Pobierz - Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin

Rozpoznawanie odmian ziemniaka w
okresie wegetacji (kiełki, kwiaty, pokrój
roślin), urzędowy opis odmian
Irena Stypa
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin – PIB
Zakład Ochrony i Nasiennictwa Ziemniaka
76-009 Bonin k. Koszalina
Bonin 1-2 lipca 2015 r.
Darłówko, 20-21.05.2010 r.
1
Zagadnienia
charakterystyka odmian
• Krajowy Rejestr
• Katalog Europejski
2
Materiał i metody
Wyniki doświadczeń COBORU i IHAR-PIB (charakterystyka odmian).
Dane PIORiN (wielkość reprodukcji odmian)
Metoda porównawczo-opisowa
3
Badania odrębności, wyrównania
i trwałości odmian
wytyczne :
Międzynarodowego Związku
Ochrony Nowych Odmian Roślin
(UPOV)
Wspólnotowego Urzędu Odmian
Roślin (CPVO)
4
Badania odrębności, wyrównania i trwałości
c.d.
Dwie odmiany uważa się za odrębne, gdy wyraźna i stała różnica
w cechach stwierdzona jest przynajmniej w jednym miejscu
badań
Odmianę uznaje się za wyrównaną, gdy zmienność cechy
wynikająca z systemu hodowli lub zmienność będąca
następstwem mutacji jest tak mała jak tylko możliwe
Odmiana trwała zachowuje swoje charakterystyczne cechy (tzn.
pozostaje wierna opisowi), zdefiniowanemu przez hodowcę
po kolejnych rozmnożeniach
5
6
7
Odmiany ziemniaka – Krajowy Rejestr, 2015 r.
Krajowy Rejestr został powiększony
jadalne, 2 skrobiowe:
o 5 nowych odmian ziemniaka: (3
Jurek, Oberon; Bogatka, Malaga; Bohun - HZ Zamarte: Impresja, Widawa
Honorata; Lavinia - Europlant
VR 808; Eurostar,
Eurostar Mondeo – KWS
Ignacy, Igor, Boryna, Kaszub; Laskara; Mazur, Szyper - PMHZ Strzekęcin:
Magnolia, Mieszko
Agrico - Riviera
Skreślono 9 odmian (2014):
Bartek, Sekwana, Ślęza - HZ; Bursztyn, Ibis, Igor, Promyk, Adam, Bosman;
wygasł okres wpisu: Bondeville, Raja – Agrico, Lady Florina – C.Meijer;
Ramos,
2013: Karatop, Eugenia, Elanda, Zebra, Żagiel, Niagara, Zeus, Soplica,
Redstar, Velox Monsun, Neptun, Umiak
Po ostatnich zmianach Krajowy Rejestr liczy 114 odmian ziemniaka:
71 jadalnych;
17 przeznaczonych głównie do przetwórstwa spożywczego;
29 skrobiowych
8
Odmiany ziemniaka - Katalog Wspólnotowy – CCA
Od 1 maja 2004 r. na terenie naszego kraju mogą być uprawiane również
odmiany wpisane do wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych,
który tworzą odmiany zarejestrowane w poszczególnych krajach Unii
Europejskiej
W doborze odmian ziemniaka w krajach Unii Europejskiej dostępnych
jest 1527 odmian [Katalog Wspólnotowy – CCA, 2012]
((www.europa.eu.int/eurlex/en/index).
W Polsce liczba odmian reprodukowanych w tej kategorii wzrosła do
59, 74, 86, 114;.Hermes (142,6 ha), Lady Rosetta (139 →173 ha), Verdi
(122→142 ha), Saturna (110 ha), Markies (92,8), Omega (56,7 ha), Albatros
(54→81 ha), Taurus (34 →44 ha), ), Gala (46→50 ha), Melody (31 ha←41,6 ),
Agata, (28 →32 ha), Riviera (27→46 ha), Primadonna (24), Lilly (22 ha→47
ha), Natascha (21 →28 ha).
9
Rozpoznawanie odmian
Przydatnymi przy rozpoznawaniu odmian mogą okazać się cechy gospodarcze:
długość okresu wegetacji
przydatność użytkowa
10
Cechy rozpoznawcze:
Długość okresu wegetacji oraz przydatność użytkowa
KRAJOWY REJESTR, 2015 r.
BARDZO WCZESNE JADALNE (13), PRZETWÓRSTWO
SPOŻYWCZE (2)
(do 95 dni wegetacji)
ODMIANY POLSKIE
ODMIANY ZAGRANICZNE
Jadalne - 6
Jadalne - 7
DENAR N
IMPRESJA N
IRYS
JUSTA N
LORD N
MIŁEK N
ARIELLE N
BERBER N
IMPALA N
INGRID N
KRASA N
VIVIANA N
RIVIERA N
Przetwórstwo - 2
COURLAN
FRESCO N
11
c.d.Długość okresu wegetacji oraz przydatność użytkowa
KRAJOWY REJESTR, 2015 r.
WCZESNE JADALNE (22), PRZETWÓRSTWO SPOŻYWCZE (4)
(96-109 dni wegetacji)
ODMIANY
POLSKIE
ODMIANY ZAGRANICZNE
Jadalne - 13
Jadalne - 9
Przetwórstwo - 4
ARUBA N
BILA
BOHUN N
CYPRIAN N
ETOLA N
GRACJA N
GWIAZDA N
HUBAL N
IGNACY N
MAGNOLIA N
MICHALINA N
OMAN N
OWACJA N
ALTESSE N
ANNABELLE N
BELLAROSA N
CARRERA N
EWELINA N
LATONA N
ROSALIND N
VERONIE N
VINETA N
AMORA N
AUGUSTA N
INNOVATOR PA
LADY CLAIRE N
12
ŚREDNIO WCZESNE JADALNE (26), PRZETWÓRSTWO SPOŻYWCZE (10)
(110-124 dni wegetacji)
ODMIANY POLSKIE
ODMIANY ZAGRANICZNE
Jadalne -16
Przetwórstwo - 1
Jadalne - 10
Przetwórstwo - 9
AMETYST N
BOGATKA N
CEKIN N
FINEZJA NN
GAWIN N
IRGA N
JUREK N
JUTRZENKA N
LASKARA N
LEGENDA N
MALAGA N
MAZUR N
OBERON N
STASIA N
TAJFUN N
TETYDA N
ETIUDA N
ALMERA N
DALI N
DITTA N
FOLVA N
ORCHESTRA N
OTOLIA N
ROXANA N
SAGITTA N
SANTE N
SATINA N
AGNES N
ASTERIX N
COURAGE N
HONORATA N
JURATA N
LAVINIA N
MARLEN N
VICTORIA N
VR 808
13
Długość okresu wegetacji oraz przydatność użytkowa
KRAJOWY REJESTR, 2015 r.
ŚREDNIO PÓŹNE JADALNE (9), PRZETWÓRSTWO SPOŻYWCZE
(1)
(125-139 dni wegetacji)
ODMIANY POLSKIE ODMIANY ZAGRANICZNE
Jadalne - 4
Jadalne - 5
Przetwórstwo - 1
BRYZA N
GUSTAW N
SYRENA N
ZENIA N
CECILE N
EUROSTAR N
JELLY N
MONDEO N
ROKO N
FIANNA
PÓŹNE JADALNE (1)
(powyżej 140 dni wegetacji)
ODMIANY POLSKIE – 1
ZAGŁOBA N
14
Cechy rozpoznawcze:
Długość okresu wegetacji oraz przydatność użytkowa
KRAJOWY REJESTR, 2015 r.
SKROBIOWE - 26
WCZESNE - 1
ŚREDNIO
WCZESNE - 12
ŚREDNIO PÓŹNE - PÓŹNE - 10
3
CEDRON N
BORYNA N
GLADA
HARPUN NB
JUBILAT N
KASZUB N
KUBA N
MIESZKO N
PASAT N
SZYPER N
RUMPEL N
WIDAWA N
ZUZANNA N
DANUTA N
IKAR B
PASJA POMORSKA
BZURA B
GANDAWA N
HINGA
INWESTOR N
JASIA NN
KURAS N
POKUSA N
RUDAWA N
SKAWA N
SONDA NB
15
Utrudnienia w rozpoznawaniu odmian
związane z zmianami na rynku ziemniaka
Wzrost liczby odmian w reprodukcji i obrocie nasiennym (2014r.-202
odmiany)
2. Zróżnicowanie dostępności sadzeniaków poszczególnych odmian na
rynku →
1.
3.
Szybkie zmiany struktury odmian w reprodukcji
4.
Ekspansja odmian zagranicznych
5.
Zmiany kryteriów doboru odmian do uprawy
Pomimo dużej liczby (177; 203; 202) odmian w reprodukcji, wskaźnik koncentracji,
mierzony udziałem 12 czołowych odmian = 47,6 %
16
Udział odmian ziemniaka w nasiennictwie w 2014 roku
Dostawca, producent
materiałów nasiennych
Hodowla polska
Liczba odmian Powierzchnia
w produkcji
reprodukcji
nasiennej
nasiennej (ha) Struktura
(%)
Liczba
odmian w KR
Jadalne
40
35
1068
20,5
Przetwórstwo
1
1
0,7
0
Skrobiowe
23
20
563,6
10,5
Razem
64
56
1632
31,0
Hodowla zagraniczna Jadalne
31
18
1039,8
20
Przetwórstwo
16
11
720,3
13,5
Skrobiowe
3
50
3
32
95,2
1855
2
35,5
Razem
Hodowla zagraniczna
(katalog CCA)
-
114
1756
33,5
Razem
114
202
5243
100
17
Wskaźniki struktury odmianowej w Polsce
w 2014
Ilość
Powierzchnia Udział 7 odmian Udział 5 odmian
odmian
nasienna
jadalnych
na frytki, chipsy
reproduko na 1 odmianę,
o największej
o największej
-wanych
ha
powierzchni
powierzchni
nasiennej,>2%
nasiennej, >2%
%
%
177/202
30/26
32/28
16/19,5
W 2014 r. oceniono ogółem 5282 ha powierzchni nasiennej ziemniaka.
Zakwalifikowano polowo 5243 ha, co stanowi 1,7% udziału, zmniejszonej o 60,1 tys.
ha (17,8%) całkowitej powierzchni uprawy ziemniaka w Polsce, w porównaniu z
rokiem 2013. Zwiększa się natomiast liczba odmian reprodukowanych i przekracza
liczbę odmian zarejestrowanych o przeszło 50% (114→202).
18
Odmiany ziemniaka (KR) na główne kierunki użytkowania
(jadalne-) – o udziale w rynku ≥0,5%,
Odmiana/właściciel odmiany –
dostawca materiałów elitarnych
Vineta
Denar
Lord
Tajfun
Satina
Bellarosa
Jelly
Owacja
Irga
Riviera
Carrera
Miłek
Arielle
Impala
Cyprian
Europlant
HZ Zamarte
HZ Zamarte
PMHZ Strzekęcin
Solana
Europlant
Europlant
PMHZ Strzekęcin
PMHZ Strzekęcin
Agrico
HZPC
HZ Zamarte
Agrico
Agrico
PMHZ Strzekęcin
Udział
Powierzchnia Wskaźnik wzrostu
w rynku, nasienna,
powierzchni nasiennej
%
ha
2011 = z 2012 = z 2013 = z
2010 = 2011 = 2012 =
100
100
100
Jadalne >30%)
10,2
483,6→501
110
116
80
4,3
205,6→242
94
83
84
4,0
192,3→211
98
84
76
3,6
171,7→189
105
113
89
2,8
117←134
101
85
79
2,2
104←114,5
166
107
101
2,3
104←105,9
112
66
101
1,3
61,2→82
140
73
59
1,3
59,6→80
92
122
83
0,9
46
0,7
34,4→39
216
125
69
0,6
29,7
72
64
93
0,6
28,9
92
103
45
0,5
24,2
119
89
49
19
0,5
21,6
139
81
64
c.d. Odmiany ziemniaka na główne kierunki
użytkowania (jadalne) – o udziale w rynku <0,5 %
Udział ącym
Powierzchn
Wskaźnik wzrostu
przekraczaj
0,5%,
Odmiana/właściciel odmiany –
dostawca materiałów elitarnych
Sagitta
Oman
Michalina
Bryza
Gawin
Cekin
Bila
Ewelina
Viviana
HZPC
HZ Zamarte
HZ Zamarte
PMHZ Strzekęcin
PMHZ Strzekęcin
PMHZ Strzekęcin
HZ Zamarte
Europlant
Europlant
w
rynku,
%
0,4
0,3
0,3
0,3
0,3
0,2
0,2
0,2
0,2
ia
nasienna,
ha
18,1
15,8
12,7→29
12,5
12,3
11,7
11,5
10,6
10,2→9
powierzchni
nasiennej
2013 = z
2012 = 100
89
56
211
125
39
54
72
36
127
20
Odmiany ziemniaka na główne kierunki użytkowania – o
udziale w rynku przekraczającym 0,5%, (86)
Odmiana/
Właściciel odmiany – dostawca
materiałów elitarnych
Wskaźnik wzrostu
powierzchni nasiennej
2013 = z
2012 = 100
Odmiany do przetwórstwa na frytki i chipsy >20%
Innovator
Hermes
Lady Rosetta
Verdi
Saturna
Markies
Lady Claire
Omega
Albatros
VR 808
Fresco
Taurus
Russet Burbank
HZPC
nie chroniona
C. Meijer
Solana
nie chroniona
Agrico
C.Meijer
Europlant
Norika
KWS
Agrico
HZPC
nie chroniona
Udział
w rynku,
%
9,0
3,0
2,9
2,6
2,3
1,9
1,6
1,2
1,1
0,9
0,8
0,7
0,5
Powierzch
nia
nasienna,
ha
426,5
142,6
139,1
122,0
110,4
92,8
77,3
56,7
54,0
41,1
40,0
34,2
22,0
97
88
95
110
123
201
143
135
98
37
105
83
60
21
Odmiany ziemniaka na główne kierunki użytkowania
(skrobiowe) – o udziale w rynku przekraczającym 0,5%,
Odmiana/
Właściciel odmiany – dostawca
materiałów elitarnych
Kuba
Skawa
Harpun
Inwestor
Rudawa
Glada
Zuzanna
Jasia
Hinga
Pasja
Pomorska
Pasat
Kuras
Udział
Powierzchnia
w rynku, nasienna, ha
%
HZ Zamarte
HZ Zamarte
PMHZ Strzekęcin
PMHZ Strzekęcin
HZ Zamarte
PMHZ Strzekęcin
Europlant
HZ Zamarte
PMHZ Strzekęcin
PMHZ Strzekęcin
2,1
1,8
1,7
1,5
1,5
1,5
0,9
0,9
0,8
0,8
98,4
86,9
78,8
73,2→80
69,0
68,5
42,7
42,2
39,8→50
35,8
PMHZ Strzekęcin
Agrico
0,7
0,6
34,1→45
30,5
Wskaźnik wzrostu
powierzchni nasiennej
2013 = z
2012 = 100
84
116
138
196
121
125
148
74
97
187
52
317
źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GIORiN o wynikach oceny
22
polowej 2013r., www.piorin.gov.pl
Cechy morfologiczne
Największą wartość diagnostyczną mają
cechy morfologiczne – rozpoznawcze
o dużej stałości
Do dobrych cech rozpoznawczych należą:
barwa kwiatków korony (zewnętrznej strony płatków),
barwa miąższu i skórki bulwy
barwa kiełka świetlnego
Najlepiej obserwacje cech rozpoznawczych przeprowadza
się na roślinach w fazie kwitnienia, gdyż w tym czasie
występuje najwięcej cech charakterystycznych
odróżniających odmiany
23
Cechy morfologiczne części nadziemnej ziemniaka
24
Cechy morfologiczne części nadziemnej ziemniaka
Barwa kwiatków korony
Rozróżniamy zasadnicze barwy: biała, czerwonofioletowa
biała-B, <50 % odmian: m.in.: Arielle, Denar, Irys, Ingrid (po), Lord, Molli, Altesse,
Bohun, Gwiazda, Hubal, Lady Claire Michalina, Owacja, Vineta, Ametyst, Cekin, Dali,
Ditta, Honorata, Igor,
Igor Irga, Jurata, Laskara, Mazur, Promyk, Satina, Stasia, Tajfun,
Tetyda, Fianna, Jelly, Syrena, Zenia, Zagłoba, Cedron, Harpun, Jubilat, Kuba, Pasat,
Rumpel, Zuzanna, Pasja P, Gandawa, Inwestor, Jasia, Kuras, Sonda, Riviera
czerwonofioletowa-CzF: Berber 4, Courlan, Bellarosa +, Carrera + 4, Agnes
+ 3, Almera 6, Asterix + 7, Bursztyn, Courage + 6 , Finezja + 7, Folva + 6, Malaga
+4-5, Raja, Roko, Red Anna +4, Hermes, Verdi-7, Adam + 8, Glada+ 8, Ikar+ 6,
Neptun 5, Rudawa + 5
j.czerwonofioletowa-jCzF: Krasa +4, Augusta + 4,
4 Viviana + 4-, Bila + 9,
Etola +, Ignacy +3, Gawin ++ 5, Sagitta +5, , Oberon+, Bryza + 8, Kaszub + 7-8 ,
Hinga, Pokusa + 5, Ślęza + 7
c.czerwonofioletowa-cCzF: Ibis + 7, Cecile + 4 Boryna + 6, Bosman 8, Danuta
fioletowa-F: Bogatka +4, Gustaw +7-8
j.niebieskofioletowa-jNF: Pirol + 5, VR 808 5, Skawa jN+
c.niebieskofioletowa-cNF: Jutrzenka + 7
25
Są również odmiany u których odnotowano brak kwitnienia np. Rosalind
Kwiatostan
Obfitość kwitnienia:
U większości odmian jadalnych obserwuje się średnio obfite kwitnie.
Bardzo małą – małą obfitością kwitnienia charakteryzują się odmiany:
Arielle-3 , Irys, Miłek, Viviana, Riviera, Annabelle, Ametyst, Irga, Jelly, Sante,
Pirol
Obficie kwitną:
Denar, Eugenia, Elanda, Michalina, Jutrzenka, Tajfun, Wiarus, Żagiel, Victoria
Odmiany skrobiowe z reguły kwitną obficiej
Małą obfitością charakteryzuje się Harpun
Dużą obfitością: Kuba, Saturna, Monsun, Pasat, Rumpel, Inwestor, Jasia
Wielkość kwiatu
Mały kwiat posiadają odmiany: Arielle, Vineta, Sante, Jelly, Augusta, Lady
Claire, Pirol, Kuba;
Duży kwiat: Denar, Lord, Bila, Etola, Korona, Jutrzenka, Syrena
Mniej stałymi cechami są barwa pylników (pomarańczowa, żółtopomarańczowa i żółta)
i długość słupka (krótka, średnia i długa).
26
Cechy morfologiczne części nadziemnej ziemniaka
Kwiatostan:
wielkość skala 1-9 (3-mały, 5-średni, 7-duży,
9-bardzo duży)
zabarwienie antocjanowe szypułek, pączków
(3-słabe, 5-średnie, 7-silne, 9-bardzo silne)
obfitość kwitnienia (j.w.)
Kwiat:
Kwiat
zabarwienie antocjanowe pączków
wielkość korony kwiatu
barwa wewnętrznej strony płatka
intensywność antocjanowego zabarwienia wewnętrznej strony płatków
kwiatu barwnego
występowanie antocjanowych przebarwień
zewnętrznej strony płatków kwiatu białego
wielkość białych końców – płatków kwiatu barwnego
barwa pylników
długość szyjki słupka
występowanie przykoronka
Roślina
zawiązywanie jagód
27
28
29
30
31
32
33
34
35
Rośliny (krzaki)
Przy rozpoznawaniu odmian pomocne są również cechy
zmieniające się pod wpływem warunków środowiska
w niewielkim stopniu takie jak:
- wysokość krzaka: (niski, niski-średni, średni, średni-wysoki, wysoki)
- typ
rośliny:
liny liściowy, pośredni, łodygowy
- pokrój
rośliny:
liny rozłożysty, półstojący, stojący
- grubość łodyg,
odyg intensywność zabarwienia łodyg antocjanem i cechy bardziej
zmienne jak barwa liści
Wysokość krzaka – przykłady:
Jak przy większości cech, pośrednie są najliczniejsze.
Odmiany jadalne – najliczniej krzaki średnie:
- niski-średniego: Riviera, Ignacy, Latona, Etiuda, Vineta, Irga
- średni: Arielle, Bila, Innovator, Lady Claire, Satina, Bryza
- średni- wysokiego: Denar, Lord, Fresco, Bohun, Hubal, Owacja
- wysoki krzak : Irys, Gwiazda, Michalina, Asterix, Ikar, Pasat, Jasia, Neptun
Odmiany skrobiowe w większości są średnio wysokie i wysokie;
36
Typ rośliny
liściowy, pośredni, łodygowy
Większość odmian charakteryzuje się pośrednim typem rośliny
-liściowy: Gracja, Lady Claire, Sante, Syrena, Monsun, Inwestor, Rudawa
-łodygowy: Irys, Velox ,Augusta, Pasat, Neptun, Umiak
Pokrój rośliny
Większość odmian charakteryzuje się półstojącym (półwyprostowanym)
pokrojem roślin
37
38
39
40
wielkość; zwartość
intensywność barwy zielonej
rozprzestrzenienie antocjanowego zabarwienia nrw.śrd.
41
Listek:
wielkość
szerokość
częstość występowania zrostów
pofalowanie brzegów
głębokość unerwienia
antocjanowa pigmentacja młodych listków szczytowej rozety
połysk górnej strony blaszki,
częstość występowania listeczków (przy szczytowym listku
wielkość listeczka (przy bocznym listku)
42
Liście – barwa
Większość odmian będących w rejestrze charakteryzuje się typowo
zieloną barwą - 5
Są też odmiany o jasnozielonej barwie-3: Denar, Vineta, Bryza,
Ikar, Umiak
i ciemnozielonej- 7: Velox, Gracja, Innovator, Asterix, Victoria, Jelly, Sante
(c.z-z), Pasat, Saturna, Jasia, Skawa, Neptun
43
44
45
Łodyga:
- grubość łodygi głównej
- rozmieszczenie antocjanowego zabarwienia
Cienkimi łodygami (3) charakteryzują się odmiany: Pirol, Syrena, Rudawa
Grubymi łodygami (7) charakteryzują się: Gracja, Harpun, Saturna
Najsilniejszym zabarwieniem łodyg antocjanem (9) charakteryzuje się Redstar,
7 – Rosalind, Courage, Cecile -9, Red Sonia, Rumpel, Saturna
U pozostałych odmian występowanie antacjanowego zabarwienia na łodygach
jest średnie i słabe.
46
47
48
Kiełki świetlne
Oprócz barwy kwiatu i barwy skórki i miąższu bulwy, cechą o dużej wartości
diagnostycznej jest wielkość, barwa, kształt (kulisty, jajowaty, stożkowaty,
cylindryczny), intensywność antocjanowego zabarwienia podstawy,
owłosienie podstawy, liczba korzonków kiełka świetlnego. Obserwacji można
dokonać po podkiełkowaniu bulwy w świetle rozproszonym i pokojowej
temperaturze.
wielkość
barwa
kształt
intensywność
antocjanowego
zabarwienia podstawy
wierzchołka
owłosienie podstawy
liczba korzonków
49
50
Kiełki świetlne
Do dobrych (charakterystycznych) cech rozpoznawczych należy barwa kiełka świetlnego.
Rozróżniamy barwy podstawy kiełków świetlnych:
- czerwonofioletowa-CzF: <50 % odmian:
m.in.: Arielle, Berber, Courlan, Fresco, Impala, Justa, Krasa, Molli, Altesse, Amora,
Bellarosa, Carrera, Owacja, Cekin, Tajfun, Tetyda, Bryza, Jelly, Syrena, Kuba, Rudawa
- j.czerwonofioletowa-jCzF:
Ingrid, Irys, Ignacy, Innovator, Vineta, Sagitta, Gandawa, Jasia
- c.czerwonofioletowa-cCzF:
Bila, Rosalind, Asterix, Bartek, Igor, Irga, Cecile, Glada, Pasat
- niebieskofioletowa-NF: Miłek, Ramos, Skawa
-c.niebieskofioletowa-cNF: Etola, Lady Claire, Folva, Ibis, Jutrzenka, Pirol, Satina
-zielona: Denar, Lord, Gwiazda, Zagłoba, Ikar, Pasja Pomorska
51
Bulwy
Odmianę możemy zidentyfikować na podstawie barwy skórki i barwy miąższu,
dużo trudniej na podstawie innych cech wyglądu bulw (kształt bulw, głębokość
oczek). Większość odmian charakteryzuje się żółtą barwą skórki i jasno żółtym
miąższem. Najszybciej możemy zastosować metodę elektroforezy, polegającą na
rozdzieleniu mieszaniny białek w polu elektrycznym na frakcje. Jest stwierdzone, że
każda odmiana ziemniaka charakteryzuje się specyficznym dla niej składem białek
w bulwach
O czerwonej skórce: Bellarosa, Rosalind, Oberon, Cecile, Roko, Courage, Asterix,
Raja, Redstar, Boryna,
-jasnoczerwonej: Irga, Rumpel
-jasnobeżowa: Bursztyn, Legenda, Jubilat, Bosman
O białym (kremowym) miąższu: Irys, Aruba, Bursztyn, Gustaw,
Gustaw Irga, Wiking, Roko,
Ursus, Etiuda, Jurata,
Jurata Fianna, Innovator, Boryna, Harpun, Ikar, Jubilat, Kaszub,
Pasat, Rumpel, Gandawa, Neptun, Rudawa, Sonda, Ślęza, Umiak
52
Cechy opisowe zawarte w metodyce
UPOV lub metodyce krajowej
Opis odmiany Variety description
Gatunek: Ziemniak Species: Potato
Odmiana: nazwa Variety
Nr
Nr Cecha
UPOV kraj.
Określenie
1
2
3
4
1
2
3
4
mały do średniego
jajowaty
czerwonofioletowe
silna
4
2
1
7
5
6
7
8
9
10
11
12
5
6
7
8
9
10
11
12
silne
mały do średniego
średni
słaba
średnie
średnia
średnie
krótkie
7
4
5
3
5
5
5
3
Kiełek świetlny: wielkość
-kształt
- zabarwienie antocyjanowe podstawy
-intensywność zabarwienia antocyjanowego
podstawy
-owłosienie podstawy
- wielkość wierzchołka
- układ wierzchołka
- intensywność zabarwienia
-owłosienie wierzchołka
- liczba korzonków
-wystawanie przetchlinek
-długość bocznych pędów
Ocena
53
Cechy opisowe zawarte w metodyce UPOV
lub metodyce krajowej c.d
Nr
UPOV
13
14
15
16
17
18
19
Nr
kraj.
13
14
15
16
17
18
19
Cecha
Określenie
Ocena
Roślina: wysokość
-typ
-pokrój
-Łodyga: grubość głównej łodygi
-rozmieszczenie antocjanowego zabarwienia
-Liść: wielkość
-zwartość
20
21
20
21
22
23
24
25
26
27
22
23
24
25
26
27
-intensywność barwy zielonej
-rozprzestrzenienie antocjanowego
zabarwienia nerwu środkowego
-Listek: wielkość
-szerokość
-częstość występowania zrostów
-pofalowanie brzegów
-głębokość unerwienia
-antocjanowa pigmentacja młodych listków
średnia
pośredni
półpionowy
średnia
słabe do średniego
średni
zamknięty do
pośredniego
ciemna
bardzo słabe do
słabego
średni do dużego
średni
niska
średnie
średnia
brak
54
5
2
5
5
4
5
4
7
2
6
5
3
5
5
1
Cechy opisowe zawarte w metodyce UPOV lub metodyce krajowej c.d
Nr
UPOV
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
Nr
kraj.
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
40
41
41
42
43
44
Cecha
Określenie
Ocena
Listek: połysk górnej strony blaszki
-częstość występowania listeczków(śnl)
-częstość występowania listeczków(szl)
-częstość występowania listeczków(bl)
-wielkość listeczka (przy bocznym listku)
-Kwiatostan: wielkość
-zabarwienie antocjanowe szypułek
-obfitość kwitnienia
-Kwiat: zabarwienie antocjanowe pączków
-wielkość korony
-barwa wewnętrznej strony płatka
-intensywność zabarwienia wewnętrznej
strony płatków kwiatu barwnego
-występowanie antocjanowych przebarwień
zewnętrznej strony płatków kwiatu białego
-wielkość białych końców płatków kwiatu
barwnego
-barwa pylników
-długość szyjki słupka
-występowanie przykoronka
matowy do
średniego
średnia
średnia
brak
mały
słabe
bardzo niska
słabe
bardzo mała
biała
-
4
5
5
1
nd
3
3
1
3
1
1
nd
brak
1
-
nd
żółtopomarańczowa
55
krótka
brak
2
3
1
Cechy opisowe zawarte w metodyce UPOV lub metodyce krajowej c.d
Nr
UPOV
42
44
45
Nr
kraj.
45
46
47
46
47
48
49
50
48
49
50
51
52
43
53
54
55
Cecha
Roślina: zawiązywanie jagód
Bulwa: kształt
-głębokość oczek
-powierzchnia skórki
-barwa skórki
-barwa oczek
-barwa miąższu
-antocjanowe zabarwienie skórki pod
wpływem światła
-termin początku kwitnienia
-długotrwałość kwitnienia
-termin dojrzałości
Określenie
brak
podłużnoowalny
bardzo płytkie do
płytkich
gładka
żółta
żółta
żółta
średnie
bardzo późny
średnia
średnio późny
Ocena
1
4*
2
3
1
1
1
5
9
5
7
56
57
58
59
60
61
62
63
64
Przydatnymi przy opisie i rozpoznawaniu odmian mogą się okazać również
cechy gospodarcze takie jak, plenność, zawartość skrobi i suchej masy,
właściwości kulinarne, odporność na patogeny powodujące choroby
wirusowe, grzybowe i bakteryjne oraz odporność na szkodniki.
Wartość cech ocenianych zależy zarówno od czynników
genetycznych, jak i warunków wzrostu i rozwoju; jest wypadkową
czasu i warunków w którym dokonujemy oceny.
65
Najważniejszym zadaniem jakie stoi przed rynkiem nasiennym w Polsce jest jego odbudowa, również poprzez poprawę jakości
oferowanych sadzeniaków (Kostiw 2013)
Walory i stabilność cech odmian hodowli polskiej, mającej długą tradycję i osiągnięcia, uzasadniają podjęcie starań o odzyskanie,
przynajmniej części utraconego, na rzecz hodowli zagranicznych, krajowego rynku nasiennego (Chotkowski 2012)
66