ocena obrażeń od broni palnej w świetle kryterium
Transkrypt
ocena obrażeń od broni palnej w świetle kryterium
Krzysztof JAMROZIAK, Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych im. gen. Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu OCENA OBRAŻEŃ OD BRONI PALNEJ W ŚWIETLE KRYTERIUM URAZOWOŚCI EVALUATION OF GUN-INFLIETED WOUNDS IN LIGHT OF CRITERION INJURY Słowa kluczowe: uderzenie balistyczne, rana postrzałowa, moc obalająca, uraz ciała 1. WSTĘP Obrażenia spowodowane od amunicji broni palnej są przedmiotem ważnych dociekań badań naukowych. Ostatnie konflikty asymetryczne są tego doskonałym przykładem, gdzie na podstawie statystyk opracowano mapę obrażeń poszczególnych elementów ciała ludzkiego [2, 3, 5] w funkcji przeżywalności.W wyniku rany postrzałowej podczas przechodzenia przez nią pocisku/odłamka [4] towarzyszą temu określone zjawiska fizyczne. Schematycznie zobrazowano to na rysunku 1. a) b) Rys. 1. Zjawiska występujące w wyniku oddziaływania pocisku na tkankę ludzką [4]: a) proces rozchodzenia się fali akustycznej wraz z powstawaniem jamy chwilowej i trwałej, b) fotografia z szybkiej kamery przejścia pocisku przez blok żelatynowy Jak wykazano na przykładzie przeglądu literatury przedmiotu [1, 3] rozróżnia się dwa rodzaje zjawisk występujących w ranach postrzałowych, a mianowicie jamy trwałe i czasowe.Jama trwała powstaje na skutek martwicykomórek, a jej zakres jest proporcjonalnydo kalibrupociskugdyż przechodziprzez tkankę. Natomiast jama chwilowa pulsująca jest kilkadziesiąt razy większa niż kaliber pocisku i powstaje na skutek prostopadłego przemieszczania się tkanki miękkiej w stosunku do toru lotu pocisku. W dalszej części skoncentrowano się na opisie rany postrzałowej. 2. Ujęcie problemu XII Konferencja Naukowa Majówka Młodych Biomechaników im. prof. Dagmary Tejszerskiej s. 168 Obrażenia postrzału spowodowane są działaniem kinetycznym pocisku na organizm ludzki. W wyniku interakcji pocisku z tkanką następuje powstawanie rany postrzałowej, której charakterystyka związana jest ze średnicą pocisku, kształtemi jego budową orazliniową i obrotową prędkością, a także rodzajem uderzanej tkanki (miękka, twarda). Schemat zobrazowano na rysunku 2. Rys. 2.Widok rany postrzałowej: a) kanał po wejściu pocisku lekko pod kątem w tkankę, b) schemat definiujący obszary wokół przestrzelenia tkanki [3] 3. Przebieg badań i wyniki Szok organizmuczłowieka jest elementem wywołanego powstawaniem kanału chwilowego w tkance miękkiej. Przyjmuje się następujące parametry związane ze względną energią kinetyczną (Ekw), przy których ryzyko odniesienia ran jest minimalne: – Ekw 11 J/cm2 dla odłamków o ostrych krawędziach, –Ekw 17 J/cm2dla odłamków o gładkiej powierzchni. Badaniu poddano rewolwer hukowy model Shotgum, gdzie miotanym pociskiem jest gumowa kulka o masie 0,75 gi kalibrze 10 mm przy pomocy stosowanych 5,6 mm specyficznych nabojów ślepych – krótkich (właściwe określenie to kapiszon). Uzyskane wyniki energii uderzenia miotanych kulek wahały się w przedziale 4,6 – 6,7 J. Wielkości te są znacznie poniżej względnej energii kinetycznej (Ekw) definiowanej dla odłamka (pocisku) o gładkiej powierzchni. Wartości gęstości energii uderzenia zawarte były w przedziale 1,45 – 1,91 J/cm2 odniesione do maksymalnego pola przekroju poprzecznego miotanej kulki. Badany rewolwer został wykorzystany do samoobrony. Strzał nastąpił z odległości 1 m. Efektem tego było powstanie rany o charakterystycznym stłuczeniu pierścieniowym i otarciu od pocisku gumowego do uszkodzenia naskórka z wystąpieniem krwawienia oraz szokiem poszkodowanego. LITERATURA [1] Di Maio VJM.: Gunshot Wounds. 2nd eds. Boca Raton, FL, CRC Press, 1999 [2] Kochański S.: Małokalibrowa broń samoczynna. Wydawnictwo Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1989 [3] Mahoney F.P., Ryan J.P., Brooks A.J., Schwab C.W.(ed.): Ballistic trauma. A practicalguide. Secondo edition, 2005 Springer-Verlag London Limited [4] Reprinted from Emergency War Surgery2nd United States revision. NATO handbook 1988. US Government printing office, Washington, DC [5] Tejszerska D., Świtoński E., Gzik M.:Biomechanika narządu ruchu człowieka. Wyd.1. Instytut Technologii Eksploatacji - PIB, Radom,2011