15 listopada - setna rocznica śmierci Henryka Sienkiewicza

15 listopada - setna rocznica
śmierci Henryka Sienkiewicza
15 listopada 2016 r. mija 100 rocznica śmierci Henryka Sienkiewicza. W momencie, gdy umierał autor
Trylogii, w Europie trwała I wojna światowa, której
efektem było odzyskanie przez Polskę niepodległości. Sienkiewicz nie doczekał jednak tej chwili, chod
całe jego życie naznaczone było wysiłkiem, by Polacy uwierzyli w swoją wielkośd i wolnośd odzyskali.
Umierał ze słowami : „Nie zobaczę już wolnej Polski…”. Swój talent pisarski niejednokrotnie wykorzystywał w tym celu, by świat dowiedział się o losie
narodu, który w wyniku niesprawiedliwości dziejowej pozbawiony został prawa do życia w wolności
wedle swej miary i potrzeb. Sienkiewicz pamiętał
zawsze, że jest częścią wielkiego narodu. Był nie
tylko literatem, ale zaangażowanym społecznikiem
i ambasadorem polskości.
W roku 1905 Henryk Sienkiewicz otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury za całokształt twórczości. W swoim odczycie noblowskim laureat powiedział, że chod Polska uważana jest za martwą i pogrzebaną, to jednak dzięki
jego nagrodzie dała ona świadectwo swej sile
przetrwania i woli zwycięstwa: „Zaszczyt ten
jest szczególnie cenny dla syna Polski. Głoszono
ją umarłą, a oto jeden z tysięcznych dowodów,
że żyje. Głoszono ją podbitą, a oto nowy dowód, że umie zwyciężad.”
Ostatnią ważną inicjatywą pisarza było zorganizowanie, wraz z Ignacym Janem Paderewskim oraz
Antonim Osuchowskim, Komitetu Pomocy Ofiarom
Wojny w Polsce, który powstał w Vevey w Szwajcarii
po wybuchu I wojny światowej. Komitet gromadził
żywnośd, lekarstwa, ubrania i pieniądze dla polskiej
ludności w kraju. Na ziemiach polskich toczyła się
wojna, w której Polacy walczyli po obu stronach
frontu, a ludności groziły ustawicznie głód i poniewierka. Komitet w krótkim czasie zgromadził kolosalną sumę pieniędzy, ok. 20 mln koron austriackich.
Pogrzeb Henryka Sienkiewicza odbył się
w Szwajcarii. Mimo, że początkowo władze austriackie udzieliły zezwolenia na sprowadzenie
prochów do Polski, jednak mieszkający tam
rodacy, uznali, że nie ma warunków, aby zgotowad pisarzowi godny pogrzeb w ojczyźnie.
Zadecydowano, że Sienkiewicz wróci do ojczyzny, kiedy przyjdą lepsze czasy. W Vevey odbył
się pogrzeb urastający do rangi symbolu. Trumna nakryta była nie kirem, ale całunem z białym
orłem na czerwonym tle. Otaczały ją polskie
historyczne sztandary z Muzeum w Rapperswilu.
W 1924 roku, w wolnej Polsce, prochy pisarza
uroczyście sprowadzono z Vevey do kraju.
W drodze przez kraje Szwajcarii, Austrii, Czech
składały mu hołd tłumy czytelników. Trumnę
w sarkofagu złożono w Warszawie w podziemiach katedry św. Jana tuż obok prezydenta
Gabriela Narutowicza.