Home Made - Zdrowie w prezencie
Transkrypt
Home Made - Zdrowie w prezencie
magazyn o zdrowiu i medycynie Psychologia Świąt Aloes niepozorna skarbnica zdrowia Home Made 12/2014 Świąteczna Magia Ziół T E M AT numeru R E K L A M A R E K L Ibuprofen 200 mg + chlorowodorek pseudoefedryny 30 mg oraz substancje pomocnicze, w tym: sacharoza, benzoesan sodu, żółcień pomarańczowa (E110); tabletki powlekane. Wskazania: Doraźnie w celu złagodzenia objawów występujących w przeziębieniu i grypie takich jak: ból głowy, ból i niedrożność zatok obocznych nosa, katar, gorączka, ból gardła, bóle mięśniowe. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na ibuprofen lub którąkolwiek substancję pomocniczą leku; u pacjentów, u których po przyjęciu kwasu acetylosalicylowego lub innych niesterydowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) występowały kiedykolwiek w przeszłości objawy alergii w postaci kataru, pokrzywki lub astmy oskrzelowej; czynna lub w wywiadzie choroba wrzodowa żołądka i (lub) dwunastnicy, perforacja lub krwawienie; skaza krwotoczna; ciężka niewydolność wątroby, nerek i (lub) serca, ciąża i okres karmienia piersią, jednoczesne przyjmowanie innych niesterydowych leków przeciwzapalnych; ciężkie zaburzenia układu sercowo-naczyniowego; tachykardia; nadciśnienie tętnicze; dławica piersiowa; nadczynność tarczycy; cukrzyca; jaskra z wąskim kątem przesączania; rozrost gruczołu krokowego; guz chromochłonny nadnerczy. Podmiot odpowiedzialny: US Pharmacia Sp. z o.o. Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu. A M A R E K L A M A { Co w magazynie? } grudzień W pierwszym tygodniu grudnia, gdy pogoda stała, będzie zima długo biała. 12/2014 OD REDAKCJI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 ALOES - NIEPOZORNA SKARBNICA ZDROWIA . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 PSYCHOLOGIA ŚWĄT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 MONONUKLEOZA - CHOROBA POCAŁUNKÓW . . . . . . . . . . . . . . . . 22 SUPRESANTY APETYTU . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 ZAPARCIA, ZATWARDZENIE, OBSTRUKCJA . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 PŁYNNE ZDROWIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 ŚWIĄTECZNA MAGIA ZIÓŁ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 HOME MADE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 KRZYŻÓWKA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 MENU CZYLI PRZEPISY KULINARNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 WYDAWCA WEGAFARM sp. z o.o. REDAKCJA Wojska Polskiego 4, 72-315 Resko, tel +48 91 395 14 80, [email protected] REKLAMA Marcin Sochan, [email protected], tel. +48 797 721 466, BIURO OBSŁUGI KLIENTA tel. +48 91 395 14 80, [email protected], KONSULTACJA MEDYCZNA lek. med. Beata Szczepankowska, REDAKTOR NACZELNY Zbigniew Szczepankowski, [email protected], REDAKCJA Barbaras, Roma Meyer-Nowak, Rafał Wiśniewski, Marcin Sochan, Marek Nowak, Michał Nowak,. OPRACOWANIE GRAFICZNE Bartłomiej Nowak, [email protected], PARTNERZY www.artelis.pl Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku. Wszystkie prawa zastrzeżone © FOTO NA OKŁADCE: shutterstock zdrowiewprezencie.pl I GRUDZIEŃ 2014 5 { Od Redakcji } Szanowni Państwo! Musimy pamiętać również o tym, że takie dni jak Wigilia, są bardzo intensywne dla służby zdrowia, co jest wynikiem nadmiaru spożytego pokarmu. W grudniu odmierzamy czas zbliżający Nas do Świąt Bożego Narodzenia. To wyjątkowy okres w roku, w którym realnie odczuwamy jego magię. Z jednej strony przygotowujemy się materialnie, sieci handlowe zbierają swoje zakupowe żniwo, staramy się zadbać o to, aby świąteczne dania były wykwintne i bogate, nie szczędząc nakładów finansowych, a z drugiej strony ludzie odczuwają głęboką potrzebę dzielenia się z innymi, obdarowywania prezentami, wspomagania rozmaitych akcji charytatywnych, uczestniczenia w aukcjach dobroczynnych, spełniania marzeń tych, których życie codzienne nie rozpieszcza. Tempo życia eliminuje skutecznie, takie bardzo potrzebne człowiekowi odruchy, jednak w okresie świątecznym potrafimy skutecznie się temu przeciwstawić, pod warunkiem, że nie zostaniemy tego dnia sami. Wigilijna wieczerza charakteryzuje się obfitością i trudno znaleźć sposób na to, aby zachować umiar w jedzeniu. To właśnie problemy trawienne stanowią największą ilościowo grupę dolegliwości, z którymi pacjenci zgłaszają się do lekarzy dyżurujących na szpitalnych oddziałach ratunkowych, czy trafiają do aptek pełniących dyżur nocny i świąteczny. Kłopoty trawienne należy leczyć rozważnie, przede wszystkim stosując proste, naturalne metody, rozpoczynając od filiżanki herbaty, naparu z mięty czy dziurawca. Szanowni Państwo! W związku z nadchodzącymi Świętami Bożego Narodzenia pragnę złożyć Państwu życzenia rodzinnych, ciepłych, radosnych Świąt, aby troski ustąpiły miejsca miłości i pogodzie ducha. Zbigniew Szczepankowski REDAKTOR NACZELNY 6 GRUDZIEŃ 2014 I zdrowiewprezencie.pl R E K L A M A Aloes niepozorna skarbnica zdrowia Już z czasów sumeryjskich – tj. 3000 – 2500 lat p.n.e. pochodzą pierwsze wzmianki na temat tej niezwykłej rośliny. Egipcjanie określali ją jako symbol religijny oznaczający odnowienie życia. Żona Faraona – Nefretete stosowała aloesowe olejki i maści do pielęgnacji ciała, zaś Kleopatra zażywała kąpieli w mleku z dodatkiem aloesu. tekst: Michał Nowak { Aloes... } Dziś aloes większości z nas kojarzy się z doniczkową rośliną zdobiącą okna naszych domów. Przez wielu niedoceniany i bagatelizowany skrywa w sobie bogactwo składników odżywczych niezwykle cennych dla naszego organizmu. Zapraszam do zgłębienia wiedzy nt. aloesu i jego wielokierunkowego wykorzystania w celu poprawy naszego stanu zdrowia i urody. Mimo, że ojczyzną aloesu jest Afryka, zasięgiem występowania obejmuje on Półwysep Arabski i Madagaskar. Obecnie możemy go spotkać praktycznie na całym świecie. Nic w tym dziwnego – zaliczany jest do sukulentów – czyli roślin posiadających zdolność magazynowania wody. Potrafi przetrwać bez niej nawet klika lat! Tłumaczy to jego zdolność przystosowania do życia w trudnych warunkach klimatycznych. Ponadto nieustannie odkrywane są kolejne odmiany różniące się wyglądem, cechami oraz właściwościami. Dziś znamy już ponad 350 gatunków tej przepięknej rośliny. Nie przypadkowo starożytni dostrzegali korzyści stosowania aloesu – bowiem wiadomo, co potwierdzają liczne publikacje naukowe, że podnosi on odporność organizmu, doskonale reguluje przemianę materii, przyspiesza gojenie ran, oparzeń i owrzodzeń, wspiera organizm w walce z uczuleniami, a także pozytywnie wpływa na stan zdrowia osób cierpiących na choroby metaboliczne: cukrzycę, nadciśnienie i miażdżycę. Aloes doskonale oczyszcza organizm z toksyn oraz wolnych rodników, dzięki czemu bardzo często jest składnikiem kremów, balsamów oraz różnego rodzaju kosmetyków. Wspomaga również odchudzanie o czym powinny pamiętać osoby mające nadwagę. Miąższ rośliny prawie w całości składa się z wody. Zaledwie kilka procent to składniki istotne z punktu widzenia prozdrowotnego. Te kilka procent tworzy blisko 300 substancji aktywnych biologicznie. Znajdziemy wśród nich wiele aminokwasów egzogennych – czyli takich, które trzeba dostarczyć z pożywieniem, ponadto dużą ilość witamin: witaminy z grupy B, witaminę A, C oraz E. Składnikami aloesu są również minerały i pierwiastki śladowe, antrachinony – związki o działaniu lekko przeczyszczającym, szereg enzymów, kwasów tłuszczowych oraz innych składników niezwykle cennych, które wzajemnie wzmacniają swoje lecznicze właściwości, a ich kompozycja niejednokrotnie okazuje się być unikatowa. Niektóre najbardziej istotne składowe aloesu: Aloina – substancja goryczowa będąca składnikiem m.in. ziół szwedzkich. Jest to substancja o działaniu przeczyszczającym. Sok aloesowy nie może zawierać najmniejszych ilości tej substancji. Aloweroza (Acemannan) – mukopolisacharyd, związek cukrowy pełniący w organizmie rolę substancji pobudzającej do pracy przeciwciała, makrofagi i komorki NK (natural killers) odpowiadając tym samym za wzmocnienie odporności organizmu. Organizm osoby dorosłej nie wytwarza sam tej substancji, dlatego warto dostarczyć ją pijąc każdego dnia sok z aloesu, Minerały i pierwiastki śladowe: - chrom – odgrywa istotną rolę w transporcie glukozy, przyczynia się do właściwej gospodarki cukru w organizmie pomagając utrzymać prawidłowy jego poziom we krwi - magnez – pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu mięśniowo– nerwowego, bierze udział w procesie budowy zębów i kośćca, - mangan – jest antyoksydantem – chroni przed wolnymi rodnikami, pomaga utrzymać zdrowe kości, - miedź – jest składnikiem wielu enzymów, zdrowiewprezencie.pl I GRUDZIEŃ 2014 9 { Aloes... } wzmacnia system immunologiczny, niezbędna jest dla zdrowych włosów i prawidłowego stanu skóry, - żelazo – bierze udział głównie w procesie wytwarzania hemoglobiny – czerwonego barwnika krwi, który odpowiada za transport tlenu w organizmie, Enzymy – bradykinaza, amylaza, oksydaza, lipaza – to tylko niektóre z nich pełniące istotne funkcje zwłaszcza w procesie trawienia Aminokwasy – m.in. lizyna, histydyna, tyrozyna – są podstawowymi budulcami przeciwciał znajdujących się we krwi i prekursorami ważnych dla organizmu hormonów, uczestniczą w tworzeniu białych i czerwonych krwinek, Na rynku istnieje wiele przetworów aloesowych – znaleźć można m.in. sok aloesowy, olejek, żel oraz kapsułki. Na szczególną uwagę zasługuje postać soku i żelu. Sok aloesowy – stosowany jest doustnie lub zewnętrznie – warto zwrócić uwagę na zawartość czystego, świeżego soku, która nie powinna być niższa niż 90%. Głównymi atutami soku są: wpływ na żołądek – podrażnienia i owrzodzenia ustępują szybciej, działa oczyszczająco na jelita i pomaga odbudować właściwą florę bakteryjną. Zwiększa odporność organizmu na infekcje. Sok należy spożywać na czczo. Uwaga! Początkowo istnieje możliwość wystąpienia biegunki – która mija po krótkim czasie, gdy ustabilizuje się praca jelit. Jest to normalna reakcja organizmu. Dlatego aloes należy przyjmować stopniowo zwiększając dawkowanie. Żel – jest to zazwyczaj preparat uzyskany z zagęszczonego soku aloesowego. Może być on stosowany zarówno w formie czystej w postaci gotowych kremów oraz przyrządzanych samodzielnie. Żel działa błyskawicznie – szczególnie na skórę podrażnioną, wrażliwą oraz poparzoną słonecznie i termicznie. 10 GRUDZIEŃ 2014 I zdrowiewprezencie.pl Zastosowanie aloesu: Odporność: aby cieszyć się dobrym zdrowiem na co dzień, należy dbać o nasz układ immunologiczny – codzienna dawka 10-20 ml soku z aloesu z pewnością będzie zastrzykiem witaminowym pozytywnie wpływającym na nasz organizm. Oparzenia termiczne i poparzenia słoneczne: lekkie oparzenia I stopnia możemy z powodzeniem leczyć przy pomocy aloesu. Pamiętaj! Ranę należy zawsze w pierwszej kolejności dokładnie oczyścić. Najskuteczniejszy jest żel ze świeżej rośliny – liść nacinamy i kładziemy na oparzone miejsce. Z powodzeniem możemy stosować aloes, aby zapobiec tworzeniu się blizn lub leczyć już powstałe. Regularnie stosowany żel wygładza skórę i przyspiesza odnowę komórkową. Jeżeli nie mamy świeżej rośliny w domu możemy żel aloesowy kupić w aptece. Na obolałe miejsca należy nanosić grubą warstwę preparatu. Zabieg powtarzamy tak często jak jest to konieczne. Podrażnienia przy goleniu: przy drobnych zacięciach należy nanieść na rany grubą warstwę żelu. W krótkim czasie powinny znikną bez śladu Aby wzmocnić działanie żelu, zaleca się dodać do niego odrobinę propolisu. Wrażliwa skóra niemowlaka: aby ukoić zaczerwienioną oraz podrażnioną skórę niemowlaka, warto do codziennie stosowanego kremu dodać trochę żelu aloesowego. Natomiast przy zmianie pieluszek można posmarować skórę dziecka żelem aloesowym, który działa chłodząco i efektywnie łagodzi świąd. Zdrowe dziąsła: po umyciu zębów można wypłukać jamę ustną wodą z dodatkiem soku aloesowego i 2 kroplami olejku miętowego. W niektórych klejach do protez również znajdziemy kojące właściwości aloesu łagodzące podrażnienia i otarcia. Warto więc stosować tego typu preparaty, gdy dokuczają nam problemy z dziąsłami. Problemy z przewodem pokarmowym: tu z pomocą przychodzi sok z aloesu lub preparaty w postaci kapsułek. Początkowo stosujemy 1 kapsułkę lub 10 ml soku, aby następnie podwoić dawkę. Zasadniczo aloes nie wywołuje skutków ubocznych, dlatego możemy go stosować dowolnie długo. Problemy ze stawami – osoby borykające się z problemami stawów mogą klika razy dziennie nacierać je żelem aloesowym z dodatkiem olejku z drzewa herbacianego, a schłodzony w lodówce żel aloesowy pomaga szybciej usunąć obrzęk stawów. Istnieje również możliwość przygotowania własnego oleju do masażu – w tym celu należy zmieszać 50 ml oleju aloesowego i 5 ml żelu z aloesu – dodatkowo można dodać wybrany olejek eteryczny: z drzewa herbacianego, lawendowy, rozmarynowy. Włosy i skóra: wiele preparatów do pielęgnacji skóry głowy i włosów dostępnych na rynku nie spełnia oczekiwań pacjentów. Warto zatem zastosować domową kurację aloesową. Przy pomocy strzykawki nanieść wieczorem na włosy odrobinę soku aloesowego i delikatnie wetrzeć w skórę głowy. Zabieg można powtarzać codziennie. Jak widać zastosowań aloesu jest mnóstwo i z całą pewnością nie są to wszystkie możliwości jego wykorzystania. Warto samemu wypróbować niezwykłe właściwości tej rośliny dodając ją do naszej diety oraz wzbogacając nią kosmetyki codziennego użytku. Reasumując należy stanowczo podkreślić, że aloes nie jest doskonałym panaceum. Jednak w wielu przypadkach jego skuteczność potwierdzają badania naukowe, ale przede wszystkim przemawiają za nim pozytywne doświadczenia wielu pokoleń. R E K L A M A R E K L A M A FLUIMUCIL FORTE TABLETKA MUSUJĄCA ZAWIERA SUBSTANCJĘ CZYNNĄ: 600 MG ACETYLOCYSTEINY (Acetylcysteinum) Wskazania do stosowania Produkt leczniczy Fluimucil Forte stosuje się krótkotrwale jako lek rozrzedzający wydzielinę dróg oddechowych i ułatwiający jej odkrztuszanie u pacjentów z objawami zakażenia związanego z przeziębieniem. Przeciwwskazania Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Stan astmatyczny. Fenyloketonuria. Dzieci w wieku poniżej 2 lat - gdyż substancja czynna: acetylocysteina może wywołać niedrożność dróg oddechowych u dzieci w wieku poniżej 2 Podmiot odpowiedzialny: Aziende Chimiche Riunite Angelini Francesco A.C.R.A.F. S.p.A. Viale Amelia 70, 00181 Rzym, Włochy. Przedstawiciel podmiotu odpowiedzialnego: Angelini Pharma Polska Sp. z o.o., 05-552 Łazy, ul. Podleśna 83. OTC- produkty lecznicze wydawane bez recepty. Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu. R E K L A M A R E K L A M A R E K L A M A R E K L A M A Doppel herz Energovital Tonik K Lek roślinny wspomagający czynność serca i układu krążenia w szczególności w stanach napięcia nerwowego. Zawiera skoncentrowane wyciągi z owoców głogu, z korzenia waleriany, z liści melisy i rozmarynu w dawkach skutecznych leczniczo. Zawiera 17% alkoholu. Doppel herz Vital Tonik (Suplement diety) Wzmacnia serce i układ nerwowy; zwiększa siły witalne. Nie zawiera alkoholu ani cukru. Podmiot odpowiedzialny: Queisser Pharma GmbH Co&KG. Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu. { Psychologia?... } Psychologia Świąt Wszyscy kochamy święta Bożego Narodzenia i tęsknimy do nich przez cały rok. Święta przede wszystkim są źródłem satysfakcji i pozytywnych emocji, szczęścia i dobrego samopoczucia. Duchowe i rodzinne przeżywanie świąt daje dużo zadowolenia. Co więc możemy zrobić, aby były niezwykłe, a klimat niepowtarzalny? N Tekst: BARBARAS iekiedy narzekamy, że obecne świętowanie nie przypomina tego sprzed lat, z okresu naszego dzieciństwa, kiedy zakupy towarów i prezentów nastręczały wiele trudności, a jednak nastrój świąteczny był niezwykły, a wręcz magiczny. Ludzie uważali, że wigilia miała zapowiadać pomyślność albo jej brak w nadchodzącym roku. Każdy chciał przeżyć ten dzień roztropnie, unikał kłótni. D la rodzin, które dobrze chcą przeżyć święta wyzwaniem jest włączenie dzieci do prac przedświątecznych. Nasze pociechy powinny rosnąć ze świadomością, że rodzice pragną wspaniale przeżyć ten czas i oczywiście trochę odpocząć. Każde dziecko może posprzątać swój pokój, poukładać zabawki, wynieść śmieci czy uczestniczyć w przedświątecznych zakupach. Naszych milusińskich poprośmy, by swoim rodzicom przygotowli upominki pod choinkę, bo te zrobione własnoręcznie są najcudowniejsze. Mogą również zrobić ozdoby choinkowe, które będą cieszyły oczy całej rodziny. N ajcenniejszy w wychowywaniu jest dobry przykład. Rodzice mówiący dzieciom, że trzeba wybaczać innym, w sytuacji gdy sami się kłócą, tracą wiarygodność. Każdy w okresie przedświątecznym powinien się wyciszyć, podjąć ważne postanowienia i nie wprowadzać niepotrzebnego zamętu i nerwowości. J eśli spędzenie świąt w gronie rodzinnym naraża nas na przykrości, to możemy zorganizować je inaczej, czyli wśród przyjaciół i znajomych. Należy się jednak zastanowić i dokładnie przemyśleć, czy z powodu zatargu z jedną osobą z rodziny, nie uczestniczyć w świętach rodzinnych w ogóle i przeżyć ten magiczny czas samotnie. Nie ma gotowych przepisów na wspaniałą wymarzoną atmosferę. Czasami ciekawscy, dawno nie widziani krewni, próbują wypytywać o rzeczy, o których nie chcielibyśmy rozmawiać. Wścibskość czy współczucie może nas denerwować. Należy zachować do wszystkiego pewien dystans. Zawsze możemy wyjść wcześniej. N iepowtarzalną atmosferę świąt Bożego Narodzenia tworzą spotkania rodzinne przy wspólnym stole, łamanie się opłatkiem, składanie życzeń i obdarowywanie się nawet skromnymi prezentami i wspólne śpiewanie kolęd. W iększość ludzi oczekuje, że spotkania w gronie rodzinnym okażą się miło spędzonym czsem. Okazją do przeżyć których mamy na co dzień coraz mniej , czyli serdecznej rozmowy i bliskiego kontaktu. Tylko nielicznym złe wspomnienia psują relacje z rodziną. Dobrze będzie, jeżeli postaramy się załagodzić wszystkie spory, konflikty czy napięcia rodzinne przed świętami. Trzeba zastanowić się, czy nie należy zapoczątkować zmian na lepsze. Każda zdrowiewprezencie.pl I GRUDZIEŃ 2014 17 { Psychologia?... } okazja jest dobra, a szczególnie ta w okresie przedświątecznym, do poprawienia relacji, odnowienia zerwanych więzi czy pogłębienia istniejących. Można wybaczyć, co nie oznacza zapomnieć, jakieś dawne urazy i nie rozpamiętywać ich latami robiąc sobie tym samym krzywdę. Jeżeli w rodzinie stosunki międzyludzkie będą serdeczne, to poczujemy się dobrze i będziemy się wzajemnie ogrzewać uśmiechem i miłością. I stnieją też ludzie, którzy nie lubią świąt i przedświątecznej krzątaniny. Argumentują to przemęczeniem i brakiem siły na gruntowne porządki. Denerwują ich tłumy w sklepach, wymyślanie prezentów. Święta kojarzą im się ze złymi wspomnieniami z przeszłości (libacje alkoholowe i awantury rodziców).Powodem do negatywnego nastawienia bywa również samotność, ale nie ta z wyboru. Często spowodowana jest utratą kogoś bliskiego, a fakt ten powoduje dotkliwe cierpienie. W okresie przedświątecznym żywo dyskutujemy z rodziną, co powinno pojawić się na świątecznym stole. W zakresie potraw wigilijnych jesteśmy konserwatywni. Chcemy, aby smak i aromat przypominał nam czasy dzieciństwa i choć raz w roku przywrócił wspomnienia ze świata, który już przeminął. Staramy się zachować tradycję kultywowaną w naszych rodzinnych domach. Pragniemy, by mieszkanie zdobiła pięknie ustrojona i oświetlona choinka, gałązki jemioły. By pod białym obrusem znalazło się sianko, na stole opłatek oraz pusty talerz dla niespodziewanego gościa. Pozostawiając wolne miejsce przy stole wyrażamy pamięć o naszych bliskich, którzy nie mogą spędzić świąt razem z nami z różnych powodów. Miejsce to symbolizuje nam również pamięć o zmarłym członku rodziny. Staramy się przygotować dwanaście postnych dań, takich jak barszcz z uszkami czy zupa rybna, pierogi z kapustą i grzybami, różne dania rybne z karpiem na 18 GRUDZIEŃ 2014 I zdrowiewprezencie.pl czele, kompot z suszonych owoców oraz ciasta. W okresie świat Bożego Narodzenia jak i na co dzień, należy przestrzegać zasad rozsądnego i zdrowego jedzenia, aby uniknąć przykrych niespodzianek takich jak zgaga, niestrawność, mdłości. Nie wolno zapominać o możliwościach naszego organizmu. Aby biesiadowanie było naprawdę rozkoszą dla zmysłów warto pamiętać o wyglądzie potraw i pięknie udekorowanym stole. Sam widok ładnie podanego jedzenia sprawia, że organizm zaczyna wydzielać więcej śliny i soków, które biorą udział w procesie trawienia. We wspaniałej atmosferze, przy pięknie podanych potrawach, zapalonych świeczkach trawienie przebiega prawidłowo. Trzeba jednak zwrócić uwagę, że potrawy, które cieszą nasze oczy, stanowią pułapkę, bo zwiększają apetyt i trudniej pohamować łakomstwo. odczas świątecznego przyjęcia nie można cały czas bić się z myślami czy zjeść kawałek ciasta czy nie, bo popsujemy sobie radość biesiadowania. Nic złego się nie stanie jeśli raz na jakiś czas dostarczymy organizmowi więcej kalorii. Następnego dnia zjemy mniej. Nie będzie to oznaką słabego charakteru, ale świadectwem, że wyrabiamy w sobie nawyki zdrowego odżywiania. Podczas jedzenia nie rozmyślajmy o problemach osobistych czy konfliktach w pracy, ponieważ w stresujących sytuacjach wyzwala się adrenalina, która zakłóca produkcję enzymów trawiennych i pracę mięśni żołądka i jelit. W trakcie posiłku postarajmy się oderwać od problemów codziennych i skupmy się na tym co na talerzu. ie jedzmy zbyt dużo, bo żołądek ma ograniczoną pojemność (300-500 ml). Gdy za bardzo sobie pofolgujemy możemy spodziewać się, że dopadnie nas niestrawność, uczucie ciężaru, wzdęcia i zgaga. Lepiej odejdźmy od świątecznego stołu z uczu- P N { Psychologia?... } ciem niedosytu. Pamiętajmy, że mózg potrzebuje około 20 minut, aby odczytać informację, że żołądek jest wypełniony. Warto robić sobie dłuższe przerwy między posiłkami. Najlepiej na chwilę przejść do innego pokoju i porozmawiać z uczestnikami gościny przy lampce wina. Nie dobrze kiedy biesiadnicy spędzają cały czas przy stole. Każda aktywność fizyczna przyspiesza pracę układu pokarmowego, warto więc wybrać się na spacer i pobawić z dziećmi. To one, w okresie świąt, najbardziej pragną bliskości rodziców i krewnych. Ś więta Bożego Narodzenia są okazją do spotkań utrwalonych przez tradycję oraz powodem do refleksji. Tradycję przekazujmy naszym dzieciom, aby one potem przekazały swoim. Ubierając się tego dnia odświętnie zróbmy postanowienie, że będziemy uśmiechnięci i dobrzy dla wszystkich. Przypomnijmy sobie, czy nie jesteśmy z kimś skłóceni, a jeśli tak, to wyciągnijmy rękę do zgody. Bądźmy ludźmi dobrej woli. DZIAŁA ODPRĘŻAJĄCO ORAZ POMAGA W ZASYPIANIU R E K L A M A zdrowiewprezencie.pl I GRUDZIEŃ I GRUDZIEŃ 2014 2014 19 R E K Magnefar® B6 Senior Tonik L Magnefar® B6 Senior Tonik to produkt w postaci syropu do bezpośredniego spożycia dla osób starszych. Zawiera wyciągi z owoców głogu i dzikiej róży, zagęszczony sok z owoców czarnego bzu, magnez, witaminę C i B6. Sposób użycia: 25 ml (2 łyżki stołowe) w ciągu dnia przed lub po posiłku. 25 ml (2 łyżki stołowe) zawierają: 55,4 mg magnezu, 87,6 mg ekstraktu z owoców głogu, 87,6 mg ekstraktu z owoców dzikiej róży, 87,6 mg soku z owoców bzu czarnego, 148,5 mg witaminy C, 2,6 mg witaminy B6. Podmiot odpowiedzialny: Biofarm Sp. z o.o., ul. Wałbrzyska 13, 60-198 Poznań. Pozwolenie nr: 21038 (wydane przez URPL, WM i PB). Dostępne opakowanie: 30, 60 tabletek powlekanych. A M A R E K L A M A Mononukleoza Choroba Pocałunków Tekst: BARBARAS 22 GRUDZIEŃ 2014 I zdrowiewprezencie.pl { Choroba pocałunków } Mononukleoza jest zakaźną chorobą wirusową wywoływaną przez wirusa Ebsteina - Barr ( EBV ) , która raz przebyta, daje odporność na całe życie. Najczęściej przenoszona jest przez bliski kontakt ze śliną osoby zakażonej, dlatego nazywana jest „chorobą pocałunków”. Choroba ta najczęściej atakuje dzieci i młodzież. Najwięcej zachorowań obserwuje się wśród dzieci w wieku przedszkolnym. Dzieci w tym wieku biorą do buzi wspólne zabawki i w ten sposób wirus , który znajduje się w ślinie, przenosi się na inne dzieci. Również w okresie dojrzewania, gdy młodzież próbuje pierwszych pocałunków, wirus EBV wywołuje infekcje w ich organizmach. Okres wylęgania mononukleozy jest długi. Trwa od 30 – 50 dni. Objawy tej choroby, przynajmniej w początkowym stadium, bardzo podobne są do objawów grypy. U dzieci objawia się to brakiem apetytu, bólem nóżek, zmęczeniem, marudzeniem. Węzły chłonne szyi powiększają się. Mononukleozę niełatwo rozpoznać. Trudno aby każde dziecko, które ma objawy grypopodobne kierować na badania w kierunku mononukleozy. Czasami lekarze wykrywają ją przypadkiem, gdy zapiszą na infekcję bakteryjną gardła ampicylinę, , a dziecko dostanie wysypki, to wówczas jest to sygnał, że mamy do czynienia z wirusem EBV. Pewność, że to jest ta podstępna choroba uzyskamy dopiero po wykonaniu specjalnych testów krwi, gdyż wirus mononukleozy atakuje limfocyty. Często po okresie typowym dla chorób grypopodobnych pojawiają się typowe objawy dla choroby zwanej mononukleozą. Są to miedzy innymi: - wysoka gorączka nawet do 40 stopni C, która może utrzymywać się nawet przez 14 dni, - silny ból gardła i szary nalot na migdałkach, - nieprzyjemny, mdły zapach z ust, - wybroczyny na podniebieniu miękkim, - powiększone, bolesne węzły chłonne w pachwinach, pod pachami, na szyi i pod żuchwą, - wysypka plamisto grudkowa na kończynach i na tułowiu, która może utrzymywać się bardzo długo, - ból brzucha, - opuchlizna na powiekach, - zdarzają się też przypadki wystąpienia zespołu „Alicji w krainie czarów” czyli wystąpienie wrażenia zmian wielkości, kształtów i położenia przedmiotów w przestrzeni. Przy tak charakterystycznych objawach należy zawsze wykonać test krwi, aby wykluczyć anginę, płonicę czy świnkę. N ie ma lekarstwa, które poradziłoby sobie z tym wirusem. Mononukleozę można jedynie leczyć objawowo. Jest to bardzo wyczerpująca infekcja dla organizmu. Choroba trwa około dwóch tygodni. Osoba, która ma wirusy EBV w swoim organizmie zaraża nie tylko w czasie choroby, ale jeszcze przez okres 4-6 miesięcy. W okresie choroby dziecko nie powinno wychodzić z domu ze względu na wysoką temperaturę i przez to że organizm jest bardzo osłabiony. Maluch powinien bardzo dużo pić i połykać witaminy. Powietrze w domu powinno być dobrze nawilżone, aby nie dopuścić do wysuszenia śluzówek gardła. Dziecko w tym okresie potrzebuje więcej odpoczynku i snu. Małe osóbki powinny przez pewien czas unikać jazdy na rowerze, długiego biegania i wstrzymać się od urazów brzucha, gdyż zdrowiewprezencie.pl I GRUDZIEŃ 2014 23 { Choroba pocałunków } powiększona w czasie choroby śledziona jest bardzo delikatna i łatwo może pęknąć. Po ustąpieniu objawów choroby należy zrobić ponownie badanie krwi - morfologię, aby upewnić się czy nie ma anemii i czy wszystkie parametry wróciły do normy. Powinniśmy jak najwcześniej uczyć nasze dzieci, aby nie jadły jedną łyżką z innymi, nie podjadały cudzych kanapek, nie piły z jednej szklanki z innymi kolegami. My dorośli też nie powinniśmy karmić naszych pociech swoją łyżką, Dobre nawyki higieniczne wyniesione z domu rodzinnego uchronią dzieci nie tylko przed wirusami mononukleozy, ale też przed wieloma innymi infekcjami. B ardzo podobne objawy chorobowe występują u młodzieży i u osób dorosłych. Wirus mononukleozy jest bardzo rozpowszechniony. U 80 % osób dorosłych na świecie znaleźć można przeciwciała świadczące o kontakcie z wirusami EBV. Wirus ten jest groźny dla osób po 35 roku życia. Przypuszcza się, że wirus Epsteina – Berra może mieć działanie onkogenne. Dostrzeżono jego związek z ziarnicą złośliwą, rakiem migdałków podniebnych, rakiem ślinianek przyusznych, z nowotworem układu krwionośnego- chłoniakiem Burkitta oraz z chłoniakami osób chorych na AIDS. Na szczęście raz przebyta choroba, jaką jest mononukleoza, nigdy nie pojawi się w naszym organizmie po raz drugi. Jednak już do końca życia jesteśmy nosicielami wirusa w postaci utajonej. W związku z tym, że nie ma żadnych specyfików, które niszczą wirusa EBV, organizm sam musi zwalczyć chorobę, ale musimy mu w tym pomóc. Podstawą kuracji jest oszczędny tryb życia. Kiedy występuje gorączka, bolą mięśnie i gardło po prostu trzeba pozostać w łóżku. 24 GRUDZIEŃ 2014 I zdrowiewprezencie.pl Wysoką temperaturę należy obniżać połykając leki z ibuprofenem lub z paracetamolem albo schładzać głowę zimnymi okładami. W czasie choroby należy dużo pić, aby nie dopuścić do odwodnienia. Dieta powinna być lekkostrawna, żeby nie obciążać schorowanej wątroby. Mogą to być przecierane zupy. Kiedy boli gardło , można je płukać naparami z rumianku , szałwii lub septosanem. Powietrze w pokoju gdzie przebywa chory powinno być dobrze nawilżone. Można do nawilżacza dodać olejki sosnowe lub eukaliptusowe, które ułatwiają oddychanie i zapobiegają wysuszaniu śluzówek gardła. Również często należy wietrzyć pomieszczenia . M ononukleoza jest chorobą, która może pojawić się również w okresie ciąży Ciężarne kobiety przechodzące mononukleozę mogą dotkliwie odczuć przemęczenie organizmu. Kobiety, które planują zajść w ciążę, jeżeli niedawno były chore, powinny poczekać do czasu aż wyniki krwi i próby wątrobowe będą właściwe. W większości przypadków wirus EBV nie jest niebezpieczny dla zdrowia oczekiwanego dziecka. Rzadko, w bardzo ekstremalnych przypadkach, może doprowadzić do poronienia. Jeżeli kobieta ciężarna zachoruje na mononukleozę w pierwszym trymestrze ciąży czasami mogą wystąpić wady płodu. Powikłania mononukleozy zdarzają się bardzo rzadko, ale są wtedy poważne. Jeżeli wirus zaatakuje wątrobę, to zwykle dochodzi do żółtaczki. Wówczas musimy się leczyć z powikłań w szpitalu. W wyniku przebytej choroby jaką jest mononukleoza może pojawić się zapalenie mięśnia sercowego i tkanek otaczających serce. Najgroźniejsze jest jednak pęknięcie śledziony. Kiedy w lewej, górnej części brzucha pojawi się silny ból oraz objawy takie jak bladość oraz szybkie tętno należy niezwłocznie udać się do chirurga, aby usunąć pękniętą śledzionę. Powikłaniem również może być upośledzenie drożności dróg oddechowych, zajęcie szpiku kostne- { Choroba pocałunków } go, czasem ośrodkowego układu nerwowego oraz zapalenie opon mózgowych. Po przebytej chorobie musimy zregenerować nasz organizm. Przez okres 2-3 miesięcy nie należy pracować ciężko fizycznie, unikać zajęć, które mogłyby spowodować uraz brzucha. Osłabiony organizm potrzebuje dużo snu i wypoczynku. Ważne jest abyśmy pamiętali, że układ odpornościowy jest osłabiony i nie obroni się przed kolejnymi infekcjami. W tym czasie nie wolno przyjmować żadnych szczepionek dotyczy to wszystkich zarówno dzieci jak i dorosłych. Mononukleoza może stać się chorobą przewlekłą, tak zwanym zespołem chronicznego zmęczenia. Wówczas zauważymy spadek aktywności, ciągłe zmęczenie i problemy z koncentracją. WSPOMAGA UKŁAD ODDECHOWY I ODPORNOŚCIOWY Leczenie „choroby pocałunków” z reguły polega na przeczekaniu, odpoczynku i nie przemęczaniu organizmu. Domowymi sposobami możemy złagodzić uciążliwe oznaki choroby. Pomoże nam w tym czosnek, który nie wyleczy, ale skróci okres choroby. Uważa się , że ekstrakt z liścia oliwnego pomaga osłabić wzrost liczby wirusów EBV. Natomiast kąpiele z wyciągiem z lawendy dodadzą energii. Powinniśmy również wspomóc organizm witaminami i suplementami z witaminami C, A i B. Suplementy zawierające magnez, potas i wapń wzmocnią układ odpornościowy i przyspieszą okres rehabilitacji. W tym czasie powinniśmy jeść dużo warzyw i owoców oraz pić około dwóch litrów wody, aby wypłukać toksyny z organizmu. Przestrzeganie podstawowych zasad higieny jest najlepszym sposobem profilaktyki mononukleozy zakaźnej. R E K L A M A { jeść jeść jeść?... } Supresanty Apetytu Skuteczna metoda odchudzania, gdy wciąż chce Ci się jeść Tekst: Artelis P róbujesz schudnąć, ale każda dieta kończy się atakiem apetytu i efektem jo jo? Próbujesz liczyć kalorie, ale nie możesz się oprzeć podjadaniu między posiłkami. Masz wrażenie, że przez cały czas chce Ci się jeść i nie potrafisz sobie z tym poradzić? Na tego rodzaju zaburzenia łaknienia najlepiej pomogą naturalne supresanty apetytu. Wiele osób sądzi, że przyczyną nadwagi i otyłości jest jedzenie zbyt dużych ilości pożywienia. Uważają, że wystarczy zmniejszyć porcje, by szybko i skutecznie schudnąć. Tymczasem wśród osób borykających się z nadmiarem kilogramów sporo jest takich, które mają poważnie rozregulowany mechanizm odczuwania głodu i sytości. To właśnie dla nich najlepszym rozwiązaniem będą naturalne supresanty apetytu, które ustabilizują i wyregulują pracę organizmu oraz usuną zaburzenia łaknienia. Głód czy apetyt? Dlaczego mamy z tym problem? Świat rozwija się bardzo szybko, ale ludzki organizm przez tysiące lat zmienił się tylko w niewielkim stopniu. Nasze ciało nadal działa tak, jak w czasach praprzodków, gdy jedzenia było niewiele i trzeba było znosić dłuższe okresy głodu. Teraz nadmiar 26 GRUDZIEŃ 2014 I zdrowiewprezencie.pl { jeść jeść jeść?... } jedzenia mamy w każdej chwili w zasięgu ręki. Coraz rzadziej jemy dlatego, że jesteśmy głodni. Po posiłek sięgamy z nudów, ze stresu, z powodów towarzyskich, albo... pod wpływem reklamy. Coraz więcej ludzi w ogóle nie zna uczucia głodu, bo je, zanim zacznie go odczuwać. D latego też zaczynamy mylić głód i apetyt. Ten pierwszy to sygnał, że organizmowi zaczyna brakować energii i trzeba ją uzupełnić poprzez jedzenie. Apetyt jest natomiast zachcianką, potrzebą zjedzenia „czegoś smacznego”, albo sięgnięcia po to, co właśnie zobaczyliśmy w telewizji. Brak wiedzy o własnym ciele i nieznajomość uczucia głodu sprawia, że nie umiemy też przestać jeść, gdy już się nasycimy. Szczególnie, gdy jemy szybko, nieuważnie, skupiając się na komputerze lub telewizorze, a nie na talerzu. Niestety, zaburzenie tych bardzo naturalnych mechanizmów w prostej linii prowadzi do nadwagi, a nawet otyłości. Tutaj nie wystarczy silna wola, a diety cud bardziej zaszkodzą, niż pomogą! Receptą na rozwiązanie tego problemu są naturalne supresanty apetytu. Czym są supresanty apetytu? Supresanty apetytu to substancje, które regulują naturalne mechanizmy łaknienia. Nie należy ich przy tym mylić z różnego typu farmaceutykami i używkami, które mają niwelować uczucie głodu. Supresanty apetytu nie mają na celu zlikwidowania tego naturalnego uczucia, ale wyregulowanie mechanizmów. Ich podstawową funkcja jest redukcja nadmiernego apetytu i przywrócenie prawidłowego odczuwania głodu i sytości. Stosując supresanty apetytu bez żadnego dodatkowego przymusu po prostu zaczynasz jeść mniej, nie odczuwając przy tym żadnego dyskomfortu. Jednocześnie nie ma ryzyka, że przestaniesz w ogóle odczuwać głód i doprowadzisz do wyniszcze- nia organizmu. Właśnie dlatego środki odchudzające należące do tej grupy uważane są za wyjątkowo skuteczne. Odchudzanie z supresantami apetytu jest przy tym nie tylko skuteczne, ale też daje trwałe efekty, bo uderza w przyczyny nadmiaru kilogramów, a nie tylko w objawy nadwagi. Po pełnej kuracji żołądek przyzwyczajony jest do mniejszych porcji pożywienia, a organizm ponownie uczy się rozpoznawać prawidłowo głód i sytość, dzięki czemu po prostu nie będziesz jeść za dużo. Dodatkowo niektóre z suplementów diety wzbogacone są też o substancje poprawiające metabolizm oraz przyspieszające spalanie tkanki tłuszczowej dla jeszcze lepszych efektów odchudzania. Poznaj skuteczne, naturalne supresanty apetytu Oczywiście istnieją farmaceutyki hamujące apetyt stosowane przy leczeniu zaawansowanej otyłości. Są one dostępne wyłącznie na receptę i absolutnie nie wolno z nimi eksperymentować bez nadzoru lekarza. Znacznie lepiej korzystać z naturalnych preparatów, które tworzone sa na bazie wyciągów roślinnych i ekstraktów z ziół. Tego rodzaju preparaty działają łagodnie, ale bardzo skutecznie i są przy tym w pełni bezpieczne dla zdrowia. Jakie naturalne supresanty apetytu są najskuteczniejsze? H oodia Gordonii to egzotyczna roślina, której rewelacyjne właściwości odchudzające odkryte zostały stosunkowo niedawno i stały się przyczyną prawdziwej rewolucji w dietetyce. Hoodia Gordonii to roślina należąca do kaktusów, która występuje tylko jednym miejscu na świecie: na afrykańskiej pustyni Kalahari. Lokalni mieszkańcy już od dawna uważali ją za środek niemal magiczny, który rozjaśnia umysł, dodaje energii i poprawia koncentrację, oraz - co najważniejsze - pozdrowiewprezencie.pl I GRUDZIEŃ 2014 27 { jeść jeść jeść?... } zwala długo wytrzymać bez uczucia głodu. Eksperymenty potwierdziły, że Hoodia Gordonii rzeczywiście jest bardzo skutecznym supresantem apetytu. W naszych warunkach najczęściej jest ona przyjmowana w formie tabletek odchudzających, bo trudno tę egzotyczną roślinę spożywać w innej postaci. Jak działa? Stosując tabletki zawierające wyciąg z tej rośliny zjadasz nawet 1000 kcal mniej, w ogóle nie odczuwając tego jako wyrzeczenie. Dodatkowo masz więcej energii, a więc chroni Cię to przed pokusą sięgania po niezdrowe i kaloryczne słodkie przekąski między posiłkami, by zapewnić sobie natychmiastowa regenerację sił. Z dodatkową dawką energii znacznie łatwiej jest też przekonać się do aktywności fizycznej, dzięki czemu efekty odchudzania sa jeszcze lepsze. B łonnik to substancja, która naturalnie występuje w pożywieniu i niezależnie od tego, czy potrzebujesz chudnąć, czy też nie, stanowi bardzo istotny element codziennego jadłospisu. Choć sam błonnik nie jest w ogóle trawiony przez ludzki organizm, jest on niezbędny, bo oczyszczać jelita i regulować pracę układu pokarmowego. Jak się jednak okazało, błonnik to także skuteczny supresant apetytu. Jak działa? Kiedy trafia do żołądka zaczyna pęcznieć. Dzięki temu żołądek jest napełniony nawet, gdy zjesz niewielką porcję. A to oznacza, że wysyłany jest sygnał o stanie sytości i przestajesz odczuwać głód. Dzięki temu przyjmowanie tabletek z błonnikiem około 30 minut przed posiłkiem pomaga zredukować ilość zjadanego pożywienia oraz wyregulować mechanizmy głodu i sytości. Przyprawy także mogą zmniejszyć apetyt. Osoby, które chcą zapanować nad atakami głodu i jeść mniej powinny zadbać o to, żeby używać odpowiednich zestawień przypraw. Są bowiem takie jak np. ostra papryka, które pobudzają apetyt, wiec ich stosowanie może być ryzykowne. Bardzo dobrze sprawdzi się natomiast egzotyczna mieszanka cynamonu, imbiru i goździków. ESSENTELIV ZDROWA WĄTROBA 28 GRUDZIEŃ 2014 I zdrowiewprezencie.pl R E K L A M A PNEUMOLAN PLUS PNEUMOLAN Skład: Ekstrakt z ziela nasturcji, ekstrakt z kwiatu bzu czarnego, ekstrakt z korzenia chrzanu, ekstrakt z liści Andrographis paniculata, ekstrakt z ziela werbeny, ekstrakt z korzenia goryczki, ekstrakt z kwiatu dziewanny, witamina B6 Skład: ekstrakt z kwiatu bzu czarnego, ekstrakt z liści, ekstrakt z ziela werbeny, ekstrakt z korzenia goryczki, ekstrakt z kwiatu dziewanny 120 ml Zastosowanie: Pneumolan to suplement diety zawierający kompozycję ekstraktów roślinnych i witaminy B6 które wspomagają funkcjonowanie układu oddechowego (Andrographis paniculata, kwiat dziewanny) i układu odpornościowego (Andrographis paniculata, ziele werbeny, kwiat bzu czarnego, witamina B6). 120 ml Zastosowanie: Pneumolan to suplement diety zawierający kompozycję ekstraktów roślinnych które wspomagają funkcjonowanie układu oddechowego (Andrographis paniculata, kwiat dziewanny) i układu odpornościowego (Andrographis paniculata, ziele werbeny, kwiat bzu czarnego). Producent: Novascon Pharmaceuticals Sp. z o. o. Zaparcia, zatwardzenie, obstrukcja - leczenie i profilaktyka Normą jest kilka wypróżnień (defekacji) dziennie, ale także tylko 2-3 w tygodniu. Do zaparcia dochodzi, gdy wypróżnienia są rzadsze niż zwykle lub gdy wymagają wysiłku. Zaparcia mogą dotyczyć osób w każdym wieku. Jeżeli zatwardzeniu towarzyszy utrata wagi lub gdy w stolcu pojawia siĘ krew albo śluz, może to sugerować istnienie poważnej choroby. Tekst: Artelis Przyczyny zaparć: dieta ubogoresztkowa (niska zawartość błonnika) i/lub zbyt mała podaż płynów: najbardziej prawdopodobne u ludzi po 60 roku życia i u dzieci, które jedzą zbyt mało warzyw i owoców toczeń układowy brak aktywności fizycznej: częsta przyczyna u ludzi w podeszłym wieku, zwykle po wydaleniu twardego stolca następuje stolec biegunkowy niedoczynność tarczycy (hipotyreoza) bolesne schorzenia odbytu: często nagły początek wywołany np. szczeliną odbytu, hemoroidami, ropniem lub olbrzymimi kłykcinami; wypróżnienie powoduje silny ból; krew pojawia się na niedoczynność papierze toaletowym lub w tarczycy klozecie, ale nie w stolcu (hipotyreoza) stwardnienie rozsiane 30 guzy w miednicy uciskające na jelito grube stres uboczne działanie leków, stwardnienie m.in. stosowanych w rozsiane chorobie wrzodowej i antydepresyjnych (opiaty, żelazo, wodorotlenek glinu, trójpierścieniowe antydepresanty) lub nadużywanie leków przeczyszczających (zaparcia nawykowe) długotrwałe powstrzymywanie się przed wypróżnieniem (dyschezja) choroba Hirshsprunga i zwężenie jelita u niemowląt GRUDZIEŃ 2014 I zdrowiewprezencie.pl udar zespół jelita drażliwego: twardy, grudkowaty stolec, wymieszany z biegunką, często z zawartością śluzu, nigdy z krwią; kolkowe i skurczowe bóle brzucha nowotwór jelita grubego lub odbytnicy, niedrożność jelit choroba zapalna jelit ze zwężeniami (np. choroba LeśniowskiegoCrohna) { leczenie i profilaktyka } Tendencja do zaparć u niektórych osób może utrzymywać się nawet przez całe życie, chyba że dokonają one radykalnych zmian w jadłospisie i w stylu życia - dieta bogata w błonnik, dużo płynów i regularne ćwiczenia fizyczne to najskuteczniejsza metoda leczenia i profilaktyki zaparć. Jeżeli zaparciom towarzyszy inna dolegliwość, np. hemoroidy lub szczelina odbytu, pomóc może leczenie tego schorzenia. Oto domowe sposoby na zaparcia - leczenie i zapobieganie: Celna diagnoza. Wiele osób cierpi na urojone zaparcia, które często wywołane są błędną informacją o minimum 1 stolcu dziennie. Jak wspomniano na wstępie - potrzeba opróżniania się jest zróżnicowana indywidualnie - prawidłowa częstotliwość to 3 stolce dziennie, ale również 3 tygodniowo. Nie wolno przeć przy wypróżnianiu, gdyż jest to główna przyczyna wystąpienia bolesnych hemoroidów i szczelin odbytu, które z czasem mogą nasilać zaparcia wskutek zbliznowacenia i wtórnego zwężenia odbytu. Dodatkowo silne parcie powoduje skok ciśnienia krwi i zwolnienie czynności serca, co może być niebezpieczne u osób starszych i cierpiących na chorobę wieńcową. Właściwa pora. Wiele osób oddanie stolca dostosowuje do planu dnia, tymczasem przytrzymywanie wypróżnienia może prowadzić do zaparcia. Najlepszą porą na oddanie stolca jest czas po którymś posiłku w ciągu dnia. Płyny. Minimum 6 szklanek różnych płynów dziennie, najlepiej 8 wody mineralnej. Ruch pomaga jelitom, przyśpieszając przechodzenie pokarmów przez przewód zdrowiewprezencie.pl. I GRUDZIEŃ 2014 31 { leczenie i profilaktyka } pokarmowy. Chodzenie i spacery są zalecane kobietom ciężarnym, często cierpiącym na zaparcia, jednak codzienny 20-30 minutowy spacer jest wskazany każdemu. Nadużywanie leków przeczyszczających może nasilić zaparcia, gdyż jelita po pewnym czasie przyzwyczajają się do leku. Najlepiej w ogóle z nich nie korzystać. Naturalne środki przeczyszczające są zdecydowanie lepsze od tradycyjnych leków farmaceutycznych. Ich głównym składnikiem są najczęściej nasiona Psyllium - skoncentrowana postać włókien (błonnika) pochodząca z nasion babki płesznik. W przeciwieństwie do syntetyków, nie powodują one przyzwyczajenia i są bezpieczne nawet przy długim okresie kuracji - ważne, aby popijać je dużą ilością wody. Włókna pokarmowe (błonnik). Zalecana dzienna dawka dla dorosłego to 20-40g, natomiast przy zaparciu min. 30g. Źródłem włókien są węglowodany złożone - najbogatsze z nich to: niełuskane ziarna (m.in. nasiona babki płesznik), otręby, pieczywo pełnoziarniste, płatki owsiane, orzechy, świeże owoce (m.in. śliwki, figi, rodzynki, gruszki, jabłka) i warzywa (m.in. fasola, zielony groszek, prażona kukurydza). Zwiększenie poziomu włókien w diecie musi być stopniowe, inaczej grożą wzdęcia i bóle brzucha. Przykładowy zestaw: pół filiżanki zielonego groszku (5g), jabłko (3g), porcja płatków śniadaniowych z pełnego ziarna (13g). Dla osób, które nie przepadają za powyższymi produktami, doskonałą alternatywą jest dodatkowa suplementacja preparatami błonnikowymi. Śliwki z miodem i cytryną. Suszone śliwki należy zostawić na noc w szklance wody i dodać 1 łyżeczkę miodu. Rano trzeba dołożyć pół cytryny i wypić. 32 GRUDZIEŃ 2014 I zdrowiewprezencie.pl Ostropest plamisty. Jego ziarna to oczywiste źródło błonnika, ale także sylimaryny, czyli naturalnej substancji wybitnie regenerującej miąższ wątrobowy (na bazie ostropestu produkowanych jest wiele popularnych leków na wątrobę). Tymczasem sprawniejsza wątroba to mniej toksyn w organizmie, m.in. we krwi, a czystsza krew to silniejsze naczynia krwionośne, mniej podatne na deformacje wywołane silnym parciem, czyli żylaki i hemoroidy często idące w parze z zaparciami. Także spożywanie nasion ostropestu ma wielowymiarowy, pozytywny wpływ na leczenie zatwardzeń i dolegliwości towarzyszących. Algi i glony morskie stosowane jako codzienne uzupełnienie diety przywracają prawidłowy transport jelitowy i regenerują przyjazną florę bakteryjną na całej długości przewodu pokarmowego. Wypróżnienia staja się częstsze i regularne. Szczególnie zalecane są chlorella i spirulina, które charakteryzują się wysoką wartością odżywczą. W Stanach Zjednoczonych nazwano je „wielkimi regulatorami”, ponieważ równoważą wszelkie odchylenia organizmu od normy. Ostrożnie z ziołami o działaniu rozwalniającym. Medykamenty zawierające sok z aloesu, senes, szakłak, rabarbar (rzewień lekarski), kruszynę, korzeń mniszka lekarskiego (mlecz) czy siemię lniane są szczególnie zalecane, jednak tak jak leków chemicznych, nie można ich przedawkować - zawsze należy stosować je zgodnie z dołączoną instrukcją. Triphala. Wyjątkową mieszanką ziół jest szczególnie często zalecany na zaparcia preparat ayurvedyjski o nazwie Triphala, który kompleksowo reguluje funkcje układu pokarmowego i ma udowodnione właściwości antyrakowe. { leczenie i profilaktyka } Środki poślizgowe, np. laktuloza, ułatwiają defekacje. Kremy i maści łagodzące na odbyt. Są wskazane, jeśli oddawanie stolca jest bolesne. Parafina w jelitach tworzy zawiesinę, która rozmiękcza masę kałową. Masaż brzucha może być szczególnie pomocny u osób długo leżących. Zimne nasiadówki i chodzenie na boso pomagają złagodzić zaparcia u niektórych pacjentów. Podczas nasiadówki trwającej od 3 do 8 minut, temperatura wody powinny wynosić około 24°C. Zabieg należy powtarzać raz dziennie. Szczególnie wskazane są nasiadówki i kąpiele w mikrobąbelkach o właściwościach prozdrowotnych, które tworząc efekt mlecznej wody, jednocześnie myją, masują, relaksują i dotleniają całe ciało. Relaks. W chwili nasilonego stresu ruch jelit ustaje. Jeśli przyczyną zaparć jest wzmożone napięcie nerwowe, pomocne są techniki relaksacyjne, a w ekstremalnych sytuacjach wskazana jest wizyta u specjalisty. Aromaterapia. Spośród olejków eterycznych na zaparcia zalecany jest olejek mandarynkowy. Spontaniczny śmiech działa korzystnie na jelita i łagodzi stres. Ostatecznie lewatywa (wlewka doodbytnicza) lub czopek glicerynowy to najszybsza i skuteczna walka z naprawdę dokuczliwym zaparciem. Ważne, aby te rozwiązania były stosowane rzadko, gdyż w przeciwnym razie może dojść do rozleniwienia jelita grubego, co pogarsza sytuację. Do lewatywy używa się gumowej gruszki wypełnionej ciepłą wodą (37°C, 1 litr), ewentualnie z dodatkiem soli kuchennej lub płynnego mydła i oliwy. chorobie Parkinsona, preparaty wapnia, leki moczopędne, narkotyki, fenotiazyna, leki uspokajające oraz trójpierścieniowe leki przeciw depresji. Unikanie zaparciogennych pokarmów. Należy je wytypować indywidualnie, np. mleko u jednych wywołuje zaparcia, u innych rozwolnienie. Osoby z zaparciem na podłożu spastycznym (nadmierny, przedłużony skurcz jelit często z kurczowymi bólami brzucha; zespół jelita drażliwego) nie powinny jeść fasoli strączkowej, kalafiora i kapusty. Profilaktycznie należy z diety wyłączyć pokarmy ciężkostrawne, tłuszcze zwierzęce oraz węglowodany, które zawiera biała mąka, ponieważ te pokarmy długo zalegają w jelitach i żołądku. Unikanie płynnego oleju (np. roślinny, sojowy czy z oliwek). Tworzy on w żołądku cienką błonkę utrudniającą trawienie węglowodanów i białek. Trawienie opóźnia się nawet do 20 godzin, co prowadzi do procesów gnilnych, wytwarzania gazu i zalegania substancji szkodliwych w jelicie grubym i okrężnicy. Natomiast naturalne oleje (np. zawarte w orzechach, owocach awokado czy w ziarnach zbóż) są uwalniane powoli, nie utrudniając trawienia i nie powodując zaparć. Unikanie obfitych posiłków. Przejadanie się pogarsza sytuację. Weryfikacja przyjmowanych leków. Zaparcia są nasilane przez: leki zobojętniające, zawierające związki glinu, przeciw zdrowiewprezencie.pl. I GRUDZIEŃ 2014 33 { leczenie i profilaktyka } ZAPARCIA U DZIECI I NIEMOWLĄT... ...są częstym problem, zwłaszcza u tych karmionych sztucznie. Wypróżnienie co 3-4 dni jest sytuacją prawidłową u niemowlęcia lub małego dziecka, jednak obecność suchych i twardych stolców trudnych do wydalenia to objaw zaparcia. Zaparciu u niemowląt trzeba przeciwdziałać poprzez podanie dodatkowej ilości płynów w postaci wody lub rozcieńczonych soków owocowych. Można także mały kawałek mydła posmarowany oliwą włożyć dziecku do odbytu lub zastosować lewatywę z naparu rumianku z łyżeczką soli. Inne niepokojące oznaki to powtórzenie zaparcia w ciągu 3 tygodni i uniemożliwiony normalny tryb życia. Najczęstszym powikłaniem silnego i długiego parcia na stolec w czasie wydalania twardego kału są hemoroidy, czyli żylaki odbytu. PORADA LEKARSKA Gdy zaparciom towarzyszą następujące objawy, należy udać się do lekarza: wyst ąpiły os z mian tatnio doty y ch w wypr czasowy óżnie m ry tmie ń, c szcz ególn o dotyc ie os z wiek ób w y u po nad 40 l at widoczna krew w stolcu, krwawie nie z odbytu e j u ń ym dzie z r ut ż ty na i cie j n uje r pa że ag ie za dłu re zen ie c się i n le za odd trzym anie awa i ga n i a zów sto i bó , twa lca rdo l br ś wzd zucha, ć ęcia 34 GRUDZIEŃ 2014 I zdrowiewprezencie.pl WSPOMAGA REGULACJĘ JELIT I POMAGA W FUNKCJONOWANIU PRACY JELIT R E K ORSALIT® plus smektyn to innowacyjne połączenie doustnego płynu nawadniającego ze smektynem dwuoktanościennym w jednej saszetce. ORSALIT® plus smektyn jest środkiem spożywczym specjalnego przeznaczenia medycznego do postępowania dietetycznego podczas biegunki oraz w stanach odwodnienia organizmu. Przeznaczony jest dla dzieci od 1. roku życia i dla osób dorosłych. Jest niekompletnym środkiem spożywczym. Składniki: glukoza, cytryniany, chlorki, sód, potas, smektyn dwuoktanościenny. Aromat malinowy. Nie zawiera owoców. ORSALIT® plus smektyn nie zawiera białka mleka, laktozy i glutenu. Przeciwwskazania: wstrząs hemodynamiczny, niedrożność jelit. Ostrzeżenia: stosować ostrożnie w przypadku wcześniejszych zaparć. Leki stosować 2 godziny przed i po spożyciu ORSALIT® plus smektyn. Sposób przygotowania: zawartość 1 saszetki rozpuścić w 200 ml ciepłej, przegotowanej wody. Dawkowanie: dzieci od 1. roku życia: 4 saszetki/dobę. Dzieci od 2. roku życia i dorośli: 6 saszetek/dobę. ORSALIT® DRINK jest gotowym do spożycia doustnym płynem nawadniającym o składzie zgodnym z zaleceniami ESPGHAN. ORSALIT® DRINK jest środkiem spożywczym specjalnego przeznaczenia medycznego do postepowania dietetycznego w stanach odwodnienia organizmu, szczególnie podczas biegunki lub wymiotów oraz w sytuacjach, w których występuje ryzyko odwodnienia. Preparat przeznaczony jest dla dzieci od 3. roku życia i dla osób dorosłych. ORSALIT® DRINK jest niekompletnym środkiem spożywczym. Nie może być spożywany jako jedyne źródło pożywienia. Powinien być przyjmowany pod nadzorem lekarza. Składniki: woda; glukoza jednowodna; cytrynian sodu; chlorek sodu; chlorek potasu; regulator kwasowości- kwas cytrynowy; substancje konserwujące- benzoesan sodu, sorbinian potasu; substancja słodząca – sukraloza; aromat truskawkowy. Nie zawiera owoców. ORSALIT® DRINK nie zawiera białka mleka, laktozy i glutenu. Może być spożywany przez diabetyków, konieczna jest jednak kontrola poziomu cukru we krwi. Przeciwwskazania: niedrożność jelit, wstrząs hemodynamiczny. Dawkowanie: zależy od stopnia odwodnienia: przy lekkim odwodnieniu zaleca się 30-50 ml/kg masy ciała; przy umiarkowanym odwodnieniu zaleca się 50-100 ml/kg masy ciała. Sposób przygotowania: preparat gotowy do spożycia. L A M A PrOVag długotrwała ochrona intymna Pomocniczo przy nawracających niedyspozycjach intymnych Podwójna osłona do antybiotyku Ochrona układu pokarmowego i rozrodczego Doustny probiotyk ginekologiczny do postępowania dietetycznego w zaburzeniach flory bakteryjnej układu moczowo-płciowego, zwłaszcza tych nawracających oraz osłonowo do antybiotykoterapii. www.provag.pl PrOVag żel® to innowacyjny żel do stosowania w okolicach intymnych w celu: pielęgnacji, nawilżania, łagodzenia podrażnień i ochrony przed niekorzystnymi bakteriami i grzybami. Nagrody i rekomendacje: 2012 r. -„Złoty Otis 2012” (nagroda zaufania konsumentów) Pozytywna Opinia Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego Producent: IBSS BIOMED S.A., Al. Sosnowa 8, 30-224 Kraków, e-mail: [email protected] { profilaktyka } Płynne zdrowie Tekst: Michał Nowak Zbliżają się święta Bożego Narodzenia – czas w którym w sposób szczególny myślimy o naszych bliskich – w szczególności o ich zdrowiu. Niejednokrotnie wiele osób decyduje się na zakup w prezencie bliskim preparatów wielowitaminowych. Niektóre produkty występują na rynku aptecznym w postaci kapsułek czy tabletek, inne w formie płynu doustnego. Te ostatnie są tematem niniejszego artykułu. Dla jakich grup wiekowych przeznaczone są te preparaty? Czy przez wszystkich pacjentów mogą być stosowane bez żadnych konsekwencji? W iększość z nich wybieranych jest przez seniorów i dla seniorów w celu uzupełnienia niedoborów witaminowych, poprawy pracy układu krążenia oraz zwiększeniu sił witalnych organizmu. Przede wszystkim należy skupić się na fakcie konkretnego zapotrzebowania na poszczególne składniki tych preparatów. Osoby starsze z całą pewnością będą posiadały zwiększone zapotrzebowanie na witaminy: takie jak wit. D – która przyczynia się do odpowiedniej kondycji kości i zębów głównie poprzez ułatwienie wchłaniania wapnia, wit. A – składnik który wpływa na stan skóry, włosów i paznokci oraz na prawidłowe widzenie, wit. C – odpowiedzialną m.in. za syntezę kolagenu – warunkującego sprężystość skóry i prawidłowe funkcjonowanie tkanki łącznej, opóźniającej procesy 36 GRUDZIEŃ 2014 I zdrowiewprezencie.pl starzenia i pełniącej dużą rolę w szeroko pojętej odporności organizmu. Innymi niezwykle ważnymi składnikami płynnych preparatów witaminowych są: żelazo, NNKT (niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe), potas, magnez, wapń oraz luteina. Żelazo – bierze udział w produkcji hemoglobiny odpowiedzialnej za transport tlenu do każdej komórki naszego ciała, NNKT – posiadają wielokierunkowy, dobroczynny wpływ na cały organizm ludzki w tym np. przeciwnowotworowe działanie protekcyjne, obniżenie poziomu trójglicerydów we krwi, spowalnianie procesów starzenia oraz korzystny wpływ na układ nerwowy i procesy poznawcze, potas – obniża ciśnienie krwi, warunkuje prawidłową pracę serca i mięśni, magnez – wpływa na odpowiedni stan układu nerwowo-mięśniowego, wapń – jest składnikiem budulcowym kości, zębów oraz pełni funkcje przy przesyłaniu impulsów nerwowych. W iele z preparatów poza podstawowymi wymienionymi wyżej elementami zawiera dodatkowe kompozycje składników. Niektóre posiadają ekstrakty z głogu, inne dużą dawkę luteiny – warunkującą prawidłowy wzrok. Istnieją również takie produkty, które swój skład dostosowują w zależności do zapotrzebowania na poszczególne składniki w zależności od płci. Przykładowo dla mężczyzn zawierają wyciąg z imbiru natomiast wersja dla kobiet – sok z żurawiny. E kstrakt z głogu jest często dodawany do płynnych preparatów witaminowych, ponieważ wpływa on korzystnie na układ krążenia – w szczególności na serce, poprawia jego ukrwienie i utlenowanie. W aptekach można znaleźć produkty z zawartością wyciągu ze skórek winogron lub czerwonego wina, z aronii. Są one świetnymi antyoksydantami, wymiatają wolne rodniki zapobiegając tym samym zjawisku starzenia. Nie sposób pominąć tych, które w swym składzie zawierają żeń-szeń – poprawiający procesy zapamiętywania, koncentracji, dodający energii, przyczyniający się do redukcji nadwagi i podnoszenia witalności u osób w starszym wieku. { profilaktyka } na zawsze poprzedzić skrupulatna analiza składu. Pamiętaj, aby w trakcie porady farmaceutycznej powiedzieć o wszystkich lekach, jakie stosuje pacjent oraz o schorzeniach towarzyszących – wówczas dobór preparatu będzie dla personelu aptecznego znacznie łatwiejszy, a zaproponowany produkt z całą pewnością odpowiedzieć na prezentowane potrzeby. P rzy wyborze dobrego preparatu należy zwrócić uwagę na zawartość cukru oraz alkoholu. Osoby starsze, często chorujące na schorzenia towarzyszące, choroby metaboliczne – cukrzycę czy miażdżycę, nie powinny stosować preparatów zawierających w swym składzie cukru oraz alkoholu. Niejednokrotnie osoby te zażywają inne leki i stosowanie ich równocześnie, zwłaszcza ze względu na alkohol, byłoby niewskazane. Co ważne preparaty wielowitaminowe przede wszystkim wpływają na układ immunologiczny – podnosząc odporność osób, które je stosują. Uzupełniając niedobory witamin, mikro- i makroelementów oraz pozostałych składników pozwalają cieszyć się dobrym zdrowiem każdego dnia. becnie na rynku istnieje kilkadziesiąt preparatów, których producenci próbują zachęcić nas do zakupu swoich wyrobów. Pamiętać należy, że jakość często idzie w parze z ceną preparatu, natomiast trud wyboru pomoże przezwyciężyć farmaceuta fachowo dobierając produkt do potrzeb każdego pacjenta indywidualnie. Prawidłowy wybór specyfiku powin- O RUTINAL COMPLEX WSPOMAGA PRAWIDŁOWE FUNKCJONOWANIE UKŁADU ODPORNOŚCIOWEGO NA GRYPĘ I PRZEZIĘBIENIE SAMBUCUS EKSTRAKT Z OWOCÓW CZARNEGO BZU WITAMINA C, CYNK zdrowiewprezencie.pl. I GRUDZIEŃ 2014 37 R E K L A M A GRIPBLOCKER zimowa EXPRESS expresowa Skład: 1 kapsułka zawiera: paracetamol (Paracetamolum) 300 mg, chlorowodorek pseudoefedryny (Pseudoephedrini hydrochloridum) 30 mg, bromowodorek dekstrometorfanu (Dextromethorphani hydrobromidum) 12 mg. Postać: Kapsułki miękkie, 10 kapsułek Wskazania: Doraźne leczenie objawów przeziębienia, grypy, stanów grypopodobnych, zapalenia zatok przynosowych (gorączka, katar, kaszel, ból głowy, ból gardła, bóle mięśniowe i kostno-stawowe). Przeciwwskazania: jednoczesne stosowanie innych leków zawierających paracetamol, wrodzony niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej, stosowanie inhibitorów MAO i okres do 2 tygodni od zaprzestania ich przyjmowania, ciężka niewydolność nerek lub wątroby, ciężkie nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, choroba alkoholowa, astma oskrzelowa. Nie stosować w ciąży i w okresie karmienia piersią. Dziedziczna konstytucyjna hiperbilirubinemia (np. choroba Gilberta). Nie stosować u dzieci w wieku poniżej 6 lat. Podmiot odpowiedzialny: PPF Hasco-Lek S.A. pomoc! R E K L Vitotal Gold dla Mężczyzn SKŁADNIKI PRODUKTU: • pomagają utrzymać dobrą formę fizyczną i umysłową • przyczyniają się do zachowania prawidłowego ciśnienia krwi • wspomagają poprawną ruchomość stawów • przyczyniają się do zachowania zdrowej prostaty Vitotal Gold dla Mężczyzn suplement diety został opracowany z myślą o panach stawiających sobie za cel jak najdłuższe utrzymanie dobrej kondycji fizycznej i umysłowej. Pragnących zachować siłę, energię, witalność. W toniku Vitotal Gold dla mężczyzn zawarte są witaminy i wyciągi roślinne dobrane tak by jak najlepiej odpowiadać potrzebom męskiego organizmu. Vitotal Gold dla Kobiet SKŁADNIKI PRODUKTU: • pomagają utrzymać dobrą formę fizyczną i umysłową • przyczyniają się do zachowania prawidłowego ciśnienia krwi • wspomagają metabolizm • pomagają w utrzymaniu zdrowej skóry Vitotal Gold dla Kobiet suplement diety został opracowany z myślą o paniach pragnących jak najdłużej zachować świetną formę fizyczną i umysłową. Wiedzących, że ich naturalne piękno łatwo dostrzec w błyszczących, gęstych włosach i zdrowej cerze. Dla których witalność i energia są synonimem dobrego zdrowia. W toniku Vitotal Gold dla kobiet zawarte są witaminy i wyciągi roślinne dobrane tak by jak najlepiej odpowiadać potrzebom kobiecego organizmu. A M A VITOTAL Suplement diety w postaci płynu 1000 ml KOMPLEKSOWY TONIK WZMACNIAJĄCY Kobiety i mężczyźni potrzebują różnych, odpowiednio dopasowanych składników wzmacniających. Dlatego stworzyliśmy dwa różne toniki wzmacniające Vitotal GOLD dla mężczyzn suplement diety i Vitotal GOLD dla kobiet suplement diety dostosowane do potrzeb każdej z płci. { Boże Narodzenie } Świąteczna Magia ziół tekst: Zbigniew Szczepankowski Okres Świąt Bożego Narodzenia należy do bardzo wyjątkowych, to czas magiczny, niepowtarzalny, ubarwiony pięknymi wspomnieniami z dzieciństwa. Atmosfera świąteczna jest tworzona w gronie najbliższych osób, a jej kulminacja ma miejsce podczas wieczerzy wigilijnej. O wyjątkowości Bożego Narodzenia decydują zwyczaje i tradycje świąteczne, wśród których najważniejszą rolę odgrywają rośliny, czy to aby stworzyć magię tego momentu, czy po to, aby dania świąteczne były niepowtarzalne. Choinka jest ubierana praktycznie w każdym domu jako niezbędny element dekoracyjny związany ze Świętami Bożego Narodzenia. Drzewko iglaste przyozdobione świecidełkami, bombkami i innymi ozdobami jest związane z przedchrześcijańskim kultem wiecznie zielonego drzewa, jako symbolu życia, odradzania się i płodności. Drzewko bożonarodzeniowe zaczęło pojawiać się w domach od XVI wieku. Najczęściej przynosimy do domów jodłę, czy świerk a rzadziej jako choinkę stawiamy sosnę. Zwyczaj dekorowania choinki zrodził się na terenie Niemiec, a w Polsce przyjął się na przełomie XVIII i XIX wieku. 40 Jodła pospolita (Abies alba) wykazuje właściwości lecznicze dzięki olejkom terpentynowym zawartym w żywicy oraz w troszkę mniejszym stopniu w igłach. Właściwości lecznicze ma bardzo podobne do świerka i sosny. Jodła pospolita dzięki zawartości olejku terpentynowego działa przeciwzapalnie oraz przeciwwirusowo, jest stosowana w przeziębieniach, infekcjach, nerwobólach. Za właściwości lecznicze jodły odpowiadają składniki czynne olejku takie jak pinen, limonen, borneol, tujon. Są to związki lotne, dlatego nadają świątecznym dekoracjom niepowtarzalny, leśny zapach, a w celach leczniczych najlepiej stosować produkty olejkowe w postaci inhalacji. W lecznictwie oprócz jodły stosowany może być również świerk (Picea abies) i sosna zwyczajna (Pinus silvestris), która występuje w popularnym syropie przeciwkaszlowym: Sirupus pini compositus, a także w całej gamie preparatów do inhalacji oraz w maściach rozgrzewających. Jemioła pospolita (Viscum album) odgrywa bardzo ważną rolę w symbolice świątecznej (szczególnie kultywowana na terenie Anglii). Gałązki jemioły wieszane są w domach przy suficie lub nad drzwiami, aby się pod nią tulić i całować. Jemioła ma przynieść domowi i jego mieszkańcom szczęście w nadchodzącym roku. Zwyczaj ten narodził się w krajach nordyckich, gdzie jemioła zawieszona nad wejściem do domostwa promieniować miała na cały dom zgodą, miłością i szczęściem odpędzając uroki i demony. Od dawna jemioła jest cenną rośliną leczniczą. Działa moczopędnie i uspokajająco. Zwiększa częstotliwość skurczów serca, rozszerza naczynia krwionośne i obniża ciśnienie krwi. Znajdujące się w zielu lektyny i wiskotoksyny wykazują działanie cytok- Świąteczna GRUDZIEŃ 2014 I zdrowiewprezencie.pl Magia ziół { Boże Narodzenie } syczne (niszczą komórki nowotworowe) i pobudzające układ odpornościowy. Preparaty z jemioły są stosowane głównie w leczeniu nadciśnienia, w zaburzeniach rytmu serca oraz miażdżycy, a także zaburzeniach miesiączkowych. Ostrokrzew kolczasty (Illex aquifolium) jest wykorzystywany do dekorowania drzwi w okresie świąt. Według przesądów ludowych ostrokrzew jest drzewem zapewniającym ochronę, często wykorzystywanym jako zaklęcie przeciw piorunom, sadzi się je przy domu w charakterze strażnika. Uważa się, że zabezpiecza przed trucizną, złymi duchami i złymi czarownikami, jak również odpędza niebezpieczne dzikie zwierzęta. Ostrokrzew znajduje również swoje zastosowanie w ziołolecznictwie i medycynie. Zarówno liście, kora i owoce ostrokrzewu były stosowane w leczeniu takich dolegliwości jak: katar, zapalenie opłucnej, stany gorączkowe, reumatyzm. Borowik szlachetny (Boletus etulis) to najbardziej reprezentacyjny przedstawiciel Królestwa Grzybów, bez których trudno sobie wyobrazić stół świąteczny. Barszcz wigilijny najczęściej podawany jest z dodatkiem małych pierożków nadziewanych grzybowym farszem. W składzie chemicznym boczniaka, borowika, pieczarki a także podgrzybka i grzybków Shitake czy Hiratake stwierdzono obecność betaglukanu. - Jest to substancja bioaktywna o silnych właściwościach przeciw utleniających, pobudzająca pracę układu immunologicznego. Zwiększa ona również produkcję białych ciałek krwi w szpiku kostnym i neutralizuje wolne rodniki, które są jedną z przyczyn powstawania nowotworów. Co więcej, niektórzy naukowcy twierdzą, że zawarta w boczniaku substancja aktywna – pleuran, może zmniejszać guzy nowotworowe, natomiast przeciwutleniaczergotioneina, opóźnia procesy starzenia komórek oraz chroni je przed uszkodzeniem. 42 Żurawina to cenny dodatek do wielu świątecznych potraw, przede wszystkim mięsnych. Oprócz swoich wytrawnych walorów smakowych żurawina jest wartościową rośliną leczniczą. Związek pomiędzy jedzeniem żurawiny a infekcjami dróg moczowych po raz pierwszy wykazano w 1840 roku. Współczesne badania naukowe jednomyślnie potwierdzają, że żurawina ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, dzięki czemu jest skuteczna, między innymi w walce z infekcjami pęcherza moczowego, niektórymi schorzeniami skóry i wrzodami żołądka. Żurawina była i jest stosowana na przeziębienia, anginy, problemy z żołądkiem czy pęcherzem. Co istotne, współcześnie wiele leków tworzonych jest na bazie żurawiny. Naturalnym środowiskiem dla żurawiny są torfowiska wysokie, w jakie zamieniają się zarastające roślinnością zbiorniki wodne. To specyficzne podłoże sprawia, że w owocach żurawiny gromadzą się w dużym stężeniu substancje o wyjątkowych właściwościach zdrowotnych – proantocyjanidyny, które chronią wątrobę, obniżają poziom cukru we krwi, wzmagają siłę skurczu mięśnia sercowego. Jednak najlepiej znany jest korzystny wpływ żurawiny na układ moczowy. Prócz właściwości aseptycznych żurawina posiada także zalety odżywcze. Owoce są bogatym źródłem witamin A, C i z grupy B. Najwięcej substancji odżywczych i leczniczych zawierają świeże owoce (są dostępne od października do stycznia). Szczelnie zapakowane można przechowywać w lodówce nawet trzy miesiące. Suszone zachowują swoje właściwości przez kilka lat. Żurawina dobrze też znosi wysokie temperatury, gotowanie nie niszczy zawartych w niej związków bakteriobójczych. Świąteczna GRUDZIEŃ 2014 I zdrowiewprezencie.pl Chrzan (Armoratia lapathifolia) występu- je powszechnie w całej Europie, a w naszych domach najczęściej gości jako ostry dodatek kulinarny do sosów, sałatek, czy zup. Do celów leczniczych wykorzystuje się korzenie i liście chrzanu, które zawierają glikozydy siarkocyjanowe, olejek eteryczny, sole mi- { Boże Narodzenie } neralne (zawierające fosfor, siarkę, potas, wapń, żelazo, sód i magnez), fitoncydy, witaminy C, B, E i prowitaminę A oraz flawonoidy, cukry, enzymy i aminokwasy. Świeże liście i korzenie chrzanu mają działanie bakterio-, wiruso-, grzybo- i pierwotniakobójcze. Dodatek chrzanu do posiłków pobudza wydzielanie soków trawiennych, wzmaga przemianę materii, poprawia pracę wątroby i nerek. Z uwagi na dużą zawartość witaminy C, przetwory z chrzanu i z jego dodatkiem zwiększają odporność organizmu. W medycynie ludowej chrzan od wielu wieków cieszył się dużą popularnością. Warto zapamiętać też, że osoby chorujące na ciężkie schorzenia wątroby (marskość), wrzody i nadżerki przewodu pokarmowego oraz choroby nerek nie powinny spożywać pokarmów zawierających dodatki chrzanu ze względu na ich drażniące właściwości. Syrop chrzanowy z miodem i sokiem z cytryny: do 200 g świeżo utartego chrzanu dodać 1 szklankę chłodnej, przegotowanej wody, wymieszać i pozostawić na 1 godz. w temperaturze pokojowej. Następnie wycisnąć dokładnie sok, i dodać do niego 200 g miodu pszczelego (najlepiej lipowego lub spadziowego) oraz nieco soku z cytryny. Całość dobrze wymieszać. Pić po 1 łyżce stołowej 3-4 razy dziennie z ciepłą przegotowaną wodą, dzieci po 1 łyżeczce w kaszlu, zapaleniu oskrzeli, zaflegmieniu, w grypie, w nieżytach górnych dróg oddechowych oraz w celu poprawienia apetytu. Mak (Papaver rhoeas) to składnik kuli- powoduje przejściowe uspokojenie, a czasem senność. Odwary z kwiatów maku polnego stosuje się wewnętrznie w nieżytach jamy ustnej i gardła, w uporczywym suchym kaszlu ze skąpą wydzieliną oraz w bólu gardła i chrypce. Korzystne jest łączenie z innymi surowcami o działaniu wykrztuśnym, np. kwiatem pierwiosnka. Odwary podaje się też jako środek uspokajający w nadmiernej pobudliwości i bezsenności wywołanej uporczywym kaszlem, zwłaszcza u dzieci i osób w wieku podeszłym. Zewnętrznie odwary z maku polnego służą do płukania w zapaleniu jamy ustnej, dziąseł i gardła, do irygacji w stanach zapalnych pochwy oraz do przymoczek w zapaleniu powiek i spojówek. Czarna jagoda (Vaccinium myrtillus) jest wyśmienitym dodatkiem do wielu potraw świątecznych, zarówno do ciast i deserów, do zup owocowych kompotów oraz sosów do mięs. Napary z suszonych owoców jagód działają uspokajająco i przeciwbólowo, a syropy leczą kaszel i infekcje układu oddechowego. W czasie biegunki dobrze jest pić sok z jagód lub napar z suszonych jagód. Dzięki dużej zawartości garbników jagodowy sok i napar uszczelniają błony śluzowe żołądka, neutralizują szkodliwe produkty przemiany materii i spowalniają ruchy robaczkowe jelit. Sok z jagód jest uznawany za antidotum na zatrucia, gdyż wychwytuje z organizmu wszelkie toksyny, a także chroni przed pylicą. Zalecano go więc pracującym w kamieniołomach, cementowniach czy kopalniach. Magia ziół narny, bez którego tradycyjna wieczerza wigilijna nie może się odbyć. Oprócz tego, że jest niezbędny do przyrządzenia kutii, to jest rośliną o potencjalnych właściwościach leczniczych. Związki zawarte w kwiecie działają słabo osłaniająco na błony śluzowe górnych dróg oddechowych, zmniejszają stany ich podrażnienia, pobudzają fizjologiczne ruchy nabłonka rzęskowego i ułatwiają odkrztuszanie. Jednocześnie hamują nadmierne odruchy kaszlowe. Kwiat maku podawany dzieciom i młodzieży oraz osobom starszym Kapusta (Brassica oleracea), gości na pol- skich stołach niezmiennie od bardzo dawna, a w okresie zimowym najczęściej w postaci kiszonej. Współcześni dietetycy twierdzą, że upodobanie do kapusty, zwłaszcza kiszonej, chroniło ludzi przed niedoborami różnych witamin, głównie witaminy C (w 100 g kapusty świeżej jest jej tyle co w jednej cytrynie, a przecież kapusty zjada się znacznie więcej). Kapusta zawiera także prawie komplet wita- zdrowiewprezencie.pl. I GRUDZIEŃ 2014 43 { Boże Narodzenie } min z grupy B (tych, które mają duży wpływ na metabolizm wątroby, czy na działanie naszego układu nerwowego), oraz witaminy E, K, P i sporo cennych soli mineralnych. Warto więc profilaktycznie wypijać codziennie szklankę soku ze świeżej kapusty. Dla urozmaicenia można go wymieszać z sokami z innych warzyw, dobierając proporcje według własnego gustu i smaku. Sok ze świeżej kapusty uznawany jest przez medycynę ludową za doskonały środek gojący owrzodzenia żołądka i dwunastnicy. Cynamon (Cinnamonum verum) ze względu na swój niesamowity aromat i smak nadaje świątecznym potrawom wyjątkowy charakter. Jest znany od tysięcy lat. W swojej historii posiada okresy, kiedy był droższy od złota. Kora cynamonowa doce- niona została już w czasach starożytnych. Cynamon rekomendowano jako antidotum na silne trucizny, środek moczopędny, wiatropędny i korzystnie wpływający na układ krążenia. Stanowi źródło błonnika, żelaza, wapnia i manganu. Jest naturalnym antyoksydantem: wspomaga zwalczanie wolnych rodników, przez co opóźnia proces starzenia się komórek, zapobiega nowotworom i chorobom układu krążenia. Dzięki swoim właściwościom antybakteryjnym jest też doskonałym i wypełni naturalnym środkiem do walki z trądzikiem: pomaga zlikwidować wypryski, łagodzi przebarwienia i rozjaśnia cerę. Ma właściwości przeciwgrzybiczne i antyalergiczne. Stymuluje organy i działa dobrze na trawienie. 44 GRUDZIEŃ 2014 I zdrowiewprezencie.pl Wanilia (Vanillia planifolia) obok cynamonu jest najcenniejszą przyprawą kulinarną. W wyjątkowy sposób wzbogaca smak potraw na świątecznym stole. Ze względu na żmudny proces produkcji jest, razem szafranem i kardamonem, jedną z droższych przypraw, jakie człowiek odkrył i stosuje na co dzień. Okazuje się, że wanilia posiada cenne właściwości lecznicze. Świeże strąki wanilii zawierają glikozyd waniliny oraz glikozyd alkoholu waniliowego. Oba te związki działają pobudzająco na ludzki organizm, nie wykazując przy tym żadnych właściwości uzależniających. Na bazie wanilii produkowane są preparaty wzmacniające organizmy osób wyczerpanych, rozstrojonych nerwowo czy znajdujących się w stanach depresyjnych. Kolejnym sposobem wykorzystania wanilii jest sporządzenie z niej nalewki, którą warto stosować pomocniczo z innymi lekami w przypadku gorączki, reumatyzmu, dla wzmocnienia serca a także w celu poprawy nastroju. Ponadto, farmaceuci chętnie korzystają z wanilii do polepszenia smaku i zapachu leków. SYNBIOTI COMPLEX NOWOCZESNY SYNBIOTYK WSPOMAGA PRAWIDŁOWĄ PRACĘ PRZEWODU POKARMOWEGO R E K L A M A GROPRINOSIN 500 mg (Inosinum pranobexum). Skład: Jedna tabletka zawiera 500 mg inozyny pranobeksu (Inosinum pranobexum): kompleksu zawierającego inozynę oraz 4‑acetamidobenzoesan 2-hydroksypropylodimetyloamoniowy w stosunku molarnym 1:3. Postać farmaceutyczną: Tabletka. Owalne, barwy białej do kremowej, obustronnie wypukłe tabletki, z linią podziału po jednej stronie. Linia podziału na tabletce ułatwia tylko jej rozkruszenie, w celu łatwiejszego połknięcia, a nie podział na równe dawki. Wskazania: Wspomagająco u osób o obniżonej odporności, w przypadku nawracających infekcji górnych dróg oddechowych. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Inozyny pranobeksu nie należy stosować u pacjentów, u których występuje aktualnie napad dny moczanowej lub zwiększone stężenie kwasu moczowego we krwi. GROPRINOSIN 250 mg/5 ml (Inosinum pranobexum). „Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu”. Skład: 1 ml syropu zawiera 50,0 mg inozyny pranobeks: kompleksu zawierającego inozynę oraz 4-acetamidobenzoesan 2-hydroksypropylodimetyloamoniowy w stosunku molarnym 1:3. Substancje pomocnicze o znanym działaniu: sacharoza, metylu parahydroksybenzoesan, propylu parahydroksybenzoesan, glicerol, etanol 96%. Postać farmaceutyczną: Syrop. Przejrzysty, bezbarwny lub różowawy syrop o smaku i zapachu malinowym. Wskazania: Wspomagająco u osób o obniżonej odporności, w przypadku nawracających infekcji górnych dróg oddechowych. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Inozyny pranobeksu nie należy stosować u pacjentów, u których występuje aktualnie napad dny moczanowej lub zwiększone stężenie kwasu moczowego we krwi. Podmiot odpowiedzialny: Gedeon Richter Polska Spółka z o.o. ul. ks. J. Poniatowskiego 5, 05-825 Grodzisk Mazowiecki. Podmiot prowadzący reklamę: Gedeon Richter Marketing Polska Sp. z o.o., ul. Królowej Marysieńki 70, 02-954 Warszawa. tel. +48-22-593-93-00, fax: +48-22-642-23-54. 24-godzinny System Informacji Medycznej oraz zgłaszanie działań niepożądanych: +48-22-755-96-48 Adresy e-mail: [email protected], [email protected] { Home Made } Kule Musujące Przepis ch kul) g (5-6 spory Ilość: 800,0 - 40 min towania: 30 Czas przygo we Trudność: Łat Relaks na Święta! tekst: Joanna Czerniel - herbariacosmetics.pl Po ciężkim, pracującym tygodniu nadchodzi czas na odpoczynek, a nic tak nie relaksuje jak ciepła, odprężająca kąpiel. Do tego wystarczy tylko chwila czasu dla siebie, wanna i naturalna, aromatyczna kula musująca. P rzepis na kule musujące jest bardzo prosty, wystarczy sięgnąć do kuchni po kwasek cytrynowy, sodę oczyszczoną i tak naprawdę najważniejsze składniki przepisu już mamy. Kule musujące są nie tylko przyjemne w użyciu, ale również efektownie wyglądają, przez co mogą być świetnym, własnoręcznie wykonanym prezentem bożonarodzeniowym. Poza efektem musowania ważne jest, żeby kule miały też właściwości pielęgnacyjne. Osiągniemy to przez dodatek tłuszczów. Wybrałam do swoich kul oliwę z oliwek i masło kakaowe, które świetnie nawilżają oraz odżywiają ciało i pozostawiają na skórze ochronną warstwę, a żeby ten efekt osiągnąć, dodałam jeszcze emulgator, który będzie również zapobiegał tworzeniu się tłustych plam na powierzchni wody. Użyłam płynnego emulgatora SLP, ale jeśli nie macie do niego dostępu, to możecie zastąpić go mlekiem w proszku, które zawiera naturalne emulgatory, przy czym należy dodać odpowiednio więcej oleju do przepisu. Kule mają też walory aromaterapeutyczne dzięki olejkom eterycznym. Olejek lawendowy odpręża, poprawia nastrój i zmniejsza stresy. Olejek z drzewa różanego również relaksuje i zmniejsza napięcie, a olejek geranium dodatkowo działa ujędrniająco i antycellulitowo. Kwiaty bez problemu znajdziecie w każdej zielarni i aptece. Dobrze naraz zrobić więcej takich kul i przechowywać je w szczelnym pojemniku, żeby jak tylko znajdziemy chwile dla siebie, mieć je pod ręką. 46 GRUDZIEŃ 2014 I zdrowiewprezencie.pl Dodatki • Suszone pła tk • Suszone kw i dzikiej róży 2 łyżki ia • Olejek z drz ty lawendy 2 łyżki ewa różaneg o 20 krop • Olejek gera nium 20 kro p Olejek lawen dowy 40 kro p Skladniki Baza lan sodu • Wodorowęg ona) 500,0 g (soda oczyszcz cytrynowy ) • Kwas (kwasek g ,0 0 25 35,0 g • Oliwa z oliwek 10,0 g e • Masło kakaow g • SLP 4,5 ana w oda destylow Spirytus lub w omizerem butelce z at Przygotuj : Duża miska o pojemności około 3 l (może być szklana, porcelanowa albo plastikowa), mniejsza miska o pojemności około 1-2 l, rękawiczki ochronne jednorazowe, waga, zlewka na 100 ml, łaźnia wodna (garnek z wodą), deska, szczelny pojemnik, w którym będziemy przechowywać nasze kule (najlepiej próżniowy), papier do pieczenia. Na początek warto sobie wszystko przygotować i położyć blisko siebie, bo potem będziemy miały brudne ręce i bez tego może się zrobić duży bałagan. Czyli przygotowujemy sobie wolny stół, z boku kładziemy deskę, a na niej papier do pieczenia, obok otwarte torebki z płatkami kwiatów, otwarte buteleczki z olejkami eterycznymi, buteleczki z woda lub spirytusem oraz drugą mniejszą miskę. Z aczynamy od przygotowania bazy. W większej misce mieszamy wodorowęglan sodu i kwas cytrynowy, a w międzyczasie odważamy do zlewki masło kakaowe oraz oliwę z oliwek i podgrzewamy na łaźni wodnej. Jak tylko tłuszcze się rozpuszczą (nie przegrzewamy, bo masło kakaowe może stracić wiele swoich właściwości), odważamy do nich SLP, mieszamy, a następnie wlewamy oleje do suchych składników w misce. W tym momencie zakładamy rękawiczki gumowe i za pomocą dłoni mieszamy równomiernie zawartość miski. Połowę wymieszanego proszku przenosimy do mniejszej miski i odkładamy na chwilę na bok. Mieszanina powinna mieć konsystencje mokrego piasku, dlatego teraz bierzemy atomizer ze spirytusem/wodą i pryskamy po powierzchni. Ja używam głównie spirytusu, bo jest mniejsze ryzyko, że „przedobrzymy”, a jeśli aktualnie go nie macie, to może być woda, ale z nią trzeba postępować ostrożniej. Ważne jest, aby po 1-2 psiknięciach przemieszać masę, żeby unikać „mokrych plam” i ogólnego zbytniego zmoczenia mieszaniny. Kiedy masa będzie wystarczająco wilgotna, dodajemy około 40 kropli oleju lawendowego i kwiat lawendy, mieszamy i zaczynamy formować kulę w dłoniach. Jeśli masa jest odpowiednio wilgotna kula szybko się ulepi, a podczas formowania będzie się delikatnie kruszyć. Ważne, aby kule były mocno zbite, tak żeby nie było wolnych przestrzeni powietrznych wewnątrz. Na koniec delikatnie pryskamy spirytusem na powierzchnię gotowej kuli, gładzimy ją i odkładamy na deskę pokrytą papierem do pieczenia. Czynności powtarzamy, aż do wyczerpania surowca. Teraz bierzemy drugą część masy i przygotowujemy ją jak poprzednią, tyle że tutaj dodajemy olejek geranium i z drzewa różanego oraz płatki róży. Uformowane kule odkładamy na deskę żeby chwilkę „przeschły”. Kiedy już proces tworzenia kul się zakończy, pudełko wykładamy papierem do pieczenia, układamy kule i zamykamy szczelnie pojemnik. Gotowe kule musujące mogą leżeć długo w suchym miejscu, nawet do pół roku, jedy- { Home Made } nym ogranicznikiem jest proces wyparowywania olejków eterycznych. NAJWAŻNIEJSZE O CZYM MUSIMY PAMIĘTAĆ KIEDY ROBIMY KULE MUSUJĄCE: › Jak masa będzie zbyt sucha - kula się nie sklei › Jak będzie za dużo oleju - kula będzie zbyt „ciężka” i w czasie schnięcia będzie się deformować i rozpadać › Jak dodamy zbyt dużo wody - masa zacznie miejscowo się pienić, albo kula na powierzchni będzie się pieniła › Spirytus jest bezpieczniejszy, bo zwilży chwilowo masę, a jednocześnie szybko będzie odparowywał › Jak zrobioną kulę spryskamy delikatnie spirytusem, będzie twardsza z zewnątrz i dłużej może „poleżeć” › Gotowe kule trzymamy bez dostępu do powietrza, najlepiej w opakowaniach próżniowych › Pamiętajcie, że robienie kul musujących to przede wszystkim dobra zabawa :) ROZWIĄZANIE IMIĘ..................................................... NAZWISKO......................................... ADRES................................................ TELEFON............................................ Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych dla potrzeb niezbędnych w celu rozstrzygnięcia konkursu (ustawa z dnia 29.08.97 r. o ochronie danych osobowych, Dz. U. nr 133, poz. 883) P O D P I S grudzień Wypełnij, wytnij, przyklej na pocztówkę i wyślij na adres redakcji KUPON KONKURSOWY Rozwiązanie prosimy wpisać w kuponie na dole strony i wysłać na adres redakcji w terminie do 12.12.2014 r. Lista nagrodzonych umieszczona zostanie w wydaniu styczniowym. Do wygrania 3X Blender First FA 5274-1 z akcesoriami 48 GRUDZIEŃ 2014 I zdrowiewprezencie.pl Lista nagrodzonych za prawidłowo rozwiązane hasło z krzyżówki z numeru październikowego: 1. Blender First FA 5274-1 z akcesoriami Ryszard Sichniewicz, Pieszyce 2. Blender First FA 5274-1 z akcesoriami Edyta Filut, Wągrowiec 3. Blender First FA 5274-1 z akcesoriami Irena Karnacz-Szyszka, Słubice R E K L A M A „Przed użyciem zapoznaj się z ulotką, która zawiera wskazania, przeciwwskazania, dane dotyczące działań niepożądanych i dawkowanie oraz informacje dotyczące stosowania produktu leczniczego, bądź skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża Twojemu życiu lub zdrowiu”. Zupa z pozo stałych częśc 2 marchewk i 1 pietruszka Ćwierć selera 1 cebula 100g suszon ych pomidoró w 50g masła 30g mąki Głowy, ogon y rybie Sól, pieprz, imbir Rybie części gotować na wolnym ogn wodzie prze iu w osolon z 1,5h. ej Obrane jarz yny poszatk ować i dusić Pomidory od na maśle. sączyć i pok roić w pasecz warzyw i sm ki, dodać do ażyć razem aż wszystko Rybę odcedz b ę dzie miękkie ić, obrać sta . rannie z mię zalewamy p sa, które owstałym w y w arem i miksu blenderem. jemy go Warzywa do dać do zupy smaku i zag d o prawić do otować. i ryby Pier ogi z ciast o 2 szk : l ok 1 anki m ą s 1 jaj zklank ki i k ciep szcz o łej w ypta ody soli farsz : 200g cebu suszony ch g l rzyb 2 łyż a ów ki ol 1 jaj eju o 1 łyż k piep a bułki rz, s tarte ól j grzy bam i Grzy b z na y ugoto dmi aru wać do oraz m w na p pieprzem ody. Dro iękkości a , tartą telni. D . Cebulę bno posi odcedz ić i w e o . p kać d ok ać misc Wyrob ić. C do grzy roić w k i dopra ycisnąć e do wić ostk iasto bów dają rozw so ę w c a łyżk łkowuj wody il wyrabia raz z ja i zeszkl la i emy ę far my n e za ć jem , b s Pier i ogi g zu, skła wycinam ierze. N a stolnic bułką d a czas y o u aż tujemy ami i le y szklan stępnie lub p w k c wyp łyną większ imy pie ą ,doda iasto rogi ej ilo j na p e my . ś owie rzch ci osolon nie. ej w ody do na a Karp pana bosm 1 karp o wina Szklanka białeg Pęczek koperku 3 łyżki masła 100g pieczarek 50g cebuli 1 łyżki mąki 50g rumu Sól, biały pieprz oczyścić, ąć ogon i płetwy, ci od , ić ow gł od pozostawić Karpia lić , opieprzyć i so O . ki ał w ka pokrajać na ę. najmniej godzin mażyć na w lodówce na co za i piec rki pods lę bu ce a on oj kr zestawić Drobno po ąkę wymieszać i m ć da do ec ni maśle. Pod ko ć winem z ognia. a naczynia, zala dn do a ór sk yć Karpia ułoż yciem ok. 15 ogniu pod przykr m ny ol w na ć si od ryby oraz i du wadzić winem sp ro zp ro ki ar cz ie ę razem. minut. P sić jeszcze chwil du i ia rp ka ać rumem, podl R E K L A M A