sylabus

WyŜsza Szkoła
Administracji i Zarządzania
w Przemyślu
Zamiejscowy Wydział
Administracyjno-Prawny
w Rzeszowie
SYLABUS
1.
Kierunek: „PRAWO”
2.
Nazwa przedmiotu: POSTĘPOWANIE KARNE
3.
Rok studiów: III
4.
Przedmioty wprowadzające oraz wymagania wstępne
Semestr: V i VI
Wymagane zaliczenie przedmiotów: „Ustrój organów ochrony prawnej”, „Prawo karne”
Stacjonarne
Niestacjonarne
5.
Liczba godzin:
90 godzin
72 godziny
6.
Wykład:
45 godzin
36 godzin
7.
Ćwiczenia:
45 godzin
36 godzin
8.
Punkty ECTS:
8 punktów
8 punktów
9.
ZałoŜenia i cele przedmiotu
Podstawowym celem dydaktycznym nauczania przedmiotu „Postępowanie karne” jest zapoznanie
studentów z podstawowymi instytucjami systemu polskiego prawa karnego. Nie ulega wątpliwości, Ŝe zakres
programowy przedmiotu jest bardzo szeroki co spowoduje konieczność uzupełnienia wykładów ćwiczeniami.
Przy konstrukcji kolejność zagadnień przyjęto systematykę kodeksu postępowania karnego z nielicznymi
odstępstwami.
Zakres materiału dydaktycznego obejmuje wszystkie podstawowe instytucje postępowania karnego, ze
szczególnym połoŜeniem nacisku na zasady rządzące procesem karnym, uczestników procesu, poszczególne
etapy oraz postępowanie odwoławcze. Szczególna uwaga winna być zwrócona na ostatnie zmiany procedury
karnej, zwłaszcza w zakresie postępowania przygotowawczego, a takŜe na osoby podejrzanego (oskarŜonego) i
pokrzywdzonego oraz ich prawa i obowiązki.
W ramach studiów stacjonarnych ćwiczenia powinny polegać na praktycznym poznaniu procesu
orzekania w sprawach karnych, zarówno w oparciu o przepisy prawa karnego materialnego – podstawy
odpowiedzialności karnej, jak i o materiał praktyczny. Dlatego teŜ koniecznym wydają się tu zajęcia „w terenie”
– udział w procesie orzekania (rozprawa) oraz zapoznanie z dokumentami wydawanymi w procesie karnym.
Zajęcia te powinny być równieŜ poświęcone analizie stanów faktycznych – kazusów, które znacznie ułatwią
poznanie stosowania konkretnych przepisów prawa w praktyce oraz omówieniu orzecznictwa Sądu
NajwyŜszego.
10.
Metody dydaktyczne
Wykład i ćwiczenia
11.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu
Egzamin ustny. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń na podstawie uzyskania
pozytywnych ocen z kolokwiów.
12.
Lp.
I
II
III
Treści programowe
Tematyka zajęć
Podstawowe pojęcia i załoŜenia procesu
karnego:
1. pojęcie procesu karnego, funkcje i
cele
2. funkcje prawa karnego procesowego
3. gwarancje procesowe
4. źródła prawa karnego procesowego
5. struktura procesu karnego
6. rodzaje postępowania karnego
Naczelne zasady procesu karnego:
1. Pojęcie i klasyfikacja zasad procesu
karnego
2. Zasady ustrojowe
zasada prawa do sądu
zasada udziału czynnika
społecznego w procesie
karnym
zasada niezawisłości
sędziowskiej
zasada kolegialności sądów
3. Zasady ściśle procesowe:
I. Zasady związane z wszczęciem procesu
karnego:
zasada oficjalności (ścigania z
urzędu)
zasada legalizmu
zasada skargowości
II. Zasady dotyczące postępowania
dowodowego:
zasada prawdy materialnej
zasada swobodnej oceny
dowodów
zasada bezpośredniości
zasada koncentracji materiału
dowodowego
III. Zasady dotyczące formy i sposobu
prowadzenia procesu:
zasada ustności
zasada kontradyktoryjności
zasada jawności
zasada rzetelności
zasada szybkości postępowania
i ciągłości rozprawy
IV. Zasady dotyczące sytuacji prawnej
oskarŜonego:
1. zasada domniemania
niewinności
2. zasada prawa do obrony
oskarŜonego (materialna i
formalna)
Przesłanki procesowe:
1. Zagadnienia ogólne:
pojęcie przesłanek
procesowych
rodzaje dopuszczalności
procesu karnego
systematyka przesłanek
procesowych
przesłanki procesowe a
odmowa wszczęcia procesu i
umorzenie postępowania
karnego
Liczba godzin
stacjonarne
wykład
ćwiczenia
Liczba godzin
niestacjonarne
wykład
ćwiczenia
2
1
1
1
3
4
3
4
3
4
2
4
2.
IV
V
System przesłanek procesowych
podsądność sprawy karnej
(jurysdykcja krajowa sądów
polskich i jej ograniczenia,
immunitety)
właściwość sądu
istnienie stron procesowych
skarga uprawnionego
oskarŜyciela
wniosek o ściganie
prawomocność materialna
zawisłość sprawy
abolicja
przedawnienie karalności
nieprzestępność
3. Zbieg przesłanek procesowych
Uczestnicy procesu karnego:
1. Pojęcia ogólne
2. Organy prowadzące postępowanie
przygotowawcze:
Prokuratura
Policja i inne organy
uprawnione
3. Organy postępowania sądowego:
rodzaje sądów karnych i
niezawisłość sędziowska
wyłączenie sędziego
właściwość sądu (miejscowa,
rzeczowa, funkcjonalna)
skład sądu orzekającego
4. Strony procesowe:
pojęcie i rodzaje stron
procesowych
zdolność procesowa i
legitymacja procesowa
oskarŜyciel publiczny
pokrzywdzony
oskarŜyciel posiłkowy
oskarŜyciel prywatny
powód cywilny
oskarŜony (podejrzany, osoba
podejrzana)
5. Przedstawiciele stron procesowych:
przedstawiciel ustawowy
obrońca
pełnomocnik
6. Rzecznicy interesu publicznego
przedstawiciel społeczny
prokurator w procesie
adhezyjnym
Rzecznik Praw Obywatelskich
7. Pomocnicy procesowi
8. Osobowe źródła dowodowe
9. Inni uczestnicy procesu
Prawo dowodowe:
1. Zagadnienia ogólne:
pojęcie dowodu i dowodzenia
źródło dowodu i środek
dowodowy
przedmiot dowodzenia
poszlaki
systematyka dowodów
zakazy dowodowe, ich
klasyfikacja i skutki naruszenia
zakazów
ocena dowodów
inicjatywa dowodowa
3
4
2
3
4
4
3
4
-
VI
VII
przeprowadzenie dowodów
(przesłuchanie, odczytanie,
oględziny)
2. Środki dowodowe:
wyjaśnienia oskarŜonego
zeznania świadka
opinia biegłego i inne środki
dowodowe wymagające
„wiadomości specjalnych”
dokument
wywiad środowiskowy i inne
dokumenty sprawozdawcze,
środki dowodowe o charakterze
wyjątkowym (świadek
utajniony, świadek koronny)
eksperyment procesowy
Czynności procesowe:
1. Pojęcie i podział czynności procesowych
2. Forma czynności procesowych
3. Terminy procesowe:
pojęcie i rodzaje terminów
obliczanie terminów
przywrócenie terminu zawitego
4. Decyzje organów procesowych i ich
podział:
wyroki
uchwały i nakazy karne
postanowienia
uzasadnianie orzeczeń
sprostowania
5. Zarządzenia
6. Tryb wydawania orzeczeń
7. Problem prawomocności orzeczeń
8. Przesłanki niewaŜności orzeczeń
9. Pozostałe czynności procesowe:
protokoły
doręczenia pism
przeglądanie akt, sporządzanie
odpisów
odtworzenie zaginionych lub
zniszczonych akt
10. Czynności konsensualne, dobrowolne
poddanie się karze
11. Czynności mediacyjne
Środki przymusu:
1. Podział środków przymusu
2. Rodzaje i systematyka środków
przymusu
3. Zatrzymanie
4. Środki zapobiegawcze:
rodzaje środków
zapobiegawczych
podstawy stosowania środków
zapobiegawczych
tymczasowe aresztowanie
poręczenie majątkowe i
społeczne
dozór Policji
zawieszenie oskarŜonego w
prawach do określonej
działalności
zakaz opuszczania kraju (prosty
i złoŜony)
5. Poszukiwanie oskarŜonego i list gończy
6. List Ŝelazny
7. Kary porządkowe
8. Zabezpieczenie majątkowe
3
4
2
2
4
4
3
3
VIII
IX
X
Tok procesu karnego:
1. Ogólna charakterystyka
2. Obumarcie procesu karnego:
bezwarunkowe umorzenie
procesu karnego
warunkowe umorzenie procesu
karnego
3. Czasowe zatrzymanie biegu procesu
karnego
4. Powództwo cywilne w procesie karnym
Postępowanie przygotowawcze:
1. Ogólna charakterystyka
zadania postępowania
przygotowawczego
strony i ich przedstawiciele
formy postępowania
przygotowawczego (śledztwo,
dochodzenie)
2. Przebieg postępowania
przygotowawczego
wszczęcie i odmowa wszczęcia
postępowania
przygotowawczego
instytucja przedstawienia
zarzutów
zakończenie śledztwa lub
dochodzenia
3. Kontrola postępowania
przygotowawczego
nadzór prokuratora nad
śledztwem lub dochodzeniem
czynności sądowe w
postępowaniu
przygotowawczym
kontrola prawomocnych
postanowień o umorzeniu
postępowania
przygotowawczego
4. Akt oskarŜenia
Postępowanie główne:
1. Przygotowanie do rozprawy głównej
kontrola warunków formalnych
oskarŜenia
wstępne badanie sprawy
2. Ogólna charakterystyka rozprawy
głównej
3. Część wstępna do rozprawy głównej
4. Przewód sądowy
odczytanie aktu oskarŜenia
wyjaśnienia oskarŜonego
postępowanie dowodowe
przerwa i odroczenie rozprawy
zwrot sprawy prokuratorowi
celem uzupełnienia
postępowania
przygotowawczego
zmiana kwalifikacji prawnej
czynu na rozprawie
zamknięcie przewodu
sądowego
5. Wyrokowanie
narada i głosowanie nad
wyrokiem
odroczenie wydania wyroku
sporządzenie wyroku na piśmie
ogłoszenie wyroku
6. Czynności końcowe w sądzie I instancji
3
3
2
1
3
4
3
2
3
3
2
2
-
XI
XII
XIII
XIV
XV
XVI
XVII
doręczenie oskarŜonemu odpisu
wyroku
sporządzenie uzasadnienia
wyroku
Postępowanie odwoławcze:
1. Ogólna charakterystyka systemu kontroli
odwoławczej
środki zaskarŜenia
sprzeciwy
środki odwoławcze
2. Zagadnienia ogólne kontroli
odwoławczej
dopuszczalność środka
odwoławczego
wymogi formalne środka
odwoławczego
cofnięcie środka odwoławczego
przyczyny odwoławcze
zakres kontroli odwoławczej
3. Rozstrzygnięcie wyroku odwoławczego
4. Postępowanie apelacyjne
5. Postępowanie zaŜaleniowe
Postępowanie szczególne
1. Postępowanie uproszczone
przesłanki procesu
przebieg procesu
uproszczonego
wyrok zaoczny
2. Postępowanie w sprawach z oskarŜenia
prywatnego
ogólna charakterystyka
przesłanki postępowania
oskarŜenie wzajemne
przebieg postępowania
prywatnoskargowego
3. Postępowanie nakazowe
Nadzwyczajne środki zaskarŜenia
1. Kasacja
ogólna charakterystyka
podstawy kasacji
tryb wniesienia kasacji (kasacja
zwyczajna i nadzwyczajna)
przebieg postępowania w
przedmiocie kasacji
2. Wznowienie postępowania zakończonego
prawomocnym wyrokiem sądu
podstawy wznowienia
postępowania sądowego
przebieg postępowania w
sprawie wznowienia
rozstrzygnięcia w przedmiocie
wniosku o wznowienie procesu
Postępowanie sądowe po uprawomocnieniu
się orzeczenia
1. Wyrok łączny
2. Odszkodowanie za niesłuszne ukaranie,
tymczasowe aresztowanie lub
zatrzymanie
3. Ułaskawienie
Postępowanie w sprawach karnych w
stosunkach międzynarodowych. Europejski
nakaz aresztowania.
Koszty procesu i opłaty skarbowe
Postępowanie karne w sprawach
podlegających orzecznictwu sądów
wojskowych
3
3
3
2
3
2
3
3
3
3
3
2
2
1
1
1
1
1
1
2
1
1
-
1
1
-
13.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Literatura podstawowa
S. Waltoś, Proces karny. Zarys systemu. Warszawa 2005.
K. Marszał, Proces karny, Katowice 2005.
R. Kmiecik, E. Skrętowicz, Proces karny. Część ogólna, Kraków 2006.
J. Grajewski, Przebieg procesu karnego, Warszawa 2004.
T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, Warszawa 2005.
T. Gardocka, Postępowanie karne – podręcznik akademicki, Warszawa 2005.
K. Woźniewski, Prawo karne procesowe. Zarys instytucji, Gdańsk 2005.
P. Kruszyński (red.), Wykład prawa karnego procesowego, Białystok 2003.
14.
1.
Literatura uzupełniająca
P. Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek, Kodeks postępowania karnego, Tom I i II. Komentarze do art. 1-296 i
297-467 k.p.k., Warszawa 2007.
J. Bartoszewski, Z. Gostyński, Kodeks Postępowania Karnego. Komentarz, Warszawa 2003-2004.
J. Grajewski, L. Paprzycki, M. Płachta, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Kraków 2006.
T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego wraz z komentarzem do ustawy o świadku koronnym,
Kraków 2005.
W. Grzeszczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2005.
F. Prusak, Komentarz do kodeksu postępowania karnego, Warszawa 1999.
K. Łojewski, Postępowanie karne. Wzory pism z prawa materialnego i procesowego z dyskietką, Warszawa
1999.
R. A. Stefański, Pisma procesowe w sprawach karnych z objaśnieniami, Warszawa 2007.
E. Samborska, Pisma procesowe w sprawach karnych. Wzory z objaśnieniami, Warszawa 2004.
S. Waltoś, D. Szumiłło – Kulczycka, Ł. Wodniak, Proces karny. Kazusy, Warszawa 2001.
S. Zabłocki, Postępowanie odwoławcze w kodeksie postępowania karnego po nowelizacji. Komentarz
praktyczny, Warszawa 2003.
S. Zabłocki, Postępowanie kasacyjne w nowym kodeksie postępowania karnego, Warszawa 1998.
B. Kurzępa, Postępowanie w sprawach karnych ze stosunków międzynarodowych. Przepisy i orzecznictwo,
Toruń 2002.
A. Lach, Europejska pomoc prawna w sprawach karnych, Toruń 2007.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Nazwisko osoby prowadzącej zajęcia na studiach stacjonarnych
- wykład: dr hab. Z. Ćwiąkalski
- ćwiczenia: dr K. Tkaczyk, prok. apel. mgr Z. Niezgoda
16.
Nazwisko osoby prowadzącej zajęcia na studiach niestacjonarnych
- wykład: dr hab. Z. Ćwiąkalski
- ćwiczenia: dr K. Tkaczyk, prok. apel. mgr Z. Niezgoda