Wersja do pobrania w PDF

Dobra czy zła feminizacja zawodów?
03.08.2011
Społeczeństwo polskie stopniowo przestaje dzielić
zawody na kobiece i męskie, a mimo to wciąż zawody
zdominowane przez kobiety utożsamiane są z pracą
nisko wynagradzaną i o małym prestiżu.
Niezrównoważona struktura zatrudnienia w danej
branży bardzo często utrwala negatywne stereotypy
związane z płcią.
W świetle badań ankietowych przeprowadzonych
w projekcie "Godzenie ról zawodowych kobiet i mężczyzn",
stereotypowemu pracownikowi płci męskiej przypisuje się takie cechy jak: odporność na zmęczenie
i stres, umiejętność pracy pod presją czasu, dyspozycyjność, konsekwentność i kreatywność. Z kolei
kobiety uważa się przede wszystkim za systematyczne, szybko uczące się i posiadające duże
zdolności komunikacyjne. Co ciekawe, przekonanie takie dominuje nie tylko w środowisku
pracodawców, lecz także wśród samych pracowników. Przypisywanie płciom konkretnych cech
kształtuje podział zawodów na typowo męskie i typowo kobiece.
Główny Urząd Statystyczny podaje, że w 2010 roku najbardziej sfeminizowanymi sektorami
gospodarki narodowej były: ochrona zdrowia i opieka społeczna, gdzie na 550 kobiet przypadało 110
mężczyzn, edukacja - 575 kobiet na 153 mężczyzn. Najmniej sfeminizowaną dziedziną gospodarki
jest inżynieria, procesy produkcyjne i budownictwo - na 4892 mężczyzn przypada 1165 kobiet.
Ponadto, branże opanowane przez kobiety to pośrednictwo finansowe oraz hotelarstwo
i gastronomia.
Feminizacja zawodów
Rola i pozycja zawodowa kobiet uległy w ostatnim czasie znacznym zmianom. Rośnie aktywność
zawodowa, a wraz z nią zakres uprawnień i obowiązków. Jednocześnie zmienia się postrzeganie
kobiet w społeczeństwie, a w konsekwencji zwiększa się ich aktywność w szeroko pojętym życiu
społecznym i kulturalnym. Wzrastająca wciąż mobilność kobiet wpływa na oblicze rynku pracy, gdzie
można zaobserwować zjawisko feminizacji pewnych grup zawodowych. Z pozoru może się wydawać
to zjawiskiem pozytywnym, ponieważ aktywizuje kobiety do pracy w konkretnych, sfeminizowanych
branżach, ale jednocześnie utrwala szkodliwe stereotypy.
Feminizacja dokonuje się w tych zawodach, z których stopniowo rezygnują mężczyźni. Zawody,
w których w większości pracują kobiety w konsekwencji tracą na prestiżu w oczach reszty
społeczeństwa. Bywa, że feminizacja danej branży następuje w wyniku jej stopniowej dewaloryzacji
w oczach płci przeciwnej z powodu obniżenia zarobków czy zwiększenia ilości obowiązków w ramach
tego samego wynagrodzenia. Wzrost ilości zatrudnionych w danym zawodzie kobiet jest więc
zarówno przyczyną, jak i skutkiem obniżenia jego prestiżu.
Pobrano z: http://www.treco.pl/wiedza/artykuly-szczegoly/id/669/dobra-czy-zla-feminizacja-zawodow-/
Stereotypowe postrzeganie mężczyzn przez pracodawców i społeczeństwo jako tych, którzy są
bardziej mobilni i dyspozycyjni sprawia, że łatwiej im zdobyć nowe kwalifikacje i migrować do
zawodów nowych lub bardziej atrakcyjnych. Zawody, które w wyniku tego procesu podlegają
relatywnej dewaloryzacji ze wszystkimi jej konsekwencjami (obniżenie zarobków, biurokratyzacja),
są stopniowo zdominowane przez kobiety, co napędza dalszy odpływ mężczyzn z tej branży i jeszcze
większą utratę prestiżu danego zajęcia. Dobrym przykładem na polskim rynku pracy może być zawód
nauczyciela, pielęgniarki czy urzędnika.
Warto przy tym zwrócić uwagę na fakt, że feminizacji podlegają często te zawody, które pozwalają
na godzenie pracy zawodowej z obowiązkami domowymi. Zgodnie z badaniami zrealizowanymi
w ramach projektu "Godzenie ról zawodowych i rodzinnych kobiet i mężczyzn" najważniejsze
oczekiwania kobiet wobec pracodawcy nie dotyczą wysokich zarobków, lecz stabilnej formy
zatrudnienia (umowa na czas nieokreślony lub perspektywa podpisania takiej umowy),
dotrzymywania warunków umowy, a także bezpieczeństwa i poczucia stabilności zatrudnienia,
z naciskiem na świadczenia socjalne i emerytalne. Oczekiwania wobec zarobków są takie, by były
one godziwe, co sytuuje je na raczej niskim poziomie. W konsekwencji następuje społeczna
akceptacja podziału zawodów na bardziej kobiece lub bardziej męskie, przy czym zawody silnie
sfeminizowane przyciągają coraz więcej kobiet.
Konsekwencje feminizacji zawodów
Niepokojącą konsekwencją feminizacji zawodów może stać się utrwalanie stereotypowego podziału
zajęć na męskie i kobiece, a także niskiego prestiżu niektórych zawodów, które, raz sfeminizowane,
na ogół nie odzyskują dawnej atrakcyjności w oczach społeczeństwa. Takie stereotypowe
postrzeganie zawodów często sprawia, że kobiety w zawodach męskich traktowane są mniej
poważnie niż mężczyźni.
Następstwem procesu feminizacji danej branży jest także utrwalanie zawodowej segregacji, według
której zawody uważane za kobiece pozostają niżej opłacane, a także utrwalanie stereotypów
dotyczących płci, zgodnie z którymi kobieta ma dla gospodarki i rozwoju zawodowego mniejsze
znaczenie niż mężczyzna. Obciążony tymi konsekwencjami jest również mężczyzna, który żyje pod
presją stereotypu głowy rodziny, jedynego jej żywiciela, odpowiedzialnego za utrzymanie wszystkich
jej członków, niezależnie od nakładu pracy i poświęcenia życia domowego.
Utrwalanie szkodliwych stereotypów poprzez nienaturalną przewagę kobiet w danym zawodzie jest
zjawiskiem niekorzystnym nie tylko dla pracowników obojga płci, ale i dla ich otoczenia. Przykładem
może być silnie sfeminizowany zawód nauczyciela: w badaniach nad autorytetem nauczyciela
większość uczniów i uczennic gimnazjów stwierdziło, że obecność mężczyzn w szkole poprawiłaby
atmosferę, wprowadziłaby potrzebne urozmaicenie. Aż 76% dziewcząt i 83% chłopców oceniło, że:
„lepiej jest, jak mamy nauczycieli” oraz 75% dziewcząt i 80% chłopców , że „w szkole jest jakoś
inaczej (czytaj: normalniej), gdy możemy widzieć tu obecność nauczycieli”. Uczniowie wskazują
także konkretne przedmioty, które łatwiej im przyswoić, gdy są nauczane przez nauczycieli płci
męskiej, m.in. geografia, matematyka, wiedza o społeczeństwie. Potrzebę równowagi płci w szkole
podkreślają także same nauczycielki, wskazując na nieocenioną wartość mężczyzny w kwestiach
wychowawczych, dyscyplinarnych i organizacyjnych.
Jak wynika z badań - wszędzie potrzebna jest równowaga płci. Istotną rolę odgrywa walka
Pobrano z: http://www.treco.pl/wiedza/artykuly-szczegoly/id/669/dobra-czy-zla-feminizacja-zawodow-/
z panującymi w społeczeństwie stereotypami i uprzedzeniami. Pamiętajmy, że czasami panie
potrzebują pomocy silnej ręki, a mężczyźni tej słynnej kobiecej intuicji czy empatii.
Magdalena Cwielong
Ocena:
0/6
Pobrano z: http://www.treco.pl/wiedza/artykuly-szczegoly/id/669/dobra-czy-zla-feminizacja-zawodow-/