Problemy kobiet w połogu i ich przyczyny

Problemy kobiet w połogu i ich przyczyny

Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 3, zeszyt 4, 290-295, 2010
Problemy kobiet w połogu i ich przyczyny
GRAŻYNA GEBUZA1, MARZENA KAŹMIERCZAK1, MAŁGORZATA GIERSZEWSKA1, ESTERA MICHALSKA2
Streszczenie
Wstęp: Połóg jest to okres 6-8 tygodni po porodzie, kiedy cofają się zmiany powstałe w organizmie kobiety podczas ciąży i porodu.
Najczęstszymi problemami, z jakimi borykają się kobiety po porodzie to ból (po zszyciu krocza, rany po cięciu cesarskim, ból spowodowany obkurczaniem się mięśnia macicy), lęk, przemęczenie, problemy z karmieniem piersią. Cel pracy: Celem pracy była ocena
najczęściej występujących problemów u kobiet po porodzie. Materiał i metody: Badaniem objęto 100 losowo wybranych położnic
przebywających w Oddziale Klinicznym Położnictwa Aseptycznego, Katedry Położnictwa, Chorób Kobiecych i Ginekologii Onkologicznej, Szpitala Uniwersyteckiego nr 2, im. dr J. Biziela. Udział w badaniu był dobrowolny. Badania przeprowadzono od 1 czerwca
do 30 września 2009 roku. Zebrany materiał został poddany analizie statystycznej. Wyniki: Najczęstszą przyczyną u kobiet po porodzie był ból rany po zszyciu krocza 45,7% i inwolucja mięśnia macicy 40,0%. Problemy z laktacją dotyczyły prawie 30% kobiet. Obniżenie nastroju wystąpiło u 26% badanych kobiet. Wnioski: W nowoczesnym pielęgniarstwie położniczym priorytetem w pracy położnej
powinna być walka z bólem, wspieranie karmienia piersią oraz profilaktyka zaburzeń emocjonalnych.
Słowa kluczowe: połóg, problemy okołoporodowe
Wstęp
Połóg jest to okres 6-8 tygodni po porodzie, kiedy
cofają się zmiany powstałe w organizmie kobiety podczas
ciąży i porodu. Rozpoczyna się z chwilą urodzenia kompletnego popłodu, charakteryzują go następujące procesy:
cofanie się zmian ciążowych i poporodowych, gojenie się
ran poporodowych, rozpoczęcie się i utrzymanie laktacji,
ponowne podjęcie czynności przez jajniki. Cofanie się
zmian ciążowych i poporodowych (inwolucja) polega na
powrocie kobiecych narządów do pierwotnego położenia,
kształtu i stanu. Inwolucja dotyczy macicy, dna miednicy,
powłok brzusznych, pęcherza moczowego, jelit. Obejmuje
również zwiększenie napięcia mięśni brzucha oraz zmniejszenie działania hormonów na macicę (po wydaleniu łożyska) oraz zmniejszenie ukrwienia mięśnia macicznego
w wyniku występowania skurczów połogowych [1-3].
Najczęstszymi problemami, z jakimi borykają się kobiety po porodzie, to ból po zszyciu krocza, ból rany po cięciu
cesarskim (nie wyróżniono w badaniu), ból spowodowany
obkurczaniem się mięśnia macicy, smutek, lęk, przemęczenie, niedobór snu, nierzadko problemy z karmieniem
piersią. Problemy kobiet po porodzie dotyczące karmienia
piersią najczęściej są związane z przystawianiem dziecka
do piersi, bólem brodawek sutkowych spowodowanym
zbyt płytkim ssaniem brodawki przez noworodka, subiektywnym brakiem pokarmu, rzadko obecnie obserwowanym nawałem pokarmu oraz brakiem wiary we własne
siły. Bolesność brodawek jest jednym z najczęstszych
problemów występujących w pierwszych tygodniach po
porodzie. U części kobiet występuje zwiększona wrażliwość brodawek piersiowych określana też jako fizjologiczna. Największe jej nasilenie obserwuje się od 3. doby
do 7. doby. Wywołana jest najprawdopodobniej przez
zmiany hormonalne [4]. W pracy wyróżniono kilka głównych problemów związanych z funkcjonowaniem psychofizycznym po porodzie: ból, dyskomfort związany z raną
po zszyciu naciętego krocza, pogorszenie nastroju. Występowanie zaburzeń nastroju u kobiet w okresie poporodowym odnotowywane było już w czasach Hipokratesa,
a w XIX wieku powstały pierwsze prace naukowe, dotyczące poporodowych zaburzeń nastroju. Kobiety w ciąży
i matki stają się mniej odporne i bardziej podatne na stres,
w okresie tym kilkakrotnie wzrasta ryzyko wystąpienia
zaburzeń psychicznych [5].
W pracy problemy z karmieniem piersią ujęto ogólnie
jako: problemy z laktacją, ból z powodu uszkodzonych
brodawek sutkowych oraz ograniczenia spowodowane
karmieniem piersią. Problem „ból” związano z bólem z powodu inwolucji mięśnia macicy, zszytego krocza, uszkodzonych brodawek. Nie uwzględniono w pracy bólu rany
po cięciu cesarskim. Można myśleć, że „ból z powodu
obkurczania mięśnia macicy” uwzględniały badane kobiety po cięciu cesarskim razem jako „ból związany z inwolucją macicy i ból rany po cięciu cesarskim”.
Cel pracy
Celem pracy była ocena najczęściej występujących
problemów u kobiet po porodzie.
Materiał i metody
Badaniem objęto 100 losowo wybranych położnic
przebywających w Oddziale Klinicznym Położnictwa Aseptycznego, Katedry Położnictwa, Chorób Kobiecych i Ginekologii Onkologicznej, Szpitala Uniwersyteckiego nr 2, im.
1
Pracownia Podstaw Opieki Położniczej, Collegium Medicum w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
2
Wojewódzki Szpital Dziecięcy im. J. Brudzińskiego w Bydgoszczy
291
Problemy kobiet w połogu i ich przyczyny
problemami z laktacją i pogorszenia nastroju (p = 0,57),
najrzadziej występującym problemem jest ograniczenie
związane z karmieniem.
dr J. Biziela w Bydgoszczy. Udział w badaniu był dobrowolny. Badania przeprowadzono od 1 czerwca do 30 września 2009 roku.
Na wykonanie badania uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej KB 328/2009 Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
w Toruniu przy Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy. Materiał zebrano w oparciu o analizę
kwestionariusza ankietowego specjalnie skonstruowanego
dla potrzeb obecnego badania. Pierwsza część ankiety
zawierała pytania metryczkowe (wiek, wykształcenie, miejsce zamieszkania). Kolejne pytania dotyczyły najczęściej
występujących problemów w okresie poporodowym i przyczyn ich występowania. Zebrany materiał został poddany
analizie statystycznej.
W pracy zastosowano następujące testy statystyczne:
1) Test dla dwóch frakcji nazywany także testem dla
dwóch wskaźników struktury, który stosuje się w celu
porównania częstości (procentów) występowania wyróżnionych przypadków w dwóch porównywanych
grupach.
2) Nieparametryczny test niezależności „chi-kwadrat”
w celu ustalenia zależności korelacyjnej między cechami niemierzalnymi, jakościowymi, m.in. między
miejscem zamieszkania a faktem występowania pogorszenia nastroju.
Ryc. 1. Rozkład występowania problemów kobiet w połogu
Niżej w tabeli podano wyniki testowania – poziomy
istotności p (tabela 2).
Jakie przyczyny bólu występują najczęściej
Na pytanie „czym ból jest spowodowany?” odpowiedzi udzieliło 97 kobiet, przy czym niektóre wskazywały na
dwie, a nawet i na trzy przyczyny. Dlatego ilość wszystkich
odpowiedzi wyniosła 140.
Niżej w tabeli podano liczby i procenty występowania
przyczyn bólu (tabela 3 i ryc. 2). Za pomocą testu dla
dwóch frakcji były porównane procenty (częstości) występowania poszczególnych przyczyn bólu.
Mimo że liczbowo częstość występowania bólu z powodu nacięcia i zszycia krocza jest większa niż częstość
występowania bólu z powodu obkurczania się mięśnia
macicy, test nie wykrył istotnej różnicy między tymi procentami: u = 0,97 < 1,96 = ukr, p = 0,33.
Natomiast częstość odpowiedzi wskazujących na uszkodzenie brodawek sutkowych jako przyczynę bólu jest
istotnie mniejsza niż częstości występowania innych przyczyn (p < 0,0001).
Wyniki
Badana grupa liczyła 100 kobiet, z których 5 było
w wieku poniżej 18 lat (5%), 60 kobiet (60%) w wieku 19-25
lat, 31 kobiet (31%) w wieku 26-35 lat i 4 kobiety (4%)
w wieku powyżej 35 lat. 5 kobiet (5%) miało wykształcenie
podstawowe, 17 (17%) – zawodowe, 21 (21%) – średnie i 57
(57%) – wyższe. 65 kobiet (65%) pochodziło z miast, 35
(35%) ze wsi.
Porównanie częstości występowania poszczególnych problemów kobiet w połogu
W tabeli pierwszej podano liczby i procenty występowania poszczególnych problemów kobiet w kolejności
malejącej. Poniższy wykres ilustruje rozkład występowania poszczególnych problemów kobiet w połogu (ryc. 1).
Za pomocą testu dla dwóch frakcji (dwóch wskaźników struktury) były porównane procenty występowania
poszczególnych procentów i ustalono, że istotnie częściej
niż wszystkie pozostałe problemy występują ból i dyskomfort spowodowany raną krocza. Nie ma różnicy między
Czy pogorszenie nastroju jest związane z wiekiem, wykształceniem i miejscem zamieszkania?
W celu odpowiedzi na to pytanie były zbudowane
tablice korelacyjne i zastosowany nieparametryczny test
niezależności „chi-kwadrat”. W poniższych tabelach przedstawiono wyniki obliczeń i testowania (tabela 4-6).
Tabela 1. Występowanie poszczególnych problemów kobiet w kolejności malejącej
Rana krocza
– dyskomfort
Ból
Problemy
z laktacją
Pogorszenie
nastroju
Ograniczenia
z powodu karmienia
n
%
n
%
n
%
n
%
n
%
Tak
82
82
67
69,8
29
29,6
26
26
13
13
Nie
18
18
29
30,2
69
70,4
74
74
87
87
Razem
100
100%
96
100%
98
100%
100
100%
100
100%
292
G. Gebuza, M. Kaźmierczak, M. Gierszewska, E. Michalska
Tabela 2. Wyniki testowania – poziomy istotności p
Ból
Ból
Rana krocza
– dyskomfort
Problemy
z laktacją
Pogorszenie
nastroju
Karmienie
– ogranicza
–
p < 0,05
p < 0,0001
p < 0,0001
p < 0,0001
–
p < 0,0001
p < 0,0001
p < 0,0001
–-
p = 0,57
p < 0,004
–
p = 0,02
Rana krocza – dyskomfort
Problemy z laktacją
Pogorszenie nastroju
Tabela 3. Liczby i procenty występowania przyczyn bólu
Przyczyny bólu
nacięcie obkurczanie uszkodzenie Razem
brodawek
i zszycie się mięśnia
sutkowych
macicy
krocza
64
56
20
140
45,7%
40,0%
14,3%
100%
Nie wykryto zależności między wykształceniem, wiekiem i miejscem zamieszkania a pogorszeniem nastroju –
wszystkie wartości obliczonych statystyk χ2 są mniejsze od
wartości krytycznych (p > 0,05).
Tabela 6. Pogorszenie nastroju jest związane
z miejscem zamieszkania
Miejsce
zamieszkania
miasto
wieś
18
8
Razem
Pogorszenie tak
nastroju
nie
47
27
74
Razem
65
35
100
Test χ2
(χkr2 =3,84)
χ2
0,28
p
0,60 (ns)
26
Czy występowanie określonych problemów jest związane
z kolejnością porodu?
Ryc. 2. Rozkład procentowy przyczyn bólu
Tabela 4. Pogorszenie nastroju związane z wykształceniem
Wykształcenie
podsta- zawo- średwyższe
wowe dowe nie
Razem
Pogorszenie tak
nastroju
nie
2
2
4
18
26
3
15
17
39
74
Razem
5
17
21
57
100
2
Test χ
(χkr2 = 7,81)
χ2
3,75
p
0,29 (ns)
W badanej populacji 51 kobiet rodziło po raz pierwszy,
pozostałe 49 kobiet rodziło po raz kolejny. Należało zweryfikować hipotezę, że częstości występowania określonych
problemów w tych grupach nie różnią się istotnie. Dlatego
zastosowano parametryczny test dla dwóch frakcji, nazywany także testem dla dwóch wskaźników struktury. W tabeli 7 i na rycinie 3 podano liczby i procenty występowania problemów w porównywanych grupach oraz wyniki
testowania.
Tabela 5. Pogorszenie nastroju związane z wiekiem
Wiek
<18 19-25 26-35 >35 Razem
lat
lat
lat
lat
Pogorszenie tak
nastroju
nie
1
18
6
1
4
42
25
3
74
Razem
5
60
31
4
100
Test χ2
( χkr2 =7,81)
χ2
1,31
p
0,73 (ns)
26
Ryc. 3. Rozkład procentowy występowania problemów
badanej populacji kobiet
293
Problemy kobiet w połogu i ich przyczyny
Tabela 7. Występowanie określonych problemów związane z kolejnością porodu
Pierwszy
Kolejny
Test dla 2 frakcji
(ukr = 1,96)
Rana krocza
– dyskomfort
Ból
Poród
Problemy
z laktacją
Pogorszenie
nastroju
Ograniczenia
z powodu karmienia
n
%
n
%
n
%
n
%
n
%
tak
50
98,0%
39
79,6%
20
40,0%
18
35,3%
7
13,7%
nie
1
2,0%
10
20,4%
30
60,0%
33
64,7%
44
86,3%
Razem
51
100%
49
100%
50
100%
51
100%
51
100%
tak
32
65,3%
28
59,6%
9
18,8%
8
16,3%
6
12,2%
nie
17
34,7%
19
40,4%
39
81,3%
41
83,7%
43
87,8%
Razem
49
100%
47
100%
48
100%
49
100%
49
100%
u
4,89
2,16
2,34
2,2
0,22
p
< 0,0001
0,03
< 0,02
< 0,03
0,83 (ns)
Tylko w jednym przypadku test nie wykrył różnicy
między porównywanymi grupami – częstości (procenty)
odpowiedzi „tak” na pytanie związane z ograniczeniem
z powodu karmienia istotnie nie różnią się w obu grupach.
Natomiast kobiety, które rodziły po raz pierwszy, istotnie
częściej wskazują na występowanie pozostałych problemów niż kobiety po kolejnych porodach – wieloródki.
Dyskusja
Pobyt w szpitalu po porodzie fizjologicznym i cięciu
cesarskim trwa zazwyczaj 2-4 dni. Długość pobytu zależy
w dużym stopniu od tego, jaką droga odbył się poród, z jakiego powodu było wykonane cięcie cesarskie i jak przebiega wczesny okres poporodowy. Istotną rolę w przebiegu tego okresu ma praca całego zespołu opiekującego się
matką i dzieckiem w oddziale położniczo-noworodkowym.
Istnieje wiele problemów u kobiet w okresie poporodowym, spośród najczęściej występujących pojawia się
ból związany z nacięciem krocza i ból związany z obkurczaniem się mięśnia macicy, problemy z karmieniem
piersią i obniżenie nastroju. Wśród tych licznych problemów pojawiających się wraz z narodzinami dziecka
pojawiają się takie, którym poprzez podjęcie pewnych
działań pielęgnacyjnych wynikających z obowiązku i postępowania zgodnie ze standardami opieki położniczej oraz
najnowszymi badaniami naukowymi, możemy wcześnie
im zapobiegać. Takim problemem jest ból, który można
szybko zminimalizować, przez podanie leków zgodnie ze
standardami leczenia przeciwbólowego w okresie pooperacyjnym. Należy wpływać na lepszą jakość życia kobiet
po porodzie przez profesjonalną opiekę położniczą.
W przedstawionych badaniach problem bólu dotyczy
82% kobiet po cięciu cesarskim i porodzie fizjologicznym.
W badaniach R. Landau i wsp.10-15% kobiet cierpi z powodu przewlekłego bólu po cięciu cesarskim. Zdaniem
cytowanego autora, celem opieki po porodzie powinno
być optymalne łagodzenie bólu pooperacyjnego w trakcie
i po cięciu cesarskim, oferując indywidualne podejście do
pacjentek szczególnie „wrażliwych na ból”. Ponadto zaleca
łagodzenie bólu podczas ostrej fazy, ponieważ może to
prowadzić do przewlekłych dolegliwości bólowych. Zapewnienie pacjentek przygotowanych do planowanego
cięcia cesarskiego o profesjonalnej opiece i łagodzeniu
bólu w okresie poporodowym, znacznie zmniejsza lęk
przed zabiegiem operacyjnym. Wpływ rozwoju przewlekłego bólu w okresie pooperacyjnym ma ogromne znaczenie dla funkcjonowania kobiet w połogu. Może wpłynąć
negatywnie na zdolność położnic do opieki nad dzieckiem
w okresie bezpośrednio po porodzie, jak również na ich
własne samopoczucie przez długi okres czasu [6]. Ponadto
w badaniach Kainu J.P. i wsp. nad badaniem związku między rodzajem porodu i rozwojem bólu przewlekłego, zdaniem autora przewlekłe bóle po upływie roku od porodu
były znamiennie częściej po cięciu cesarskim (18%) niż po
porodzie fizjologicznym (10%). Przewlekły ból był łagodny
u 55% pacjentek w obu grupach. Przewlekłe bóle znacznie
częściej występowały u kobiet z wcześniejszymi bólami
(p = 0,016), oraz przewlekłymi chorobami (p = 0,016) [7].
W badaniach Loos J.M. i wsp. dotyczących bólu przewlekłego po cięciu cesarskim 33% (690 kobiet) kobiet zgłosiło
przewlekły ból, ale tylko 7% uważa, że jest to ból umiarkowany lub silny. Jednak 8,9% respondentek stwierdziło,
że ból powoduje zaburzenia w codziennym funkcjonowaniu [8].
Zgodnie z najnowszymi badaniami, rutynowe nacięcie
krocza nie chroni przed urazami, nietrzymaniem moczu
i stolca. Powoduje ból i często dyspareunię. Kobiety po
porodzie mają z tego powodu problemy z samodzielnym
funkcjonowaniem i sprawowaniem opieki nad dzieckiem
[9, 10]. W Polsce nacięcie krocza jest najczęściej stosowanym zabiegiem podczas porodu i w większości szpitali
wykonywane jest rutynowo – z danych zebranych w trakcie ostatniej edycji akcji „Rodzić po ludzku" (2006 r.)
wynika, że blisko 80% kobiet rodzących miało nacięte krocze, w tym 60% z nich nie zapytano o zgodę na wykonanie
tego zabiegu. Od 2005 roku Fundacja Rodzić po Ludzku
prowadzi akcję „Nie daj się naciąć”, która ma celu zwrócić uwagę opinii publicznej na problem rutynowego nacięcia krocza, promować dobre praktyki, edukować kobiety, a także zaapelować do środowiska medycznego, aby
294
G. Gebuza, M. Kaźmierczak, M. Gierszewska, E. Michalska
w Polsce ograniczono wykonywanie nacięcia krocza oraz
zwracano większą uwagę na prawa i potrzeby rodzącej
[10]. W badaniach własnych, ból z powodu obrażeń okolicy krocza dotyczył prawie 70% pacjentek. W wyżej przytoczonych badaniach i własnych dotyczących problemów
kobiet w połogu, jednoznacznie stwierdza się nasilenie
dolegliwości bólowych w okresie połogu. W związku z powyższym należy kierować się najnowszymi badaniami
i przeciwdziałać rutynowemu nacięciu krocza, jednocześnie powodując zmniejszenie dolegliwości bólowych u kobiet po porodzie z powodu stosowania wymienionych
praktyk.
Następnym niepokojącym problemem kobiet w okresie połogu jest obniżony nastrój. W badaniach własnych
problem – obniżenie nastroju, dotyczy 26% kobiet. W komunikacie prasowym AOAG od 14 do 23% kobiet w ciąży
ma objawy depresji w czasie ciąży [11], natomiast 5-25%
kobiet ma depresję poporodową[12]. Należy wspomnieć,
że w badaniach własnych kobiety były we wczesnym
okresie poporodowym, przed wypisem ze szpitala, cierpiące z powodu obrażeń porodowych, pod silnym wpływem hormonów i występowanie obniżonego nastroju
w związku z tym faktem, wydaje się uzasadnione.
Kolejny problem dotyczy karmienia piersią. Najlepszym rozwiązaniem tych problemów jest zapobieganie ich
wystąpieniu. Wczesne przystawianie dziecka do piersi
z pomocą położnej, edukacja położnic dotycząca fizjologii
laktacji oraz wsparcie emocjonalne i instrumentalne niezbędne w początkowym okresie. Dziecko uczy się ssać
poprzez działanie i zapamiętuje, jak prawidłowo uchwycić
brodawkę sutkową, podobnie jest z matką. Na początku
wystarczy kilka razy poinstruować położnicę, jak powinna
postępować, a następnie sama będzie powielać właściwe
zachowania. Wspieranie karmienia piersią i postępowanie
zgodnie z 10 krokami do udanego karmienia piersią, wpłynie na zdrowie społeczeństwa w przyszłości.
Wnioski
1) Najczęstszymi problemami kobiet w połogu był ból.
Najczęstszą przyczyną bólu była rana po zszyciu krocza 69,8% i inwolucja mięśnia macicy 56%.
2) W nowoczesnym pielęgniarstwie położniczym i wszechobecnej walki z bólem, priorytetem w pracy położnej
w oddziale położniczym powinno być optymalne złagodzenie dolegliwości bólowych.
3) Pomoc w rozpoczęciu i utrzymaniu laktacji jest nieodzownym obowiązkiem personelu medycznego sprawującego opiekę nad matką i dzieckiem.
4) Położna powinna wspierać emocjonalnie i pomagać
kobietom po porodzie w adaptacji do nowej roli ży-
ciowej, ponieważ obniżenie nastroju dotyczy 26% badanych kobiet.
5) W związku z nowymi dowodami i badaniami dotyczącymi nacięcia krocza, należy przeciwdziałać rutynowym zabiegom nacinania krocza, a tym samym
zwiększać jakość życia kobiet po porodzie.
6) Podejmowanie aktywności edukacyjnej przez personel medyczny przyczyni się do sprawowania profesjonalnej opieki nad matką i dzieckiem.
Piśmiennictwo
[1] Pisarski T. (1991) Położnictwo i Ginekologia, Podręcznik dla
studentów. PZWL, Warszawa: 382.
[2] Dudenhausen J.W., Pschyrembel W. (2009) Położnictwo
praktyczne i operacje położnicze. PZWL, Warszawa: 377.
[3] Marianowski L., Marianowski P. (2003), Przebieg połogu fizjologicznego. [W:] Pielęgniarstwo we współczesnym położnictwie i ginekologii. Red. Łepecka-Klusek C., Czelej, Lublin: 195.
[4] Krzyżanowska-Zbucka J. (2008) Problemy emocjonalne kobiet w okresie okołoporodowym. Fundacja Rodzić po Ludzku, Warszawa: 27.
[5] Żukowska-Rubik M. (2006) Brodawki bolesne i poranione.
W: Karmienie piersią. Podręcznik. Red. Nehring-Gugulska
M., Żukowska-Rubik M. Warszawa, KUKP: 61.
[6] Landau R., Kraft J.C., Flint L.Y. et al. (2010) An experimental
paradigm for the prediction of Post-Operative Pain (PPOP).
J. Vis. Exp. (35). pii: 1671. doi: 10.3791/1671.
[7] Kainu J.P., Sarvela J., Tiippana E. et al. (2010) Persistent pain
after caesarean section and vaginal birth: a cohort study. Int.
J. Obstet. Anesth. 19(1): 4-9. Epub 2009 Sep 3.
[8] Loos M.J. Scheltinga M. et al. (2008) The Pfannenstiel Incision as a Source of Chronic Pain, Obstetrics & Gynecology.
111(4): 839-846.
[9] Mota R., Costa F., Amaral A. et al. (2009) Skin Adhesive Ver-
sus Subcuticular Suture for Perineal Skin Repair After Episiotomy: A Randomized Controlled Trial, Obstetrical & Gy-
necological Survey 64(9): 582-583.
[10] Kubicka-KraszyńskaU.,OtffinowskaA,SiemińskaA, (2008) Nacięcie krocza-konieczność czy rutyna, Fundacja Rodzić po
Ludzku, 2008, 9-23.
[11] ACOG (2009), A Joint Report from APA and ACOG, Depression During Pregnancy: Treatment Recommendations.
[12] ACOG (2010) Perinatal and Postpartum Depression a Top
Priority at Annual Conference of Ob-Gyns, May 17, 2010.
[13] Moczko J.A., Bręborowicz G.H., Tadeusiewicz R., Statystyka
w badaniach medycznych, Springer PWN, Warszawa, 1998.
[14] Greń J., Statystyka matematyczna. Modele i zadania, PWN,
Warszawa, 1976.
[15] Domański C., Statystyczne testy nieparametryczne, PWN,
Warszawa, 1979.
J
Grażyna Gebuza
Toruń, ul. Niesiołowskiego 2B/30
e-mail: [email protected]
The problems of women in the puerperium and their causes
Introduction: The puerperium is the period 6-8 weeks after birth, when changes in women made during pregnancy and childbirth
are being withdrawn. The most common problems faced by women after childbirth is pain (after the suturing of the perineum,
Problemy kobiet w połogu i ich przyczyny
295
wounds after caesarean section), the pain caused by shrinking (contracting) the uterus), anxiety, fatigue, problems with breastfeeding.
Aim: The aim of this study was to assess the most common problems in women after childbirth. Methods and material: The study
included 100 randomly selected woman in childbirth staying in aseptic Department of Obstetrics (Aseptic Obstetrics Ward), Faculty
of Obstetrics, Women's Diseases, Gynecological Oncology in University Hospital No. 2, named after Dr. J. Biziela. Participation in the
survey was voluntary. The study was conducted from 1 June to 30 September 2009. Collected material was subjected to statistical
analysis. Results: The most common (problem) cause in women after childbirth was sore wounds after suturing of the perineum
45.7% and involution uterine muscle 40.0%. Problems with lactation affected almost 30% of women. Depressed mood occurred in 26%
of women. Conclusions: In modern obstetric nursing priority in the work of a midwife should be pain management, supporting of
breastfeeding and the prevention of emotional disturbances.
Key words: puerperal period, problems after the childbirth