tutaj
Transkrypt
tutaj
Krzysztof Balon Aneks do pkt. 2.3 ekspertyzy: Standaryzacja a system świadczenia usług pomocy społecznej w Niemczech. Aneks przyporządkowuje poszczególne kategorie usług z pkt. 2. 3 przywołanej ekspertyzy do grup docelowych usługobiorców sklasyfikowanych zgodnie z założeniami projektu „Tworzenie i rozwijanie standardów usług pomocy i integracji społecznej” (na tyle, na ile występują one w praktyce świadczenia usług społecznych w Niemczech; pominięto zakres „dziecko, rodzina, rodzina zastępcza” ze względu na diametralne różnice systemowe pomiędzy Polską a Niemcami w tym zakresie oraz niezaliczanie w Niemczech tej grupy usług do usług pomocy społecznej). Aneks umiejscawia standardy usług zgodnie z poniższą klasyfikacją: Standardy normatywne „ustawowe”, tzn. oparte bezpośrednio na ustawach i innych wiążących aktach prawnych (rozporządzeniach, przepisach administracyjnych wynikających z delegacji ustawowej) szczebla federalnego lub krajowego. Standardy normatywne „umowne”, zawarte w różnego rodzaju umowach zawieranych pomiędzy podmiotami prowadzącymi (finansującymi) a usługodawcami. Standardy „eksperckie” w powiązaniu z „best practice”. Standardy te opierają się na propozycjach wypracowywanych w ramach badao naukowych, weryfikowanych następnie w praktyce pod kątem ich zastosowalności i przydatności w ramach współpracy pomiędzy instytucjami naukowymi a wykonawcami usług społecznych. Powstające przy „okrągłych stołach” standardy tego rodzaju mają często charakter jedynie zaleceo, również ze względu na często występujący brak publicznych gwarancji finansowania ich realizacji w praktyce świadczenia usług społecznych. Standardy te dotyczą całych grup wykonawców wzgl. rodzajów usług społecznych; podobny charakter mają standardy „koncepcyjne” poszczególnych wykonawców usług społecznych, powstające często w ramach procesu zarządzania jakością (QM) w poszczególnych placówkach/usługach, a różniące się głównie zasięgiem ich stosowania. Skróty: jst = wyspecjalizowane oddziały lub agendy jednostek samorządu terytorialnego, op = organizacja/e pozarządowa/e, w tym „kościelne”, pk = podmioty komercyjne, SGB = Sozialgesetzbuch (kodeks socjalny), w połączeniu z cyfrą rzymską odpowiednia księgę kodeksu socjalnego, np. SGB II oznacza Kodeks socjalny, księga II. 2 Grupa docelowa Osoby z niepełnosprawnością Rodzaj usługi (oraz typowi usługodawcy) Umiejscowienie standardów o istotnym (przeważającym) znaczeniu normatywne ustawowe normatywne umowne eksperckie/koncepcyjne Specyficzna opieka medyczna (praktyki Porozumienie instytucji Umowy zawierane Standardy wprowadzane lekarskie i in. zakłady służby zdrowia ustawowego pomiędzy poszczególnymi przez samorządy prowadzone przez jst, pk i op) ubezpieczenia instytucjami zawodowe zawodów zdrowotnego, ustawowego ubezpieczeniowymi a medycznych, orzecznictwo Psychoterapia (praktyki lekarskie i in. ubezpieczenia poszczególnymi sądowe, standardy zakłady służby zdrowia prowadzone emerytalnego i usługodawcami spełniające wewnętrzne przez jst, pk i op) ustawowego warunki minimalne z § 21 poszczególnych Terapia zajęciowa (z reguły op, niekiedy ubezpieczenia SGB IX usługodawców, w jst) wypadkowego w sprawie szczególności w ramach Doradztwo i różne formy pomocy wspólnych wymogów, systemów zarządzania psychologicznej i pedagogicznej, w tym które spełnid muszą jakością (QM); standardy trening umiejętności społecznych i świadczeniodawcy usług jakości proponowane przez komunikacyjnych, zachowania w rehabilitacji medycznej Federalną Wspólnotę sytuacjach kryzysowych oraz trening zawarte na podstawie § 13 Roboczą ds. Rehabilitacji praktycznych umiejętności życiowych (z ust. 4 SGB VI oraz § 13 SGB zgodnie z § 20 SGB IX reguły op) IX w związku z realizacją Działania samopomocowe w ramach grup i organizacji samopomocowych oraz postanowieo §§ 26-30 SGB IX; wspólne rekomendacje centrów wspierania samopomocy (op) ww. podmiotów dotyczące standardów jakości proponowane przez Federalną Wspólnotę Roboczą ds. Rehabilitacji zgodnie z § 20 SGB IX 3 Grupa docelowa Osoby z niepełnosprawnością (cd.) Rodzaj usługi (oraz typowi usługodawcy) Kompleksowa wczesna interwencja obejmująca działania medyczne, socjalpediatryczne, psychologiczne, pedagogiczno-lecznicze, psychospołeczne oraz doradztwo wychowawcze (z reguły op) Umiejscowienie standardów o istotnym (przeważającym) znaczeniu normatywne ustawowe normatywne umowne eksperckie/koncepcyjne Porozumienie instytucji Umowy zawierane Standardy wprowadzane ustawowego pomiędzy poszczególnymi przez samorządy ubezpieczenia instytucjami zawodowe zawodów zdrowotnego, ustawoubezpieczeniowymi a medycznych, orzecznictwo wego ubezpieczenia poszczególnymi sądowe, standardy emerytalnego i usługodawcami spełniające wewnętrzne ustawowego warunki minimalne z § 21 poszczególnych ubezpieczenia wypadkoSGB IX usługodawców, w wego w sprawie wspólnych szczególności w ramach wymogów, które spełnid systemów zarządzania muszą świadczeniodawcy jakością (QM); standardy usług rehabilitacji jakości proponowane przez medycznej zawarte na Federalną Wspólnotę podstawie § 13 ust. 4 SGB Roboczą ds. Rehabilitacji VI oraz § 13 SGB IX w zgodnie z § 20 SGB IX związku z realizacją postanowieo §§ 26-30 SGB IX; wspólne rekomendacje ww. podmiotów dotyczące standardów jakości proponowane przez Federalną Wspólnotę Roboczą ds. Re-habilitacji zgodnie z § 20 SGB IX oraz wspólne rekomendacje uzgadniane na poziomie krajów związkowych przy 4 ew. udziale władz oświatowych na podst. § 30 ust. 3 SGB IX 5 Grupa docelowa Osoby z niepełnosprawnością (cd.) Rodzaj usługi (oraz typowi usługodawcy) Specyficzne formy szkolenia, przeszkalania i doszkalania zawodowego (różni usługodawcy, zarówno op jak i pk, rzadziej jst) Umiejscowienie standardów o istotnym (przeważającym) znaczeniu normatywne ustawowe normatywne umowne eksperckie/koncepcyjne Porozumienie instytucji Umowy zawierane Standardy wewnętrzne ustawowego pomiędzy poszczególnymi poszczególnych ubezpieczenia instytucjami usługodawców, w zdrowotnego, ustawowego ubezpieczeniowymi a szczególności w ramach ubezpieczenia poszczególnymi systemów zarządzania emerytalnego i usługodawcami spełniające jakością (QM); standardy ustawowego warunki minimalne z § 21 jakości proponowane przez ubezpieczenia SGB IX Federalną Wspólnotę wypadkowego w sprawie Roboczą ds. Rehabilitacji wspólnych wymogów, zgodnie z § 20 SGB IX zawarte na podstawie § 13 ust. 4 SGB VI oraz § 13 SGB IX; wspólne rekomendacje ww. podmiotów dotyczące standardów jakości proponowane przez Federalną Wspólnotę Roboczą ds. Rehabilitacji zgodnie z § 20 SGB IX; możliwośd wpływu na standardy przez Federalną Agencją Pracy w trybie § 38 SGB IX 6 Grupa docelowa Osoby z niepełnosprawnością (cd.) Rodzaj usługi (oraz typowi usługodawcy) Asystent osoby niepełnosprawnej (z reguły op) Umiejscowienie standardów o istotnym (przeważającym) znaczeniu normatywne ustawowe normatywne umowne eksperckie/koncepcyjne Porozumienie instytucji Umowy zawierane przez Standardy wewnętrzne ustawowego Urzędy Integracyjne (na poszczególnych ubezpieczenia poziomie krajów usługodawców, w zdrowotnego, ustawowego związkowych) z szczególności w ramach ubezpieczenia usługodawcami w trybie § systemów zarządzania emerytalnego i 102 ust. 4 SGB IX jakością (QM); standardy ustawowego spełniające warunki jakości proponowane przez ubezpieczenia minimalne z § 21 SGB IX Federalną Wspólnotę wypadkowego w sprawie Roboczą ds. Rehabilitacji wspólnych wymogów, zgodnie z § 20 SGB IX zawarte na podstawie § 13 ust. 4 SGB VI oraz § 13 SGB IX; wspólne rekomendacje ww. podmiotów dotyczące standardów jakości proponowane przez Federalną Wspólnotę Roboczą ds. Rehabilitacji zgodnie z § 20 SGB IX 7 Grupa docelowa Osoby z niepełnosprawnością (cd.) Rodzaj usługi (oraz typowi usługodawcy) Umiejscowienie standardów o istotnym (przeważającym) znaczeniu normatywne ustawowe normatywne umowne eksperckie/koncepcyjne Zatrudnienie wspierane (usługa Porozumienie instytucji Umowy zawierane Standardy wewnętrzne kompleksowa obejmująca orientację ustawowego ubezpiepomiędzy poszczególnymi poszczególnych zawodową, wyszukanie miejsca pracy, czenia zdrowotnego, instytucjami usługodawców, w job coaching, wsparcie psychologiczne i ustawowego ubezpieczeniowymi a szczególności w ramach społeczne) (z reguły op, często ubezpieczenia poszczególnymi systemów zarządzania prowadzące warsztaty dla emerytalnego i ustawousługodawcami spełniające jakością (QM); standardy niepełnosprawnych/ZAZ) wego ubezpieczenia warunki minimalne z § 21 jakości proponowane przez wypadkowego w sprawie SGB IX Federalną Wspólnotę wspólnych wymogów, Roboczą ds. Rehabilitacji zawarte na podstawie § 13 zgodnie z § 20 SGB IX ust. 4 SGB VI oraz § 13 SGB IX; wspólne rekomendacje ww. podmiotów dotyczące standardów jakości proponowane przez Federalną Wspólnotę Roboczą ds. Rehabilitacji zgodnie z § 20 SGB IX; wypełnianie przez usługodawcę standardów zawartych w § 38a ust. 5 SGB IX Firmy/przedsiębiorstwa integracyjne Rozporządzenie Standardy wewnętrzne (zatrudniające pomiędzy 25% a 50% osób Federalnego Ministra poszczególnych niepełnosprawnych, działające jako Pracy i Spraw Socjalnych usługodawców, w samodzielne podmioty lub oddziały) (z wydane na podstawie § szczególności w ramach reguły op, również jst i pk) 135 SGB IX za zgodą Rady systemów zarządzania Federacji (Bundesrat) jakością (QM) 8 Grupa docelowa Osoby z niepełnosprawnością (cd.) Rodzaj usługi (oraz typowi usługodawcy) Warsztat dla osób niepełnosprawnych (usługa podobna do zakładów aktywizacji zawodowej/ZAZ w Polsce) (z reguły op, bardzo rzadko jst) Umiejscowienie standardów o istotnym (przeważającym) znaczeniu normatywne ustawowe normatywne umowne eksperckie/koncepcyjne Porozumienie instytucji Umowy zawierane Standardy wewnętrzne ustawowego pomiędzy poszczególnymi poszczególnych ubezpieczenia instytucjami usługodawców, w zdrowotnego, ustawowego ubezpieczeniowymi a szczególności w ramach ubezpieczenia poszczególnymi systemów zarządzania emerytalnego i usługodawcami spełniające jakością (QM); standardy ustawowego warunki minimalne z § 21 jakości proponowane przez ubezpieczenia SGB IX Federalną Wspólnotę wypadkowego w sprawie Roboczą ds. Rehabilitacji wspólnych wymogów, zgodnie z § 20 SGB IX zawarte na podstawie § 13 ust. 4 SGB VI oraz § 13 SGB IX; wspólne rekomendacje ww. podmiotów dotyczące standardów jakości proponowane przez Federalną Wspólnotę Roboczą ds. Rehabilitacji zgodnie z § 20 SGB IX; Rozporządzenie Federalnego Ministra Pracy i Spraw Socjalnych wydane na podstawie § 144 ust. 2 SGB IX za zgodą Rady Federacji (Bundesrat) 9 Grupa docelowa Osoby z niepełnosprawnością (cd.) Rodzaj usługi (oraz typowi usługodawcy) Mieszkalnictwo (domy, wspólnoty mieszkaniowe, mieszkania serwisowane, często prowadzone przez podmioty prowadzące warsztaty dla osób niepełnosprawnych/ZAZ) (op, rzadziej jst i pk) Umiejscowienie standardów o istotnym (przeważającym) znaczeniu normatywne ustawowe normatywne umowne eksperckie/koncepcyjne Federalna ustawa o doUmowy zawierane Standardy wewnętrzne mach *pomocy społecznej+ pomiędzy poszczególnymi poszczególnych (Heimgesetz): zwłaszcza §§ instytucjami usługodawców, w 3 (standardy budowlane i ubezpieczeniowymi a szczególności w ramach personalne), 10 (standardy poszczególnymi systemów zarządzania dot. samorządności) i 11 usługodawcami spełniające jakością (QM) (standardy dotyczące pod- warunki minimalne z § 21 miotu prowadzącego) wraz SGB IX z czterema rozporządzeniami wykonawczymi Federalnego Ministra Rodziny, Seniorów, Kobiet i Młodzieży wydanymi za zgodą Rady Federacji (Bundesrat): ws. minimalnych standardów budowlanych, standardu personelu, samorządności mieszkaoców i bezpieczeostwa przedmiotów wartościowych należących do mieszkaoców; Ustawy poszczególnych krajów związkowych* *) Np. Ustawa kraju związkowego Berlin: Ustawa o samostanowieniu i partycypacji w ramach wspólnotowych serwisowanych formach mieszkalnictwa z 3 czerwca 2010 r. (Wohnteilhabegesetz - WTG) 10 Grupa docelowa Osoby starsze Rodzaj usługi (oraz typowi usługodawcy) Dom *pomocy społecznej+ (usługa pielęgnacyjna) (op i pk, rzadziej jst) Umiejscowienie standardów o istotnym (przeważającym) znaczeniu normatywne ustawowe normatywne umowne eksperckie/koncepcyjne Federalna ustawa o doUmowy ramowe zawierane Standardy eksperckie mach *pomocy społecznej+ w wyk. § 75 SGB XI ustanowione na podstawie (Heimgesetz): zwłaszcza §§ pomiędzy krajowymi § 113a księgi XI kodeksu 3 (standardy budowlane i zrzeszeniami kas socjalnego i ogłoszone w personalne), 10 (standardy pielęgnacyjnych oraz Federalnym Dzienniku dot. samorządności) i 11 zrzeszeniami jst a Urzędowym; system (standardy dotyczące pod- zrzeszeniami zarządzania jakością i miotu prowadzącego) wraz usługodawców, przy zapewnienia jakości z czterema rozporządzeudziale związku zgodny z § 113 księgi XI niami wykonawczymi prywatnych ubezpieczeo kodeksu socjalnego Federalnego Ministra zdrowotnych i Służby Rodziny, Seniorów, Kobiet i Medycznej Ubezp. ZdroMłodzieży wydanymi za wotnego; umowy zgodą Rady Federacji „zaopatrzeniowe” (Bundesrat): ws. zawierane przez minimalnych standardów usługodawcę w wykonaniu budowlanych, standardu § 72 SGB XI z kasami personelu, samorządności pielęgnacyjnymi w uzgodn. mieszkaoców i z ponadlok. podmiotem bezpieczeostwa prowadzącym pomocy przedmiotów wartościospołecznej.; porozumienia wych należących do o wynagrodzeniu za usługi mieszkaoców zawierane w wykonaniu §§ 84 i n. SGB XI oraz z lokalnymi podmiotami prowadzącymi pomocy społecznej 11 Grupa docelowa Osoby starsze (cd) Rodzaj usługi (oraz typowi usługodawcy) Pielęgnacja domowa (op i pk) Umiejscowienie standardów o istotnym (przeważającym) znaczeniu normatywne ustawowe normatywne umowne eksperckie/koncepcyjne Ogólne zasady, z których Umowy ramowe zawierane Standardy eksperckie wynika standaryzacja w wyk. § 75 SGB XI ustanowione na podstawie zawierają przepisy SGB XI pomiędzy krajowymi § 113a księgi XI kodeksu (oraz uzupełniająco zrzeszeniami kas socjalnego i ogłoszone w odpowiednie przepisy pielęgnacyjnych oraz Federalnym Dzienniku administracyjne, zrzeszeniami jst a Urzędowym; system proceduralne i o ochronie zrzeszeniami zarządzania jakością i danych osobowych SGB I, usługodawców, przy zapewnienia jakości IV i X), a także – w zakresie udziale związku zgodny z § 113 księgi XI uzupełniających świadczeo prywatnych ubezpieczeo kodeksu socjalnego medycznych – przepisy zdrowotnych i Służby SGB V Medycznej Ubezp. Zdrowotnego; umowy „zaopatrzeniowe” zawierane przez usługodawcę w wykonaniu § 72 SGB XI z kasami pielęgnacyjnymi w uzgodn. z ponadlok. podmiotem prowadzącym pom. społ.; porozumienia o wynagrodzeniu za usługi zawierane w wykonaniu § 89 SGB XI (usługi pielęgnacyjne) i § 37 SGB V (towarzysz. usługi medyczne) z kasami chorych/ pielęgnac. oraz z 12 lok. podm. prowadzącymi pomocy społecznej 13 Grupa docelowa Osoby starsze (cd) Osoby bezrobotne Rodzaj usługi (oraz typowi usługodawcy) Mieszkania serwisowane (bez usług pielęgnacyjnych) (op, pk) Działania wolontarystyczne i samopomocowe w ramach grup i organizacji samopomocowych oraz centrów wspierania samopomocy przeznaczone w szczególności dla osób z demencją (op) Pośrednictwo pracy i doradztwo zawodowe (z reguły bezpośrednio przez terenowe oddziały federalnej administracji pracy) Szkolenia zawodowe, przeszkolenia (op i pk) Umiejscowienie standardów o istotnym (przeważającym) znaczeniu normatywne ustawowe normatywne umowne eksperckie/koncepcyjne Standardy wewnętrzne poszczególnych usługodawców, w Wymogi dot. wspierania szczególności w ramach finansowego przez kasy systemów zarządzania pielęgnacyjne: § 45d SGB jakością (QM) XI SGB II/III i przepisy wykonawcze, regulacje wewnętrzne Federalnej Agencji Pracy SGB II/III i przepisy wykonawcze, regulacje wewnętrzne Federalnej Agencji Pracy; jednolite standardy ustalane przez Federalną Agencję Pracy, w tym obligatoryjny tryb konkursowy Istniejące standardy eksperckie wzgl. koncepcyjne w praktyce podporządkowane standardom narzucanym przez Federalną Agencję Pracy w ramach trybu konkursowego 14 Grupa docelowa Osoby bezrobotne (cd) Rodzaj usługi (oraz typowi usługodawcy) Doradztwo psychospołeczne (z reguły op, rzadziej jst) Doradztwo oddłużeniowe (z reguły op, rzadziej jst) Doradztwo w zakresie zwalczania nałogów (z reguły op, rzadziej jst) Opieka nad dziedmi niepełnoletnimi lub niepełnosprawnymi, pielęgnacja domowa niesamodzielnych członków rodzin (z reguły op) Umiejscowienie standardów o istotnym (przeważającym) znaczeniu normatywne ustawowe normatywne umowne eksperckie/koncepcyjne Tylko ogólna podstawa W przypadku świadczenia W przypadku świadczenia prawna: § 16a SGB II; w usług przez op: umowy usług przez op przeważają przypadku świadczenia zawierane przez standardy koncepcyjne, usług bezpośrednio przez poszczególne jst z rzadziej eksperckie. jst również ich regulacje poszczególnymi op. wewnętrzne