GRYPA PANDEMICZNA

Ważne informacje dla Ciebie i Twojej rodziny
GRYPA
PANDEMICZNA
Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia obecnie
prognozują wybuch pandemii grypy. W niniejszej
ulotce opisano grypę pandemiczną, ryzyko jej
wystąpienia w naszym kraju, cechy odróżniające
ją od „zwykłej” grypy, która pojawia się każdego
roku zimą, a także działania, jakie są
podejmowane w Zjednoczonym Królestwie w
celu przygotowania się na potencjalną pandemię.
CZYM JEST GRYPA PANDEMICZNA?
Grypa pandemiczna jest rodzajem grypy, który występuje co kilkadziesiąt lat i
rozprzestrzenia się szybko do większości krajów i regionów na całym świecie.
Symptomy grypy pandemicznej są podobne do symptomów „zwykłej” grypy, ale z reguły
cechuje je większa ostrość. Niektóre z różnic pomiędzy grypą pandemiczną i „zwykłą”
wymieniono w tabeli przedstawionej poniżej.
JAK ZACZYNA SIĘ PANDEMIA GRYPY?
Wirusy grypy nieustannie zmieniają się, dając początek nowym szczepom. Pandemia
następuje wówczas, gdy nowo powstały wirus różni się tak bardzo od wcześniejszych
szczepów, iż mało kto jest na niego odporny. Dzięki temu wirus może rozprzestrzeniać
się szybko i na dużą skalę, zarażając setki tysięcy osób. Nowy wirus pandemiczny może
powstać w wyniku połączenia się wirusa grypy ludzkiej z wirusem grypy zwierzęcej (z
reguły jest to wirus grypy ptasiej).
Jaka jest różnica pomiędzy grypą „zwykłą” a grypą
pandemiczną?
GRYPA „ZWYKŁA”
Występuje co roku zimą
Zaraża ok. 10% populacji
Dla większości osób jest nieprzyjemną infekcją, która jednak nie stanowi
zagrożenia dla życia
Osoby bardzo młode, w podeszłym wieku oraz cierpiące na niektóre schorzenia
chroniczne są najbardziej narażone na ciężki przebieg choroby.
Dla osób najbardziej zagrożonych dostępne są programy corocznych szczepień
Dla grup szczególnego ryzyka dostępne są leki przeciwwirusowe
GRYPA PANDEMICZNA
W ubiegłym stuleciu wystąpiły trzy pandemie Może wystąpić sporadycznie o
dowolnej porze roku
Stanowi potencjalne zagrożenie nawet dla 25% populacji
Przebieg infekcji może być bardziej poważny u wszystkich zarażonych
Ryzyko ciężkiego zachorowania dla wszystkich grup wiekowych
Z początku szczepionka nie jest dostępna – gdy zostanie opracowana, celem
będzie jak najszybsza immunizacja całej populacji w miarę pojawiania się nowych
partii szczepionki
Leki przeciwwirusowe są gromadzone i zostaną wykorzystane w najbardziej
skuteczny sposób, w zależności od rozwoju choroby
NA ILE REALNA JEST PANDEMIA GRYPY?
W ubiegłym stuleciu wystąpiły trzy pandemie (patrz strona obok). Naukowcy przewidują,
że pojawi się kolejna pandemia – być może w niedalekiej przyszłości, choć nie potrafią
określić dokładnie kiedy.
JAKIE JEST RYZYKO, IŻ PANDEMIA GRYPY WYBUCHNIE W
ZJEDNOCZONYM KRÓLESTWIE?
Światowa Organizacja Zdrowia nieustannie wypatruje pierwszych oznak pandemii, tak
aby można było podjąć kroki w celu spowolnienia lub ograniczenia rozprzestrzeniania
się choroby. Jeżeli za granicą pojawi się szczep grypy pandemicznej, to niemalże na
pewno dotrze on do Zjednoczonego Królestwa. Od tego momentu rozprzestrzeni się w
całym kraju w przeciągu kilku tygodni.
WYBUCHY PANDEMII W UBIEGŁYM STULECIU
Hiszpanka
Lata: 1918-1919
Szacowana liczba zgonów: 20-40 milionów (globalnie), 250 tys. (w Zjednoczonym
Królestwie)
Najbardziej zagrożona grupa wiekowa: Zdrowi dorośli w wieku od 20 do 50 lat
Grypa azjatycka
Lata: 1957-1958
Szacowana liczba zgonów: 1 milion (globalnie), 33 tys. (w Zjednoczonym Królestwie)
Najbardziej zagrożona grupa wiekowa: Osoby bardzo młode oraz w podeszłym wieku
Grypa hongkońska
Lata: 1968-1969
Szacowana liczba zgonów: 1-4 milionów (globalnie), 30 tys. (w Anglii i Walii)
Najbardziej zagrożona grupa wiekowa: Osoby w podeszłym wieku oraz cierpiące na
choroby podeszłego wieku
CO TO OZNACZA DLA ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA?
W razie pojawienia się w Zjednoczonym Królestwie, pandemia grypy rozprzestrzeni się
w całym kraju w przeciągu kilku tygodni, powodując:
• znaczną liczbę zachorowań na grypę
• poważne obciążenie systemu opieki zdrowotnej
• zakłócenie wielu dziedzin codziennego życia
• dużą liczbę zgonów.
Rząd brytyjski opracował Plan Awaryjny na Wypadek Pandemii Grypy . Wersja planu
dla Szkocji dostępna jest pod adresem www.show.scot.nhs.uk/sehd/pandemicflu. W
planie uwzględniono wyjątkowe obciążenia i wyzwania, w których obliczu stanie
Narodowa Służba Zdrowia (NHS).
CZYM BĘDZIE PANDEMIA GRYPY RÓŻNIĆ SIĘ OD WYBUCHU
„ZWYKŁEJ” GRYPY?
Trudno precyzyjnie określić zagrożenie, jakie stworzy pandemia. Będzie ono zależało od
łatwości rozprzestrzeniania się wirusa, od tego, które grupy wiekowe zostaną najbardziej
dotknięte chorobą, a także od ostrości symptomów i liczby zgonów. Pandemia grypy
może przejść w dwóch falach z przerwą kilkumiesięczną, z których każda trwałaby od
dwóch do trzech miesięcy. Istnieje prawdopodobieństwo, że pandemia grypy dotknie
znacznie więcej osób niż „zwykła” grypa. Pod koniec pandemii, liczba zarażonych może
sięgać jednej czwartej całej populacji.
Szczepionka przeciwko „zwykłej” grypie nie zapewni ochrony przed grypą
pandemiczną. Jednakże „zwykła” grypa również stanowi potencjalne zagrożenie,
w związku z czym wszyscy, którzy mieli się poddać „zwykłemu” szczepieniu,
powinni to uczynić.
JAKIE
JEST
RYZYKO,
PANDEMICZNĄ?
ŻE
ZARAŻĘ
SIĘ
GRYPĄ
Ryzyko zachorowania jest większe niż w przypadku grypy „zwykłej”, gdyż choroba
rozprzestrzeni się bardzo szybko – mało kto będzie odporny na wirus. Każdy będzie
zagrożony. Niektóre grupy osób są bardziej narażone od innych, ale też każda
pandemia ma odmienny przebieg. Dopóki wirus nie zacznie się rozprzestrzeniać,
określenie tych grup jest niezwykle trudne. W przypadku „zwykłej” grypy, grupy osób
szczególnie narażonych na zachorowanie obejmują:
• osoby bardzo młode
• osoby powyżej 65 roku życia
• osoby cierpiące na schorzenia chroniczne, takie jak choroby płuc, cukrzyca, rak,
schorzenia nerek i serca
• osoby, u których występuje immunosupresja powodowana przez odbywane leczenie
lub choroby, takie jak HIV/AIDS.
Jednakże w razie wybuchu pandemii mogą pojawić się inne grupy ryzyka.
CZY NIE MA LEKÓW, KTÓRE MOŻNA BY PODAĆ W RAZIE
PANDEMII GRYPY?
Istnieją pewne leki antywirusowe, które mogą być skuteczne w leczeniu grypy
pandemicznej. Aktualnie gromadzone są zapasy. Zostaną one wykorzystane w
najbardziej skuteczny sposób, aby ochronić te osoby, które są najbardziej narażone na
ciężki przebieg choroby.
Leki antywirusowe
Leki antywirusowe mogą być używane do leczenia grypy pandemicznej, ale ich
zastosowanie ma szereg ograniczeń.
• Aby były skuteczne, muszą zostać podane w ciągu 48 godzin od chwili wystąpienia
symptomów.
• Leczenie lekami antywirusowymi powinno ograniczyć symptomy grypy i okres
chorowania, ale nie powstrzyma przekazywania wirusa przez osoby zarażone.
• Trudno jest z góry określić, które grupy osób doświadczą cięższego przebiegu choroby
i przez to skorzystałyby najbardziej z tych leków.
• Skuteczność tych leków można ocenić dopiero po wybuchu pandemii.
• Istnieje ryzyko, że z biegiem czasu wirus grypy pandemicznej uodporni się na leki
antywirusowe.
• W Zjednoczonym Królestwie już tworzy się zapasy leków antywirusowych.
• Liczba osób, którym będzie można podać leki antywirusowe, zależy od czasu wybuchu
pandemii oraz od stopnia zaawansowania tworzenia zapasów tych leków.
CZY
NIE
ZOSTANIE
OPRACOWANA
PRZECIWKO GRYPIE PANDEMICZNEJ?
SZCZEPIONKA
Szczepionki są opracowywane dla ściśle określonych wirusów grypy, które wywołują
epidemię lub pandemię. Ich produkcja zajmuje kilka miesięcy. Działania w celu
stworzenia szczepionki chroniącej przez nowym, pandemicznym szczepem grypy
zostaną podjęte możliwie najszybciej, ale jest raczej mało prawdopodobne, aby była ona
dostępna dla pierwszej fali chorych. W zależności od czasu wystąpienia drugiej fali
pandemii grypy, być może naukowcy zdążą opracować skuteczną szczepionkę. Prace
przygotowawcze i badawcze zostały już rozpoczęte, co powinno przyczynić się do
powstania nowej szczepionki tak szybko, jak to będzie możliwe.
JEŻELI
GRYPA
PANDEMICZNA
POJAWI
SIĘ
W
ZJEDNOCZONYM
KRÓLESTWIE,
TO
JAK
MOGĘ
ZABEZPIECZYĆ SIEBIE I SWOJĄ RODZINĘ PRZED
ZARAŻENIEM?
Wirus rozprzestrzenia się drogą powietrzną, gdy osoby zarażone kaszlą lub kichają.
Istnieje kilka podstawowych środków ostrożności, które można podjąć w celu
ograniczenia ryzyka zakażenia. Maski twarzowe będą mało przydatne przy
zapobieganiu rozprzestrzenianiu się wirusa, ale możesz:
• zasłonić usta i nos (np. chusteczką higieniczną), gdy kichasz lub kaszlesz
• wyrzucać zużyte chusteczki higieniczne szybko i z należytą ostrożnością, używając
worków foliowych i koszy na śmieci
• unikać zbędnych podróży i dużych skupisk ludzkich, gdy tylko jest to możliwe
• stosować się do zasad higieny – częste mycie rąk wodą z mydłem po dotknięciu
różnych przedmiotów i powierzchni chroni przed zarażaniem i dalszym przekazywaniem
wirusa
Grypa pandemiczna rozprzestrzenia się bardzo szybko, gdyż większość ludzi nie ma
żadnej odporności
Istnieje duże prawdopodobieństwo, że grypa pandemiczna będzie miała ostrzejszy
przebieg niż „zwykła” grypa
Grupy szczególnego ryzyka zostaną dokładnie określone dopiero po
rozprzestrzenieniu się choroby – mogą one odbiegać od grup szczególnie
dotkniętych „zwykłą” grypą
PODSTAWOWE
PANDEMICZNEJ
FAKTY
O
GRYPIE
Gromadzone są zapasy leków antywirusowych, ale ich zastosowanie ma ograniczenia
– skuteczność tych leków zostanie ustalona dopiero po wybuchu pandemii
Opracowanie szczepionki będzie możliwe dopiero po zidentyfikowaniu wirusa
• regularnie czyścić twarde powierzchnie (np. blaty kuchenne, klamki) za pomocą
zwykłych środków czyszczących
• dopilnować, aby Twoje dzieci stosowały się do tych wskazówek.
SKĄD BĘDĘ WIEDZIEĆ, ŻE PANDEMIA GRYPY DOTARŁA DO
ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA?
Światowa Organizacja Zdrowia dysponuje międzynarodowym systemem wczesnego
ostrzegania przed grypą pandemiczną. Rząd brytyjski opracował Plan Awaryjny na
Wypadek Pandemii Grypy, który zostanie wdrożony niezwłocznie w razie wybuchu. W
jego ramach już teraz prowadzone są prace mające zwiększyć stopień naszego
przygotowania. W razie zagrożenia pandemią, rząd rozpocznie ogłaszanie ostrzeżeń i
wskazówek skierowanych do społeczeństwa.
WIĘCEJ INFORMACJI
Jeżeli chcesz uzyskać więcej informacji, to
• odwiedź witrynę www.show.scot.nhs.uk/sehd/pandemicflu
• odwiedź witrynę www.show.scot.nhs.uk/scieh
• zadzwoń na infolinię NHS pod numerem 0800 22 44 88,
czynną od poniedziałku do niedzieli w godzinach od 8.00 do 22.00
W razie wybuchu pandemii grypy pojawią się ogłoszenia w telewizji, radiu i prasie.
NHS Scotland
Niniejszy dokument jest również dostępny na witrynie
www.show.scot.nhs.uk/sehd/pandemicflu
październik 2005