacyjnego będącego kompozytem styropianu i włókien pochodzących z recyklingu” Robert Kotwas, „Bezpieczeństwo pożarowe w instalacjach sanitarnych” Marzena Najduchowska, „Tynki renowacyjne – właściwości i zastosowanie” Krzysztof Pawłowski, „Analiza rozwiązań materiałowych ścian zewnętrznych i ich złączy w świetle aktualnych wymagań cieplnych” Maciej Rokiel, „Tynki specjalistyczne: renowacyjne i ofiarne” Elżbieta Urbańska-Galewska, Dariusz Kowalski, „Wymagania stawiane lekkiej obudowie” Damian Żabicki, „Penetrujące materiały hydroizolacyjne” Bronisław Gosowski, „Problemy projektowe i wykonawcze związane z obudową z płyt warstwowych (cz. 1). Badania nośności zginanych paneli (płyt) warstwowych” Piotr Jermołowicz, „Geomembrany HDPE i geosyntetyki towarzyszące (cz. 3). Rzeczywiste przypadki na budowie” Artur Miros, „Stabilność własności termoizolacyjnych materiałów organicznych do izolacji przemysłowych” Michał Musiał, „Rozwiązania konstrukcyjne budynków z dachami płaskimi” Maciej Rokiel, „Specjalistyczne tynki i systemy do ochrony elewacji/przegród – wybrane zagadnienia” Przegląd izolacji typu PUR/PIR Maria Wesołowska, „Rola zaprawy murarskiej w kształtowaniu integralności muru licowego” Przegląd systemów i technologii ochrony przeciwpożarowej 4/2016 Janusz Bochenek, „Kryteria wyboru wykonawcy robót budowlanych stosowane w przetargach publicznych na przykładzie wybranych krajów Unii Europejskiej w świetle nowych dyrektyw unijnych” Bronisław Gosowski, „Problemy projektowe i wykonawcze związane z obudową z płyt warstwowych (cz. 2). Badania nośności połączeń paneli warstwowych z konstrukcją wsporczą” Zygmunt Matkowski, Józef Adamowski, „Materiały do wykonywania warstw hydroizolacyjnych w dachach płaskich” Maciej Rokiel, „Ochrona elewacji/przegród – tynki wapienne i trasowe stosowane w renowacji” Zofia Szweda, „Przyczyny uszkodzeń okładzin ceramicznych oraz metody zapobiegania” 2/2016 Leszek Dulak, Artur Nowoświat, „Izolacyjność akustyczna – parametry i wskaźniki” Andrzej Dylla, Krzysztof Pawłowski, Paulina Rożek, „Analiza metody obliczania strat ciepła do gruntu z wykorzystaniem normy PN-EN ISO 14683:2008” Piotr Jermołowicz, „Geomembrany HDPE i geosyntetyki towarzyszące (cz. 2). Zasady prawidłowego wykonawstwa” aciej Rokiel, „Wybrane wymagania stawiane M tarasom nadziemnym” Krzysztof Pawłowski, „Analiza parametrów fizykalnych ścian zewnętrznych i ich złączy w aspekcie wymagań budownictwa niskoenergetycznego” Bartłomiej Sędłak, Paweł Sulik, „Odporność ogniowa pasów międzykondygnacyjnych aluminiowo-szklanych ścian osłonowych” Rafał Żuchowski, Artur Nowoświat, Leszek Dulak, „Monitoring hałasu środowiskowego” Jerzy Żurawski, „Efektywność energetyczna materiałów termoizolacyjnych” Przegląd izolacji technicznych/przemysłowych Przegląd materiałów i technologii do wykonywania dachów płaskich Archiwalne numery IZOLACJI można zamówić: 512 60 74 lub e-mailem: [email protected] telefonicznie: nr 6/2016 101 Tu znajdziesz IZOLACJE PRENUMERATA, PUNKTY DYSTRYBUCJI, SERWIS izolacje.com.pl Dlaczego warto zaprenumerować IZOLACJE? »» cena 1 egzemplarza jest niższa o 5% od ceny w sprzedaży detalicznej, »» przy prenumeracie rocznej (10 numerów) i półrocznej (5 numerów) koszty przesyłki pokrywa wydawnictwo, »» do studentów kierowana jest specjalna oferta (po przesłaniu kserokopii aktualnej legitymacji studenckiej), »» zamówienie prenumeraty możliwe jest od dowolnego numeru. W CENIE PRENUMERATY: »» 10 numerów czasopisma w wersji drukowanej, »» bezpłatny dostęp do wszystkich treści serwisu Izolacje.com.pl, »» bezpłatne wydania specjalne miesięcznika IZOLACJE, »» rabaty na konferencje i szkolenia. PRENUMERATA Z PREZENTEM! Tu znajdziesz: »» więcej artykułów technicznych, »» codziennie nową porcję aktualności i informacji o nowościach na rynku, »» wideorelacje z wydarzeń branżowych, »» wypowiedzi ekspertów, »» wideoporady. Każdy, kto do 31 sierpnia 2016 r. wykupi prenumeratę: edukacyjną, roczną lub dwuletnią, dostanie w prezencie pakiet dwóch książek: „Jak wykonać taras i dach zielony” oraz „Tarasy i balkony. Projektowanie i warunki techniczne wykonania i odbioru robót”. CENY PRENUMERATY: »» dwuletnia – 172 zł, »» roczna – 104 zł, »» półroczna – 70 zł, »» edukacyjna – 70 zł, »» próbna (kolejne 3 numery) – bezpłatna. FORMULARZ ZAMÓWIENIA Zamawiam prenumeratę: dwuletnią – 172 zł od numeru Zaznacz wybraną opcję krzyżykiem i wpisz, od którego numeru chcesz zacząć prenumeratę roczną – 104 zł od numeru półroczną – 70 zł od numeru edukacyjną – 70 zł od numeru próbną (kolejne 3 numery) – bezpłatną od numeru Nazwa firmy Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celach marketingowych przez GRUPĘ MEDIUM oraz inne podmioty współpracujące z Wydawnictwem z siedzibą w Warszawie przy ul. Karczewskiej 18. Wiem, że zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU nr 101/2002, poz. 926 ze zm.) przysługuje mi prawo wglądu do swoich danych, aktualizowania i poprawiania ich, a także wniesienia umotywowanego sprzeciwu wobec i ch przetwarzania. Podanie danych ma charakter dobrowolny. Ulica i numer Kod pocztowy Miejscowość Osoba zamawiająca Data i podpis Rodzaj działalności NIP Telefon kontaktowy Wiem, że składając zamówienie, wyrażam zgodę na przetwarzanie wyżej wpisanych danych osobowych w systemie zamówień GRUPY MEDIUM w zakresie niezbędnym do realizacji powyższego zamówienia. Zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU nr 101/2002, poz. 926 ze zm.) przysługuje mi prawo wglądu do swoich danych, aktualizowania ich i poprawiania. Upoważniam GRUPĘ MEDIUM do wystawienia faktury VAT bez podpisu odbiorcy. E-mail Data i podpis Wysyłka będzie realizowana po dokonaniu wpłaty na konto: Volkswagen Bank Polska S.A., 09 2130 0004 2001 0616 6862 0001 102 nr 6/2016 PIERWSZE W POLSCE TARGI BRANŻY ZARZĄDZANIA NIERUCHOMOŚCIAMI Kielce, 18–20 października 2016 www.lokum-expo.eu www.lokumexpo.pl W programie imprez towarzyszących m.in.: Konferencja Spółdzielczości Mieszkaniowej Gala Konkursu 7 Złotych Zasad SM Forum dla Zarządców LOKUM-EXPO odbywa się równocześnie z Międzynarodowymi Targami Dźwigów EURO-LIFT Patroni targów: Patroni medialni:
Podobne dokumenty
nieodpłatnie w formacie PDF
Kowalski omawiają podział i charakterystykę
lekkich przegród budowlanych oraz podstawowe materiały i elementy lekkiej obudowy: materiały metalowe, szkło i materiały
Udostępniamy bezpłatnie część materiałów
Płyty Kingspan Roof Tile mogą być stosowane do pokryć dachowych prawie wszystkich rodzajów budynków, a w szczególności budynków biurowych, administracyjnych, szkół i budynków
mieszkaniowych. Ze wzg...