Skokochrony część 2. (źródło: W akcji, wydanie 6/2012 - FIRE-MAX

Skokochrony część 2. (źródło: W akcji, wydanie 6/2012 - FIRE-MAX

W AKCJI 6/2012
Strażacy bardzo często wykorzystują skokochrony jako ostatnią szansę ratunku
osób, w szczególności gdy zostało mało czasu do przeprowadzenia ewakuacji,
samochód specjalny drabina hydrauliczna nie może dotrzeć do miejsca akcji,
a wewnętrzne drogi ewakuacyjne w obiekcie zostały odcięte przez pożar.
Sprzęt ratowniczy
– skokochrony – cz. II
bryg. Marek Pisarek
współautor książki pt. Samochody pożarnicze polskiej straży pożarnej
S
kokochrony są wykorzystywane przez straż pożarną do ratowania ludzi z płonących budynków, kiedy inne sposoby ewakuacji, np. klatką schodową czy za pomocą podnośników lub drabin, nie
mogą być wykonane z uwagi np.
na szybki rozwój pożaru, duże zadymienie i brak możliwości dojazdu
samochodów pożarniczych. Skokochrony stanowią więc ostatnią szansę na uratowanie osób, którym pożar i dym odcięły drogę ewakuacji,
i z tej ostatniej szansy, jaką dają skokochrony, korzystają strażacy.
Skokochrony znajdujące się na
wyposażeniu jednostek straży pożarnych na całym świecie używane
do ewakuacji w czasie pożarów uratowały życie wielu osobom. Firmy
krajowe i zagraniczne oferują strażakom kilka rodzajów i typów skokochronów o najwyższych światowych parametrach taktyczno-technicznych, umożliwiających ewakuacje w skrajnych przypadkach z wysokości do 60 m, pomimo że nie
mają na tę maksymalną wysokość
świadectwa dopuszczenia do stosowania w ochronie przeciwpożarowej. Człowiek ma tylko jedno życie i jeżeli w czasie pożaru istnieje
możliwość jego uratowania, to z tej
18
szansy strażacy ratownicy powinni
skorzystać.
Opracowywane wzory powierzchni zeskoku oraz dobór odpowiednich kolorów nanoszonych
na te powierzchnie odbywa się przy
współpracy psychologów. Dzięki tej
współpracy najnowsze modele skokochronów na powierzchni zeskoku
mają namalowane niebieskie koła,
gdyż badania udowodniły, że symbol ten pomaga przemóc paraliżujący strach przed skokiem z dużej
wysokości. Centralne miejsce powierzchni zeskoku w tym przypadku
jest zaznaczone wyraźnym kolorem
białym. Powierzchnie boczne mają
jaskrawy kolor, np. pomarańczowy,
żółty. Dzięki takiemu zestawieniu
barw skokochron jest doskonale
widoczny w utrudnionych warunkach pogodowych czy przy zapadającym zmroku. Produkowane skokochrony umożliwiają oddawanie
na nie skoków z maksymalnej wysokości: 40 m – Deutsche Schlauchboot system Lorsbach SP 40, a nawet 60 m – Vetter SP 60.
Skokochrony
Moratex, Milagro 2
Jedną z polskich firm oferujących
skokochrony ratownicze dla straży
pożarnej jest Lubawa z Grudziądza.
Aktualnie ma ona w swojej ofercie
dwa typy skokochronów na stelażu pneumatycznym: Moratex i Milagro 2. Pierwszy z nich, tj. Moratex, charakteryzuje się następującymi parametrami technicznymi:
wymiary: 3,4 x 3,4 x 1,6 m (dł., szer.,
wys.), masa skokochronu z butlą:
ok. 78,5 kg. Czas napełniania stelaża wynosi od 30 s do 50 s. Maksymalna dopuszczalna wysokość
ewakuacji to 16 m. Drugi, typu Milagro 2, jest większy i ma większą
powierzchnię zeskoku, parametry techniczne są następujące: wymiary 4,64 x 4,64 x 2,3 m (dł., szer.,
wys.), masa skokochronu z butlą
to ok. 123 kg. Czas napełniania stelaża wynosi od 40 s do 60 s. Maksymalna dopuszczalna wysokość ewakuacji to 23 m, natomiast dopuszczalna wysokość ewakuacji określona dopuszczeniem wydanym
przez CNBOP w Józefowie stosownie do obowiązujących przepisów
w tym zakresie wynosi 16 m.
Podstawę konstrukcji skokochronu Moratex i Milagro 2 stanowi stelaż pneumatyczny wykonany z tkaniny gazoszczelnej gumowanej. Rozkłada się on samoczynnie po otwarciu butli ze sprężonym powietrzem.
W AKCJI 6/2012
wanie. Do dolnej ramy podłączona jest butla o pojemności 6 dm³
ze sprężonym powietrzem pod ciśnieniem 300 bar. Ciśnienie napełnienia ogranicza zawór nadciśnieniowy do około 0,5 bara. Plandeka
zewnętrzna jest wykonana z wysoko wytrzymałej tkaniny pokrytej
niepalną PCV. Przy niewielkiej masie charakteryzuje się ona wysoką
odpornością na rozrywanie, wysoką wytrzymałością na dalsze rozrywanie, jeżeli nastąpi jej uszkodzenie podczas skoku oraz nieznacznym wydłużeniem przy rozciąganiu. Plandeka skokowa jest od góry
koloru białego, natomiast ściany
fot. archiwum Vetter
z napełnionego powietrzem stelażu
w postaci węża, który jest ze wszystkich stron zamknięty niepodtrzymującą palenia plandeką. Rusztowanie na dole i na górze składa się
z kwadratowej ramy, która jest połączona w każdym rogu pionowymi słupami. Ramę i słupy stanowią węże wypełnione powietrzem.
Do dolnej ramy dołączona jest butla o pojemności 6 dm³ ze sprężonym powietrzem pod ciśnieniem
300 bar. Pozioma plandeka dzieli wnętrze na komorę górną i dolną. Węże o średnicy 200 mm z obustronnie gumowanej tkaniny poliamidowej tworzą elastyczne ruszto-
Skokochron SP 60 firmy Vetter
fot. M. Pisarek
W czasie od 30 s do 50 s w przypadku Morateksu i 40-50 sekund w przypadku Milagro 2 tworzy się szkielet
prostopadłościanu lub ośmiościanu stanowiący ramę nośną dla ścian
poduszki, którego celem jest utrzymanie właściwego kształtu skokochronu. Równocześnie wnętrze skokochronu napełnia się powietrzem
z otoczenia przez rozmieszczone
w ścianach otwory. Kiedy spadające ciało osoby ewakuowanej napotyka powierzchnię zeskoku, stelaż pneumatyczny ulega deformacji, ugina się. Objętość wewnętrzna
komór zmniejsza się, a zagęszczone
powietrze wydobywa się w sposób
kontrolowany przez otwory boczne
w ścianach skokochronu. Po odciążeniu, tj. zejściu osoby ewakuowanej, napełniony powietrzem stelaż
sam się podnosi. Skokochron jest
gotowy do przyjęcia następnego
zeskoku w czasie do 20 s. Częstotliwość ewakuacji (skakania) jest określona przez czas, jaki jest wymagany do zejścia ze skokochronu osoby skaczącej. Nie ma konieczności
ponownego napełniania sprężonym powietrzem.
Skokochron Moratex jest zasilany butlą z powietrzem o pojemności 6 dm³ przy ciśnieniu 30 MPa
lub 10 dm³ przy ciśnieniu 20 MPa.
Do obsługi skokochronu potrzeba
dwóch strażaków. Jeżeli nie ma mechanicznych uszkodzeń, czas eksploatacji skokochronu typu Moratex
i Milagro 2 wynosi 15 lat pod warunkiem, że są przestrzegane wymagania i terminy przeglądów.
Skokochrony
systemu Lorsbach
Firma Deutsche Schlauchboot (dystrybucja Protekt) oferuje skokochrony systemu Lorsbach SP16,
SP 23 i SP 40. Najmniejszy z nich
to skokochron systemu Lorsbach
SP 16 typ 10 wielkość 1. Składa się
Skokochron Milagro 2 – Lubawa
19
W AKCJI 6/2012
boczne są pomarańczowe. Istotną
nowością w skokochronie jest niepodtrzymująca palenia plandeka,
która okrywa także rusztowanie.
Dzięki takiemu rozwiązaniu technicznemu skokochron jest znacznie mniej wrażliwy na płomienie
i spadające iskry. Kolejną nowością jest oświetlenie za pomocą
węża LED obrysu powierzchni zeskoku. Źródłem zasilania jest 8 baterii typu AA. Wymiary rozłożonego skokochronu wynoszą 3,453
x 3,482 x 1,700 m (dł., szer., wys.),
powierzchnia zeskoku to 12,02 m².
Masa skokochronu razem z opakowaniem i butlą – 63,6 kg.
Po podłączeniu butli i otwarciu
zaworu rusztowanie (stelaż) jest napełniane do ciśnienia ok. 0,3 bara
i podnosi się do góry. Równocześnie
przez rozmieszczone z boku otwory wnętrze skokochronu napełnia
się powietrzem z otoczenia. Skokochron jest gotowy do akcji w ciągu
28 s. Po spadnięciu osoby skaczącej
na powierzchnię zeskoku stelaż ulega deformacji. Objętość wewnętrzna zmniejsza się, a zagęszczone powietrze wydobywa się w sposób
kontrolowany przez boczne otwory stanowiące rodzaj dławików komór. Powierzchnia skokowa obniża
się. Stelaż odkształca się niezależnie
od miejsca upadku osoby skaczącej
zawsze w kierunku centrum. To powoduje, że osoba ta wpada jakby
w lejek. Po odciążeniu napełniony
powietrzem elastyczny stelaż sam
się podnosi. Skokochron jest gotowy
do przyjęcia następnego skoku osoby po około 10 s. Częstotliwość skakania jest określona przez czas, jaki
jest potrzebny do usunięcia z niego
skaczącej osoby. Czas eksploatacji
skokochronu wynosi 15 lat pod warunkiem, że są przestrzegane wymagania i terminy przeglądów.
Drugi z oferowanych skokochronów na stelażu pneumatycznym
20
systemu Lorsbach to SP 23 typ1
wielkość 2. Podobnie jak skokochron SP 16, składa się z napełnionego powietrzem stelaża w postaci węża, który jest ze wszystkich
stron zamknięty niepodtrzymującą palenia plandeką. Rusztowanie na dole i na górze tworzy kwadratowa rama, która jest połączona w każdym rogu pionowymi słupami. Ramę i słupy stanowią węże
wypełnione powietrzem. Do dolnej ramy dołączona jest butla o pojemności 8 dm³ ze sprężonym powietrzem pod ciśnieniem 300 bar.
Pozioma plandeka dzieli wnętrze
na komorę górną i dolną. Węże
o średnicy 200 mm z obustronnie gumowanej tkaniny poliamidowej tworzą elastyczne rusztowanie. Do dolnej ramy podłączona jest butla o pojemności 8 dm³
ze sprężonym powietrzem pod ciśnieniem 300 bar. Ciśnienie napełnienia ogranicza zawór nadciśnieniowy do około 0,5 bara. Plandeka zewnętrzna i okrywająca rusztowanie jest wykonana z wysoko
wytrzymałej tkaniny, takiej samej jak w modelu Lorsbach SP 16
typ 10 wielkość 1. Wymiary rozłożonego skokochronu wynoszą
4,5 x 4,46 x 2,27 m (dł., szer., wys.),
powierzchnia zeskoku to 20,07 m².
Masa skokochronu razem z opakowaniem i butlą – 86,2 kg. Czas
sprawiania skokochronu wynosi
50 s, powrót do stanu wyjściowego
po oddaniu skoku – 20 s. Maksymalna dopuszczalna wysokość skoku
to 16 m, w przypadkach kiedy nie
ma innej możliwości ratowania ludzi wysokość ta maksymalnie może
wynosić 23 m. Sposób działania
i przygotowania do akcji skokochronu Sp 23 jest taki sam jak w przypadku SP 16. Ważne, że przy użyciu skokochronu nie wyklucza się
obrażeń osób skaczących. Z tego
też względu do ćwiczeń i pokazów
należy używać manekinów wypełnionych piaskiem.
Największy z oferowanych skokochronów to skokochron SP 40
typ 10 wielkość 3, zaprojektowany do skoków z maksymalnej wysokości 40 m.
Jego konstrukcja oparta jest
na bazie węży wypełnionych sprężonym powietrzem, które ze wszystkich stron osłania hermetyczny brezent impregnowany, charakteryzujący się niską zapalnością. Struktura skokochronu na bazie węży
składa się z dwóch ośmiokątnych
ram (stelaży) ustawionych jedna
na drugiej i połączonych ośmioma
pionowymi kolumnami węży w rogach skokochronu. Pionowa przegroda na środku skokochronu dzieli go na dwie komory powietrzne
umiejscowione jedna na drugiej.
Skokochron jest napełniany za pomocą jednej butli o pojemności
30 dm³ lub zestawu 5 butli o pojemności 6 dm³ każda, ciśnienie w butlach wynosi 300 bar. Do sprawienia skokochronu potrzebne są jedynie cztery osoby. Czas sprawiania do 120 s. Po oddaniu skoku skokochron wraca do stanu gotowości
w ciągu około 20 s. Wymiary rozłożonego skokochronu wynoszą
8,5 x 8,5 x 3,7 m (dł., szer., wys.).
Masa skokochronu to około 250 kg.
Ma on pozytywną opinię Berlińskiej
Straży Pożarnej. Z maksymalnej wysokości skoku można korzystać jedynie w przypadku, kiedy nie ma innej możliwości ratowania ludzi zagrożonych przez pożar.
Skokochrony Vetter
Firma Vetter ma w swojej ofercie trzy
typy skokochronów, które są przeznaczone dla służb ratowniczych:
SP 16, SP 25 i największy SP 60.
Podczas akcji ratowniczych strażacy doceniają przede wszystkim
szybkość sprawiania i mobilność
W AKCJI 6/2012
skokochronów Vetter. Skokochron
SP 16 jest gotowy do przyjęcia skoku osoby ratowanej w 30 s od rozpoczęcia sprawiania. Napełnienie
SP 25 trwa tylko o 20 s dłużej. Największy skokochron, SP 60, który ze względu na swoje wymiary potrzebuje do obsługi czterech
strażaków, jest gotowy do akcji
w 80 s. Skokochrony te są oferowane w dwóch wersjach malowania powierzchni zeskoku: z wyraźnym centralnym miejscem zeskoku w formie czarnego okręgu lub
kołami z różnymi odcieniami niebieskiego. Wzór z niebieskimi kołami na powierzchni zeskoku został
opracowany przez zespól psychologów, których badania udowodniły,
że ten właśnie układ i kolor kół pomaga przemóc paraliżujący strach
przed skokiem z dużej wysokości.
Natomiast jaskrawo jasnozielone
i żółte boczne ścianki są doskonale
widoczne w utrudnionych warunkach pogodowych, podczas zadymienia lub w porze nocnej.
Skokochrony SP 16 i SP 25 napełniane są za pomocą butli na sprężone powietrze, w przypadku
SP 16 jest to butla stalowa o pojemności 6 dm³ i ciśnieniu 300 bar, natomiast w SP 25 jest to butla kompozytowa o pojemności 9 dm³ i ciśnieniu 300 bar. W odróżnieniu od tych
skokochronów SP 60 jest napełniany za pomocą dwóch niezależnych
wentylatorów o wydajności 16,498
m³/h każdy. Nowoczesny system
podwójnych komór powietrznych
optymalnie opóźnia uderzenie,
a system wyrównywania ciśnienia
umożliwia oddanie kolejnego skoku w czasie do 20 s. Podłoga skokochronu jest wykonana w technologii bezszwowej, z materiału o przedłużonej żywotności, odpornego
na tarcie. Wymiary i powierzchnia
zeskoku rozłożonego skokochronu wynoszą 8,5 x 6,5 x 2,50 m (dł.,
szer., wys.), a powierzchnia zeskoku to ok. 55 m². Masa skokochronu
wynosi około 240 kg. Jest przystosowany do pracy w zakresie temperatur od -20° do +50°. Można
z niego korzystać wyłącznie w przypadku, gdy nie ma innej możliwości ewakuacji lub gdy bardzo istotny jest czas.
Należy podkreślić, że wszyscy
producenci skokochronów w materiałach reklamowych i instrukcjach obsługi podają informację,
że istnieje ryzyko uszkodzenia ciała
podczas skoku. Jednocześnie należy dodać, że jest bardzo duża szansa na uratowanie osoby skaczącej,
a ponieważ człowiek ma tylko jedno życie, należy je ratować wszelkimi dostępnymi środkami technicznymi, jakimi dysponują służby
ratownicze.

21