Płońsk Studium - Miasto Płońsk

Transkrypt

5
I. W S T Ę P
1. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA
Podstawę prawną podjęcia prac nad opracowaniem zmiany Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego m. Płońska stanowią następujące akty prawne:
Ustawy:
o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27.03.2003 roku
(Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.).
Rozporządzenia:
Ministra Infrastruktury z dnia 28.04.2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
(Dz. U. Nr 118, poz. 1233).
Uchwały:
•
Uchwała nr XL/39/98 Rady Miejskiej w Płońsku z 16 czerwca 1998 r. o przystąpieniu do
opracowania Studium.
•
Uchwała nr XLVII/32/2002 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 18 września 2002 roku w sprawie
uchwalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta
Płońsk.
•
Uchwała nr LIII/316/09 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 24 czerwca 2009 roku w sprawie
przystąpienia do zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
miasta Płońsk.1
2. ZAGADNIENIA ZAWARTE W STUDIUM
Studium jest dokumentem planistycznym sporządzanym dla obszaru miasta, w którym określa
się kierunki polityki przestrzennej prowadzonej przez Samorząd. Zawiera ono diagnozę stanu
istniejącego odnoszącą się do okresu transformacji społeczno - gospodarczej kraju, będącego takŜe
okresem zmian sytuacji politycznej.
Specyfika okresu przemian ograniczyła moŜliwości posługiwania się analizą wieloletnich
tendencji rozwojowych. W okresie objętym diagnozą nastąpiły zmiany we wszystkich dziedzinach
Ŝycia gospodarczego, zmiany organizacyjne, przekształcenia własnościowe. Nowy podział
administracyjny spowodował, Ŝe zmianie uległy sposoby gromadzenia danych statystycznych, co w
efekcie owocuje ograniczonym i niespójnym zasobem informacji o mieście.
W Studium zawarty jest w szerokim ujęciu wkład informacyjny odnoszący się
do uwarunkowań rozwoju miasta: przyrodniczych, kulturowych, społecznych, ekonomicznych,
1
Zmiana wprowadzona uchwałą Nr XXIV/191/2012 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 22.03.2012r. - wersja tekstu przed zmianą:
„Podstawę prawną podjęcia prac nad opracowaniem Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego m. Płońska stanowią dwa akty prawne:
• art. 6 Ustawy z 7 lipca 1994r. o zagospodarowaniu przestrzennym (jednolity tekst Dz. U. nr 15 z 1999 r. poz.
139 z późniejszymi zmianami) mówiący o potrzebie opracowania Studium dla określenia polityki przestrzennej
gminy;
• Uchwała nr XL/39/98 Rady Miejskiej w Płońsku z 16 czerwca 1998 r. o przystąpieniu do opracowania
Studium.”
6
funkcjonalnych i strukturalnych. Studium sytuuje miasto w kontekście powiązań zewnętrznych
i koordynuje podejmowanie przez nie działania.
Zasób informacji o mieście zawarty w Studium będzie częścią procesu zarządzania miastem w
warunkach gospodarki rynkowej, promowania miasta, lokalizacji zadań słuŜących realizacji
ponadlokalnych celów publicznych, koordynowania opracowywanych planów miejscowych,
jak równieŜ koordynowania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu wydawanych
na obszarach nie objętych planami miejscowymi.
3. ZMIANA STUDIUM2
Bezpośrednim powodem opracowania zmiany studium była - zgodnie z uchwałą nr LIII/316/09
Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 24 czerwca 2009 roku - przeprowadzona w maju 2009 r. analiza
wniosków złoŜonych przez mieszkańców i właścicieli nieruchomości połoŜonych na terenie miasta
Płońska, dotyczących zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Ponadto zagadnienia zawarte w studium dotyczące podstawowych danych charakteryzujących
miasto, powiązań komunikacyjnych, osadnictwa, ludności, zatrudnienia, zaopatrzenia w wodę,
odprowadzenia ścieków sanitarnych i deszczowych, zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną, gaz
oraz innych uległy dezaktualizacji.
Niezbędne jest równieŜ dostosowanie niniejszego studium do wymogów aktualnie
obowiązującej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która weszła w Ŝycie z dniem
27.03.2003 roku (Dz. U. z 2003 r. Nr 80, poz. 717, z późn. zm.)3
2
3
Zmiana wprowadzona uchwałą Nr XXIV/191/2012 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 22.03.2012r. - tekst dodany
7
II. CHARAKTERYSTYKA MIASTA NA TLE WOJEWÓDZTWA
MAZOWIECKIEGO
1. MIASTO PŁOŃSK W UKŁADZIE ADMINISTRACYJNYM
Miasto Płońsk do 1975 r. naleŜało do woj. warszawskiego i pełniło funkcję siedziby powiatu
płońskiego. Po roku 1975 w wyniku reorganizacji struktur administracyjnych znalazło się w granicach
nowo utworzonego województwa ciechanowskiego jako regionalny ośrodek rozwoju.
Nowa reforma administracji przeprowadzona w 1999 r. spowodowała, iŜ Płońsk stał się
ponownie miastem powiatowym, z siedzibą władz rządowych i samorządowych, w granicach
utworzonego duŜego województwa mazowieckiego. W obszarze nowego województwa miasto Płońsk i
powiat płoński połoŜone są w północno-zachodniej jego części. W stosunku zaś do obsługiwanego
obszaru powiatu, Płońsk połoŜony jest prawie centrycznie. Bezpośrednie sąsiedztwo miasta to jedynie
gmina Płońsk powstała po rozdzieleniu władz miejskich i gminnych.
Od siedziby władz wojewódzkich – Warszawy – Płońsk oddalony jest ok. 70 km.
2. PODSTAWOWE DANE CHARAKTERYZUJĄCE MIASTO
•
•
Liczba mieszkańców na koniec 2009 r. ......................... 22 461 o.
w tym: męŜczyźni
10 605
kobiety
11 856
Gęstość zaludnienia na 1 km2 ......................................... 1 936 os.
Dane na koniec 2009 r. wg GUS
•
4
Ogółem powierzchnia miasta (geodezyjna) .................... 1 160 ha
w tym: uŜytki rolne ........................................................ 580 ha
grunty pod lasami i zadrzewieniami .................................
26 ha
grunty pod wodami ..........................................................
12 ha
tereny mieszkaniowe………………...................................
tereny przemysłowe ………………………………………
320 ha
24 ha
tereny komunikacyjne .......................................................
120 ha
lesistość obszaru ...............................................................
2,2%
Dane na początek 2011 r. wg ewidencji Starostwa Powiatowego w Płońsku5
•
Sieć drogowa
drogi krajowe ...................................................................
9,24 km
drogi wojewódzkie ..........................................................
2,5 km
drogi powiatowe ................................................................................... 10,29 km
•
4
drogi gminne ....................................................................
49,75 km
Sieć uliczna ......................................................................
49,76 km
„Liczba mieszkańców na koniec 1998 r. 23 039 o, w tym: męŜczyźni 10 965, kobiety 12 074; Gęstość
zaludnienia na 1 km2 2 038 o.”
5
„Ogółem powierzchnia miasta (geodezyjna) 1 138 ha w tym: uŜytki rolne 590 ha; grunty pod lasami i
zadrzewieniami 26 ha; grunty pod wodami 16 ha; tereny osiedlowe 545 ha; tereny komunikacyjne 21 ha;
lesistość obszaru 0,22 %”
8
w tym o nawierzchni bitumicznej......................................
Dane wg Strategii Rozwoju Gminy
26,18 km
6
Ilość mieszkań na 1000 mieszkańców ..............................
366,8
Przeciętna pow. uŜytkowa mieszkania ...........................
64,8 m2
Pow. uŜytkowa mieszkania na 1 mieszkańca ...................
23,8 m2
Przeciętna ilość izb w mieszkaniu ....................................
3,6
7
Długość sieci gazowej wysokiego ciśnienia .....................
Długość sieci gazowej średniego ciśnienia .......................
2,5 km
38,6 km
Dane na koniec 2005r. wg GUS
Ilość podłączeń do budynków mieszkalnych ......................
1 084
8
Ludność korzystająca z gazu
Długość sieci wodociągowej rozdzielczej .........................
22,386 tys. tzn. 99,7%
56,9 km
Ilość podłączonych budynków mieszkalnych
do wodociągu sieciowego ..................................................
Ludność korzystająca z wodociągu ..................................
Długość sieci kanalizacji sanitarnej ..................................
2 266
21,359 tys. tzn. 95,1%
54,3 km
Ilość podłączonych budynków mieszkalnych
do kanalizacji sanitarnej ...................................................
1 922
Ludność korzystająca z kanalizacji ...................................
21,665 tys. tzn.96,5%
9
3. FUNKCJA MIASTA
Wiodącą funkcją Płońska są usługi i przemysł do niedawna głównie o profilu spoŜywczym.
Ten profil przemysłu ukształtował się w wyniku uwarunkowań przyrodniczo-glebowych obszarów
otaczających miasto oraz istniejącej tradycji gospodarki rolnej. Transformacje gospodarcze powodują
obecnie odkształcenie tego modelu, zmienia się profil przemysłu, odbiegając od nadrzędnej roli
rolnictwa. Zaczyna zanikać specjalizacja obszarów, a na funkcje zagospodarowania przestrzennego
coraz większy wpływ mają zasady zrównowaŜonego rozwoju oraz podnoszenie konkurencyjności
miasta na skalę lokalną.
6
„Sieć drogowa: drogi krajowe 0,94 km, drogi wojewódzkie 0,23 km, drogi powiatowe 10,2 km; Sieć uliczna: 32
km, w tym o nawierzchni bitumicznej 22 km”
7
„Ilość mieszkań na 1000 mieszkańców 312; Przeciętna pow. uŜytkowa mieszkania 54,7 m2; Pow. uŜytkowa
mieszkania na 1 mieszkańca 16,3 m2; Przeciętna ilość izb w mieszkaniu 3,4”
8
„Długość sieci gazowej wysokiego ciśnienia 2,5 km; Długość sieci gazowej średniego ciśnienia 33,6 km; Ilość
podłączeń do budynków mieszkalnych 1 238”
9
„Ludność korzystająca z gazu (na koniec 2000r) 22,6 tys. tzn. 98,2%; Długość sieci wodociągowej rozdzielczej
43,4; Ilość podłączonych budynków mieszkalnych do wodociągu sieciowego 1 222; Ludność korzystająca z
wodociągu 18,9 tys. tzn. 82,3%; Długość sieci kanalizacji sanitarnej 14,5 tys.; Ilość podłączonych budynków
mieszkalnych do kanalizacji sanitarnej 387; Ludność korzystająca z kanalizacji 16,0 tys. tzn. 69,9%; RS. Dane na
koniec 1997 r.”
9
4. POZYCJA GOSPODARCZA m. PŁOŃSKA
Wyznacznikiem kondycji gospodarczej miasta Płońska jest struktura jego budŜetu. W ostatnich
latach kształtowała się ona następująco:
1996
1997
1998
2006
2007
2008
2009
w tys. zł.
Dochody ogółem
15 463,9
20 033,7
21 696,94
42 610,3
46 485,4
51 398,0
51 552,8
w tym:
- dochody własne
4 230,8
5 190,6
7 659,38
9 386,4
9 591,1
10 205,5
10 587,3
- udział w podatkach
stanowiących
dochody
budŜetu państwa (w tym podatek
dochodowy od osób fizycznych i
od osób prawnych)
2 027,2
3 961,4
4 667,44
12 262,2
13 856,9
15 282,6
14 670,3
- dotacje celowe z budŜetu
państwa
2 387,9
2 399,7
2 556,52
6 018,4
6 641,7
6 824,4
7 056,7
- subwencje ogólne z budŜetu
państwa (z subwencją oświatową)
4 608,9
5 132,3
6 254,37
8 661,1
9 576,2
10 736,5
11 014,0
48,9
51,2
68,1
28,3
38,1
60,6
57,3
Główne źródła dochodów
własnych gminy:
- podatek rolny
- podatek od nieruchomości
2 957,9
3 426,0
3 870,2
8 157,3
8 350,2
8 921,1
9 482,9
-podatek od środków transportu
527,6
710,2
464,2
327,9
412,8
512,4
477,1
- opłaty skarbowe
696,4
1 003,2
957,6
872,9
790,0
711,4
570,0
Wynik finansowy
511,4
-682,0
-682,0
-3 500,4
2 244,3
3 396,8
-3 678,8
10
W latach 1996 -199811 znaczącą pozycję po stronie dochodów stanowiły12 w budŜecie miasta
składniki pochodzące z mechanizmu redystrybucji dochodów publicznych wykonywanej przez państwo
wobec samorządów terytorialnych (subwencje) oraz środki z budŜetu centralnego będące formą
interwencjonizmu państwa w gospodarkę samorządów (dotacje celowe). Wysokość tych sum sięgnęła
w Płońsku w 1998 r. łącznie 40,5% dochodów ogółem, przy średniej dla woj. mazowieckiego 31,2%.
10
Dane za lata 2006 – 2009 wg www.stat.gov.pl/gus
11
12
„stanowią”
10
Dynamika zmian dochodów budŜetu miasta:
1992
1993
Dochody ogółem
w tys. zł
Dochody bez subwencji
oświatowej w tys. zł
Inflacja
Wzrost procentowy
dochodów
Wskaźnik wzrostu cen
towarów i usług
konsumpcyjnych w
okresie pierwszych trzech
kwartałów roku
poprzedzającego dany
rok podatkowy
Dochody ogółem
w tys. zł
Dochody bez subwencji
oświatowej w tys. zł
Inflacja
Wzrost procentowy
dochodów
Wskaźnik wzrostu cen
towarów i usług
konsumpcyjnych w
okresie pierwszych trzech
kwartałów roku
poprzedzającego dany
rok podatkowy
1994
1995
1996
1997
3448
100,0
4795
139,0
61,80
128,8
8815
142,6
15463
175,4
20033
129,5
3448
100,0
4795
139,0
6180
128,8
8815
142,6
11332
128,5
15071
132,9
43,0%
35,3%
32,2%
27,8%
19,9%
14,9%
-
39,08%
28,87%
42,63%
75,42%
29,55%
42,0%
36,0%
36,0%
32,0%
30,0%
20,2%
2004
2005
2006
2007
2008
2009
35 327
109,7
39 074
110,6
42610
111,6
46 485
109,1
51 398
110,6
51 553
100,3
27 002
113,0
30 629
113,4
33 949
110,8
36 928
108,8
40 722
110,3
40 635
99,8
3,5%
2,1%
1,0%
2,5%
4,2%
3,5%
9,66%
10,61%
9,05%
9,09%
10,57%
0,30%
3,2%
2,5%
0,9%
2,1%
4,4%
3,5%
Dane za lata 2004 - 2009 dotyczące inflacji oraz wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych podano na
14
podstawie komunikatów Prezesa GUS.
Z analizy następujących po sobie lat 1992 - 1997 wynika, Ŝe kondycja finansowa miasta miała
tendencję spadkową. Największy procentowy wzrost dochodów zaznaczył się w roku 1996,
spowodowany subwencją oświatową, natomiast w roku 1997 dynamika wzrostu była juŜ na poziomie
roku 1994 i o 10% niŜsza niŜ w roku 1993. Największą dynamikę wzrostu miała15 w budŜecie miasta
pozycja związana z udziałem w podatkach budŜetu państwa. Wpływy z tego tytułu w 1998 r. były o
140% wyŜsze niŜ w roku 1996 i prawie pięciokrotnie wyŜsze niŜ w 1994 r. Wzrost tej pozycji związany
jest ze zmianą przepisów ustawy o finansowaniu gmin, zwiększeniem ilości działających w mieście
zakładów pracy i firm oraz wzrostem dochodów mieszkańców.
Dochody miasta w przeliczeniu na 1 mieszkańca w roku 200916 znacznie odbiegają od średniej
dla woj. Mazowieckiego.
13
Dane za lata 2004 – 2008 wg Urzędu Miejskiego w Płońsku.
14
15
„ma”
16
„1998”
13
11
dochody ogółem na 1 mieszkańca
dochody własne na 1 mieszkańca
w Płońsku
średnio w woj.
mazowieckim
2 299,10 zł17
1 485 ,49 zł19
3 821,68 zł18
2 608,07 zł20
Na tak wysoką róŜnicę między wskaźnikami rzutuje Warszawa
podwarszawskie, gdzie tempo rozwoju gospodarczego jest największe w Polsce.
i
miejscowości
W ramach uzyskiwanych dochodów samorząd decyduje o rozmiarach i strukturze wydatków
budŜetowych. Podział dochodów w analogicznym okresie przedstawiał się następująco:
Podział dochodów
Wydatki ogółem w
tys. zł.
• gospodarka
komunalna
• gospodarka
mieszkaniowa
• oświata i
wychowanie
• kultura i
sztuka
• ochrona
zdrowia
• opieka
społeczna
• kultura
fizyczna i sport
• administracja
samorządowa
% udział wydatków
1996
1997
2005
1992
1993
1994
1995
2006
2007
2008
2009
3 307,4
4 637,2
7 715,4
8 221,0
14 952,5
20 715,7
47 811,1
46 110,7
44 241,1
48 001,2
55 231,6
33,97
28,82
39,33
23,00
14,7
10,6
28,44
16,57
9,39
7,53
5,78
8,36
10,15
9,48
4,43
3,2
7,3
1,53
4,64
2,05
1,26
2,79
17,48
13,93
13,33
15,78
42,7
34,2
29,92
31,91
41,13
40,32
42,83
4,92
5,36
3,61
4,35
3,2
2,7
3,94
4,16
4,35
4,34
4,75
1,97
0,79
0,43
0,26
0,3
0,6
1,74
1,81
0,98
0,96
0,84
12,12
18,72
14,89
22,10
13,0
11,2
13,37
16,26
17,49
16,19
14,50
3,86
7,61
6,16
12,26
11,5
22,9
4,78
4,95
5,75
8,72
6,87
14,09
14,10
11,38
14,88
10,7
9,8
11,76
14,19
13,42
13,06
11,44
Olbrzymim obciąŜeniem dla budŜetu miasta są wydatki ponoszone na oświatę i wychowanie
oraz opiekę społeczną. Stanowią one w sumie od 45 do 55% wydatków ogółem. Koszty te rosną
szczególnie w przypadku oświaty wraz ze wdraŜaniem reformy szkolnictwa, czego nie jest w stanie
pokryć subwencja oświatowa. Procentowy udział wydatków na poszczególne dziedziny Ŝycia miasta
ma stałą tendencję spadkową za wyjątkiem części przeznaczonej na oświatę oraz kulturę fizyczną i
sport. Niepokój powinien budzić trzykrotnie niŜszy udział środków wydatkowanych na gospodarkę
komunalną.
Nowy podział zadań i kompetencji, wiele uprawnień i odpowiedzialności przekazanych
ze szczebla centralnego (rządowego) na samorządy, nie pociągnęły jednak za sobą zmian w systemie
rozdziału finansów publicznych. Analiza budŜetu miasta wykazuje niezbicie, Ŝe nie posiada ono
samodzielności ekonomicznej, a jego działalność przy obecnym systemie rozdziału funduszy
uzaleŜniona jest od budŜetu centralnego.
17
„941 zł”. Dane wg www.stat.gov.pl/gus
18
19
20
„667” . Dane wg www.stat.gov.pl/gus
21
Dane za lata 2005 – 2009 wg www.stat.gov.pl/gus.
21
12
Uwzględniając inflację i wskaźnik wzrostu cen towarów i usług widać niezbicie, Ŝe dochody
gminy mają tendencję spadkową. Wydatki poniesione na zadania przekazane samorządom bez
odpowiedniego zabezpieczenia finansowego powodują, Ŝe borykają się one z ciągłym brakiem
funduszy.
Struktura wydatków gminy miejskiej Płońsk w ostatnich latach kształtowała się następująco:
%
ogółem
dotacje
na
wydatki
bieŜące
w tys. zł
%
ogółem
wydatki
majątko
we w tys.
zł
%
ogółem
2 299,9
15,3
3 007,9
20,1
3 129,3
20,9
19,9
2 956,7
14,2
3 696,8
17,8
5 900,4
28,4
5 101,37
23,8
4 263,0
19,9
3 648,9
17,0
3 438,3
16,0
931,3
*
28,4
*
16,0
*
8,2
*
21,5
*
1 518,1
*
19,7
*
22,9
*
10,3
*
25,8
2005 r.
47 811,1
2 148,6
13 944,3
29,17
3 976,7
8,32
5 026,3
10,51
15 855,8
33,16
2006 r.
46 110,7
2 074,0
15 036,9
32,61
4 453,7
9,66
6 629,8
14,38
11 435,9
24,8
2007 r.
44 241,1
1 981,9
16 211,5
36,64
5 324,5
12,04
6 730,6
15,21
6 511,9
17,72
2008 r.
48 001,2
2 149,9
18 508,9
38,56
6 059,3
12,62
6 988,1
14,56
6 558,2
13,66
2009 r.
55 231,6
2 463,2
20 756,3
37,58
6 483,9
11,74
7 601,4
13,76
9 306,6
16,85
średnio
w powiecie
płońskim
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
średnio
w woj.
mazowieckim
*
*
*
*
*
*
*
*
*
wydatki
ogółem
w tys. zł
na 1
mieszkańca w
zł
wynagro
-dzenia
w tys. zł
1996 r.
14 952,5
654,8
1997 r.
20 715,7
1998 r.
%
ogółem
materiały
i usługi
w tys. zł
3 271,2
21,8
902,3
4 140,0
21 415,6
929,5
średnio
w powiecie
płońskim
*
średnio
w woj.
mazowieckim
Lata
Lata
*
22
% w wydatkach ogółem
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
2005
2006
2007
2008
2009
3 307,4
4 637,2
7 715,4
8 221,0
14
952,5
20
715,7
21
415,6
47
811,1
46
110,7
44
241,1
48
001,2
55
231,6
• wydatki
bieŜące
(w tym
remonty)
73,12
70,35
62,74
75,01
79,07
71,52
83,94
66,84
75,20
85,28
86,34
83,15
• wydatki
inwestycyjne
26,88
29,65
37,26
24,99
20,93
28,48
16,06
33,16
24,80
17,72
13,66
Ogółem w tys. zł.
z czego:
16,85
Drastycznie spadł w 1998 r. udział wydatków przeznaczonych na inwestycje, jest on niŜszy w
porównaniu ze średnią dla pow. płońskiego oraz znacznie niŜszy w stosunku do średniej dla woj.
Mazowieckiego.
22
23
23
13
III. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE ROZWOJU GMINY
MIEJSKIEJ PŁOŃSK
1. POWIĄZANIA PRZYRODNICZE
Gmina miejska Płońsk włączona jest w system powiązań przyrodniczych pradoliną rzek Płonki
i śurawianki. Miasto połoŜone jest po obu stronach Płonki na rozległym płaskim tarasie.
Główne korytarze ekologiczne omijają miasto. Od wschodu w niedalekiej odległości przebiega
korytarz ekologiczny o znaczeniu krajowym towarzyszący rz. Wkrze, do której wpada Płonka. Korytarz
związany z pradoliną Wkry jest częścią krajowej sieci ekologicznej ECONET-POLSKA.
Miasto Płońsk leŜy w obszarze funkcjonalnym „Zielone Płuca Polski”, włączone w jego
granice w ramach byłego woj. ciechanowskiego.
W układzie zlewniowym miasto leŜy w zlewni rz. Płonki, która jest prawobrzeŜnym dopływem
Wkry.
2. POWIĄZANIA FUNKCJONALNE
Powiązania funkcjonalne Płońska kształtują w znacznym stopniu struktury administracyjne.
Warszawa jest obecnie siedzibą władz wojewódzkich, rządowych i samorządowych dla nowo
utworzonego woj. mazowieckiego, w granicach którego leŜy Płońsk. Pomimo Ŝe w okresie 1975-1999
władzą nadrzędną dla Płońska był Ciechanów ciąŜenia funkcjonalne w kierunku Warszawy były
nieprzerwanie bardzo silne. Bliskość duŜego ośrodka w wymiarze krajowym i międzynarodowym, o
wielkim potencjale rozwojowym stymuluje powiązania z otaczającymi jednostkami. Miasto Płońsk
leŜy co prawda na obrzeŜu strefy oddziaływania Warszawy, jednakŜe doskonałe połączenie drogowe
umacnia te wpływy. Oddziaływanie Warszawy daje się odczuć w większości dziedzin Ŝycia miasta
takich jak kultura, oświata i nauka, zaopatrzenie ludności, rynek pracy.
W aspekcie przestrzennym konkurencyjności, Płońsk oddziaływuje w skali lokalnej
wykorzystując utrwalone w czasie powiązania produkcyjne i kooperacyjne.
Rozwój komunikacji umacnia więzi pomiędzy coraz bardziej samodzielnymi miastami
sąsiadującymi, wymuszając jednocześnie współzawodnictwo oraz poszukiwanie nowych form
współpracy. Coraz większego znaczenia nabiera konsolidacja jednostek osadniczych w postaci
zespołów tworzonych ponad strukturami administracyjnymi.
Miasto Płońsk jest siedzibą władzy rządowej na szczeblu powiatu. W granicach starostwa
znajduje się oprócz m. Płońska m. RaciąŜ oraz 10 gmin wiejskich: Baboszewo, Czerwińsk nad Wisłą,
DzierząŜnia, Joniec, Naruszewo, Nowe Miasto, Płońsk, RaciąŜ, Sochocin, Załuski.
3. POWIĄZANIA KOMUNIKACYJNE
Obsługa komunikacyjna miasta opiera się głównie na systemie drogowym24. Układ nadrzędny
drogowy tworzą dwie drogi krajowe:
•
nr 7 Warszawa – Gdańsk
•
nr 10 Warszawa – Toruń – Bydgoszcz
Obie drogi przebiegają obrzeŜem, co sprawia Ŝe ruch tranzytowy omija centrum miasta.
24
„na systemie drogowym i kolejowym”
14
Układ dróg krajowych stwarza bardzo dogodne warunki dla połączeń dalekiego zasięgu
zarówno pasaŜerskich, jak i towarowych, we wszystkich kierunkach.
System dróg nadrzędnych uzupełnia sieć dróg powiatowych, poprzez które miasto ma
połączenia ze wszystkimi gminami leŜącymi w granicach powiatu.
Przez Płońsk przebiega linia kolejowa jednotorowa niezelektryfikowana Nasielsk - Sierpc. Z
powodu zaprzestania przez PKP przewozów pasaŜerskich w latach 2004-2006, linia ta straciła na
znaczeniu.25
25
„uzupełniająca systemy drogowe w połączeniach lokalnych i średniego zasięgu. Znaczenie tej linii systematycznie
maleje na korzyść komunikacji samochodowej.”
15
IV. OCENA LOKALNYCH ZASOBÓW ŚRODOWISKA
PRZYRODNICZEGO I WYSTĘPUJĄCE ZAGROśENIA
1. POŁOśENIE GEOGRAFICZNE
Według regionalizacji fizyczno-geograficznej J. Kondrackiego miasto Płońsk leŜy
na północnym skraju mezoregionu zwanego Wysoczyzną Płońską, który naleŜy do Niziny PółnocnoMazowieckiej.
2. UKSZTAŁTOWANIE I FORMY POWIERZCHNI ZIEMI
Na terenie miasta Płońska występują następujące formy morfologiczne:
•
taras zalewowy rzeki Płonki i śurawianki;
•
plejstoceńskie tarasy nadzalewowe akumulacyjne;
•
wysoczyzna polodowcowa na północ i południe od rzeki Płonki.
Tarasy zalewowe rzeki Płonki i śurawianki charakteryzują się szerokością ok. 50 m, o
rzędnych 97,5 do 99,0 m n.p.m. Tarasy te są zbudowane z utworów holoceńskich (piaski humusowe,
muły i torfy) i są podmokłe.
Miasto Płońsk leŜy prawie w całości na plejstoceńskim tarasie akumulacyjnym, zbudowanym z
piasków ze Ŝwirem. Taras ten jest asymetryczny, z częścią południową lepiej rozwiniętą dochodzącą do
1,5 km szerokości. Od północy jego szerokość wynosi ok. 300 m. Średnia rzędna tarasu
plejstoceńskiego wynosi od 99,0 do 100,0 m n.p.m. Na powierzchni tarasu występują liczne obniŜenia
wypełnione holoceńskimi torfami, mułkami i piaskami.
Wysoczyzna polodowcowa w zasadzie występuje poza granicami miasta - na północ od
Płońska i na południe na linii Bońki - SkarŜyn. Wysoczyznę budują głównie gliny zwałowe, iły
warwowe i piaski fluwioglacjalne. Rzędne wysokościowe na terenie wysoczyzny sięgają od 104,0 do
112,0 m n.p.m. Ogólnie rzeźba obszaru miasta jest mało urozmaicona. Spadki terenu nie przekraczają 2
0
/00.
Wszystkie wody z rejonu Płońska spływają poprzez rzekę Płonkę do rzeki Wkry. Południowa
część tarasu plejstoceńskiego jest słabo odwodniona. Występują tu liczne zagłębienia bezodpływowe,
nieprzepuszczalne podłoŜe tworzą warstwy iłów lub mułków.
Na terenie Płońska występują gleby bielicowe wytworzone z glin, brunatne wykształcone w
postaci piasków, gleby czarne występujące w obniŜeniach podlegających wpływom uwilgotnienia oraz
gleby bagienne i aluwialne w dolinie Płonki.
3. BUDOWA GEOLOGICZNA
Teren m. Płońska leŜy w obrębie Synklinorium Warszawskiego, w jego północnej części.
Synklinorium zbudowane jest z utworów jury i kredy, wypełnionych osadami trzecio- i
czwartorzędowymi.
Na omawianym terenie ujmowane są do eksploatacji wody występujące w osadach
czwartorzędu. Z badań geoelektrycznych, jak równieŜ z profili geologicznych wierceń studziennych
wynika, Ŝe w rejonie Płońska występuje duŜe obniŜenie w stropie iłów plioceńskich, powstałe
prawdopodobnie w plejstocenie w wyniku procesów erozyjnych. ObniŜenie to nazwano Rynną
Płońską. Rynna ta występuje w południowo-zachodniej części miasta. Zarówno przebieg rynny, jak i jej
szerokość zostały dość szczegółowo rozpoznane przez badania geoelektryczne w 1967 i 1974 r. i
wiercenia studzienne wykonane w 1968 i 1974 r. Rynna Płońska o kierunku NW-SE została
16
okonturowana na przestrzeni ok. 2,5 km. Szerokość jej w najwęŜszej części wynosi ok. 450 m, a w
najszerszej ok. 600 m.
Strop iłów plioceńskich w centralnej części rynny występuje na głębokości od 91 m do 80 m
ppt, po wschodniej stronie rynny na głębokości 29 m ppt, natomiast po zachodniej stronie rynny na
głębokości 38 m ppt.
NaleŜy podkreślić, Ŝe w rejonie Płońska występowanie stropu iłów plioceńskich jest bardzo
zróŜnicowane; od 9 m n.p.m. aŜ do kulminacji + 124 m n.p.m. (wypiętrzenie iłów plioceńskich w
Pilitowie).
Utwory czwartorzędowe na omawianym terenie są pozostałością akumulacji rzecznej,
glacjalnej, fluwioglacjalnej i eolicznej. Osadziły się one wypełniając zagłębienia i rynny plioceńskie
dając im urozmaiconą nadbudowę.
W rejonie Płońska występują osady glacjalne w postaci glin zwałowych, które są zaliczone do
zlodowacenia krakowskiego GII - seria glin zwałowych moreny dennej z otoczakami. Na glinach
zwałowych GII osadziły się osady interglacjału wielkiego JII,III i częściowo osady naniesione na
początku transgresji lądolodu zlodowacenia środkowo-polskiego GIII - fluwioglacjalne (osady
rzeczne i sandrowe).
Rynna Płońska została zasypana w części spągowej osadami fluwioglacjalnymi,
na co wskazują niektóre profile geologiczne otworów studziennych, gdzie od głębokości ca 30 - 40 m
ppt do spągu występują Ŝwiry z głazami skał północnych, niewysortowane bez śladów obtoczenia.
Natomiast stropowa część Rynny Płońskiej została zasypana osadami interstadiału Bugo-Narwi.
Litologicznie są to piaski o róŜnej granulacji, dość dobrze wysortowane, przewaŜnie o ziarnach
obtoczonych pochodzenia rzecznego.
MiąŜszość osadów czwartorzędu w obrębie rynny wynosi od 70,5 m w części północnozachodniej do 91,0 m w części centralnej i 75,0 m w części południowo-wschodniej. Natomiast poza
obrębem rynny miąŜszość osadów czwartorzędowych jest znacznie mniejsza i wynosi 38,0 m po
południowej stronie, a 29,0 m po północnej stronie.
W dolinie rz. Płonki i cieku Piaski występują holoceńskie osady piasków, torfów i mad
o niewielkiej miąŜszości. MiąŜszość utworów trzeciorzędu wynosi około 200 m, z czego około 150 m
przypada na utwory pliocenu (iły jeziorne). Utwory miocenu (lądowe piaski z wkładkami węgli
brunatnych) mają około 25 - 30 m miąŜszości, a utwory oligocenu (piaski glaukonitowe, morskie)
około 25 - 30 m.
Strop utworów mezozoiku znajduje się na głębokości około 250 m, a ich spąg na głębokości
3000 - 3200 m. PoniŜej tej głębokości występują utwory permu o miąŜszości około 250 m, poniŜej
których występują skały magmowe o miąŜszości około 180 m.
W rejonie miasta nie występują obszary naturalnych zagroŜeń geologicznych. Struktura
geologiczna obszaru i ukształtowanie jego powierzchni wykluczają powstawanie niekorzystnych
zjawisk w postaci osuwisk lub osiadań terenu.26
4. SUROWCE NATURALNE
W granicach miasta Płońska nie ma udokumentowanych złóŜ i obszarów prognostycznych dla
surowców mineralnych czwartorzędowych i trzeciorzędowych.
W rejonie Płońska, eksploatowane są metodą odkrywkową, surowce ilaste ceramiki
budowlanej, a takŜe pospolite piaski i Ŝwiry. Na obszarze samego miasta nie ma terenów górniczych
poniewaŜ Ŝadne ze złóŜ nie występuje na jego terenie.27
26
Dane wg Opracowania Ekofizjograficznego.
27
17
5. ZASOBY WODNE
5.1.28 WODY POWIERZCHNIOWE, STAN I ZAKRES WYKORZYSTANIA
Teren miasta połoŜony jest w zlewni rzeki Płonki, która jest prawobrzeŜnym dopływem Wkry i
uchodzi do niej w km 40+890 (wg kilometraŜu WZMiUW).
Na teren miasta Płonka wpływa w km 14+650, natomiast w km 14+700 uchodzi do niej rzeka
śurawianka Główna. Przez miasto Płonka płynie z zachodu na wschód. Dolina rzeki posiada szerokość
ca 200 - 300 m i w znacznym stopniu decyduje o morfologii terenu miasta.
Tarasy zalewowe rzeki o średnim wyniesieniu około 97,0 - 99,0 m npm są najmłodszą formą
geologiczną. Są one zbudowane z holoceńskich piasków zastoiskowych, mułów i torfów. Taras
akumulacyjny na północ od Płonki występuje tylko fragmentarycznie, natomiast na południe rozciąga
się na znacznym obszarze. Na prawym tarasie akumulacyjnym znajdują się liczne obniŜenia,
zagłębienia bezodpływowe wypełnione młodszymi wiekowo utworami budującymi tarasy zalewowe.
Średnie wyniesienie tarasów akumulacyjnych wynosi 99,0 - 100,0 m n.p.m. Są one zbudowane z
piasków przewaŜnie drobnoziarnistych, posiadających często na głębokości ca 2,0 m przewarstwienia
iłów zastoiskowych o miąŜszości około 1,0 m. Krawędzie tarasów wskutek erozyjnej działalności wód
zachowały się tylko fragmentarycznie w niektórych miejscach.
Prawy taras akumulacyjny jest praktycznie w całości zabudowany, poza częścią terenu
połoŜoną między ul. Płocką, torami PKP, od wschodu terenami nadrzecznego tarasu zalewowego, a od
zachodu granicą miasta. Teren ten w planie zagospodarowania przestrzennego miasta jest równieŜ
przeznaczony pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną. Ta część tarasu akumulacyjnego znajduje
się jednocześnie w obrębie tzw. Rynny Płońskiej, tj. płytkiego zasobnego zbiornika wód podziemnych,
a więc zbiornika (ze względu na brak warstw izolacyjnych) podatnego na zanieczyszczenia powstające
na powierzchni terenu. W związku z tym dopuszczenie do zabudowy na tym terenie musi zostać
bezwzględnie poprzedzone wykonaniem infrastruktury, tj. kanalizacji sanitarnej i deszczowej z
odprowadzeniem wód opadowych poza ten teren.
Rzeka Płonka na całym odcinku przebiegającym przez miasto jest uregulowana.
Jej konserwacja prowadzona jest przez Inspektorat Melioracji w Płońsku raz w roku, w ograniczonym,
ze względu na brak środków, zakresie.
Rzeka wskutek dopływu zanieczyszczeń wnoszonych przez dopływy (śurawianka, Rów Piaski)
oraz kanalizację deszczową jest bardzo zamulona.
Szerokość rzeki na omawianym odcinku wynosi od 15 do 20 m. Średnia głębokość koryta waha
się od 1,5 do 3,0 m.
Na odcinku od ujścia śurawianki do wschodnich granic miasta rzeka przyjmuje wody
z kompleksów melioracyjnych połoŜonych na terenie gminy Płońsk:
28
•
w km 14+500 lewostronnie uchodzi do Płonki rów odprowadzający wody z kompleksu
o powierzchni 425 ha Arcelin - Szeromin - Szerominek,
•
powyŜej mostu kolejowego w km 13+456 uchodzi do rzeki rów Piaski zbierający wodę
z kompleksu zmeliorowanego PGR SkarŜyn II o powierzchni 320 ha, PGR SkarŜyn I
o powierzchni 212 ha. Rowem tym oprócz spływów z pól (często zanieczyszczonych
spływającą gnojowicą) dopływają ścieki z Zakładu Mleczarskiego w SkarŜynie,
18
•
w km 11+680 uchodzi rów odprowadzający wody z kompleksu Siedlin o powierzchni 459 ha.
Rów ten odwadnia równieŜ południową część miasta i jest takŜe odbiornikiem wód (ścieków
deszczowych) ze stacji paliw „BP” przy ul. Warszawskiej w Płońsku.29
Obiekty hydrotechniczne na rzece w granicach miasta to:
•
w km 13+456 most kolejowy o świetle 2 x 10 m,
•
w km 13+436 stopień betonowy o wysokości progu 0,5 m , świetle 10,0 m z moŜliwością
piętrzenia szandorami do wysokości 0,8 m, w bardzo złym stanie technicznym. Było to ujęcie
wody dla potrzeb PKP, obecnie jest nieczynne od około 10 lat,
•
w km 12+766 stopień betonowy (WZMiUW) o świetle 5,0 m i wysokości progu 0,5 m,
•
w km 12+716 most Ŝelbetowy w ul. Kopernika o świetle 12,0 m,
•
w km 12+370 kładka,
•
w km 12+530 kładka,
•
w km 12+220 most Ŝelbetowy w ul. Grunwaldzkiej o świetle 16,0 m,
•
w km 11+230 most Ŝelbetowy na drodze nr 7 o świetle 2 x 8,0 m. Jest to profil, w którym rzeka
opuszcza granice miasta.
Powierzchnia zlewni rzeki wynosi:
•
w km 14+700 wynosi 353,0 km2,,
•
w km 13+456 wynosi 357,4 km2,
•
w km 11+230 wynosi 365,3 km2,
•
w km 0+00 wynosi 431,0 km2.
Przepływy charakterystyczne:
•
w profilu ujścia śurawianki, tj. w km 14+700 o powierzchni zlewni 353,0 km2 są następujące:
SNQ 0,201 m3/s
SQ
1,50 m3/s
SWQ 16,88 m3/s
•
w profilu w km 11+230 o powierzchni zlewni 365,3 km2 (most na drodze nr 7) wynoszą:
SNQ 0,208 m3/s
SQ
1,55 m3/s
SWQ 17,47 m3/s
Analiza rozkładu odpływu ze zlewni Płonki w ciągu roku wykazuje, Ŝe prawie 70% średniego
odpływu rocznego ma miejsce w półroczu zimowym, z czego około 35% w miesiącach marzec i
kwiecień. W maju następuje stopniowe zmniejszenie objętości przepływu. NajniŜsze przepływy
występują w miesiącach czerwiec - wrzesień.
Obliczenia bilansowe („Bilans wodno-gospodarczy zlewni rzeki Wkry” - Fundacja Ekologiczna
„Czysta Wkra”) wykonane dla potrzeb Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie, dla
29
„uchodzi rów odprowadzający wody z kompleksu Siedlin o powierzchni 459 ha. Rów ten odwadnia równieŜ
południową część miasta. Zgodnie z udzielonym decyzją Wojewody Ciechanowskiego z dnia 19.11.1998 r. znak:
OSL. I.6210.146-1/98 pozwoleniem wodnoprawnym odprowadzane są ścieki opadowe (oczyszczone
w oddzielaczu piasku, oleju i benzyn oraz w koalescencyjnym separatorze węglowodorów) ze stacji paliw „BP”
przy ul. Warszawskiej w Płońsku w ilości 83 l /s”.
19
wód powierzchniowych leŜących w granicach zlewni Wkry wykazują, Ŝe znaczna część obszaru, w tym
zlewnia Płonki, zagroŜona jest występowaniem okresowych deficytów wody.
Rezerwy wody w m3/s o określonej gwarancji występowania dla profili na rzece Płonce
przedstawiają się następująco:
100 %
95 %
90 %
80 %
70 %
60 %
50 %
Płonka powyŜej DzierząŜnicy
0,00
0,00
0,02
0,06
0,07
0,08
0,10
Płonka ujście do Wkry
0,00
0,07
0,14
0,25
0,30
0,38
0,47
Oznacza to, Ŝe nowi uŜytkownicy mogący korzystać jedynie z rezerw wody w danym przekroju
nie będą mieli 100% gwarancji pokrycia swoich potrzeb. Ponadto jak widać z powyŜszego zestawienia
rezerwy wody w odcinku górnym są niewielkie. Stąd teŜ wynika potrzeba retencji.
Znajdujące się na tarasie akumulacyjnym obniŜenia terenowe, które jeszcze w latach 70-tych
były częściowo wypełnione wodą, obecnie są bezwodnymi nieuŜytkami. I tak przy ul. MłodzieŜowej
znajdowało się oczko wodne. Obecnie teren ten jest dookoła zabudowany, występuje tu budownictwo
wielorodzinne i jednorodzinne. Sam teren przeznaczony w planie zagospodarowania przestrzennego
na zieleń parkową (oznaczony symbolem C 5 - ZP) jest nieuŜytkiem, częściowo zakrzaczonym i mocno
zaśmieconym. Prawdopodobnie jedynie w okresie wiosennych roztopów utrzymuje się tam woda.
Pomiędzy ul. Przemysłową, a torami PKP równieŜ znajdowało się naturalne zagłębienie
wypełnione wodą. Teren ten obecnie (w części zniwelowano zagłębienie) stanowi zaśmiecony
nieuŜytek wykorzystywany częściowo jako miejsce postojowe samochodów.30
Jedynym zbiornikiem wody jest Staw Rutki. Jest to dawne wyrobisko torfu zasilane głównie
wodami gruntowymi. Zbiornik posiada powierzchnię około 4,0 ha. Przy stawie znajduje się
pompownia, która miała słuŜyć spompowywaniu nadmiaru wód (nieczynna od lat 70-tych). W skarpie
stawu znajduje się mnich, którym nadmiar wody odpływa do kolektora deszczowego.
Staw jest zamulony, brzegi częściowo zniszczone. Zbiornik wymaga oczyszczenia, pogłębienia,
naprawy skarp, a teren wokół uporządkowania i właściwego planowego zagospodarowania.
Stan czystości wód powierzchniowych
Uchwałą nr 30/V/85 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Ciechanowie z dnia 26.04.1985 r. w
sprawie zaliczenia śródlądowych wód powierzchniowych na terenie woj. ciechanowskiego do klas
czystości (Dz. Urzędowy woj. ciechanowskiego nr 8, poz. 207) zaliczono rzekę do następujących klas
czystości:
•
od źródeł do mostu przy ul. Grunwaldzkiej do I klasy,
•
poniŜej mostu do ujścia do II klasy czystości wód.
Zgodnie z interpretacją Ministerstwa powyŜszy akt utracił moc prawną z dniem 14 grudnia
1987 r. Obecnie obowiązuje Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17.12.2002 r. w sprawie
śródlądowych wód powierzchniowych, lub ich części stanowiących własność publiczną (Dz. U. z 2003
r. Nr 16, poz.149).31
Bez względu na powyŜsze zarówno były Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w
Ciechanowie, jak i inne słuŜby ochrony środowiska posługiwały się i posługują tzw. docelowymi
30
Zmiana wprowadzona uchwałą Nr XXIV/191/2012 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 22.03.2012r. – tekst
usunięty, wersja tekstu przed zmianą: „Teren w planie zagospodarowania przestrzennego oznaczony jest
symbolem U4 - PT/UR i przeznaczony pod obiekty obsługi technicznej i rzemiosła z funkcją mieszkaniową.”
31
„Obecnie obowiązuje rozporządzenie Ministra OŚ, ZNiL z dnia 5 listopada 1991 r. w sprawie klasyfikacji wód
oraz warunków jakim powinny odpowiadać ścieki wprowadzane do wód lub do rowu ( Dz. U. Nr 116, poz. 503).”
20
klasami czystości wód uznając je za punkt odniesienia w stosunku do rzeczywistych wartości
stwierdzanych w wyniku badań.
Źródłami zanieczyszczenia wód powierzchniowych
punktowych) są zanieczyszczenia obszarowe.
i
podziemnych
(oprócz
źródeł
Do zanieczyszczeń tych zaliczamy ładunki zawarte w wodach wsiąkających do gruntu oraz
ładunki w wodach spływających powierzchniowo do cieków, rzek z terenów uŜytków rolnych, leśnych,
nieuŜytków i innych terenów nieskanalizowanych. W polskich warunkach charakteryzujących się
brakiem oczyszczalni w ponad 95 % miejscowości zanieczyszczenia obszarowe obejmują nie tylko
ładunki zanieczyszczeń wód azotem, fosforem i pestycydami wypłukanymi z gruntów rolnych, ale
takŜe ładunki zawarte w ściekach wiejskich, które kierowane są do rowów melioracyjnych lub wprost
do gruntu, a co za tym idzie stające się źródłem zanieczyszczeń obszarowych.
Główne zanieczyszczenia wód powodowane przez rolnictwo wynikają ze stosowania
nawozów naturalnych i sztucznych oraz środków ochrony roślin. Nawozy naturalne są źródłem róŜnego
rodzaju związków azotu i fosforu, a nawozy sztuczne - związków azotu, fosforu, potasu i wapnia. Z
punktu widzenia ochrony czystości wód najistotniejsze znaczenie mają związki azotu i fosforu.
Ustalenie wielkości ładunków tych substancji trafiających do wód powierzchniowych i podziemnych
jest bardzo trudne, gdyŜ zaleŜy od wielu czynników takich jak:
•
uŜytkowanie ziemi i rozmieszczenie uŜytków w zlewni,
•
struktura zasiewów i stosowanie poplonów,
•
zabiegi uprawowe,
•
jakość stosowanych nawozów i środków ochrony roślin oraz przemiany zachodzące w czasie
składowania i uŜytkowania,
•
sposób gospodarowania nawozami sztucznymi i naturalnymi,
•
intensywność i sposób hodowli zwierząt gospodarskich,
•
poziom gospodarki wodno-ściekowej wsi,
•
działania opadów atmosferycznych,
•
ukształtowanie terenu oraz układ sieci cieków,
•
właściwości gleby oraz przepływ wód gruntowych.
Poza związkami biogennymi przedostają się głównie ze spływem powierzchniowym na
erodowanych cząsteczkach gleby pestycydy. W okresie, kiedy gleba jest odsłonięta i poddana zabiegom
agrotechnicznym (orka, bronowanie) występuje silna erozja i odpływ biogenów i pestycydów. W
okresie wegetacji roślin ilość erodowanej gleby jest mniejsza i zaleŜy od jej spoistości i stopnia
pokrycia roślinnością.
Obok typowo obszarowych źródeł zanieczyszczenia wód pestycydami duŜą rolę odgrywają
inne bezpośrednie źródła:
•
przedostawanie się pestycydów do wody pod działaniem wiatru w czasie
•
traktowania pól i lasów sąsiadujących ze zbiornikami,
•
z wodami w sieci melioracyjnej,
•
przez migrację z wodą opadową,
•
oraz przypadkowe zrzuty wynikające z małej świadomości ekologicznej mieszkańców (np.
mycie opryskiwaczy bezpośrednio w wodach).
Na stan czystości wód powierzchniowych rzeki Płonki, dopływających do miasta znaczący
wpływ mają zanieczyszczenia obszarowe opisane powyŜej, a doprowadzane górnym odcinkiem rzeki
oraz jej dopływami DzierząŜnicą i śurawianką. Rzeka w 1997 roku była badana na całej długości w
granicach byłego woj. ciechanowskiego.
21
Wyniki badań rzeki Płonki w trzech profilach charakteryzujących jakość wody dopływającej
oraz wpływ miasta na stan jej czystości przedstawiono w załączonych tabelach.
Stan i skład wód w 1997 roku nie odpowiadał wartościom parametrów docelowych klas
czystości wód, a więc I klasy na odcinku do mostu w ul. Grunwaldzkiej oraz II klasy czystości na
pozostałym odcinku.
W profilu Kluczewo (powyŜej miasta) stan czystości wód oceniany w grupach zanieczyszczeń
przedstawiał się następująco:
•
substancje organiczne - stęŜenie materii organicznej odpowiadało II klasie w zakresie ChZTCr.
Biologiczne zapotrzebowanie tlenu i tlen rozpuszczony mieściły się w normie I klasy czystości
wód,
•
sole rozpuszczone (chlorki, siarczany) występowały w stęŜeniach mieszczących się w I klasie
czystości wód,
•
zawiesiny ogólne mieściły się w normach I klasy,
•
związki biogenne decydowały o ogólnej klasyfikacji. Znaczne przekroczenia wystąpiły
w zakresie azotu azotanowego oraz związków fosforu i fosforu ogólnego. Jest to z pewnością
wpływ opisanych powyŜej zanieczyszczeń obszarowych ze zlewni DzierŜąŜnicy i silnie
zanieczyszczonych terenów zlewni górnej Płonki.
•
stan bakteriologiczny określany mianem coli (typu kałowego) w przewaŜającej części roku nie
odpowiadał normom.
22
Badania stanu czystości wód rzeki Płonki w 1997 roku w profilu Płońsk – most przy drodze E-7
Parametr
Jednostk Wart. dop.
a
dla II klasy
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Temp. wody
°C
26,0 i poniŜej
-
0,1
1,9
2,7
16,3
15,0
17,6
17,5
13,1
8,5
5,8
3,4
Odczyn
pH
6,5 – 9,0
-
8,1
8,1
6,8
7,9
7,9
8,0
8,1
8,0
7,9
8,0
8,0
Tlen rozp.
mg O2/l
5 i powyŜ.
-
13,4
12,5
12,4
8,3
8,9
9,5
6,2
7,1
9,1
9,3
12,6
BZT5
mg O2/l
8 i poniŜ.
-
4,3
2,8
2,0
2,5
2,7
3,2
2,1
2,2
3,2
4,7
2,2
ChZT-Mn
mg O2/
20 i poniŜ.
-
7,1
7,5
5,9
8,8
4,5
7,6
8,1
6,4
9,3
14,7
5,4
ChZT-Cr
mg O2/l
70 i poniŜ.
-
25,5
27,8
23
28,5
30,5
27,5
54,0
21,5
32,5
43
20,5
Chlorki
mg Cl/l
300 i poniŜ.
-
-
-
25
-
-
-
-
-
23
-
-
Siarczany
mg SO4/l 200 i poniŜ.
-
-
-
86
-
-
-
-
-
68
-
-
Subst. rozp.
mg/l
1000 i poniŜ.
-
404
545
512
451
426
545
494
395
470
521
525
Zawiesiny og.
mg/l
30 i poniŜ.
-
20
7
8
6
34
5
5
5
17
35
25
Azot amonowy
mg N/l
3,0 i poniŜ.
-
1,1
0,07
0,37
0,05
0,3
0,49
0,24
0,86
0,39
0,05
0,05
Azot azotynowy
mg N/l
0,03 i poniŜ.
-
0,03
0,021
0,019
0,04
0,046
0,053
0,054
0,07
0,021
0,045
0,016
Azot azotanowy
mg N/l
7,0 i poniŜ.
-
1,4
6,1
3,6
0,92
1,3
0,83
1,7
0,57
1,15
5,7
4,8
Azot ogólny
mg N/l
10,0 i poniŜ.
-
3,23
7,42
4,82
2,16
2,65
2,31
3,5
2,6
2,8
7,5
5,7
Fosforany
mg PO4/l 0,6 i poniŜ.
-
0,47
0,24
0,14
0,4
0,27
0,69
0,61
0,51
0,47
0,31
0,18
Fosfór og.
mpg P/l
0,25 i poniŜ.
-
0,34
0,15
0,18
0,38
0,28
0,63
0,24
0,22
0,44
0,23
0,13
Miano Coli
ml/bakt.
0,1 i powyŜ.
-
0,0004 0,004
0,004
0,0004 0,001
0,008
0,008
0,4
0,4
0,0004 0,01
23
Badania stanu czystości wód rzeki Płonki w 1997 roku w profilu Płońsk – most przy drodze ul. Grunwaldzkiej
Parametr
Jednostk Wart. dop.
a
dla II klasy
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Temp. wody
°C
22,0 i poniŜej
0,9
-0,1
2,2
2,6
17
16
17,2
17
11,9
7,7
5,8
3,4
Odczyn
pH
6,5 – 8,5
7,6
8,2
8,1
6,5
7,9
8,0
8,0
7,8
8,1
7,9
7,9
8,0
Tlen rozp.
mg O2/l
6 i powyŜ.
8,8
13,6
12,5
12,5
10,0
9,7
8,9
5,9
5,9
9,8
9,2
12,5
BZT5
mg O2/l
4 i poniŜ.
1,0
3,1
2,3
1,0
2,1
2,0
4,1
2,1
1,6
2,2
4,0
2,0
ChZT-Mn
mg O2/
10 i poniŜ.
4,1
6,8
7,3
5,5
8,5
7,4
7,4
9,2
6,2
7,1
11,5
5,0
ChZT-Cr
mg O2/l
25 i poniŜ.
13,3
21,9
27,9
25,9
21,5
26,0
24,5
30,5
16,3
22,5
36,4
20,0
Chlorki
mg Cl/l
250 i poniŜ.
15
-
-
23
-
-
-
-
-
22
-
-
Siarczany
46
-
-
87
-
-
-
-
-
76
-
-
Subst. rozp.
mg/l
500 i poniŜ.
425
419
530
519
454
390
530
430
344
472
544
527
Zawiesiny og.
mg/l
20 i poniŜ.
5
14
8
11
7,0
15
5
5
5
5
17
16
Azot amonowy
mg N/l
1,0 i poniŜ.
0,49
0,83
0,05
0,23
0,06
0,09
0,11
0,09
0,46
0,17
0,05
0,05
Azot azotynowy
mg N/l
0,02 i poniŜ.
0,018
0,028
0,019
0,012
0,03
0,022
0,021
0,016
0,007
0,015
0,044
0,017
Azot azotanowy
mg N/l
5,0 i poniŜ.
1,8
1,4
5,9
3,7
0,98
1,2
0,81
0,77
0,55
1,33
5,6
4,9
Azot ogólny
mg N/l
5,0 i poniŜ.
2,67
3,13
7,12
4,81
1,97
2,52
1,86
2,2
2,4
2,6
7,2
5,7
Fosforany
0,18
0,25
0,18
0,14
0,22
0,24
0,37
0,43
0,27
0,37
0,31
0,17
Fosfór og.
mpg P/l
0,1 i poniŜ.
0,12
0,25
0,4
0,15
0,21
0,22
0,36
0,18
0,11
0,29
0,23
0,09
Miano Coli
ml/bakt.
1,0 i powyŜ.
0,5
0,04
0,2
0,1
0,4
0,004
0,04
0,04
1,7
1,7
0,04
0,2
24
Badania stanu czystości wód rzeki Płonki w 1997 roku w profilu Kluczewo (powyŜej miasta)
Parametr
Jednostk Wart. dop.
a
dla II klasy
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Temp. wody
°C
22,0 i poniŜej
0,6
0
1,5
1,7
14,9
14,8
16,2
17,1
12,2
7,7
5,7
3,0
Odczyn
pH
6,5 – 8,5
7,5
8,0
8,0
6,7
7,9
7,9
7,8
8,0
8,0
7,9
7,9
7,5
Tlen rozp.
mg O2/l
6 i powyŜ.
9,4
13,7
12,4
12,8
9,9
10,3
8,3
5,5
9,6
9,4
9,4
12,2
BZT5
mg O2/l
4 i poniŜ.
1,6
2,5
2,5
1,4
1,8
2,1
1,5
1,3
1,6
2,3
4,4
2,6
ChZT-Mn
mg O2/
10 i poniŜ.
4,8
6,7
8,3
5,9
8,1
9,3
8,6
9,4
6,4
6,8
12,1
6,4
ChZT-Cr
mg O2/l
25 i poniŜ.
13,8
21,4
25,2
23,4
23,5
29
27
28
19,3
25,5
36,8
21,5
Chlorki
mg Cl/l
250 i poniŜ.
14
-
-
24
-
-
-
-
-
23
-
-
Siarczany
61
-
-
84
-
-
-
-
-
76
-
-
Subst. rozp.
mg/l
500 i poniŜ.
390
391
489
481
455
414
489
425
535
486
443
439
Zawiesiny og.
mg/l
20 i poniŜ.
5
16
7
6
6
7
5
5
5
5
7
8
Azot amonowy
mg N/l
1,0 i poniŜ.
0,32
0,72
0,12
0,25
0,08
0,1
0,21
0,1
0,34
0,10
0,07
0,05
Azot azotynowy
mg N/l
0,02 i poniŜ.
0,021
0,022
0,02
0,01
0,024
0,034
0,023
0,018
0,008
0,015
0,053
0,016
Azot azotanowy
mg N/l
5,0 i poniŜ.
2
1,5
4,8
3,4
1,0
1,3
0,72
0,9
0,6
1,59
3,9
2,7
Azot ogólny
mg N/l
5,0 i poniŜ.
2,81
2,72
6,12
4,29
1,97
2,33
1,77
2,6
2,4
2,7
5,4
3,5
Fosforany
0,15
0,26
0,14
0,16
0,18
0,3
0,34
0,46
0,27
0,37
0,29
0,17
Fosfór og.
mpg P/l
0,1 i poniŜ.
0,17
0,14
0,11
0,11
0,27
0,21
0,3
0,25
0,14
0,31
0,26
0,11
Miano Coli
ml/bakt.
1,0 i powyŜ.
1,7
0,04
0,2
0,4
0,2
0,01
0,04
0,04
1,7
1,7
1,7
1,7
25
W profilu mostu przy ul. Grunwaldzkiej następuje wyraźny wzrost stęŜeń zarówno substancji
organicznych wyraŜonych przez ChZTCr (BZT5 i tlen rozpuszczony mieszczą się w I klasie czystości),
jak i wartości substancji rozpuszczonych i substancji biogennych. Pomimo tego stęŜenia azotu
azotynowego w przewaŜającej części roku mieściły się w I klasie, w okresie letnim w II klasie czystości
wód. NajwyŜsze stęŜenie azotu azotanowego i ogólnego stwierdzono w marcu, co mogło mieć związek
z wymywaniem go z gruntu w trakcie spływów roztopowych.
Wyraźnie wzrosły, po dopływie wód rzeki śurawianki i rowu Piaski oraz wód deszczowych (i
nie tylko) stęŜenia fosforanów i fosforu ogólnego. RównieŜ stan bakteriologiczny rzeki na tym odcinku
uległ pogorszeniu (tylko we IX i X rzeka prowadziła wody w I klasie).
W profilu zamykającym, przy drodze krajowej szybkiego ruchu nr 7, badania wykazują dalszy
wzrost stęŜeń zanieczyszczeń w zakresie wszystkich wskaźników o około
16 - 25 % w stosunku do
wartości średnich z roku. Na tym odcinku została załoŜona II klasa czystości wód i w zakresie
substancji organicznych (BZT5, ChZT, tlen rozpuszczony) nie występują tu przekroczenia.
Natomiast substancje biogenne; zwłaszcza azot azotynowy i fosfór ogólny wykazują
przekroczenia II klasy, a fosfór ogólny nawet III klasy. Najwyraźniej dopływ ścieków rzutuje na wzrost
zanieczyszczenia bakteriologicznego. W stosunku do zakładanej II klasy czystości nastąpił ogromny
wzrost zanieczyszczenia na tak niewielkim odcinku, co dobitnie świadczy o bardzo złym stanie
sanitarnym miasta, stałym dopływie ścieków do rzeki (poza siecią kanalizacji sanitarnej).
Ten stan ma ogromny wpływ równieŜ na pogarszającą się systematycznie jakością wód ujęcia.
Rzeka znajduje się w zasięgu leja depresyjnego ujęcia, co oznacza, Ŝe wody cieku zasilają w
przewaŜającej części roku warstwę wodonośną.
Badania jakości wód rzeki Płonki wykonywane w 2009 r. (punkt pomiarowy DroŜdŜyn u
ujścia śurawianki) prowadzone w tzw. sieci monitoringu regionalnego wykazują ponadnormatywne
zanieczyszczenie rzeki (umiarkowany potencjał ekologiczny, zawartość azotu azotanowego – poniŜej
stanu dobrego, klasa elementów fizyko - chemicznych – poniŜej stanu dobrego). Z kolei stan
prawobrzeŜnego dopływu Płonki z pod SkarŜyna (punkt pomiarowy Płońsk), przedstawia się jeszcze
niekorzystniej – BZT5 , węgiel organiczny, odczyn PH, azot amonowy i fosfor ogólny – poniŜej stanu
dobrego. W obu wypadkach o takiej klasyfikacji decydują przede wszystkim substancje biogenne, co
świadczy o obecności w wodach obu cieków, substancji charakterystycznych dla ścieków sanitarnych.
Przyczynami niekorzystnego stanu Płonki i jej dopływów są takŜe zanieczyszczenia obszarowe,
doprowadzane górnym odcinkiem rzeki oraz jej dopływami DzierząŜnicą i śurawianką.
(zanieczyszczenia zawarte w wodach infiltrujących do gruntu oraz w wodach spływających
powierzchniowo do cieków, z terenów uŜytków rolnych, leśnych, nieuŜytków i innych terenów
nieskanalizowanych, wskutek stosowania nawozów naturalnych i sztucznych oraz środków ochrony
roślin).
Badania rzeki prowadzone w latach 2005-2008, wykazywały m.in., Ŝe:
•
W profilu mostu przy ul. Grunwaldzkiej następował wyraźny wzrost stęŜeń zarówno substancji
organicznych wyraŜonych przez ChZTCr jak i wartości substancji rozpuszczonych i substancji
biogennych.
•
od ujścia śurawianki i rowu Piaski następował wyraźny wzrost stęŜeń fosforanów i fosforu
ogólnego. Ulegał takŜe pogorszeniu stan bakteriologiczny tego odcinka rzeki.
•
W profilu drogi krajowej nr 7, badania wykazywały dalszy wzrost stęŜeń zanieczyszczeń w
zakresie wszystkich wskaźników o około 16 - 25 % w stosunku do wartości średnich z roku.
Dotyczyło to głównie substancji biogennych - azotu azotynowego i fosforu ogólnego. Wzrost
zanieczyszczenia na tak niewielkim odcinku, świadczył o stałym dopływie ścieków do rzeki
(poza siecią kanalizacji sanitarnej).
26
W sumie ochrona wód powierzchniowych przed zanieczyszczeniem, pozostaje nadal
pierwszoplanowym zadaniem miasta - z punktu widzenia potrzeb ochrony środowiska nie tylko obszaru
opracowania – ale i w skali ponad miejskiej.32
5.2.33 WODY PODZIEMNE
Jak wykazały dotychczasowe badania hydrogeologiczne rejon Płońska naleŜy zaliczyć do
skomplikowanych pod względem hydrogeologicznym.
Na dokumentowanym terenie występuje czwartorzędowe piętro wodonośne, w którego skład
wchodzi plejstoceński poziom wodonośny reprezentowany przez jedną warstwę wodonośną.
Nawiązując do budowy geologicznej warstwa wodonośna plejstoceńskiego poziomu jest związana z
Rynną Płońską, która tworzy zbiornik wód podziemnych.
Warstwa charakteryzuje się swobodnym zwierciadłem wody. Statyczne zwierciadło wody w
badanym rejonie ulega wahaniom w zaleŜności od ilości opadów i pory roku.
Statyczne zwierciadło wody w obrębie rynny charakteryzuje się prawie wyrównaną
powierzchnią.
MiąŜszość warstwy wodonośnej w granicach rynny wynosi około 15 m przy jej brzegach do
ponad 89 m w części centralnej. W części północno-zachodniej zaznacza się wyraźne zmniejszenie
miąŜszości (54,9 m w otworze nr 4) .
Na północ od Rynny Płońskiej występują obszary pozbawione warstw wodonośnych w
czwartorzędzie. Po południowej stronie rynny warstwa wodonośna charakteryzuje się bardzo małą
miąŜszością, wynoszącą od 2,0 m do 12,0 m.
Omawiana warstwa wodonośna w Rynnie Płońskiej jest zbudowana w strefie spągowej i
środkowej ze Ŝwirów z głazami skał północnych, a w strefie stropowej z piasków o róŜnej granulacji,
ale z przewagą średnioziarnistych. Otwory studzienne wchodzące w skład ujęcia miejskiego zostały
odwiercone wzdłuŜ osi Rynny Płońskiej. We wszystkich otworach ujęto do eksploatacji spągową partię
warstwy wodonośnej.
W obrębie Rynny Płońskiej spływ wód podziemnych ma kierunek z NW na SE.
Poza obszarem rynny na południowy-zachód spływ płytkich wód podziemnych i powierzchniowych
ma kierunek z SW na NE, tj. prawie prostopadle do osi rynny.
Zasilanie zbiornika wód podziemnych jaki stanowi Rynna Płońska odbywa się poprzez:
•
bezpośrednią infiltrację opadów atmosferycznych na całym obszarze rynny;
•
infiltrację wód powierzchniowych rzeki Płonki i śurawianki w okresach niŜówkowych;
•
dopływ wód podziemnych ze strony północno-zachodniej, z rejonu pradoliny RaciąŜskiej;
•
dopływ boczny płytkich wód podziemnych i powierzchniowych z południowego zachodu.
Poza terenem Rynny Płońskiej znajdują się 4 studnie. Są one zlokalizowane na obrzeŜu miasta.
Dwie studnie znajdują się w Gospodarstwie Rolnym AWRSP w Poświętnem, jedna w PPHU Zakładzie Produkcyjnym - Stankowski i jedna w Rejonie Dróg Publicznych. Studnia ta jest nie
eksploatowana.
32
33
„5.1.”
27
Istniejące studnie głębinowe przedstawia się w poniŜszym zestawieniu tabelarycznym:
Lokalizacja
Nr
UŜytkownik Głębokość Rok Wydajność Depresja
(m)
otworu
wykonania
m3/h
s(m)
Płońsk
2
3
6
7
7A
1
Płońsk
1
Poświętne
1a
2a
1
Płońsk
wodociąg
miejski
Płońsk
RDP
BPB
InŜynieria
Z-d
Wytw.
wina
Zasoby
ujęcia
Depresja
m3/h
s(m)
Akt zatw.
86,0
74,6
86,0
89,0
88,0
42,5
1968
1968
1974
1974
1988
1973
65,4
58,3
220,0
261,0
269,6
15,0
1,19
1,1
1,21
1,66
0,92
9,5
400,0
2,0
KDH-013 5992/75
9,0
9,5
70,0
1968
60,0
0,6
70,0
1,0
GPG.VIII
731/29/73
ABG.VIII.731/11
4/69
45,0
43,0
44,5
1977
1977
1995
32,0
33,8
45,0
16,0
14,8
2,0
34,0
15,0
45,0
2,0
Razem:
18/77
7.04.77
20/96
5.06.96
558,0
Zatwierdzone zasoby dyspozycyjne ujęć wody wynoszą 558,0 m3/h.
PoniŜej zestawiono wyniki badań wody surowej ujmowanej studniami ujęcia miejskiego wg
danych zawartych w dokumentacjach hydrogeologicznych ujęć wód oraz w oparciu o badania
wykonywane przez laboratorium Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Płońsku.
Jakość wód podziemnych w głównej mierze jest uzaleŜniona od:
•
charakteru środowiska - warstwy wodonośnej;
•
wpływu czynników atmosferycznych w powiązaniu z brakiem izolacji warstwy wodonośnej i
płytkim występowaniem zwierciadła wód podziemnych;
•
stopnia zanieczyszczenia gleby, sposobu i rodzaju zagospodarowania terenu;
•
stopnia zanieczyszczenia wód powierzchniowych infiltrujących do warstwy wodonośnej.
Jakość wód podziemnych określono na podstawie licznych analiz wód podziemnych
prowadzonych w 2 połowie XX wieku.34 MoŜna generalnie stwierdzić, Ŝe zawartość poszczególnych
składników w wodach podziemnych nie ulega powaŜniejszym zmianom.
Ujmowana woda charakteryzuje się silnym zabarwieniem oraz wysoką mętnością. Czynniki te,
poczynając od pierwszych analiz z roku 1968 utrzymują się na wysokim poziomie, tj. mętność od 20 do
50 mg/dm3 SiO2 oraz barwa od 25 do 60 mg Pt/dm3. Czynniki powyŜsze w duŜej mierze zaleŜne są do
zawartości związków Ŝelaza i manganu. Bardzo wysoką wartość barwy w przypadku otworu nr 3
naleŜy wiązać z występowaniem węgli brunatnych.
Podobnie jak poprzednie czynniki równieŜ twardość ujmowanych wód przez cały okres
eksploatacji ujęcia nie ulega większym zmianom i utrzymuje się na poziomie 300 mval/dm3, co
pozwala określić wody jako średnio twarde.
Składnikiem wód podziemnych, który wykazywał35 systematyczny i dość znaczny wzrost są
chlorki. W 1974 r zawartość chlorków nie przekraczała wielkości 10 mg Cl/dm3, a w 1994 r wartość ta
dochodziła juŜ do 40 mgCl/dm3, a obecnie przekracza 90 mg/dm3. Pomimo, Ŝe wartość ta jest niŜsza
od wartości normatywnej, to tak znaczny (około 9-krotny) wzrost tego składnika wskazuje na
postępujące pogarszanie się stanu jakości ujmowanych wód.
34
„z okresu ostatnich 30 lat”
35
„wykazuje”
28
Spośród związków azotu jon amonowy i azotanowy wykazuje wartości ponadnormatywne,
choć wartości te uległy zmniejszeniu na przestrzeni ostatnich lat, tj. od wartości powyŜej 1,2 do około
0,6 - 0,7 mg N/dm3.
Niepokojący jest sam fakt stałego wzrostu jonu azotanowego oraz azotynowego. Wzrost jonu
azotynowego w stosunku do wartości z lat 1968-74 (0,001 mg NO2/dm3) wynosi od 30 do 200 razy
więcej (w zaleŜności od studni).
Współwystępowanie wszystkich form mineralnych azotu (NH4+, NO3-, NO2-), a ponadto
systematyczny wzrost tych wartości wskazuje na trwałe i postępujące zanieczyszczenie wód ujęcia.
Składnikami wód podziemnych, które w całym okresie badawczym wykazywały bardzo
wysoką zawartość są związki Ŝelaza i manganu. JuŜ pierwsze analizy prób pobranych z wód
podziemnych w 1968 r ze studni nr 2 i nr 3 wykazały bardzo wysokie zawartości tych składników, tj.
Ŝelaza na poziomie 10,0-12,0 mgFe/ dm3 i manganu 0,8 - 4,18 mg Mn/dm3. Zawartość związków
Ŝelaza (poza studnią nr 3) uległa zmniejszeniu36.
Zaobserwowane pewne zmiany zawartości tych składników w wodach podziemnych związane
są z róŜną intensywnością eksploatacji ujęcia (zwiększenie depresji powoduje zwiększenie zawartości
rozpatrywanych składników) oraz ilością opadów atmosferycznych.
W przypadku ujęcia wody w Płońsku moŜna doszukać się pewnej korelacji pomiędzy opadami
atmosferycznymi, a zawartością związków Ŝelaza i manganu. Zwiększenie opadów łączy się ze
zmniejszeniem zawartości tych składników w ujmowanej wodzie. Wynikać to moŜe z faktu, iŜ
zwiększone opady atmosferyczne powodują zwiększoną infiltrację wód ubogich w związki Ŝelaza i
manganu oraz ograniczenie napływu wód dalszego krąŜenia, które zawierają zwiększoną ilość tych
składników. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe wysoka zawartość związków Ŝelaza i manganu ma źródła
genetyczne, bowiem osady w których wykonano ujęcia wód podziemnych są bogate w związki Ŝelaza i
manganu, a obecność substancji organicznej ułatwia krąŜenie tych składników w wodach podziemnych.
Badania wykonywane w latach 2003 – 2009 w punktach pomiarowych (studniach) wód
czwartorzędowych regionu (w ramach sieci monitoringu regionalnego WIOŚ w Warszawie), wykazują
niezmiennie III – zadowalająca klasę czystości (występuje takŜe z rzadka klasa IV – wód nie
zadowalającej jakości), ale decydującą przyczyną takiej klasyfikacji tych wód, jest podwyŜszona
zawartość jonów Fe i Mg. Przekroczenia te (w stosunku do obowiązujących norm dla wód pitnych), są
pochodzenia geogenicznego. Eksploatowane wody czwartorzędowe, odznaczają się takŜe niską
mineralizacją (195-792 mg/dm3).
Nie oznacza to, Ŝe wody podziemne z którego korzysta miejskie ujęcie, nie są zagroŜone.
Przeciwnie – zagroŜenie to wynika stąd, Ŝe:
36
•
ujęcie zlokalizowane jest na terenie dzielnicy przemysłowej, w bezpośrednim sąsiedztwie
zakładów produkcyjnych.
•
kanalizacja deszczowa przed wylotem do rowu Piaski (w pobliŜu terenu stacji uzdatniania
wody) nie posiada urządzeń podczyszczających. Wody deszczowe wpływają do rowu Piaski,
przykrytego na terenach przemysłowych, kilkoma odrębnymi wylotami. Kanalizacja ta
przejmuje więc całość zanieczyszczeń powierzchniowych terenów przemysłowych, takŜe nie
posiadających urządzeń do oczyszczania ścieków deszczowych. Ścieki deszczowe rejonu są
zatem istotnym źródłem zanieczyszczenia wód powierzchniowych, a w konsekwencji
podziemnych, zasilających ujęcie miejskie.
•
stan czystości wód Płonki, nie jest zadowalający. Znaczny odcinek rzeki, pozostaje w zasięgu
leja depresyjnego ujęcia, co oznacza, Ŝe jej wody zasilają w skali roku warstwę wodonośną
•
na terenach wewnętrznej i zewnętrznej pośredniej ochrony sanitarnej ujęcia, wyznaczone
zostały tereny pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną, nie posiadające sieci kanalizacji
„w ostatnim roku uległa zmniejszeniu”
29
sanitarnej i deszczowej. Stąd teŜ zabudowa wyposaŜona w lokalne systemy kanalizacji, stwarza
zagroŜenie dla stanu czystości wód ujęcia.
Wskaźnikiem, który wykazuje systematyczny i dość znaczny wzrost w wodach ujęcia, są
chlorki. Mimo, Ŝe ich zawartość pozostaje w granicach normatywnych, to znaczny (około 9-krotny)
wzrost tego wskaźnika na przestrzeni około 30 lat, wskazuje na postępujące pogarszanie się stanu
jakości wód.37
37
30
Nr studni
data analizy
Temp
°C
Mętność
mg/lSiO2
Barwa
mg/Pt
Odczyn
pH
7.12.68
-
18
26
7,1
8,5
0,95
7,9
0,74
0,004
nw
-
5,0
4.06.74
11
25
30
7,1
6,5
0,85
13,7
0,04
0,1
0,001
38,4
6,0
24.05.88
-
-
-
7,7
2,0
0,40
-
-
-
-
-
4,8
29.08.89
-
-
-
6,6
3,0
0,45
-
-
-
-
-
-
13.02.90
-
-
6,9
4,0
0,45
-
-
-
-
-
4,0
12.03.91
-
-
-
6,9
4,0
0,4
-
-
-
-
-
4,4
14.01.92
-
-
-
6,7
4,0
0,4
-
-
-
-
-
-
28.05.93
-
-
-
7,2
4,0
0,55
-
-
-
-
-
-
19.05.94
-
-
-
7,0
4,0
0,6
-
-
-
-
-
3,3
2.02.99
-
25
35
7,28
1,26
2,3
93,5
0,3
0,12
0,014
-
4,6
16.11.99
-
30
40
7,16
1,57
0,14
70,5
0,4
0,2
0,148
-
4,3
11.11.68
-
15
18
7,2
9,5
0,77
3,7
1,1
0,15
nw
-
3,5
13.11.68
-
20
23
7,15
9,5
0,7
2,5
1,1
0,1
0,001
5,75
3,6
14.11.68
-
17
16
7,1
8,5
0,7
1,0
1,1
0,1
0,001
7,0
3,7
4.06.74
11
8
25
7,2
6,0
0,7
3,7
0,04
0,1
0,001
33,6
3,8
24.05.88
-
-
-
7,4
6,0
0,6
-
-
-
-
-
5,2
29.08.89
-
-
-
6,9
4,5
0,6
-
-
-
-
-
-
13.02.90
-
-
-
6,9
8,0
0,8
-
-
-
-
-
7,5
śelazo
Mangan
og.mg Fe/l mg Mn/l
Chlorki
mg Cl/l
Amoniak Azotany Azotyny Siarczany Utlenial.
mg NH3/l mg NO3/l mg NO2/l mg SO4/l mg O2/l
studnia nr 2
studnia nr 3
31
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
12.03.91
-
-
-
7,0
10,0
0,6
-
-
-
-
-
8,2
14.01.92
-
-
-
6,7
8,0
0,6
-
-
-
-
-
-
28.05.93
-
-
-
6,8
12,0
1,2
-
-
-
-
-
-
2.02.99
-
25
30
7,31
4,1
4,38
38,0
0,66
0,27
0,035
-
6,5
16.11.99
-
45
40
7,28
8,59
0,63
41,0
0,75
0,31
0,29
-
5,8
30.04.74
-
50
80
6,9
10,0
1,0
5,7
0,6
0,3
0,01
67,2
4,9
2.05.74
-
50
90
7,0
10,0
0,9
5,7
0,6
0,3
0,001
67,2
4,8
4.06.74
11
25
15
7,1
9,0
0,95
4,7
0,04
0,1
0,001
48,4
5,2
24.05.88
-
-
-
7,5
4,0
0,6
-
-
-
-
-
5,6
29.08.89
-
-
-
7,0
3,0
0,4
-
-
-
-
-
-
13.02.90
-
-
-
6,9
4,0
0,45
-
-
-
-
-
5,3
12.03.91
-
-
-
6,9
4,0
0,4
-
-
-
-
-
4,7
14.01.92
-
-
-
6,8
4,0
0,4
-
-
-
-
-
-
28.05.93
-
-
-
7,1
4,0
0,5
-
-
-
-
-
-
19.05.94
-
-
-
7,1
4,0
0,4
-
-
-
-
-
4,3
2.02.99
-
20
30
7,25
1,67
0,34
20,5
0,29
0,13
0,019
-
4,7
16.11.99
-
40
30
7,31
1,97
0,22
25,5
0,3
0,22
0,186
-
4,4
-
35
50
6,9
5,0
0,58
6,7
1,0
0,1
0,003
76,8
4,2
studnia nr 2
studnia nr 6
studnia nr 7
18.05.74
32
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
20.05.74
-
20
50
7,0
5,0
0,58
6,7
1,2
0,1
0,003
76,8
4,3
4.06.74
11
5
35
7,1
5,0
0,6
6,7
-
0,1
0,003
76,8
4,5
24.05.88
-
-
-
7,4
4,0
0,5
-
-
-
-
-
5,0
29.08.89
-
-
-
6,9
2,5
0,4
-
-
-
-
-
-
13.02.90
-
-
-
7,0
4,5
0,4
-
-
-
-
-
3,9
12.03.91
-
-
-
6,9
4,0
0,4
-
-
-
-
-
3,9
14.01.92
-
-
-
6,7
3,0
0,4
-
-
-
-
-
-
28.05.93
-
-
-
7,1
4,0
0,5
-
-
-
-
-
-
2.02.99
-
25
30
7,31
1,88
0,27
48
0,35
0,1
0,009
-
4,0
16.11.99
-
30
30
7,15
1,97
0,17
49
0,32
0,12
0,194
-
3,7
19.05.94
-
-
-
7,0
6,0
0,5
-
-
-
-
-
5,4
25.05.94
-
-
-
-
8,0
0,4
-
-
-
-
-
-
2.02.99
-
20
30
7,25
1,45
0,73
28
0,22
0,08
0,004
-
3,5
16.11.99
-
30
30
7,21
1,97
0,16
33
0,24
0,09
0,153
-
3,4
studnia nr 7
A
33
5.3.38 WODY GEOTERMALNE
Wykonane dotychczas utwory wiertnicze prowadzone dla potrzeb wykrycia złóŜ gazu i ropy
pozwoliły na dość dokładne wyznaczenie skał zbiornikowych wypełnionych wodami geotermalnymi.
Płońsk leŜy w rejonie dwóch głównych zbiorników hydrogeotermalnych (dolnokredowego i
dolnojurajskiego) uznanych za najbardziej perspektywiczne dla pozyskiwania zasobów geotermalnych.
Temperatury wód w stropie utworów dolnokredowych w synklinorium pomorsko-warszawskim
nie przekraczają 40-50o w partiach najgłębszego zalegania. W utworach dolnej jury natomiast (poniŜej
2000 m) wody czołowe mają na obszarze całego synklinorium warszawskiego temperatury 40-80o.
W rejonie Płońska istnieje realna moŜliwość wykorzystania czterech otworów – dwóch
dubletów dla potrzeb ciepłownictwa. Z ogólnych szacunków wynika, iŜ w miastach posiadających juŜ
miejską sieć ciepłowniczą budowa zakładów geotermalnych byłaby w pełni uzasadniona. Decyzję taką
naleŜy poprzedzić szczegółową analizą stanu technicznego obu dubletów i moŜliwością wykorzystania
energii geotermalnej na terenie miasta. W przypadku braku dostatecznej ilości uŜytkowników energii
dublet moŜna wykorzystać równieŜ dla celów balneologicznych, rekreacyjnych i sportowych.
6. GLEBY I ICH WYKORZYSTANIE
Znaczna część terenu miasta jest zainwestowana. Część gruntów na obrzeŜach miasta pozostaje
w uŜytkowaniu rolniczym lub ogrodniczym.
W odniesieniu do regionów glebowo-rolniczych teren miasta Płońska połoŜony jest w regionie
Płońsko-Bodzanowskim. Gleby w większości wytworzone są tu z glin moreny dennej w róŜnym
stopniu odgórnie spiaszczonych. Około 30% powierzchni regionu zajmują gleby wytworzone z
piasków całkowitych. Wśród gleb wytworzonych z glin największy udział mają gleby pseudobielicowe,
a wśród gleb wytworzonych z piasków – gleby brunatne wyługowane i rdzawe.
Rozwój miasta spowodował, iŜ uprawa gruntów w granicach administracyjnych juŜ prawie nie
istnieje. Niewielkie kompleksy uŜytków rolnych w północnej i północno-zachodniej części miasta
uprawiane są w sposób ekstensywny lub odłogowane. Występuje natomiast nagminne dąŜenie do
przeznaczania wszystkich moŜliwych gruntów pod zabudowę.
Brakuje istotnych
opracowaniem.39
przesłanek
dla
szczególnej
ochrony
gleb w
obszarze objętym
7. SZATA ROŚLINNA
W granicach administracyjnych m. Płońska wyróŜnić moŜna siedliska naturalne (na ogół
grunty uprawne), siedliska zdegradowane miejskie z wydzielonymi zespołami zieleni przydomowej
(zabudowa jednorodzinna) oraz tereny całkowicie zdegradowane, pozbawione roślinności.
Naturalne siedliska i warunki wodne Płońska stwarzają znakomite na ogół warunki dla wzrostu
drzew, dla zachowania lub odtworzenia roślinności na zainwestowanych terenach. Istniejąca szata
roślinna miasta jest uboga z bardzo słabym i zniszczonym zadrzewieniem ulic i arterii
komunikacyjnych oraz zieleńców miejskich.
Dominujące dotychczas w Płońsku tereny zabudowy niskiej są na ogół zagospodarowane
ogrodniczo i sadowniczo, a więc przyrodniczo czynne.
Lata dziewięćdziesiąte przyniosły40 znaczne wzbogacenie ogrodów przydomowych drzewami i
krzewami ozdobnymi.
38
„5.2.”
39
40
„Ostatnie lata przyniosły”.
34
Charakterystyczne dla nowego zbiorowego budownictwa oraz współczesnych zespołów
przemysłowych jest brak zieleni towarzyszącej i ochronnej, brak drzew stanowiących podstawowy
element formujący osłony, ochrony i czynnik klimatyzujący dzielnice miasta.
W krajobrazie miasta widoczne są jeszcze naturalne drzewostany nadwodne występujące nad
rz. Płonką oraz nad rowami i strumieniami. Jest to zespół roślinności o największej dynamice wzrostu i
duŜej odporności naturalnej, co naleŜy uwzględnić w projekcie układu zieleni miasta.
W otoczeniu Płońska dominują obszary otwarte rolnicze z nielicznymi drzewostanami
występującymi jako zadrzewienia przydomowe, przydroŜne, nadwodne oraz drobne zespoły leśne.
Dopiero rejon Wkry obfituje w drzewostany zarówno w dolinie rzeki jak i w sąsiedztwie.
Tereny miasta nie wchodzą w skład obszarów NATURA – 2000, zarówno funkcjonujących
juŜ w Polsce, jak i projektowanych (ochrony siedlisk i ochrony ptaków).41
8. KLIMAT I WARUNKI AEROSANITARNE
Wg E. Romera „Regiony klimatyczne Polski” miasto Płońsk znajduje się na granicy dwóch
krain klimatycznych, a mianowicie Krainy Warszawskiej i Krainy Mławskiej.
Obszar charakteryzuje się niskim opadem rocznym (średnioroczny 495 mm, a dla okresu
wegetacji 190 mm) oraz występowaniem 48 dni mroźnych, 120 przymrozkowych. Średnia temperatura
roczna wynosi 7,3 o C, a dla okresu wegetacji 13,9 o C (wg obserwacji na stacji meteorologicznej w
Poświętnem).
Na terenie gminy dominują wiatry zachodnie (21,2%) oraz południowo-zachodnie (14,4%) i
północno-zachodnie (14,1%). Najmniejszą częstotliwością charakteryzują się wiatry z kierunku
północnego (około 7,0%).
RóŜa wiatrów dla terenu Lewiczyna.
R ó Ŝ a w ia tr ó w
d la te r e n u L e w ic z y n a
N
25
N W
20
N E
15
10
5
W
0
E
S W
S E
S
Rozkład kierunkowy wiatrów w poszczególnych porach roku jest zróŜnicowany. Zimą, wiosną i
latem dominują wiatry zachodnie, jesienią południowo-zachodnie. Obszar miasta charakteryzuje się
występowaniem sprzyjających warunków, tj. niezbyt intensywnym nawietrzeniem i jednocześnie
dostatecznym przewietrzeniem.
41
35
Płońsk nie naleŜy do miast o znacznym zanieczyszczeniu powietrza. Badania czystości
powietrza wykazują jego dobrą jakość na terenie miasta. PrzewaŜająca część emisji zanieczyszczeń, to
emisja pochodząca z energetycznego spalania paliw. Spowodowana jest głównie znaczną ilością
lokalnych kotłowni opalanych węglem jak równieŜ znaczną ilością pojazdów samochodowych. Na stan
jakości powietrza miejskiego, wywierają wpływ zanieczyszczenia pochodzące:
•
z procesów produkcyjnych - zanieczyszczenia (węglowodory i ich pochodne, fluor, pyły siarki i
cementu, siarkowodór i inne specyficzne dla danej produkcji substancje),
•
z pojazdów samochodowych (węglowodory, tlenki azotu, tlenek węgla, pył, ołów),
•
z procesów spalania paliw - zbiorowe i indywidualne ogrzewanie pomieszczeń (pył, dwutlenek
siarki, dwutlenek azotu, tlenek węgla).
W sumie, głównymi źródłami zanieczyszczenia powietrza w mieście są nadal niewielkie,
lokalne kotłownie, paleniska domowe i piece, w których nośnikami energii jest węgiel i jego pochodne.
Jako źródła niskiej emisji są one w lokalnej skali uciąŜliwe dla sąsiadującej z nimi zabudowy. Emisja
punktowa – powodowana przez zakłady przemysłowe i liniowa – powodowana przez pojazdy
spalinowe, poruszające się po ulicach miasta, nie wywierają zasadniczego wpływu na warunki
aerosanitarne miasta, jakkolwiek wpływ emisji liniowej - czyli takŜe niskiej, moŜe – w określonych
warunkach atmosferycznych, kumulować się z miejską emisją niską, powodując wzrost stęŜeń
zanieczyszczeń i wynikające stąd uciąŜliwości.42
42
„ Na terenie miasta Płońska znajduje się wiele zakładów przemysłowych, usługowych, rzemieślniczych i rolnospoŜywczych. Wiele z nich posiada źródła emisji zanieczyszczeń do powietrza. Gros małych zakładów,
większość zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej korzysta z ciepła wytwarzanego przez centralną ciepłownię
miejska.
Zgodnie ze znowelizowaną ustawą o ochronie i kształtowaniu środowiska (zmiany obowiązujące od stycznia
1998 r.) niewielkie kotłownie; tj. o łącznej wydajności cieplnej do 0,5 MWt opalane węglem i koksem oraz o
wydajności do 1,0 MWt opalane gazem i olejem nie muszą posiadać decyzji o dopuszczalnej emisji
zanieczyszczeń do powietrza. Przepis ten nie dotyczy emisji innych niŜ ze spalania paliw.
Poza niewielkimi obiektami, dla których nie są wymagane decyzje o dopuszczalnej emisji, bądź korzystających
z centralnej ciepłowni na terenie miasta wiele zakładów posiada decyzje o dopuszczalnej emisji zanieczyszczeń
do powietrza.
Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Płońsku - posiada decyzję Wojewody Ciechanowskiego znak:
OSL.VI.7643.49/97 z 24.07.1997 r. określającą dopuszczalne wielkości zanieczyszczeń wprowadzanych do
powietrza przez emitor Ŝelbetowy o wysokości 80,0 m. Centralna ciepłownia pracuje w systemie ciągłym.
Emitor odprowadza spaliny poddane dwustopniowemu odpylaniu (multicyklony i baterie cyklonów) o sprawności
ok. 95%. Decyzja waŜna jest do 31.12.2001 roku.
„DELICJA” Sp. z o.o. Grupa E. Wedel S.A. ( obecnie DANON ) w Płońsku - posiada decyzję Wojewody
Ciechanowskiego znak: OSL.VI.7643.123/98 z 30.12.1998 r. określającą dopuszczalne wielkości zanieczyszczeń
wprowadzanych do powietrza z linii technologicznych kilkoma emitorami. Zakład pracuje cały rok. Jako paliwo
stosowany jest gaz ziemny. Piece nie posiadają urządzeń oczyszczających spaliny. Decyzją określono warunki do
31.12.2002 roku.
„HORTEX” Sp. z o. o. Zakład Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego - posiada decyzję Wojewody
Ciechanowskiego znak: OSL.VI.7643. 85/96 z 29.11.1996 r. określającą dopuszczalne wielkości zanieczyszczeń
wprowadzanych do powietrza przez kotłownię technologiczno-grzewczą emitorem o wysokości 30 m. Zakład
pracuje cały rok. Jako paliwo stosowany jest olej opałowy. Piece nie posiadają urządzeń oczyszczających
spaliny. Decyzją określono warunki do 31.12.2001 roku.
Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowe PETROCHEM S.C. - posiada decyzję Wojewody Ciechanowskiego
znak: OSL.VI.7643.78/96 z 21.10.1996 r. określającą dopuszczalne wielkości zanieczyszczeń wprowadzanych do
powietrza przez kotłownię technologiczno-grzewczą emitorem o wysokości 9,0 m. Kotłownia zasilana jest gazem
ziemnym. Decyzja waŜna jest do 31.12.2000 roku.
BRAAS POLSKA Sp. z o.o. z/s w Opolu - Zakład Produkcyjny w Płońsku - posiada decyzję Wojewody
wprowadzanych do powietrza przez kotłownię technologiczno-grzewczą emitorem o wysokości 15 m. Zakład
pracuje cały rok. Jako paliwo stosowany jest gaz ziemny. Decyzją określono warunki do 31.12.2000 roku.
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Sp. z o.o. - posiada decyzję Wojewody
wprowadzanych do powietrza przez kotłownię na oczyszczalni ścieków komunalnych. Wydajność kotłowni
36
9. HAŁAS
Na terenie miasta znajdują się zakłady emitujące hałas do środowiska. Większość zakładów
produkcyjnych lokalizowana była i jest poza zabudową mieszkaniową, na terenie tzw. „dzielnicy
przemysłowej” oraz przy trasie szybkiego ruchu i wzdłuŜ torów kolejowych
Takie sytuowanie zakładów okazało się korzystne dla otoczenia i uŜytkowników. Nie powoduje
to uciąŜliwości dla mieszkańców miasta, a przemysł, zwolniony jest z obowiązku ograniczania hałasu
przenikającego do środowiska do poziomów określonych w treści rozporządzenia Ministra Środowiska
z dnia 14.07.2007 r. w sprawie dopuszczalnego hałasu w środowisku (Dz. U. nr 120 poz.826). Poziomy
hałasu, wymagane w tym rozporządzeniu, nie dotyczą terenów przemysłowych.43
Na terenie miasta, poza hałasem emitowanym na zewnątrz obiektów przy istniejących
zakładach, występuje hałas powodowany środkami
transportu oraz komunikacyjny. Hałas
komunikacyjny, tak jak wszędzie, moŜe stwarzać pewne uciąŜliwości szczególnie w centrum miasta w
szczytowych godzinach ruchu. Przy czym uciąŜliwość i ujemne oddziaływanie związane z emisją
hałasu i emisją zanieczyszczeń do powietrza zawsze zaleŜą od rodzaju drogi, a tym samym natęŜenia
ruchu, stanu technicznego drogi oraz stanu technicznego pojazdów.
Ciągły wzrost ilości pojazdów mechanicznych, przy jednoczesnym braku właściwych
rozwiązań drogowych i złej jakości nawierzchni, znacząco powiększa zasięg ponadnormatywnego
hałasu drogowego.
W 2007 r. WIOŚ w Warszawie wykonał pomiary natęŜenia hałasu drogowego, na ulicy
Wyszogrodzkiej 84 (droga krajowa nr 50). RównowaŜny poziom dźwięku dla pory dnia wahał się od
62,7dB do 63,9dB, a dla pory nocnej od 59,6dB do 60,9dB, przekraczając tym samym dopuszczalne
poziomy.
WzdłuŜ dróg wojewódzkich i powiatowych Płońska nie prowadzono badań. Wiadomym jest
jednak – na podstawie pomiarów prowadzonych wzdłuŜ innych dróg krajowych tej klasy, Ŝe natęŜenie
hałasu w ich sąsiedztwie waha się średnio w granicach 56 - 62 dB, jest więc takŜe ponadnormatywne.
Tak więc hałas komunikacyjny, emitowany wzdłuŜ dróg (ulic) Płońska, jest hałasem
ponadnormatywnym (Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14.06.2007 r. w sprawie
dopuszczalnego poziomu hałasu w środowisku – patrz wyŜej), a tym samym kwalifikującym klimat
akustyczny terenów połoŜonych w sąsiedztwie tych dróg (ulic), jako uciąŜliwy.
Ze względu na uciąŜliwość hałasu komunikacyjnego wszystkie osiedla mieszkaniowe jedno i
wielorodzinne powinny w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego uzyskać status
obszarów akustycznie chronionych. Dotyczy to zarówno osiedli istniejących, jak i projektowanych.
Hałas kolejowy nie występuje – wobec zaniechania komunikacji pasaŜerskiej, na przebiegającej
przez miasto linii kolejowej, w praktyce nie oddziałuje ona akustycznie na swoje sąsiedztwo.
Hałas przemysłowy, nie wywiera istotnego wpływu na klimat akustyczny miasta. Większość
zakładów produkcyjnych, zlokalizowana jest bowiem poza zabudową mieszkaniową, na terenie
dzielnicy przemysłowej, lub w sąsiedztwie odcinków dróg krajowych lub linii PKP, przebiegających
przez miasto.44
opalanej węglem kamiennym jest większa od 0,5 MWt. Kotłownia nie posiada urządzeń odpylających.
Oczyszczalnia zlokalizowana jest poza granicą miasta, na terenie gminy Płońsk. Decyzją określono warunki do
12.01.2001 roku.”
Dane dotyczące zanieczyszczenia powietrza wg Opracowania Ekofizjograficznego.
43
„a uŜytkownicy czy właściciele zakładów nie muszą posiadać decyzji o dopuszczalnej emisji hałasu do powietrza,
gdyŜ rozporządzenie Ministra OŚ,ZNiL z dnia 13 maja 1998 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w
środowisku nie określa dopuszczalnego poziomu hałasu w środowisku na terenie zabudowy przemysłowej.”
Dane dotyczące hałasu wg Opracowania Ekofizjograficznego.
44
Dane dotyczące hałasu wg Opracowania Ekofizjograficznego.
37
10. ZAGROśENIA BEZPIECZEŃSTWA LUDNOŚCI I JEJ MIENIA45
Główne zagroŜenia dla społeczności Gminy Miasta Płońsk związane są z lokalizacją dróg
krajowych nr 7, 10 oraz nr 50, które przebiegają przez miasto. Generują one nie tylko zanieczyszczenia
środowiska przyrodniczego, ale takŜe ponadnormatywny hałas oraz niebezpieczeństwa dla
mieszkańców.
ZagroŜenie w obrębie miasta Płońsk moŜe być równieŜ związane z przewozem
niebezpiecznych substancji do zakładów na terenie miasta oraz tranzytem. Transport taki odbywa się
głównie ww. drogami krajowymi. W przypadku awarii (uszkodzenia) cystern lub w następstwie
katastrofy drogowej istnieje realne zagroŜenie skaŜenia ludności i środowiska wokół wymienionych
tras przewozu.
ZagroŜenie dla ludności miasta mogą
równieŜ stwarzać zakłady, które w procesie
technologicznym wykorzystują gazy toksyczne, a takŜe stacje i dystrybutory paliw płynnych i
gazowych.
Innymi zagroŜeniami, jakie mogą wystąpić na terenie miasta Płońsk są:
45
•
powódź – patrz rozdział VIII.,
•
poŜary,
•
susze,
•
gradobicia,
•
silne wiatry,
•
awarie urządzeń infrastruktury technicznej.46
Dane wg Programu Ochrony Środowiska Miasta Płońska.
46
Dane wg Studium dla potrzeb ochrony przeciwpowodziowej sporządzonego dla rz. Płonki.
38
V. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE I KULTUROWE
1. OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE
Obszar miasta Płońska leŜy poza siecią wielkoprzestrzennych form ochrony środowiska.
Obszar Chronionego Krajobrazu ustanowiony w granicach byłego woj. ciechanowskiego opiera się od
zachodu o granicę gminy Płońsk towarzysząc dolinie rzeki Wkry.
Struktury przyrodnicze terenu miasta zostały całkowicie przekształcone przez gospodarowanie
człowieka. Niewielkie enklawy systemów seminaturalnych, nie do końca zniszczonych, znaleźć moŜna
jedynie w zachodniej części miasta nad Płonką i śurawianką. Są to głównie zmeliorowane uŜytki
zielone. Naturalne siedliska uległy zniszczeniu w wyniku regulacji cieków, melioracji i intensywnej
zabudowy.
W granicach miasta istnieje niewiele przyrodniczych obiektów pomnikowych objętych
ochroną. Jedyne skupisko drzew pomnikowych znajduje się na terenie Płońsk-Poświętne.
W granicach parku w Poświetnem ochroną objęto:
•
lipę drobnolistną o obwodzie pni 321 cm i wys. 17 m,
•
14 jesionów wyniosłych o obwodzie pni 223-300 i wys. 19 m,
•
1 wiąz szypułkowy, obwód pni 268 cm i wys. 19 m,
•
2 aleję z lip drobnolistnych po 64 szt. po obu stronach, obw. pni 89-316 cm, wys. 17 m,
•
krąg lip drobnolistnych składający się z 14 szt., obwody pni 63-144 cm i wys. 17 m.
Ponadto za budynkiem Urzędu Miasta znajduje się kasztanowiec biały.47
Zespół parkowo-dworski Poświętne został wpisany do rejestru zabytków, w tym budynek
dworu,48 układ zieleni (park północny i południowy) oraz łączące je kompozycyjnie 2 aleje. Granice
ochrony konserwatorskiej dla ww. zespołu naleŜy rozumieć poprzez granice określone w załączniku
graficznym „Dokumentacji ewidencji parku w Poświętnem gm. Płońsk”, opracowanej przez Z. Glotz,
S. Królikowską, M. Hałłąs oraz M. Jędrasa.49
Oprócz zieleni parkowej na uwagę i ochronę zasługuje zieleń pochodzenia kultowego na
cmentarzach oraz zadrzewienia przykościelne. Aczkolwiek są to w Płońsku powierzchnie małe,
zawierają duŜo zieleni wysokiej zróŜnicowanej warstwowo. W wypadku starych cmentarzy zieleń nie
była kształtowana planowo, jednakŜe w drzewostanie spotkać moŜna rzadkie gatunki drzew i krzewów
takich jak:
47
•
gatunki pionierskie o duŜej Ŝywotności, tj. brzozy, lipy, klony, grochodrzewy, kasztanowce,
•
gatunki iglaste: świerk i modrzew,
•
gatunki uznane przez tradycję jako typowe dla nasadzeń cmentarnych: Ŝywotniki, odmiany
paproci, brzozy, jarzębiny, jesiony,
•
gatunki krzewów i bylin: bukszpan zimozielony, bluszcz zimozielony, bluszcz pospolity,
barwinek pospolity, mahonia pospolita.
49
48
39
W obliczu niezbyt bogatego środowiska przyrodniczego Płońska, naleŜy chronić enklawy
zieleni cmentarnej. Są one cennymi ostojami dla ptaków i drobnej zwierzyny. Wzbogacają panoramę
miasta.
Niezwykle cennym przyrodniczo fragmentem Płońska jest dolina rz. Płonki przecinająca miasto
w połowie, w układzie równoleŜnikowym. Są to w większości trwałe uŜytki zielone, zajęte przez
wielogatunkowe zbiorowiska roślin, głównie wieloletnich, występujące na tarasie nadrzecznym,
obrzeŜu rzeki, zagłębieniach trwale podmokłych i obszarach bagiennych. Tereny te biologicznie
czynne, aktywnie uzupełniają ogólny bilans zasobów przyrodniczych zwłaszcza zieleni. Sprzyjają takŜe
zachowaniu bioróŜnorodności przyrodniczej w zabudowie miejskiej.
Świadomość zagroŜeń środowiska i konieczność jego ochrony
Okres transformacji wiąŜe się ze wzrastającą świadomością konieczności ochrony środowiska,
nie tylko przyrody oŜywionej, ale równieŜ systemów ekologicznych podtrzymujących Ŝycie – wody,
powietrza, gleby. Zakładany rozwój zrównowaŜony obszaru musi uwzględnić harmonię pomiędzy
celami gospodarczymi i społecznymi, a celami ekologicznymi.
Konieczność ochrony środowiska ma wyraz w działaniach ograniczających poziom
przemysłowych zanieczyszczeń oraz zanieczyszczeń komunalnych. Redukcję emisji zanieczyszczeń
przemysłowych wymusza coraz skuteczniejszy system opłat za korzystanie ze środowiska i za jego
zanieczyszczanie.
Wzrost cen energii elektrycznej, cieplnej, a takŜe wody, tam gdzie wprowadzono rozliczenia
oparte o rzeczywiste zuŜycia, przyczynił się do spadku zapotrzebowania na energię i zmniejszenie
zuŜycia wody, tym samym na zmniejszenie wytwarzanych ilości ścieków. Wymuszanie nakazami
stosowania w przemyśle technik energo i wodooszczędnych spowodował spadek emisji pyłów i gazów.
Narasta natomiast problem składowania i utylizacji odpadów komunalnych. Brak jest
składowisk o prawidłowym procesie technologicznym. Istniejące składowisko w Dalanówku, do
którego zwoŜone są odpady z miasta Płońska nie jest przykładem dobrze eksploatowanego obiektu.
2. ŚRODOWISKO KULTUROWE I JEGO OCHRONA
Rozwój historyczny
Płońsk istniał jako osada prehistoryczna juŜ na przełomie XI i XII wieku z dobrze rozwiniętą
na podgrodziu osadą targową. Około roku 1400 miasto otrzymało od KsiąŜąt Mazowieckich lokację na
prawie chełmińskim, stając się dzięki korzystnemu układowi drogowemu centrum handlowym
i usługowym obszaru płońskiego.
W okresie średniowiecza Płońsk stanowił ośrodek rejonu płońskiego, w XII w. naleŜy do
starostwa płockiego, z którego w 1867 r. powiat płoński zostaje ponownie wydzielony jako część
guberni płockiej. Ludność miasta liczy w tym okresie ok. 5 600 mieszkańców.
W drugiej połowie XVII w. napływa do miasta ludność Ŝydowska. W związku z utworzeniem
w 1867 r. powiatu miasto oŜywia się i rozbudowuje. Tworzy się i brukuje Nowy Rynek, powstaje
szereg drobnych zakładów. W końcu XIX w. czynna tu była cegielnia, browar, fabryka octu, miodu
pitnego i olejarnia, rozwijało się blacharstwo, szewstwo i garncarstwo.
Pod względem liczby ludności Płońsk był wówczas w czołówce największych miast regionu
północnomazowieckiego, do których naleŜały między innymi Płock, Ostrołęka, Sierpc. Prawie we
wszystkich miastach północnego Mazowsza obok ludności polskiej zamieszkiwali śydzi i w
niewielkim procencie ludność niemiecka.
Wzrost ludności Ŝydowskiej był szybszy niŜ ludności polskiej. Z materiałów źródłowych
wynika, Ŝe stanowili oni w tym czasie blisko 50% mieszkańców.
W końcu XVIII w. Płońsk był na terenie północnego Mazowsza waŜnym węzłem handlowokomunikacyjnym, przez który przechodziło kilka szlaków. Najstarszym był trakt gdański prowadzący z
40
Warszawy przez Zakroczym, Kroczewo, Cempkowo, Płońsk, RaciąŜ do Gdańska. Inny szlak wiódł z
Płocka przez Płońsk, Sochocin do Ciechanowa. Z Płońska prowadził trakt przez Jarocin, Glinojeck,
Strzegowo do Mławy. Z Płońska istniało równieŜ połączenie komunikacyjne z Nasielskiem.
Największy rozkwit ekonomiczny Płońska przypada na XVI wiek. Częste wojny w XVII
i na początku XVIII stulecia spowodowały upadek miasta, z którego zaczęło się ono dźwigać dopiero w
okresie rządów Stanisława Augusta Poniatowskiego. W porównaniu z sytuacją przedstawioną w
lustracji z 1765 roku nastąpił znaczny postęp w Ŝyciu ekonomicznym Płońska. Miasto to w latach 90tych XVIII wieku – schyłkowych Rzeczypospolitej - stanowiło jeden z nielicznych większych
ośrodków rzemieślniczo-handlowych. Powstało w nim takŜe kilka drobnych zakładów z zakresu
przemysłu spoŜywczego takich jak: gorzelnie, browary i wiatraki. Miały one perspektywę rozwoju,
gdyŜ rynek miejscowy był bogaty w surowce rolne. Na podkreślenie zasługuje znaczna w skali rocznej
liczba jarmarków, które obok cotygodniowych targów stanowiły waŜny impuls w Ŝyciu ekonomicznym
miasta. W porównaniu z sąsiednimi znaczącymi miastami tego regionu Płońsk posiadał wysoki kapitał
pienięŜny, którego część przeznaczano na finansowanie niezbędnych prac komunalnych. RównieŜ pod
względem liczby mieszkańców awansował do wąskiej czołówki kilku największych miast północnego
Mazowsza.
Koniec XVII wieku przyniósł miastu prawie same klęski. W 1793 r. Płońsk zajęli Prusacy.
Sejm grodzieński ustalił nowy podział administracyjny, w wyniku którego Płońsk wszedł po raz
pierwszy w skład woj. ciechanowskiego. Z chwilą utworzenia tzw. Prus Nowowschodnich Płońsk
znalazł się w granicach powiatu płockiego.
Po kampanii napoleońskiej od 1807 r. Płońsk wszedł w skład powiatu wyszogrodzkiego
naleŜącego do departamentu płockiego. W rok później dokonano spisu ludności. Płońsk liczył wtedy 3
307 mieszkańców, w tym 2 801 śydów, tj. 85%.
Dalsze koleje historii tego miasta wiązały się z następującymi po sobie klęskami. Mazowsze
było korytarzem przemarszu kolejnych wojsk, miejscem kolejnych działań wojennych. Czynnikami
hamującymi rozwój społeczny i gospodarczy miasta były równieŜ klęski Ŝywiołowe: 1845 – zaraza
niszczy ziemniaki, 1846 – cholera, głód, 1847 –nieurodzaj, zaraza ziemniaczana, cholera, głód, 1848 –
cholera, 1849 – cholera i głód, 1851 – zaraza i głód, 1852 – cholera, 1855 – nieurodzaj, ulewy,
droŜyzna, epidemia cholery,
1857 – gradobicie, ulewy.
RównieŜ historia Płońska XX wieku nie pozwalała na stabilizację gospodarczą. W okresie
międzywojennym na terenie miasta istniały 742 domy mieszkalne, z tego ponad połowa drewnianych,
na jedno mieszkanie przypadały 3 osoby. JuŜ wtedy problemem miasta było bezrobocie. Organizowane
były formy pomocy dla bezrobotnych w postaci prac komunalnych, wybudowany został barak
przeznaczony dla bezdomnych, wydawano obiady, zapomogi, organizowano bezpłatne lecznictwo. Do
tradycji naleŜała opieka nad starcami. W okresie międzywojennym Płońsk miał dwa przytułki – jeden
dla ludności polskiej, drugi dla Ŝydowskiej.
W 1924 r. zbudowano linię kolejową Nasielsk-Sierpc.
Okupacja niemiecka w 1939 r. przyniosła miastu ogromny ucisk i terror. Ginęli zarówno Polacy
jak i śydzi. W 1940 r. Niemcy przystąpili do organizowania karnych obozów pracy. Powstały one w
Siedlinie, Smardzewie, Grodźcu, Boguszynie, Gralewie, Kucharach, w których osadzana ludność
pracowała w majątkach niemieckich i przy robotach publicznych. Ludność Ŝydowska umieszczona była
w trzech gettach: w Płońsku, Nowym Mieście i Czerwińsku. W powiecie płońskim przebywało od 6000
do 8000 śydów.
Ostatnia wojna światowa spowodowała spustoszenie nie tylko w tkance miejskiej Płońska, ale
jeszcze większe straty poniosło społeczeństwo miasta. Wspólnota śydowska zamieszkująca od stuleci
Ziemię Płońską przestała istnieć i do tej pory nie odnowiła się.
Wartości kulturowe
W Płońsku przetrwały do naszych czasów elementy przedlokacyjnego układu przestrzennego.
Elementy te to Grodzisko (z XI w.), usytuowane we wschodniej części miasta oraz związana z nim
strukturalna owalnica z wpisaną w ten układ późniejszą, lokacyjną siatką ulic. Owalnica, będąca w swej
41
genezie
przedlokacyjnym
pasem
targowym,
stanowi
klasyczny
przykład
wyglądu
wczesnośredniowiecznego ośrodka wymiany handlowej. Wrzeciono owalnicy wytyczają obecnie ulice:
Płocka, Zduńska i 19 Stycznia.
Zabudowa historycznej części miasta pochodzi z XIX i XX w. i reprezentuje typowy
małomiasteczkowy charakter o jednolitości gabarytów, fasad i pokrycia dachów tworząc wartościowy
zespół wkomponowany w historyczny zespół urbanistyczny. Wysoką klasę architektoniczną
reprezentują zespoły kościoła i klasztoru Karmelitów oraz szpital. Wartość zabytkową przedstawia
równieŜ cmentarz z interesującym zespołem nagrobków.
W sumie mamy do czynienia z cennym zespołem urbanistyczno-architektonicznym,
powiązanym z reliktami przed lokacyjnej osady targowej i grodziskiem. Fakt ten determinuje zakres
ochrony konserwatorskiej oraz nakłada obowiązek w zakresie zachowania niepowtarzalnej atmosfery
staromiejskiej części Płońska.
Strefą ochrony konserwatorskiej naleŜy objąć zespół staromiejski z historycznymi trasami
wylotowymi.
Strefa rezerwatu archeologicznego obejmuje swym zasięgiem wczesnośredniowieczne
grodzisko. Pozostałe stanowiska archeologiczne w rejonie miasta Płońsk to cmentarzysko
średniowieczne oraz osada wczesnośredniowieczna, zlokalizowane na obszarze centrum, po
południowej stronie rzeki Płonki.50
Obiekty zabytkowe wpisane do rejestru zabytków:
50
•
układ urbanistyczny miasta wraz ze znajdującą się na tym terenie zabudową i wylotami ulic nr rej. 62-A51 z dnia 12. 10. 1965 r. Obszar wpisany do rejestru pokrywa się z granicami tzw.
„strefy ścisłej ochrony konserwatorskiej”, określonej na podstawie załącznika graficznego do
decyzji w sprawie wpisu do rejestru zabytków.52
•
kościół parafialny pw. Św. Michała Archanioła, dawny klasztor z XV i XVII w., dzwonnica z
XIX w., całe wyposaŜenie wnętrz – nr rej. 60 - A53 z 12.10.1956 r.
•
dom , ul. Rynek 4a , XIX w, - nr rej. 14/76 – 17/56 WA z dnia 12.10.1956 r.
•
dom , Pl. 15 Sierpnia 21, 21A (d. Ul. Rynek 21) , XIX w. - nr rej. 61 - A54 z dnia 12.10.1956 r.
•
zespół podworski w skład którego wchodzą: dwór, park pn. i pd. oraz łączące je dwie aleje.
Zespół połoŜony jest w Poświętnem, przy ul. Sienkiewicza 11 – nr rej. A-212 z dnia 30.08.1980
r.55
•
wczesnośredniowieczne grodzisko zw. Górą Kawałowskiego - nr rej. 355/93 z dnia
28.12.1993r. Decyzja w sprawie wpisania do rejestru zabytków określa połoŜenie grodziska w
mieście Płońsk, na działce nr 870 w granicach działki.56
Dane wg Wojewódzkiego Urzędu Zabytków - Delegatura w Ciechanowie.
51
„nr rej. 17/76 – 20/56 WA”. Dane wg Wojewódzkiego Urzędu Zabytków - Delegatura w Ciechanowie.
52
53
„nr rej. 15/76 – 18/56 WA”. Dane wg Wojewódzkiego Urzędu Zabytków - Delegatura w Ciechanowie.
54
„nr rej. 16/76 - 19/56” Dane wg Wojewódzkiego Urzędu Zabytków - Delegatura w Ciechanowie.
55
56
42
Zespoły i obiekty wpisane do gminnej ewidencji zabytków57:
Zespół pokarmelicki
• cmentarz przykościelny,
• brama z ogrodzenia , mur. XVII w.,
Więzienie, d. areszt śledczy, ul. Warszawska 49, mur., k. XIX w
Zespół Szpitala, ul. Sienkiewicza nr 9
•
•
•
•
•
budynek główny, mur., 1930 r.
pawilon połoŜniczy, mur., ok. 1930 r.
dom lekarzy, mur., 1930 r.
kaplica szpitalna, mur. 1930 r.
domek dozorcy, mur 1930 r.
Dworzec PKP, mur., ok. 1925 r.
Zespół dworski (Poświętne)
•
•
oficyna , mur., k. XIX w.
budynek gospodarczy, mur., k.XIX w.
Ul. 19 Stycznia
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
58
dom nr 4, mur., k. XIX w.
dom nr 7, mur., k. 1900 r.
dom nr 8/10, drewn., pocz. XX w.
dom nr 12, mur. K. XIX w.
dom nr 14, mur., ok. 1920 r.
dom nr 16, mur., ok. 1920 r.
dom nr 19, mur., pocz. XX w.
59
dom nr 28, mur., ok. 1910 r.
dom nr 28A, drewn., ok. 1900 r.
dom nr 31, drewn., ok. 1900 r.
ul. Grunwaldzka
•
•
•
•
•
•
57
dom nr 1, mur., ok. 1870 r.
dom nr 2, mur., ok. 1850 r.
60
„Zespoły i obiekty zabytkowe objęte ochroną konserwatorską nie wpisane do rejestru zabytków”
58
usunięty, wersja tekstu przed zmianą: „dom nr 3, drewn., ok. 1920 r.”.
Dane wg Gminnej Ewidencji Zabytków miasta Płońsk z 2007r., opracowanej przez R. Małowieckiego.
59
usunięty, wersja tekstu przed zmianą: „dom nr 25, drewn., pocz. XX w.”
60
usunięty, wersja tekstu przed zmianą: „dom nr 16, mur., k. XIX w.”
43
•
•
•
•
•
•
dom nr 22, mur., XIX/XX w.
dom nr 22A, drewn. pocz. XX w.
61
62
dom nr 3463
ul. Kolejowa
•
•
•
dom nr 5, obok przedszkola, mur., pocz. XX w.
dom nr 9, mur., pocz. XX w
ul. Ogrodowa
•
•
dom nr 14 mur., k. XIX w.
dom nr 14A, drewn., pocz. XX w.
ul. Wolności
•
•
64
dom nr 21, mur., ok. 1925 r.
ul. Wyszogrodzka
•
•
65
ul. Zduńska
•
•
•
dom nr 2, mur., XIX/XX w.
Młyn, obecnie mieszalnia pasz, ul. Wyszogrodzka 22, mur., pocz. XX w.
66
WieŜa ciśnień, mur., drewn., pocz. XX w.
Zespół cmentarza parafialnego
61
usunięty, wersja tekstu przed zmianą: „dom nr 24, drewn., ok. 1900 r.”
62
usunięty, wersja tekstu przed zmianą: „dom nr 24A, drewn., pocz. XX w”
63
„łaźnia obok domu nr 34, mur., ok. 1920 r.”
64
usunięty, wersja tekstu przed zmianą: „dom nr 3, mur., pocz. XX w.”
65
usunięty, wersja tekstu przed zmianą: „dom nr 13, drewn., pocz. XX w.”
66
usunięty, wersja tekstu przed zmianą: „Młyn, ul. 1 Maja, mur., ok. 1920”
44
•
•
cmentarz rzym.-kat. 1779,
kaplica grobowa małŜ. Grobickich., mur., 1896 r.
Kapliczka przydroŜna z figura NMP, k. XIX w.
Kapliczka przydroŜna, 2 połowa XIX w.
Pl. 15-go Sierpnia
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
dom nr 8, mur., ok. 1900
ul. Płocka
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
dom nr 25, mur., ok. 1918-20
dom nr 26, mur., 4 ćw. XIX w.
dom nr 38, drewn., ok. 1910
dom nr 40, drewn., pocz. XX w.
dom nr 58, drewn., 4 ćw. XIX w.
dom nr 68, mur., 2 dek. XX w.
dom nr 104, mur., ok. 1925
ul. Warszawska
•
•
•
•
•
•
•
•
dom nr 31, mur, pocz. XX w.
45
ul. Wieczorków
• dom nr 3, mur., ok. 192067
Ochronie konserwatorskiej podlega:
•
układ urbanistyczny miasta, będący reliktem okresu przedlokacyjnego i lokacyjnego wraz z
integralnie związanym z nim Grodziskiem,
•
zabudowa sakralna i mieszkaniowa, wymieniona wyŜej skala i charakter domów
oraz historyczne linie zabudowy,
•
istniejąca szerokość i przebieg ulic wylotowych z rynku.
Kultura niematerialna
Z dziejami Płońska wiąŜą się nazwiska sławnych ludzi będących cząstką historii miasta:
•
w Płońsku urodził się Ben Gurion – współtwórca nowoŜytnego państwa Izrael i jego pierwszy
premier,
•
w Płońsku miał własną stację meteorologiczną światowej sławy astronom dr Jan Walery
Jędrzejewicz,
•
w Płońsku mieszkał dr Leon Rutkowski – badacz naukowy, antropolog i lekarz,
•
Henryk Sienkiewicz spędził rok swojego Ŝycia w Poświętnem.
Osób znanych, moŜe o mniejszym znaczeniu lecz godnych upamiętnienia, związanych
z terenem Płońska było znacznie więcej i wydaje się, Ŝe pod tym względem miasto naleŜy do jednego z
najbogatszych na północnym Mazowszu.
67
46
VI. STAN ISTNIEJĄCY ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO
1. PODZIAŁ MIASTA NA JEDNOSTKI POMOCNICZE68
W dniu 28.10.2003 r, Rada Miejska w Płońsku, dokonała podziału miasta na 13 dzielnic osiedli (jednostek pomocniczych). Są to:
OSIEDLE NR 1 – o charakterze technicznoprzemysłowym (południowoazjatyckie tereny miasta),
ulice: Krańcowa, Południowa, Tarasowa, Czereśniowa, Tęczowa, Toruńska, Tylna, Keplera, Heveliusa,
Galileusza, Astronomów, Bydgoska - strona nieparzysta, Wyszogrodzka 64 -100.
OSIEDLE NR 2 – o charakterze mieszkaniowo-przemysłowym (południowo-zachodnie tereny
miasta), ulice: Przemysłowa, SkarŜyńska, 1-go Maja, Zaułek, ZWM, Wyszogrodzka strona parzysta 248 i nieparzysta 55-61, Zawadzkiego, Proletariacka, R. Luksemburg, ul. Ogrodowa, Warskiego,
Robotnicza, Waryńskiego, Towarowa, Składowa, Krasickiego, Gen. St. Maczka, Spółdzielcza,
Andersa nr 1,2,3,4. Kolejowa, Płocka strona nieparzysta od rynku do torów.
OSIEDLE NR 3 – o charakterze mieszkaniowym (południowe tereny miasta), ulice: Wyszogrodzka 251, Andersa-strona nieparzysta 5-15a, strona parzysta 6-20. Kościuszki, Sikorskiego, Rzemieślnicza,
Podmiejska - część przynaleŜna do miasta, Wojska Polskiego, Sikorskiego, Bema, Prosta, Berlinga,
Stokrotki, Tulipanowa, Szarotki, Kwiatowa, Konwalii, Handlowa, Zajazd- strona parzysta, Warszawska
38 - 78a - strona parzysta, 51-61 strona nieparzysta.
OSIEDLE NR 4 – o charakterze mieszkaniowo-usługowym (południowe tereny miasta), ulice:
Zajazd-strona nieparzysta, Mickiewicza, Krzywa, Poprzeczna 1-25 i 2-14, Prusa, Środkowa,
Konopnickiej, śeromskiego, Warszawska 25-49, Targowa - strona parzysta cała, 19 Stycznia 56-60b.
OSIEDLE NR 5 – o charakterze mieszkaniowo-usługowym (południowo-wschodnie tereny miasta),
ulice: Pl. 15-go Sierpnia, 19 Stycznia - strona nieparzysta, strona parzysta 1-49 i 2-54, Przejazd,
Wspólna, Słoneczna, Warszawska 1-23, Targowa - strona nieparzysta, Broniewskiego, Grunwaldzkastrona parzysta 2-36.
OSIEDLE NR 6 – o charakterze mieszkaniowo-usługowym (centralne tereny miasta), ulice:
Jędrzejewicza, Wolności, Przechodnia, Rutkowskiego, Sportowa, Grunwaldzka 1-43, Kopernika 1-3, 220, Płocka 2-92, Zduńska, 40-Lecia PRL, Moniuszki, Wyspiańskiego, Korczaka, Makuszyńskiego,
Chopina, Gałczyńskiego, Nałkowskiej, Paderewskiego, Baczyńskiego, Kruczkowskiego, im. K.
Karulaka, Grunwaldzka 1-43.
OSIEDLE NR 7 – o charakterze przemysłowo-mieszkaniowym (południowo-zachodnie tereny
miasta), ulice: Bydgoska strona parzysta, Henry Ford I, Piaskowa, Szczęśliwa, Płocka od torów do
końca, Mazowiecka, Bukowa, Jodłowa, Świerkowa, Brzozowa, Sosnowa, Jarzębinowa, Jana Pawła II,
Gruszowa, Orzechowa, Długa, Czereśniowa, Porzeczkowa, Morelowa, Agrestowa, Brzoskwiniowa,
Spacerowa, Sadowa, Truskawkowa, Wiśniowa, Malinowa, Poziomkowa, Dębowa.
OSIEDLE NR 8 – o charakterze mieszkaniowo-usługowym (centralne i zachodnie tereny miasta),
ulice: Wieczorków 64-112 i 75-119, Siemowita, Lawendowa, Chabrowa, RóŜana, Hiacyntowa,
Fiołkowa, Wrzosowa, Kalinowa, Makowa, Magnolii, Azalii, Jaśminowa, Peonii, Hortensji, Bzów,
Dalii, Czeremchy, MłodzieŜowa 57-67.
OSIEDLE NR 9 – o charakterze mieszkaniowym (centralne i zachodnie tereny miasta), ulice:
MłodzieŜowa od nr 17-55, Letnia, Wesoła, Wiosenna, Zachodnia, Wieczorków 30-62, 31-73,
Kopernika 5-9c.
68
47
OSIEDLE NR 10 – o charakterze mieszkaniowym (centralne i północne tereny miasta), ulice:
Grunwaldzka 45-75, Jaworskiego - strona parzysta, Kopernika 22-32, Polna 1-7a i 2-6a, MłodzieŜowa
2-16 i 1-17, Zacisze, Nadrzeczna, Wieczorków 2-28 i 1-27.
OSIEDLE NR 11 – o charakterze usługowo-rekreacyjnym (centralne i północne tereny miasta), ulice:
Sienkiewicza1-9, 2-10, Lipowa, Jesionowa, Klonowa, Padlewskiego, Grunwaldzka 40-84.
OSIEDLE NR 12 – o charakterze mieszkaniowo-usługowym (centralne i wschodnie tereny miasta),
ulice: Sienkiewicza 11/13, 12-34a, Kmicica, Parkowa, Postępu Rolniczego, Noakowskiego.
OSIEDLE NR 13 – o charakterze mieszkaniowo-turystycznym (centralne i zachodnie tereny miasta),
ulice: MłodzieŜowa 26-64, Jaworskiego - strona nieparzysta, Grunwaldzka17-87, Polna 9, strona
parzysta 12-18, Cegielniana, Wiejska, Boczna, Cicha, Główna, Północna, Św. M. Kolbe, Jasna,
Zielona, Biedronki, Baśniowa, Skrajna, Zapłotek, Krótka, Łąkowa.69
2.70 SFERA SPOŁECZNA
2.1.71 OSADNICTWO
Płońsk jest powierzchniowo miastem średniej wielkości, natomiast drugim co do gęstości
zaludnienia na 1 km2 wśród miast byłego woj. ciechanowskiego. Wyłączając gminy powiatu
warszawskiego Płońsk znajduje się wśród 8 miast w województwie mazowieckim o gęstości
zaludnienia ponad 2 000 osób/km2.
Płońsk w swych granicach administracyjnych zamyka obszar, na którym powstała zabudowa
mieszkaniowa, przemysłowo-składowa, usługi. Poszczególne rodzaje zainwestowania są dość czytelnie
rozmieszczone. Centrum miasta to tzw. Stare miasto charakteryzujące się znacznym odsetkiem
zabudowy substandardowej. W północnej części powstało nowe budownictwo mieszkaniowe
wielorodzinne z centrami usługowymi. Kompleksy budownictwa jednorodzinnego rozwinęły się w
północnej części miasta, południowo-zachodniej i południowej.
Dzielnica przemysłowa umiejscowiona na południowo-zachodnim obrzeŜu miasta przy linii
kolejowej, zbocznicowana, wyposaŜona w infrastrukturę techniczną, jest w stałej rozbudowie. Miejsce
upadających zakładów zajmują nowe o róŜnym profilu produkcji. Są to zakłady przemysłu
spoŜywczego, samochodowego, budowlanego.
Miasto posiada czytelny układ dróg i ulic ze skomplikowanym węzłem komunikacyjnym na
drogach krajowych. Posiada dostęp do linii kolejowej z układem bocznic.
W granicach zainwestowania występuje mało terenów zieleni urządzonej, rolę terenów
rekreacyjnych spełnia dolina rzeki Płonki oraz rejon stawu „Rutki”. Obszary okalające tereny
zainwestowania miejskiego są terenami rolnymi z rozsianą zabudową zagrodową i licznymi
szklarniami, obecnie w znacznym stopniu niewykorzystanymi.
Płońsk naleŜy do miast, których rozbudowa ma charakter harmonijny i raczej spokojny.
Rozwój strefy zurbanizowanej cechuje się, zwłaszcza na przestrzeni ostatnich 10 lat, mało
dynamicznym tempem, dlatego teŜ jest on procesem w duŜym stopniu uporządkowanym. Nowe
inwestycje pojawiają się głównie na terenach połoŜonych peryferyjnie, uzupełniając lub poszerzając
istniejące skupiska zabudowy. W większości wypadków zagospodarowuje się tereny juŜ wyposaŜone
w infrastrukturę techniczną, natomiast w przypadku terenów do tej pory niezurbanizowanych,
pojawienie się nowej zabudowy jest poprzedzone rozbudową sieci (np. kanalizacji). Miasto rozwija się
wokół strefy historycznego centrum, stanowiącej zwarty obszar zainwestowania, a zjawisko
„rozpraszania” zabudowy w zasadzie nie występuje.
69
Dane wg Miejskiego Programu Rewitalizacji Miasta Płońska.
70
„1.”
71
„1.1.”
48
Strefa śródmiejska jest juŜ w pełni uformowana, z roku na rok przybywa wprawdzie obiektów
usługowo – handlowych, ale przyrost zainwestowania na tym obszarze jest niewielki. Jest to jednak
część miasta, która niemal w całości wymaga działań związanych z rewitalizacją i rehabilitacją.
Powodem takiego stanu rzeczy jest m.in. zły stan techniczny wielu obiektów, zdegradowane obiekty
budownictwa mieszkaniowego, degradacja infrastruktury technicznej (zwłaszcza drogowej), sposób
zagospodarowania (lub raczej jego brak) przestrzeni publicznych. Główne ulice i place miejskie,
tereny rekreacyjne tj. kompleks RUTKI czy dolina rzeki Płonki wymagają działań związanych z
porządkowaniem przestrzeni, nadaniem jej charakteru reprezentacyjnego a w niektórych wypadkach
wręcz z zagospodarowywaniem jej na nowo.
Na terenach połoŜonych poza strefą ścisłego centrum miasto rozwijało się w ostatnich latach w
sposób zgodny z kierunkami wyznaczonymi w obowiązującym Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego miasta Płońsk, zatwierdzonym Uchwała nr XLVII/32/2002. O
największym przyroście zainwestowania moŜna mówić w przypadku zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej – sukcesywnie rozbudowywane są osiedla wzdłuŜ ul. Płockiej, osiedle „Sadyba” przy
ul. Wieczorków, osiedle „Toruńskie” przy ul. Wyszogrodzkiej i osiedle „Wiejska” na północy miasta.
Nieco gorzej wygląda sytuacja w przypadku budownictwa wielorodzinnego. Studium wyznaczało pod
ten rodzaj zainwestowania stosunkowo niewiele terenów (w większości juŜ zagospodarowanych).
Analiza wniosków do zmiany studium oraz procesy zachodzące w mieście na przestrzeni ostatnich 10
lat pokazują tendencję do lokalizowania zabudowy wielorodzinnej na terenach innych niŜ wyznaczone
przez obowiązujące Studium (np. osiedle „Sadyba”).
Niewielki przyrost zainwestowania nastąpił takŜe w przypadku terenów przemysłowo –
magazynowych (tzw. obszary aktywności gospodarczej). Proces rozbudowy dzielnicy przemysłowej
jest raczej powolny - tu takŜe zagospodarowuje się głównie tereny wokół istniejących zakładów lub
obiektów.
Mimo iŜ obowiązujące Studium wyznaczało ponad 85 % terenów połoŜonych w granicach
administracyjnych miasta pod zainwestowanie, nadal spora ich część pozostaje niezagospodarowana.
Biorąc pod uwagę tempo rozwoju strefy zurbanizowanej w ostatnich latach moŜna stwierdzić, iŜ
miasto posiada spore rezerwy terenów, o które moŜe się poszerzać. Orientacyjne bilanse terenów,
wykonane na potrzeby zmiany Studium pokazują, iŜ rezerwy terenów dla poszczególnych rodzajów
(funkcji) zainwestowania wynoszą:
•
dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej ekstensywnej wyznaczonych w obowiązującym Studium
blisko 60 % terenów
•
dla zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej obowiązującym Studium
•
dla zabudowy przemysłowo - składowo – magazynowej – ok. 40 % terenów wyznaczonych w
obowiązującym Studium
ok. 20 % terenów wyznaczonych w
Biorąc pod uwagę średni przyrost roczny zainwestowania w ciągu ostatnich 10 lat, moŜna
stwierdzić, iŜ rezerwy te powinny wystarczyć na ok.:
•
dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej ekstensywnej - ok. 60 lat
•
dla zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej - ok. 27 lat
•
dla zabudowy przemysłowo - składowo – magazynowej – ok. 60 lat
NaleŜy jednak zaznaczyć, Ŝe w przypadku zabudowy wielorodzinnej i przemysłowej część
terenów wyznaczonych przez obowiązujące Studium jest juŜ prawie w całości zagospodarowana, inne
natomiast pozostają niemal w całości wolne od zabudowy. W przypadku terenów przemysłowych
połoŜonych pomiędzy ulicami Bydgoską a Płocką trudno mówić o jakichkolwiek rezerwach terenu,
nieco lepiej przedstawia się sytuacja w przypadku obszaru zlokalizowanego na południu miasta wzdłuŜ
trasy nr 7, choć i tu rezerwy są raczej niewielkie. Nadal natomiast niezagospodarowane pozostają
tereny po północnej stronie ul. Bydgoskiej.
Podobnie wygląda sytuacja w przypadku zabudowy wielorodzinnej – tereny zlokalizowane w
strefie centrum lub jej bezpośrednim sąsiedztwie są zagospodarowane w sposób uniemoŜliwiający
49
lokalizowanie nowych inwestycji, wolna od zabudowy natomiast pozostaje część terenów leŜąca na
północ od ul. MłodzieŜowej.
Głównym powodem tego zjawiska moŜe być brak infrastruktury technicznej na tych terenach.
MoŜna stwierdzić, iŜ są to tereny praktycznie niezagospodarowane. Mimo iŜ zlokalizowane są one przy
lub w bliskości głównych dróg miejskich, tereny te nie posiadają uzbrojenia w sieci (kanalizacja, woda,
energia, gaz itd.), brakuje równieŜ infrastruktury drogowej – wewnętrznych dróg dojazdowych, które
umoŜliwiają prawidłową obsługę inwestycji. Obszary te są mało atrakcyjne dla potencjalnych
Inwestorów, którzy wolą realizować zamierzenia budowlane na terenach juŜ uzbrojonych i
wyposaŜonych w komunikację.
Uwzględniając takie czynniki, jak zasięg terenów wyznaczonych pod budownictwo
jednorodzinne czy tempo rozwoju obszarów przemysłowych naleŜałoby uznać, Ŝe miasto nadal posiada
spore rezerwy terenów wyznaczonych dla rozwoju tych funkcji. PoniewaŜ w przypadku budownictwa
wielorodzinnego moŜna mówić o pewnym deficycie, zmiana Studium wskazuje nowe tereny, które
moŜna zająć pod taki rodzaj zabudowy.72
2.2.73 LUDNOŚĆ
W granicach administracyjnych Płońska na koniec 1998 r. zamieszkiwało 23 039 osób. Jest to
25,2% ludności powiatu i 0,45% mieszkańców woj. mazowieckiego. Wskaźnik gęstości zaludnienia
miasta wynosił74 2 038 osób/km2. Wśród 35 miast województwa mazowieckiego (nie licząc Warszawy)
był75 to wskaźnik jeden z 8 najwyŜszych (2 079 w Radomiu do 4 077 w Piastowie).
Zmiany ludnościowe w mieście od 1978 r. (NSP) przedstawiają się następująco:
1910
1921
1939
1946
1950
1960
1978
1985
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
12300
9200
11100
7760
9400
10100
15311
18835
21700
22273
22484
22638
22692
22834
22957
23039
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
22268
22354
22252
22238
22231
22275
22258
22351
22335
22381
22461
76
Zaludnienie do roku 199877 systematycznie wzrastało. W latach 1978 - 199878 ludność
zwiększyła się o 7 728 osób, tzn. średnio rocznie przybywało 386 osób. W stosunku do roku 1910
ludność miasta wzrosła prawie dwukrotnie. Gwałtowny spadek ludności nastąpił w roku 1999, od
tamtego czasu liczba ludności utrzymuje się na stałym poziomie.79
72
„1.2.”
74
„wynosi”
75
„jest”
76
77
„miasta w analizowanym okresie”
78
„Na przestrzeni ostatnich 20 lat”
79
73
50
Zaludnienie miasta kształtuje ruch naturalny (urodzenia i zgony) oraz ruch wędrówkowy
(napływ i odpływ wędrówkowy) ludności. Ruch naturalny na 1000 mieszkańców przedstawia się
następująco:
Rok
Liczba
urodzeń
Liczba
zgonów
Przyrost
naturalny
MałŜeństwa
na 1000 mieszkańców
1985
16,7
8,6
8,1
7,2
1991
11,6
9,4
2,2
4,9
1992
12,8
9,1
3,7
6,3
1993
11,6
8,4
3,3
5,1
1994
12,2
7,6
4,6
4,5
1995
10,7
8,4
2,4
4,8
1996
10,3
7,9
2,4
5,3
1997
8,8
8,4
0,4
5,8
1998
11,7
9,9
1,8
5,7
2005
9,4
9,6
-0,2
5,9
2006
11,6
7,6
4,0
5,3
2007
9,3
9,1
0,2
6,8
2008
11,1
8,8
2,2
6,7
2009
13,2
9,7
3,5
7,580
Z zestawienia powyŜszego wynika, Ŝe na przestrzeni od 1985 do 1997 r. liczba urodzeń zmalała
prawie o połowę, natomiast przez ostatnie 10 lat utrzymuje się na stałym poziomie.81 Liczba zgonów
utrzymuje się na prawie jednakowym poziomie z niewielkimi wahaniami. W stosunku do roku 1985
dramatycznie wręcz zmalał przyrost naturalny z 8,1 do 3,5 na 1000 mieszkańców.82
Pomimo, Ŝe ilość zawieranych małŜeństw po niewielkim spadku w latach 1994 i 1995 wzrosła
do poziomu średniego, moŜna powiedzieć, Ŝe systematycznie spada dzietność rodzin.
Ruch wędrówkowy
80
Rok
napływ
odpływ
saldo
migracji
przyrost
bezwzględny
1985
1991
1995
1996
1997
2005
464
445
292
264
285
249
149
124
186
186
226
277
315
321
106
78
59
-28
464
368
160
134
69
-
81
82
„Dramatycznie wręcz zmalał przyrost naturalny, w analogicznym okresie zbliŜył się prawie do zera – z 8,1 do 0,4
na 1000 mieszkańców. W roku 1998 wszystkie wskaźniki uległy niewielkiej poprawie. W stosunku do średniej
w powiecie (-0,1) wyŜszy jest przyrost naturalny oraz wyŜszy od średniej dla woj. mazowieckiego (-2,6).”
51
2006
2007
2008
2009
250
271
219
256
317
314
269
242
-67
-43
-50
14
-83
Od roku 1985 saldo migracji maleje i równolegle przyrost bezwzględny ludności
miasta. Na przestrzeni lat 1985-1997 saldo migracji zmalało pięciokrotnie, a przyrost
bezwzględny ludności prawie siedmiokrotnie.
Miasto w latach dziewięćdziesiątych przestało być magnesem dla ludności ze wsi. Brak miejsc
pracy, bardzo drogie mieszkania, prawie całkowity zastój w budownictwie mieszkaniowym
spółdzielczym, wysokie ceny mieszkań w obrocie wolnorynkowym, zatrzymały większą ilość ludności
na wsi.
Bilans ludności w liczbach bezwzględnych:
Uro
dzenia
Zgony
1985 18 835
308
159
149
1991 21 700
250
203
47
1995 22 692
244
190
54
1996 22 834
236
180
56
1997 22 957
202
192
10
2005 22 258
210
214
-4
2006 22 351
258
168
90
2007 22 335
207
203
4
2008 22 381
246
196
50
2009 22 461
295
217
78
Rok
Ludność
ogółem
z m - z miasta
do m - do miasta
Przyrost
naturalny
odpływ wędrówkowy
Napływ
ogółem
wędrówkowy ogółem
zm.
z w. - ze wsi
do w. - do wsi
96
76
61
72
71
76
94
81
85
74
z w.
464
366
445
366
292
231
264
192
285
212
249
171
250
156
271
189
219
134
256
180
z
zm.
2
82
3
64
-
82
-
118
2
119
2
137
-
122
1
117
-
101
2
90
z w.
149
67
124
60
186
101
186
62
226
103
277
140
317
192
314
192
269
156
242
152
z
3
6
4
3
12
-
Saldo
migracji
Wskaźnik
dynamiki
demograficz
nej
315
1,93
321
1,23
106
1,28
78
1,31
59
1,05
-28
0,98
-67
1,54
-43
1,02
-50
1,26
14
1,3684
z z. - z zagranicy
za gr. - za granicę
Znaczne tempo rozwoju miasta do roku 1990 ma swoje odzwierciedlenie w napływie ludności
ze wsi. Napływ ten od roku 1991 zmalał o połowę z jednoczesnym wzrostem o przeszło 50% odpływu
ludności z miasta. Zmalało równieŜ przemieszczanie się ludności. W 1985 r. 3,2% ludności zmieniło
miejsce zamieszkania, natomiast w 1997 tylko 2,2%.
83
84
52
Na ten stan rzeczy wpływa zapewne równieŜ zjawisko wzmoŜonej urbanizacji terenów
okołomiejskich. Coraz więcej ludności osiedla się w gminie Płońsk, w bezpośredniej bliskości miasta,
gdzie ceny nabywania działek są relatywnie niŜsze, a rozwój komunikacji indywidualnej przełamał
barierę dojazdu do pracy w okolicznych miastach – Płońsku, Ciechanowie, Warszawie.
Struktura ludności ogółem wg podstawowych grup wieku na przestrzeni lat 1988-1997
przedstawia się następująco:
1988
liczba
%
ludnoś
ogółe
ci
m
liczba
ludno
ści
%
ogółe
m
w pow.
płońskim
w województwie
4 487
29,3
6 205
27,0
27,0
24,6
0-2
878
5,7
692
3,0
*
*
3-6
1 081
7,0
1 152
5,0
*
*
7 -14
1 662
10,8
2 921
12,7
*
*
15 -17
866
5,6
1 440
6,2
*
*
grupa produkcyjna ogółem
9 176
59,9
14
345
62,4
57,3
59,2
w tym: 18-64 męŜczyźni
4 527
29,5
7 056
30,7
*
*
4 649
30,3
7 289
31,7
*
*
grupa poprodukcyjna
ogółem
1 648
10,7
2 407
10,5
15,5
16,1
w tym: 65 lat i więcej
męŜczyźni
517
3,4
702
3,0
*
*
60 lat i więcej kobiety
1 131
7,4
1 705
7,4
*
*
Ogółem
15 311
100
22 957
100
*
*
Grupa wieku
grupa przedprodukcyjna
ogółem
w tym:
18-59 kobiety
1997
średnio
W strukturze ludności w latach 1988 - 199785 zaszły następujące zmiany:
85
•
zmniejszyła się o 2,3% grupa ludności w wieku przedprodukcyjnym; o wkraczaniu w okres
niŜu demograficznego świadczy spadek ilości dzieci w wieku 0 – 2 lat o 2,3% i 3 – 6 lat o
2,7%, zwiększyła się natomiast ilość młodzieŜy w wieku 7 – 14 lat o 1,9% i 15 – 17 lat o 0,6%;
•
procentowy udział ludności w wieku przedprodukcyjnym w ogólnej liczbie ludności w roku
1997 wynosił 27% i jest to wskaźnik równy ze średnią dla powiatu i nieco wyŜszy od średniej
dla woj. mazowieckiego;
•
zwiększył się nieznacznie procentowy udział ludności w wieku produkcyjnym, w stosunku do
średniej dla powiatu jest o 5,1% wyŜszy; wyŜszy jest równieŜ (nieco mniej) od średniej w
województwie;
•
udział ludności w wieku poprodukcyjnym utrzymuje się na poziomie prawie niezmienionym
(10,7%-10,5%), jest natomiast o ponad 5% niŜszy od średniej w powiecie i woj. mazowieckim.
W tej grupie ludności stosunek męŜczyzn do kobiet jest jak 1:2,4;
•
skala ekonomicznych skutków zmian w strukturze wiekowej ludności wyraŜająca się
w sumarycznym wskaźniku obciąŜenia demograficznego, mierzonego stosunkiem liczby
ludności w wieku nieprodukcyjnym (przed i poprodukcyjnym) na 100 mieszkańców w wieku
produkcyjnym wynosiła w mieście w 1997 r. 60,0. Był to wskaźnik najniŜszy w byłym woj.
ciechanowskim, a więc najkorzystniejszy;
„w okresie ostatnich 20 lat”
53
•
deformacje struktury wieku: ilość młodzieŜy w wieku 0-7 lat wynosi 27% - o 6% mniej od
progowych 33%;
•
niekorzystna jest struktura ludności wg płci – na 100 męŜczyzn przypadało w 1997 r.
102 kobiety, w 1998 r. juŜ 110 kobiet.
Ludność faktycznie zamieszkała w gospodarstwach domowych z uŜytkownikiem gospodarstwa
rolnego wyniosła w Płońsku 2 212 osób, z czego:
•
582 osób w wieku przedprodukcyjnym,
•
1 403 osób w wieku produkcyjnym, w tym 913 w wieku mobilnym, 490 osób w wieku
niemobilnym,
•
227 osób w wieku poprodukcyjnym,
•
na 100 osób w wieku produkcyjnym przypada 57,7 osób w wieku nieprodukcyjnym (przed i
poprodukcyjnym)
Wśród 1742 ludności rolniczej w wieku 15 lat i więcej, wykształcenie wyŜsze posiadało jedynie
10% osób; najwięcej – 30% posiadało wykształcenie średnie zawodowe. Bardzo wysoki odsetek
ludności rolniczej zakończyło edukację na poziomie szkoły podstawowej – 23%.
2.3.86 OBSŁUGA LUDNOŚCI
2.3.1.87 Edukacja i wychowanie
Po roku 1997 funkcjonowanie placówek oświaty uległo zasadniczym zmianom. Przede
wszystkim finansowanie przedszkoli i szkół podstawowych przekazano samorządom terytorialnym.
Jednocześnie prawo do tworzenia placówek oświatowych zyskały zarówno jednostki państwowe,
gminy oraz osoby prawne i fizyczne.
Wychowanie przedszkolne
Na koniec 1997 r. na terenie Płońska funkcjonowało 5 placówek przedszkolnych
z 20 oddziałami łącznie i 523 miejscami. Równolegle przy 4 szkołach podstawowych istniało
8 oddziałów tzw. „O”, do których uczęszczają wszystkie dzieci w wieku 6 lat.
W roku 1997/98 liczba dzieci korzystających z tych placówek wynosiła:
•
w przedszkolach 555 dzieci,
•
w oddziałach „O” 250 dzieci,
•
łącznie 805 dzieci
Ilość dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym w ostatnich latach jest prawie jednakowa.88
Ilość placówek przedszkolnych równieŜ pozostaje bez zmian, w ostatnich latach zmniejszyła się
natomiast ilość tzw. oddziałów „O” z 8 na 6.89
Z uwagi na zmniejszający się przyrost naturalny moŜna powiedzieć, iŜ nie będzie potrzeby
tworzenia nowych placówek samorządowych.90
86
„1.3.”
87
88
„10 latach jest prawie jednakowa, oscyluje wokół 770-800”
89
Dane wg Urzędu Miejskiego w Płońsku.
90
„moŜe natomiast wystąpić potrzeba tworzenia dodatkowych oddziałów „0” przy szkołach podstawowych”
54
Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne91
Reforma oświaty dała początek nowemu szczeblowi nauczania – po 6 latach nauki w szkole
podstawowej młodzieŜ uczęszcza do 3-letniego gimnazjum.
Nauczanie na poziomie podstawowym realizują na terenie miasta 2 placówki, do których
uczęszczało w ostatnim roku 1 659 uczniów, w tym 200 z gminy wiejskiej Płońsk. Obecnie szkoły
podstawowe dysponują 64 izbami lekcyjnymi a nauka odbywa się nadal na co najmniej 1,5 zmiany.
Nauczanie na poziomie gimnazjalnym realizują równieŜ 2 placówki, w których uczy się 732
uczniów łącznie.
Rozbudowa miasta, powstawanie nowych dzielnic zabudowy mieszkaniowej wymaga analizy
rozmieszczenia szkół podstawowych. Dwa projektowane kompleksy zabudowy jednorodzinnej – na
północ i na południe od dzielnicy przemysłowej to blisko 4 tys. mieszkańców. NaleŜy więc
przewidywać, iŜ w tym rejonie moŜe wystąpić potrzeba realizacji nowej placówki szkolnej. Na chwilę
obecną nie przewiduje się jednak tworzenia nowych samorządowych szkół podstawowych lub
gimnazjalnych.
Na terenie miasta istnieje Zespół Szkół Specjalnych oraz Dom Dziecka, w którym przebywa
ok. 50 wychowanków.
Wszystkie obiekty szkolne wymagają stałych remontów i modernizacji.92
Szkolnictwo średnie
W społeczeństwie narasta i umacnia się obecnie przekonanie, Ŝe edukacja jest warunkiem
poprawy ekonomicznej. Dowodem tego jest coraz większy odsetek młodzieŜy wiejskiej pobierającej
nauki w szkołach średnich i wyŜszych, w tym studiujących zaocznie.
Wg stanu na koniec roku 2010 na terenie miasta istnieją następujące placówki:
•
•
•
•
•
3 licea ogólnokształcące ( I LO, II LO, III LO), w których uczy się łącznie 1 129 uczniów,
2 technika (T NR 1, T Nr 2), w których uczy się łącznie 530 uczniów,
2 zasadnicze szkoły zawodowe (ZSZ Nr 1, ZSZ Nr 2), w których uczy się łącznie 463 uczniów,
2 licea profilowane (I LP, II LP), w których uczy się łącznie 370 uczniów,
Centrum Kształcenia Praktycznego i Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna.
Szkoły te są zgrupowane w trzech zespołach:
91
„ Nauczanie na poziomie podstawowym realizowały na terenie miasta 4 placówki, do których uczęszczało w
roku szkolnym 1998/99 3 915 uczniów, w tym 481 z gminy wiejskiej Płońsk. Obecnie szkoły podstawowe
dysponują 89 izbami lekcyjnymi, a więc na izbę lekcyjną przypada 38,4 uczniów. Wskaźnik ten mówi, Ŝe nauka
odbywa się na co najmniej 1,5 zmiany.
Dla zapewnienia właściwych warunków dla nowoczesnych form nauczania (np. tworzenia pracowni), naleŜy
dąŜyć do takiej rozbudowy bazy szkolnej, aby nauka odbywała się w czasie jednej zmiany. Rozbudowy wymaga
przede wszystkim Szkoła Podstawowa nr 2, a remontu kapitalnego szkoła nr 1. We wszystkich szkołach istnieje
potrzeba stworzenia właściwych warunków dla nauczania wychowania fizycznego, a więc budowy sal
gimnastycznych.
Rozbudowa miasta, powstawanie nowych dzielnic zabudowy mieszkaniowej wymaga analizy rozmieszczenia
szkół podstawowych. Dwa projektowane kompleksy zabudowy jednorodzinnej – na północ i na południe
od dzielnicy przemysłowej to blisko 4 tys. mieszkańców. NaleŜy więc przewidywać, iŜ w tym rejonie wystąpi
potrzeba realizacji nowej placówki szkolnej.
Na terenie miasta istnieje Zespół Szkół Specjalnych oraz Dom Dziecka, w którym przebywa ponad 100
wychowanków.
Wszystkie obiekty szkolne wymagają stałych remontów i modernizacji.
Reforma oświaty dała początek nowemu szczeblowi nauczania – po 6 latach nauki w szkole podstawowej
młodzieŜ uczęszczać będzie do 3-letniego gimnazjum.”
Dane dotyczące szkolnictwa podstawowego i gimnazjalnego wg Urzędu Miejskiego w Płońsku.
92
55
•
Zespół Szkół Ogólnokształcących przy ul. Płockiej 56 – w skład którego wchodzą: I Liceum
Ogólnokształcące im. H. Sienkiewicza oraz Powiatowe Gimnazjum Publiczne im. H.
Sienkiewicza,
•
Zespół Szkół Nr 1 im. St. Staszica przy ul. Sienkiewicza 8 - w skład którego wchodzą: II
Liceum Ogólnokształcące, Technikum Nr 1, I Liceum Profilowane, oraz Zasadnicza Szkoła
Zawodowa nr 1,
•
Zespół Szkół Nr 2 im. Leona Rutkowskiego - w skład którego wchodzą: III Liceum
Ogólnokształcące, Technikum Nr 2, II Liceum Profilowane, oraz Zasadnicza Szkoła Zawodowa
nr 2.
Powiat w Płońsku prowadzi takŜe szkoły specjalne: Zasadniczą Szkołę Zawodową Specjalną
oraz Ponadgimnazjalną Specjalną Szkołę Przysposabiającą do Pracy, które wchodzą w skład Zespołu
Szkół Nr 3 przy ul. MłodzieŜowej.
Ponadto w mieście powstają szkoły niepubliczne, są to: Liceum Ogólnokształcące dla
młodzieŜy, 2 licea ogólnokształcące dla dorosłych, 3 uzupełniające licea ogólnokształcące dla
dorosłych, 1 technikum uzupełniające dla dorosłych oraz 2 szkoły policealne dla dorosłych. W sumie w
szkołach zaocznych uczy się 423 słuchaczy, natomiast w LO dla młodzieŜy 113 uczniów.
Na chwilę obecną ilość placówek oświaty na terenie miasta jest wystarczająca. Dokonywane
corocznie analizy skutkują wprowadzaniem, zgodnie z potrzebami rynku pracy oraz moŜliwościami
organizacyjnymi szkół, nowych kierunków kształcenia zawodowego w technikach i zasadniczych
szkołach zawodowych.
Plany rozwojowe w zakresie szkolnictwa ponadgimnazjalnego powinny obejmować przede
wszystkim działania zmierzające do modernizacji i doposaŜenia bazy szkół zawodowych o nowoczesne
pracownie do prowadzenia praktycznej nauki zawodu, a takŜe rozwój współpracy z przedsiębiorcami w
zakresie nauki zawodu w technikach i szkołach zawodowych. Istnieją takŜe potrzeby rozbudowy lub
budowy w nowej lokalizacji obiektu Zespołu Szkól Nr 1 oraz budowy hali sportowej przy Zespole
Szkół Nr 1.93
Placówki kultury i sportu
Bazą realizującą zadania z dziedziny kultury i sportu są następujące obiekty:
•
93
Dom Kultury z kinem,
„Na terenie miasta istnieje 18 szkół średnich:
• 5 szkół licealnych (w tym 3 dla młodzieŜy), do których uczęszczało 1 229 licealistów (w tym 1 013
młodzieŜy),
• 4 szkoły zasadnicze, do których uczęszczało 1 344 słuchaczy,
• 9 placówek to szkoły średnie i policealne, do których uczęszczało 1 201 słuchaczy.
Szkolnictwo średnie w Płońsku oferuje niezwykle bogaty profil nauczania przy zastosowaniu nowoczesnych
programów dydaktyczno - wychowawczych. Zespół Szkół Zawodowych nr 1 – największy w byłym woj.
ciechanowskim, w którym uczy się ok. 1 600 uczniów pozwala na zdobywanie zawodów: technika mechanika,
technika mechanizacji rolnictwa, technika technologii drewna, ślusarza mechanika, murarza, montera instalacji
budowlanych, mechanika operatora pojazdów i maszyn rolniczych, stolarza, operatora obrabiarek skrawających,
blacharza, elektromechanika, introligatora, maszynistę offsetowego. Zespół Szkół Zawodowych nr 2 – to z kolei
najstarsza szkoła zawodowa w Płońsku, posiadająca obecnie nowy budynek, skupiająca 5 szkół: Liceum
Ogólnokształcące, Technikum Ochrony Środowiska, Technikum OdzieŜowe, Technikum Technologii śywności,
Zasadniczą Szkołą Zawodową.
Od 1984 r. istnieje w Płońsku Szkoła Muzyczna I stopnia wyposaŜona obecnie w nowoczesną salę koncertową
na 120 osób.
Od 1998 r. Płońsk wzbogacił się o uczelnię wyŜszą. Jest to filia WyŜszej Szkoły Zarządzania i Marketingu w
Warszawie prowadzona systemem zaocznym ze specjalnością zarządzania gospodarczego, zarządzania finansami
i marketingu”
Dane dotyczące szkolnictwa średniego wg Starostwa Powiatowego w Płońsku.
56
•
•
•
Hala sportowa z krytą pływalnią,94
Stadion sportowy,
teren rekreacyjny „Rutki”,
•
boisko wielofunkcyjne „Północna”,
•
kompleks boisk „Orlik 2012”95
Placówki kultury uzupełnia biblioteka publiczna z wypoŜyczalnią. Główna siedziba biblioteki
im. H. Sienkiewicza znajduje się przy ul. Północnej 21, Filia Biblioteczna mieści się przy ul. Płockiej96.
Ogromny wpływ w sferze kultury ma powszechność telewizji, udostępnienie szerokiej rzeszy
mieszkańców telewizji satelitarnej (telewizja kablowa). Efektem tego jest otwarcie społeczeństwa na
przemiany zachodzące w świecie tworząc grunt dla procesów integracyjnych i globalizacji gospodarki.
Procesy te mają równieŜ skutek przestrzenny – zmniejszają się róŜnice między warunkami Ŝycia w
mieście i na wsi. Upowszechnieniu telewizji, uŜytkowaniu magnetowidów (liczne wypoŜyczalnie
kaset), towarzyszy spadek znaczenia kin jako elementu infrastruktury kulturalnej, o czym świadczy
zmniejszająca się liczba widzów.
2.3.2.97 Obsługa zdrowia i opieka społeczna
Obsługa zdrowia
Od dnia 01.01.1998 r. funkcjonował w mieście Samodzielny Publiczny Zakład Opieki
Zdrowotnej w Płońsku. Pod koniec roku 1999 utworzono Zakład Opiekuńczo – Leczniczy, który został
włączony w struktury ZOZ – u, a Zakład przekształcono w Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów
Opieki Zdrowotnej w Płońsku.
Aktualnie SPZZOZ w Płońsku ma następującą strukturę organizacyjną:
•
•
•
•
•
Szpital (11 oddziałów), Poradnie specjalistyczne i konsultacyjne,
Zakład Opiekuńczo – Leczniczy
Zakład Rehabilitacji
Dział Pomocy Doraźnej,
Medyczne Laboratorium Diagnostyczne.
Dotychczas przeprowadzono modernizację łącznika i budynku „A” Szpitala w celu
dostosowania obiektu do standardów technicznych i sanitarnych zgodnych z aktualnie obowiązującymi
przepisami. W planach jest natomiast m.in. przeprowadzenie modernizacji budynku „B”, remont i
przebudowa Przychodni Rejonowej oraz remont i modernizacja budynku „E” Szpitala.
W chwili obecnej dostęp do takich poradni jak np. rehabilitacyjne, dermatologiczne,
onkologiczne, urologiczne, alergologiczne, kardiologiczne, endokrynologiczne, ortopedyczne czy
psychiatryczne jest utrudniony ze względu na zbyt małe limity świadczeń.
94
„Hala sportowa z krytą pływalnią – nowoczesny obiekt oddany do uŜytku w ostatnich latach”
95
96
„ Posiada ona filię „Bloki” oraz punkty biblioteczne w areszcie śledczym, w szkołach podstawowych nr 2, 3 i 4
oraz w Domu Dziecka. Liczba ludności przypadająca na placówkę wynosi w Płońsku 11 479 (biblioteka + filie)
i jest to wskaźnik najwyŜszy wśród miast regionu ciechanowskiego. O spadku czytelnictwa świadczy 11,5
wypoŜyczeń na 1 czytelnika w roku – najmniej w skali regionu ciechanowskiego (11,5 – 19,4)”
97
57
Potrzeby w zakresie tworzenia nowych placówek uzaleŜnione są z kolei od moŜliwości
kontraktowania z NFZ w zakresie usług zdrowotnych, na które istnieje zapotrzebowanie.98
Opieka społeczna
Rozmiary pomocy społecznej w mieście wymuszane są następującymi procesami
demograficznymi – starzeniem się ludności, wysokim bezrobociem oraz zuboŜeniem społeczeństwa.
Zadania własne i zlecone z zakresu pomocy społecznej realizuje na terenie miasta jednostka
budŜetowa – Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej.
Na terenie miasta świadczeniami z tytułu pomocy społecznej objętych było:
Rok
Osoby otrzymujące
świadczenia
ogółem
Świadczenia w tys. zł
ogółem
w tym z budŜetu miasta
1994
6 405
1 023,2
202,0
1995
6 066
1 182,8
264,2
1996
4 008
1 196,3
356,2
1997
3 288
11 435,4
417,9
2005
3 800
4 109,9
485,8
2006
4 302
4 997,3
448,4
2007
4 611
5 266,8
484,0
2008
4 198
5 752,5
1 095,8
2009
3 788
5 800,5
1 079,599
Ilość otrzymujących świadczenia systematycznie maleje. NaleŜy jednakŜe przypuszczać, iŜ
spowodowane to jest utratą przez część osób prawa do pobierania świadczeń z tytułu bezrobocia.
Działania pomocowe mają stałą tendencję wzrostową. Podejmowane są one w postaci tzw. aktywnych
form przeciwdziałania bezrobociu, nie dając jednakŜe skutków trwałych.
98
„Obsługę w zakresie lecznictwa otwartego prowadzą na terenie miasta w ramach zadań własnych samorządu
terytorialnego placówki państwowej słuŜby zdrowia – Zespół Opieki Zdrowotnej, w skład którego wchodzi
Szpital Rejonowy, Przychodnia Rejonowa i Przychodnia Zakładowa. Od 1 stycznia 1998 r. Zespół Opieki
Zdrowotnej funkcjonuje jako Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej.
Uzupełnieniem sieci lecznictwa otwartego są liczne gabinety prywatne powstałe w ostatnim dziesięcioleciu.
Okres ten zaowocował równieŜ powstawaniem prywatnych aptek. Na terenie miasta jest ich obecnie 7.
Personel słuŜby zdrowia to 62 lekarzy, w tym 10 lekarzy dentystów oraz 197 pielęgniarek. SłuŜba zdrowia na
terenie miasta obsługuje równieŜ ludność z obszaru gminy, jeszcze do niedawna stanowiącą administracyjną
całość z miastem
SłuŜba zdrowia na terenie miasta obsługuje równieŜ ludność z obszaru gminy, jeszcze do niedawna stanowiącą
administracyjną całość z miastem.
Zadaniem administracji rządowej jest utrzymanie Szpitala Rejonowego powstałego w latach 30-tych, a więc
wymagającego modernizacji. Trwa obecnie rozbudowa obiektu, w której partycypują gminy powiatu płońskiego
w oparciu o porozumienie między samorządami a byłym wojewodą ciechanowskim”
Dane dotyczące obsługi zdrowia wg Starostwa Powiatowego w Płońsku.
99
Dane wg Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej.
58
ObciąŜenia wynikające z rozmiarów pomocy społecznej gmina miejska pokrywa w wysokości:
Rok
Świadczenia
ogółem
w tys. zł
Udział środków własnych gminy w funduszu pomocy
społecznej
w tys. zł
%
% budŜetu gminy
1993
769,0
133,8
17,3
2,7
1994
1 023,2
202,0
19,7
3,2
1995
1 182,8
264,2
22,3
2,9
1996
1 196,3
356,2
29,7
2,3
1997
1 435,4
417,9
29,1
2,0
2005
4 109,9
485,8
11,8
-
2006
4 997,3
448,4
9,0
-
2007
5 266,8
484,0
9,2
-
2008
5 752,5
1 095,8
19,0
-
2009
5 800,5
1 079,5
18,6
-100
Udział środków własnych miasta pomimo fizycznego wzrostu, uwzględniając inflację jest na
poziomie prawie niezmienionym, z tendencją malejącą. BudŜet miasta opierający się w znacznym
stopniu na subwencjach i dotacjach nie jest w stanie sprostać obciąŜeniom wynikającym z faktycznych
potrzeb społecznych.
2.3.3.101 Handel i usługi
PrzeobraŜenia gospodarcze przełomu 80-90 lat przyniosły duŜy wzrost liczby sklepów
i placówek usługowych. Swoistym zjawiskiem tego okresu było powstawaniem bazarów, straganów
itp. prymitywnych form handlu. Zaspokojone zostało w ten sposób na pewnym etapie społeczne
zapotrzebowanie na obiekty handlowo-usługowe, ale jednocześnie nie powstawały centra, które
powinny kształtować strukturę funkcjonalną miasta, dla których wyznaczono miejsca w planach
zagospodarowania. Obiektów centrotwórczych zbudować nie mogli dysponujący niewielkim kapitałem
drobni przedsiębiorcy, którzy raczej adaptowali róŜne pomieszczenia lub budowali drobne pawilony,
kioski.
W strukturze przestrzennej miasta były zaczątki centrów usługowych, ukształtowanych
historycznie, a mianowicie Stary Rynek i jego najbliŜsze okolice oraz ciąg handlowy między Rynkiem
a rz. Płonką. Rozbudowujące się miasto utrwaliło ten układ, formując jednocześnie dwie równorzędne
koncentracje usług na północ za rzeką Płonką. Te centra usługowe stopniowo obrastają nową tkanką,
znacznie nowocześniejszą, realizowaną z większym rozmachem, na miarę dostępnych obecnie
technologii i występujących zapotrzebowań.
Według stanu na koniec 1997 r. na terenie miasta funkcjonowało 479 sklepów i punktów
sprzedaŜy. Specjalizacja branŜowa przedstawiała się następująco:
100
•
120 sklepów branŜy ogólnospoŜywczej o pow. sprzedaŜy 4 809 m2
•
16 sklepów mięsnych o pow. sprzedaŜy 473 m2
•
57 sklepów odzieŜowych o pow. sprzedaŜy 1 571 m2
•
35 sklepów księgarskich i art. piśmiennych o pow. sprzedaŜy 952 m2
Dane wg Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej.
101
59
•
•
167 sklepów branŜ o pow. sprzedaŜy 7 521 m2
5 stacji paliw.
Obsługę tych placówek prowadziło 860 osób. Większość z nich naleŜała102 do sektora
prywatnego.
Sieć sklepów na terenie miasta jest dostateczna w aspekcie ich ilości. Sieć handlową tworzą w
duŜej mierze drobne sklepiki w budynkach mieszkalnych, przystosowane do nowej funkcji,
pozwalające minimalizować koszty ich utrzymania. W całym sektorze prywatnym obserwuje się
spadek liczby sklepów duŜych i średnich na korzyść właśnie małych. Trwa nadal tendencja
odchodzenia od sklepów specjalistycznych, jednobranŜowych. Wzrost liczby sklepów nastąpił w
branŜy ogólnospoŜywczej, odzieŜowej, obuwniczej i pojazdów mechanicznych (salony samochodowe
GENERAL MOTORS, FORD, NISSAN,103 ).
Stymulowanie rozwoju sieci handlowej wynika obecnie jedynie z potrzeb rynku lokalnego
i przedsiębiorczości ich mieszkańców.
Handel hurtowy zatracił obecnie dawne formy. Powstały placówki prywatne, będące czymś
pośrednim, gdzie sprzedaŜ odbywa się zarówno w hurcie jak i detalu. Są to często placówki znajdujące
się w piwnicach budynków mieszkalnych, budynkach gospodarczych itp. NaleŜy przypuszczać, Ŝe są to
formy przejściowe, a ogniwo między detalem i producentem nie zostało w pełni zdefiniowane w nowej
rzeczywistości. Coraz częściej miejsce ogniwa hurtowego zajmuje sam producent oferując swe
produkty z pominięciem pośrednika.
Nową formę handlu hurtowego są obecnie giełdy towarowe oraz supermarkety lokalizowane na
obrzeŜach duŜych miast (Warszawa). Powstają one głównie w strefach wzmoŜonej działalności
gospodarczej wywoływanej tak jak w wypadku Płońska dogodną komunikacją ponadlokalną oraz
zwiększonym obszarem obsługi, na który składa się gmina Płońsk.
Usługi gastronomiczne przybrały nieco odmienne formy. Oprócz restauracji powstają małe
bary, pijalnie piwa, bary przy stacjach benzynowych, ograniczające asortyment do napojów i dań
podgrzewanych na miejscu.
Usługi rzemieślnicze z uwagi na brak ograniczeń w dokumentowaniu kwalifikacji są
działalnością płynną i trudnym do zdefiniowania zjawiskiem w czasie. MoŜna jednakŜe stwierdzić, iŜ
obok rzemiosł tradycyjnych, których jest juŜ niewiele, powstają róŜnorakie usługi związane z
komputeryzacją, telewizją i innymi nowymi dziedzinami Ŝycia społeczeństwa.
Usługi okołobiznesowe
DuŜą szansą dla rozwoju Płońska jest nie tylko jego doskonałe połoŜenie przy głównych
szlakach komunikacyjnych z Warszawy, ale równieŜ obsługa biznesu.
Na rynku usług z tej dziedziny Ŝycia gospodarczego funkcjonują w Płońsku:
•
•
•
•
•
SGB Bank Spółdzielczy w Płońsku
Bank Unii Gospodarczej
BGś S.A.
BPH S.A.
PEKAO S.A
• SGB Bank Spółdzielczy w Ciechanowie104
102
„naleŜy”
103
usunięty, wersja tekstu przed zmianą: „FSO DAEWOO”
104
• dwa oddziały banku PKO BP
• bank PBK S.A.
60
Nieco gorzej wygląda zaplecze hotelarskie, aczkolwiek baza jaką posiada Regionalne Centrum
Doradztwa w Poświętnem jest na obecnym etapie wystarczająca.
Ośrodkiem Szkoleniowym na skalę kraju jest Regionalne Centrum Doradztwa Rozwoju
Rolnictwa i Obszarów Wiejskich w Poświętnem. Jest to jeden z najstarszych ośrodków działających na
rzecz upowszechniania wiedzy i postępu w rolnictwie. Obecnie RGD Poświętne prowadzi głównie
działalność wspierającą politykę państwa wobec wsi i rolnictwa oraz procesów integracji z Unią
Europejską.
Obiekt ten posiada doskonałą bazę dydaktyczną – 3 sale wykładowe na 200 miejsc, salę
konferencyjną na 20 miejsc, hotel na 140 miejsc ze stołówką z całodziennym wyŜywieniem.
2.3.4.105 Mieszkalnictwo
Na terenie miasta mieszkania realizowane były przez 4 grupy inwestorów:
•
budownictwo mieszkaniowe wielorodzinne realizowane przez spółdzielnie mieszkaniowe,
•
budownictwo mieszkaniowe wielorodzinne komunalne,
•
budownictwo mieszkaniowe wielorodzinne realizowane przez zakłady pracy jako budownictwo
zakładowe,
•
budownictwo mieszkaniowe jednorodzinne realizowane przez inwestorów indywidualnych oraz
budownictwo mieszkaniowe w nielicznych zagrodach rolniczych.
Zasoby mieszkaniowe na przestrzeni ostatnich lat106 przedstawiają się następująco:
1985
1991
1997
średnio
w powiecie
średnio w
woj.
5 467
6 466
6 864
*
*
17 277
21 861
23 393
*
*
268 394
345 661
375 238
*
*
49,1
53,4
54,7
59,9
56,9
izb w mieszkanie
3,1
3,3
3,41
*
*
p. u. mieszkania/1 osobę w m2
14,9
16,3
16,8
17,1
18,5
osób/izbę
1,0
1,0
0,96
*
*
osób/mieszkanie
3,3
3,27
3,26
*
*
316
219
77
*
*
1 103
933
312
*
*
18 508
15 203
5 959
*
*
303,7
307,9
312,0
279,5
1999
2004
2009
średnio
w powiecie
średnio w
woj.
7 021
7 709
8 239
*
*
Zasoby
Mieszkania
izby
powierzchnia uŜytkowa w m
2
przeciętna p. u. mieszkania w m
oddano do uŜytku
2
mieszkań
izb
p. u. w m
mieszkań na 1000 ludności
Zasoby
Mieszkania
2
319,0
Bank Zachodni
Bank Spółdzielczy o stuletniej historii
składy i agencje celne
Płońska Izba Gospodarcza”
105
106
„na przestrzeni ostatnich 14 lat”
•
•
•
•
61
24 107
27 761
29 849
*
*
391 982
487 090
533 946
*
*
55,8
63,2
64,8
69,2
64,5
3,4
3,6
3,6
*
*
17,6
21,9
23,8
21,1
23,0
osób/izbę
0,92
0,80
0,75
*
*
osób/mieszkanie
3,17
2,89
2,73
*
*
mieszkań
29
66
291
*
*
izb
156
297
991
*
*
4 056
7 880
21 465
*
*
315,3
346,1
366,8
304,4
355,3107
izby
powierzchnia uŜytkowa w m2
przeciętna p. u. mieszkania w m
2
izb w mieszkanie
p. u. mieszkania/1 osobę w m
oddano do uŜytku
2
p. u. w m
mieszkań na 1000 ludności
2
Lata 90-te przyniosły drastyczny spadek efektów w budownictwie mieszkaniowym. W
stosunku do roku 1985 ilość oddanych mieszkań w 1997 r. było czterokrotnie mniejsza. Na spadek ten
wpłynęło głównie ograniczenie liczby mieszkań oddawanych do uŜytku przez spółdzielnię
mieszkaniową oraz przez inwestorów prywatnych aczkolwiek w mniejszym stopniu.
Na obraz sytuacji mieszkaniowej składa się wiele czynników, przede wszystkim:
•
znaczny wzrost cen materiałów budowlanych,
•
moŜliwość pozyskiwania działek jedynie w obrocie wolnorynkowym, a więc znacznie
podwyŜszona cena działek, np. w przetargach,
•
wysoko oprocentowane kredyty inwestycyjne,
•
wysokie bezrobocie, czego skutkiem jest zmniejszenie przeznaczanych przez ludność środków
na inwestycje.
Wszystkie wskaźniki charakteryzujące standardy mieszkaniowe są dla miasta Płońska na
przestrzeni lat 1985 – 1997 wzrastały.108 Wzrosła przeciętna wielkość mieszkania, na co zapewne
wpłynęły oddawane do uŜytku mieszkania w budownictwie indywidualnym, których powierzchnia
uŜytkowa jest dwa lub trzykrotnie większa od przeciętnej powierzchni mieszkania w budownictwie
spółdzielczym, czy teŜ komunalnym. Wzrosła ilość izb w mieszkaniu. Wszystkie te wskaźniki są
jednakŜe mniej korzystne niŜ średnia w powiecie płońskim i województwie mazowieckim.
Sytuacja mieszkaniowa w Płońsku jest na chwilę obecną niekorzystna, szczególnie dla ludzi
młodych. Brakuje mieszkań, a wysokie ceny gruntów powodują przeniesienie prywatnych inwestycji
mieszkaniowych na teren sąsiadującej z miastem Gminy Wiejskiej. Skutkuje to m.in. wypływem
kapitału z miasta i pomniejszeniem dochodów budŜetowych.
Podstawowy problem tkwi w braku mieszkań komunalnych lub innych lokali czynszowych dla
mniej zasobnych mieszkańców Płońska. Niezbędne jest w tej sytuacji dąŜenie do poprawy stanu
istniejących obiektów, ale takŜe zapewnienie dobrych warunków do Ŝycia np. poprzez rozwój taniego
budownictwa mieszkaniowego.109
107
108
„ostatnich 12 lat wzrastają”
109
Dane wg Miejskiego Programu Rewitalizacji Miasta Płońska.
62
3.110 SFERA GOSPODARCZA
3.1.111 ZATRUDNIENIE
Ludność w wieku produkcyjnym na koniec 1997 r. wyniosła w Płońsku 14 345, tj. 62,4% ogółu
ludności. Wskaźnik nieprodukcyjnych na 100 osób w wieku produkcyjnym wynosił 60 osób. Był to
wskaźnik najkorzystniejszy wśród gmin byłego województwa ciechanowskiego.
W rolnictwie na terenie Płońska pełne zatrudnienie w indywidualnych gospodarstwach rolnych
(wg SP 1996 r.) miało 246 osób, w tym 153 męŜczyzn i 92 kobiety. Są to osoby zatrudnione głównie w
gospodarstwach małych w przedziale od 1 – 10 ha, w niewielkim procencie 10 – 15 i 20 – 30 ha. Brak
danych analogicznych za rok 1999, naleŜy jednakŜe przypuszczać, Ŝe wielkości te uległy zmianie,
poniewaŜ rolnicy wyzbywają się gruntów przeznaczając je pod budownictwo mieszkaniowe.
Aktywność ekonomiczna ludności w wieku powyŜej 15 lat w gospodarstwach domowych z
uŜytkownikiem indywidualnego gospodarstwa rolnego wg SR 1996 r.:
•
ogółem pracujących 1 188 osób
•
w gospodarstwach 898 osób
•
poza rolnictwem 573 osoby
•
bezrobotni 34 osoby
•
bierni zawodowo 256 osób
•
współczynnik aktywności zawodowej 78,5 osób
Współczynnik aktywności zawodowej był znacznie niŜszy niŜ średnia w byłym województwie
ciechanowskim (82,5), jednakŜe wyŜszy niŜ średnia dla miast w byłym województwie ciechanowskim.
W gospodarce narodowej pracowało na terenie miasta 7 214 osób, w tym:
•
w budownictwie 558 osób
•
w handlu 587 osób
•
w transporcie, składownictwie i łączności 544 osoby
•
w administracji publicznej i obronie narodowej 472 osoby
•
w edukacji 560 osób
•
w ochronie zdrowia 830 osób
Zjawiskiem112 ujmowanym w statystyce od 1992 r. jest bezrobocie. Wpływa ono w decydujący
sposób na Ŝycie ludności miejskiej i wiejskiej.
Lata
1992
1993
1994
1995
1996
1997
2 553
2 834
2 600
2 507
1 995
1 777
pracujący w gospodarce
6 862
narodowej
6 682
8 625
8 763
8 967
7 214
Bezrobotni
(poza rolnictwem)
110
„2.”
111
„2.1.”
112
„Nowym zjawiskiem ostatniego dziesięciolecia”
63
Po wyraźnym wzroście pracujących w gospodarce narodowej w latach 1994-96 rok 1997
przyniósł znaczny spadek. Nastąpił równieŜ spadek liczby bezrobotnych. Nie świadczy to jednakŜe o
poprawie sytuacji na rynku pracy. Prawdopodobnie spowodowane był113 faktem, iŜ wiele osób utraciło
prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Ogół bezrobotnych z 1997 r. moŜna scharakteryzować następująco:
•
na 1 777 bezrobotnych 1 013 to kobiety (prawie 60%)
•
64 osoby to absolwenci
•
21% (379 osób) to zwolnieni z przyczyn zakładu pracy
•
aŜ 70% nie posiada prawa do zasiłku
•
80% to osoby w wieku produkcyjnym mobilnym (18 – 44 lat)
•
prawie 50% pozostający bez pracy ponad 12 miesięcy.
Wśród bezrobotnych dominowali114 ludzie młodzi w wieku mobilnym 18 – 44 lata (w tym
najwięcej osób w wieku 18 –24) o największej aktywności zawodowej, największej częstotliwości
zawierania małŜeństw, tworzenia nowych gospodarstw domowych oraz największych potrzebach
mieszkaniowych. Jedną z najbardziej niebezpiecznych cech bezrobocia jest długi czas bierności
zawodowej. Prawie 50% bezrobotnych pozostawało115 bez pracy ponad rok.
Stopa bezrobocia rejestrowanego wyniosła w 1997 r. 12,3% (liczona w stosunku do ludności w
wieku produkcyjnym), podczas gdy w kraju wynosiło ona10,5%. Tak wysoki odsetek ludności
utrzymującej się z dochodów pozarolniczych, którzy utracili pracę wiąŜe się z ogólną sytuacją
gospodarczą w kraju. PrzeobraŜenia strukturalne, tworzenia nowych miejsc pracy właściwie tylko przez
sektor prywatny nie nadąŜa za luką jaka wytworzyła się po likwidacji przedsiębiorstw państwowych. Z
obserwacji rynku pracy wynika, Ŝe statystyka dotycząca liczby bezrobotnych jest nieco wypaczona.
Bezrobotni znajdują zatrudnienie w zakładach prywatnych, w których pracują na tzw. „umowy
krótkoterminowe”. Ten „czasowy rynek pracy” łagodzi nieco skutki bezrobocia, nie stwarza jednakŜe
rodzinom stabilizacji finansowej.
Wysokie bezrobocie jest w Płońsku nadal problemem w znacznym stopniu wpływającym na
zadowolenie mieszkańców oraz poziom ich Ŝycia.116
3.2.117 PRZEMYSŁ
Płońsk jest ośrodkiem o dość duŜym potencjale przemysłowym, do niedawna118
ukierunkowanym na przemysł spoŜywczy. Zakłady zgrupowane są w granicach dzielnicy przemysłowej
powstałej w latach 70-tych, połoŜonej przy 2 waŜnych drogach krajowych: nr 7 Warszawa – Gdańsk i
nr 10 Warszawa – Bydgoszcz. Dzielnica posiada pełną infrastrukturę techniczną, łącznie z bocznicami
kolejowymi.
Restrukturyzacja gospodarki, spowodowała Ŝe zmienił się nieco profil produkcyjny zakładów,
powstały nowe gałęzie przemysłu, a na miejsce przedsiębiorstw państwowych i spółdzielczych
pojawiły się firmy prywatne i państwowe z udziałem kapitału zagranicznego. Restrukturyzacja
przemysłu zaowocowała nie tylko zmianą profilu zakładów, w większości wypadków znacznym
ograniczeniem miejsc pracy. W 1992 r. straciło w Płońsku pracę 2,5 tys. osób, a więc przeszło 17%
osób w wieku produkcyjnym.
113
„jest”
114
„dominują”
115
„pozostaje”
116
117
„2.2.”
118
64
Na koniec 1997 r. funkcjonowało w mieście 2 066 podmiotów zarejestrowanych
systemie REGON, z tego w jedynie 52 w sektorze publicznym, reszta w sektorze prywatnym.
1 679 podmiotów prowadzonych było przez osoby fizyczne.
Aktualnie ilość podmiotów zarejestrowanych w systemie REGON wynosi 2 206, z tego 81 w
sektorze publicznym, 2 125 w sektorze prywatnym. 1 778 podmiotów prowadzonych jest przez osoby
fizyczne.119
Struktura podmiotów przedstawia się następująco:
Podmioty w systemie
REGON
Sektor publiczny
Ogółem
Przedsięb.
Spółki prawa
państwowe
handlowego
i komunalne
Spółki
cywilne
Osoby fizyczne prow.
działalność
gospodarczą
52
7
4
-
81
2 014
-
71
211
2 125
13
-
-
1
19
250
1
20
45
-
3
1
2
-
1
177
3
8
10
259
938
1
34
119
813
52
-
1
7
36
• transport i łączność
131
1
1
9
79
• pośrednictwo
35
-
1
2
67
• obsługa
nieruchomości
219
-
7
14
70
• administracja
publiczna
7
-
-
-
15
• edukacja
38
-
-
-
84
• ochrona zdrowia
• pozostała działalność
usługowa, komunalna,
socjalna i
indywidualna
92
-
1
-
98
111
-
-
4
133120
Sektor prywatny
• rolnictwo, łowiectwo
i leśnictwo
• działalność
produkcyjna
• zaopatrywanie
w energię elektryczną
• budownictwo
• handel hurtowy
i detaliczny, naprawy
• hotele i restauracje
Zadaniem ciągle aktualnym dla samorządu miasta jest tworzenie nowych miejsc pracy.
Pozyskiwaniu inwestorów sprzyja polityka ulg, zwolnień i umorzeń podatkowych, która w połączeniu z
bardzo korzystnym połoŜeniem miasta oraz rezerwą terenów dla potrzeb nowych zakładów owocuje
nowymi instytucjami równieŜ z udziałem kapitału zagranicznego.
Inwestorem strategicznym dla Płońska stał się zakład Ford Poland, wraz z którym na teren
Płońska wkroczył przemysł samochodowy. Niestety juŜ w 2000 r. zakład ten uległ likwidacji.
Do najwaŜniejszych firm na terenie Płońska zaliczyć moŜna:
119
120
„-, 1 679, 5, 179, -, 151, 781, 43, 120, 30, 187, -,28, 80”
65
•
•
•
•
skandynawski koncern poligraficzny ELANDERS,
Gryf Warszawa, drukarnia
francuska grupa „Peintures MEASTRIA”,
zakład produkujący pokrycia dachowe naleŜący do niemieckiego koncernu Lafarge BRASS
Roofing,
LU Danone Polska, producent ciastek,
AMP Logistyka, przedsiębiorstwo logistyczne
płońskie PZZ-ty działające obecnie jako PZZ S.A. Grupa ROLIMEX,
firma budowlana INśYNIERIA,
•
GRASS Cavagna Group Polska, importer sprzętu AGD-RTV i armatury,
•
•
•
•
• POLKORN, producent maszyn i urządzeń do młynów121
Tak więc płońska dzielnica przemysłowa skupiająca największe zakłady jest w całości
sprywatyzowana. Dokonane zmiany w Miejscowym Planie Ogólnym Zagospodarowania
Przestrzennego miasta stworzyły rezerwy terenowe pod lokalizację następnych obiektów.
Na terenie miasta rozwinęło się wiele małych i drobnych firm prywatnych poza dzielnicą
przemysłową. Pozyskane inwestycje zagraniczne pociągnęły za sobą rozwój firm miejscowych
kooperujących i usług.
Restrukturyzacji ulegają równieŜ zakłady świadczące usługi komunalne. W ramach Funduszu
Współpracy Unii Europejskiej powstał program „Organizacja Usług komunalnych w Ciechanowie,
Płońsku i Zambrowie” finansowany ze środków PHARE. Powołana firma Coopers Lybrand
przygotowała pakiety dokumentów dla przekształceń restrukturyzacyjnych.
3.3. STAN PRAWNY GRUNTÓW122
123
Struktura władania gruntami na rok 2011 wg wykazu gruntów Starostwa Powiatowego w
Płońsku124 przedstawia się następująco:
Numer grupy
rejestrowej
Właściciele gruntów
1
1
121
2
Skarb państwa
Powierzchnia
ogółem w ha
3
122,44
„Firmami, które stanowią główny potencjał przemysłowy miasta oprócz Forda są m.in.:
• skandynawski koncern poligraficzny ELANDERS,
• francuska grupa „Peintures MEASTRIA”,
• zakład produkujący pokrycia dachowe naleŜący do niemieckiego koncernu Lafarge BRASS Roofing,
• sprywatyzowany w 1991 r. płoński WEDEL sprzedany PEPCICO FOODS International,
• sprywatyzowany HORTEX,
• płońskie PZZ-ty działające obecnie jako PZZ S.A. Grupa ROLIMEX,
• firma budowlana INśYNIERIA”
122
„2.3. ROLNICTWO I OBSŁUGA ROLNICTWA”
123
przeniesiony do punktu 3.4.
124
66
w tym:
• grunty Zasobu Własności Rolniczej SP
33,50
•
grunty Państwowego Gospodarstwa Leśnego i lasów
publicznych
6,08
•
grunty w trwałym zarządzie państwowych jednostek
organizacyjnych
27,69125
•
zasób nieruchomości SP
•
pozostałe grunty SP
4,52126
50,65
2
Grunty Skarbu Państwa przekazane w uŜytkowanie wieczyste
3
Państwowych osoby prawne
4
Grunty gmin i związków międzygminnych (bez gruntów
przekazanych w uŜytkowanie wieczyste)
• grunty tworzące zasób gruntów komunalnych
169,10
•
grunty komunalne w zarządzie lub posiadaniu jednostek
organizacyjnych gmin i związków międzygminnych
23,17
•
pozostałe grunty gmin i związków międzygminnych
2,40
5
6
7
8
9
10
11
Grunty gmin i związków międzygminnych
w wieczyste uŜytkowanie
Grunty komunalnych osób prawnych
Grunty osób fizycznych
67,19
0,1
przekazane
143,53
38,04
3,80
608,33
•
grunty osób fizycznych wchodzące w skład gospodarstw
rolnych
351,25
•
grunty osób fizycznych nie wchodzące w skład gospodarstw
rolnych
257,08
Grunty spółdzielni
Grunty kościołów i związków wyznaniowych
Grunty wspólnot gruntowych
Grunty osób prawnych nie zaliczone do grup 1-10
Razem
28,0
13,17
9,63
100,71
1 160,53127
128
3.4. STAN ROLNICZEJ I LEŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ129
W strukturze uŜytkowania gruntów na terenie Płońska 48 %130 to grunty zabudowane
i zurbanizowane. UŜytki rolne zajmują 50% powierzchni miasta, z tego 84%131 to grunty orne.
W planie zagospodarowania są one jednakŜe w ok. 80% przeznaczone pod zabudowę.
125
„ 88,41; 47,5; 6,0; 27,22”
126
127
„ 7,5; 176,6; 0,1; 155,9; 123; 23,7; 9,1; 76,4; 0,3; 604,0; 385,3; 218,9; 1,0; 12,4; 10,4; 37,9; 1 164,7”
128
Zmiana wprowadzona uchwałą Nr XXIV/191/2012 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 22.03.2012 r. – tekst
przeniesiony do punktu 3.4.
129
67
Produkcja rolna ma na terenie miasta znaczenie marginalne. Powierzchnia gruntów
rolnych systematycznie kurczy się na skutek przeznaczania kolejnych terenów pod
zainwestowanie.
Na terenie miasta nie utrzymała się produkcja warzywnicza. Liczne szklarnie i tunele foliowe,
gdzie produkowano kwiaty lub warzywa są w stanie likwidacji.
Całkowitej likwidacji uległy spółdzielcze i państwowe zakłady obsługi rolnictwa.132
Tereny leśne mają znikomy udział w całości obszaru miasta.133
4.134 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA
4.1.135 ZAOPATRZENIE W WODĘ
Ujęcie wody zlokalizowane jest w południowo-zachodniej części miasta na terenie tzw.
„dzielnicy przemysłowej”. Obszar, na którym znajdują się studnie ujęcia ma kształt pasa o szerokości
około 450 m do około 650 m i długości około 2,5 km przebiegającego z północnego zachodu na
południowy wschód od rozwidlenia rzeki Płonki z śurawianką do okolic stacji PKP. Ten teren w
przybliŜeniu określają następujące współrzędne:
• od 52o37'00" do 52o37'40" szerokości południowej
•
od 20o20'00" do 20o23'30" długości wschodniej.
Jest to obszar II-giej strefy perspektywicznej wyznaczonej w dokumentacji badań
geoelektrycznych z 1968 r.
Studnie nr 3 i 6 znajdują się po północnej stronie ulicy Płockiej na polach uprawnych. Studnia
nr 7 została odwiercona na południe od ulicy Płockiej , w pobliŜu skrzyŜowania ulicy Płockiej z ulicą
XXX-Lecia. Studnię nr 7A wykonano w odległości tylko 30 m od studni nr 7. Studnia nr 2 znajduje się
w sąsiedztwie PZZ Płońsk i terenu miejskiej ciepłowni, w odległości około 150 m od południe od stacji
PKP Płońsk.136
W rozwidleniu rzeki Płonki i śurawianki zlokalizowano studnię nr 4. Ze względu m.in. na
trudności związane z budową rurociągu przez rzekę i tereny podmokłe studnia nr 4 nigdy nie została
włączona do eksploatacji i stanowi otwór obserwacyjny.
Obecnie miejskie ujęcie wody składa się z pięciu czynnych otworów studziennych:
130
•
nr 2A odwierconego w 2008 r.137
•
nr 3 o głębokości 74,5 m odwierconego w 1968 r.
•
•
„46,7 %”. Dane wg Starostwa Powiatowego w Płońsku.
131
„86 %”. Dane wg Starostwa Powiatowego w Płońsku.
132
Zmiana wprowadzona uchwałą Nr XXIV/191/2012 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 22.03.2012r. - tekst
przeniesiony z punktu 3.3.
133
134
„3.”
135
„3.1.”
136
usunięty, wersja tekstu przed zmianą: „w pobliŜu zakładu Hortex"
137
„nr 2 o głębokości 76,0 m odwierconego w 1968 r.”
68
nr 7A o głębokości 88,0 m odwierconego w 1988 r.
•
Na podstawie badań przeprowadzonych w 1974 r zasoby eksploatacyjne ujęcia zostały
zatwierdzone w kategorii "B" w wysokości 400 m3/h przy depresji 2,0 m decyzją Prezesa Centralnego
Urzędu Geologicznego z dnia 1975.01.18 znak: KDM/013/3992/75.
Decyzją znak: OS.I.6210/23/91 z 1991.04.05 wydaną przez Dyrektora Wydziału Ochrony
Środowiska z upowaŜnienia Wojewody Ciechanowskiego udzielono Przedsiębiorstwu Gospodarki
Komunalnej i Mieszkaniowej w Płońsku pozwolenie wodno prawne na okres 10 lat na eksploatację
ujęcia miejskiego (studnie nr 2, 3, 6, 7, 7A) z wydajnością nie przekraczającą zatwierdzonych zasobów
w kategorii "B" - 400 m3/h, w ilości:
Qśr.d. 8.000,0 m3/d
Qmax.d. 9.600,0 m3/d
Qmax.h. 400,0 m3/h
Aktualną decyzję uzyskało Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w
Płońsku od Starostwa Powiatowego w Płońsku. Jest to decyzja nr RŚ 6223/11/01 z dn. 29.06.01
udzielająca pozwolenia wodno – prawnego na eksploatację otworów:
nr 2A o wydajności 120 m3/h,
nr 3 o głębokości 74,5 m i wydajności 77 m3/h,
nr 7A o głębokości 88,0 m i wydajności 270 m3/h,
•
•
•
•
•
oraz na pobór wody przy wielkości zatwierdzonych zasobów w kat. “B” - 400 m3/h138
Studniami podstawowymi ujęcia są studnie nr 6 i 7 (studnia nr 7A jest zamienną dla studni nr 7).
Aktualnie produkcja wody wynosi ok. 4 tys. m3/db i jest równa 50 % moŜliwości.139
138
Zmiana wprowadzona uchwałą Nr ..... Rady Miejskiej w Płońsku z dnia ..... r. - wersja tekstu przed zmianą:
„W poniŜszych tabelach zestawiono:
1. Wielkość produkcji ujęcia i rozbiory wody.
139
Lp.
Rok
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1993
1994
1995
1996
1997
1998
Produkcja ogółem
3
tys. m /r
2265
1893
1856
1722
1777
1674
Rozbiory ogółem
3
3
m /d
6205
5186
5166
4718
4868
4586
tys. m /r
1776
1498
1536
1456
1417
1345
3
m /d
4866
4104
4208
3989
3882
3685
Potrzeby stacji i straty
m3/d
1339
1082
958
729
986
901
2500
2000
1500
1000
500
0
1993
1994
1995
1996
1997
1998
Wykres poborów wody z ujęcia miejskiego w Płońsku
DuŜe ilości wody zuŜywane na potrzeby własne wodociągów wynikają przede wszystkim z pracy stacji
uzdatniania. Zawartość Ŝelaza w wodzie pobieranej ze studni w latach 1993 - 95 była wysoka, tj. od 4,0 do 10,0
69
Wpływ na zmniejszenie wielkości poboru ma znaczny spadek produkcji w zakładach na terenie
miasta, wprowadzanie wodooszczędnych technologii oraz zwodomierzowanie mieszkań i stosunkowo
wysokie ceny wody wpływające na oszczędniejsze korzystanie z wody przez indywidualnych
odbiorców.
W tej sytuacji ujęcie wody w perspektywie najbliŜszych 10 -15 lat zaspokoi potrzeby miasta.
Zasobność warstwy wodonośnej wg dokumentacji hydrogeologicznej jest na tyle duŜa, Ŝe w dalszej
perspektywie istnieje moŜliwość rozbudowy ujęcia o kolejne studnie oraz wystąpienie o zmianę
wielkości zasobów.
Czynnikiem ograniczającym wykorzystanie zasobów ujęcia jest ulegająca stopniowo
pogarszaniu się jakość wody wskutek w/w opisanej lokalizacji ujęcia oraz dotychczas
nie wprowadzonych zasad gospodarowania na terenach stref ochronnych.
Strefy ochronne ujęć wody
Studnia nr 2
Studnia nr 2 została zlikwidowana. Na jej miejsce wybudowano w 2008 r. nową studnię - nr
2A - zlokalizowaną w odległości ok. 10 od starego ujęcia wody.140
Studnie nr 7 i 7a
Strefa bezpośredniej i pośredniej wewnętrznej ochrony sanitarnej studni nr 7 i 7 a obejmuje
teren o powierzchni 1,0 ha będący własnością skarbu państwa, którego wieczystym uŜytkownikiem jest
Drukarnia. Są to działki nr 965/1, 966/1 i 966/2.
Studnia nr 3
Teren o powierzchni 0,3 ha stanowi obszar zasięgu strefy pośredniej wewnętrznej ochrony
sanitarnej. Studnia nr 3 wraz ze strefą bezpośredniej ochrony sanitarnej o zasięgu 15 m od obudowy
znajduje się na działce będącej własnością Gminy Miejskiej Płońsk. Natomiast teren pośredniej
mg Fe/dm3. W związku z tym niezbędne było częstsze płukanie odŜelaziaczy, co powodowało zwiększone
zuŜycie wody na potrzeby SUW. W ostatnich latach w większości studni (za wyjątkiem studni nr 3) zmniejszyła
się ilość związków Ŝelaza (od 1,26 do około 2,0 mg Fe/dm3). Straty w sieci mieszczą się w granicach 10 - 13%,
czyli w wartościach normatywnych.
2. Rozbiory wody z wodociągu miejskiego z podziałem na gospodarstwa domowe oraz przemysł i pozostałych
odbiorców.
Lp. Rok
Rozbiory – gospodarstwa domowe Rozbiory – przemysł
tys. m3/r
% ogółu
tys. m3/r
i pozostali w tys. m3
% ogółu
1.
1993
957
53,9
819
46,1
2.
1994
869
58,0
629
42,0
3.
1995
845
55,0
691
45,0
4.
1996
769
52,8
687
47,2
5.
1997
730
51,5
687
48,5
6.
1998
696
51,7
649
48,3”
140
„Teren strefy pośredniej wewnętrznej ochrony sanitarnej ujęcia miejskiego wody - studni nr 2 obejmuje
powierzchnię 0,20 ha
będącą własnością skarbu państwa, której uŜytkownikiem wieczystym jest
Przedsiębiorstwo Przemysłu ZboŜowo-Młynarskiego.
Teren strefy bezpośredniej tej studni o promieniu 10 m od obudowy (działka nr 991) jest własnością Gminy
Miejskiej Płońsk.
Teren pośredniej wewnętrznej ochrony sanitarnej ma zasięg 30 x 60 m i leŜy w obrębie działek 990 i 991.”
70
ochrony o wymiarach 66 x 45 m połoŜony jest w obrębie działek nr 440, 441, 442, 445 naleŜących do
osób prywatnych.
Studnia nr 6
Teren o powierzchni 0,6 ha stanowi obszar strefy bezpośredniej i pośredniej wewnętrznej
ochrony sanitarnej.
Studnia nr 6 została wykonana na działce nr 460/1 i wraz z drogą dojazdową na działce nr
460/2 jest terenem będącym własnością Gminy Miejskiej Płońsk. Pozostały teren (działka nr 462),
stanowiący do niedawna własność prywatną, został wykupiony przez właściciela ujęcia.141
Teren obliczonej strefy pośredniej wewnętrznej o wymiarach 134 x 60 x 100 x 51 m leŜy w
obrębie 7 działek prywatnych.
Konieczność ustanowienia stref ochronnych ujęć wody dla miasta Płońska determinują nie
tylko przepisy lecz przede wszystkim potrzeba zapewnienia mieszkańcom miasta wody o dobrej
jakości.
Budowa hydrogeologiczna terenu, na którym znajdują się ujęcia wody nie zapewnia właściwej
izolacji wód ujęcia przed moŜliwością przenikania zanieczyszczeń.
Z tego teŜ względu niezbędne jest (poprzez ustanowienie wprowadzonych uchwałą Rady
Miasta Płońska nr XXXVI/65/97 z dnia 19.11.1997 r. do planu zagospodarowania miasta stref
ochronnych ujęć wody i zasad gospodarowania), systematyczne działanie mające na celu likwidację
istniejących rzeczywistych i potencjalnych źródeł zanieczyszczenia, jak równieŜ niedopuszczanie do
powstawania nowych.
Wyznaczona dla ujęcia strefa pośredniej zewnętrznej ochrony sanitarnej została juŜ wcześniej
wprowadzona do Miejscowego Planu Ogólnego Zagospodarowania Miasta Płońska142 i jest oznaczona
symbolem J 11 - WZ.
Zasady gospodarowania w tej strefie mają na celu doprowadzenie do stopniowego zmniejszania
ładunku zanieczyszczeń i są następujące:
141
•
kaŜda nowa inwestycja która mogłaby stanowić ewentualne potencjalne zagroŜenie dla jakości
wód lub ilości wód ujmowanej warstwy wodonośnej musi mieć wykonaną
ocenę
oddziaływania na środowisko gruntowo-wodne,
•
nowo budowane obiekty bez względu na ich uciąŜliwość dla środowiska muszą być
wykonywane zgodnie z normami i zasadami zapewniającymi skuteczną ochronę środowiska,
•
pozostawienie istniejących w strefie i jej sąsiedztwie stacji paliw lub ewentualne uruchamianie
nieeksploatowanych istniejących stacji paliw wymaga dokonania oceny stanu technicznego
urządzeń, przeprowadzenia badań gruntów w ich sąsiedztwie oraz wykonania urządzeń
zabezpieczających i zorganizowania systemu monitorowania i sygnalizowania ewentualnego
zagroŜenia (na koszt uŜytkownika),
•
zorganizowanie sieci monitorowania wód gruntowych (poprzez zainstalowanie piezometrów)
na terenie istniejących stacji paliw tj. Okręgowego Zakładu Transportu i Maszyn Drogowych,
Zakładów DANON ("WEDEL") i znajdującego się w sąsiedztwie strefy Zakładu Przetwórstwa
Owocowo-Warzywnego "HORTEX",
•
wykonanie urządzeń oczyszczających wody opadowe przed odprowadzeniem ich do rowu
Piaski,143
„Pozostały teren jest własnością prywatną. Działka nr 462 stanowi współwłasność 8 osób w tym 1/3 tego terenu
została wykupiona w br. przez właściciela ujęcia), co powoduje trudności w wygrodzeniu terenu bezpośredniej
strefy ochrony sanitarnej zgodnie z obowiązującymi przepisami.”
142
„planu”
71
•
przeprowadzenie dokładnej kontroli dotyczącej sposobu odprowadzania ścieków sanitarnych
i przemysłowych z obiektów i zabudowań znajdujących się na terenie strefy ochronnej ujęcia
i w jej sąsiedztwie, a w razie stwierdzenia jakichś nieprawidłowości spowodowanie ich
usunięcia.
Stacja Uzdatniania Wody przy ul. Mazowieckiej w Dzielnicy Przemysłowej zaprojektowana
została na wydajność 9600m3/d i oparta jest o typową technologie uzdatniania wody polegająca na
napowietrzaniu, usuwania Ŝelaza i manganu w procesie filtracji zamkniętej oraz dezynfekcji za pomocą
podchlorynu sodu.
Proces pompowania wody jest dwustopniowy; pompy w studniach głębinowych tłoczą wodę
przez układ uzdatniania do zbiorników Ŝelbetowych, a pompy IIo tłoczą wodę ze zbiorników do sieci
wodociągowej. Stacja pracuje w systemie zautomatyzowanym. Pompy IIo sterowane są w zaleŜności od
potrzeb określonych przez czujnik ciśnienia zlokalizowany na końcu sieci wodociągowej z moŜliwością
zmiany sterowania za pomocą stałego ciśnienia wyjściowego i zestawu hydroforowego.
W mieście znajduje się druga Stacja Wodociągowa tzw. poniemiecka wybudowana w czasie II
wojny światowej, która nie posiada urządzeń do uzdatniania wody. Źródłem wody dla tej stacji są 2
studnie głębinowe kaŜda o wydajności ok. 25-30m3/h. Stacja ta jest praktycznie nieuŜywana,
przeznaczona do likwidacji.144
Projektowane zdolności uzdatniania wody w SUW przy ul. Mazowieckiej (9600m3/d) w
rzeczywistości nie są moŜliwe do osiągnięcia, gdyŜ przy przekroczeniu przepływu 7500 m3/d nie jest
usuwany mangan z wody surowej.
Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Płońsku Sp. z o.o. posiada decyzję RŚ 6223/11/01
z dn. 29.06.01 wydaną przez Starostwo Powiatowe w Płońsku na odprowadzanie wód po płukaniu
odŜelaziaczy i odmanganiaczy do cieku Piaski w ilościach:145
Qśrd= 512 m3/d
Qmax d = 704 m3/d
Qmax h = 75.0 m3/h
pod warunkiem, Ŝe stęŜenia zanieczyszczeń nie będą przekraczały wartości określonych w zał. Nr 2
Rozporządzenia M.O.Ś.Z.N. i L. w sprawie klasyfikacji wód oraz warunkom jakim powinny
odpowiadać ścieki wprowadzane do wód i ziemi. Termin ustalono do 29.06.11 r.146
Woda z SUW wtłaczana jest do sieci miejskiej dwoma przewodami – w kierunku części
mieszkaniowej przewodem o średnicy 300 mm i w kierunku Dzielnicy Przemysłowej przewodem o
średnicy 350 mm. Oba przewody posiadają wystarczający przekrój odpowiadający moŜliwościom
wtłoczenia do sieci wody pobranej ze studni głębinowych.
Sieć wodociągowa w mieście jest dobrze rozwinięta, w większości wykonane są połączenia
pierścieniowe zapewniające dość duŜą niezawodność zasilenia w wodę. Z sieci wodociągowej miejskiej
zasilana jest równieŜ część terenów wiejskich wzdłuŜ drogi Płońsk - Pułtusk i Płońsk – RaciąŜ.
143
„zebranie kanalizacji deszczowej w jeden wylot i wykonanie urządzeń oczyszczających wody opadowe przed
odprowadzeniem ich do rowu Piaski”
144
145
„Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Płońsku Sp. z o.o. posiada decyzję OSL.I.6210./56.1/94 z dnia
1994.09.15 wydaną z upowaŜnienia Wojewody Ciechanowskiego przez Dyrektora Wydziału Ochrony
Środowiska i Leśnictwa Urzędu Wojewódzkiego na odprowadzanie wód po płukaniu odŜelaziaczy i
odmanganiaczy do cieku Piaski w ilościach:”
146
3
3
„następujących wartości: BZT5 – 30mgO2/dm , CHZTcr - 150mg O2/dm , zawiesina ogólna – 50
mg/dm3, Ŝelazo ogólne – 10 mg Fe/dm3.”
72
Wadami istniejącej sieci wodociągowej w mieście są:
•
róŜnorodność zastosowanych do jej budowy materiałów (rury Ŝeliwne, stalowe,
cementowe, PVC, PE , często słabej jakości),
azbestowo-
•
słaba jakość zamontowanego uzbrojenia szczególnie zasuw,
•
słaba jakość wykonania sieci i przyłączy wodociągowych (szczególnie z rur stalowych
ocynkowanych),
•
ułoŜenie sieci w ciągach ulicznych powoduje zwiększenie niebezpieczeństwa awarii uzbrojenia
wodociągowego w związku z przenoszeniem drgań od ruchu pojazdów, co tym samym naraŜa
Przedsiębiorstwo eksploatujące na duŜe koszty usuwania awarii.
Stacja wodociągowa nie jest zlokalizowana centralnie w stosunku do rozbiorów wody co
powoduje duŜe koszty przesyłu wody do głównego odbiorcy wody – Spółdzielni Mieszkaniowej
zlokalizowanej na drugim końcu miasta.147
4.2.148 ODPROWADZENIE ŚCIEKÓW SANITARNYCH I DESZCZOWYCH
Z bytowaniem ludzi, prowadzeniem działalności w istniejących zakładach przemysłowych
związane jest powstawanie ścieków socjalno-bytowych oraz technologicznych. Na terenach
zurbanizowanych powstają teŜ, w zaleŜności od wielkości utwardzonych powierzchni, w róŜnych
ilościach ścieki deszczowe, często o wysokich stęŜeniach zanieczyszczeń.
Miasto Płońsk posiada oczyszczalnię ścieków znajdującą się na gruntach gminy Płońsk, poza
granicami miasta.149
W latach 2002 – 2003 oczyszczalnia została całkowicie zmodernizowana. Zastosowano nową
technologię oczyszczania ścieków polegającą na biologicznym usuwaniu związków biogennych.
Po modernizacji oczyszczalnia jest w stanie oczyścić ścieki dla RLM równej 60 tys.
Mieszkańców. Uwzględniając ścieki z zakładów przemysłowych oczyszczalnia posiada 30 %
rezerwy.150
147
Zmiana wprowadzona uchwałą Nr XXIV/191/2012 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 22.03.2012r. – tekst usunięty - wersja
tekstu przed zmianą: „Poza omówionym wcześniej pozwoleniem na pobór wody z ujęcia miejskiego na terenie
miasta zostały wydane następujące pozwolenia wodnoprawne na pobór wody:
1. Decyzją Wojewody Ciechanowskiego znak: OSL.I.6210.145-1/98 z 5.11.1998 r. udzielono Gospodarstwu
Rolnemu „POŚWIĘTNE” w Płońsku pozwolenia na okres 10 lat na :
• pobór wody podziemnej ze studni głębinowych 1a i 2 a o zatwierdzonych zasobach 34 m3/h przy s = 15,0 m w
ilościach: Qśr.d. = 160 m3/d , Qmax.d. = 220 m3/d, Qmax.h. = 21 m3/h
oraz w miesiącach kwiecień-sierpień w ilości 1.250 l/ha na opryski,
• na odprowadzanie wód popłucznych z hydroforni do wód powierzchniowych w ilości 6,5 m3/jedno płukanie
filtra pod warunkiem nie przekraczania stęŜeń zanieczyszczeń w odprowadzanych wodach określonych w
rozporządzeniu Ministra OŚ,ZNiL w sprawie warunków, jakim powinny odpowiadać ścieki wprowadzane do wód
lub do ziemi.
2. Decyzją Wojewody Ciechanowskiego znak: OSL.I.6210-1/96 z 20.08.1996 r. udzielono Przedsiębiorstwu
Produkcyjno–Handlowo-Usługowemu Krzysztof Stankowski z/s w Warszawie dla Zakładu Produkcyjnego w
Płońsku pozwolenia wodnoprawnego:
• na pobór wody ze studni wierconej o głębokości 44,5 m i zatwierdzonych zasobach eksploatacyjnych w ilości
45 m3/h przy s = 2,0 m w ilościach: Qśr.d. = 540 m3/d, Qmax.d. = 810 m3/d
Termin waŜności decyzji ustalono na 10 lat.
148
„3.2.”
149
„ Miasto Płońsk od wielu lat posiada mechaniczno-biologiczną oczyszczalnię ścieków. Kiedyś była to
oczyszczalnia zlokalizowana w granicach miasta, obecnie działająca oczyszczalnia ścieków znajduje się na
gruntach gminy Płońsk, poza granicami miasta.”
73
Decyzją znak: RŚ 6223/12/01 i RŚ 6623-21/04 z 23.10.2004 r. wydaną przez Starostwo
Powiatowe udzielono Przedsiębiorstwu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Płońsku na okres
10 lat, tj. do 29.06.11 r. pozwolenia wodno - prawnego na odprowadzenie ścieków oczyszczonych z
oczyszczalni miejskiej do rzeki Płonki w ilości Q = 8573 m3/h pod warunkiem, Ŝe stęŜenia
zanieczyszczeń nie przekracza wartości w zakresie:
•
BZT5 15 mg O2/dm3
•
ChZT 125 mg O2/dm3
•
utlenialności 30 mg O2/dm3
•
zawiesiny og. 31 mg/dm3
•
azot ogólny 15,
•
fosfor ogólny 2.0.151
W latach 2000 – 2006 na terenie miasta uzupełniono sieci kanalizacji sanitarnej.152
System kanalizacji sanitarnej jest grawitacyjny z 2 sieciowymi przepompowniami ścieków przy
ul. Warszawskiej tzw. przepompownia ścieków P-2 i przy ul. Sienkiewicza tzw. przepompownia
ścieków główną153 P-1. Na przepompowni P-1 zlokalizowana jest zlewnia dla ścieków dowoŜonych
sprzętem asenizacyjnym.
Z poszczególnych terenów skanalizowanych grawitacyjnie ścieki przepompowywane są (13
przepompowni osiedlowych) do układu kanalizacji z przepompownią główną.154
150
„ Istniejąca mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków posiada przepustowość 8.670 m3/d. W jej skład
wchodzą następujące urządzenia:
• piaskownik poziomy,
• 2 radialne osadniki wstępne,
• 3 komory osadu czynnego,
• 2 osadniki wtórne,
• 2 otwarte baseny fermentacyjne
• poletka do suszenia osadu o powierzchni 9.290 m2,
• obiekt sterowniczy i regulacyjny.”
151
„ Decyzją znak: OS.I.6210/23/91 z 5.04.1991 r. wydaną z upowaŜnienia Wojewody Ciechanowskiego udzielono
Przedsiębiorstwu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Płońsku na okres 10 lat pozwolenia
wodnoprawnego na odprowadzanie ścieków oczyszczonych do rzeki Płonki w ilości nie przekraczającej Qśr.d. =
8.670 m3/d pod warunkiem, Ŝe stęŜenia zanieczyszczeń nie przekroczą wartości w zakresie :
• BZT5 32 mg O2/dm3
• ChZT 150 mg O2/dm3
• utlenialności 30 mg O2/dm3
• zawiesiny og. 55 mg/dm3
pozostałe wskaźniki zanieczyszczeń będą odpowiadały parametrom II klasy czystości wód.
Decyzją OSL.I.6210/56.2/94 z 18.09.1994 r.
zmieniono treść w/w decyzji w zakresie określenia
dopuszczalnych stęŜeń zanieczyszczeń odprowadzanych do rzeki, które nie mogą przekraczać wartości
dopuszczalnych zgodnie z zał. nr 2 do rozporządzenia Ministra OŚ,ZNiL z dnia 5 listopada 1991 r w sprawie
klasyfikacji wód oraz warunków, jakim powinny odpowiadać ścieki wprowadzane do wód lub do ziemi (Dz. U.
Nr 116, poz. 503)
Ścieki dopływają do oczyszczalni kanalizacją sanitarną bądź są dowoŜone (udział ścieków dowoŜonych stanowi
około 5 % ilości ścieków oczyszczanych na oczyszczalni).”
152
153
154
„ Uchwała Nr XXX/26/97 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 27 maja 1997 roku reguluje zasady zbierania i
wywozu odpadów komunalnych ciekłych. W mieście istnieje znacznie rozbudowany system kanalizacji
sanitarnej, ale jeszcze duŜo terenów (szczególnie zabudowy jednorodzinnej) takiej kanalizacji nie posiada. W
takiej sytuacji nieczystości płynne powinny być gromadzone w zbiornikach na ścieki i wywoŜone za pomocą
pojazdów asenizacyjnych (naczep do ciągników i specjalistycznych samochodów). Nieczystości płynne
74
wywoŜone są do zlewni zlokalizowanej na terenie przepompowni ścieków przy ul. Sienkiewicza, skąd są
przetłaczane łącznie ze ściekami dopływającymi kanalizacją sanitarną do oczyszczalni ścieków. W poniŜszej
tabeli zestawiono wywóz nieczystości płynnych od 1993 r.
49,6
50
36,6
40
30
29,2
28,6
24
21,9
20
10
0
1993
1994
1995
1996
1997
1998
Wywóz nieczystości płynnych w tys. m3
Zdecydowany wzrost wywozu nieczystości płynnych w 1998r. wynika z nasileniem kontroli przestrzegania
uchwały Nr XXX/26/97 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 27 maja 1997roku przez StraŜ Miejską oraz kontroli
zakładów pracy prowadzonej przez SłuŜby Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska.
Obecnie wywóz nieczystości płynnych stanowi ok. 5% wszystkich ścieków odprowadzanych z miasta Płońska.
Ta ilość nie odpowiada rzeczywistej ilości wody zuŜywanej przez posesje nie wyposaŜone w kanalizację
sanitarną. Świadczy to o nieszczelności zbiorników do gromadzenia nieczystości płynnych lub odprowadzenia
ścieków do systemu kanalizacji deszczowej.
Praca oczyszczalni i przepompowni ścieków oraz kanałów sanitarnych charakteryzuje się duŜą
nierównomiernością zarówno przepływu jak i ładunku zanieczyszczeń zawartych w ściekach. Szczególnie w
okresach kampanii w Zakładzie HORTEX w miesiącach sierpień-grudzień dopływ ścieków jest duŜy, a ładunki
zanieczyszczeń znacznie przekraczają moŜliwości ich usunięcia na oczyszczalni ścieków.
DuŜym utrudnieniem w pracy systemu kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków jest włączenie do tej
kanalizacji wpustów deszczowych i odcinków kanalizacji deszczowej, co jest powodem podtapiania systemu
kanalizacji sanitarnej i gwałtownych dopływów ścieków szczególnie w czasie duŜych opadów deszczu znacznie
przekraczających moŜliwości przepompowni i oczyszczalni.
System kanalizacji sanitarnej jest dość dobrze rozwinięty, ale głównie po stronie północnej rzeki Płonki , w
Dzielnicy Przemysłowej i częściowo centralnej części miasta. DuŜe obszary miasta szczególnie budownictwa
jednorodzinnego nie posiadają kanalizacji sanitarnej a ścieki gromadzone są w zbiornikach podziemnych lub
nielegalnie odprowadzane do kanalizacji deszczowej.
Tabela nr 1 - ilość odprowadzanych ścieków do kanalizacji sanitarnej z podziałem na gospodarstwa domowe oraz
przemysł i pozostałych .
Lp.
Rok
Ścieki ogółem
w tys. m3
Ścieki z gospodarstw
domowych w tys. m3
Ścieki z przemysłu
i pozostałych w tys. m3
1.
1993
1468
890
578
2.
1994
1225
756
469
3.
1995
1274
723
551
4.
1996
1238
657
581
5.
1997
1214
610
604
6.
1998
1103
570
533
Tabela nr 2 – wyniki analiz chemicznych ścieków dopływających do oczyszczalni.
Analiza
1996 r.
1997 r.
1998 r.
I-XI 1999 r.
Amoniak g/l NH3
8.5 - 50.0
średnio 21
5 – 80
średnio 25.5
10 – 52
średnio 15
10 –80
średnio 16
BZT5 mg/l O2
180 – 830
średni 485
290 – 2080
średnio 600
175 – 1350
średnio 745
280 – 1210
średnio 660
CHZT mg/l O2
326 – 5720
średnio 1280
441 – 18432
średnio 1470
670 – 18430
średnio 1550
310 – 3110
średnio 1320
Zawiesina ogólna
mg/l
185 – 1383
średnio 296
156 – 2557
średnio 425
231 – 1325
średnio 455
210 – 963
średnio 435
75
Wadami istniejącego systemu kanalizacji sanitarnej jest:
1. Pojedynczy przewód tłoczny łączący przepompownię P-1 z oczyszczalnią powoduje, Ŝe kaŜda
awaria tego przewodu wymusza zrzut ścieków bez oczyszczenia do rzeki.155
Kanalizacja deszczowa
Płońsk posiada rozbudowany system kanalizacji deszczowej, szczególnie dobrze rozwinięty na
terenach nowego budownictwa wielorodzinnego Spółdzielni Mieszkaniowej. Wody opadowe są
zbierane z ulic za pomocą wpustów ulicznych oraz z rur spustowych budynków i systemem
podziemnych kanałów odprowadzane bezpośrednio do rzeki Płonki lub do rowów melioracyjnych
podłączonych do rzeki Płonki. Do rzeki podłączonych jest ok. 11 kolektorów i kanałów deszczowych
oraz 2 rowy melioracyjne. Dwa kolektory pobudowano w miejscu rowów melioracyjnych poprzez ich
przykrycie (w ul. Broniewskiego oraz w ul. Wieczorków i w osiedlu Kopernika). Dwa kolektory
deszczowe stanowią część rowów melioracyjnych (przy SUW i ul. Płockiej oraz przy ul.
Broniewskiego). Kanały i kolektory deszczowe wykonane są z rur betonowych bosych (uszczelnianych
opaską betonową) lub kielichowych (uszczelnianych sznurem i zaprawa betonową). Średnica
zastosowanych rur wynosi od 0.20 m do 2 x 1,4 m. Wody deszczowe przed odprowadzeniem do rzeki
w większości nie są oczyszczane.156
W ostatnich latach wybudowano kanały deszczowe:
w ulicach - Jędrzejewicza, Rutkowskiego, Zduńskiej, Płockiej i Wolności z separatorem oleju
z filtrem koalescencyjnym PEK NS65 zintegrowany z piaskowaniem HEK – EN 6500,
odcinek kanalizacji deszczowej w ulicy MłodzieŜowej z włączeniem ulicy Baśniowej,
Dane w pierwszej tabeli nie są równoznaczne z rzeczywistą ilością ścieków dopływających do oczyszczalni
(jest to ilość wynikająca ze zuŜycia wody), która jest znacznie większa. W roku 1997 wynosiła ok. 1830 tys. m3, a
w 1998 ok. 1720 tys. m3 (ilości wg pomiaru ultradźwiękowego na przepompowni P-1).
Tak znaczna róŜnica wynika z trzech powodów:
• dopływu do kanalizacji znacznej ilości wód infiltracyjnych z gruntu,
• dopływu do kanalizacji wód deszczowych,
• niedokładność metody ustalającej ilość ścieków odprowadzanych z posesji.”
155
1. Nierównomierne obciąŜenie kanalizacji – główne kanały ściekowe z Dzielnicy Przemysłowej, w ul.
Wyszogrodzkiej i w ul. Grunwaldzkiej okresowo mają wyczerpaną przepustowość, a najnowszy kanał w ul.
Wolności posiada bardzo duŜe rezerwy przepustowości.
2. Zła jakość niektórych odcinków kanalizacji wynikająca głównie ze złego wykonawstwa i słabej jakości
zastosowanych materiałów.
3. Bardzo duŜe zagłębienia części odcinków kanalizacji często poniŜej poziomu wody gruntowej co przy złej
jakości wykonania powoduje infiltrację do kanalizacji wód gruntowych.
4. Małe spadki części przewodów powodujące konieczność częstego mechanicznego czyszczenia kanałów.
5. Pojedynczy przewód tłoczny łączący przepompownię P-1 z oczyszczalnią powoduje, Ŝe kaŜda awaria tego
przewodu wymusza zrzut ścieków bez oczyszczenia do rzeki.
6. Konieczność zatrudniania licznej obsługi w eksploatacji sieci, przepompowni i oczyszczalni.
7. DuŜa energochłonność zastosowanych rozwiązań technologicznych i zamontowanych urządzeń.
8. Słaba jakość obiektów budowlanych powodująca ponoszenia znacznych nakładów finansowych na remonty.
9. DuŜa nierównomierność dopływu ścieków do oczyszczalni, w tym stosunkowo krótki, ale decydujący o
wielkości oczyszczalni czas dopływu bardzo trudnych do oczyszczenia ścieków przemysłowych. Dopływ
ścieków w ostatnich 2 latach wynosił od 3000 m3/d do 10000 m3/d (dopływ rzeczywisty był większy ale
tylko taka ilość mogła być przepompowana do oczyszczalni ścieków).
10. DuŜa nierównomierność dopływu ścieków do oczyszczalni, w tym stosunkowo krótki, ale decydujący o
wielkości oczyszczalni czas dopływu bardzo trudnych do oczyszczenia ścieków przemysłowych. Dopływ
ścieków w ostatnich 2 latach wynosił od 3000 m3/d do 10000 m3/d (dopływ rzeczywisty był większy ale
tylko taka ilość mogła być przepompowana do oczyszczalni ścieków)”
156
Zmiana wprowadzona uchwałą Nr XXIV/191/2012 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 22.03.2012r. - – tekst usunięty,
wersja tekstu przed zmianą: „Oczyszczeniu podlegają jedynie wody opadowe, które dopływają do kanalizacji sanitarnej i
wraz z tymi ściekami są przetłaczane do oczyszczalni ścieków. Oczyszczanie wód opadowych nie było przewidywane w
projekcie oczyszczalni ścieków, a ich dopływ zakłóca powaŜnie proces oczyszczania ścieków sanitarnych.”
76
w ulicach – Letniej, Wiosennej i Wesołej
W trakcie realizacji jest kanalizacja deszczowa w powstającej tzw. „duŜej obwodnicy”
wschodniej, kanały deszczowe od ul. Klonowej do rzeki i od ul. Targowej do rzeki z
separatorami benzyn z piaskownikami.
Istnieją dokumentacje projektowe na kanalizacje deszczowe jeszcze nie zrealizowane:
w tzw. „małej obwodnicy”,
w ul. Płockiej, Kolejowej i ul. ZWM,
w ul. Wiejskiej od ul. Głównej do Granicznej.157
Pomimo rozbudowanego systemu kanalizacji deszczowej, na terenie Płońska jest jeszcze wiele
terenów i ulic , które nie posiadają moŜliwości zorganizowanego odprowadzenia wód opadowych.
Część tych ulic połoŜonych jest w centralnych obszarach miasta, co przy opadach deszczu powoduje
znaczne utrudnienia w komunikacji samochodowej i pieszej.
Stan techniczny kanalizacji deszczowej
Stan techniczny kanalizacji deszczowej jest bardzo róŜny. Część kanałów i kolektorów
(szczególnie w nowych osiedlach Spółdzielni Mieszkaniowej) nie budzi większych zastrzeŜeń,
natomiast część kanałów szczególnie zlokalizowanych na południe od rzeki jest w bardzo złym stanie
technicznym, który wynika głównie:
ze złego wykonawstwa (większość kanałów nie odbierały od wykonawcy specjalistyczne
słuŜby),
• z zaległości eksploatacyjnych (dopiero od kilku lat Miasto przeznacza w budŜecie środki
finansowe na konserwację kanalizacji deszczowej),
• z odprowadzania do kanalizacji deszczowej ścieków sanitarnych w sposób niezgodny ze sztuką
inŜynierską,
• z włączenia do kanalizacji deszczowej wpustów ulicznych zlokalizowanych w drogach
z nawierzchnią nieutwardzoną (Ŝwirowo-piaskową).
ZagroŜenia dla stanu czystości wód na terenie miasta stwarzają głównie zakłady przemysłowe,
a w szczególności w przypadku niewłaściwych rozwiązań gospodarki ściekowej lub odpadowej.
W przypadku Płońska zagroŜenia stanu czystości wód ujęcia miejskiego jest niezwykle
wyraziste, a to dlatego, Ŝe ujęcie wody zlokalizowane jest na terenie dzielnicy przemysłowej, w
bezpośrednim sąsiedztwie wielu zakładów produkcyjnych.
Teren dzielnicy posiada rozdzielczą sieć kanalizacji sanitarnej i deszczowej. Kanalizacja
odbierająca ścieki doprowadzona jest do miejskiej oczyszczalni ścieków znajdującej się w innej części
miasta poza zasięgiem ujęcia , natomiast kanalizacja deszczowa przed wylotem jej do rowu Piaski w
pobliŜu terenu stacji uzdatniania wody nie posiada niestety Ŝadnych urządzeń podczyszczających.
Wody deszczowe wpływają do rowu Piaski, przykrytego na tym terenie, kilkoma odrębnymi wylotami.
Kanalizacja deszczowa odbiera wszelkie zanieczyszczenia z terenu ulic, placów róŜnych
zakładów, z których większość równieŜ nie posiada podczyszczalni wód opadowych na swoich
terenach. Stąd teŜ wody opadowe są istotnym i powaŜnym źródłem zanieczyszczenia wód
powierzchniowych zasilających miejskie ujęcie wody.
Ogniskowymi źródłami zanieczyszczeń mogą być znajdujące się wśród studni stacje paliw. Na
terenie dzielnicy, w zasięgu leja depresji ujęcia jest ich wiele. Są to
zarówno czynne, jak od kilku lat nieeksploatowane stacje paliw zakładowe, ogólnodostępne czy teŜ
posadowione w gruncie zbiorniki oleju opałowego na potrzeby kotłowni zakładowych. Większość z
nich powstała równocześnie z zakładami, a więc nawet kilkadziesiąt lat temu.
•
157
77
Generalnie spływ wód deszczowych z istniejących stacji benzynowych na terenie miasta nie
jest zabezpieczony przed przedostawaniem się substancji ropopochodnych na tereny przyległe, nie
posiadają one odwodnienia terenu z separatorami oleju i benzyn.158
Poza wyŜej wymienionymi źródłami :
•
zagroŜenie stwarza takŜe sieć dróg na terenie całej dzielnicy. Ruch pojazdów, ewentualne
awarie pojazdów mogących przewozić równieŜ substancje toksyczne, nawozy sztuczne, paliwa
itp. mogą spowodować zanieczyszczenie gleby, wód powierzchniowych i podziemnych,
•
graniczące od wschodu ze strefą pośredniej ochrony ujęcia tereny kolejowe stwarzają duŜe
zagroŜenie ze względu na transport osobowy oraz przewozy róŜnych substancji.
•
159
160
158
Krótka charakterystyka stacji paliw znajdujących się na terenie strefy pośredniej ochrony sanitarnej ujęcia bądź w
bezpośrednim jej sąsiedztwie:
1. Ogólnodostępna stacja paliw na terenie Zakładu Transportu i Maszyn Drogowych w sąsiedztwie strefy:
• 3 zbiorniki paliwa po 20 m3 kaŜdy, jednopłaszczowe
• 3 dystrybutory
Teren wokół dystrybutorów posiada nawierzchnię asfaltową. Na stanowiskach tankowania nie ma kanalizacji
deszczowej. Wody opadowe spływają w kierunku kratek ściekowych na terenie zakładu, skąd odpływają do
kanalizacji deszczowej
2. „Stacja paliw nieczynna jest od kilku lat na terenie Przedsiębiorstwa Budownictwa Ogólnego i Robót
InŜynieryjnych "InŜynieria" Sp. z o.o. w strefie ujęcia: 3 dystrybutory i 4 zbiorniki paliwa (2 po 5.200 l i 2
po 19.400 l). Teren stacji wyasfaltowany, kratki ściekowe na placu zakładowym z odpływem do kanalizacji
deszczowej w ulicy
3. Prywatny salon sprzedaŜy samochodów "FORD" znajduje się w strefie pośredniej zewnętrznej ochrony
sanitarnej ujęcia wody. Znajduje się tu nieczynna od 1993 r stacja paliw (3 dystrybutory, 2 zbiorniki paliwa
jednopłaszczowe o pojemności 10 m3 kaŜdy). Plac wyłoŜony trylinką.
4. W sąsiedztwie strefy ochronnej ujęcia znajduje się Zakład Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego
"HORTEX" Holding. Na jego terenie zlokalizowana jest stacja paliw na potrzeby środków transportu
zakładowego (3 dystrybutory, 2 zbiorniki paliwa o pojemności 20 m3 kaŜdy). Plac przy podjazdach do
dystrybutorów wyasfaltowany. Na stanowisku podjazdów kratka ściekowa połączona z zakładową siecią
kanalizacji deszczowej z odprowadzeniem jej do miejskiej sieci.
5. W innej części zakładu znajdują się 2 zbiorniki po 50 m3 na olej opałowy dla kotłowni. Ten obiekt jest nowy
i wykonany zgodnie z wymogami ochrony środowiska. Zbiorniki olejowe posadowione są w wannie
Ŝelbetowej, a stanowisko napełniania zbiorników posiada szczelną nawierzchnię-tacę z kratką ściekową
połączoną z łapaczem oleju i piasku.
6. W strefie ochronnej ujęcia na terenie byłej Spółdzielni Transportu Wiejskiego znajduje się nieeksploatowana
od wielu lat stacja paliw. Teren wokół zarośnięty, dystrybutory uszkodzone.
7. Zakłady Przemysłu Cukierniczego "WEDEL" - DANON znajdują się w strefie ujęcia. Posiadają stację paliw
w skład, której wchodzą 2 zbiorniki oleju napędowego o pojemności 50 m3 kaŜdy. Zbiorniki są częściowo
zagłębione w gruncie. Olej zasila kotłownię i poprzez 1 dystrybutor słuŜy do tankowania pojazdów. Teren
przy stanowisku napełniania zbiorników i dystrybutorze jest wyasfaltowany. Znajduje się tu kratka ściekowa
poprzez którą wody opadowe odprowadzane są do łapacza błota i oleju. Wg informacji uŜytkownika wody
opadowe po łapaczu odprowadzane są do kanalizacji ściekowej.”
159
Zmiana wprowadzona uchwałą Nr XXIV/191/2012 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 22.03.2012r. - – tekst
usunięty, wersja tekstu przed zmianą: „budownictwo mieszkaniowe: istniejące i nowobudowane budynki
mieszkalne z lokalną kanalizacją (nieszczelne szamba przydomowe wykonywane jako bezodpływowe zbiorniki
ścieków). Na części terenu obejmującego obszar wewnętrznej i zewnętrznej pośredniej ochrony sanitarnej ujęcia
w planie zagospodarowania przestrzennego wyznaczono tereny pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną.
Tereny te nie posiadają sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej, przez co prowadzenie zabudowy z lokalnymi
systemami kanalizacji stwarza równieŜ zagroŜenie dla stanu czystości wód ujęcia.
160
Zmiana wprowadzona uchwałą Nr XXIV/2012Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 22.032012r. - – tekst usunięty, wersja
tekstu przed zmianą: „Większość zakładów na terenie miasta odprowadza ścieki do miejskich sieci kanalizacyjnych.
Jedynie B.P. OIL B.P. POLAND Sp. z o.o. w Warszawie uzyskała wydaną przez Dyrektora Wydziału Ochrony
Środowiska i Konserwacji Przyrody z up. Wojewody
Ciechanowskiego decyzją znak: OSL.I.6210.146-1/98 z
78
4.3.161 GOSPODARKA ODPADAMI
Miasto Płońsk posiada zorganizowaną gospodarkę odpadami stałymi, która jest prowadzona
zgodnie z aktualnym Planem Gospodarowania Odpadami (PGO) na lata 2009-2012 z perspektywą na
lata 2013-2020, sporządzonym stosownie do art. 14 i 15 ustawy o odpadach.162
W 2008 r. oddany został do uŜytku (a w 2010 roku rozbudowany), Zakład Zagospodarowania
Odpadów, zlokalizowany na terenie oczyszczalni ścieków w Poświętnem, w wyniku czego,
gospodarowanie odpadami w Płońsku, powierzone zostało:
•
Zakładowi Oczyszczania Miasta, który prowadzi zbiórkę oraz transport odpadów komunalnych,
•
Zakładowi Zagospodarowania Odpadów, który wykonuje całość operacji związanych z
zagospodarowywaniem, wykorzystywaniem i unieszkodliwianiem odpadów.
W skład Zakładu Zagospodarowywania Odpadów wchodzą: sortownia, kompostownia, magazyny
surowców wtórnych, magazyny odpadów niebezpiecznych (elektrycznych i elektronicznych) oraz
składowisko odpadów komunalnych w Dalanówku. Moc przerobowa Zakładu wynosi 60 tys Mg/rok, co
umoŜliwia równieŜ obsługę mieszkańców 12 gmin powiatu płońskiego (10 wiejskich i 2 miejskich)
oraz na przyjmowanie odpadów z zewnątrz dla obsługi powiatu nowodworskiego i legionowskiego.
Gromadzenie odpadów miejskich, prowadzone jest przy pomocy pojemników:
•
•
pojemności 110, 120, 240 dm3 głównie na terenie budownictwa jednorodzinnego, jednostek usługowych i
drobnego przemysłu oraz w niewielkim stopniu na terenie budownictwa wielorodzinnego,
kontenerach o pojemności 6.5 i 7.3m3 głównie na terenach budownictwa wielorodzinnego i
zakładów przemysłowych, oraz koszy ulicznych o pojemności 40-70dm3.
Na terenie miasta nie ma szeroko rozwiniętej selektywnej zbiórki odpadów. Ograniczona jest ona do
kilkunastu węzłów z ustawionymi 3 pojemnikami na surowce wtórne w tym: plastyki, szkło białe i
kolorowe oraz papier.
Zagospodarowanie odpadów polega na wydzieleniu odpadów uŜytkowych, przygotowaniu
półproduktu do produkcji paliwa alternatywnego, unieszkodliwieniu substancji biologicznej zawartej w
odpadach oraz bezpiecznym deponowaniu pozostałości po separacji tzw. balastu na składowisku w
Dalanówku.
Odseparowane odpady uŜytkowe oraz frakcja energetyczna wywoŜone są systematycznie do innych
zakładów do dalszego przetwarzania.
Frakcja biodegradowalne kierowana jest do kompostowni typu BIODEGMA składającej się z
sześciu komór intensywnego kompostowania o pojemności ~240 m3 kaŜda.
Proces technologiczny sortowania i zagospodarowania odpadów, podzielony jest na następujące
etapy:
•
WaŜenie i rejestracja dowoŜonych odpadów,
•
Przyjęcie odpadów komunalnych zmieszanych,
19.11.1998 r. pozwolenie wodnoprawne dla Stacji Paliw B.P. w Płońsku na odprowadzanie do rowu
melioracyjnego R - S ścieków opadowych w ilości 83 l/s na następujących warunkach:
• ścieki deszczowe oczyszczane w oddzielaczu piasku, oleju i benzyn oraz dodatkowo w koalescencyjnym
separatorze węglowodanów typu M + R 20R,
• ww. urządzenia zapewnia redukcję zanieczyszczeń w ściekach do wartości:
zawiesiny ogólne
50 mg/dm3
substancje ekstrahujące się eterem naftowym
50 mg/dm3
substancje ropopochodne
15 mg/dm3.
WaŜność pozwolenia ustalono na 10 lat”
161
„3.3.”
162
„Uchwałą nr XXX/26/97 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 27 maja 1997r. w sprawie ustalenia zasad czystości i
porządku na terenie miasta Płońska.”
79
Segregacja mechaniczna odpadów na frakcje: drobną (0 mm < 30 mm); frakcję (30mm-80
mm); średnią (80mm-220 mm); gruba (> 220 mm),
• Przyjęcie odpadów opakowaniowych, selektywnie zbieranych, frakcji suchej,
•
•
Segregacja odpadów na: surowce wtórne, odpady niebezpieczne, odpady wielkogabarytowych,
segregacja mechaniczna elementów ferromagnetycznych.
•
Wstępny demontaŜ odpadów wielkogabarytowych,
•
Przyjmowanie i rozdrabnianie wysegregowanych odpadów zielonych,
•
Odzyskiwanie odpadów nadających się do produkcji paliwa alternatywnego,
•
Kompostowanie odpadów,
•
Wywóz odpadów na składowisko odpadów w Dalanówku.
Składowisko w Dalanówku uruchomione zostało w 1982 r. i jest składowiskiem klasy A,
odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne. Zlokalizowane zostało na obszarze terenów
zdewastowanych odkrywkową eksploatacją kruszyw, na wschód od Płońska, przy torowisku
kolejowym relacji Nasielsk – Płońsk.
Czasza składowiska jest uszczelniona warstwą glin o grubości 25 m i geomembraną PEHD o
grubości 2 mm oraz 0,5 metra gliny. Jest ono wyposaŜone w instalację do zbierania odcieków (drenaŜ
nadfoliowy, pompownia odcieków i Ŝelbetonowy zbiornik na odcieki o pojemności czynnej 280 m3) , a
takŜe instalację zbierania gazu składowiskowego.
Wody opadowe są ujmowane w rów opaskowy od strony południowej i zachodniej kwatery.
Ujmowany biogaz jest przetwarzany na energię elektryczną i przesyłany do sieci.
Składowisko dysponuje nową kwaterą typu podpoziomowo – nadpoziomowego, której
eksploatacja rozpoczęła się od stycznia 2010 r. (w wyniku zakończenia eksploatacji, starej zamykanej
obecnie kwatery). Jej pojemność wynosi 187,5 tys m3, co pozwala na 3-4 letnią eksploatację. W
perspektywie najbliŜszych dwóch lat przewiduje się budowę trzeciej kwatery składowiskowej o
pojemności ~500 tys.m3 pozwalającej na deponowanie balastu przez dalsze 10 – 12 lat.
Unieruchomiona (zamknięta) kwatera, została wyposaŜona w instalację odgazowującą, a
odzyskany gaz jest wykorzystywany do produkcji energii elektrycznej (zainstalowany generator o
mocy 1,15 MW).
Monitoring składowiska obejmuje: gaz składowiskowy (zawartość metanu, dwutlenku węgla i
tlenu), ilość i skład chemiczny odcieków (: ph, przewodnictwa, ogólnego węgla organicznego (OWO),
miedzi, cynku, ołowiu, kadmu, sześciowartościowego chromu, rtęci i wielopierścieniowych
węglowodorów aromatycznych - WWA) oraz wody podziemne (4 piezometry) i opad atmosferyczny.
Składowisko odbiera odpady z miasta i gminy Płońsk oraz gmin: Ojrzeń, Baboszewo, Nowe
Miasto, Załuski, Naruszewo, Joniec, DzierŜąŜnia, Czerwińsk, Nowy Dwór Mazowiecki, Nasielsk i
RaciąŜ. Zajmuje powierzchnię 6,24 ha, z czego powierzchnia wykorzystana wynosi 4,80 ha.
Składowisko jest zapełnione w 22,83%. Pojemność planowana - 506 500 Mg. Pojemność wykorzystana
- 266 400 Mg. Roczna ilość odpadów przewidywana do składowania wynosi 70 000 Mg (aktualnie
65 319,8 Mg).
Program Gospodarki Odpadami przewiduje z kolei stworzenie Punktu Dobrowolnego
Gromadzenia Odpadów (PDGO) w celu rozwoju selektywnej zbiórki odpadów: w Planie Gospodarki
Odpadami powiatu płońskiego na lata 2008 – 2012 oraz WPGO dla Mazowsza 2007 - 2011
przewidziano jeden PDGO dla terenów miejskich liczących 20 000 – 40 000 mieszkańców. PGO
określa takŜe, iŜ na terenie miasta zostaną podjęte następujące kierunki działań w celu
zminimalizowania ilości wytwarzanych odpadów oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko:
•
niedopuszczanie do pojawienia się miejsc nielegalnego składowania odpadów,
80
•
intensyfikacja nadzoru nad podmiotami, które prowadzą działalność w zakresie zbierania,
transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów na terenie miasta, a takŜe likwidacja nielegalnych
miejsc składowania odpadów („dzikich wysypisk”),
•
wzmocnienie kontroli stanu zawieranych umów przez właścicieli nieruchomości z podmiotami
prowadzącymi działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
•
163
popularyzacja opakowań ulegających biodegradacji.163
„Koncesję na wywóz odpadów stałych posiada Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Płońsku Sp. z o.o.,
która jest jednoosobową Spółką Gminy Miasto Płońsk. System gromadzenia odpadów stałych oparty jest o
pojemniki tzw. SM110 o pojemności 110 dm3 wykonane z blachy stalowej ocynkowanej i z tworzywa sztucznego
i SM1100 o pojemności 1100dm3 wykonane z blachy stalowej ocynkowanej i blachy stalowej czarnej malowanej
oraz o kontenery na nieczystości stałe o pojemności 6,5-7,3 m3 wykonane z blachy stalowej czarnej malowanej.
Pojemniki SM 110 ustawione są głównie na posesjach jednorodzinnych, pojemniki SM1100 przy mniejszych
budynkach wielorodzinnych, zakładach pracy a kontenery w zbiorowych miejscach gromadzenia odpadów przy
duŜych budynkach wielorodzinnych i duŜych zakładach pracy.
Wywóz nieczystości stałych odbywa się z wykorzystaniem sprzętu mechanicznego do wywozu nieczystości:
• samochodu bezpylnego na podwoziu samochodu JELCZ (pojemniki SM110 i SM1100),
• samochodów na podwoziu STAR przystosowanych do wywozu kontenerów typ SMW,
ciągnika z przyczepą typu BAJADERA (zamykaną) do wywozu nieczystości tzw. nietypowych, gromadzonych
luzem itp.
Wywóz nieczystości stałych realizowany jest na Wysypisko Odpadów Stałych , które jest zlokalizowane we wsi
Dalanówek połoŜonej na terenie Gminy Płońsk w odległości ok. 8 km od Płońska w kierunku Warszawy ok.
500m od drogi międzynarodowej Nr 7. Wysypisko nieczystości stałych jest własnością PGK w Płońsku Sp. z o.o.
i jest eksploatowane od 1986 roku.
Wysypisko posiada powierzchnię 6,24 ha i głębokość ok. 6 - 8 m i jest zlokalizowane w wyrobisku
poŜwirowym. Na terenie wysypiska zlokalizowane są podstawowe budynki socjalne i techniczne oraz myjnia
kontenerów. Wysypisko posiada własną studnię głębinową zabezpieczająca potrzeby na wodę oraz energię
elektryczna z sieci państwowej. Wysypisko nie posiada linii telekomunikacyjnej a łączność realizowana jest za
pomocą radiotelefonu włączonego w system radiotelefonów PGK w Płońsku Sp. z o.o. Wysypisko posiada
dopuszczenie do eksploatacji na podstawie:
• decyzji nr WUG.otw.4410/240/79 Wojewody Ciechanowskiego, zezwalającej Przedsiębiorstwu Gospodarki
Komunalnej i Mieszkaniowej w Płońsku na urządzenie wysypiska śmieci,
• decyzji nr 130 Nr R/8380/156/82 z dnia 29 czerwca 1982 r. Wojewódzkiego Biura Planowania Przestrzennego
w Ciechanowie w sprawie zatwierdzenia planu realizacyjnego,
• pisma nr OS-8637.13/86 z dnia 1986.08.18 Wydziału Ochrony Środowiska, Gospodarki Wodnej i Geologii
Urzędu Wojewódzkiego w Ciechanowie uzgadniającego lokalizację wysypiska (m. in. w oparciu o opinię
hydrogeologiczną dotyczącej lokalizacji komunalnego wysypiska śmieci we wsi Dalanówek opracowanej z 1984
r. przez Przedsiębiorstwo Geologiczne w Warszawie).
Zarząd Gminy Płońsk Decyzją Nr RG-7224/1/94 z dnia 1994.03.09 stwierdził nabycie przez Przedsiębiorstwo
Gospodarki Komunalnej w Płońsku prawa uŜytkowania wieczystego gruntu o pow. 6,24 ha stanowiącego
własność Gminy Płońsk , na którym zorganizowane jest wysypisko odpadów.
Nieczystości stałe gromadzone są na wysypisku w kwaterach i składowanie warstwami układanymi poziomo.
Taki sposób składowania przewiduje „Instrukcja eksploatacji wysypiska odpadów”. W „Instrukcji ...” określono
równieŜ rodzaj odpadów, które mogą być składowane na terenie wysypiska. Warstwy o miąŜszości ok. 1m
przesypywane są dowoŜoną z poza terenu wysypiska ziemią oraz przefermentowanymi odwodnionymi osadami
pościekowymi z oczyszczalni ścieków w Płońsku. Od kilku lat następuje systematyczny wzrost wywoŜonych
nieczystości stałych z miasta Płońska.
W poniŜszej tabeli zestawiono ilość wywiezionych nieczystości stałych z terenu miasta Płońska od roku
1993 r. przy pomocy sprzętu PGK w Płońsku Sp. z o.o.
81
4.4.164 ZAOPATRZENIE W GAZ I INNE NOŚNIKI ENERGII
Na terenie Płońska stosowane są paliwa stałe i płynne. Paliwem stałym stosowanym w źródłach
ciepła na terenie Płońska jest węgiel i miał opałowy.165
Szerokie zastosowanie ma gaz płynny (LPG): w przemyśle, rolnictwie, chemii jak
i gospodarstwach domowych. MoŜliwe jest równieŜ jego zastosowanie do napędu pojazdów
samochodowych róŜnych typów, jak i innych maszyn i urządzeń napędzanych silnikami spalinowymi.
Gaz płynny transportowany jest i magazynowany w postaci ciekłej, ale jego
eksploatacja następuje w postaci gazowej.
Coraz częściej na terenie miasta stosuje się olej opałowy. Pod pojęciem olej opałowy kryją się
dwie grupy paliw pochodzących z przeróbki ropy naftowej:
•
olej opałowy lekki jest paliwem proekologicznym, przeznaczonym głównie do celów
grzewczych, do ogrzewania obiektów uŜytkowych i domów mieszkalnych,
•
oleje opałowe cięŜkie stosowane są jako paliwo w obiektach przemysłowych.
Miasto Płońsk zostało zgazyfikowane w 1974 r. Wybudowana w tym czasie stacja redukcyjnopomiarowa Io o przepustowości 1500 m3/h została zlokalizowana przy ulicy Wyszogrodzkiej.166
41,1
45
40
35,8
35
30
28,5
27
36
30,4
25
20
15
10
5
0
1993 1994 1995 1996 1997 1998
Wywóz nieczystości stałych w tys. m3
Wyraźny wzrost wywozu nieczystości stałych w roku 1998 w stosunku do 1997 wynika z wejścia w Ŝycie
wspomnianej Uchwały Nr XXX/26/97 Rady Miejskiej w Płońsku i kontroli przez StraŜ Miejską jej
przestrzegania.Ponadto na terenie wysypiska gromadzone są odpady dowoŜone przez zakłady pracy (głównie
HORTEX i DANONE) oraz osoby prywatne. Dowóz tych odpadów nie odbywa się przystosowanym sprzętem
lecz ogólnodostępnymi środkami transportowymi. Dowóz indywidualny wynosi ok. 400 m3/miesiąc.
Na terenie wysypiska moŜliwe jest wprowadzenie kompostowania odpadów. Odpady powinny być wcześniej
posegregowane tzn. oddzielone frakcje nie podlegające biologicznemu rozkładowi.
Zastosowanie metody odgazowania terenu wysypiska moŜe napotkać trudności ze względu na to, Ŝe:
• wysypisko posiada stosunkowo nieduŜą miąŜszość,
• nie była prowadzona segregacja gruzu, odpadów budowlanych itp.,
• które utrudniają wykonanie instalacji do odgazowywania,
jedynym moŜliwym sposobem zagospodarowania gazu jest wykorzystanie go do napędu wytwornic prądu,
natomiast w sąsiedztwie Wysypiska nie ma linii energetycznej, do której moŜna podłączyć wytwornice prądu.”
164
„3.4.”
165
usunięty, wersja tekstu przed zmianą: „pochodzący głównie z Nadwiślańskiej Spółki Węglowej lub Zakładu
Wzbogacania Węgla Dąbrowa Górnicza.
Gaz ziemny stosowany na terenie Płońska jest paliwem gazowym rozprowadzanym wspólna siecią przesyłową
PGNiG. NaleŜy on do grupy drugiej (GZ) obejmującej gazy ziemne pochodzenia naturalnego, których głównym
składnikiem jest metan.
Na terenie Płońska rozprowadzany jest gaz ziemny wysokometanowy – GZ-50 o zawartości metanu ok. 99%.”
166
„Pierwsze gazociągi przebiegały ulicami: Wyszogrodzką, Warszawską, Grunwaldzką, Klonową, Lipową.”
82
W 1994 r. została zmodernizowana stacja redukcyjno-pomiarowa Io (przepustowość stacji
podniesiono do 16 000 m3/h), w tym samym czasie rozpoczęty został remont sieci gazowej polegający
na wymianie istniejących gazociągów stalowych na wykonane w technologii PE. Obecnie ok. 60 %
sieci stanowią gazociągi stalowe, a 40 % gazociągi PE.167
Podstawowym źródłem gazu dla miasta jest stacja redukcyjno – pomiarowa I – go stopnia (SRP
I°) przy ul. Wyszogrodzkiej. Do stacji gaz ziemny doprowadzany jest gazociągami wysokiego ciśnienia
DN 500, przebiegającymi w południowej części miasta. Obecny pobór gazu w mieście kształtuje się na
poziomie 3 000 m3/h co oznacza, Ŝe stacja ta posiada znaczną rezerwę przesyłową pozwalającą na
zapewnienie stabilności dostawy gazu zarówno dla odbiorców juŜ podłączonych do sieci, jak i
odbiorców potencjalnych zarówno w kategorii indywidualnego poboru gazu, jak i dla potrzeb
przemysłowych czy produkcyjnych w kaŜdym punkcie miasta, gdzie jest to uzasadnione ekonomicznie.
Sieć dystrybucyjną gazu średniego ciśnienia stanowią gazociągi magistralne – 90/100/150/160
oraz sieć rozdzielcza – 50/65/80. Sieć jest w stanie technicznym dobrym, posiada rezerwy
przepustowości i stanowi podstawę do dalszej rozbudowy. Odbiorcami gazu w Płońsku są: zakłady
przemysłowe, zakłady produkcyjno – usługowe, szkoły, instytucje państwowe i gospodarstwa domowe.
Bezpośrednie zaopatrzenie w gaz w zabudowie mieszkaniowej jest realizowane za
pośrednictwem reduktorów i instalacji wewnętrznych niskiego ciśnienia, stanowiących własność
właścicieli bądź administratorów budynków.
Ponadto na terenie miasta są zlokalizowane znaczące stacje redukcyjno – pomiarowe II – go
stopnia (SRP II°), które pracują dla potrzeb poszczególnych zakładów produkcyjnych bądź instytucji
usługowych. LU (d. E. Wedel) 500 m3/h, FORD 300 m3/h, Hotel 200 m3/h, BRASS 300 m3/h, Elanders
300 m3/h, PRDiM 1200 m3/h.
Gaz w Płońsku wykorzystywany jest do celów grzewczych, bytowo – gospodarczych,
technologicznych.168
167
„Do końca 1998 r. zostały wymienione wszystkie główne gazociągi rozdzielcze średniego ciśnienia.”
168
„Płońsk zasilany jest gazociągami wysokopręŜnymi DN 500 przecinającymi miasto w orientacji równoleŜnikowej
w południowej jego części. Ciśnienie przesyłowe gazu w rurociągach wynosi 6,3 MPa. Redukcja ciśnienia gazu
zasilającego sieć rozdzielczą miasta (6,3/0,4 MPa) odbywa się w ww. stacji redukcyjno-pomiarowej Io przy ulicy
Wyszogrodzkiej. Przepustowość stacji w chwili obecnej wynosi 16 000 m3/h. Maksymalne zapotrzebowanie gazu
w Płońsku w okresie zimowym wynosi około 4000 m3/h , tak więc stacja posiada znaczną rezerwę mocy.” Płońsk
zaopatrywane jest w gaz ziemny wysokometanowy GZ-50.
Odbiorcy gazu w Płońsku zasilani są w gaz za pośrednictwem sieci średniopręŜnej (0,4 MPa). Stacje
redukcyjno-pomiarowe IIo stanowią generalnie własność odbiorców gazu. Schemat sieci średniopręŜnej (z
podanymi średnicami) pokazuje załączona mapa.
Pod względem technicznym układ rurociągów gazowych dystrybucyjnych średniopręŜnych jest w dobrym
stanie, gdyŜ są to gazociągi budowane i modernizowane w latach 90-tych. Około 70% sieci średniopręŜnej to
gazociągi wykonane z rur stalowych, pozostałe 30% to gazociągi zaprojektowane i wykonane w technologii PE.
Odbiorcami gazu średniopręŜnego są w Płońsku: zakłady przemysłowe, firmy i zakłady produkcyjno-usługowe,
szkoły, instytucje państwowe, gospodarstwa domowe. Te ostatnie gaz ziemny na cele przygotowania posiłków i
ciepłej wody pobierają za pośrednictwem stacji reduktorów i instalacji wewnętrznych niskopręŜnych,
stanowiących własność właścicieli lub administratorów budynków. Największym odbiorcą gazu w Płońsku jest
przemysł.
Dane dotyczące liczby odbiorców gazu w Płońsku wskazują na dość regularny wzrost ilości odbiorców
korzystających z gazu jako paliwa dla celów grzewczych. Na koniec 1999 r. w Płońsku do celów grzewczych
uŜywało gazu 1 205 odbiorców zuŜywających rocznie 3 540 m3/h.
Całoroczne zuŜycie gazu w 1999 r. wynosiło 7 236 340 m3.
83
4.5.169 ZAOPATRZENIE W CIEPŁO
Potrzeby cieplne Płońska pokrywane są z:
•
systemu ciepłowniczego, dla którego źródłem ciepła jest Elektrociepłownia170 zlokalizowana w
Płońsku na terenie dzielnicy przemysłowej. Zaopatrzenie odbiorców w ciepło realizowane jest
za pośrednictwem systemu sieci ciepłowniczych z czynnikiem wodnym i parowym,171
•
z lokalnych źródeł ciepła.172
•
z indywidualnych źródeł ciepła o mocy poniŜej 0,1 MW173
8000000
7236340
7306600
6985130
7000000
6000000
5000000
4000000
3186000
3064000
3540000
3000000
2000000
1000000
0
1997
1998
1999
Całkowite zuŜycie gazu m3/a
ZuŜycie gazu na potrzeby grzewcze m3a
Jak wynika z przedstawionego powyŜej wykresu pomimo, iŜ całkowite zuŜycie gazu w roku 1999 minimalnie
spadło w stosunku do lat poprzednich, to zuŜycie gazu dla potrzeb grzewczych wzrosło 15,53% w stosunku do
roku 1998r. Świadczy to o coraz większym zainteresowaniu gazem dla celów grzewczych.
5000
4500
4800
4588
4468
4000
3500
3000
2500
2000
1500
1000
1080
1153
1205
500
0
Całkowita ilość odbiorców
Ilość odbiorców gazu dla potrzeb grzewczych
Wykres 4-2 powyŜej wyraźnie pokazuje, Ŝe liczba odbiorców gazu dla potrzeb grzewczych i całkowita liczba
odbiorców gazu w Płońsku rośnie co roku. Na przestrzeni 1998 i 1999 wzrost ten wyniósł ok. 5%.
System gazowniczy miasta Płońsk jest zasilany tylko z jednej stacji redukcyjno-pomiarowej Io (przy ul.
Wyszogrodzkiej). Stacja ta posiada znaczną rezerwę przesyłową pozwalającą na zapewnienie stabilności dostawy
gazu zarówno dla odbiorców juŜ podłączonych do sieci, jak i odbiorców potencjalnych zarówno w kategorii
indywidualnego poboru gazu, jak i dla potrzeb przemysłowych czy produkcyjnych w kaŜdym punkcie miasta,
gdzie jest to uzasadnione ekonomicznie. ObciąŜenie stacji sięga 4000 m3/h, czyli jest to 25% moŜliwości
przesyłowej.”
169
„3.5.”
170
„Centralna Ciepłownia”
171
172
• 19 zinwentaryzowanych kotłowni przemysłowych i lokalnych o mocy 0,1 – 8 MW. Źródła te przewaŜnie
pokrywają potrzeby własne zakładu, a w przypadku kotłowni lokalnych budynków mieszkalnych, biurowych,”
173
• szeregu indywidualnych źródeł ciepła o mocy poniŜej 0,1 MW.”
84
174
Właścicielem i eksploatatorem systemu ciepłowniczego w Płońsku jest Przedsiębiorstwo
Energetyki Cieplnej w Płońsku Sp. Z o.o., której jedynym udziałowcem jest miasto. PEC w Płońsku
prowadzi działalność gospodarczą w zakresie produkcji i zaopatrzenia w ciepło, na podstawie koncesji
udzielonych przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.
Działalność określona w koncesjach obejmuje:
•
wytwarzanie ciepła, produkcja energii elektrycznej w Elektrociepłowni,175
•
przesyłanie i dystrybucja ciepła w postaci gorącej wody i pary technologicznej,176
•
eksploatacje węzłów cieplnych,
•
177
•
178
•
przyłączanie do sieci nowych odbiorców.
Centralna Ciepłownia
(Elektrociepłownia)179 w Płońsku zlokalizowana jest przy ul.
Przemysłowej nr 2 w centralnej części dzielnicy przemysłowej, która znajduje się w południowozachodniej części miasta. Ciepłownia zbudowana została w 1978 r., w załoŜeniach miała zaopatrywać
w ciepło i parę dzielnicę przemysłową. W latach następnych do systemu ciepłowniczego ciepłowni
podłączano osiedla mieszkaniowe, co w efekcie doprowadziło w końcu lat osiemdziesiątych
do wystąpienia deficytu ciepła dla miasta. W roku 1993 zainstalowano w Ciepłowni kocioł wodny
mocy 23 MW. Kocioł ten w 2004 roku został zmodernizowany i przebudowany na kocioł wodny o
174
Zmiana wprowadzona uchwałą Nr XXIV/191/2012 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 22.03.212 r. – tekst
zmieniony i przeniesiony do części „Lokalne źródła ciepła” (przypisy 149 i 150), wersja tekstu przed zmianą:
„Łącznie na terenie miasta zinwentaryzowano 20 źródeł ciepła o mocy powyŜej 0,1 MW.
W skład kotłowni lokalnych wliczane są kotłownie wytwarzające ciepło dla potrzeb własnych obiektów
przemysłowych, obiektów uŜyteczności publicznej oraz wielorodzinnych budynków mieszkalnych.
Paliwem wykorzystywanym w wymienionych kotłowniach jest gaz ziemny, paliwo stałe (węgiel, koks, miał
węglowy) i olej opałowy.
Działające na terenie Płońska kotłownie podzielić moŜna na dwie grupy:
kotłownie o mocy powyŜej 3 MW: Ciepłownia Centralna w Płońsku na miał węglowy; Kotłownia HORTEX
HOLDING S.A. na olej opałowy; Kotłownia FORD POLSKA S.A. na gaz; DANON Ciastka Sp. z o.o. na gaz i
olej opałowy,
pozostałe 16 kotłowni posiadają moc w przedziale 0,1 – 3 MW i znajdują się w: areszcie śledczym w Płońsku na
koks; szkole podstawowej nr 1 w Płońsku na gaz; Petrochem sp. z o.o. na gaz; SPOLEM PSS na gaz; ZGM-2 na
gaz; ZGM-4 na gaz; PGK w Płońsku na węgiel; PKO BP oddz. W Płońsku na gaz, Zespole Szkół Zawodowych nr
1 w Płońsku na gaz, SM w Płońsku na gaz, Zespole Szkół Specjalnych w Płońsku na węgiel, PBOiRJ
„InŜynieria” sp. z o.o. na olej opałowy, Elanders – Polska sp. z o.o. na gaz, Brass Polska sp. z o.o. na gaz, RDC
„Poświętne” na gaz, Gospodarstwie Rolnym „Poświętne” sp. z o.o. na węgiel.
Wśród wymienionych źródeł ciepła (nie uwzględniając źródła zasilającego system ciepłowniczy:
• 13 źródeł ciepła, dla których paliwem jest gaz ziemny,
• 4 kotłownie na paliwo stałe – miał węglowy, węgiel, koks, drewno,
• 2 kotłownie, gdzie wykorzystywany jest olej opałowy.
Procesem ciągłym w mieście jest likwidacja lokalnych kotłowni węglowych i podłączanie ich do centralnego
systemu ciepłowniczego lub prowadzenie modernizacji związanej z przejściem na paliwo ekologiczne, tj. gaz
ziemny lub olej opałowy. W chwili obecnej na terenie miasta pozostało jeszcze kilka obiektów opalanych
węglem, między innymi 3 ww. kotłownie.”
175
„wytwarzanie ciepła w jednej kotłowni (Ciepłownia Centralna)”
176
177
usunięty, wersja tekstu przed zmianą: „dodatkowe przerywanie i wznawianie dostaw ciepła”
178
Zmiana wprowadzona uchwałą Nr XXIV/191/2012 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 22.03.2012r. – tekst usunięty,
wersja tekstu przed zmianą: „sprawdzanie wiarygodności wskazań układów pomiarowych na zlecenie odbiorców”
179
85
mocy 15 MW i przystosowany do spalania węgla i biomasy. Ciepłownia została w latach 2006/2007
zmodernizowana na elektrociepłownię.180
W latach dziewięćdziesiątych zakłady przemysłowe zaprzestały odbioru ciepła w postaci pary
wodnej, przechodząc na rozwiązania indywidualne z wykorzystanie gazu ziemnego lub oleju
opałowego jako paliwa.
W chwili obecnej Elektrociepłownia181 dysponuje mocą zainstalowaną 36,8 MW182 i
wyposaŜona jest w trzy jednostki kotłowe (dwa kotły wodne i jeden parowy) oraz turbinę parową. W
elektrociepłowni zainstalowane są:
•
dwa kotły wodne o mocach: 11,6 MW i 15 MW
•
jeden kocioł parowy o mocy 10,2 MW
•
turbina upustowo – przeciwpręŜna o mocy 2,008 MW
Jako paliwo wykorzystuję się miał węglowy o zawartości siarki 0,6 % oraz biomasę w postaci
zrębków drewna
Obecne potrzeby energii cieplnej w mieście szacuje się na 25 MW a zatem źródło posiada
rezerwę ok. 11,8 MW. 183
Elektrociepłownia posiada urządzenia do odpylania (multicyklony) i odsiarczania spalin.184
Woda gorąca przesyłana jest z Elektrociepłowni do odbiorców w zabudowie mieszkaniowej
usługowej i przemysłowej przede wszystkim dla potrzeb ogrzewania i w mniejszym stopniu centralnej
wody uŜytkowej.
Parociągi wybudowane są: w ulicy Mazowieckiej do zakładu LU (d. E.Wedel) oraz do zakładu
PBO i RI Sp. z o.o. Zakłady korzystają równieŜ z wody gorącej przesyłanej ciepłociągami z
Elektrociepłowni.185
Wielkość produkcji i sprzedaŜy ciepła w Ciepłowni Centralnej na przestrzeni ostatnich lat.
waha się w niewielkim zakresie zmiany.186
Sieć cieplna187
W skład miejskiego systemu ciepłowniczego miasta Płońska wchodzą sieci cieplne wodne
wysoko i niskoparametrowe dwuprzewodowe o łącznej długości ok. 20 000188 m oraz sieci parowe
(głównie w dzielnicy przemysłowej). W skład sieci ciepłowniczych wchodzą:
•
180
sieć wysokoparametrowa obejmuje sieć magistralną, rozdzielczą i przyłącza z wodą gorącą o
temp. 135/70oC – wykonana w preizolacji,189
„kotłownia”
182
„70,6 MW”
183
„W chwili obecnej kotłownia dysponuje mocą zainstalowaną 70,6 MW i wyposaŜona jest w pięć jednostek
kotłowych.”
184
Kotłownia posiada urządzenia do odpylania i odsiarczania spalin:
• odpylanie: Multicyklony MOS-28 Cyklony CS-710, sprawność: 95%
• odsiarczanie: Odsiarczanie metodą suchą, sprawność: 35%.”
185
186
„charakteryzowała się tendencją spadkową”
187
„135/75”
188
„11 000”
181
86
•
zewnętrzna instalacja odbiorcza z wodą o temp. 90/70oC - kanałowa,190
•
oraz sieć parowa technologiczną.191
Obecnie system ciepłowniczy pracuje jako układ oparty o magistralę przesyłową 2c
DN 400/350/250192 przecinającą miasto w orientacji południkowej. Magistrala ta posiada szereg
odgałęzień, do których przyłączone są poszczególne węzły cieplne grupowe i indywidualne.193
Stan techniczny sieci ciepłowniczych jest bardzo194 dobry. Sieć ciepłownicza wysokoparametrowa magistralna prowadzona jest w układzie podziemnym w preizolacji.195
W roku 2004 rozbudowana została sieć wysokoparametrowa 2c DN100 w kierunku osiedla
TBS przy ulicy Zielonej.196
Lokalne źródła ciepła197
Lokalne źródła ciepła stanowią kotłownie wybudowane dla potrzeb zakładów przemysłowych,
budynków mieszkalnych i obiektów uŜyteczności publicznej oraz piece indywidualne wbudowane u
poszczególnych odbiorców - opalane węglem lub koksem.
Łącznie na terenie miasta zinwentaryzowano 18 źródeł ciepła.
W skład kotłowni lokalnych wliczane są kotłownie wytwarzające ciepło dla potrzeb własnych
obiektów przemysłowych, obiektów uŜyteczności publicznej oraz wielorodzinnych budynków
mieszkalnych.
Paliwem wykorzystywanym w nowych kotłowniach jest gaz ziemny, paliwo stałe (węgiel,
koks, miał węglowy) i olej opałowy.
Działające na terenie Płońska kotłownie podzielić moŜna na dwie grupy:
•
Kotłownie o mocy powyŜej 3 MW:
- Elektrociepłownia – miał węglowy,
- A.M.P. LOGISTYKA – olej opałowy – kotłownia nieczynna,
- FORD POLSKA S.A. – gaz – kotłownia nieczynna,
- LU (d. E. Wedel) – kotłownia parowa, gazowo – olejowa.
•
189
Kotłownie o mocy poniŜej 3 MW:
„sieć niskoparametrową z wodą o temp. 90/70 oC”
191
„o parametrach t=165oC; p=0,6 .”
192
„DN 400”
193
„stacje wymienników ciepła.”
194
195
„nadziemnym i podziemnym w większości w systemie kanałowym (ok. 8 000 mb). Nowo budowane lub
modernizowane odcinki sieci (po roku 1991) prowadzi się w miarę moŜliwości w systemie rur preizolowanych.
Łączna długość sieci preizolowanych wynosi ok. 3 000 mb.”
196
„Odbiory ciepła wysokoparametrowego realizowane są za pośrednictwem 89 węzłów cieplnych obejmujących
grupowe i indywidualne stacje wymienników ciepła. Sto procent ogólnej liczbie węzłów stanowią węzły z
wymiennikami rurowymi.
Wszystkie węzły posiadają urządzenia pomiarowe umoŜliwiające rozliczanie odbiorców wg rzeczywistego
zuŜycia energii22 węzły, tj. około 25% wyposaŜonych jest w regulatory pogodowe, pozostałe na mocy koncesji
wyposaŜone mają być w regulatory w 2000 roku.”
197
190
87
- Areszt Śledczy – koks,
- Szkoła Podstawowa Nr 1 – gaz (docelowo msc),
- Petrochem Sp. z o.o. – gaz,
- Społem PSS – gaz,
- ZGM-2 – gaz (poniŜej 0,1 MW),
- ZGM-4 – gaz (poniŜej 0,1 MW),
- PGK – węgiel (największe źródło węglowe),
- PKO BP – gaz,
- Zespół Szkół Zawodowych Nr 1 – gaz,
- SM – jeden blok wielorodzinny – gaz,
- Elanders Polska – gaz,
- Brass Polska – gaz
- RDC (Ośrodek Doradztwa Rolniczego „Poświętne”) – gaz,
- Gospodarstwo Rolne „Poświętne” sp. z o.o. – węgiel.
Wśród wymienionych czynnych źródeł ciepła (nie uwzględniając źródła zasilającego
scentralizowany system ciepłowniczy) 12 źródeł ciepła, dla których paliwem jest gaz ziemny, 3
kotłownie na paliwa stałe – węgiel, 1 kotłownia gdzie wykorzystywany jest olej opałowy.
Procesem ciągłym jest likwidacja lokalnych źródeł ciepła węglowych i podłączanie ich do
Centralnego Systemu Ciepłowniczego lub prowadzenie modernizacji związanej z przejściem na paliwo
ekologiczne tj. gaz ziemny, olej opałowy, biomasa i inne.198
4.6.199 ZAOPATRZENIE W ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ
Miasto Płońsk zasilane jest przez dwie linie jednotorowe 110 KV. Są to linie Płońsk-Plebanka
oraz Płońsk-Pomiechówek powiązane z niezaleŜnymi źródłami. Linie wyposaŜone są w przewody
robocze AFL-6 240 mm2 oraz przewód odgromowy AFL-1,7 70 mm2. Stan techniczny linii naleŜy
określić jako dobry.
W południowej części miasta przy ul. Warszawskiej znajduje się GPZ 110/15 kV - Płońsk.200
Z GPZ-u wyprowadzonych jest 12 linii napowietrznych 15 kV zasilających wyłącznie teren miasta
Płońsk. GPZ wyposaŜony jest w rozdzielnię 110 kV (napowietrzną).
W 2009 r. został oddany do eksploatacji drugi GPZ 110/15 kV Płońsk II przy ul. Bydgoskiej.
GPZ powiązany jest z linią napowietrzną 110 kV relacji Płońsk – Plebanka.
W obydwu GPZ-tach zainstalowane są po dwie jednostki transformatorowe o mocy 25 MVA
kaŜda.201
Sieci SN w mieście Płońsk pracują na napięciu 15 kV, są to głównie linie kablowe o przekroju
120 mm2, rzadziej spotyka się linie o przekroju 70 mm2 i 240 mm2, w większości przypadków linie te
są ułoŜone w układzie pierścieniowym. Stan techniczny istniejących linii SN moŜna uznać za dobry.
Odpowiadają one wymaganym parametrom co do warunków zwarciowych i obciąŜeń.
198
zmieniony i przeniesiony z drugiego akapitu punktu 4.5. ZAOPATRZENIE W CIEPŁO (przypis 126)
199
„3.6.”
200
201
88
Na terenie miasta Płońsk występują stacje transformatorowe 15/04 kV wnętrzowe oraz
słupowe. Stacje wnętrzowe lokalizowane są w centralnej części miasta. Na obrzeŜach miasta
wybudowane są stacje słupowe. Stacje transformatorowe w mieście reprezentują dobry stan techniczny
(pod względem elektrycznym i budowlanym).
Stacje transformatorowe 15/04 kV w Płońsku zasilane są z:
•
GPZ-u Płońsk 110/15 kV przy ul. Warszawskiej
•
GPZ-u Płońsk II 110/15 kV przy ul. Bydgoskiej. Stacja została oddana do eksploatacji 2009 r.
Nowo wybudowany GPZ Płońsk II przejął znaczną część obciąŜenia istniejącej stacji przy ul.
Warszawskiej i stworzył w ten sposób rezerwę dla wzrostu zapotrzebowania mocy elektrycznej w
mieście.
Sieć zasilającą tworzą linie napowietrzne bądź kablowe 15 kV.202
Układ pracy sieci 15 kV zapewnia dostawę energii elektrycznej dla odbiorców w mieście o
właściwych parametrach technicznych. Stacje 15/0,4 kV zasilane są co najmniej dwoma liniami
kablowymi SN, a linie kablowe są budowane w układzie pierścieniowym. Przyjąć zatem naleŜy, Ŝe
energia elektryczna dla odbiorców miasta Płońsk dostarczana jest z duŜą pewnością zasilania.
203
202
„ Stacje transformatorowe SN/NN w Płońsku zasilane są z GPZ-u przy ul. Warszawskiej liniami kablowymi oraz
napowietrznymi. Na terenie miasta zlokalizowanych jest 89 stacji transformatorowych 15/0,4 kV.
Na terenie miasta Płońsk występują stacje transformatorowe murowane oraz słupowe. Stacje murowane typ
WSTt, MSTt, STR są usytuowane w środkowym pasie Północ-południe. Na obrzeŜach miasta oraz w rejonie
Dworzec PKP – Hala Sportowa, Osiedle Sadyba, Osiedle Szerominek znajdują się stacje typu STS. Stacje
transformatorowe w mieście reprezentują dobry stan techniczny (pod względem elektrycznym i budowlanym).
Stopień wykorzystania stacji transformatorowych SN/NN w Płońsku kształtuje się na poziomie 35%.
Układ sieci WN i GPZ zapewnia niewielką rezerwę dla wzrostu zapotrzebowania mocy. Podłączenie odbiorcy o
mocy szczytowej do 1 MW do istniejącej linii SN nie stanowi problemu, podłączenie odbiorcy o mocy
szczytowej wyŜszej niŜ 1 MW jest uwarunkowane miejscem lokalizacji odbioru oraz ograniczone brakiem
moŜliwości wyprowadzenia niezaleŜnych zasilaczy rozdzielni SN na terenie GPZ Płońsk. Problemy te ma
rozwiązać projektowany GPZ (rejon ul. Bydgoskiej), ma on zasilać dzielnicę przemysłową, przez co przejąć
znaczną część obciąŜenia istniejącej stacji 110 kV/0,4 kV.”
203
usunięty, wersja tekstu przed zmianą: „Największymi odbiorcami energii elektrycznej w mieście Płońsk są zakłady
przemysłowe, wśród których najwięcej energii zuŜywa Młyn w Płońsku S.A. rocznie ok. 6 600 Mwh.
Lp.
Nazwa odbiorcy
Roczne zuŜycie energii (MWh)
1.
Hortex Holding S.A.
4 500
2.
Młyn w Płońsku S.A.
6 600
3.
Danone Ciastka Sp. z o.o.
6 500
4.
Ford Poland S.A.
3 000
5.
PEC Sp. z o.o.
2 650
6.
Elanders Polska Sp. z o.o.
1 000
Wielkość zuŜycia energii elektrycznej w mieście na przestrzeni lat 1997-1999 wzrosła o ok. 4%. Zgodnie z
prognozami Rejonu Energetycznego Płońsk tendencja ta powinna się utrzymać. Ilość odbiorców (przemysłowych,
komunalnych) oraz roczne zuŜycie energii elektrycznej w Płońsku w latach 1997-1999.
Odbiorców
Odbiorców
Całkowita
liczna
odbiorców
Odbiorców
1997
9 716
45
9 761
54 440
1998
9 700
47
9 747
53 730
1999
9 684
46
9 730
56 150
Rok
Ilość odbiorców
komunalnych
Ilość odbiorców
przemysłowych
Całkowite
zuŜycie energii
(MWh)
89
4.7.204 TELEKOMUNIKACJA
Obsługa telekomunikacyjna w mieście realizowana jest przez jedynego operatora–
Telekomunikację Polską SA.
TP SA posiada szeroką ofertę usług telekomunikacyjnych, w ramach których mieszkańcy mogą
korzystać z róŜnych form dostępu do sieci internetowej (np. Neostrady).
W zakresie telekomunikacji nie ma barier warunkujących rozwój urbanistyczny miasta.
W zakresie telefonii bezprzewodowej zakłada się pełny dostęp do sieci. Obecnie działa na
terenie miasta stacja bazowa telefonii komórkowej zlokalizowana przy budynku poczty. W ramach
telefonii bezprzewodowej mieszkańcy Płońska mogą korzystać z usług wszystkich operatorów sieci
komórkowych działających w Polsce.205
5.206 KOMUNIKACJA
5.1.207 KOMUNIKACJA DROGOWA
Układ zewnętrzny
Miasto Płońsk znajduje się wewnątrz układu dróg krajowych:
•
Nr 7 Warszawa-Gdańsk z perspektywą przebudowy na drogę ekspresową,
•
Nr 10 Warszawa-Bydgoszcz z perspektywą zmiany korytarza dla drogi ekspresowej,
•
Nr 50208 z perspektywą zmiany przebiegu w obszarze miasta,
•
Nr 50209 Płońsk – Ciechanów – Przasnysz.
Stan ten sprawia, Ŝe układ wewnętrzny ulic miasta jest wolny od ruchu tranzytowego.
Trwające prace nad zmianą przebiegu dróg krajowych rzutują na plan układu wewnętrznego
oraz na sposób jego realizacji. Dotyczy to w szczególności:
•
węzłów i przejazdów przy drodze nr 7,
•
rozstrzygnięcia powiązania ul. Grunwaldzkiej z drogą nr 7,
•
rozstrzygnięć dotyczących przebiegu drogi nr 50210,
Prognoza
2000-2003
204
9 750
46
9 796
57 000
„3.7.”
205
„Na terenie Płońska funkcjonuje nowoczesna centrala telefoniczna dająca moŜliwość pełnego zaspokojenia
potrzeb miasta na łącza telefoniczne. Działalność inwestycyjna w zakresie telekomunikacji ogranicza się przede
wszystkim do realizacji nowych połączeń oraz przebudowy linii telefonicznych napowietrznych na kablowe.
Uzupełnieniem telefonizacji przewodowej jest telefonia bezprzewodowa, na potrzeby której zrealizowano na
terenie miasta stację bazową.”
206
„4.”
207
„4.1.”
208
„569”
209
„617”
90
•
rozstrzygnięć dotyczących przebiegu drogi ekspresowej nr 10 i określenia funkcji
przebiegu (ul. Bydgoska) wraz ze skrzyŜowaniami.
aktualnego
Przebudowa dróg krajowych nr 7, 10 i 50 naleŜy do najwaŜniejszych zadań słuŜących realizacji
ponadlokalnych celów publicznych dotyczących miasta Płońsk.211
Układ wewnętrzny
Układ wewnętrzny nie jest przeciąŜony ruchem, jakkolwiek szybkie zmiany w ostatnich
latach, a zwłaszcza wzrost natęŜeń ruchu, rozwój sieci handlowej usługowej detalicznej i hurtowej oraz
usługowej powoduje lokalne kumulacje utrudnień. Dotyczy to w szczególności strefy centrum.
Podział dróg na terenie miasta jest następujący:
•
drogi krajowe, w ciągu których leŜą ulica Bydgoska, obwodnica Bydgoska, obwodnica
Gdańska, ul. Sienkiewicza podlegające Generalnej Dyrekcji Dróg Publicznych w Warszawie,
która odpowiada za ich stan techniczny i utrzymanie,
•
drogi wojewódzkie, w ciągu których leŜą ulice Wyszogrodzka i Targowa, podlegające
bezpośrednio Marszałkowi i finansowane z jego źródeł,
•
drogi powiatowe, do których naleŜą ulice Grunwaldzka, Sienkiewicza, Ks. Jaworowskiego,
Kopernika, Płocka, ZWM, Kolejowa, Warszawska, MłodzieŜowa i Kwiatowa.212
•
pozostałe drogi i ulice pozostają w gestii miasta. Stan techniczny tych dróg jest róŜny –
od nawierzchni gruntowych po bitumiczne.
5.2.213 KOMUNIKACJA KOLEJOWA
Uzupełnieniem systemu komunikacyjnego w Płońsku jest przebiegająca w zachodniej części
miasta w kierunku południowym linia kolejowa jednotorowa niezelektryfikowana relacji Sierpc –
Płońsk - Nasielsk. Na terenie miasta istnieje stacja osobowa i towarowa, od której odprowadzane są
bocznice do dzielnicy przemysłowej.
Linia kolejowa w ostatnim dziesięcioleciu utraciła swe znaczenie. Przewóz masy towarowej
odbywa się obecnie głównie przy pomocy transportu samochodowego. NaleŜy podjąć odpowiednie
działania, aby zmienić tę tendencję. Tereny dawnej stacji są niewykorzystane i stanowią obszar
dysfunkcyjny. Uzasadnionym wydaje się zaliczenie tego obszaru do strefy wymagającej
rewitalizacji.214
VII.
OBSZARY PROBLEMOWE215
Terenami, które naleŜy uznać za obszary problemowe na terenie Płońsk są:
210
„569” „569”
211
212
213
„4.2.”
214
215
91
•
„Strefa zainteresowania konserwatorskiego”, obejmująca swym zasięgiem ścisłe
centrum miasta Płońsk (z wyłączeniem obszaru określonego, jako „strefa ścisłej
ochrony konserwatorskiej” wpisanego do rejestru zabytków). W granicach tej strefy
ochrona konserwatorska dotyczy obiektów objętych gminną ewidencją zabytków,
przy czym ochronie naleŜy poddać równieŜ układ urbanistyczny obszaru, który tworzą
m.in. układ ulic, linie zabudowy, wysokość oraz formy architektoniczne zabudowy.
Ze względu na wartość zabytkową obszaru niezbędne jest opracowanie miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego, który określi szczegółowe wymagania związane z
ochroną elementów odznaczających się szczególnymi walorami architektonicznymi i
historycznym oraz zasady, którym powinna być podporządkowana nowa zabudowa.
Opracowanie planu miejscowego nie wyklucza moŜliwości podjęcia działań zmierzających
do poszerzenia obszaru „strefy ścisłej ochrony konserwatorskiej” wpisanego do rejestru
zabytków o obszar wskazany w Studium, jako „strefa zainteresowania
konserwatorskiego”.
•
Tereny budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego, zlokalizowane w strefie IV, w
sąsiedztwie GPZ. Zmiana Studium zwiększa zasięg terenów przeznaczonych pod
zabudowę jednorodzinną w kierunku południowym (do granic tzw. strefy
bezpieczeństwa linii 110 kV), przy czym zabudowa tej części miasta jest obecnie
limitowana przez strefy ochronne istniejących linii 15 kV. Obszar ten wymaga
opracowania Planu Miejscowego Zagospodarowania Przestrzennego, który określi
wymogi w zakresie uporządkowania infrastruktury technicznej (linii 15 kV) dla
stworzenia moŜliwości wykorzystania tego obszaru na cele zabudowy jednorodzinnej
(tj. zgodnie z jego przeznaczeniem).
•
Tereny wzdłuŜ północnego odcinka drogi nr 7, zlokalizowane w strefie III. Mają one
szczególne znaczenie ze względu na ich połoŜenie przy jednym z głównych „wlotów”
do miasta. Jako wizytówka miasta powinny zyskać charakter reprezentacyjny.
Zabudowa w tej części miasta powinna pełnić przede wszystkim funkcję usługową
(niekoniecznie związaną z obsługą samej trasy nr 7). Obszar ten wymaga opracowania
Planu Miejscowego Zagospodarowania Przestrzennego.
•
Obszary związane z przebiegiem tzw. obwodnicy zachodniej miasta. Przebieg ustalony
przez Studium zatwierdzone Uchwałą nr XLVII/32/2002 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia
18 września 2002 roku koliduje z zagospodarowaniem terenów gminy Płońsk.
Zmiana studium uwzględnia przebieg części zachodniej odcinka ww. obwodnicy proponowany
w „Koncepcji przebiegu projektowanej obwodnicy zachodniej im. Jana Pawła II w
Płońsku” z dnia 30.11.2011 r., wykonanej przez firmę DROG-POL II s.c. z Płońska. Na
odcinku zlokalizowanym w strefie III natomiast przewiduje się przesunięcie trasy w
kierunku północnym i dostosowanie jej przebiegu do wymagań Miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego „WIEJSKA-GRANICZNA” oraz połączenie jej z ul
MłodzieŜową na odcinku znajdującym się w granicach administracyjnych miasta, przed torami
kolejowymi.
Spokojne tempo rozwoju powoduje, iŜ strefa zurbanizowana miasta stanowi dość zwarty
obszar zainwestowania. Proces rozpraszania zabudowy jest zjawiskiem stosunkowo nowym, do tej
pory miał on charakter raczej marginalny. Nie oznacza to jednak iŜ miastu nie grozi dezintegracja, w
miarę uporządkowanej, struktury przestrzennej. Analizy wykonane na potrzeby zmiany studium
pozwalają zauwaŜyć pojawiającą się tendencję do przypadkowej parcelacji oraz chaotycznego
zabudowywania terenów otwartych, połoŜonych peryferyjnie i nie wyposaŜonych w infrastrukturę
techniczną. Dotychczas zwarta tkanka miejska staje się obszarem zainwestowania o coraz bardziej
„porowatej” strukturze. Dlatego teŜ jednym z najwaŜniejszych zadań dla miasta powinno być
prowadzenie racjonalnej gospodarki przestrzennej, zapobiegającej dalszemu rozpraszaniu zabudowy,
92
zmierzającej do uruchamiania kolejnych terenów pod inwestycję dopiero po zagospodarowaniu i
pełnym wykorzystaniu „porowatych” struktur pojawiających się na obszarach miejskich połoŜonych
peryferyjnie. Szczególnie przestrzegany powinien być takŜe wymóg związany z zabudowywaniem
nowych terenów dopiero po ich uzbrojeniu w infrastrukturę drogową, sieci kanalizacji sanitarnej i
deszczowej oraz pozostałe media.216
VIII. WYMAGANIA DOTYCZĄCE OCHRONY
PRZECIWPOWODZIOWEJ 217
Stosownie do treści art. 79 ust. 2 Ustawy o Prawie Wodnym (Dz.U.05.239.2019 j.t.)
właściwy terenowo dla miasta Płońska dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w
Warszawie sporządził w 2006 r. (dla obszarów nieobwałowanych naraŜonych na
niebezpieczeństwo powodzi), Studium ochrony przeciwpowodziowej, ustalające granice
zasięgu wód powodziowych o określonym prawdopodobieństwie występowania. W ww.
opracowaniu określono zasięgi obszarów bezpośredniego zagroŜenia powodziowego dla
Płonki w granicach miasta.
Na obszarach tych obowiązują zakazy określone w artykule 82 ust. 2 Prawa Wodnego zabrania się wykonywania robót oraz czynności, które mogą utrudnić ochronę przed powodzią, a w
szczególności:
• wykonywania urządzeń wodnych oraz wznoszenia innych obiektów budowlanych;
• sadzenia drzew lub krzewów, z wyjątkiem plantacji wiklinowych na potrzeby regulacji
wód oraz roślinności stanowiącej element zabudowy biologicznej dolin rzecznych lub
słuŜącej do wzmacniania brzegów, obwałowań lub odsypisk;
• zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych robót, z
wyjątkiem robót związanych z regulacją lub utrzymywaniem wód oraz brzegu morskiego, a
takŜe utrzymywaniem lub odbudową, rozbudową lub przebudową wałów
przeciwpowodziowych wraz z ich infrastrukturą.
Wymagania nie obejmują istniejącej zabudowy, która zlokalizowana została na terenach
określonych przez Studium, jako tereny zalewowe. Budynki na tych terenach powinny być wznoszone
bez podpiwniczenia, na wyniesionym fundamencie - min. 30 cm powyŜej rzędnej terenu wyznaczającej
poziom wody powodziowej w jej maksymalnym zasięgu określonym granicą obszaru zalewowego w
Studium.218
IX.219 MATERIAŁY WYJŚCIOWE WYKORZYSTANE PRZY
OPRACOWANIU STUDIUM
1. Projekt załoŜeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwo gazowe m. Płońska –
opracował ENERGOPROJEKT Sp. Z o.o. ENERGIA I EKOLOGIA - Katowice, lipiec 2000 r.
216
218
219
„VII”
217
93
2. Miejscowy Plan Ogólny Zagospodarowania Przestrzennego m. Płońska opracowany przez Biuro
Projektów Rozwoju Warszawy zatwierdzony Uchwałą Rady Narodowej Miasta i Gminy w
Płońsku nr XI/47/86 z 24.03.1986 r., którego aktualizację uchwalono 19 listopada 1997 r. Uchwałą
Rady Miejskiej w Płońsku nr XXXVI/65/97.
3. Ekspertyza fizjograficzna.
4. Informacje i opracowania statystyczne US w Ciechanowie wydane do r. 1989.
5. Powszechny Spis Rolny 1996 r.
6. Prognoza gospodarstw domowych 1996-2000 Lech Bolesławski. GUS. Departament Badań
Demograficznych – Warszawa 1997 r.
7. Stan zagospodarowania przestrzennego woj. ciechanowskiego – Wojewódzkie Biuro Planowania
Przestrzennego w Ciechanowie 1998 r.
8. Ocena moŜliwości wykorzystania energii geotermalnej w woj. ciechanowskim. Jan Sokołowski –
Kraków 1997 r.
9. Studium obszarów i obiektów chronionych – Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego w
Ciechanowie 1998 r.
10. Studium historyczno-urbanistyczne wykonane dla m. Płońska na zlecenie Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków w Ciechanowie. Warszawa 1981 r.
11. Stulecie Banku Spółdzielczego w Płońsku - Edward Lewandowski.
12. Dzieje miasta Płońska – opracowanie zbiorowe – Mazowiecki Ośrodek Badań Naukowych
Mazowieckiego Towarzystwa Kultury, Zakład Naukowy w Ciechanowie.
13. Płońsk 2000 – program rozwoju społeczno-gospodarczego.
14. Sprawozdanie z działalności samorządu płońskiego za okres II Kadencji Rady Miejskiej w
Płońsku w latach 1994-1998, sporządzone przez Zarząd Miejski.
15. Bilans wodno-gospodarczy zlewni rzeki Wkry wraz z warunkami korzystania z wód - Fundacja
Ekologiczna "Czysta Wkra" , Warszawa grudzień 1993 r.
16. Ochrona Środowiska w Województwie Ciechanowskim - Wydział Ochrony Środowiska UW w
Ciechanowie, Ciechanów 1993r.
17. Raport o stanie środowiska w woj. ciechanowskim w 1995 i 1996 r - Wojewódzki Inspektorat
Ochrony Środowiska w Ciechanowie, Ciechanów 1996 r.
18. Inwentaryzacja w układzie administracyjnym złóŜ surowców mineralnych z uwzględnieniem
elementów ochrony środowiska dla woj. ciechanowskiego, gmina Płońsk - PAN Kraków luty
1996 r.
19. Rolnicze zanieczyszczenia obszarowe w wodach powierzchniowych - Państwowa Inspekcja
Ochrony Środowiska - Biblioteka Monitoringu Środowiska Warszawa, 1992 r.
20. Zanieczyszczenia obszarowe pochodzące z rolnictwa i moŜliwości ich ograniczenia - pod redakcją
Waldemara Michny Biuro Programu UNEP/WHO Ministerstwo OŚ,ZNiL Warszawa, 1995 r.
21. Warunki przyrodnicze produkcji rolnej woj. ciechanowskie - IUNG Puławy 1990 r.
22. ZagroŜenia środowiska przyrodniczego w Polsce a rolnictwo i gospodarka Ŝywnościowa - M.
Falencka-Jabłońska - Warszawa 1991.
23. Dokumentacja hydrogeologiczna zasobów wód podziemnych z utworów czwartorzędowych na
posesji p. K. Stankowskiego - 1995 r. Ciechanów.
24. Dokumentacja hydrogeologiczna w kat. „B” dla Powiatowego Zarządu Dróg Lokalnych - MPWiK
Otwock 1973 r.
25. Operat wodnoprawny na odprowadzanie ścieków technologicznych z Oddziału Wod. i Kanalizacji
PGK w Płońsku - Ciechanów, 1994 r.
94
26. Dokumentacja hydrogeologiczna ujęcia wody podziemnej dla Rejonu Dróg Publicznych Przedsiębiorstwo Hydrogeologiczne w Warszawie, 1970 r.
27. Dokumentacja hydrogeologiczna ujęcia dla Rolniczego Rejonowego Zakładu Doświadczalnego
Poświętne - Zachodni-Warszawskie Przedsiębiorstwo Elektryfikacji i Zaopatrzenia Rolnictwa i
Wsi w Wodę ELWOD , Warszawa, 1971 r.
28. Dokumentacja hydrogeologiczna ujęcia wody dla Przedsiębiorstwa Budowlanego „InŜynieria” Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Rolnictwa w Wodę - Radzymin 1969 r.
29. Dokumentacja hydrogeologiczna ujęcia wody Agronomówka - GEOWIERT Spółdzielnia Pracy Warszawa, 1968 r.
30. Ocena oddziaływania na środowisko oczyszczalni w Płońsku - Warszawa 1997 r.
31. Operat wodnoprawny na pobór wody podziemnej w Gospodarstwie Rolnym Poświętne w Płońsku
oraz projekt stref ochronnych wokół ujęcia - Ciechanów, 1998 r.
32. Operat wodnoprawny na pobór wody w Przedsiębiorstwie Produkcyjno - Usługowym
K. Stankowski - Ciechanów, 1996 r.
33. Operat wodnoprawny na odprowadzenie wód opadowych z terenu stacji paliw BP w Płońsku wrzesień 1998 r.
34. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego z 2004 r,
35. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Miasta Płońska na lata 2005 – 2013, wykonany przez firmę Bajor
consulting w Łodzi w 2005 r.
36. Miejski Program Rewitalizacji Płońska na lata 2009 – 2015, przyjęty Uchwałą Nr LXI/363/09
Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 26.11.2009 r.
37. Strategia Rozwoju Gminy Miasta Płońska na lata 2005 – 2015, przyjęta Uchwałą nr
XXXVII/34/2005 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 20 kwietnia 2005 r.
38. Program Ochrony Środowiska Miasta Płońska na lata 2009 – 2012 z perspektywą na lata 20132016, przyjęty Uchwałą Nr XIX/395 Rady Miejskiej w Płońsku z dnia 25.03.2010 roku
39. Aktualizacja Planu Gospodarowania Odpadami (PGO) dla miasta Płońska na lata 2009 – 2012 z
perspektywa na lata 2013 – 2020, wykonany przez firmę HYDROS – J. Sawicki we wrześniu 2009
roku.
40. www.stat.gov.pl
41. www. geoportal.gov.pl
42. Gminna Ewidencja Zabytków miasta Płońsk z 2007r., opracowana przez Ryszarda
Małowieckiego.
43. Dane z zakresu budŜetu i obsługi ludności udostępnione przez Urząd Miasta Płońsk oraz Starostwo
Powiatowe w Płońsku.
44. Dane z zakresu gospodarki odpadami udostępnione przez Przedsiębiorstwo Gospodarki
Komunalnej w Płońsku Sp. z o.o.
45. „Koncepcja przebiegu projektowanej obwodnicy zachodniej im. Jana Pawła II w Płońsku” z dnia
30.11.2011 r., wykonana przez firmę DROG-POL II s.c. z Płońska.
46. „Projekt obwodnicy w Płońsku od ul. Targowej do ul. Klonowej z przebudową ul. Klonowej” z
dnia 12.2008 r., wykonany przez firmę DROG-POL II s.c. z Płońska.
47. „Projekt budowy obwodnicy wewnętrznej centrum miasta Płońska” z dnia 15.06.2009r.,
wykonany przez firmę DROG-POL II s.c. z Płońska.
48. „Projekt budowlany wykonawczy – Przebudowa ulic: Płocka, Kolejowa, ZWM w Płońsku” z dnia
12.2008 r. wykonana przez Biuro Projektowe Jerzy śelach z Płońska.
49. Opracowanie ekofizjograficzne do zmiany studium wykonane w grudniu 2010 r.
95
50. Studium dla potrzeb ochrony przeciwpowodziowej – Etap I (uzupełnienie do studium dla
obszarów nieobwałowanych naraŜonych na niebezpieczeństwo powodzi). Województwo
Mazowieckie. Powiat Płoński. Płońsk. Rz. Płonka 2006 r., wykonane na zlecenie RZGW
w Warszawie.220
220

Płońsk Studium - Miasto Płońsk

Transkrypt

Podobne dokumenty

Witamy na stronie SP3 w Płońsku

18-latka zginęła w wypadku w Kołozębiu

Co, gdzie, kiedy?