Pobierz

ROSYJSKI RYNEK KONSERWACJI I OCHRONY ZABYTKÓW
Na terenie Federacji Rosyjskiej znajduje się 15 obiektów z listy światowego dziedzictwa
UNESCO, ponad 130 000 zabytków architektonicznych
i kulturalnych, w tym około 18 000 znaczenia federalnego oraz 2 578 państwowych muzeów
z 82 milionami eksponatów i 80 milionami odwiedzających.
Rosyjskie Ministerstwo Kultury zwiększyło swój budżet na restaurację i ochronę zabytków
o niemal 30%, w latach 2013-2015 wynosi on 400 mln euro. Środki na ten cel przewidziane są
także w budżetach miejskich i regionalnych.
Moskwa powiększyła swój budżet w roku 2013 o 50% i realizuje odbudowę 12 cerkwi, 200
budynków (w 2012 roku – 130) i 500 fasad (przy 300 w roku poprzednim). W znaczny sposób
zwiększyło się także wsparcie prywatnych inwestorów, ich udział w restaurowaniu
moskiewskich zabytków wynosił ponad 20%. Przykładami zakończonych niedawno projektów
jest Teatr Bolszoj i Łuk Triumfalny. W samej Moskwie chronione są cztery tysiące obiektów,
przy
czym
jedna
trzecia
z
nich
wymaga
prac
restauracyjnych.
Wiele projektów w Rosji realizowanych jest przy wsparciu międzynarodowym. Ochrona
zabytków w tak współczesnych metropoliach jak Moskwa należy jednak do szczególnych
wyzwań dla specjalistów. Wśród obiektów przewidzianych do rekonstrukcji znajduje się, m.in. 9
obiektów sakralnych (w tym Monaster Daniłowski, Monaster Iwanowski, dwór Altufiewo), 4
zabytki architektoniczne w centrum Moskwy: dom handlowy, dwór miejski, dom-teatr
Jusupowych, Cerkiew Afanasija i Kiriła. Planowana jest także renowacja słynnego Monasteru
Nowodziewiczego.
Moskwa podpisała umowy z UNESCO i ICOMOS (Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków
i Miejsc Historycznych), wstąpiła także do międzynarodowej Organizacji Miast Światowego
Dziedzictwa OWHC, co świadczy o wielkim znaczeniu i wysokich standardach tego miasta.
Do największych graczy na moskiewskim rynku konserwacyjnym należą: Mosstroy, ARTRestavracja, Tvorcheskaya Masterskaya Studenkina i inne. Aktywne są także firmy zagraniczne,
np. o prawo do konserwacji moskiewskiego kina „Udarnik” walczy sześć firm z Japonii,
Ameryki i Europy.
W Petersburgu natomiast wydatki na konserwację zmniejszyły się o 22% i wartość rynku,
według danych Komitetu ds. historii i ochrony zabytków, osiągnęła 11,3 mld rubli. Mniej
środków na prace restauracyjne przeznaczono z budżetu państwowego. Rośnie jednak udział
prywatnych inwestycji na rynku konserwacyjnym.
W porównaniu z 2012 rokiem budżet federalny przeznaczył na ochronę i konserwację zabytków
Sankt Petersburga o 2,8 mld rubli mniej, miasto – o 1,3 mld. Wartość prywatnych inwestycji
jednak zwiększyła się i wyniosła 12% rynku, przy 3% rok wcześniej. W tym przypadku jednak
zamiast o inwestycjach należy mówić o mecenacie, na samo odrestaurowanie Ermitażu
sponsorzy ofiarowali 934 mln rubli. Nienastawieni na działalność filantropijną deweloperzy
podejmują się prac konserwacyjnych w przypadku możliwości zysku. W Petersburgu wśród
wielkich projektów prywatnych, na które przeznaczone są znaczne środki finansowe znajdują się
m.in.: Rynek Nikolski, rekonstrukcja wyspy Nowa Holandia, Koszary Pawłowskiego na Polu
Marsowym.
Według wartości zamówień publicznych liderami na rynku konserwacyjnym Petersburga są
dwie firmy: JSC „Baltstroy”, który zrealizował w roku 2013 zamówienia na sumę 2,8 mld rubli,
oraz „Intarsia”, z kwotą 2,5 mld rubli.
Na odrestaurowanie obiektów dziedzictwa narodowego regionu Nowosybirska lokalne władze
przeznaczyły 22 mln rubli. Trwa lub zakończyła się restauracja Okręgowego Domu Oficera,
Nowonikołajewskiej
szkoły
zawodowej,
„Gabinetu
Inżyniera
Budagowa”
i
innych.
W przyszłości planowane są też prace nad zabytkami w Kujbyszewie i Koływaniu.
Aż 300 mln rubli na podobne cele może otrzymać Samara. Środki te mają zostać przeznaczone
na zakończenie rekonstrukcji wieży przeciwpożarowej oraz projekt rekonstrukcji polskiego
kościoła.
Rosja staje się też areną międzynarodowych wystaw poświęconych ochronie, restauracji
i wykorzystaniu zabytkowych obiektów. Jedną z najważniejszych tego typu imprez jest wystawa
Denkmal, organizowana co 2 lata w Moskwie. Na ubiegłorocznej wystawie swoje usługi
oferowały tam, oprócz rodzimych przedsiębiorstw, firmy niemieckie, francuskie, włoskie
i polskie (Atlas, Fronton, MPromotion, Scanning3D, Smarttech Architube Renova Solution). Co
roku w Sankt Petersburgu odbywa się także wystawa „Architektura – Urbanizacja Restauracja”.
W ramach rządowego programu „Kultura” w latach 2012-2018 przewidziano 1,8 mld euro na
sferę muzealną. Według danych rządu rosyjskiego 20% (9 000) budynków muzeów wymaga
remontu, w 40% należy poprawić warunki konserwacji. Oprócz tego planowane jest
powiększenie przestrzeni wystawienniczej o 10%, do 5,9 mln m2.
Jednym z celów ww programu jest zapewnienie trwałości obiektów dziedzictwa narodowego.
Objęte nim są miejsca szczególnego znaczenia historycznego i kulturalnego dla narodów
Federacji Rosyjskiej, także obiekty sakralne. Wyróżnione zostały także projekty: „Pamięć
historyczna”, „Kultura Północy Rosyjskiej”, zabytki Złotego Pierścienia Rosji, „Dziedzictwo
kulturowe południa Rosji”, konserwacja monumentalnego malarstwa ściennego.
Ministerstwo Kultury przygotowało program wynajmu znajdujących się w złym stanie zabytków
na 49 lat za symbolicznego rubla za m2. Prywatny inwestor zobowiązany jest jednak do
przeprowadzenia kompletnej renowacji obiektu. Taki projekt działa już w Moskwie od kwietnia
2012 roku. Początkowo dotyczyło to 10-15 budynków, obecnie programem objęte są 332
budynki, których koszt konserwacji wynosi ponad 15 mld rubli. Niemal połowę tej sumy
pokrywają inwestorzy. Przykładem takiego przedsięwzięcia jest dwór SojmonowychSobolewskich z XVIII wieku, znajdujący się na ulicy Mała Dmitrowka. Jego rekonstrukcja
kosztowała ok. miliarda rubli. Inwestor, a obecnie najemca, wykorzystuje obiekt jako budynek
reprezentacyjny. Program ma objąć całą Rosję - szczególnym zainteresowaniem może cieszyć
się St. Petersburg, gdzie renowacji wymaga znacząca ilość zabytków.
Czerwiec 2014 roku
Opracowanie: Michał Cantek , praktykant WPHI w Moskwie
Źródła:
http://fcpkultura.ru
http://www.denkmal-moscow.ru/
http://dprealty.ru/news/4816/
http://itar-tass.com/moskva/1005175
http://realty.newsru.com/article/15nov2013/minkult_arenda
http://www.rg.ru/2013/01/03/arenda-site-anons.html
http://base.garant.ru/70149760/
© 2014 WPHI Ambasady RP w Moskwie
Publikowanie w całości lub części materiałów zawartych w niniejszym opracowaniu dozwolone jest wyłącznie
przy powołaniu się na źródło informacji.