Program do obliczeń geodezyjnych “WinKalk”

Transkrypt

Program do oblicze geodezyjnych
“WinKalk”
dla MS Windows
Instrukcja obsługi
dla wersji 3.7
wraz z opisem modułów: Trasy, Rejestrator, Wyrównanie, Niwelacja, Transformacja
 Firma Informatyczna CODER
tel. (0-22) 759-12-18
http://www.coder. pl
Instrukcja obsługi programu “WinKalk”
2
Spis Tre ci
1.
WPROWADZENIE
1.1
1.2
1.3
2.
2.1
2.2
6
WST P
INSTALACJA I URUCHOMIENIE PROGRAMU
PIERWSZE KROKI
6
6
8
OGÓLNE ZASADY OBSŁUGI PROGRAMU
12
OKIENKO OBLICZE
PRZYCISKI FUNKCYJNE
12
12
2.2.1
- PRZYCISK „RAPORT” - WYDRUKI
13
2.2.2
- PRZYCISK „SZKIC” - RYSUNKI
13
2.2.3
- PRZYCISK „ODCZYT ZADANIA” - ARCHIWUM DANYCH
14
2.2.4
- PRZYCISK „NOWY”
14
2.2.5
- PRZYCISK „OBLICZ WSZYSTKO”
14
2.2.6
- PRZYCISK „WYCZY ”
15
2.2.7
- PRZYCISK „ZAMKNIJ”
2.3 WPROWADZANIE PUNKTÓW
2.4 TABELE
2.4.1
WSTAWIANIE I KASOWANIE WIERSZY
2.4.2
ZMIANA ROZMIARU I KOLEJNO CI KOLUMN
2.4.3
ZASADY PRZEGL DANIA I EDYCJI DANYCH TABELI
2.5 BAZA PUNKTÓW
2.5.1
DODATKOWA BAZA PUNKTÓW
2.5.2
ZAPIS PUNKTÓW ZA DYSKIETK
2.6 KODOWANIE PUNKTÓW
2.7 BAZA DZIAŁEK
3.
OBSŁUGA EDYTORA SZKICÓW
3.1
3.2
CZYNNO CI PRZY PRZEGL DANIU SZKICÓW
EDYCJA RYSUNKU
15
15
16
16
16
16
17
17
17
18
18
19
19
20
3.2.1
- STRZAŁKA, DOMY LNE NARZ DZIE.
21
3.2.2
- ZAZNACZANIE PROSTOK TEM.
21
3.2.3
3.2.3.1
3.2.3.2
3.2.3.3
3.2.3.4
- KRE LENIE LINII
Atrybuty linii
Kre lenie
Przyci ganie
Ko czenie, domykanie
22
22
22
22
23
3.2.4
- Ł CZENIE WIERZCHOŁKÓW WG. NUMERÓW
23
3.2.5
- ŁUKI
24
4.
3.2.6
- OKR GI
24
3.2.7
- TEKSTY
24
3.2.8
- POMIAR ODLEGŁO CI
24
3.2.9
- COFANIE OPERACJI (UNDO)
24
3.2.10
3.2.11
- DODAWANIE OPISÓW WSPÓŁRZ DNYCH I INNYCH ELEMENTÓW
24
24
MENU
EDYTOR RAPORTÓW
4.1 PRZEGL DANIE TEKSTÓW
4.2 EDYCJA TEKSTÓW
4.2.1
ZMIANA CZCIONKI
4.2.2
ZMIANA WYRÓWNANIA AKAPITU
4.2.3
ZMIANA MARGINESÓW I WIELKO CI KARTKI
4.2.4
TABELKI
4.2.5
BUFOR RAPORTÓW
5.
3
OPIS OPCJI PROGRAMU
5.1 OPCJA „SYSTEM”
5.1.1
„ZMIANA OBIEKTU”
5.1.2
„OPCJE”
5.1.3
„DRUKARKA...”
5.1.4
„BUFOR RAPORTÓW”
5.1.5
„ARCHIWIZACJA”
5.1.6
„MENED ER ZADA ”
5.1.7
„SZKIC”
5.1.8
„EDYTOR”
5.1.9
„KALKULATOR”
5.1.10 „DOS”
5.1.11 „WYJ CIE”
5.2 OPCJA “PUNKTY”
5.2.1
„EDYCJA”
5.2.1.1
Usuwanie kolumn
5.2.1.2
Dodawanie i kasowanie punktów.
5.2.1.3
Filtrowanie punktów
5.2.1.4
Szukanie punktu
5.2.1.5
Przenumerowanie punktów
5.2.1.6
Zmiana kodu, typu.
5.2.1.7
Translacje współrz dnych, zmiana wysoko ci, przedrostka i przyrostka numeru
5.2.1.8
Dodatkowe funkcje
5.2.2
"WPIS"
5.2.3
"KASOWANIE"
5.2.3.1
Wybór punktów z listy
5.2.4
"IMPORT"
5.2.4.1
„Z innego obiektu”
5.2.4.2
„Tekstowy”
5.2.4.3
„P89”
5.2.4.4
„Geo 86”
25
25
26
26
26
26
27
27
28
28
28
29
33
33
34
34
34
35
35
35
35
36
36
36
36
37
37
37
37
38
38
38
39
39
40
40
41
41
41
5.2.4.5
TANGO
5.2.5
"EKSPORT"
5.2.5.1
"Tekstowy"
5.2.5.2
"DXF"
5.2.5.3
"Geo-Info"
5.2.5.4
„EWMAPA"
5.2.5.5
„P89”
5.2.5.6
„Geo 86”
5.2.5.7
Format ODGiK W-wa
5.2.6
„WYDRUK”
5.2.7
„SZKIC”
5.2.8
"DODATKOWA BAZA"
5.3 OPCJA “POMIARY”
5.3.1
"DOMIARY"
5.3.2
"TACHIMETRIA"
5.3.3
"PRZECI CIE PROSTYCH"
5.3.4
"POLIGON"
5.3.5
„CI G BUSOLOWY”
5.3.6
"WCI CIE LINIOWE"
5.3.7
"WCI CIE K TOWE"
5.3.8
"WCI CIE PRZESTRZENNE K TOWE"
5.3.9
"WCI CIE WSTECZ"
5.3.10 "WCI CIE KOMBINOWANE"
5.3.11 "WCI CIE W BOK"
5.3.12 "STANOWISKA SWOBODNE"
5.3.13 „NIWELACJA TECHNICZNA”
5.3.14 „NIWELACJA PRECYZYJNA”
5.3.15 „NIWELACJA ROZPROSZONA”
5.3.16 „NIWELACJA TRYGONOMETRYCZNA”
5.3.17 „OBLICZANIE OBJ TO CI MAS ZIEMI”
5.3.18 OBJ TO MAS (GRAFICZNIE)
5.3.19 TYPOWE ZADANIA NA OBLICZANIE MAS ZIEMI
5.3.19.1 Obj to ziemi wybranej z wykopu
5.3.19.2 Obj to nasypanej ziemi
5.3.19.3 Oszacowanie obj to ci ziemi do wywiezienia z terenu przeznaczonego do niwelacji
5.4 OPCJA “OBLICZENIA”
5.4.1
"MIARY ORTOGONALNE"
5.4.2
"MIARY BIEGUNOWE"
5.4.3
"ODLEGŁO I AZYMUT"
5.4.4
"K TY"
5.4.5
"TRANSFORMACJA"
5.4.6
"TRANSFORMACJA UKŁADÓW"
5.4.7
"POLE POWIERZCHNI"
5.4.8
"PROJEKTOWANIE DZIAŁEK"
5.4.9
"BAZA DZIAŁEK"
5.5 OPCJA „TRASY”
5.5.1
"PUNKTY GŁÓWNE ŁUKU"
5.5.1.1
Punkty główne
5.5.1.2
Punkty po rednie
5.5.2
„ŁUK KOŁOWY”
5.5.3
"KLOTOIDA"
5.5.4
„ODCINEK PROSTEJ”
5.5.5
"STYCZNE DO OKR GU"
5.5.6
"PRZECI CIA OKR GU"
4
41
41
41
42
42
42
43
43
43
43
43
43
44
44
44
45
46
48
48
49
49
50
50
51
51
52
53
54
54
55
56
57
57
58
58
59
59
59
60
61
61
62
64
65
66
68
68
68
69
69
70
71
71
72
5.5.7
"WPASOWANIA OKR GU"
5.5.8
„RZUTOWANIE NA ŁUK”
5.5.9
„KOŁOWY ŁUK PIONOWY”
5.5.10 „ODCINEK TRASY (PION.)”
5.5.11 „SUWNICE”
5.6 OPCJA „REJESTRATOR”
5.6.1
KONCEPCJA OBRÓBKI DANYCH Z REJESTRATORÓW POLOWYCH
5.6.2
EDYCJA POMIARÓW
5.6.3
DZIENNIK POMIARÓW
5.6.4
TRANSMISJA
5.6.4.1
Topcon
5.6.4.2
Nikon
5.6.4.3
Leica
5.6.4.4
Leica seria TC 605
5.6.4.5
Leica seria TC 300, 700
5.6.4.6
Leica (Wild) seria TC 1010, 1610
5.6.4.7
Geodimetr, Geodat
5.6.4.8
Zeiss Elta
5.6.4.9
PSION
5.6.5
EKSPORT WINKALK - PRZENOSZENIE DANYCH MI DZY OBIEKTAMI
5.6.6
ZNAJD NAWI ZANIA
5.6.7
STANOWISKA SWOBODNE.
5.6.8
OBLICZ STANOWISKA
5.6.9
OBLICZ PIKIETY
5.6.10 TWÓRZ POLIGON
5.6.11 USU STANOWISKA
5.6.12 RAPORT
6.
WYRÓWNANIE
6.1 OGÓLNE ZASADY PRZEPROWADZANIA WYRÓWNANIA
6.1.1
WPROWADZENIE DANYCH
6.1.2
OBLICZENIA
6.1.3
WYNIKI WYRÓWNANIA
6.1.4
PROBLEMY
6.2 PIERWSZE KROKI
6.3 FUNKCJE WYRÓWNANIA SIECI PŁASKICH
6.3.1
KIERUNKI
6.3.2
K TY
6.3.3
BOKI
6.3.4
AZYMUTY
6.3.5
NIEPEWNE PUNKTY
6.3.6
IMPORT POLIGONU
6.3.7
ZMIE TYP PUNKTÓW NA... (STAŁE, PRZYBLI ONE)
6.3.8
WSPÓŁRZ DNE PRZYBLI ONE
6.3.9
OBLICZENIA (SIE PŁASKA)
6.3.10 OBLICZENIE BŁ DÓW
6.3.11 WYNIKI (SIE PŁASKA)
6.3.12 SZKIC
6.4 WYRÓWNANIE SIECI NIWELACYJNYCH
6.4.1
WPROWADZENIE
6.4.2
WPROWADZANIE DANYCH - FUNKCJA PRZEWY SZENIA
6.4.3
OBLICZENIA (SIE NIWEL.)
5
72
72
72
72
72
74
74
75
78
78
79
80
80
80
81
81
81
81
81
82
82
83
83
83
83
83
84
85
85
85
86
86
86
86
88
88
88
88
88
89
89
89
89
89
90
90
90
91
91
91
91
6
1. Wprowadzenie
1.1 Wst p
Program “WinKalk” jest programem słu cym do przeprowadzania podstawowych oblicze geodezyjnych. Zasada
działania opiera si na u yciu wielu formularzy (okienek) z których ka dy realizuje inn funkcje obliczeniow (domiary,
tachimetria itd.). Ka da funkcja umo liwia sporz dzenie raportu z oblicze i szkicu obliczanej konstrukcji geodezyjnej.
W wersji bazowej zgromadzono wi kszo funkcji obliczeniowych potrzebnych w przeci tne firmie geodezyjnej. Ponadto
istnieje kilka modułów opcjonalnych dla bardziej wymagaj cych u ytkowników:
•
•
•
•
Moduł Trasy - wspomaganie projektowania łuków i krzywych przej ciowych, suwnice.
Moduł Rejestrator - pakiet funkcji do współpracy z rejestratorami polowymi.
Moduł Wyrównanie - wyrównanie cisłe sieci płaskich
Moduł Niwelacja - obliczenia niwelacji i obj to ci mas ziemi, wyrównanie sieci niwelacyjnych (tylko dla
posiadaczy modułu Wyrównanie)
• Moduł Transformacja układów – transformacja współrz dnych pomi dzy ró nymi układami geodezyjnymi i
geograficznymi
Program wymaga komputera minimum PC 486, 16MB pami ci RAM, i ok. 4 MB wolnego miejsca na twardym dysku.
Program pracuje w rodowisku Windows 95, 98, Me, NT, 2000, XP. Współpracuje z wszystkimi drukarkami i ploterami
zainstalowanymi w systemie Windows.
Jest zabezpieczony przed pirackim kopiowaniem
Co przeczyta dalej
Przed instalacj warto si zapozna z rozdziałem „Instalacja i uruchomienie programu”. Nast pnie warto przerobi
rozdział „Pierwsze kroki” i ju wła ciwie mo na pracowa . Poszczególne opcje s opisane w sekcji „Opis opcji programu”
i warto tam zagl da w trakcie pracy z programem - zwykle wystarczy zapozna si z rysunkiem. Aby dobrze pozna
mo liwo ci programu warto te przejrze sekcj „ogólne zasady obsługi programu”.
Przy pisaniu instrukcji zało ono, e u ytkownik zna podstawowe zasady współpracy z systemem Windows.
Absolutne minimum to umiej tno posługiwania si myszk . Je eli nie, radzimy przerobi jedn z popularnych ksi ek o
systemie Windows.
Nowsze wersje programu mo na ci gn
z Internetu: www.coder.atomnet.pl, strona Nowo ci
1.2 Instalacja i uruchomienie programu
Opis instalacji:
Uruchamiamy Windows
Wkładamy płyt CD do komputera.
Program instaluj cy powinien uruchomi si samoczynnie. Je eli nie, uruchamiamy program start.exe z płyty.
Na dialogu programu instaluj cego klikamy przycisk z ikon z programem WinKalk (1 od góry).
Uruchomiony zostaje odr bny program instalacyjny, kolejno pojawiaj si dialogi:
• Dialog powitalny - wciskamy przycisk Dalej
• Tekst licencji - po przeczytaniu wciskamy Dalej
7
• Wybór katalogu - domy lnie program jest instalowany w katalogu C:\WINKALK, je eli chcemy to zmieni ,
naciskamy przycisk Przegl daj i wpisujemy inn nazw .
• Wybór grupy - domy lnie jest to Geodezja, mo emy wpisa inn nazw .
• Teraz nast puje instalacja plików.
• Po zainstalowaniu plików pojawi si dialog informuj cy o prawidłowym zako czeniu instalacji.
• Po instalacji niekiedy pojawia si dialog z pro b o restartowanie komputera. Mo emy nacisn Anuluj i nie
restartowa komputera.
Po zainstalowaniu WinKalk konieczne jest jeszcze zainstalowanie silnika bazy danych BDE. Jest to cz
wspólna dla programów WinKalk i MikroMap i musi by instalowana tylko raz na danym komputerze:
instalacji
Na dialogu programu instaluj cego klikamy przycisk z ikon BDE (3 od góry).
Uruchomiony zostaje odr bny program instalacyjny, kolejno pojawiaj si dialogi:
• Dialog powitalny - wciskamy przycisk Dalej
• Nast puje instalacja plików.
• Po zainstalowaniu plików pojawi si dialog informuj cy o prawidłowym zako czeniu instalacji.
Uruchomienie i autoryzacja programu
Program uruchamiamy klikaj c w ikon WinKalk w grupie Geodezja. Po instalacji program b dzie działa w pełni
funkcjonalnej wersji (z wszystkimi modułami) przez 30 dni. W tym czasie po uruchomieniu programu b dzie pojawia si
informacja, ile dni działania programu pozostało i pytanie, czy chcesz teraz wprowadzi kod autoryzuj cy. Je eli
naci niemy Tak, program wy wietli identyfikator komputera. Nale y spisa identyfikator komputera i przesła go do firmy
CODER wraz z NIP-em firmy i jej nazw lub nr licencji (aby mozna było jednoznacznie zidentyfikowa , dla kogo jest ten
kod). Kod mo na te uzyska telefonicznie, faxem, emailem lub SMS-em. Po przesłaniu ww. danych otrzymaj Pa stwo
kod odbezpieczaj cy, który trzeba wpisa w dialogu który pojawiał si po naci ni ciu Tak. Wraz z kodem wisujemy NIP
firmy - same cyfry, bez spacji i my lników!
Uwagi:
• W wersji próbnej działaj wszystkie dostepne moduły, aby mogli si Pa stwo z nimi zapozna .
• Po wprowadzeniu kodu w programie b d obecne tylko te moduły, które zostały zakupione przez dan firm .
• Program b dzie działał tylko na komputerze, którego identyfikator został u yty do generowania kodu. W
uzasadnionych przypadkach mo na uzyska kody dla dwóch komputerów (np. gdy jeden u ywany w biurze, a
drugi w domu).
• Po zmianie komutera, lub powa nej przeróbce posiadanego kod mo e przesta działa , mo na wtedy uzyska
nowy (bezpłatnie) podaj c nowy identyfikator komputera wg. podanej powy ej procedury.
• Aby uruchomi dodatkowe moduły, zakupione po zainstalowaniu programu wystarczy wprowadzi nowy kod
rejestruj cy. Zmiany kodu dokonujemy uruchamiaj c program z grupy:
Programy->Geodezja->"WinKalk - Zmiana kodu"
• Uwaga! w kodach wyst puj tylko cyfry i litery od A do F (nie mo e wyst pi G, S, T, I itp.), NIP za nale y
wpisywa bez my lników i spacji.
Po pierwszym uruchomieniu lista obiektów jest pusta, wi c pierwsz czynno ci powinno by klikni cie przycisku
„Utwórz” aby utworzy nowy obiekt.
Problemy z uruchomieniem programu
Je eli program nie chce si uruchomi , albo generuje dziwne bł dy lub zawiesza si , najcz ciej oznacza to problem z kart
graficzn (wiemy, e s problemy niektórymi kartami firm S3, ATI, RIVA TNT). Mo na spróbowa nast puj cych działa :
• wył czy przyspieszenie sprz towe karty. Mo na ty zrobi klikaj c prawym klawiszem myszy na ekranie,
wywoła z menu Wła ciwo ci, strona Ustawienia, przycisk Zaawansowane wła ciwo ci, strona Wydajno ,
suwak Akceleracja sprz towa – ustawi na Brak.
• spróbowa ustawi inn rozdzielczo ekranu i liczb kolorów.
• w pliku SYSTEM.INI w sekcji [display] doda linie:
BusThrottle=1
DeviceBitmap=0
i zrestartowa system
• ci gn z Internetu nowszy sterownik do danej karty
8
Ustawienie standardowych opcji
Po utworzeniu pierwszego obiektu warto jest ustawi standardowe opcje, które b d ustawiane we wszystkich nowo
tworzonych obiektach. Opcje ustawia si przy pomocy menu System->Opcje, zapis standardowych opcji jest dokonywany
po naci ni ciu przycisku "Zapisz std". Standardowe opcje s u ywane dla ka dego nowo tworzonego obiektu.
Ustawienie parametrów Windows
Warto równie ustawi pewne parametry systemu Windows które maj wpływ na działanie programu. Cz sto np. jako
separator dziesi tny jest ustawiony przecinek. Mo na to zmieni z Panelu sterowania, funkcja "Ustawienia regionalne".
Lepiej jednak jest pozostawi przecinek jako separator, gdy wtedy b dziemy mogli korzysta z klawiatury numerycznej.
Warto te sprawdzi czy prawidłowo jest ustawiona drukarka (tak e w Panelu Sterowania). Je eli nie odpowiada nam kolor
okienek mo na w Panelu Sterowania (Funkcja "Kolory", "Paleta kolorów") wybra inny.
1.3 Pierwsze kroki
Ten rozdział jest zalecany tym u ytkownikom, którzy maj mało do wiadczenia w pracy z komputerem. Zawiera on
szczegółowy opis czynno ci jakie wykonujemy korzystaj c z programu “WinKalk” na przykładzie oblicze współrz dnych
pikiet pomierzonych metod domiarów.
1. Instalacja programu.
Płyt CD wkładamy do komputera. Program istaluj cy uruchamia si sam. Aby zainstalowa WinKalk wciskamy
przycisk z ikon obok nazwy tego programu. Dalej post pujemy wg. wskazówek programu instalacyjnego, na ogół
wystarczy przy ka dym dialogu nacisn klawisz Enter lub klikn OK.
2. Uruchomienie programu.
Po instalacji klikamy w ikonk WinKalk w grupie Geodezja.
3. Utworzenie pierwszego obiektu.
Po uruchomieniu programu pojawia si okienko:
Lista obiektów jest na razie pusta. Naciskamy klawisz
. Pojawia si dialog:
Wpisujemy nazw np. TEST i naciskamy ENTER. Obiekt zostaje utworzony i pojawia si główne okno programu.
4. Wprowadzanie punktów osnowy
Chc c wprowadzi punkty do bazy programu z menu Punkty wybieramy opcj Wpis.
Pojawia si dialog jak na rysunku poni ej. Wprowadzane punkty nale y numerowa . W pole Nr wpisujemy 100
(wciskamy ENTER). Kursor przeskakuje do pola X. Wpisujemy współrz dn x punktu 100: 1762.24 (wciskamy ENTER).
Podobnie wpisujemy współrz dn Y = 1223.11 (wciskamy ENTER). W polach H i kod wciskamy ENTER nie wpisuj c
nic. Teraz kursor znajdzie si na klawiszu OK. Wciskamy ENTER i punkt zostaje zapisany do bazy.
Podobnie prowadzamy współrz dne punktu 101:
101
X=1801.92
Y=1156.67.
Potwierdzamy wpis punktu 101 przyciskiem OK, nast pnie wciskamy przycisk Anuluj. Dialog niknie.
Uwaga ! W Windows 95 i 98 separatorem dziesi tnym jest przecinek, nale y wpisa np. 1223,11.
5. Obliczenie współrz dnych punktów obliczonych metod domiarów.
Z menu Pomiary wybieramy opcje Domiary
9
10
Pojawia si okienko:
Kursor znajduje si w polu poprzedzonym napisem : Pkt.Pocz tkowy: Wpisujemy w to pole numer 101 (wciskamy
ENTER). W polach X i Y pojawi si współrz dne punktu 100. Kursor znajdzie si w polu poprzedzonym napisem:
Pkt.Ko cowy: Tu wpisujemy numer 100. W polu Długo wyliczona pojawia si warto 77.39. W polach Pkt.Zaczepienia
i Długo Pom. nie wpisujemy nic (wciskamy ENTER dwa razy).
Znajdujemy si teraz w tabeli w kolumnie Nr Wpisujemy tu numer obliczanej pikiety - 1. W kolumn “Bie ca”
wpisujemy warto 45.39 (wciskamy ENTER), w “Domiar” 19.24 (wciskamy ENTER). W okienkach Wsp. X, Wsp. Y
pojawiły si warto ci 1762.13 1185.77 (współrz dne pikiety). Punkt 1 został dopisany do bazy a kursor przesun ł si do
nast pnego wiersza gdzie mo emy obliczy nast pn pikiet ..
6. Grafika
Wciskamy przycisk
grafiki wciskamy przycisk
. Pojawia si szkic linii pomiarowej 101–100 i obliczony punkt 1. Aby opu ci okienko
.
7. Generowanie raportu z oblicze .
Wciskamy przycisk
. Pojawia si raport w edytorze:
Je eli chcemy go wydrukowa , wciskamy przycisk
drukarce.
11
. Raport zostaje wydrukowany na standardowej
9. Wyj cie z programu.
Najpro ciej jest zako czy prac z programem wciskaj c klawisze Alt-F4.
12
2. Ogólne zasady obsługi programu
2.1 Okienko oblicze
Gdy wywołamy typow funkcj obliczeniow np. tachimetria mo emy na jej okienku wyró ni kilka elementów:
Pola edycji nrów punktów
osnowy
Przyciski funkcyjne
Tabela
Pasek tytułu
Linia podziału
kolumn
Opcje
Pola edycji
współrz dnych
Pola edycji
danych
Pasek przewijania
tabeli
2.2 Przyciski funkcyjne
Przyciski funkcyjne słu do wykonywania pewnych zada podczas oblicze . Wszystkie maj swoje odpowiedniki
w menu które pojawia si po otwarciu okienka w głównym oknie programu:
13
i odpowiadaj im tak e pewne kombinacje klawiszy klawiatury jak wida na powy szym rysunku. Poni ej opiszemy
dokładnie jakie funkcje wykonuje ka dy przycisk.
2.2.1
- Przycisk „Raport” - wydruki
Tym przyciskiem generujemy raport z oblicze - tekst zawieraj cy wyniki oblicze najcz ciej w formie
tabelarycznej. Po naci ni ciu przycisku pojawia si okienko edytora z raportem:
Je eli w Opcjach zaznaczyli my wydruk bezpo rednio do bufora, edytor nie uka e si , a raport zostanie od razu
dopisany do bufora.
Raport w edytorze mo emy dowolnie zmienia , a nast pnie mamy do wyboru nast puj ce przyciski funkcyjne:
•
- raport zostanie natychmiast wydrukowany na drukarce. Je eli mamy wi cej ni
drukark , mo emy j zmieni w menu Plik->Ustawienia drukarki.
•
- raport zostanie dopisany do bufora, który mo na potem wczyta do edytora i wydrukowa
(funkcjami z menu Bufor).
jedna
•
- okienko edytora zostaje zamkni te.
Posługiwanie si edytorem jest opisane w odr bnym rozdziale.
2.2.2
- Przycisk „Szkic” - rysunki
Po naci ni ciu tego przycisku na ekranie pojawia si okienko ze szkicem obliczanej konstrukcji geodezyjnej,
przedstawionej w sposób jak najbardziej czytelny dla u ytkownika. Szkic mo na edytowa , powi ksza , pomniejsza ,
dodawa elementy graficzne i tekstowe, drukowa .
14
Wydruk rysunku jest mo liwy po naci ni ciu przycisku
. Pojawi si wtedy na rysunku okienko przedstawiaj ce zakres
kartki wydruku. Przesuwaj c myszk mo emy j spozycjonowa na rysunku, a po klikni ciu nast pi wydruk.
Szerzej mo liwo ci szkiców zostan omówione w odr bnym rozdziale.
2.2.3
- Przycisk „Odczyt zadania” - archiwum danych
W programie WinKalk wszystkie wpisywane dane s przechowywane w bazie danych. Po zamkni ciu okienka
funkcji, lub po wci ni ciu przycisku „Nowy” dane znajduj ce si w okienku zostaj zapisane do archiwum programu sk d
mo na je odczyta przy u yciu przycisku „Odczyt zadania”.
Po naci ni ciu tego przycisku pojawia si lista zada zgromadzonych w archiwum.
W przypadku tachimetrii na li cie znajduj si numer stanowiska, nawi zania i w nawiasach ID - niepowtarzalny
numer nadawany zadaniu przez program. Po zaznaczeniu wybranego zadania i naci ni ciu klawisza OK zadanie jest
wczytywane z archiwum. Klawiszem Usu mo emy kasowa z archiwum zadania ju niepotrzebne. Program nie pozwoli na
wczytanie lub skasowanie zadania które jest ju wczytane w jakie okienko.
W menu System jest te Mened er zada
skopiowa zadanie z innego obiektu itp.
w którym mo emy obejrze wszystkie zadania z danego obiektu,
Przycisk Kopiuj - kopiowanie zada
Je eli si gniemy do archiwum i zmienimy jakie dane to zadanie zostanie zachowane w zmienionej postaci - czyli
stracimy dane archiwalne. Aby omin ten problem wprowadzono funkcj „Kopiuj”. Po naci ni ciu tego przycisku
tworzone jest nowe zadanie - duplikat zadania archiwalnego, który mo emy ju dowolnie zmienia .
Przycisk Szukaj
Ten przycisk pozwala odnale
zadanie zawieraj ce ten punkt.
2.2.4
zadanie na długiej li cie zada . Po podaniu numeru punktu odnajduje pierwsze
- Przycisk „Nowy”
Przycisk ten powoduje wyczyszczenie całej zawarto ci okienka i umo liwia wprowadzanie nowych danych.
Aktualnie obliczane dane zostaj zapisane do archiwum jako zadanie.
2.2.5
- Przycisk „Oblicz wszystko”
Powoduje przeliczenie wszystkich danych znajduj cych si w okienku. Na ogół powoduje tak e ponowny zapis
obliczonych współrz dnych do bazy lub odczyt obliczanych punktów z bazy.
2.2.6
15
- Przycisk „Wyczy ”
Powoduje wyczyszczenie zawarto ci tabeli. Uwaga ! wykasowane dane s tracone bezpowrotnie.
2.2.7
- Przycisk „Zamknij”
Zamyka okienko.
2.3 Wprowadzanie punktów
Pod przyciskami funkcyjnymi, a nad tabel znajduje si najcz ciej obszar w który nale y wpisa pewne dane
pocz tkowe np. numery punktów osnowy, stanowiska, nawi zania, wysoko instrumentu itp. Je eli nie wprowadzimy tych
danych, program nie pozwoli nam wykonywa oblicze w tabeli.
Najcz ciej spotykanym elementem s punkty osnowy.
Zwykle s trzy pola do wprowadzania punktów osnowy: Numer, X, Y. W pole Numer wpisujemy numer punktu. Je eli
punkt o takim numerze znajduje si w bazie w pola X i Y zostaj automatycznie wpisane jego współrz dne. Warto ci
współrz dnych mo emy te wpisa lub edytowa r cznie, ale nie zalecamy tego, gdy prowadzi to do niespójno ci danych
w okienku i w bazie punktów.
Wybór punktu z listy
Du ym udogodnieniem we wprowadzaniu punktów jest mo liwo wyboru punktu z listy. Nale y klikn
dwukrotnie myszk w pole numeru punktu, a pojawi si lista wszystkich punktów znajduj cych si w bazie.
Po zaznaczeniu wybranego punktu i naci ni ciu OK (lub dwukliku myszk ) numer punktu zostaje skopiowany do
odpowiedniego pola w okienku.
Wprowadzanie nowych punktów
Je eli wpisali my numer nieistniej cego punktu, pojawi si dialog
16
Mo emy w nim wpisa współrz dne punktu i inne dane. Je eli jest zaznaczone pole wyboru „Zapisz do bazy” nowy
punkt zostanie wpisany do bazy. Je eli nie, to punkt ten zostanie wykorzystany tylko do aktualnie wykonywanego
obliczenia, bez zapisywania do bazy punktów. Zalecamy zawsze zapisywa punkty do bazy. Dwukrotne klikni cie myszk
w polu „Kod” powoduje pokazanie listy kodów K1, z której mo emy wybra kod znakowy lub liczbowy.
2.4 Tabele
Na ogół obliczenia przeprowadzane s w tabeli
Tabela składa si z kilku kolumn i nieograniczonej ilo ci wierszy. W pocz tkowe kolumny tabeli wpisujemy dane (np. k t,
odległo ), a gdy jest wpisana ilo danych wystarczaj ca do wykonania oblicze , w innych polach tabeli pojawiaj si
wyniki (np. X, Y). Po przej ciu do nast pnego wiersza obliczone współrz dne s zapisywane do bazy.
2.4.1 Wstawianie i kasowanie wierszy
Mo na kasowa wiersze tabeli naciskaj c klawisze Ctrl+Delele (dane s wtedy tracone). W wi kszo ci tabel mo emy te
wstawi wiersz wciskaj c klawisz Ctrl+Insert (wciskamy i trzymamy klawisz Ctrl, a nast pnie wciskamy klawisz Insert) wiersz jest wstawiany przed wierszem w którym znajduje si kursor. Wstawianie wiersza mo e trwa dłu sz chwil .
Wstawia i kasowa wiersze mo emy te przy pomocy menu które pojawia si po naci ni ciu prawego klawisza myszki
(tylko w czasie pracy z tabel ).
2.4.2 Zmiana rozmiaru i kolejno ci kolumn
W tabeli mo na zmieni szeroko poszczególnych kolumn chwytaj c myszk za lini podziału kolumn (na wysoko ci
tytułu kolumny) i przesuwaj c j w lewo lub w prawo. Nie mo na zw zi kolumny bardziej ni do szeroko ci jej tytułu.
Mo na te zmieni kolejno kolumn w tabeli, trzeba w tym celu chwyci za lini tytułow tabeli i przenie j w inne
miejsce.
2.4.3 Zasady przegl dania i edycji danych tabeli
Aby edytowa wybrane pole tabeli nale y w nie klikn . Dane w polu zostaj wtedy pod wietlone. Je eli zaczniemy teraz
wpisywa now dan stara warto zostaje skasowana. Mo emy te jednak nacisn klawisz kursora w lewo lub w prawo,
wtedy pod wietlenie zniknie i mo emy edytowa star warto danej. Gdy tekst w polu jest pod wietlony mo emy go
skopiowa do schowka (klawiszami Ctrl-C) i wstawi w dowolnym innym miejscu klawiszami Ctrl-V. Zmian
17
wprowadzonych w polu (lub w całym wierszu) mo emy zaniecha naciskaj c klawisz ESC lub potwierdzi je klawiszem
Enter.
Po tabeli mo emy si przesuwa u ywaj c klawiszy kursora lub paska przewijania. Ponadto działaj klawisze: Ctrl-End
(skok na koniec) i Ctrl-Home (skok na pocz tek), Page Up (o strone w gór ), Page Down ( o stron w dół).
2.5 Baza punktów
System WinKalk posiada zewn trzn baz danych w formacie PARADOX 5.0. Numery (nazwy) punktów w bazie
danych s ci gami znaków ASCII (litery, cyfry itp.) o długo ci do 12 znaków. Numery punktów nie powinny te zawiera
znaku przecinka ani znaków spacji, tabulacji itp. Je eli w nazwie wyst pi znak spacji, jest on automatycznie usuwany. W
programie punkty porz dkowane s według nast. klucza: je eli nazwa punktu zaczyna si od liczby, s one porz dkowane
wg. warto ci tej liczby. Je eli nie, to s porównywane jak ła cuchy znaków, z tym e numery zaczynaj ce si od liter s
przed liczbami. Przykład takiego uporz dkowania:
aa, bolec1, bolec100, bolec2, 1, 2, 34, 34a, 34b
Dodatkowo ka dy obiekt mo e mie dodany kod (patrz „Kodowanie punktów”) i typ.
W przypadku próby wpisu punktu o ju istniej cej nazwie system mo e zareagowa w ró ny sposób, w zale no ci
od ustawienia przeł cznika kolizji numeracji (patrz Opcje). Mo liwe s 4 rodzaje akcji:
• Zapis – punkt zostaje zapisany, a stara warto wykasowana
• Zostaw – punkt nie zostaje zapisany, zostaje stara warto
• U rednij – zostaje zapisany punkt o współrz dnych b d cych redni arytmetyczn współrz dnych starego i
nowego punktu
• Dialog – w przypadku wyst pienia kolizji numeracji, system wy wietla odpowiedni komunikat, podaje ró nice
współrz dnych dx i dy starego i nowego punktu, i pyta u ytkownika o rodzaj akcji. Do wyboru s : 3
powy sze, oraz dodatkowo mo liwo
podania nowego numeru. Je eli punkt jest punktem osnowy,
dodatkowo pojawia si ostrze enie. Mo emy te ustawi opcj , aby dialog nie ukazywał si gdy współrz dne
nowego punktu s identyczne.
Przy pobieraniu punktu z bazy, je li punktu nie ma w bazie, to zostanie wy wietlony komunikat i system poprosi o podanie
współrz dnych tego punktu.. Po podaniu współrz dnych punkt zostaje zapisany do bazy. Je eli zostanie wci ni ty klawisz
ESC, akcja zostanie zaniechana
Program rozró nia du e i małe litery ( punkty 101a i 101A s ró ne). Je eli to na przeszkadza, pomocna mo e tu by
funkcja zmiany kodów i numerów punktów na du e lub małe litery (patrz Punkty->„edycja”)
2.5.1 Dodatkowa baza punktów
Mo na zdefiniowa te dodatkow baz punktów pochodz c z innego obiektu przy pomocy menu Punkty -> Dodatkowa
baza. Mo emy np. utworzy obiekt Osnowa w którym b d przechowywane punkty osnowy z danego obszaru. Po
doł czeniu bazy dodatkowej z tego obiektu przy odczycie punktów, je eli punkt nie został znaleziony w bazie lokalnej jest
poszukiwany w bazie dodatkowej. Punkty s zapisywane wył cznie w bazie lokalnej (bez kontroli czy taki punkt wyst puje
w bazie dodatkowej). Dodatkow baz punktów mo na podgl da i edytowa w funkcji Punkty->Edycja, po wci ni ciu
przycisku „Dodatkowa baza”.
Po podł czeniu dodatkowej bazy punktów mo na jeszcze podł czy drug dodatkow baz przy pomocy menu Punkty ->
Dodatkowa baza 2. Menu to pojawia si dopiero po podł czeniu pierwszej bazy.
2.5.2 Zapis punktów za dyskietk
W praktyce geodezyjnej cz sto zachodzi potrzeba eby zapisa punkty na dyskietce, w celu archiwizacji lub przeniesienia
na inny komputer. Poniewa cz sto sprawia to problemy, poni ej opiszemy szczegółowo jeden ze sposobów jak mo na to
zrobi
• wybieramy z menu Punkty opcj Eksport -> Tekstowy
• Na dialogu który si pojawia zaznaczona jest opcja Nr X Y H. zostawiamy jak jest i naciskamy OK.
• Pojawi si dialog:
18
• Interesuj nas na nim tylko elementy „Nazwa pliku” i „Stacje dysków”. Rozwijamy list „Zapisz w:" i
wybieramy element „Dyskietka 3.5 (A:)” (dyskietka ju powinna by wło ona do stacji).
• W polu „Nazwa pliku” kasujemy napis „*.*” który tam si znajduje i wpisujemy „punkty.txt”. Mo emy
oczywi cie wpisa dowoln inn nazw .
• Naciskamy OK
• Pojawi si lista wyboru punktów. Naciskamy przycisk [>>] aby przenie wszystkie punkty na praw stron .
Naciskamy OK.
• Zrobione. Punkty s na dyskietce w pliku „punkty.txt”.
Je eli chcemy tak zapisane punkty wczyta z powrotem do WinKalk, nale y w analogiczny sposób u y funkcji Punkty>Import->Tekstowy.
2.6 Kodowanie punktów
Do ka dego punktu zapisywanego do bazy mo emy doda kod składaj cy si z dowolnych znaków. Kod mo e mie
do 12 znaków, ale nie zaleca si u ywa kodów dłu szych ni 4 znaki, gdy raporty s przystosowane do takiego rozmiaru
kodu. Kody mo emy wpisywa razem z numerami punktów, po przecinku np.:
10045,BUO
115a,KOD14
Mo na te ustawi opcj automatycznego kodowania (patrz „Opcje”). Zaleca si u ywanie do kodowania du ych liter.
Je eli wprowadzali my raz du e, a raz małe litery mo emy to naprawi korzystaj c z funkcji zamiany kodów i numerów
punktów na du e lub małe litery (patrz Punkty->„edycja”).
Dodatkow pomoc jest ci gawka z kodów wg. instrukcji K1, umieszczona pod menu głównego okna programu. Po
naci ni ciu przycisku
pojawia si lista kodów. Po wybraniu kodu i naci ni ciu przycisku OK, kod ten jest wstawiany w
okienko w którym aktualnie znajduje si kursor.
2.7 Baza działek
Działki wprowadzone przy obliczaniu pola powierzchni s zapisywane w bazie działek. Przy obliczaniu pola
powierzchni lub w funkcji projektowania działek mo emy odczytywa wcze niej wprowadzone działki (klawiszem
Szerzej funkcjonalno bazy działek b dzie opisana w dalszej cz ci instrukcji, przy obliczaniu pól powierzchni.
).
19
3. Obsługa edytora szkiców
Edytor szkiców jest w istocie zminiaturyzowan wersj programu MikroMap, i u ytkownicy znaj cy ten program nie
b d mieli adnych trudno ci z jego obsług .
Edytor szkiców ma podstawowe dwie funkcje:
• Umo liwia ogl danie obliczanej konstrukcji geodezyjnej - zbli anie, przesuwanie
• Umo liwia edycj rysunku - dodawanie linii, łuków, napisów, dzi ki czemu mo emy szybko stworzy proste
rysunki np. szkice realizacyjne.
3.1 Czynno ci przy przegl daniu szkiców
Zapis do pliku
Wydruk
Przesuwanie
rysunku
Przyciski do
powi kszania i
pomniejszania
Przesuwanie
rysunku o wektor
(PAN)
Wł czanie
numeracji
punktów i
dodatkowych
opisów
Przej cie w
tryb edycji
Ustawianie skali
Po uruchomieniu funkcji szkic w dowolnym okienku programu pojawia si okienko ze szkicem obliczanej konstrukcji.
Szkic ten mo emy ogl da korzystaj c z mo liwo ci powi kszania i pomniejszania rysunku, przesuwania przy pomocy
strzałek. Szkic mo emy te wydrukowa . Poni ej opiszemy dokładnie znaczenie wszystkich widocznych przycisków:
- zapis szkicu w pliku. Plik ten mo emy nast pnie odczyta , a co wa niejsze jest te on czytelny dla programu
MikroMap (do MikroMap nale y go wczytywa raczej funkcj „Wstaw z pliku”).
20
- wydruk szkicu. Po naci ni ciu tego przycisku na rysunku pojawi si „przyczepiony” do kursora myszki prostok t
obrazuj cy zasi g kartki wydruku. Mo emy do przy pomocy myszy przesuwa po ekranie, a obejmie interesuj cy nas
fragment rysunku (mo na skorzysta z pomniejszania w razie potrzeby). Po klikni ciu lewym klawiszem myszki nast pi
wydruk.
Rozmiar kartki i orientacj ustawiamy w Ustawieniach Drukarki (w menu System).
- przerysowanie (od wie enie) rysunku
- wyj cie. Je eli rysunek był edytowany to program spyta, czy go zapisa na dysku.
- powi kszanie fragmentu rysunku zaznaczonego prostok tem. Robimy to w nast puj cy sposób:
• ustawiamy kursor myszy na lewym górnym rogu fragmentu który chcemy powi kszy
• wciskamy i trzymamy lewy klawisz myszy
• trzymaj c wci ni ty klawisz myszy ci gniemy kursor w dół i w prawo (na ekranie rysuje si prostok t) a
prostok t obejmie fragment rysunku który chcemy powi kszy
• puszczamy klawisz myszy - na ekranie rysuje si wybrany fragment rysunku
- pomniejszenie dwukrotne całego rysunku
- pokazanie całego rysunku.
- pokazanie rysunku w skali w przybli eniu takiej jak b dzie wygl dał na wydruku. Mo na w ten sposób zorientowa
si co do wygl du tekstów.
Szybko mo emy powi kszy czy pomniejszy rysunek wciskaj c klawisze Page Up i Page Down na klawiaturze.
Jest to szczególnie przydatne w trakcie rysowania np. linii.
- pokazanie/schowanie siatki kwadratów
- pokazanie/schowanie siatki arkuszy układu 65 (siatka pojawi si tylko gdy u ywamy pełnych współrz dnych 65).
Wielko arkusza dobrana jest do aktualnie ustawionej skali szkicu. Godło arkusza jest wpisane w lewym górnym rogu.
- opcje pokazywania/chowania numerów punktów i dodatkowych opisów (czołówek, numerów działek).
Numery punktów maj zawsze taki sam rozmiar, aby szkice były zawsze czytelne przy ich ogl daniu. Inne teksty i
opisy natomiast skaluj si wraz ze zmian powi kszenia. Mo e to sprawia wra enie, e s one za małe lub za
du e. Na wydruku wszystko wraca do normy
- tym przyciskiem wł czamy lub chowamy panele umo liwiaj ce edycj rysunku (patrz poni ej).
- ten przycisk uruchamia MikroMap (o ile jest zainstalowany) i przekazuje do niego rysunek. To działa dla MikroMap
w wersji co najmniej 3.1.
3.2 Edycja rysunku
Po naci ni ciu przycisku Edycja pojawiaj si dwa nowe panele umo liwiaj ce edycj rysunku i dodawanie nowych
elementów.
21
Dzi ki narz dziom z tych dodatkowych paneli mo emy wykonywa dosy zaawansowane czynno ci edycyjne: kre li linie,
łuki, dodawa teksty, przesuwa , edytowa i kasowa wszystkie elementy rysunku.
Poni ej omówimy narz dzia słu ce do kre lenia na mapie:
3.2.1
- strzałka, domy lne narz dzie.
Słu y ona do zaznaczania i przesuwania obiektów. Je eli klikniemy strzałk w jaki element mapy - lini , opis,
b dzie on zaznaczany, co objawi si przez otoczenie go czterema czarnymi kwadratami. Klikaj c w ten sposób zawsze
zaznaczamy tylko 1 element na raz. Mo emy zaznaczy wi cej obiektów trzymaj c wci ni ty klawisz Shift na klawiaturze i
klikaj c po kolei w ró ne obiekty.
Gdy ju zaznaczymy obiekty, mo emy je razem:
• przesun
myszk po rysunku (je eli wi cej ni jeden, musimy trzyma wci ni ty klawisz Shift)
• edytowa - po naci ni ciu przycisku
.
• skasowa - po naci ni ciu przycisku
Je eli kilka obiektów le y blisko siebie pokrywa si (np. dwie linie, symbol i punkt swobodny itp.) po klikni ciu
zaznaczony zostanie pierwszy z brzegu (dokładniej ten, który był najpierw narysowany). Aby zaznaczy ten „pod spodem”,
nale y u y przycisku
. Pojawia si on obok strzałki po zaznaczeniu obiektu. Naciskaj c go, powodujemy, e
program przeszukuje list obiektów rysunku staraj c si znale nast pny le cy w pobli u punktu klikni cia. Gdy go
znajdzie, zaznacza go prostok cikami. Je eli nie, przycisk
Obok przycisku
przyciskiem
3.2.2
mo e pojawi si tez przycisk
znika.
- słu y on do przesuwania obiektu zaznaczonego
(takiego „gł bszego” obiektu nie mo emy przesun
normalnie, myszk ).
- zaznaczanie prostok tem.
Mo emy nim zaznaczy wi ksz ilo elementów mapy le cych blisko siebie. Nale y zaznaczy na ekranie prostok t, a
wszystkie elementy wewn trz prostok ta zostan zaznaczone. Robimy to w nast puj cy sposób:
• ustawiamy kursor myszy na lewym górnym rogu fragmentu który chcemy zaznaczy
• wciskamy i trzymamy lewy klawisz myszy
22
• trzymaj c wci ni ty klawisz myszy ci gniemy kursor w dół i w prawo (na ekranie rysuje si prostok t) a
prostok t obejmie fragment rysunku który chcemy zaznaczy
• puszczamy klawisz myszy - elementy wewn trz prostok ta zostaj zaznaczone.
Myl ce mo e by zaznaczanie linii - je eli linia przechodzi przez nasz prostok t, zostaje zaznaczona w cało ci, nie tylko
fragment wewn trz prostok ta.
Je eli chcemy usun
zaznaczenie z wszystkich elementów, wybierzmy wska nik -
i kliknijmy w tło mapy, tam
gdzie nie ma adnego obiektu. Po usuni ciu zaznaczenia dobrze jest od wie y rysunek przyciskiem
3.2.3
.
- kre lenie linii
Jest kilka sposobów tworzenia linii. Najbardziej naturalne jest tworzenie linii przy u yciu myszki. Klikaj c lewym
klawiszem tworzymy wierzchołek linii, potem nast pny i nast pny itd. Po ka dym klikni ciu linia ł czy si z poprzednim
wierzchołkiem. Ko czymy lini naciskaj c klawisz Enter na klawiaturze, lub, klikaj c prawy klawisz myszki rozwijamy
menu z którego wybieramy pozycj Zako cz.
Wa nym uzupełnieniem ww. funkcji jest opcja Przyci ganie. Je eli przyci ganie jest wł czone, nie mo emy
utworzy wierzchołka linii w dowolnym miejscu mapy, ale je eli klikniemy w pobli u istniej cego punktu (np.
zaimportowanego z WinKalk) program zakotwiczy wierzchołek linii dokładnie w tym punkcie.
Jest te (opisana poni ej) funkcja kre lenia linii bez u ycia myszki - podaj c z klawiatury numery kolejnych
wierzchołków.
3.2.3.1 Atrybuty linii
Wszystkie atrybuty linii wybieramy z paska parametrów na głównym ekranie. Najbardziej z lewej strony znajduje si
na nim okienko kolorów. Klikaj c w strzałk z lewej strony okienka rozwijamy list dost pnych kolorów i wybieramy
wła ciwy. Okienko styli jest drugim od lewej. Mo emy je rozwin i wybra styl linii : ci gła lub przerywana. Grubo
wybieramy z trzeciego od lewej okienka na panelu atrybutów.
3.2.3.2 Kre lenie
Aby wykre li lini wystarczy przesuwa myszk po ekranie i klikaj c lewym klawiszem tworzy kolejne
wierzchołki. Lini ko czymy klikaj c klawisz Enter na klawiaturze, lub wybieraj c pozycj Zako cz z menu:
Menu to po pojawia si po naci ni ciu PRAWEGO klawisza myszki w czasie gdy kre limy linie.
Uwaga! Aby w trakcie rysowania usun
le narysowany wierzchołek, u ywamy funkcji „Usu ostatni pkt” z
menu, a nie globalnej funkcji Cofnij, która usuwa cał lini .
3.2.3.3 Przyci ganie
Kre lenie linii „na oko” nie zawsze da nam wystarczaj c dokładno . Aby mie pewno , e linia przechodzi
dokładnie przez zadane punkty, musimy wykorzysta funkcj przyci gania. Po jej wł czeniu nie b dziemy mogli wstawi
wierzchołka linii w dowolnym miejscu, ale je eli klikniemy w pobli u istniej cego punktu, program zakotwiczy
wierzchołek linii dokładnie w tym miejscu.
23
Przyci ganie mo emy wł czy wciskaj c ikonk
u góry ekranu (przycisk pozostanie wci ni ty), lub wybieraj c
opcj Przyci ganie z menu które rozwija si po naci ni ciu prawego klawisza myszki (przy pozycji przyci ganie pojawi si
znaczek V). W podobny sposób mo emy wył czy t funkcj . Wci ni cie tego przycisku zapewnia nam przyci ganie do
punktów i wierzchołków linii. Aby móc przyci gn
lini do ju istniej cej linii, nale y jeszcze wcisn
przycisk
.
Je eli mamy problem ze zbyt du ym nagromadzeniem punktów na rysunku i nie jeste my w stanie rozró ni , do
którego trzeba doci gn
lini , mo emy powi kszy fragment rysunku klawiszem PageUp, poł czy lini i
ponownie zmniejszy rysunek klawiszem PageDown. Mo emy te u y funkcji Zoom.
3.2.3.4 Ko czenie, domykanie
Po utworzeniu ostatniego wierzchołka lini ko czymy klikaj c klawisz Enter na klawiaturze, lub wybieraj c pozycj
Zako cz z menu które pojawia si po naci ni ciu prawego klawisza myszki.
Je eli wykre lona linia nam nie odpowiada, mo emy te z niej zrezygnowa wciskaj c klawisz ESC na klawiaturze
lub wybieraj c z menu opcj Rezygnuj.
Mo emy te lini domkn , tzn. poł czy ostatni punkt z pierwszym. Aby to zrobi wybra opcj Domknij z menu
lub nacisn klawisz End na klawiaturze.
Istniej te inne sposoby domykania: domkni cie prostopadłe i wci ciem. Obydwa s opcjami w menu. Domkni cie
prostopadłe jest przydatne gdy np. mamy pomierzone 3 punkty budynku i chcemy doliczy czwarty. Program wystawia
prostopadłe od pierwszego i ostatniego boku linii i tworzy wierzchołek w punkcie przeci cia.
Domkni cie wci ciem mo na wykorzysta np., gdy mamy pomierzone 3 punkty budynku i czołówki do
niewidocznego punktu. Po podaniu ich długo ci program robi wci cie liniowe za podstaw przyjmuj c pierwszy i ostatni
punkt linii.
3.2.4
- ł czenie wierzchołków wg. numerów
Czasem wygodnie jest ł czy punkty po prostu podaj c numery kolejnych wierzchołków z klawiatury.
W okienko wpisujemy kolejne numery i potwierdzamy je klawiszem Enter (lub przyciskiem Nast pny). Jak wida
na dialogu powtórzona jest wi kszo funkcji z menu linii, mo emy go wi c u ywa jako dodatkow pomoc przy kre leniu
linii. Naturalnie mo na na przemian kre li lini poprzez podawanie numerów i klikanie myszk w rysunek.
Na dialogu mamy te mo liwo domkni cia linii (Domknij), domkni cia pod k tem prostym (Prostopadle),
domkni cia wci ciem liniowym (Wci ciem). Mo emy te usun ostatni narysowany punkt (Cofnij) lub pierwszy punkt
linii (Skasuj pierwszy punkt). Jak linia jest gotowa naciskamy klawisz Zako cz, aby j zaakceptowa lub Rezygnuj, aby j
usun
3.2.5
- łuki
W programie mo na kre li łuki przechodz ce przez 3 zadane punkty. Nale y na rysunku klikn
koniec łuku (mo emy wykorzysta przyci ganie do punktów - trzeba wcisn
jaki trzeci punkt na łuku.
3.2.6
24
przycisk
w pocz tek i
w górze ekranu), a nast pnie w
- okr gi
Mo emy rysowa okr gi, o zadanym rodku i promieniu pokazanym r cznie przy pomocy myszki. Nale y na
rysunku klikn w punkt rodkowy okr gu (mo emy wykorzysta przyci ganie do punktów - trzeba wcisn przycisk
),
a nast pnie przesuwaj c myszk dobieramy promie okr gu (okr g cały czas zmienia swój rozmiar), i klikamy gdy osi gnie
wymagany rozmiar.
3.2.7
- teksty
Teksty mo na wstawia jako tekst poziomy i pochylony..
Po klikni ciu ikonki tekstu pojawi si dialog:
W pole Tekst wpisujemy lini tekstu (do 255 znaków). Na tym dialogu mo emy ustawi podstawowe atrybuty
tekstu: czy ma zasłania tło (np. opisy przewodów) i czy ma by poziomy czy pochylony. Czcionk i wielko liter mo na
ustawi po naci ni ciu przycisku Czcionka.
Po naci ni ciu OK na ekranie pojawi si „przyczepiony” do kursora myszki prostok t pokazuj cy rozmiary tekstu
który mo emy myszk przemie ci po rysunku, a po klikni ciu tekst zostaje wstawiony. Przy wstawianiu tekstów
pochylonych, po klikni ciu mo emy jeszcze dobra k t pochylenia tekstu przesuwaj c mysz w gór i w dół (prostok t
zmienia k t nachylenia). Powtórne klikni cie wstawia tekst.
3.2.8
- pomiar odległo ci
3.2.9
- cofanie operacji (undo)
Ta funkcja umo liwia pomiar odległo ci na rysunku pomi dzy dwoma klikni tymi punktami. Aby mierzy odległo
precyzyjniej nale y wł czy przyci ganie do punktów lub linii. Po ka dym pomiarze program proponuje wstawienie na
rysunek czołówki. Je eli klikniemy Tak, czołówka b dzie wstawiona na warstwie Opisy (tzn. b dzie widoczna, je eli
wł czona jest opcja Opisy).
Je eli wykonamy jak bł dn operacj - kasowanie, wstawienie, przesuni cie, edycj , zawsze mo emy j wycofa
naciskaj c przycisk. Program pami ta wszystkie operacje pocz wszy od uruchomienia lub otwarcia rysunku (o ile mu
starcza pami ci). Mo na wi c wciska przycisk wielokrotnie.
3.2.10
- dodawanie opisów współrz dnych i innych elementów
Po naci ni ciu przycisku rozwija si menu w którym mamy zgromadzone operacje dodawania opisów do szkicu:
rz dnych H, współrz dnych XY, wstawiania nowych punktów, siatki kwadratów.
3.2.11 Menu
W czasie gdy jest aktywne okno szkicu, w menu pojawiaj si dwa nowe elementy: Szkic i Edycja. Zawieraj one
dodatkowe funkcje obsługi szkiców jak: zachowanie i otwieranie pliku, kopiowanie i wstawianie elementów, szukanie
punktów na rysunku.
25
4. Edytor raportów
W program wbudowany jest edytor tekstów, dzi ki któremu mo emy ogl da i edytowa raporty tworzone przez
program. Obsługa tego edytora jest podobna do obsługi ka dego innego edytora tekstu (np. Word), poni ej opiszemy tylko
pokrótce jego funkcje.
4.1 Przegl danie tekstów
Podstawowe czynno ci jakie wykonujemy przy pracy z WinKalk-iem, s zgrupowane na trzech du ych przyciskach:
s to:
• natychmiastowy wydruk (przed wydrukiem mo na go obejrze w menu Plik -> Podgl d wydruku)
• zapis do bufora (do wykorzystania na pó niej)
• zamkni cie edytora
dla bardziej zaawansowanych u ytkowników interesuj ca mo e by te funkcja:
pliku RTF na dysku.
Je eli nie zmieniamy zawarto ci raportu, nie musimy u ywa
- dopisanie raportu do dowolnego
adnych innych narz dzi edytora.
Na górnym pasku narz dzi zgromadzono jeszcze kilka u ytecznych funkcji:
- zapis raportu na dysku w formacie RTF (czytelnym m.in. dla Word-a)
- otwieranie pliku (je eli jaki uprzednio zapisali my na dysku)
- wycinanie, kopiowanie tekstu do schowka i wstawianie ze schowka Windows.
26
- poszukiwanie słowa lub frazy w tek cie
- zamiana słowa lub frazy w tek cie
- ustawienie powi kszenia widoku na ekranie.
4.2 Edycja tekstów
Raport który ukazuje si w edytorze, mo emy dowolnie zmienia . Mo emy kasowa lub dopisywa teksty, zmienia
czcionk i atrybuty tekstu. Zmiany które wprowadzimy mo emy cofn przy pomocy funkcji Undo z menu Edycja.
4.2.1 Zmiana czcionki
Do zmiany atrybutów czcionki słu y zestaw ikonek:
Pozwalaj one na zmian : (od lewej)
• nazwy czcionki
• wielko ci
• koloru
• atrybutów: pogrubienie (B), pochylenie - kursywa (I), podkre lenie (U)
• indeks górny i dolny
Nale y pami ta , e zmiana czcionki odnosi si do tekstu który dopiero b dziemy pisa . Je eli chcemy zmieni czcionk
istniej cego fragmentu tekstu nale y go najpierw zaznaczy (przeci gaj c po nim myszk z naci ni tym lewym klawiszem).
Je eli chcemy zmieni czcionk w całym tek cie, mo emy u y menu Edycja -> Zaznacz wszystko
4.2.2 Zmiana wyrównania akapitu
Te ikonki pozwalaj na zmian wyrównania tekstu:
• do lewej
• centrowanie
• wyrównanie (rozmieszczenie wyrazów równo w całej linii)
• do prawej
Podobnie jak powy ej, zmiana odnosi si tylko do linii tekstu (a dokładniej akapitu) w której znajduje si kursor. Je eli
chcemy zmieni wi kszy fragment tekstu nale y go najpierw zaznaczy (jak opisano powy ej).
Inne wła ciwo ci linii tekstu to wyliczanie i numerowanie:
ich wł czenie powoduje pojawianie si na pocz tku linii kulki lub numeru linii.
Zaawansowane wła ciwo ci akapitów mo na ustawi w menu Format -> Akapit.
4.2.3 Zmiana marginesów i wielko ci kartki
Ustawiamy je w dialogu który ukazuje si po wybraniu menu Format -> Marginesy. Uwaga! edytor nie „widzi” jaki
rozmiar kartki jest ustawiony na drukarce - trzeba to ustawi samodzielnie (domy lnie ustawiony jest A4, pionowo).
27
4.2.4 Tabelki
Wi kszo
raportów programu stanowi tabelki. Umo liwiaj one m.in.:
• zmian szeroko ci kolumn - wystarczy złapa za lini oddzielaj c kolumny i ci gn w lewo czy prawo
• zmian szeroko ci tabelki - tym razem nale y złapa za znacznik ko ca tabelki na linijce która znajduje si
nad oknem tekstu.
• Inne funkcje maja przyciski :
. S to (od lewej):
• Tworzenie nowej tabeli - rozwinie si dialog, na którym trzeba zaznaczy tyle kratek, ile chcemy mie wierszy
i kolumn i nacisn
•
•
•
•
przycisk
.
Zaznaczanie całego wiersza
Wstawania wiersza
Zaznaczanie kolumny
Wstawianie kolumny
4.2.5 Bufor raportów
Jak ju napisano powy ej, raportów nie musimy drukowa od razu, mo emy je zapisywa do bufora. Główn zalet
takiego post powania jest oszcz dno papieru - normalnie zu ywamy cał kartk na ka dy raport, a tu raporty b d si
kumulowa i drukowa jeden za drugim. Bufor jest te zapisywany na dysku, a wi c nie musimy si obawia o utrat
danych.
Aby odczyta dane z bufora korzystamy z menu Bufor -> Wczytaj. Dane w buforze mo emy zmienia przed
wydrukiem, ale nie mo na zmienionych danych zapisa z powrotem w buforze (je eli naci niemy „Do bufora” zapisz si
one na ko cu bufora jako kolejny raport).
Mo emy wczyta tylko niektóre raporty z bufora - menu Bufor -> Poka nagłówki wy wietla list raportów z bufora,
mo emy zaznaczy te które nas interesuj (domy lnie zaznaczone s wszystkie) i je wczyta .
Dane z bufora mo emy usun
w menu Bufor -> Kasuj.
Bufor mo e by wspólny dla wszystkich obiektów, lub lokalny dla ka dego obiektu - ustawiamy to w Opcjach.
Je eli chcemy utworzy lokalnie własny plik z raportami pewnego typu, mo emy u y funkcji
dopisanie raportu do dowolnego pliku RTF na dysku.
, która umo liwia
28
5. Opis opcji programu
5.1 Opcja „System”
5.1.1 „Zmiana obiektu”
Ta opcja pozwala na zmian obiektu oblicze .
Z lewej strony okienka wpisa list obiektów, z prawej strony opis aktualnie pod wietlonego obiektu (zwykle pusty).
Gdy dany katalog nie jest obiektem WinKalk jako opis pojawi si napis „To nie jest obiekt WinKalk”.
Z listy obiektów wybieramy nazw obiektu i naciskamy klawisz OK. Zostaj przerwane wszystkie obliczenia w
bie cym obiekcie, i wybrany obiekt staje si aktywny. Nazw aktywnego obiektu wida zawsze w linii tytułowej głównego
okna programu.
Przycisk
pozwala na szybkie odszukanie obiektu o zadanej nazwie.
Przycisk
pozwala na otworzenie obiektu przy pomocy normalnego dialogu otwierania plików – daje nam to
mo liwo u ywania dysków komputerów z otoczenia sieciowego.
Aby doda opis tekstowy do obiektu nale y zaznaczy obiekt, nast pnie w okienku „Opis wybranego obiektu”
wpisa dowolny tekst i nacisn
klawisz
.
Tworzenie nowych obiektów
Aby utworzy nowy obiekt naciskamy klawisz Utwórz, pojawi si dialog z pro b o wpisane nowej nazwy obiektu.
Wpisujemy nazw (w zasadzie powinna mie nie wi cej ni 8 znaków, lepiej te unika polskich liter) i naciskamy klawisz
OK. Obiekt zostaje utworzony i od razu staje si obiektem aktywnym..
Usuwanie obiektów
Obiekt usuwamy przyciskiem „Kasuj”. Poniewa obiekty s zwykłymi katalogami na dysku mo na je te usuwa tak
jak si usuwa katalogi, np. przy u yciu mened era plików.
29
Kopiowanie obiektów
Przyciskiem „Kopiuj na” mo na skopiowa wskazany obiekt na dyskietk (lub w dowolne inne miejsce). Przed
kopiowaniem program spyta o nazw pod jak ma by zachowany obiekt - radzimy jej nie zmienia .
Przyciskiem „Kopiuj z” mo emy skopiowa katalog z dyskietki (lub innego miejsca) na aktualnie wy wietlan list
obiektów. Uwaga! Je eli obiekt o takiej nazwie ju istnieje na li cie, dane z tego obiektu b d usuni te i zast pione przez
dane z dyskietki.
Katalog dyskowy obiektów
Standardowo obiekty (podkatalogi) tworzone w katalogu z którego uruchomiony był program (tzw. katalog
roboczy). Mo na ten katalog zmieni w polu „Rozpocznij w” w dialogu Wła ciwo ci programu (uruchamiany przez
naci ni cie Alt+Enter na ikonce programu).
Na dialogu, pod list obiektów znajduje si zestaw ikonek pozwalaj cych na poruszanie si w dół lub w gór po
drzewie katalogów, a tak e umo liwiaj cy zmian dysku. Dzi ki temu obiekty WinKalk-a mo emy tworzy w ró nych
miejscach i na ró nych dyskach. Pocz tkuj cym u ytkownikom, nie zaznajomionym z poj ciem struktury dysku radzimy
zapomnie o istnieniu tych ikonek, gdy mog sobie zrobi straszny bałagan w danych.
5.1.2 „Opcje”
Ustawianie opcji programu. Dialog opcji składa si ze stron:
• Program
• Jednostki i kody
• Raporty
• Szkice
• Wyrównanie
• Klawisze funkcyjne
Strony mo emy zmienia klikaj c myszk w ich tytuły ( w górnej cz ci dialogu). Uwaga! Po naci ni ciu klawisza OK
nast puje zatwierdzenie zmian na wszystkich stronach, nie tylko na tej która jest widoczna. Ustawione opcje s zapisywane
automatycznie przy zako czeniu pracy z programem, ale s one zapisywane lokalnie - jako opcje dla aktualnego obiektu.
Mo emy zapisa opcje jako standardowe (klawiszem „Zapisz std”) i wtedy b d one obowi zywa dla ka dego nowo
utworzonego obiektu.
Dialog opcji mo na te pokaza wciskaj c przycisk
Strona „Program”
Na tej stronie mo na ustawi opcje:
pod paskiem menu lub klawisze Ctrl-P.
• Sposób unikania kolizji numeracji punktów tzn. próby zapisu punktu o numerze ju u ytym. Aktualnie
ustawiony sposób wida w pasku statusu głównego okna (na górze ekranu, gdzie te mo emy j zmienia ).
• Opcja „Ignoruj kolizje punktów identycznych” - gdy zaznaczymy t opcj , dialog powiadamiaj cy o kolizji
nie b dzie si pojawiał, gdy nowo wpisywany punkt ma takie same współrz dne (do 1 cm) jak stary.
• Sposób automatycznego numerowania nowych punktów przy obliczeniach. Zwi kszana jest tylko cz
numeryczna nazwy punktu, np.. 100a+1=101a, a1+1=a2, pkt1a+1=pkt2a.
• Ilo ci miejsc po przecinku dla poszczególnych typów danych
• Opcja, czy zaokr gla XY. Normalnie współrz dne s zapisywane z pełn dokładno ci (ok. 12 miejsc), a
zaokr glane s tylko przy wy wietlaniu. Je eli opcja ta jest zaznaczona, do bazy trafi ju zaokr glone
współrz dne i takie te b d u yte do dalszych oblicze . U ytkownicy współpracuj cy z EWMAP- musz t
opcj zaznaczy , gdy mog otrzymywa inne warto ci obliczonych pól powierzchni.
• Opcja, czy pokazywa dialog kolizji przy zapisie punktu o identycznych X Y H.
• Rozdzielczo ekranu. U ytkownicy którym wydaje si , e literki na ekranie s zbyt małe mog przesun ten
suwak, aby je zwi kszy (max. dwukrotnie).
Strona „Jednostki”
Tu mo emy ustawi
• Jednostki k tów (zaleca si u ywa gradów). K ty w stopniach wprowadza si jako liczb rzeczywist w
formie [–]sss.mmss. Przed kropk – stopnie, po kropce minuty i sekundy (nie dziesi te stopnia!).
• Jednostk pól powierzchni
• Automatyczne kodowanie: je eli zaznaczymy pole wyboru „Automatyczne kodowanie” to ka demu punktowi
zapisywanemu do bazy zostanie nadany kod wpisany w polu „Kod” (o ile punkt nie ma nadanego kodu
r cznie). W kodach zaleca si u ywanie du ych liter.
• Miejsce zera k tów pionowych (zaleca si u ywanie opcji „Zenit”).
• Bł d miejsca zera k tów pionowych (u ywany w tachimetrii).
• Numer strefy układu 65. Je eli ustawimy j na warto ró n od 0 wszystkie obliczane długo ci i pola
powierzchni otrzymaj poprawk odwzorowawcz . Uwaga! Konieczne jest u ywanie pełnych współrz dnych
punktów.
• Je eli opcja „Obliczaj pikiety z H celu równ 0” nie jest zaznaczona, program nie b dzie obliczał wysoko ci
punktów dla których wprowadzono wysoko celu równ 0.
Strona „Raporty”
30
Mo emy tu ustawi opcje dotycz ce raportów:
• Nagłówek - ile razy ma si pojawia nagłówek raportu - przed ka dym raportem, 1 raz w trakcie sesji czy
nigdy.
• Zawarto nagłówka - opcje co drukowa w nagłówku raportów.
• Opcja bezpo redniego druku do bufora. Je eli jest zaznaczona, raporty które robimy nie b d pojawia si na
ekranie ani na drukarce, tylko b d gromadzone w buforze wydruku.
• Ustawienie, czy bufor raportów ma by lokalny dla ka dego obiektu, czy wspólny dla wszystkich.
• Typ ramek - RTF oznacza, e w czasie raportu b d tworzyły si tabelki, opcja Tekstowe powoduje tworzenie
ramek ze znaków tekstowych ‘|-+’ co twa szybciej.
• Ramki tabel - jakie linie maj si pojawia przy wydruku tabel: adne, tylko pionowe, czy wszystkie (pionowe
i poziome).
• Czcionka - uruchamia dialog, w którym mo na ustawi czcionk raportów.
• Marginesy - uruchamia dialog, w którym mo na ustawi rozmiar strony i marginesy raportu.
• Dowolny tekst który ma by dodrukowany po nagłówku. Uwaga! tekst ten nie musi mie ci si w okienku
dialogu, mo e mie dowoln długo i szeroko .
Ten tekst mo emy te u y do ustawiania górnego marginesu raportów – wystarczy na pocz tku wprowadzi
kilka pustych linii.
Strona „Szkice”
31
•
•
•
•
32
Pozwala ustawic opcje szkiców :
skal w której si pojawia,
czcionk opisów,
współczynniki kalibracji drukarki (aby wydruk był w skali)
czy rysowa kółka wokół punktów i o jakim promieniu (promie w punktach).
Strona „Wyrównanie”
W programie, przy wprowadzaniu danych do wyrównania, istnieje mo liwo wprowadzenia warto ci bł du
pomiaru przy ka dym wprowadzanym pomiarze: boku, kierunku itp. Je eli warto ci te nie zostan wprowadzone,
przyjmowane s warto ci domy lne ustawiane w Opcjach, strona Wyrównanie. Uwaga! Je eli ustawimy jednostk k ta na
stopnie, bł dy nale y podawa w stopniach lub sekundach, pomimo, e opisy s g i cc.
Opcja „Rysuj elipsy” pozwala na wł czenie rysowania elips bł dów Andrae’go na szkicu sieci. Po wł czeniu tej
opcji nale y jeszcze wprowadzi skal w jakiej b d rysowane elipsy.
Je eli ustawimy typ bł dów na Stałe, dla ka dego pomiaru k towego (k t, kierunek, azymut) zostanie przyj ty bł d
równy wprowadzonemu bł dowi kata. Dla boków zostanie przyj ty bł d równy wprowadzonemu bł dowi boku niezale nie od długo ci boku. Uwaga! Bł d boku wprowadzamy w metrach, bł d k ta w gradach lub stopniach. Bł d
niwelacji jest to w praktyce waga ci gu czyli najcz ciej pierwiastek z długo ci ci gu w km. Opcja Bł dy stałe została
wprowadzona do programu głównie ze wzgl du na zgodno z poprzednimi wersjami oprogramowania.
Je eli ustawimy typ bł dów na Wyliczane, b d one obliczane dla ka dego pomiaru osobno, w zale no ci od
długo ci boku sieci. (np. przy pomiarze kierunków, bł d kierunku do odległego celu b dzie mniejszy ni do bliskiego). Do
obliczenia bł dów b d potrzebne dane:
•
•
•
•
Bł d centrowania sygnału w mm
Dokładno pomiaru kierunku (dokładno teodolitu) w cc lub sekundach
Dokładno pomiaru azymutu (dokładno busoli) w cc lub sekundach
Dokładno pomiaru odległo ci - w mm + mm na km (np. 5 mm + 2 mm/km : 5 mm jest to stały bł d
dalmierza, 2 mm jest to cz
bł du pomiaru zale na od odległo ci)
33
Strona „Klawisze funkcyjne”
Mo na tu przyporz dkowa klawiszom funkcyjnym dowolne teksty do 80 znaków. Po wci ni ciu jednego z
klawiszy (F3 do F8) w programie w miejscu kursora zostanie wstawiona warto któr wpiszemy w okienku Opcje. Mo na
w ten sposób usprawni wpisywanie współrz dnych, przyporz dkowuj c np. klawiszom F3 i F4 pocz tkowe cyfry X i Y lub
cz ciej u ywane kody punktów, albo dowolne inne dane.
5.1.3 „Drukarka...”
Ustawienie opcji drukarki, m.in. orientacji strony.
5.1.4 „Bufor raportów”
Je eli zapisywali my raporty opcj „Do bufora”, tu mo emy je wywoła . Pojawi si lista nagłówków raportów.
Mo emy zaznaczy , które wczyta (domy lnie zaznaczone s wszystkie).
34
5.1.5 „Archiwizacja”
Ta funkcja pozwala na skopiowanie aktualnego obiektu na dyskietk (lub w inne miejsce). Pojawi si zapytanie o
nazw pod jak ma by zapisany obiekt, razem z nazw dysku na którym ma by zapisany. Zalecamy potwierdzi nazw
jak proponuje system.
5.1.6 „Mened er zada ”
Wszystkie obliczenia jakie wykonujemy w programie trafiaj do lokalnego archiwum jako tzw. zadania. Mo emy je
odczytywa w okienku ka dej z funkcji przyciskiem „Odczyt zadania”. Mened er zada umo liwia wy wietlenie ich
wszystkich na jednej li cie.
Wida tu ID - identyfikator nadawany przez program oraz numery punktów, które mog by ró nie interpretowane w
zale no ci od typu oblicze . Np. Dla tachimetrii b d to nr stanowiska i numery nawi za . Przyciskiem „Otwórz zadanie”
mo emy otworzy okienko z obliczeniami odpowiedniej funkcji.
•
Przycisk
powala na ponowne przeliczenie wybranych zada .
•
Przycisk
umo liwia kasowanie wybranych zada
•
Przycisk
powala na wydruk raportu wybranych zada .
Wi ksz ilo zada do wydruku, kasowania itp. mo na wybra zaznaczaj c je poprzez klikanie myszk z
wci ni tym klawiszem Ctrl na klawiaturze w pasek z lewej strony tabeli (ten, na którym pojawiaj si kropki).
Przycisk „Import zada ” umo liwia skopiowanie zadania z innego obiektu. Po jego naci ni ciu pojawi si dialog
wyboru obiektu (patrz rozdział „Zmiana obiektu”). Po wybraniu obiektu z którego chcemy skopiowa zadanie pojawi si
jego mened er zada , ale nieco inaczej wygl daj cy: zawiera on nowy przycisk „Skopiuj zadanie”. Nale y wybra z listy
zadanie które chcemy kopiowa i nacisn ten przycisk. Wybrane zadanie pojawi si w naszym mened erze na ko cu listy.
Zadania na li cie s uporz dkowane chronologicznie. Mo na to wykorzysta gdy zrobimy bł d w obliczeniach
jakiego wa nego punktu. Wystarczy odnale na li cie zadanie w którym popełniono bł d i ponownie przeliczy
wszystkie zadania znajduj ce si poni ej jego.
5.1.7 „Szkic”
Wywołanie szkicu - edytora graficznego programu. Jego mo liwo ci s opisane w odr bnym rozdziale.
35
5.1.8 „Edytor”
Wywołanie edytora tekstu programu. Mo e on zawiera tekst ostatnio ogl danego raportu.
5.1.9 „Kalkulator”
Wywołanie standardowego kalkulatora systemu „Windows”. Obliczone warto ci mo emy skopiowa z kalkulatora
klawiszami Ctrl-C, i wstawi w dowolne miejsce programu klawiszami Ctrl-V.
5.1.10 „DOS”
Wywołanie okienka DOS-owego. Mo e si przyda np. do wykonania transmisji z rejestratora Psion.
5.1.11 „Wyj cie”
Zako czenie pracy z programem.
36
5.2 Opcja “Punkty”
W opcji tej zgromadzone zostały funkcje do operacji na bazie współrz dnych punktów systemu “WinKalk”.
5.2.1 „Edycja”
Ta opcja słu y do przegl dania i edycji punktów zgromadzonych w bazie.
W tablicy pojawia si lista wszystkich punktów z bazy danych. Mo emy zmienia dowolne dane w tablicy. Nie
zalecamy jedynie zmian numerów punktów, gdy mo e to prowadzi do kolizji numeracji, je eli wpiszemy numer ju
istniej cego punktu (komunikat „Key violation”). Wprowadzone zmiany s natychmiast wpisywane do bazy danych.
Warto ci wpisywane w kolumnie Typ oznaczaj :
•
•
•
•
•
0 - bez typu
1 - punkt osnowy XY
2 - punkt osnowy H
3 - punkt osnowy XYH
-1 - punkt przybli ony (do wyrównania - u ywany w module Wyrównanie)
Przy wyrównaniu bardzo istotny jest typ -1 - tylko punkty z tym typem s wyrównywane. Wszystkie pozostałe punkty mog
mie typ 0. Je eli oznaczymy punkt jako punkt osnowy, program b dzie ostrzegał, je eli b dziemy chcieli zmieni jego
współrz dne.
5.2.1.1 Usuwanie kolumn
Aby ułatwi edycj mo emy usun z ekranu niektóre kolumny: Kod, X i Y, H, Typ. Mo emy to zrobi klikaj c w
pole wyboru (znaczek ) przy nazwie odpowiedniej kolumny. Jest to przydatne tak e przy wydrukach.
5.2.1.2 Dodawanie i kasowanie punktów.
Pojedyncze punkty mo na skasowa wciskaj c klawisze Ctrl-Delete lub przycisk
w tabeli mo emy skasowa klawiszem
. Wszystkie punkty widoczne
(Uwaga! Punkty s tracone nieodwołalnie). Mo emy te dopisywa pojedyncze
punkty wciskaj c klawisz Insert lub przycisk
. Operacje wpisywania i kasowania punktów zalecamy jednak wykonywa
przy pomocy opcji menu Baza: Wpis i Kasowanie. Przycisk
od wie a zawarto
listy punktów
37
5.2.1.3 Filtrowanie punktów
Opcja „Filtr” słu y do ograniczania ilo ci wy wietlanych punktów. Filtrowa mo na: po numerach (na dwa sposoby
: podaj c przedział lub wzorzec numeru), kodach i typach. Aby wł czy filtr np. po numerach wciskamy przycisk
,
pojawi si wtedy dodatkowy panel z polem do wpisania przedziału punktów. Wpisujemy przedział, wciskamy Enter i dane
zostaj przefiltrowane. Jak ponownie wci niemy przycisk Numer, panel zniknie i filtr po numerach przestanie działa .
Mo na u y kombinacji dwóch lub wi cej filtrów. Poni ej opiszemy jak wprowadza kryteria filtrowania.
• Po numerach - najcz ciej chcemy zobaczy jaki przedział punktów. Wciskamy przycisk Numer i pojawia si
panel zawieraj cy trzy pola:
W lewe wpisujemy przedział punktów od-do, dwa numery rozdzielone spacj np.: 100 200. Mo na te wprowadzi
kilka przedziałów oddzielonych przecinkami (bez spacji po przecinku!) np. 100 200,500 600 - oznacza od 100 do 200 i od
500 do 600. Mo na te wprowadzi kilka pojedynczych punktów np. 5,8,12.
W prawym okienku mo emy wpisa wzorzec numeru punktów, które maja by wy wietlane. Wzorzec mo e
zawiera znaki specjalne:
* - gwiazdka oznacza dowolny ci g znaków
? - znak zapytania oznacza dowolny pojedynczy znak
Przykłady wzorców:
•
•
12-* - wszystkie punkty zaczynaj ce si na 12- np. 12-1, 12-46, 12-1556
*a - wszystkie punkty ko cz ce si na a np. 1a, 130a, wiata itp.
1?? - punkty od 100 do 199, ale te 10a, 1-1 itd.
1*a - punkty 10a, 100a, 134-66a itp.
W rodkowym okienku definiujemy sposób ł czenia tych dwóch filtrów.
• Po kodach - w panelu kodów wpisujemy kody, które maja by widoczne:
• Po typach: zaznaczamy opcje przy tych typach, które maj by widoczne:
5.2.1.4 Szukanie punktu
Ikonka
pozwala na szybkie odszukanie punktu o podanym numerze
5.2.1.5 Przenumerowanie punktów
Przenumerowa punkty z tabeli mo emy przy u yciu przycisku
. Po podaniu pocz tkowego numeru nowej
numeracji (musi to by liczba) kolejne punkty w tabeli otrzymuj kolejne numery. Wy wietlany jest te raport z
przenumerowania. Funkcja ta mo e by szczególnie u yteczna w poł czeniu z Filtrem. Zalecamy przed wykonaniem tej
funkcji zrobi eksport tekstowy (menu Punkty->Eksport->Tekstowy, opcja XYH) wszystkich punktów do pliku, aby mo na
je było w razie czego odtworzy .
5.2.1.6 Zmiana kodu, typu.
Mo emy nada nowy kod wszystkim punktom w tabeli przy u yciu przycisku
. Te funkcje ta mo e by szczególnie u yteczna w poł czeniu z Filtrem.
. Typ zmieniamy przyciskiem
38
5.2.1.7 Translacje współrz dnych, zmiana wysoko ci, przedrostka i przyrostka numeru
Pod przyciskiem
znajduje si menu, przy pomocy którego mo emy wprowadza przesuni cia współrz dnych
dx, dy, dh a tak e doda lub usun przedrostek numeru.
Wprowadzanie dx i dy umo liwia nam np. dodanie, lub pozbycie si przedrostków współrz dnych 65
5.2.1.8 Dodatkowe funkcje
Przycisk
wy wietla statystyk - ilo
dodatkowej (o ile jest podł czona).
punktów, zasi gi współrz dnych. Przycisk
pozwala na edycj bazy
W czasie gdy aktywne jest okienko edycji punktów w menu pojawia si element:
Zgromadzone s w nim m.in. rzadziej u ywane funkcje:
•
Eksport punktów,
•
zmiana w kodach i numerach punktów du ych liter na małe i odwrotnie,
•
zaokr glenie XY. Zaokr glenie XY powoduje zaokr glenie współrz dnych z bazy (które normalnie
przechowywane s z dokładno ci 16 cyfr znacz cych) do 2 miejsc po przecinku (lub innej warto ci ustawionej
w Opcjach).
•
Mo liwo wydruku raportu w dwóch kolumnach (XY lub XYH w zale no ci od tego, czy kolumna H jest
widoczna).
•
Zmiana znaku X i Y (odbicie lustrzane). Wa ne dla układów lokalnych o inaczej skierowanych osiach np. układ
Krakowski.
•
Wyczyszczenie pól o H=0, aby lepiej prezentowały si w raporcie.
•
Raport punktów le cych blisko siebie (pokrywaj cych si ?). Mo emy poda promie w jakiej odległo ci maj
by te punkty.
5.2.2 "Wpis"
Wpis nowych punktów do bazy.
39
W okienka Dialogu nale y wpisa warto ci Nr, X, Y i opcjonalnie H, Kod. Wybieraj c odpowiedni przycisk opcji z
grupy Typ mo emy ustawi typ punktu. Aby punkt był zapisany bo bazy pole wyboru „Zapisz do bazy” musi by
zaznaczone. Uwaga! w niektórych konfiguracjach Windows punkty nale y wprowadza z przecinkiem zamiast kropki
dziesi tnej. Dwuklik myszk na polu Kod powoduje pokazanie listy dost pnych kodów.
Naci ni cie przycisku „OK” powoduje wpisanie punkt do bazy, przycisk „Anuluj” przerwanie wpisywania punktów.
Przy wprowadzaniu wielu punktów program mo e podpowiada pocz tek współrz dnej. Gdy zaznaczymy opcj
„Podpowiadaj XYH” program spyta, ile cyfr ma podpowiada , zapami ta pocz tek pierwszej wprowadzanej współrz dnej i
b dzie go podpowiadał w kolejnych punktach, a nie wyłaczymy tej opcji.
Je eli numer punktu, który wpisujemy ju jest w bazie, pole numeru zmieni kolor na czerwony i w tytule okienka
pojawi si ostrze enie.
5.2.3 "Kasowanie"
Kasowanie punktów z bazy. Punkty do kasowania wybieramy z dialogu opisanego poni ej.
5.2.3.1 Wybór punktów z listy
Dialog wyboru punktów składa si z dwóch list: lewa lista - „Lista punktów” zawiera list wszystkich punktów z
bazy danych. Lista prawa - „Wybrane punkty” zawiera punkty wybrane. Wyboru punktów dokonujemy zaznaczaj c punkty
na li cie lewej i przenosz c je na list praw klawiszem
(lub Ctrl-Insert z klawiatury). Wszystkie punkty z listy mo na
przenie klawiszem
(Shift-Insert). Podobne klawisze słu do przenoszenia punktów w drugim kierunku (na
klawiaturze Ctrl-Delete, Shift-Delete). Punkty zaznaczamy klikaj c w nie myszk . Mo emy zaznaczy wi ksz ilo
punktów wciskaj c i przeci gaj c kursor myszki wzdłu listy, lub naciskaj c klawisz Ctrl i klikaj c w poszczególne punkty.
40
Specjalne funkcje do wybierania punktów
- przy pomocy tego przycisku mo emy skorzysta z funkcji wybierania punktów r cznie wprowadzonym
przedziałem. Po jego naci ni ciu pojawi si dialog w którym nale y wpisa przedział od-do, dwa numery rozdzielone
spacj np.: 100 200. Mo na te wprowadzi kilka przedziałów oddzielonych przecinkami np. 100 200, 500 600 - oznacza
od 100 do 200 i od 500 do 600. Mo na te wprowadzi kilka pojedynczych punktów np. 5,8,12.
- ten przycisku pozwala na wybór punktów wg. okre lonego wzorca. Po jego naci ni ciu pojawi si dialog w
którym nale y wpisa wzorzec. Wzorzec mo e zawiera znaki specjalne:
• * - gwiazdka oznacza dowolny ci g znaków
• ? - znak zapytania oznacza dowolny pojedynczy znak
Przykłady wzorców:
12-* - wszystkie punkty zaczynaj ce si na 12- np. 12-1, 12-46, 12-1556
*a - wszystkie punkty ko cz ce si na a np. 1a, 130a, wiata itp.
1?? - punkty od 100 do 199, ale te 10a, 1-1 itd.
1*a - punkty 10a, 100a, 134-66a itp.
Przesiewanie
Po naci ni ciu przycisku „Przesiewanie” mo emy odsia z listy niektóre punkty. Pojawi si dialog:
Mamy do wyboru:
• Przesiewanie poprzez kryterium geometryczne - zawieranie si punktu wewn trz (lub na granicy) prostok ta
lub okr gu o wprowadzonych parametrach Dla prostok ta s to : (X1,Y1) - minimalne x i y, (X2, Y2) maksymalne x i y. Dla okr gu s to współrz dne rodka (X1, Y1) i promie .
• Przesianie tylko punktów o numerach nie zawieraj cych liter (jest to istotne przy eksporcie do EWMapy i
niektórych rejestratorów)
• Przesianie tylko numerów o wybranym kodzie
Po naci ni ciu OK z obu list dialogu „Wybór punktów” zostan usuni te punkty nie spełniaj ce warunków przesiewania. Z
pozostałych mo emy jeszcze r cznie wybra dowoln grup punktów.
5.2.4 "Import"
Odczyt punktów z plików w ró nych formatach. Mamy do wyboru formaty:
5.2.4.1 „Z innego obiektu”
Import punktów z innego obiektu WinKalk. Pojawi si dialog wyboru obiektu (patrz „Zmiana obiektu”), w którym
wybieramy obiekt z którego chcemy skopiowa punkty. Po naci ni ciu OK pojawi si jeszcze lista punktów (patrz rozdział
5.2.3.1 - Wybór z listy punktów) z której mo emy wybra interesuj ce nas punkty.
41
5.2.4.2 „Tekstowy”
Import z plików tekstowych ASCII w ró nych formatach, np.:
•
•
•
•
Nr X Y - w ka dym wierszu numer, X, Y
Nr X Y H - w ka dym wierszu numer, X, Y, H
Nr X Y H Kod - w ka dym wierszu numer, X, Y, H, kod
Według specyfikacji - import z dowolnych plików tekstowych, gdzie sami definiujemy w jakiej kolejno ci
zapisane s dane. W specyfikacji mo emy poda tzw. ła cuch kontrolny zawieraj cy sekwencj znaków która
definiuje kolejno danych zapisanych w pliku. W ła cuchu kontrolnym mog wyst pi symbole:
• n – numer dla obliczonego punktu
• x, y, h – współrz dne
• k - kod
• t - typ (typ WinKalk - liczba całkowita, np. 0 - pikieta, -1 - punkt do wyrównania)
• * – dana do pomini cia
Ła cuch mo e si składa z dowolnej kombinacji ww. symboli. I tak np. "nyx" oznacza plik w którym punkty s
zapisane w kolejno ci: numer, wsp. Y, wsp. X; "n*xyh" oznacza: numer, nast pnie pozycj któr nale y pomin , wsp. Y,
wsp. X, wsp. H.
Mo emy te wł czy przesiewanie wczytywanych punktów. Działa ono podobnie jak w eksporcie.
Separatorem punktów mo e by spacja, tabulacja, przecinek, rednik.
5.2.4.3 „P89”
Pliki w formacie Geo 89 lub C-Geo.
5.2.4.4 „Geo 86”
Pliki „starego” Geo 86 (tzw. format XY bez koprocesora).
5.2.4.5 TANGO
Pliki w formacie TANGO (z pliku wybierane s tylko współrz dne punktów).
5.2.5 "Eksport"
Eksport punktów w ró nych formatach:
5.2.5.1 "Tekstowy"
Zapis punktów do pliku tekstowego ASCII o podanej nazwie w formie np.: Nr X Y H. Je eli plik istnieje, zostaje
zast piony przez nowy.
Wybór punktów do eksportu: (patrz rozdział 3.2.3.1 - Wybór z listy punktów) .
Mo emy te wybra odpowiedni przycisk definiuj cy typ danych : Nr, X, Y lub Nr, X, Y, H lub wg. specyfikacji. W
specyfikacji musimy poda kolejno i format danych zapisanych w pliku . Jako definicj kolejno ci nale y poda tekst w
którym mog wyst pi symbole:
• n – numer dla obliczonego punktu
• x, y, h – współrz dne
• k - kod
• t - typ
Np. "nyx" oznacza kolejno : numer, wsp. Y, wsp. X.
Oprócz kolejno ci danych nale y poda format zapisu danych. Definicj formatu mo e by dowolny tekst w którym
wyst puj specjalne znaki w miejscach gdzie maj by wstawione współrz dne. Ten specjalny znak to „%s”. Załó my, e
chcemy otrzyma eksport w postaci:
Numer=115, X=115.33, Y=5667.22, H=21.345 ;
Podajemy wtedy jako kolejno : „nxyh”, a jako format
42
Numer=%s, X=%s, Y=%s, H=%s ;
Eksport do programu EWMAPA w którym powy szy punkt miałby mie posta :
1000-115 115.33 5667.22 80 T
mo emy zdefiniowa jako:
1000-%s %s %s 80 T
Dodatkowo mamy mo liwo zdefiniowania szeroko ci danej poprzez podanie liczby znaków po znaku %. Je eli np.
podamy znak %20s to je eli liczba b dzie krótsza od 20 znaków, zostanie uzupełniona spacjami z lewej strony liczby.
Je eli podamy %-20s, zostanie uzupełniona spacjami z prawej strony liczby np.:
[%s]
[5]
[%10s]
[
5]
[%-10s]
[5
]
Mo na te zdefiniowa maksymaln szeroko
ni 20 znaków.
danej np. %10.20s oznacza e dana nie mo e by krótsza ni 10 i dłu sza
Kilka przykładowych definicji jest ju podanych w programie. Mo na je wybra z listy która pojawia si po naci ni ciu
strzałki umieszczonej z prawej strony pola do wprowadzania tekstów.
5.2.5.2 "DXF"
Zapis punktów do pliku tekstowego o podanej nazwie w formacie DXF czytelnym dla np. programu AutoCAD.
Wybór punktów do eksportu: (patrz rozdział 3.2.3.1 - Wybór z listy punktów).
Punkty s zapisywane poleceniem Point, numery punktów i rz dne H poleceniem Text. Mo emy zdefiniowa nazwy
warstw na które zostan zapisane punkty, numery i - je eli zaznaczymy opcj „Eksport rz dnych H” - rz dne wysoko ci
pikiet. Wysoko tekstu definiujemy podaj c skal i wysoko tekstu w skali. Je eli zaznaczymy opcj „Kod jako blok” kod
punktu (je eli jest wprowadzony) jest zapisywany jako blok poleceniem Insert, na tej samej warstwie co punkty.
5.2.5.3 "Geo-Info"
Zapis punktów do pliku tekstowego o podanej nazwie w formacie pliku wsadowego Geo-Info. Przed eksportem
mamy mo liwo ustawienia warto ci parametrów punktów wymaganych przez Geo-Info.
Wybór punktów do eksportu: (patrz rozdział 3.2.3.1 - Wybór z listy punktów)
5.2.5.4 „EWMAPA"
Zapis punktów do pliku tekstowego o podanej nazwie w formacie czytelnym dla programu EWMAPA. Przed
eksportem mamy mo liwo ustawienia pewnych parametrów punktów wymaganych przez program EWMAPA.
•
Przedrostek numeru pozwala zmieni doda do numeru punktu numer sekcji mapy lub obr bu (wymagany w
EWMAP-ie). Np. nr. 1 powinien mie posta 877.0141-1, podamy wtedy przedrostek 877.0141- .
•
Podobne zadanie ma przedrostek numeru działki
•
Cecha punktu – w ewmapie ka dy punkt musi mie cech . W MikroMap nie ma tego atrybutu, wi c nale y go
uzupełni w czasie eksportu. Mo emy: przyj , e wszystkie eksportowane punkty maj t sam cech , któr
wprowadzamy w dialogu (najcz ciej 80). Mo emy cechy punktów wprowadzi dla ka dego punktu osobno w
okienku edycji punktów, w pole Kod lub Typ. W czasie eksportu program daje na mo liwo wyboru –
domy lnie proponuje eksport wszystkich punktów z cech 80.
•
Podobnie rzecz ma si ze stabilizacj – powinna to by litera T (tak, punkt ma stabilizacj ) lub N (nie ma). I
znowu mo emy wybra , czy wszystkie punkty eksportujemy z t sam stabilizacj (wprowadzamy T lub N), lub,
e stabilizacj dla ka dego punktu wpisano w pole Kod (litera T lub N), lub, e o stabilizacji stanowi zawarto
pola Typ: gdy typ = 0 stabilizacja = N, gdy typ ró ny od 0, stabilizacja = T. W czasie eksportu mamy
mo liwo wyboru – domy lnie program proponuje eksport wszystkich punktów ze stabilizacj T.
Punkty wczytujemy do EWMAP-y funkcj „Dopisywanie nowych punktów z pliku wej ciowego” (Uwaga! na
pytanie „Wyszczególniono współrz dne X i Y numeru punktu odpowiadamy Nie).
43
Wybór punktów do eksportu: (patrz rozdział 3.2.3.1 - Wybór z listy punktów)
5.2.5.5 „P89”
Pliki w formacie Geo 89 lub C-Geo.
5.2.5.6 „Geo 86”
Pliki „starego” Geo 86 (tzw. format XY bez koprocesora).
5.2.5.7 Format ODGiK W-wa
Pliki w formacie wymaganym przez O rodki w Warszawie. W dialogu nale y wpisa podstawowe informacje o
obiekcie, a program sam zadba o umieszczenie pliku o odpowiedniej nazwie w odpowiednim katalogu na dyskietce.
5.2.6 „Wydruk”
Wydruk wybranych punktów w formie tabeli. Nale y wybra format wydruku (Nr X Y, Nr X Y H lub wg.
specyfikacji - patrz eksport Tekstowy, ale wtedy ju wydruk b dzie bez tabelki) i punkty do wydruku (wybór punktów:
patrz rozdział 3.2.3.1 - Wybór z listy punktów) .
5.2.7 „Szkic”
Wy wietlenie szkicu wybranych punktów. Przed wy wietleniem szkicu nale y wybra punkty które maj si na nim
ukaza (wybór punktów: patrz rozdział 3.2.3.1 - Wybór z listy punktów) .
5.2.8 "Dodatkowa baza"
Przy pomocy tej opcji mo na wybra dodatkow baz punktów. Przy pomocy dialogu (patrz „Zmiana obiektu”)
nale y wybra nazw obiektu, z którego baz chcemy podł czy . Mo na np. utworzy obiekt Osnowa w którym b d
przechowywane punkty osnowy z danego obszaru. Po podł czeniu dodatkowej bazy, je eli punkt nie został znaleziony w
bazie lokalnej, jest poszukiwany w bazie dodatkowej. Uwaga! Baza dodatkowa nie jest automatycznie otwierana ani
zamykana przy rozpocz ciu pracy lub zmianie obiektu.
Po podł czeniu bazy dodatkowej mo emy podł czy drug baz dodatkow przy pomocy menu „Dodatkowa baza
2”, które pojawi si po podł czeniu pierwszej bazy.
Dodatkow baz mo emy ogl da i edytowa w oknie Edycja punktów po naci ni ciu przycisku „Dodatkowa baza”
44
5.3 Opcja “Pomiary”
W opcji “Pomiary” zostały zgromadzone funkcje przeliczania wyników pomiarów na współrz dne.
5.3.1 "Domiary"
Obliczanie domiarów od zadanej prostej pomiarowej.
Nale y wprowadzi punkt pocz tkowy i ko cowy prostej pomiarowej. Wprowadzanie punktu zaczepienia (pocz tku
odkładania bie cej) nie jest na ogół potrzebne. Je eli wprowadzimy długo pomierzon , do oblicze wprowadzane b d
poprawki za ró nic długo ci pomierzonej i obliczonej. Gdy ró nica odległo ci pomierzonej w terenie i odległo ci
obliczonej analitycznie przekracza warto dopuszczaln , pojawia si ostrze enie. Odchyłka maksymalna obliczana jest
zgodnie z instrukcj G–4 wg. wzoru:
_________
fmax = \/ u2*l + c2
u = 0.0059
c = 0.10 (przyj to 10 cm jako typowy bład punktów osnowy)
l = długo linii pomiarowej w metrach
W tabeli wprowadzamy warto ci bie cej i domiaru (domiary z lewej strony prostej wprowadzamy ze znakiem “–”),
zostaj obliczone i wy wietlone współrz dne punktu po czym nast puje wpis punktu do bazy. Warto ci domiaru mo emy
nie wprowadza , przyjmuje si wtedy e jest równy 0 (punkt na prostej).
5.3.2 "Tachimetria"
Obliczanie pikiet pomierzonych metod tachimetrii (lub biegunow ).
45
Po naci ni ciu tej opcji mamy
metod biegunow
Dane definiuj ce osnow : Numer punktu stanowiska, jeden lub dwa punkty nawi zania (definiowane przez numer
punktu nawi zania i kierunek na ten punkt) i wysoko instrumentu. Je eli podamy dwa nawi zania, warto nawi zania
zostaje u redniona i na ekranie pojawi si obliczona odchyłka nawi zania. Mo emy te poda rodzaj pomierzonych danych
w poprzez wybór z listy „Dane pomiarowe”. Mamy do wyboru: Odległo sko na + k t pionowy, Odległo pozioma + k t
pionowy , Odległo pozioma + przewy szenie.
Za kierunkiem nawi zania s kontroli mo emy wprowadzi pomierzone odległo ci (poziome) do punktów
nawi zania. Domy lnie s tam wpisywane przez program warto ci obliczone ze współrz dnych. Je eli wprowadzimy inn
warto (odległo pomierzon w terenie) to w raporcie pojawi si odchyłki.
Co zrobi jak mamy wi cej ni dwa nawi zania? U ytkownicy posiadaj cy moduł Rejestrator mog oblicza
tachimetri funkcj Edycja pomiarów, gdzie mo na wprowadzi dowoln ilo nawi za .
W tabeli, po wprowadzeniu kierunku, odległo ci do punktu, k ta pionowego (przewy szenia) i wysoko ci celu
(zwierciadła) zostaj obliczone i wy wietlone współrz dne punktu, nast puje te wpis punktu do bazy. Je eli nie mo na
obliczy wysoko ci pikiety bo np.: nie podano k ta pionowego, wysoko ci instrumentu lub celu lub punkt stanowiska ma
nieznan wysoko , kolumna z warto ci H pozostaje pusta.
Dla punktów dla których wysoko lustra wynosi 0 rz dne H standardowo nie s obliczane. Je eli jednak stosujemy
technologi pomiaru w której u ywamy zerowych wysoko ci celu, mo emy wł czy obliczanie tych rz dnych w okienku
Opcje, strona Jednostki.
Je eli chcemy wstawi wiersz do tabeli, nale y nacisn
Ctrl+Delete
klawisze Ctrl+Insert. Wiersz kasujemy klawiszami
Metoda biegunowa
Je eli zaznaczymy opcj „bez H”, z okienka znikn wszystkie dane dotycz ce trzeciego wymiaru (H), czyli
b dziemy mogli oblicza pomiary metod biegunow .
5.3.3 "Przeci cie prostych"
Obliczanie punktu przeci cia dwu prostych
46
.Dane definiuj ce proste: dwa punkty definiuj ce prost , przesuni cie równoległe (w lewo – ze znakiem minus), k t
obrotu (przeciwnie do ruchu wskazówek zegara – ze znakiem minus). Uwaga :najpierw wykonywany jest obrót, a potem
przesuni cie.
Obliczenia : Nale y najpierw poda dane definiuj ce prost podstawow , nast pnie prost tn c , po czym po
naci ni ciu przycisku „Zapis punktu” nast puje obliczenie współrz dnych punktu przeci cia i punkt zostaje zapisany do
bazy. Po zapisie punktu program spyta, czy chcemy liczy nast pne przeci cie. Je eli tak, pojawi si nowy formularz, w
którym zostaje zachowana prosta podstawowa.
5.3.4 "Poligon"
Obliczanie współrz dnych punktów ci gu k towo – liniowego (poligonu).
Przykład:
47
Mo emy ustawi ró ne typy nawi zania: ci g wisz cy, nawi zany dwustronne, jednostronne (tzn. pocz tek
nawi zany na dwa punkty, a koniec na jeden) i wliczeniowy (z obu stron ko cz cy si na punktach osnowy, ale nie
nawi zany k towo).
Dla ci gu dwustronnie nawi zanego dane wpisujemy w nast puj cy sposób: Punkt nawi zania pocz tkowego
wpisujemy nad tabel . Pierwszy punkt ci gu wpisujemy jako pierwszy punkt w tabeli (na powy szym przykładzie s to
punkty odpowiednio 2331118 i 2331148). Musz by to punkty o znanych współrz dnych. Pomiary wpisujemy w kolejne
wiersze tablicy np. po numerze punktu 216 wpisujemy k t pomierzony z punktu 216 pomi dzy punktami 2331148 i 223, a
nast pnie odległo od punktu 216 do punktu 223.
Ctrl+Delete
Przy ostatnim punkcie w tabeli nie zawsze musimy wpisywa odległo ci czy k t. K t wpisujemy w ci gu
nawi zanym dwustronnie - obok tego ostatniego punktu (na przykładzie powy ej jest to punkt 2331248) wpisujemy k t do
punktu nawi zania k towego ko ca ci gu (punkt 2331169). Sam punkt nawi zania k towego ko ca ci gu wpisujemy pod
tabel .
Je eli przeprowadzamy obliczenia ci gu nawi zanego jednostronnie k towo, a z drugiej strony liniowo to obok
ostatniego punktu wpisujemy k t i odległo do punktu nawi zania ko ca ci gu. Sam punkt nawi zania wpisujemy pod
tabel . W tym przypadku nast pi rozrzucenie tylko odchyłki liniowej.
Je eli liczymy ci g wisz cy wpisujemy tylko numer ostatniego punktu i potwierdzamy go klawiszem Enter (w
trakcie oblicze zostan mu nadane współrz dne). Podobnie w ci gu wliczeniowym, ale wtedy zakładamy, e ostatni punkt
ma znane współrz dne. Dla ci gu wliczeniowego nie wpisujemy te punktów nawi zania k towego, ale pierwszy i ostatni
punkt z tabeli powinny mie znane współrz dne.
Ci g zamkni ty liczymy podobnie jak nawi zany dwustronnie, jako punkty nawi zania przyjmujemy dwa z po ród
punktów oczka poligonu (te dla których znamy współrz dne).
Ci gu z nawi zaniem azymutalnym nie da si obliczy , chyba, e zastosujemy trick z fałszywym punktem le cym
na północ punktu z mierzonym azymutem (to samo Y, wi ksze X) i dalej azymut potraktujemy jak k t.
Inaczej ni pozostałe funkcje Poligon nie oblicza danych w czasie wprowadzania. Aby wykona obliczenia nale y
nacisn
przycisk
.
Wyrównanie
Wyrównanie jest przeprowadzane tylko dla ci gów nawi zanych dwustronnie i jednostronnie. Najpierw oblicza
odchyłk k tow (tylko dla nawi zania 2-stronnego), wy wietla j i pyta, czy ma j rozrzuci . Je eli naci niemy przycisk
“Tak” odchyłka zostaje rozrzucona na wszystkie k ty poligonu. Na podstawie poprawionych k tów zostaj ponownie
obliczone współrz dne punktów i wy wietlona odchyłka współrz dnych x i y ostatniego punktu ci gu. I znowu je eli
za yczymy sobie jej rozrzucenia (przycisk “Tak”) zostaje ona dodana do przyrostów współrz dnych pomierzonych
punktów proporcjonalnie do długo ci boku. Poprawione współrz dne zostaj wpisane do bazy danych. Na ekranie zostaj
48
wy wietlone poprawione warto ci współrz dnych. Poprawki pojawi si na wydruku raportu, ale tylko wtedy gdy raport
wykonamy zaraz po obliczeniach - nie s one zapami tywane w archiwum zada .
5.3.5 „Ci g busolowy”
Obliczanie współrz dnych punktów ci gu busolowego (azymutalnego).
Dane wpisujemy w nast puj cy sposób: Punkt pocz tkowy ci gu wpisujemy nad tabel . Ten punkt musi mie znane
współrz dne. Pomiary wpisujemy w kolejne wiersze tablicy np. w pierwszym wierszu wpisujemy azymut i odległo
pomierzon z punktu 37 na punkt 123, w drugim z punktu 123 na 124 itd.
Wprowadzamy odległo ci sko ne, K t V słu y do ich redukcji do poziomu.
Je eli chcemy przeprowadzi wyrównanie, ostatni punkt ci gu musi mie znane współrz dne. Ta funkcja nie oblicza
danych w czasie wprowadzania. Aby wykona obliczenia nale y nacisn
przycisk
.
Wyrównanie
Aby przeprowadzi wyrównanie nale y wybra typ ci gu : Nawi zany. Ostatni punkt ci gu musi mie wtedy znane
współrz dne.
Przy wyrównaniu, po obliczeniu współrz dnych punktów zostaje wy wietlona odchyłka współrz dnych x i y
ostatniego punktu ci gu. Je eli za yczymy sobie jej rozrzucenia (przycisk “Tak”) zostaje ona dodana do przyrostów
współrz dnych pomierzonych punktów proporcjonalnie do długo ci boku. Poprawione współrz dne zostaj wpisane do
bazy danych. Na ekranie zostaj wy wietlone poprawione warto ci współrz dnych.
5.3.6 "Wci cie liniowe"
Obliczanie współrz dnych punktu pomierzonego metod wci cia liniowego w przód.
49
Na podstawie podanych warto ci dwóch odległo ci do pikiety i numerów punktów z których zostały one
pomierzone, obliczane s współrz dne pikiety. Po podaniu numeru punktu wcinanego i naci ni ciu przycisku „Zapis
punktu” zostaj wykonane obliczenia i nast puje zapis punktu do bazy.
Uwaga: Przy nazwaniu punktów lewy/prawy zało ono, e obserwator stoi na punkcie wcinanym, skierowany twarz
do punktów bazy wci cia.
5.3.7 "Wci cie k towe"
Obliczanie współrz dnych punktu pomierzonego metod wci cia k towego w przód.
Na podstawie podanych warto ci dwóch k tów pomierzonych do pikiety i numerów punktów z których zostały
pomierzone s obliczane współrz dne pikiety. Po podaniu numeru punktu wcinanego i naci ni ciu przycisku „Zapis
punktu” zostaj wykonane obliczenia i nast puje zapis punktu do bazy.
Uwaga: Przy nazwaniu punktów lewy/prawy zało ono, e obserwator stoi na bazie wci cia, skierowany twarz do
wcinanego punktu.
5.3.8 "Wci cie przestrzenne k towe"
Obliczanie współrz dnych punktu pomierzonego metod wci cia k towego w przód z podaniem przewy sze do
wcinanego punktu, dzi ki czemu mo emy obliczy jego wysoko .
50
Na podstawie podanych warto ci dwóch k tów i przewy sze pomierzonych do pikiety i numerów punktów z
których zostały pomierzone s obliczane współrz dne pikiety. Po podaniu numeru punktu wcinanego i naci ni ciu
przycisku „Zapis punktu” zostaj wykonane obliczenia i nast puje zapis punktu do bazy.
Uwaga: Przy nazwaniu punktów lewy/prawy zało ono, e obserwator stoi na bazie wci cia, skierowany twarz do
wcinanego punktu.
5.3.9 "Wci cie wstecz"
Obliczanie współrz dnych punktu pomierzonego metod k towego wci cia wstecz.
Na podstawie podanych warto ci kierunków do trzech punktów i numerów tych punktów s obliczane współrz dne
pikiety. Po podaniu numeru punktu wcinanego i naci ni ciu przycisku „Zapis punktu” zostaj wykonane obliczenia i
nast puje zapis punktu do bazy.
5.3.10 "Wci cie kombinowane"
Obliczanie współrz dnych punktu pomierzonego metod wci cia k towo – liniowego (z wyrównaniem).
51
Po wprowadzeniu kolejno numerów, odległo ci i kierunków pomierzonych do dwóch punktów, warto ci bł dów
pomiaru zostaj obliczone przybli one współrz dne punktu wcinanego metod wci cia liniowego, a nast pnie nast puje
proces wyrównania cisłego przy uwzgl dnieniu warto ci pomiarów boków i k ta, a tak e wprowadzonych bł dów
pomiarów. Po wyrównaniu pojawiaj si warto ci mx i my – bł dy współrz dnych po wyrównaniu i mp – bł d punktu. W
raporcie znajd si jeszcze warto ci dl i dp – ró nice długo ci boków pomierzonych i obliczonych z wyrównanych
współrz dnych. Po podaniu numeru punktu wcinanego i naci ni ciu przycisku „Zapis punktu” zostaj wykonane obliczenia
i punkt zostaje zapisany do bazy.
do bazy wci cia.
5.3.11 "Wci cie w bok"
Wci cie podobne jak kombinowane, ale bez pomiaru odległo ci do jednego z punktów.
Po wprowadzeniu kolejno numerów, k ta i odległo ci pomierzonej do jednego z punktów zostaj obliczone
przybli one współrz dne punktu wcinanego. Po podaniu numeru punktu wcinanego i naci ni ciu przycisku „Zapis punktu”
zostaj wykonane obliczenia i punkt zostaje zapisany do bazy.
Nale y pami ta o ustawieniu opcji, do którego punktu był robiony pomiar odległo ci: lewego czy prawego.
do bazy wci cia.
5.3.12 "Stanowiska swobodne"
Obliczanie współrz dnych punktu pomierzonego metod wielokrotnego wci cia k towo – liniowego wstecz (z
wyrównaniem).
W polu Numer Punktu wpisujemy numer stanowiska, z którego wykonywane były pomiary. W tabeli nale y
wprowadzi numery punktów osnowy na które zostały wykonane pomiary, warto ci pomiarów (kierunek lub odległo
52
lub
obydwa), bł dy a’priori pomiarów. Mo na wprowadzi pomiary na najwy ej 50 punktów. Po naci ni ciu przycisku
zostaj obliczone współrz dne przybli one punktu wcinanego (np. metod wci cia wstecz), a potem nast puje wyrównanie.
Je eli obliczenie współrz dnych przybli onych nie jest mo liwe, pojawi si komunikat z pytaniem czy u y współrz dnych
wprowadzonych w polach X i Y. Współrz dne wprowadzone w polach X i Y zostan u yte do oblicze tak e w przypadku
gdy ró nica mi dzy nimi, a obliczonymi jest mniejsza ni 10 cm. Dzi ki temu mo emy poprawia wynik wyrównania
przeprowadzaj c obliczenia dwu - trzykrotnie.
Po obliczeniach program wy wietla w polach X, Y obliczone (wyrównane) współrz dne, a tak e bł d punktu po
wyrównaniu.
5.3.13 „Niwelacja techniczna”
Funkcja ta pozwala na obliczanie wysoko ci punktów pomierzonych metod niwelacji technicznej. Ma mo liwo
obliczania wysoko ci punktów po rednich (pomiarów „w bok”).
Nale y wprowadza odczyty wstecz i w przód (w milimetrach) w takim układzie jak si je wprowadza do dziennika
niwelacyjnego tzn. pomiar w przód jest o linijk ni ej ni pomiar wstecz z tego samego stanowiska instrumentu. Mo na te
wpisywa ka dy pomiar w osobnej linii (wstecz - wprzód - wstecz - wprzód...). W powy szym przykładzie, w pierwszym
wierszu mamy odczyt wstecz na punkt 1214, w drugim odczyt w przód na punkt r11 (0881) i wstecz na r11 (1615) itd.
Ctrl+Delete
53
Aby umo liwi obliczenie wysoko ci punktów nale y wpisa wysoko ci punktu pocz tkowego ci gu „H Pocz.”. Je eli
podamy wysoko ko cowego repera „H.Ko c” mo liwe b dzie te obliczenie i rozrzucenie („po równo”) odchyłki
- zostaj obliczone
zamkni cia ci gu dH. Obliczenia nie s wykonywane od razu, ale po naci ni ciu klawisza
wszystkie po rednie wysoko ci i ró nica wysoko ci dH w całym ci gu. Przy obliczeniu odchyłki dopuszczalnej zamkni cia
ci gu zało ono, e celowe maj po 50 m.
Je eli punkt wpisany w pole „Reper pocz.” lub „Reper ko c.” znajduje si w bazie, zostaje automatycznie odczytana jego
wysoko . Je eli w tabeli wprowadzimy numery punktów, ich wysoko ci s zapisywane do bazy ( współrz dne X i Y s nie
zmieniane).
Je eli chcemy obliczy pomiary o dwóch odczytach na stanowisku (tzw. „z obni k ”) nale y u y funkcji „Niwelacja
precyzyjna” z dokładno ci ustawion na 1 mm.
5.3.14 „Niwelacja precyzyjna”
Przy pomocy tej funkcji mo emy oblicza ró ne rodzaje pomiarów niwelacyjnych, w zale no ci od ustawienia opcji
„Dokładno odczytu z łaty”.
Mamy do wyboru nast puj ce dokładno ci:
• 0.005 mm - pomiary s dzielone przez 200 000. Jest to przypadek niwelacji precyzyjnej przy u yciu np.
niwelatora Ni 002.
• 0.01 mm - dokładno u ywana przez niwelatory automatyczne, pomiary s dzielone przez 100 000.
• 0.05 mm - pomiary s dzielone przez 20 000. Jest to przypadek niwelacji precyzyjnej przy u yciu np.
niwelatora KoNi 007.
• 0.01 mm - pomiary s dzielone przez 10 000. Jest to niwelacja techniczna o podwy szonej dokładno ci.
• 1 mm - pomiary s dzielone przez 1000. Jest to zwykła niwelacja techniczna.
Mo emy wprowadza po dwa odczyty przewy szenia; dwa wstecz i dwa w przód w tej samej linii. W przypadku niwelacji
precyzyjnej s to odczyty z dwóch opisów łaty, w przypadku niwelacji technicznej drugi odczyt powinien pochodzi z
pomiaru po zmianie wysoko ci niwelatora. Pomiary po rednie (w bok) wpisujemy w osobnej linijce, po linii z pomiarem w
przód-wstecz. Mo emy wpisywa pomiary po rednie, wykonane w I lub II poło eniu niwelatora (ew. na I lub II opisie łaty)
ewentualnie w obu poło eniach.
Aby umo liwi obliczenie wysoko ci punktów nale y wpisa wysoko ci punktu pocz tkowego ci gu „H Pocz.”. Je eli
punkt taki znajduje si w bazie, wystarczy wpisa jego numer. Je eli podamy wysoko ko cowego repera „H.Ko c”
mo liwe b dzie te obliczenie i rozrzucenie („po równo”) odchyłki zamkni cia ci gu dH. Od razu wykonywane s
obliczenia dH, a po naci ni ciu klawisza
- zostaj obliczone wszystkie po rednie wysoko ci i nast puje zapis punktów
do bazy (dla tych punktów dla których wpisano numer w kolumnie Nr). Je eli punkt o takim numerze ju był w bazie,
zostaje tylko zmieniona jego wysoko .
54
5.3.15 „Niwelacja rozproszona”
Funkcja ta pozwala na obliczanie wysoko ci pikiet pomierzonych przy pomocy niwelacji metod punktów rozproszonych
(przy u yciu dalmierza kreskowego niwelatora) lub zwykłej tachimetrii teodolitem z dalmierzem kreskowym.
Funkcja ta działa podobnie jak Tachimetria. Na podstawie podanych odczytów koła poziomego i kresek niwelatora
s obliczane współrz dne X Y H pikiety. Je eli zostanie podany jej numer, nast puje zapis punktu o tym numerze do bazy
punktów. Je eli jako instrument wybrali my teodolit, nale y jeszcze wprowadzi k t pionowy V.
Dane definiuj ce osnow : Numer punktu stanowiska, jeden lub dwa punkty nawi zania (definiowane przez numer
punktu nawi zania i kierunek na ten punkt) i wysoko instrumentu. Je eli podamy dwa nawi zania, warto nawi zania
zostaje u redniona i na ekranie pojawi si obliczona odchyłka nawi zania.
W ród odczytów niezb dne s : odczyt koła poziomego i przynajmniej dwóch kresek: rodkowej - aby mo na było
obliczy wysoko , i górnej lub dolnej - aby mo na było obliczy odległo . Zakładamy stał dalmierza kreskowego równ
100. Odczyty kresek nale y podawa w milimetrach.
5.3.16 „Niwelacja trygonometryczna”
Ta funkcja pozwala na obliczanie wysoko ci punktów pomierzonych metod niwelacji trygonometrycznej.
Wprowadzamy kolejno: wysoko instrumentu, k t pionowy, odległo , wys. celu (funkcja uwzgl dnia tylko
pomiary w jednym kierunku -w przód). Program od razu oblicza przewy szenia. Aby umo liwi obliczenie wysoko ci
punktów nale y wpisa wysoko ci punktu pocz tkowego ci gu „H Pocz.”. Je eli podamy wysoko ko cowego repera
„H.Ko c” mo liwe b dzie te obliczenie i rozrzucenie („po równo”) odchyłki zamkni cia ci gu dH. Obliczenia nie s
wykonywane od razu, ale po naci ni ciu klawisza
wysoko ci dH w całym ci gu.
55
- zostaj obliczone wszystkie po rednie wysoko ci i ró nica
Je eli punkt wpisany w pole „Reper pocz.” lub „Reper ko c.” znajduje si w bazie, zostaje automatycznie odczytana
jego wysoko . Je eli w tabeli wprowadzimy numery punktów, ich wysoko ci s zapisywane do bazy ( współrz dne X i Y
s nie zmieniane).
5.3.17 „Obliczanie obj to ci mas ziemi”
Funkcja ta pozwala na obliczenie obj to ci mas ziemi na zadanym obszarze na podstawie pewnej ilo ci punktów o znanych
wysoko ciach rozproszonych po tym obszarze.
W okienku widoczne s dwie listy punktów: z lewej strony lista wszystkich punktów w bazie danych, a z prawej strony lista
punktów wybranych przez nas do modelowania powierzchni terenu (jak wybiera punkty: patrz opcja Kasowanie punktów).
Punkty wybrane do oblicze powinny mie znane wysoko ci - je eli H=0 przyjmujemy, e warto wysoko ci jest nieznana.
Dodatkowo mo emy - ale w wi kszo ci przypadków nie musimy - poda obwodnic - obrys obszaru dla którego liczymy
obj to (gotow obwodnic z bazy działek mo emy wczyta u ywaj c przycisku
). Mo emy te poda poziom do
którego b dzie obliczana obj to . Po naci ni ciu przycisku Oblicz w okienku obok pojawia si warto obliczonej
obj to ci w m. sze . Dane nie s przechowywane w archiwum programu.
Je eli chcemy u y punktów z H=0, nale y wprowadzi im b. mał warto
H, np. 0.0001.
Po wykonaniu oblicze mo na obejrze szkic obszaru i oceni , czy system prawidłowo przeprowadził podział obszaru na
trójk ty. Na szkicu mo emy wł czy opisy - pojawi si wtedy wewn trz ka dego trójk ta jego obj to .
Po naci ni ciu przycisku 3D mo emy wy wietli trójwymiarowy obraz obliczanego terenu. Obraz ten mo emy obraca w
pionie i w poziomie.
Mo emy tez wydrukowa raport.
Obrys
Kiedy musimy, a kiedy nie musimy poda obrys obszaru ? Nie musimy go podawa , je eli w ród wybranych punktów
znajduj si wszystkie punkty brzegu obliczanego obszaru i obszar jest figur wypukł (prostok t, trapez...). Zdecydowanie
musimy poda obwodnic obrysu, je eli u ywamy punktów le cych poza obliczanym obszarem (np. obok wykopu) lub
gdy obszar nie jest figura wypukł (np. wykop w kształcie litery L). Je eli mamy w tpliwo ci, nale y obejrze szkic siatki
56
trójk tów, czy program nie utworzył trójk tów poza obszarem oblicze . Punkty obwodnicy obszaru nie musz mie
znanych wysoko ci - zostaj im one nadane w trakcie oblicze .
Poziom odniesienia
Z tego parametru b dziemy korzysta rzadko, najcz ciej bowiem w zagadnieniach obliczania mas ziemi interesuje na
ró nica obj to ci - np. przed i po robotach ziemnych. Dlatego najwygodniej jest obliczy obj to ci przed i po robotach do
poziomu 0, a nast pnie obliczy ich ró nic . Czasami jednak interesuje nas obj to do znanej płaszczyzny poziomej wtedy mo na w tym polu wprowadzi warto jej wysoko .
5.3.18 Obj to
mas (graficznie)
Ta funkcja działa podobnie jak poprzednia, ale tu mamy mo liwo edycji trójk tów utworzonych przez program,
dzi ki czemu mamy mo liwo skorygowania bł dów podziału - np. poprowadzenia poł cze w poprzek linii interpolacji.
Standardowy tok oblicze to:
•
•
•
•
•
Wstawienie pikiet na rysunek
Automatyczny, wst pny podział na trójk ty
Edycja rysunku - usuwanie złych poł cze i wstawianie poprawnych
Ew. dodanie obwodnicy
Obliczenie mas
Wstawienie punktów na rysunek -
.
Po naci ni ciu tego przycisku pojawi si lista punktów z bazy, z których mo emy wybra te, które maj znale
naszym modelu. Po wstawieniu punktów program od razu proponuje wykonanie podziału na trójk ty.
Podział na trójk ty -
si na
.
Ta funkcja pozwala na automatyczne wstawienie na rysunek poł cze wszystkich punktów. Program ł czy punkty wg.
własnego widzimisi , staraj c si jedynie zachowa foremny kształt trójk tów. Po wykonaniu podziału program od razu
wy wietla obj to tak utworzonego modelu (z uwzgl dnieniem ew. obwodnicy i poziomu odniesienia).
Edycja poł cze Niektóre poł czenia utworzone przez program mog by nieprawidłowe - np. mog ł czy punkty le ce po dwóch stronach
i na rysunku wskazujemy odcinki, które powinny znikn .
wybrzuszenia lub siodła. Aby je usun wciskamy przycisk
Po usuni ciu nieprawidłowych poł cze wstawiamy prawidłowe, tak aby znowu cały obszar był podzielony na trójk ty.
57
Aby wstawi poł czenia wciskamy przycisk
, i na rysunku klikamy w punkty które chcemy poł czy : punkt pocz tkowy
- punkt ko cowy. Je eli nowe poł czenie przecina jakie istniej ce poł czenia, b d one usuni te (mo na sobie w ten
sposób oszcz dzi kasowania). Zły krok mo emy cofn przyciskiem Cofnij.
Obwodnica
Obszar oblicze mo emy ograniczy obwodnic - mo emy j wczyta z bazy działek przyciskiem
rysunku po wci ni ciu
, lub narysowa na
- po prostu klikamy w kolejne punkty obwodnicy, podobnie jak rysujemy lini na szkicu
(zako czenie - klawiszem Enter). Istniej c obwodnic mo na usun
przyciskiem
.
Obliczenia
Obliczenia wykonujemy przyciskiem
. Program ł czy kraw dzie w trójk ty (mo e to trwa długo) i oblicza obj to .
Je eli nie mo e utworzy poł czenia mi dzy jakimi punktami, wy wietla komunikat (jedno brakuj ce poł czenie mo e
wygenerowa nawet 4 komunikaty) - nale y wtedy to konieczne sprawdzi , cho mog si zdarzy fałszywe alarmy.
Pozostawienie „dziury” w rodku podziału na trójk ty mo e spowodowa zani enie obliczanej obj to ci.
Wydruk
Wydruk raportu z oblicze uzyskujemy przez naci ni cie przycisku
panelu przycisków (opis - patrz rozdział Obsługa edytora szkiców).
. Rysunek drukujemy przyciskiem
z ni szego
Zapis zadania na dysk
Model terenu który tworzymy i edytujemy nie jest automatycznie zapisywany do bazy zada - nale y go zapisa na dysk do
pliku, podobnie jak np. szkice. Zapis i odczyt wykonujemy przyciskami
.
Przyciski rysunkowe Mamy tu te przyciski znane ze szkicu: od wie enie rysunku, powi kszenie okienek, pomniejszenie, pokazanie cało ci.
Pozostałe opcje
Pozostałe funkcje to: Opcje czy wy wietla numery punktów i opisy (opisy to s obj to ci poszczególnych trójk tów
wpisane w rodku trójk ta - je eli opisy s za du e warto zmniejszy skal szkicu - w Opcjach). Przycisk 3D wy wietla
trójwymiarowy obraz terenu. W okienko Poziom odniesienia wpisujemy poziom do którego liczymy obj to .
5.3.19 Typowe zadania na obliczanie mas ziemi
5.3.19.1 Obj to
ziemi wybranej z wykopu
Przeprowadzamy obliczenie dwóch obj to ci: stan sprzed wykonania wykopu i stan po wykonaniu wykopu. Obydwie
obj to ci liczymy do poziomu odniesienia 0, lub do poziomu zbli onego do dna wykopu (ten drugi sposób jest lepszy, mo e
nam pomóc wyeliminowa ewentualne bł dy).
Pierwsza obj to : stan sprzed wykopu.
Je eli wykop ma kształt prostok ta lub trapezu, nie musimy wprowadza obwodnicy. Jako pikiety do oblicze
wprowadzamy punkty z obrze a wykopu (z góry). Je eli dysponujemy pomiarem sprzed wykonania wykopu mo emy te
doda pikiety z wewn trz obrysu wykopu (z poziomu terenu przed wykopem). Po obliczeniu otrzymujemy obj to
graniastosłupa od poziomu odniesienia (np. 0) do poziomu terenu przed wykopem.
Druga obj to : stan po wykonaniu wykopu.
Jako pikiety do oblicze wprowadzamy punkty z dna wykopu. Nale y zadba o obecno pomiarów z naro ników wykopu.
Je eli wykop miałby ciany pionowe, te dane wystarczyłyby do oblicze . Poniewa ciany na ogół s sko ne takie dane nie
uwzgl dniły by nam ”klinów” ziemi na cianach a do poziomu odniesienia, co przy poziomie odniesienia 0 dałoby
ogromne obj to ci. Dlatego nale y tak e wprowadzi punkty z górnej kraw dzi wykopu. Co wi cej nale y zadba aby
zarówno na dolnej jak i górnej kraw dzi było du o pomiarów, aby program mógł rozs dnie utworzy trójk ty na cianach
58
wykopu. Je eli wprowadzali my punkty obwodnicy w obliczeniu sprzed wykopu, identyczn obwodnic musimy
wprowadzi tak e teraz.
Po obliczeniu otrzymujemy obj to graniastosłupa od poziomu odniesienia (np. 0) do dna wykopu, z uwzgl dnieniem
sko nych cian. Ró nica obu obj to ci da obj to wykopanej ziemi.
5.3.19.2 Obj to
nasypanej ziemi
Przeprowadzamy obliczenie dwóch obj to ci: stan sprzed rozpocz cia zwałki i stan po zako czeniu. Obydwie obj to ci
liczymy do dowolnego poziomu odniesienia np. 0.
Pierwsza obj to : stan sprzed zwałki
Powinni my dysponowa pomiarem terenu na który b dzie zwo ona ziemia. Granice zwałki mo emy przyj dosy
dowolnie, np. po prostok cie (je eli przyjmiemy kształt prostok ta lub trapezu, nie musimy wprowadza obwodnicy). Jako
pikiety do oblicze wprowadzamy punkty z obrze a terenu (koniecznie z naro ników) i pikiety z wszystkich
charakterystycznych punktów wn trza.
W przypadku je eli nie mamy pomiarów terenu sprzed zwałki, do tego obliczenia mo emy wzi pikiety z obrze a terenu
zwałki, staraj c si bra pomiary z terenu nie zasypanego. Je eli teren zwałki był w miar płaski, mo e to da dobry wynik.
Druga obj to : stan po zwiezieniu ziemi
Je eli wprowadzali my punkty obwodnicy w obliczeniu sprzed zwałki, identyczn obwodnic musimy wprowadzi tak e
teraz. Nale y tez do oblicze wzi du o pomiarów z wewn trz terenu zwałki, a w szczególno ci: je eli zwieziona ziemia
ma kształt pryzmy, musimy wzi du o pomiarów u podstawy pryzmy, a tak e na szczycie. Szczególnie du o pomiarów
musimy zrobi , je eli teren nie został wyrównany, pomiary zag szczamy w miejscach uskoków terenu: na górze i na dole
uskoku. Ró nica obu obj to ci da obj to wykopanej ziemi.
5.3.19.3 Oszacowanie obj to ci ziemi do wywiezienia z terenu przeznaczonego do niwelacji
Je eli teren po niwelacji ma by poziom płaszczyzn zadanie jest proste: wprowadzamy jako obwodnic granice terenu do
niwelacji (nie musimy nawet zna wysoko ci tych punktów), dodajemy pikiety pomierzone na charakterystycznych
punktach terenu, wprowadzamy poziom odniesienia i od razu otrzymujemy poszukiwan warto .
Je eli teren po niwelacji nie jest pozioma płaszczyzn musimy przeprowadzi dwa obliczenia: jedno - pozom terenu
wykonujemy jak wy ej, do dowolnego poziomu odniesienia (np. 0).
Druga obj to - to teren po niwelacji do tego samego poziomu odniesienia (i z tak sam obwodnic ). Punkty które
u yjemy jako pikiety musimy obliczy z danych projektowych - b d to punkty (XYH) naro ników terenu przeznaczonego
do niwelacji i ew. inne punkty charakterystyczne - zmiana nachylenia itp. Ró nica obu obj to ci da nam poszukiwana
wielko . Podobnie mo emy obliczy obj to ziemi do nawiezienia, aby uzyska projektowan płaszczyzn - tyle, e w
tym przypadku obj to pod stanem projektowanym b dzie wi ksza ni obj to pod stanem obecnym.
59
5.4 Opcja “Obliczenia”
W opcji “Obliczenia” zostały zgrupowane funkcje obliczania ró nych projektowanych wielko ci: długo ci, k tów i
pól powierzchni, na podstawie współrz dnych punktów.
5.4.1 "Miary ortogonalne"
Rzutowanie punktów na zadan prost z obliczeniem warto ci domiaru i bie cej do rzutowanego punktu, oraz
współrz dnych zrzutowanego punktu.
Najpierw nale y wprowadzi punkty pocz tku i ko ca prostej na któr b d rzutowane punkty. Podczas oblicze , po
podaniu numeru rzutowanego punktu zostaj obliczone współrz dne jego rzutu na prost , warto bie cej i domiaru do
tego punktu (domiary z lewej strony prostej ze znakiem “–”), nast pnie kursor znajdzie si w kolumnie z numerem punktu
zrzutowanego na prost . Je eli podamy numer nowo obliczonego punktu, nast puje wpis zrzutowanego punktu do bazy.
Je eli nie interesuje nas zapis zrzutowanych punktów do bazy, mo emy wył czy kolumn z numerem rzutu przy pomocy
opcji w górnej cz ci okienka.
Mo emy wprowadzi pomierzon w terenie odległo
wprowadzane poprawki do obliczanych danych.
Przycisk
mi dzy punktami prostej rzutuj cej, dzi ki czemu b d
umo liwia przeliczenie masowe punktów wybranych z listy.
5.4.2 "Miary biegunowe"
Obliczanie danych do wyniesienia punktów metod biegunow , przy zadanym punkcie stanowiska, punkcie
nawi zania i kierunku nawi zania (orientacji limbusa na ten punkt).
60
Jako dane pocz tkowe wprowadzamy numer punktu stanowiska, numer punktu nawi zania, i kierunek nawi zania
(orientacja limbusa). Je eli nie podamy odczytu limbusa na punkt nawi zania, przyj ta zostanie warto 0. Podczas
oblicze , po podaniu numeru punktu s obliczane warto ci kierunku i odległo ci do niego.
Dorabianie pomiarów tachimetrycznych
W menu „Miary biegunowe” (które pojawia si kiedy aktywna jest niniejsza funkcja) jest zawarta dodatkowa
przydatna funkcja - „Wydruk jak z tachimetrii”. Przy jej pomocy mo emy uzyska raport obliczonych danych w takiej
formie, jakby były to dane z pomiaru.
5.4.3 "Odległo
i azymut"
Obliczanie azymutu i odległo ci mi dzy dwoma zadanymi punktami.
Po wprowadzeniu numerów dwóch punktów: pocz tku i ko ca odcinka, zostaj obliczone i wy wietlone azymut i
długo odcinka. Maj c na wzgl dzie czytelno tabeli nie s w niej widoczne współrz dne punktów, ale s one
przechowywane. Dlatego te mo e wyst pi niespójno współrz dnych przechowywanych w tabeli z punktami z bazy
danych. Uwaga: po naci ni ciu przycisku
współrz dne s ponownie odczytywane z bazy. W tej opcji nie mo na te
zapisywa zada . Stare obliczenia mo na skasowa klawiszem
. Suma odległo ci jest liczona po naci ni ciu przycisku
Je eli wł czymy opcj „Sko ne”, odległo ci b d liczone trójwymiarowo, z uwzgl dnieniem rz dnych H.
61
5.4.4 "K ty"
Obliczanie k tów mi dzy podanymi trzema punktami.
Po podaniu numerów punktów kolejno: wierzchołka k ta, punktu le cego na lewym, nast pnie prawym ramieniu
k ta, jest obliczany k t mi dzy nimi. Maj c na wzgl dzie czytelno tabeli nie s w niej widoczne współrz dne punktów,
ale s one przechowywane. Dlatego te mo e wyst pi niespójno współrz dnych przechowywanych w tabeli z punktami z
bazy danych. Uwaga: po naci ni ciu przycisku „Oblicz” współrz dne s ponownie odczytywane z bazy. W tej opcji nie
mo na te zapisywa zada . Stare obliczenia mo na skasowa klawiszem
.
5.4.5 "Transformacja"
Transformacja współrz dnych punktów do innego układu.
Pierwsz czynno ci jest obliczenie parametrów transformacji. Mo emy to wykona w okienku które uruchamiamy
naciskaj c przycisk
.
Pojawia si dialog:
Mo emy w nim obliczy parametry transformacji u ywaj c dowolnej liczby punktów dostosowania. Numery
punktów dostosowania wpisujemy w kolumnie tabeli „Nr.uk.pierw”. Je eli punkt znajduje si w bazie, w kolumnach „X
uk.pierw” i „Y uk. pierw” pojawi si warto ci jego współrz dnych. Je eli punktu nie ma w bazie, musimy warto ci jego
współrz dnych wpisa r cznie. Uwaga! Punkt wpisany w ten sposób nie jest zapisywany do bazy. Mo emy te pomin
numer punktu i wpisa same współrz dne. Podobnie post pujemy z punktami dostosowania w układzie wtórnym - je eli
punkty znajduj si w bazie, wpisujemy ich numery, je eli nie – współrz dne.
62
Po wpisaniu punktów naciskamy przycisk
i parametry transformacji pojawiaj si w polach
tekstowych powy ej tabeli. Warto ci mx i my oznaczaj bł dy transformacji, dla poszczególnych punktów bł d Mp pojawia
si w tabeli.
Je eli jaki punkt jest niepewny, mo emy go chwilowo wył czy z oblicze wciskaj c przycisk
. Po jego
wci ni ciu linia z punktem zaciemni si , i po ponownym wci ni ciu przycisku Oblicz otrzymamy parametry wyliczone bez
udziału tego punktu.
Po naci ni ciu przycisku
dialog zostaje zamkni ty, a obliczone parametry transformacji
przekopiowane do pól okienka „Transformacja”. Parametry te mo na te edytowa r cznie.
Numery punktów do transformacji wpisujemy w kolumnie „Nr”. Zostaj obliczone przetransformowane współrz dne
i mo emy przetransformowany punkt zapisa do bazy wpisuj c jego numer w kolumnie „Nowy numer”. Uwaga! Zalecamy
aby nowy numer był inny ni numer w układzie pierwotnym
pozwala na wykonanie transformacji wi kszej grupy punktów wybranych z listy. Mo emy te poda
Przycisk
przedrostek dla punktów przetransformowanych. Np. Je eli podamy T, to po transformacji punkt 100 b dzie miał numer
T100. Drugi przycisk:
działa podobnie, ale przy okazji zapisuje transformowane punkty do tabeli, tak e mo emy po
transformacji uzyska raport. Zalecamy przed wykonaniem tej funkcji zrobi eksport Tekstowy (menu Punkty->Eksport>Tekstowy, opcja XYH) wszystkich punktów do pliku, aby mo na je było w razie czego odtworzy .
5.4.6 "Transformacja układów"
Transformacja współrz dnych punktów pomi dzy ró nymi układami geodezyjnymi (elipsoidami). Jest to opcja
dost pna tylko dla posiadaczy modułu Transformacja.
Przed transformacj nale y ustawi , z jakiego układu do jakiego b dziemy przelicza . Mo emy to wykona w
okienku które uruchamiamy naciskaj c przycisk
Pojawia si dialog:
.
63
Mo emy w nim wybra układy pomi dzy którymi robimy transformacje. Dla niektórych z nich potrzebne b d
jeszcze dodatkowe informacje np. nr strefy 65 lub najbli szy południk osiowy 42.
Przycisk
pozwala ustawi opcje, w jaki sposób numerowa przetransformowane punkty.
Jest to szczególnie wa ne je eli u ywamy transformacji masowej.
Transformacj wykonujemy w formularzu:
Numery punktów do transformacji wpisujemy w kolumnie „Nr”. Zostaj obliczone przetransformowane współrz dne
i mo emy przetransformowany punkt zapisa do bazy wpisuj c jego numer w kolumnie „Nowy numer”. Program
podpowiada nowy numer tak jak to ustawili my w opcjach autonumeracji. Uwaga! Zalecamy aby nowy numer był inny ni
numer w układzie pierwotnym.
Je eli punktu o danym numerze nie ma w bazie, mo emy jego współrz dne wpisa r cznie w pola X i Y. Mo emy
te w ogóle nie wpisywa numeru a tylko XY (BL).
Uwaga co do wpisywania współrz dnych B i L w miarach k towych: wpisujemy je zawsze w stopniach, nawet je eli
w opcjach programu ustawione s grady. Miary wpisujemy w postaci SS.MMSSDD (stopnie, po kolejno kropce minuty,
sekundy, ew. dziesi tne sekund bez dodatkowych znaków przestankowych). Ilo miejsc po przecinku dla BL ustawiamy w
Opcjach programu (takie jak dla współczynników). Niekiedy dysponujemy plikiem tekstowym w którym zapisane s
współrz dne w formacie DD MM SS,TT (Nr B L H). Taki plik mo na zaimportowa z menu Transformacja->Import DD
MM SS,TT (menu to pojawia si tylko gdy jest aktywne okienko Transformacja układów).
Przycisk
pozwala na wykonanie transformacji wi kszej grupy punktów wybranych z listy. Nale y poda sposób
numeracji dla punktów przetransformowanych (przedrostek, przyrostek itp.)
Drugi przycisk:
działa podobnie, ale przy okazji zapisuje transformowane punkty do tabeli formularza, tak e
mo emy po transformacji uzyska raport. Zalecamy przed wykonaniem tej funkcji zrobi eksport Tekstowy (menu Punkty>Eksport->Tekstowy, opcja XYH) wszystkich punktów do pliku, aby mo na je było w razie czego odtworzy
64
5.4.7 "Pole powierzchni"
Obliczanie pól powierzchni wieloboków. Obwodnic działek do oblicze s tu podawane jako ci gi numerów
punktów oddzielanych spacjami lub przecinkami: 1,2,3,4...
W pierwsz kolumn wprowadzamy numer działki (je eli jest wł czona opcja korzystania z bazy działek, program
podczyta obwodnic tej działki z bazy - o ile ju jest w bazie). Nast pnie nale y wprowadzi obwodnic działki - ci g
numerów punktów separowanych spacjami lub przecinkami. Program domy lnie ł czy ostatni punkt z pierwszym. Po
wci ni ciu Enter program oblicza pole takiej obwodnicy (je eli jakiego punktu nie ma w bazie to prosi o jego
współrz dne). Po przej ciu do nowego wiersza program zapisuje te działk do bazy działek (o ile wł czono t opcj ).
W obwodnicy mo emy wprowadzi do 255 znaków - dłu sze obwodnic nale y edytowa w trybie formularza (patrz
poni ej), ale nie wi cej ni do 300 punktów.
Podawanie przedziałów punktów
Je eli w obwodnicy wyst puje ci g punktów o kolejnych numerach np. 1,2,3,4,5 to mo na je poda jako przedział
1,-5. Podobnie ci g malej cy 5,4,3,2,1 mo na poda jako 5,-1. Ten sposób działa te dla numerów zawieraj cych litery,
pod warunkiem, e maj identyczny przedrostek np. 10-100,-10-105.
Np. obwodnic
100,106,107,108,142,155,154,153,105,96,98
mo na zapisa jako:
100,106,-108,142,155,-153,96,89
Obliczanie sumy pól powierzchni
Po naci ni ciu przycisku
zostaj ponownie obliczone pola powierzchni wszystkich działek kompleksu, a
jednocze nie zostaje obliczona ich suma. Jej warto pojawia si w polu tekstowym „Pow. obliczona”.
Wyrównanie pól powierzchni:
Je eli wpiszemy powierzchni kompleksu w pole tekstowe „Powierzchnia” i naci niemy klawisz
obliczonych pól powierzchni zostaj zsumowane i pojawi si komunikat np.:
to warto ci
„Odchyłka pola powierzchni dp=-0.56 rozrzuci ?”
Je eli naci niemy przycisk „Tak” to odchyłka zostanie rozrzucona na wszystkie działki kompleksu proporcjonalnie
do wielko ci pola działki.
Uwaga! odchyłka dopuszczalna jest obliczana w.g. tzw. wzoru dla terenów wiejskich:
dp=2*(0.002*P+0.0002*skala*sqrt(P)) (P – Pole w m kw., skala domy lnie = 1000)
Mo emy wprowadzi inny mianownik skali w menu Pole->Skala w górze ekranu. Wtedy te b dzie przyj ty wzór
dla terenów miejskich (bez współczynnika 2 na pocz tku wzoru).
Edycja w trybie formularza:
Gdy klikniemy dwukrotnie w dan obwodnic , pojawi nam si nowe okienko z tabelk w której poszczególne punkty
obwodnicy b d zapisane jeden pod drugim. W tabelce mo emy edytowa obwodnic , obliczy jej pole (sposób
65
posługiwania si formularzem jest opisany w rozdziale Baza działek), a po jego zamkni ciu obwodnica jest wczytywana do
naszego okienka.
Przycisk
- funkcje importu
Import danych EWMAPA
Program pozwala na import działek z programu EWMAPA. Działki mog by w dowolnym formacie: ze współrz dnymi
punktów lub bez. Je eli s bez współrz dnych, program stara si znale odpowiednie punkty w bazie. Je eli ich brak,
pomija działk . Wczytane działki pojawiaj si w tabeli, s te dopisywane do bazy działek.
Aby łatwo wczyta dane z plików w których osobno mamy punkty i działki, zamieszczono tu te funkcj importu punktów z
EWMAP-y. Zaimportowane punkty s od razu dopisywane do bazy punktów.
Przycisk
- funkcje eksportu
Eksport działek do programu EWMAPA
W funkcji obliczania powierzchni przewidziano mo liwo eksportu obwodnic działek w formacie programu EWMAPA.
Przed eksportem pojawi si dialog pozwalaj cy wpisa dane potrzebne w systemie EWMAPA. Np. przedrostek numeru
pozwala zmieni doda do numeru punktu numer sekcji mapy lub obr bu (wymagany w EWMAP-ie). Np. nr. 1 powinien
mie posta 877.0141-1, podamy wtedy przedrostek 877.0141- . Eksport wykonujemy do pliku o podanej nazwie np.
EXPEWM. Do EWMAP-y wczytujemy go funkcj „Odczyt działek i punktów - posta ASCII”, plik pierwotny
pozostawiamy pusty, w polu plik wtórny wpisujemy nazw pliku eksportu (np. C:\WINKALK\DZIALKI\expewm).
Eksport działek DXF
Istnieje te mo liwo
eksportu obwodnic działek w formacie DXF (AutoCad). Działa ona podobnie jak ww.
5.4.8 "Projektowanie działek"
Projektowanie podziałów działek na pole lub szeroko
równolegle do zadanego kierunku ci cia.
W pole „Obwodnica” nale y wprowadzi obwodnic działki (numery punktów rozdzielone spacj lub przecinkiem)
zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Je eli wprowadzimy odwrotnie, program nam o tym powie - nale y wtedy u y
przycisku
aby odwróci kierunek opisu. Przyciskiem
mo emy wczyta gotow obwodnic z bazy działek.
Kierunek ci cia działek definiujemy poprzez podanie dwóch punktów. Granice projektowanych działek b d
równoległe do tego kierunku (lub, je eli zaznaczymy opcje „prostopadle”, prostopadle do niego). Projektowanie działek
rozpocznie si od punktu obwodnicy najbardziej na lewo oddalonego od tak zdefiniowanego kierunku.
W tabeli nale y wprowadzi numer działki projektowanej, pole lub szeroko
jest projektowana jest rozpoznawane nast puj co:
działki. To w jaki sposób dana działka
66
• Je eli w tabeli jest wprowadzone tylko pole, działka jest projektowana na pole.
• Je eli w tabeli jest wprowadzona tylko szeroko , działka jest projektowana na szeroko (szeroko jest
mierzona prostopadle do kierunku ci cia).
• Je eli s wprowadzone (lub obliczone) obydwie wielko ci, działka jest projektowana zgodnie z ustawieniem
opcji „Priorytet dla projektowania”
• Je eli nie wprowadzono ani szeroko ci ani pola, działka jest projektowana jako reszta kompleksu (mo e to
by u yte tylko w ostatnim wierszu tabeli).
Po wprowadzeniu danych i naci ni ciu klawisza
zostaj obliczone pole (lub szeroko ) projektowanych działek
i punkty przeci cia granic działek z o obwodnic . Je eli wprowadzono numery tych punktów zostaj one zapisane do bazy.
Przed zapisem punktów do bazy pojawia si jeszcze dialog z pro b o potwierdzenie zapisu, dzi ki czemu mo emy
wielokrotnie poprawia działki zanim zdecydujemy si zapisa wyniki do bazy. Zapisywane s zaprojektowane punkty (o
ile wprowadzono ich numery) i zaprojektowane działki do bazy działek.
Komunikat „Złe dane” mo e oznacza :
•
•
•
•
Projektowanie działki poza obwodnic (za du e pole lub szeroko ).
Projektowana granica przecina obwodnic w wi cej ni 2 punktach.
Wprowadzono bezsensowne dane np. ujemn szeroko .
Bł d zaokr gle (po zsumowaniu zaokr glonych powierzchni działek okazuje si
od powierzchni obwodnicy).
e jest ona o 1 cm wi ksza
W dolnej cz ci okienka s wy wietlane warto ci pola i szeroko ci cz ci kompleksu pozostałej po zaprojektowaniu
działek z tabeli.
5.4.9 "Baza działek"
Ta funkcja ma dwa zastosowania. Słu y do:
• Obliczania pól powierzchni wraz z kontrol czołówek.
• Przegl dania działek z bazy działek
Aby obliczy pole nale y: w tabeli nale y wprowadzi numery punktów obwodnicy działki i ew. pomierzone
czołówki (do punktu poprzedniego - czyli nie wprowadzamy czołówki w pierwszym wierszu). Po naci ni ciu klawisza
zostaj obliczone i wy wietlone pole działki, czołówki obliczone i ró nice mi dzy czołówk wprowadzon a obliczon .
Zako czy wpisywanie działki mo emy te wpisuj c w polu numer kropk .
Ctrl+Delete
Opcj „Czołówki” mo na wł czy /wył czy mo liwo
wprowadzania czołówek pomierzonych.
Do przegl dania bazy działek słu
klawisze:
67
. Mo na dzi ki nim przegl da kolejno wszystkie
działki z bazy (przy otwarciu okienka zawsze jeste my na ko cu bazy). Przycisk
danym numerze.
. Pozwala nam odszuka działk o
68
5.5 Opcja „Trasy”
W opcji „Trasy” zostały zgromadzone funkcje dotycz ce operacji zwi zanej z obliczaniem łuków kołowych i łuków
po rednich (klotoid), a tak e zadania na okr g i proste. Jako reprezentacj okr gu przyj to rodek i promie (ewentualnie
rodek i punkt pocz tkowy łuku). Poniewa w praktyce nie zawsze dysponujemy tego rodzaju danymi w odniesieniu do
obliczanych łuków kołowych, zamieszczono funkcje do obliczania poło enia rodka i promienia okr gu (wpasowania
okr gu w trzy punkty, wpasowanie okr gu o zadanym promieniu w dwie proste przecinaj ce si ). Ponadto dost pne s tu
funkcje szukania stycznych do okr gu (wychodz cych z danego punktu, lub równoległych do danej prostej) i przeci :
dwóch okr gów i okr gu z prost . Istniej te funkcje tyczenia punktów po rednich łuków kołowych i klotoid i funkcja
obliczania punktów głównych łuku z krzywymi przej ciowymi.
5.5.1 "Punkty główne łuku"
Ta funkcja ma dwa okienka: jeden do obliczania punktów głównych łuku (miejsc przej cia prostej w klotoid i
klotoidy w łuk) i do obliczania punktów po rednich łuku na podstawie ju obliczonych punktów głównych.
5.5.1.1 Punkty główne
Obliczanie współrz dnych punktów głównych łuku trasy. Zakłada si istniej dwa przecinaj ce si odcinki trasy,
definiowane przez pocz tek trasy (dowolny punkt le cy na pierwszym odcinku), wierzchołek (punkt przeci cia odcinków
trasy), koniec trasy (dowolny punkt le cy na drugim odcinku). Ponadto nale y poda zakładany promie łuku i długo
krzywej przej ciowej.
W wyniku otrzymujemy współrz dne punktów głównych łuku - punkty przej cia prostej w klotoid i klotoidy w
okr g. Je eli zostan podane numery obliczonych punktów, nast puje ich zapis do bazy punktów.
Jako dane definiuj ce zadanie wprowadzamy: Numery punktów: pocz tku, wierzchołka i ko ca trasy, promie łuku
kołowego i długo krzywej przej ciowej (mo e by równa 0 dla łuku bez krzywej przej ciowej). Po podaniu tych danych
zadanie zostaj obliczone i wy wietlone współrz dne punktów głównych łuku - rodek łuku kołowego, pocz tek klotoidy
(punkt przej cia pierwszego odcinka trasy w klotoid ), pocz tek łuku kołowego (punkt przej cia klotoidy w łuk kołowy),
69
koniec łuku kołowego (punkt przej cia łuku kołowego w drug klotoid ), koniec klotoidy (punkt przej cia drugiej klotoidy
w drugi odcinek trasy). Punkty te s zapisane do bazy.
5.5.1.2 Punkty po rednie
Po obliczeniu punktów głównych mo emy przej na drug strone okienka - obliczanie punktów po rednich.
Mo emy tu poda Krok kilometra u - wst pnie zadany odst p mi dzy punktami na łuku (wykorzystany zostanie przy
automatycznym zwi kszaniu wielko ci bie cej podczas oblicze ).
W tabelce, na podstawie podanej warto ci bie cej (odległo ci po łuku od punktu pocz tkowego) i opcjonalnie
domiaru, obliczane s współrz dne punktu le cego na łuku (ew. prostej, czy klotoidzie, w zale no ci jak bie c
podamy). Je eli jest podany numer obliczonego punktu, nast puje jego zapis do bazy punktów.
W zale no ci od podanej warto ci bie cej program rozpoznaje, czy znajdujemy si na prostej, klotoidzie czy ju na
łuku kołowym i odpowiednio wykonuje obliczenia. Opis w tabelce pokazuje na której krzywej si znajdujemy.
5.5.2 „Łuk kołowy”
Obliczanie współrz dnych punktów po rednich le cych na łuku kołowym (okr gu).
70
Jako dane definiuj ce łuk kołowy nale y poda : Numer punktu - rodka okr gu (nie rodka łuku), numer punktu
le cego na okr gu od którego zaczynamy tyczenie i wst pnie zadany odst p mi dzy punktami na łuku (wykorzystany
zostanie przy automatycznym zwi kszaniu wielko ci bie cej podczas oblicze ). Tyczenie b dzie przebiega zgodnie z
ruchem wskazówek zegara lub przeciwnie, zale y jak wybierzemy opcj „Zwrot tyczenia”
Mo emy te wprowadzi kilometra pocz tku łuku (w metrach). Ta warto b dzie odejmowana od ka dej bie cej,
dzi ki czemu mo emy jako bie c wpisywa kilometra punktów po rednich (w metrach). Mo emy te porusza si
„wstecz” kilometra u, gdy do oblicze u yta jest warto bezwzgl dna ró nicy bie cej i pocz tku kilometra u.
Je eli mamy dane: pocz tek, rodek i koniec łuku najpierw musimy obliczy
okr gu w 3 punkty”
rodek okr gu funkcj „Wpasowanie
Na podstawie podanej warto ci bie cej (odległo ci po łuku od punktu pocz tkowego) i opcjonalnie domiaru
(odległo ci punktu od łuku wzdłu promienia) obliczane s współrz dne punktu le cego na łuku o zadanych parametrach.
Je eli jest podany numer obliczonego punktu, nast puje jego zapis do bazy punktów.
5.5.3 "Klotoida"
Obliczanie współrz dnych punktów po rednich le cych na klotoidzie.
71
Jako dane definiuj ce klotoid podajemy: Numer punktu - pocz tku klotoidy, numer punktu wyznaczaj cego
kierunek stycznej do klotoidy (punkt ten wraz pocz tkiem klotoidy tworz styczn do klotoidy), dane definiuj ce parametry
klotoidy (Długo klotoidy L i promie krzywizny na ko cu klotoidy R) i wst pnie zadany odst p mi dzy punktami na łuku
(wykorzystany zostanie przy automatycznym zwi kszaniu wielko ci bie cej podczas oblicze ). Mo emy wybra opcj
„Zwrot klotoidy”, czy klotoida odchyla si na prawo od stycznej, czy na lewo.
Mo emy te wprowadzi kilometra pocz tku klotoidy (w metrach). Ta warto b dzie odejmowana od ka dej
bie cej, dzi ki czemu mo emy jako bie c wpisywa kilometra punktów po rednich (w metrach). Mo emy te porusza
si „wstecz” kilometra u, gdy do oblicze u yta jest warto bezwzgl dna ró nicy bie cej i pocz tku kilometra u.
Na podstawie podanej warto ci bie cej (odległo ci po łuku klotoidy od punktu pocz tkowego) i opcjonalnie
domiaru (odległo ci od łuku klotoidy wzdłu prostopadłej do stycznej) obliczane s współrz dne punktu le cego na łuku o
zadanych parametrach. Je eli zostanie podany numer obliczonego punktu, nast puje jego zapis do bazy punktów.
5.5.4 „Odcinek prostej”
Ta funkcja oblicza współrz dne punktów na odcinku prostej - jej działanie jest w zasadzie identyczne z funkcj
Domiary, z tym, e akceptuje kilometra .
5.5.5 "Styczne do okr gu"
Obliczanie współrz dnych punktów styczno ci prostej do okr gu. Prosta mo e by zadana przez warunek
przechodzenia przez dany punkt nie le cy na okr gu lub warunek równoległo ci do danej prostej.
"Z punktu" - Obliczanie współrz dnych punktów styczno ci prostej przechodz cej przez dany punkt le cy na
zewn trz okr gu do danego okr gu. Jako dane definiuj ce zadanie podajemy : Numer punktu - rodka okr gu, promie
okr gu, numer punktu przez który ma przechodzi prosta styczna. Po podaniu danych definiuj cych zadanie i naci ni ciu
przycisku „Zapis punktów” zostaj obliczone i wy wietlone współrz dne punktów styczno ci poszukiwanej prostej do
okr gu, punkty zostaj zapisane do bazy.
"Równoległe do prostej" - Obliczanie współrz dnych punktów styczno ci prostych równoległych do danej prostej,
do okr gu. Jako dane definiuj ce zadanie podajemy: Numer punktu - rodka okr gu, promie okr gu, dane definiuj ce
prost . Po podaniu tych danych i naci ni ciu przycisku „Zapis punktów” zostaj obliczone i wy wietlone współrz dne
punktów styczno ci poszukiwanej prostej do okr gu i azymut prostych stycznych, punkty zostaj zapisane do bazy.
"Styczna do 2 okr gów" - Obliczanie współrz dnych punktów styczno ci prostych stycznych do dwóch zadanych
okr gów. Jako dane definiuj ce zadanie podajemy: Numery punktów - rodków okr gów i promienie okr gów. Po podaniu
tych danych i naci ni ciu przycisku „Zapis punktów” zostaj obliczone i wy wietlone współrz dne punktów styczno ci,
punkty zostaj zapisane do bazy.
72
Zmieniaj c znak (+/-) promienia pierwszego lub drugiego okr gu mo emy uzyska ró ne styczne („górn ” lub
„doln ”, „zewn trzn ” lub „wewn trzn ”).
5.5.6 "Przeci cia okr gu"
Obliczanie współrz dnych punktów przeci
okr gów lub prostej z okr giem.
"Z prost " - Obliczanie współrz dnych punktów przeci prostej i okr gu. Jako dane definiuj ce zadanie
podajemy: Numer punktu - rodka okr gu, promie okr gu, dane definiuj ce prost . Po podaniu tych danych i naci ni ciu
przycisku „Zapis punktów” zostaj obliczone i zapisane do bazy współrz dne punktów przeci .
"Z okr giem" - Obliczanie współrz dnych punktów przeci dwóch okr gów. Jako dane definiuj ce zadanie
podajemy: Numery punktów - rodków okr gów, promienie okr gów. Po podaniu tych danych i naci ni ciu przycisku
„Zapis punktu” zostaj obliczone, wy wietlone i zapisane do bazy współrz dne punktów przeci .
5.5.7 "Wpasowania okr gu"
Obliczanie danych definiuj cych okr g - promienia i współrz dnych rodka okr gu na podstawie innych danych
definiuj cych okr g - trzech punktów nale cych do okr gu lub dwóch prostych stycznych do okr gu o zadanym promieniu.
Ten ostatni przypadek znajduje zastosowanie przy obliczaniu łuku ł cz cego dwa odcinki trasy.
"W 3 punkty" - Obliczanie danych definiuj cych okr g - promienia i współrz dnych rodka okr gu
przechodz cego przez zadane trzy niewspółliniowe punkty. Jako dane pocz tkowe podajemy numery trzech punktów. Po
podaniu tych danych i naci ni ciu przycisku „Zapis punktu” zostaj obliczone i wy wietlone promie okr gu, współrz dne
rodka okr gu. Punkt rodka okr gu zostaje zapisany do bazy.
"W 2 proste" - Obliczanie współrz dnych rodka okr gu o zadanym promieniu stycznego do dwóch prostych
przecinaj cych si . Jako dane definiuj ce zadanie podajemy: promie okr gu i dane definiuj ce 2 proste. Po podaniu tych
danych i naci ni ciu przycisku „Zapis punktów” zostaj obliczone i wy wietlone współrz dne rodka okr gu i punktów jego
styczno ci do prostych, punkty s zapisane do bazy.
5.5.8 „Rzutowanie na łuk”
Ta funkcja umo liwia rzutowanie punktów (wzdłu promienia) na okr g (łuk kołowy). Jako dane definiuj ce łuk
kołowy nale y poda rodek okr gu (nie rodek łuku!) i punkt na okr gu, który b dzie traktowany jako pocz tek łuku. W
tabelce po podaniu numeru punktu program wyliczy bie c - odległo po łuku od punktu pocz tkowego (zgodnie z
ruchem wskazówek zegara) i domiar.
5.5.9 „Kołowy łuk pionowy”
Obliczanie rz dnych punktów kołowego łuku pionowego
Dane do funkcji: wysoko punktu - pocz tku łuku, promie łuku, nachylenia odcinków: pocz tkowego (i1) i
ko cowego (i2). i=dH/długo odcinka trasy np. i=0.04, i=-0.01 itp.
Wyniki: t - długo
stycznej do łuku, WS - strzałka w punkcie przeci cia stycznych.
W tabeli wprowadzamy odległo ci od punktu pocz tkowego po niwelecie, obliczane s rz dne H łuku. Na szkicu
uzyskujemy przekrój łuku.
5.5.10 „Odcinek trasy (pion.)”
Obliczanie rz dnych punktów na jednostajnie nachylonym odcinku trasy - bez łuku.
Dane do funkcji: wysoko ci punktów - pocz tku i ko ca, długo rozliczanego odcinka. W tabeli wprowadzamy
odległo ci od punktu pocz tkowego po niwelecie, obliczane s rz dne H odcinka.
5.5.11 „Suwnice”
W tej funkcji mo emy opracowa dane z inwentaryzacji suwnic.
73
Zakładamy, e pomiar odbywał si według nast. technologii: obok toru suwnicy wyznaczono teodolitem proste
odniesienia, od których s mierzone odległo ci do szyn, a tak e
rozpi to szyny w danym miejscu. W tabelce wprowadzamy:
miar bie c (odległo od umownego pocz tku pomiaru),
odległo lewej szyny od lewej prostej odniesienia (a),
rozpi to (R), odległo prawej szyny od prawej prostej
odniesienia (b), rz dn szyny lewej (Hl), rz dn szyny prawej
(Hp). Miary a,R,b mo na wprowadza w metrach lub
milimetrach.
Aby mo na było wykona obliczenia, potrzebne s co
najmniej dwa pełne przekroje: a, R, b. Pozostałe przekroje mog
nie zawiera wszystkich danych tzn. w poszczególnych
przekrojach mo e brakowa a, R lub b. Wyznaczenie osi
teoretycznych zostanie wykonane w oparciu o pełne przekroje.
Natomiast poprawki do rektyfikacji b d wyliczone dla
wszystkich przekrojów.
Wyznaczenie poprawek do spoziomowania szyn odbywa si w
odniesieniu do najwy szej rz dnej szyny, (w praktyce nie stosuje
si opuszczania szyny ale jej podsypywanie).
74
5.6 OPCJA „Rejestrator”
5.6.1 Koncepcja obróbki danych z rejestratorów polowych
Podstawowym zało eniem autorów programu było umo liwienie u ytkownikowi przeliczenia ka dego rodzaju danych,
nawet bardzo niekompletnych, pozyskiwanych z rejestratorów polowych. W programie przewidziano baz pomiarów
tachimetrycznych dzi ki której mo na edytowa i uzupełnia brakuj ce dane. W ogólno ci (wył czaj c przypadek gdy z
instrumentu transmitujemy gotowe współrz dne) aby móc uzyska współrz dne pomierzonych punktów potrzebujemy
nast puj cych danych:
1. Dane o pikiecie: Numer i pomiary np. Hz, V, D, Wysoko
2. Numer stanowiska i wysoko
celu.
instrumentu.
3. Przyporz dkowanie pikiet do stanowisk (które pomiary z którego stanowiska).
4. Informacja, które pomiary s nawi zaniami.
Niektóre rejestratory zapewniaj nam tylko ten pierwszy rodzaj informacji. Program usiłuje uzyska automatycznie
maksymaln ilo informacji jak zapewnia dany format zapisu. Nawet jednak w tym najgorszym przypadku, kiedy
uzyskujemy tylko strumie pikiet, bez adnej informacji o stanowiskach istnieje mo liwo r cznego uzupełnienia
brakuj cych danych w nast puj cych krokach:
1. Je eli brak informacji o podziale pliku pomiarów na stanowiska, wszystkie pomiary zostaj zapisane do jednego
stanowiska. Nale y je nast pnie podzieli na oddzielne stanowiska przy pomocy funkcji „Kopiuj pikiety” w okienku
edycji pomiarów tachimetrycznych lub - wygodniej - w funkcji „Dziennik pomiarów”.
2. Poszczególne stanowiska nale y uzupełni o brakuj ce informacje - numery stanowisk, wysoko ci instrumentu.
3. Nale y zaznaczy które pomiary s pomiarami na punkty nawi zania. Mo na to zrobi r cznie w okienku edycji, lub
skorzysta z funkcji automatycznego rozpoznawania punktów nawi za na podstawie pewnych drugorz dnych cech.
4. Maj c komplet informacji mo emy obliczy współrz dne:
• Stanowisk - mamy do dyspozycji dwa sposoby obliczania współrz dnych stanowisk :
• Obliczanie wszystkich stanowisk na podstawie pomiarów ze stanowisk s siednich (zakładaj c e
na ka dym s przynajmniej dwa nawi zania) - ten krok nale y wykona jako pierwszy, uzyskuj c
„przybli one” współrz dne.
• Obliczenie współrz dnych stanowisk metod stanowisk swobodnych. Mo na to potraktowa jako
namiastk wyrównania cisłego sieci.
• Pikiet - jak ju mamy kompletne dane pomiarowe, mo na oblicza pikiety. Program mo e jeszcze dopytywa
o brakuj ce współrz dne stanowisk i nawi za
5. Je eli zachodzi potrzeba mo emy wykona wyrównanie cisłe tak otrzymanych danych. W programie WinKalk dane z
bazy pomiarów tachimetrycznych mo na skopiowa do bazy „Kierunki” w module wyrównania.
Nale y doda , e je eli z rejestratora transmitujemy gotowe współrz dne punktów, s one od razu zapisywane do bazy
punktów programu.
Dane z niwelatorów natomiast s zapisywane jako zadania w funkcji „Niwelacja precyzyjna” (dost pnej dla posiadaczy
modułu Niwelacja). Aby je odczyta , nale y uruchomi funkcj Pomiary->Niwelacja precyzyjna i klikn ikonk „Odczyt
zadania”
75
5.6.2 Edycja pomiarów
Ta opcja słu y do edycji pomiarów zgromadzonych w bazie danych. Pomiary s grupowane w stanowiska, w
okienku widoczne s pomiary z jednego stanowiska. Inne stanowisko mo emy wy wietli wybieraj c je z listy lub
przesuwaj c kolejne stanowiska przyciskami magnetowidowymi (patrz rysunek).
Wybór
stanowiska
z listy
Obliczanie
współrz dnych
stanowisk (wci cie)
Podział pomiarów
na stanowiska
Numer
stanowiska
Oznaczenie
nawi za
Magnetowidowe przyciski
do przesuwania stanowisk
poprzednie/nast pne
Obliczanie
współrz dnych
pikiet
Wył cznie edycji
danych zwi zanych
ze współrz dn H
Unikalny identyfikator
stanowiska, nadawany
przez program
Pomiary
Typ pomiarów na
danym stanowisku
W tablicy pojawia si lista pikiet danego stanowiska. Mo emy zmienia dowolne dane w tabeli i w polach powy ej
tabeli. Wprowadzone zmiany s natychmiast wpisywane do bazy danych. W zasadzie okienko edycyjne słu y do
uzupełniania danych brakuj cych w pomiarach importowanych z instrumentów, ale mo na te wpisywa r cznie nowe
stanowiska i pomiary. Kody stanowisk zapisujemy (zgodnie z konwencj obowi zuj c w programie) po numerze,
oddzielone przecinkiem np. 100,PGS. Kody pikiet wpisujemy w kolumn „Kod”.
Ctrl+Delete
Przewy szenie / K t pionowy
Nad tabelk s przeł czniki, którymi mo na ustawi typ pomiarów: przewy szenia lub k ty pionowe, odległo ci
sko ne lub poziome (zakładamy, e w obr bie stanowiska wszystkie pomiary maj taki sam typ). Je eli przeł czamy typ,
program proponuje przeliczenie danych dla wszystkich pikiet np. z kata pionowego na przewy szenia.
Nawi zania
76
W kolumnie „Typ” punkty nawi zania oznaczone s symbolem „Naw”. Aby zaznaczy , e dany pomiar jest
nawi zaniem nale y dwuklikn pole „Typ” w wierszu z danym pomiarem lub w kolumnie „Typ” nacisn dowolny
klawisz. Uwaga! program rozpoznaje nawi zania pomierzone w II poło eniu lunety, je eli jest podana warto k ta
pionowego (dla II poło enia jest wi ksza od 200).
Współrz dne
W tabeli s widoczne współrz dne punktów (dla nawi za - odczytane z bazy, dla pikiet - obliczone). Mo emy te
kolumny wył czy opcj „Współrz dne” z menu „Edycja”.
Mimo rody
Mo emy zmienia ilo kolumn widocznych w tabeli. Zaznaczaj c pole opcji „Bez H” powodujemy usuni cie
danych zwi zanych z wysoko ci pikiet. Za wybieraj c z menu „Edycja” opcj „Mimo ród celu” powodujemy pojawienie
si dwóch kolumn w które mo emy wpisywa warto ci mimo rodów celu (w metrach). Kolumna „Excntr Hz” oznacza
przesuni cie w lewo/prawo (w lewo - patrz c od instrumentu - ujemne), kolumna „Excntr S” w przód/tył (w tył, czyli bli ej
instrumentu - ujemne).
Obliczenie XY stanowiska
Je eli stanowisko było wcinane, mo emy obliczy jego współrz dne na podstawie współrz dnych co najmniej 2
punktów nawi zania tzw. metod stanowisk swobodnych. Aby to zrobi naciskamy przycisk
, rozwija si menu z
którego wybieramy „Oblicz XY stanowiska”. Po obliczeniach mo na wydrukowa lub obejrze raport z tej czynno ci
(pomiary których u yto, bł dy itp.)
Obliczenie H stanowiska
Rz dn H stanowiska mo emy obliczy na kilka sposobów:
,
• Aby obliczy u rednione H na podstawie pomiarów do wszystkich nawi za naciskamy przycisk
rozwija si menu z którego wybieramy „Oblicz H stanowiska”.
• Aby obliczy H stanowiska na podstawie pomiaru na jedn z pikiet (np. na reper), w tabelce klikamy na
wiersz z t pikiet , naciskamy PRAWY klawisz myszy, i z menu które si uka e wybieramy „Oblicz H
stanowiska”.
• Pokrewny problem to obliczenie wysoko ci jednego z nawi za na danym stanowisku (przy znanym H
stanowiska) - mo emy to zrobi podobnie jak w powy szym punkcie, ale u ywaj c menu „Oblicz H tej
pikiety”.
Obliczenie współrz dnych pikiet
• Aby obliczy współrz dne pikiet musz by znane współrz dne stanowiska i co najmniej jednego nawi zania
(naturalnie musi te by zaznaczone co najmniej jedno nawi zanie). Obliczone punkty s zapisywane do bazy.
Po obliczeniach mo emy obejrze raport odchyłek nawi za - k towej, liniowej i wysoko ciowej.
• Przyciskiem
mo na skopiowa dane pomiarowe do okienka tachimetrii i tam przeprowadzi obliczenia
(opcja dla leniwych).
Naci ganie pomiarów
Je eli znane s współrz dne stanowiska i pikiety, mo emy obliczy dane pomiarowe jakie powinny by do tej
pikiety - D, Hz, dH. W tabelce klikamy na wiersz z t pikiet , naciskamy PRAWY klawisz myszy, i z menu które si uka e
wybieramy „Naci gnij pomiary” - obliczane s D i dH, lub „Naci gnij kierunek” - obliczane jest Hz.
Przenoszenie pikiet mi dzy stanowiskami
Kopiowanie pikiet mi dzy stanowiskami odbywa si po naci ni ciu przycisku
. Pojawia si dialog:
77
Czasem przy imporcie nie ma wystarczaj cych danych do podziału na stanowiska i wszystkie pomiary zostaj
zapisane do jednego stanowiska. Ich podziału dokonujemy r cznie w powy szym dialogu W okienku dialogu
znajduje si lista numerów pikiet pomierzonych z danego stanowiska. Zaznaczamy grup pikiet do przeniesienia
do innego stanowiska (naciskaj c i ci gn c kursor myszy, lub klikaj c w pikiety z naci ni tym klawiszem Ctrl).
Zaznaczone pikiety mo emy:
• Przenie do nowo utworzonego stanowiska
• Skasowa
• Przenie do innego stanowiska, którego numer (i identyfikator) s widoczne pod klawiszem.
Wyboru docelowego stanowiska dokonujemy przyciskami magnetowidowymi widocznymi pod
okienkiem z numerem stanowiska.
Menu Edycja
Gdy aktywne jest okienko edycji pomiarów, w pasku menu pojawia si nowy element: „Edycja”
• opcja „Mimo ród celu” ma
mimo rodu celu.
za zadanie dodawanie i ukrywanie z tabeli dwóch kolumn z warto ciami
78
• opcja „Współrz dne” ma za zadanie dodawanie i ukrywanie z tabeli kolumn z warto ciami współrz dnych.
• Funkcja „Zmie wysoko celu” pozwala na ustawienie innej wysoko ci celu na całym stanowisku.
5.6.3 Dziennik pomiarów
Ta funkcja tak e umo liwia edycj pomiarów, ale w inny sposób ni powy sza. Dane s przedstawione razem w
jednej tablicy przypominaj cej dziennik tachimetryczny (tworzenie tej tablicy mo e trwa kilkana cie sekund).
Mo emy edytowa wszystkie dane w tej tablicy, ale jej głównym zadaniem jest definiowanie podziału pomiarów na
stanowiska. Mo emy:
• Doda stanowisko - je eli w kolumnie „Stanowisko” wpiszemy numer, wszystkie pikiety w dół od tego
miejsca (a do nast pnego stanowiska) b d nale ały do nowego stanowiska. Nale y te obok wpisa
wysoko instrumentu.
• Usun stanowisko - nale y skasowa numer stanowiska z kolumny „Stanowisko”. Pikiety skasowanego
stanowiska zostan doł czone do stanowiska powy ej.
Zmiany wprowadzone w dzienniku nie s od razu wpisywane do bazy danych. Aby wprowadzi zmiany nale y nacisn
klawisz
. Je eli zamkniemy okienko bez zapisu zmian, nie s one wprowadzane do bazy danych.
Nale y te zdawa sobie spraw z pewnej niedogodno ci systemu: stanowiska w bazie danych s porz dkowane
zgodnie z ich kolejno ci wpisywania do programu. Dlatego je eli dodamy nowe stanowisko, zostanie ono dopisane na
ko cu i je eli ponownie wywołamy dziennik, b dzie ono na dole tabeli.
Przycisk
umo liwia usuni cie z tabeli wszystkich pomiarów na pikiety, pozostawiaj c pomiary na nawi zania.
Dzi ki temu uzyskujemy rodzaj dziennika pomiaru osnowy.
5.6.4 Transmisja
Funkcja ta umo liwia import danych z ró nego rodzaju tachimetrów elektronicznych, rejestratorów polowych i
programów działaj cych na rejestratorach PSION i Workabout.
Na dialogu „Komunikacja z rejestratorem” w górnej cz ci znajduje si rozwijalna lista rejestratorów obsługiwanych
przez program WinKalk. Nale y wybra nazw naszego rejestratora. Wybranie pozycji „Rejestrator nieznany” powoduje,
e transmitowane dane b d tylko zapisywane do pliku, bez analizy jego zawarto ci. Specjalna pozycj jest te „Format
eksportu WinKalk” u ywany do wymiany danych pomi dzy obiektami.
79
W grupie Import po lewej stronie nale y ustawi typ wczytywanych danych: Obserwacje (pomiary pikiet: k ty,
odległo ci) lub Współrz dne (punkty). Dla niektórych rejestratorów (Topcon, Leica) program potrafi sam rozró ni typ
wczytywanych danych, wtedy te opcje s ignorowane. Wczytywane punkty trafi bezpo rednio do bazy programu (mo na je
b dzie obejrze w menu Punkty->Edycja), obserwacje za do bazy obserwacji (Rejestrator->Edycja pomiarów).
Aby wykona transmisje z instrumentu, nale y:
• poł czy kablem instrument i komputer
• w programie WinKalk nacisn przycisk „Transmisja z instrumentu” (od tej chwili program oczekuje 8
sekund na transmisj , a nast pnie pojawia si dialog z pytaniem czy czeka dalej)
• wybra odpowiedni funkcj transmisji z menu tachimetru lub rejestratora (w niektórych instrumentach np.
Leica 605 program sam inicjuje transmisj ).
• W czasie transmisji w dole okienka pojawia si komunikat, ile znaków ju przetransmitowano
Surowe dane z transmisji s zapisywane do tymczasowego pliku o nazwie „~transm.odb”. Po zako czeniu transmisji
nast puje import danych do programu z tego wła nie pliku. W czasie importu pojawiaj si komunikaty jakie dane zostały
odczytane. Stare pliki z danymi z transmisji s zachowywane w plikach o innych, losowo dobranych rozszerzeniach np.
~transm.015, dane z nich mo na odczyta funkcj Odczyt z dysku (z pliku).
Je eli po naci ni ciu przycisku „Import z instrumentu” pojawi si komunikat „Dla tego instrumentu nie ma funkcji
transmisji” oznacza to, e musimy wykona transmisje danych do komputera przy pomocy programu dostarczanego przez
producenta rejestratora, a nast pnie u y funkcji „Import z pliku”, gdzie nale y poda tylko nazw pliku do którego
przetransmitowali my dane.
W dialogu znajduje si te funkcja „Eksport punktów” pozwalaj ca nagrywa wybrane punkty z bazy WinKalk-a do
rejestratora. Ta opcja nie dzieła niestety dla niektórych rejestratorów.
W dolnej cz ci dialogu znajduj si okienka z parametrami transmisji. Parametry te (poza numerem portu) s
ustawiane na domy lne warto ci, inne dla ka dego instrumentu. Je eli jednak s problemy z transmisj , nale y sprawdzi
czy te ustawienia zgadzaj si z ustawieniami naszego egzemplarza rejestratora.
5.6.4.1 Topcon
Przy eksporcie do Topcon seria 210 program skraca współrz dne do 9 znaków (6 przed przecinkiem i 3 po), dla
serii 220 do 10 znaków. Obcinane s cyfry z przodu liczby. Ten format obsługuje te pomiary o podwy szonej dokładno ci
(z Topcon seria 310). Format u ywany przez Topcon nie transmituje te informacji, które punkty s nawi zaniami - trzeba
to uzupełni r cznie po transmisji. W instrumencie w zasadzie powinien by ustawiony protokół AKC/NAK, cho WinKalk
potrafi przyj tak e dane wysłane protokołem Xon/Xoff
80
5.6.4.2 Nikon
Przy eksporcie do instrumentów Nikon program skraca współrz dne do 9 znaków (6 przed przecinkiem i 3 po).
Obcinane s cyfry z przodu liczby.
5.6.4.3 Leica
Przy imporcie z instrumentów Leica wprowadzili my w programie pewn konwencj kodowania. Ogólna zasada to,
e kod znajduje si przed pomiarem, nie po.
Je eli kod (tzn. blok 41) zawiera liczb zaczynaj c si od kropki, program traktuje to jako pocz tek stanowiska.
Np. je eli wprowadzimy jako kod „.24” (410013+00000.24) program uzna, e od tego momentu zaczynaj si pomiary ze
stanowiska nr 24. Je eli nie chcemy wprowadza numeru stanowiska, wystarczy wpisa dwie kropki „..”.
Je eli wprowadzimy kod składaj cy si z pojedynczej kropki „.” (410014+0000000.) program uzna, e nast pny
pomiar jest pomiarem nawi zania.
Inny sposób kodowania rozpoznawany przez WinKalk to tzw. standard C-Geo. Jako pierwszy kod wprowadzamy
liczb (88 - stanowisko, 77 - nawi zanie lub 66 – H celu) a po niej dodatkowe dane. i tak np
Code=88 Inf1=1026 Inf2=156
Oznacza, e teraz b dzie nowe stanowisko o numerze 1026 i Hi=1.56
Code=77 Inf1=149
Oznacza, e teraz b dzie pomiar nawi zania, wys celu Ht=1.49. Numer nawi zania jest brany z numeru pikiety
ustawianego w instrumencie
Code=66 Inf1=157
Oznacza, e teraz b dzie zmiana wysoko ci tyczki na Ht=1.57
Przy eksporcie punktów w formacie GSI 1 (8 - znakowy) program skraca współrz dne do 8 znaków (5 przed
przecinkiem i 3 po). Obcinane s cyfry z przodu liczby.
Instrumenty Leica z kart PCMCIA mo na obsłu y bez wykonywania transmisji - kart wyjmujemy z instrumentu,
wkładamy do netebooka jako np. dysk d:, i z tego dysku odczytujemy dane funkcj „Odczyt z dysku”.
5.6.4.4 Leica seria TC 605
Instrumenty z tej serii współpracuj z programem nieco inaczej ni pozostałe. Nie maj one np. funkcji wysyłania
danych w instrumencie - transmisja jest inicjowana z programu. Wystarczy wł czy instrument, w programie WinKalk na
dialogu Transmisja zaznaczy opcj Obserwacje lub Współrz dne i nacisn przycisk Import z instrumentu..
Przy transmisji program zapyta, której maski danych u y . Mo emy wprowadzi warto ci 1 i 2. W masce 1
wysyłane s obserwacje i wysoko instrumentu, w masce 2 obserwacje i współrz dne.
Program potrafi odczyta dane zarówno w formacie GSI 1 (8 - znakowy) jak i GSI 2 (16 - znakowy). Do instrumentu
punkty s zawsze wysyłane w formacje GSI 2. Poniewa zapis 16 znakowy nie zajmuje w wi cej pami ci w instrumencie,
radzimy go u ywa na stałe (format przeł cza si w menu CONFIG-> REC DATA -> FORMAT)
Przy pomiarach mo emy kodowa numery stanowisk i zaznacza nawi zania jak opisano powy ej. W instrumencie
TC 605 jest to szczególnie łatwe:
Kodowanie stanowiska. Przed rozpocz ciem pomiarów na nowym stanowisku nale y:
• nacisn klawisz [CODE]
• Nacisn klawisz kropki na klawiaturze [ . ] W okienku instrumentu pojawi si :
[Find=
+.]
• Wpisa numer stanowiska np. 204
[Find= +.204]
• Nacisn klawisz [ENTR]
Dobrze jest jeszcze wprowadzi wysoko instrumentu i celu i mo na zaczyna pomiary.
Kodowanie nawi zania. Przed pomiarem na punkt nawi zania nale y:
81
• nacisn klawisz [CODE]
• Nacisn klawisz kropki na klawiaturze numerycznej [ . ] W okienku instrumentu pojawi si :
[Find=
+.]
• Nacisn klawisz [ENTR]
• wykona pomiar na punkt nawi zania
Punktów nawi za nie musimy kodowa - mo emy je łatwo zaznaczy po transmisji w programie WinKalk funkcj
znajd nawi zania.
5.6.4.5 Leica seria TC 300, 700
W tym instrumencie mo na transmitowa dane korzystaj c ze standardowego, fabrycznego formatu GSI, albo
korzystaj c z mo liwo ci zdefiniowania własnego formatu.
Je eli korzystamy ze zwykłego formatu GSI (w WinKalk-u opcja „Leica TC 300 i 700”) transmisja odbywa wi c
podobnie jak w Leica 605.
Mo emy te do instrumentu załadowa własn definicj formatu danych, aby Leica transmitowała dane w formacie
M-Geo (instalacje tego formatu wykonuje np. firma Czerski Ltd.). Wtedy transmisj nale y inicjowa z menu instrumentu,
wskazuj c odpowiedni format transmisji. Podstawow przewag formatu M-Geo jest to, e w odró nieniu od GSI
przekazuje on informacje o stanowiskach i nawi zaniach.
5.6.4.6 Leica (Wild) seria TC 1010, 1610
W tych instrumentach ci ko znale funkcj transmisji. Jest ona ukryta w menu PROG, jako ostatnia pozycja na
li cie (REC Tools). Ustawienia transmisji w instrumencie (MENU, CONFIG, COMM, USER): Baud 9600, Parity EVEN,
Endmark CRLF, Adress 0, Protocol NONE.
5.6.4.7 Geodimetr, Geodat
Instrumenty Geodat, a tak e Geodeimetr 600 z odł czan klawiatur dział j w trybie on-line, tzn. s sterowane z
komputera. Wystarczy podł czy instrument kablem, uruchomi funkcj transmisji w WinKalk, a po chwili zostanie
wy wietlona lista nazw plików zachowanych w pami ci instrumentu (plików typu JOB lub AREA w zale no ci od
ustawienia opcji Obserwacje czy Współrz dne). Nast pnie WinKalk prosi o wprowadzenie nazwy pliku który chcemy
transmitowa (domy lnie podpowiada nazw pierwszego z listy). Po wpisaniu nazwy (nale y uwa a na du e / małe litery) i
naci ni ciu OK. program transmituje dane z tego pliku.
Uwaga! W przypadku instrumentu Geodimeter 600 zalecamy przed transmisj odłaczy klawiatur i sprawdzi , czy
jest w trybie lokalnym. Je eli chcemy tranmitowa dane r cznie, wysyłaj c dane odpowiednim programem z Geodimetru,
tak e mo na to zrobi , ale w WinKalk nale y ustawi instrument Geodimetr 500.
5.6.4.8 Zeiss Elta
Przy imporcie z instrumentów Zeiss wprowadzili my w programie pewn konwencj kodowania któr program
rozpoznaje. Stanowisko kodujemy kodem ##, nawi zanie #. Nale y zadba , aby kody były wpisane w odpowiednim
miejscu!
5.6.4.9 PSION
WinKalk nie potrafi wykona bezpo redniej transmisji z programów działaj cych na starszym modelu PSION-a (za
wyj tkiem programu M-Geo – z niego potrafi). Aby móc wykona transmisj nale y u y programu Comms Link:
• Ł czymy PSION z komputerem kablem Comms Link
• Z WinKalk-a wychodzimy do DOS z menu System->DOS
• w DOS piszemy komend :
• CL (je eli kabel jest podł czony do portu 1)
• CL 9600,2 (je eli kabel jest podł czony do portu 2)
• Je eli program CL nie uruchomi si , oznacza to, e nie jest na cie ce. Najprostsze rozwi zanie tego problemu
to skopiowanie plików cl.exe i s_ftran.exe do katalogu C:\WINDOWS
• Program CL działa: uruchamiamy transmisj w PSION. Ka emy zapisa dane do pliku np. OBSERW
• Ko czymy działanie programu CL (Klawisze Q i Y)
• Piszemy komend EXIT. Wracamy do WinKalk
82
• Wchodzimy w funkcj Rejestrator->Transmisja, ustawiamy nazw odpowiedniego programu np. DTOP,
Geodos...
• Wciskamy Import z pliku
• Znajdujemy plik OBSERW.ODB
• Transmisja wykonana
Chcemy doda , e sam rejestrator PSION nie ma oprogramowania do rejestracji danych - trzeba do niego dokupi
odpowiedni program rejestruj cy np. M-Geo, Geo 2001.
5.6.5 Eksport WinKalk - przenoszenie danych mi dzy obiektami
Czasem zachodzi potrzeba skopiowania kilku wybranych stanowisk do innego obiektu WinKalk. Do tego celu słu y ta
funkcja. Po jej wybraniu nale y:
• poda nazw pliku do którego chcemy zapisa dane np. TACH.TXT
• wybra stanowiska które chcemy wyeksportowa (jak to zrobi : patrz opis funkcji „Znajd nawi zania”) i
wykona eksport.
• zmieni obiekt na ten, do którego chcemy wczyta dane.
• wybra opcj „Transmisja”.
• wybra rejestrator o nazwie „Format eksportu WinKalk”.
• nacisn przycisk „Import z pliku”.
• wskaza na plik TACH.TXT (Uwaga! b dzie on w innym katalogu - o nazwie obiektu z którego był
eksportowany).
5.6.6 Znajd nawi zania
Wi kszo formatów rejestracji danych nie przewiduje mo liwo ci specjalnego oznaczenia punktów nawi zania.
Dlatego nale y t informacj uzupełni r cznie ju po wczytaniu danych do bazy. Program umo liwia te półautomatyczne
rozpoznawanie nawi za przy pomocy tej opcji. Mamy do wyboru nast puj ce kryteria rozpoznawania nawi za (mo emy
zaznaczy dowoln ilo poni szych opcji):
•
•
•
•
1-szy pomiar na stanowisku - cz sto nawi zanie jest wykonywane jako pierwszy pomiar na stanowisku.
2-gi pomiar na stanowisku - czasami pierwsze dwa pomiary s nawi zaniami...
Ostatni pomiar na stanowisku - ... a czasami pierwszy i ostatni
Pikiety bez pomiaru odległo ci - standardowo do wszystkich pikiet mierzone s odległo ci, a do nawi za
(szczególnie odległych) tylko k ty.
• Pikiety o kodach [Kod] - je eli mamy mo liwo kodowania pomiarów, mo emy nawi zaniom nadawa
umowny kod. Kod ten nale y wpisa w okienko obok opcji.
• Pikiety o numerach [Od - Do] -cz sto pikiety numerujemy niskimi numerami np. 1 - 999, a punkty nawi zania
maj wysokie numery np. powy ej 10000. Przedział numerów punktów nawi zania nale y wpisa w okienka
poni ej opcji.
• Punkty, które s gdzie indziej stanowiskami - je eli punkt jest gdzie u yty jako stanowisko, mo na
domniemywa , e jest to punkt osnowy i pomiar na niego jest nawi zaniem.
Po wybraniu opcji (zaznaczaj c je krzy ykiem w odpowiednim polu) pojawia si dialog w którym mo emy wybra
stanowiska dla których b d poszukiwane nawi zania:
83
Dialog wyboru stanowisk składa si z dwóch list: lewa lista - „Lista stanowisk” zawiera list wszystkich stanowisk z
bazy danych. Widoczne s kolejno: identyfikator stanowiska w nawiasach, numer stanowiska i ewentualnie, po przecinku
kod. Lista prawa - „Wybrane stanowiska” zawiera stanowiska wybrane. Wyboru dokonujemy zaznaczaj c elementy na
li cie lewej i przenosz c je na list praw klawiszem
. Wszystkie elementy z listy mo na przenie klawiszem
.
Podobne klawisze słu do przenoszenia w drugim kierunku. Elementy listy zaznaczamy klikaj c w nie myszk . Mo emy
zaznaczy ich wi ksz ilo wciskaj c i przeci gaj c kursor myszki wzdłu listy, lub naciskaj c klawisz Ctrl i klikaj c w
poszczególne elementy.
5.6.7 Stanowiska swobodne.
Ta funkcja tak e oblicza współrz dne stanowisk, ale w sposób dokładniejszy ni poprzednia, gdy u ywa wszystkich
dost pnych pomiarów, przeprowadzaj c lokalne wyrównanie metod stanowisk swobodnych. Aby móc przeprowadzi takie
obliczenia konieczne s współrz dne przybli one stanowiska. Program usiłuje je obliczy np. metod wci cia wstecz, lub
lokalnej transformacji, ale nie zawsze jest to mo liwe, dlatego dobrze jest poprzedzi t funkcj wywołaniem opcji „oblicz
stanowiska”. Obliczone współrz dne s zapisywane do bazy punktów. Zalecamy te ustawi opcj zapisu punktów jako
„Wszystkie” i „Zapisz nowy”.
W tej funkcji mamy mo liwo
wyboru obliczanych stanowisk (patrz opis przy opcji „Znajd nawi zania”).
W raporcie oblicze wy wietlane s warto ci dx i dy - ró nice mi dzy współrz dnymi przybli onymi i wyrównanymi.
5.6.8 Oblicz stanowiska
Ta funkcja oblicza współrz dne wszystkich stanowisk w bazie. Obliczenia przeprowadzane s na podstawie
pomierzonych odległo ci i k tów z s siednich stanowisk. Obliczone współrz dne s zapisywane do bazy punktów. Je eli
chcemy aby były obliczone tylko stanowiska które nie maj współrz dnych, nale y ustawi opcj zapisu punktów jako
„Wszystkie” i „Zostaw stary”.
Ten sposób oblicze ma sens tylko dla stanowisk na których s przynajmniej dwa nawi zania. Je eli przynajmniej
jedno z nich jest znane, słu y do orientacji instrumentu, a pozostałe s obliczane jak pikiety.
Zwykle warto t funkcj wykona kilkukrotnie, gdy za ka dym razem przybywa punktów o znanych
współrz dnych, mog cych słu y za stanowiska lub nawi zania dla jeszcze nie obliczonych pomiarów.
5.6.9 Oblicz pikiety
Ta funkcja oblicza współrz dne wszystkich pikiet z wybranych stanowisk. Wybór stanowisk: patrz opis przy opcji
„Znajd nawi zania”. Obliczone współrz dne s zapisywane do bazy punktów. Je eli w bazie s współrz dne wszystkich
punktów osnowy, jest to jedyna funkcja jak musimy wywoła po zaimportowaniu pomiarów z instrumentu.
5.6.10 Twórz poligon
Ta funkcja pozwala zamieni ci g s siednich stanowisk tachimetrii na poligon, po warunkiem naturalnie, e na
ka dym stanowisku robili my pomiar nawi zania na stanowisko poprzednie i nast pne.
Na dialogu wyboru stanowisk nale y wybra stanowiska tworz ce poligon, w takiej kolejno ci w jakiej były
mierzone (wybór stanowisk: patrz opis przy opcji „Znajd nawi zania”). Program kopiuje dane do formularza Poligon
u redniaj c wielokrotne pomiary, przeliczaj c kierunki na k ty i redukuj c odległo ci do poziomu. Na pierwszym i ostatnim
stanowisku program stara si odnale punkty nawi zania k towego poligonu, je eli ich nie znajdzie poprosi o ich r czne
wpisanie.
5.6.11 Usu stanowiska
Usuwanie danych z wybranych stanowisk.
5.6.12 Raport
Generacja dzienników pomiarów wybranych stanowisk. Wybór stanowisk: patrz opis przy opcji „Znajd
nawi zania”.
84
85
6. Wyrównanie
6.1 Ogólne zasady przeprowadzania wyrównania
Proces wyrównania sieci mo na podzieli na trzy etapy:
6.1.1 Wprowadzenie danych
Nale y wprowadzi pomierzone warto ci: boki , k ty, azymuty, kierunki. Jakie warto ci wprowadzamy zale y od
technologii pomiaru. W praktyce mo na spotka dwie typowe sytuacje: pomiar poligonu (ew. z punktami w złowymi) i
pomiar osnowy w trakcie pomiarów tachimetrycznych - tak sie mo emy traktowa jako kierunkow . Dla u ytkowników
wykonuj cych pomiary poligonowe przewidziano funkcj „Import Poligonu” dzi ki któremu mo emy wprowadzi poligon
(od w zła do w zła) w standardowym okienku (mo na te odczyta go z archiwum zada ) i wyeksportowa do bazy
wyrównania. Poligon jest wtedy rozbijany na ci g boków i k tów.
Wyrównanie sieci kierunkowych przewidziano z my l o u ytkownikach tachimetrów elektronicznych. Cz sto zdarza si ,
e zamierzaj oni punkty osnowy (stanowisk) w trakcie pomiarów sytuacyjnych (jako niby-poligon lub jako wci cia). W
programie WinKalk jest mo liwe skopiowanie kierunków bezpo rednio z bazy pomiarów tachimetrycznych, wykorzystuj c
do wyrównania tylko pomiary na punkty nawi zania (o typie „Naw”).
Poza tymi dwoma typami pomiarów mo emy oczywi cie wprowadzi r cznie dowoln liczb dodatkowych pomiarów
tworz cych sie pomiarow . Dla ka dego pomiaru mo emy wprowadzi jego bł d a’priori. Je eli nie wprowadzimy
adnego, b d przyjmowane warto ci domy lne (które mo emy ustawi w okienku „Opcje”), b d one wy wietlane tabelce
na szaro, dla odró nienia od bł dów wpisanych..
Po obliczeniu współrz dnych (przybli onych lub ju wyrównanych) w okienkach edycji danych pomiarowych mo emy
zapozna si z warto ciami tych pomiarów obliczonymi ze współrz dnych. Program oblicza te ró nic mi dzy tymi
wielko ciami (v), bł d redni poprawki (mv), i stosunek v/mv. Analizowanie dwóch ostatnich warto ci (mv i v/mv) ma sens
dopiero po skopiowaniu wyrównanych punktów do bazy. Dane te mog by jednak interesuj ce ju po wykonaniu
obliczenia punktów przybli onych, dla kontroli wprowadzonych danych. Obserwacje dla których ró nice nie mieszcz si w
granicach rozs dku s podejrzane o bł dy grube. Po wyrównaniu i skopiowaniu punktów raport dostarcza nam nowej
charakterystyki dokładno ci – bł dów poprawek obserwacji. Bł d mv jest obliczany w nast puj cy sposób:
mv = m0 * mobserwacji * √(r/n)
gdzie:
•
•
•
•
m0 – redni bł d pojedynczego spostrze enia po wyrównaniu,
mobserwacji – redni bł d obserwacji (przyj ty do wyrównania),
r – liczba obserwacji nadliczbowych w sieci,
n– liczba wszystkich obserwacji.
Stosunek v/mv powinien by mniejszy od 3.
Bardziej wyrafinowane metody wyrównania to wyrównanie z odrzuceniem zało enia bezbł dno ci punktów nawi zania lub
z warunkami na niewiadome. Punkty nawi zania osnowy co do których współrz dnych nie mamy pewno ci mo emy
wł czy do wyrównania wprowadzaj c ich numery i bł dy współrz dnych w okienku „Niepewne punkty”.
Warunki w wyrównaniu mo emy natomiast wprowadza jako pomiary z bardzo małymi bł dami - np. 0.0000001 metra.
Jest to tzw. metoda wielkich wag, pozwala ona zachowa np. niezmienion długo danego boku.
W okienkach edycji mamy specjaln funkcje pozwalaj c chwilowo wył czy jakie dane z wyrównania. Pomiary
kierunków mo na wył cza wył czaj c typ Naw.
86
6.1.2 Obliczenia
Obliczenia nale y w zasadzie rozpoczyna maj c obliczone jakim sposobem współrz dne (tzw. współrz dne
przybli one) wszystkich punktów w sieci. Poniewa najcz ciej jest to najbardziej pracochłonna cz
wyrównania, w
programie WinKalk przewidziano funkcj „Punkty przybli one” która potrafi automatycznie wyszuka w bazie pomiarów
konstrukcje geodezyjne - bagnety, wci cia itp. i obliczy współrz dne nieznanych punktów. Nale y tylko pami ta o
wprowadzeniu współrz dnych kilku punktów nawi zania, aby sie miała si o co „zaczepi ”.
Punkty obliczone w tej funkcji maj typ „Przybli ony - do wyrównania” numerycznie oznaczony jako -1. Punkty o innych
typach s uwa ane za punkty stałe i nie s wł czane do wyrównania (wyj tkiem s punkty dla których odrzucamy
bezbł dno współrz dnych - patrz wprowadzenie danych). Je eli chcemy skorzysta z ju obliczonych punktów, to ich typ
punktów mo emy zmieni w edytorze punktów, lub funkcj „Zmiana typu punktów” z menu Wyrównanie.
Kolejnym etapem wyrównania s obliczenia współrz dnych, a wła ciwie poprawek do współrz dnych. Odbywa si ono po
wybraniu funkcji „Obliczenia”. Jego kolejne etapy - układanie równa poprawek, rozwi zywanie układu równa i
charakterystyka dokładno ciowa odbywaj si automatycznie (jedynie przed charakterystyk dokładno ciow - która mo e
by długotrwałym procesem - program pyta o pozwolenie). Po wykonaniu oblicze ukazuje si tabela z wynikami
wyrównania.
Program posiada ograniczenie na wielko sieci do ok. 900 punktów wyrównywanych i ok. 1800 obserwacji. Aby móc
wyrówna tak du sie potrzebny jest komputer z 8 Mb pami ci operacyjnej.
6.1.3 Wyniki wyrównania
Wyniki wyrównania - poprawki, wyrównane współrz dne i ich charakterystyki dokładno ciowe znajduj si w tabeli.
Mo emy z jej poziomu skopiowa współrz dne do bazy punktów programu i wykona wydruki raportów. Punkty do bazy
mo na zapisa jako stałe (ostateczne wyniki wyrównania) lub przybli one (je eli chcemy wyrównanie powtórzy u ywaj c
obliczonych współrz dnych jaki pierwszego przybli enia)
6.1.4 Problemy
W trakcie wyrównanie mo emy napotka ró nego rodzaju problemy:
• Bł d „Dzielenie przez zero” - oznacza najcz ciej, e gdzie wprowadzono zerowe warto ci bł dów
obserwacji. W 99 przypadkach na 100 okazuje si , e wprowadzono zerowe bł dy domy lne w okienku Opcje
(strona Wyrównanie).
• Bł d „Niedozwolona operacja zmiennoprzecinkowa” - oznacza to bł d tak du y, e przy obliczeniach
powstaj bezsensowne działania. Nale y poszuka bł dów grubych w obserwacjach lub współrz dnych
przybli onych.
• Bł d „Zadanie nierozwi zywalne - za mało równa ” - cz sto oznacza, e nie zaznaczyli my, które punkty
maj by wyrównywane - musz one mie typ -1 (mo na to zmieni np. w menu Punkty->Edycja).
• Du a warto m0 (kilkadziesi t, kilkaset). Idealna warto to 1. Bardzo du e warto ci oznaczaj najcz ciej
bł dy grube.
• Brak współrz dnych niektórych punktów. Nale y uruchomi funkcj „Współrz dne Przybli one”. Je eli
program nie jest w stanie obliczy niektórych punktów (mo e to si zdarzy np. w sieciach liniowych) nale y
brakuj ce punkty doliczy r cznie i ustawi im typ na -1.
6.2 Pierwsze kroki
Ten rozdział zawiera szczegółowy opis czynno ci jakie wykonujemy korzystaj c z programu „WinKalk” na przykładzie
wyrównania prostej sieci. Przykład pochodzi z ksi ki "Rachunek Wyrównawczy" A. Skórczy ski.
1. Instalacja programu.
2. Uruchomienie programu.
3. Nadanie nazwy obiektu i bazy danych.
Powy sze kroki zostały omówione w rozdziale „Pierwsze kroki” instrukcji programu WinKalk
87
4. Wprowadzanie punktów osnowy.
Z menu Punkty wybieramy opcj Wpis. Wprowadzamy punkty nawi zania:
Nr
X
Y
Typ
12
6032.41
1928.16
0
13
3102.15
8023.42
0
14
4112.78
14210.21
0
5. Wprowadzenie boków
Z menu Wyrównanie wybieramy opcj Boki. W pola tabeli wpisujemy dwa boki:
Pocz tek
Koniec
Długo
md
1
2
6453.96
0.04
13
2
5836.33
0.02
6. Wprowadzenie k tów
Z menu System wybieramy element Opcje. Na stronie „Jednostki i Kody” ustawiamy jednostk k ta - Stopnie. Z
menu Wyrównanie wybieramy opcj K ty. Wpisujemy k ty:
Centralny
Lewy
Prawy
K t
m0
12
1
13
79.0821
0.0003
13
12
1
41.2311
0.0003
13
2
14
48.5047
0.0003
14
13
2
61.0441
0.0003
1
2
12
107.0731
0.0003
2
13
1
77.3206
0.0003
13
1
2
54.4845
0.0003
7. Obliczenia
Wybieramy opcj „Współrz dne przybli one” z menu „Obliczenia”. Punkty 1 i 2 zostaj obliczone.
Wybieramy nast pn opcj – „Obliczenia”. Po chwili obliczenia zostaj wykonane (m0=0.86) i pojawi si pytanie:
Wykona obliczenia charakterystyk dokładno ci ?
Wciskamy przycisk Tak.
Pojawia si napis KONIEC OBLICZE i mo emy zamkn
okienko komunikatów.
8. Raporty
Pod spodem ju jest widoczne okienko z wynikami wyrównania. Mo emy obejrze raporty i wydrukowa je,
mo emy te przepisa wyrównane współrz dne do bazy punktów wciskaj c przycisk „Zapis wyników do bazy”
88
6.3 Funkcje wyrównania sieci płaskich
6.3.1 Kierunki
Funkcja edycji kierunków jest funkcj specyficzn , gdy przede wszystkim jest ona zaprojektowana do edycji
pomiarów tachimetrycznych uzyskanych z rejestratorów polowych, cho mo na te dane do niego wprowadza r cznie.
Aby skopiowa pomiary tachimetryczne nale y nacisn przycisk „Import z modułu rejestrator”. Mo emy wybra
stanowiska, które chcemy skopiowa (wybór stanowisk: patrz opis przy opcji „Znajd nawi zania”) i zadecydowa czy
kopiowa tylko nawi zania, czy wszystkie pomiary (do wyrównania s brane tylko nawi zania, ale mo emy chcie r cznie
doł czy niektóre pomiary zmieniaj c im typ na Naw). Przy imporcie odległo ci s redukowane do poziomu, kierunki do Igo poło enia lunety, uwzgl dniane s ew. mimo rody celu. Je eli sobie za yczymy, program mo e u redni wielokrotne
pomiary tego samego kierunku (zalecamy korzysta z tej mo liwo ci).
Edytor kierunków jest uproszczon wersj edytora pomiarów tachimetrycznych (patrz rozdział „Edycja pomiarów”).
Uzupełniony on jest tylko o dane o bł dach pomiarów (bł dy trzeba dla ka dego stanowiska obliczy przyciskiem
).
Naturalnie jest te mo liwa edycja zwykłych pomiarów kierunków (jak np. w sieciach kierunkowych). W takim
przypadku mo na zaznaczy opcj „Tylko kierunki”, aby usun z ekranu zb dne informacje.
Kierunek jest definiowany przez numer stanowiska, numer(y) celu(ów), odczyt(y) koła poziomego (w stopniach lub
w gradach), i bł d pomiaru kierunku (w takich jednostkach jak kierunek). Warto ci bł du mo emy nie wprowadza , wtedy
do wyrównania zostanie przyj ty standardowy bł d k ta (mo emy go ustawi w okienku Opcje).
Podejrzane pomiary mo emy chwilowo wył cza z oblicze zmieniaj c typ w kolumnie Naw. Linia wył czona z
oblicze jest zaciemniona.
6.3.2 K ty
Wprowadzanie i edycja k tów. K t jest definiowany przez numery punktów: centralnego (wierzchołka k ta), lewego i
prawego (le cych na lewym i prawym ramieniu k ta), warto k ta (w stopniach lub gradach) i bł d pomiaru k ta (w
takich jednostkach jak k t). Warto ci bł du mo emy nie wprowadza , wtedy do wyrównania zostanie przyj ty standardowy
bł d k ta (mo emy go ustawi w okienku Opcje). Z punktu widzenia wyrównania mo liwe jest wpisanie dwóch pomiarów
tego samego k ta. Zalecamy jednak dla przyspieszenia oblicze wpisywa warto ci u rednione.
Podejrzane pomiary mo emy chwilowo wył cza z oblicze klikaj c przycisk
zaciemniona. Ten sam mechanizm działa tak e dla Boków, Azymutów itd...
. Linia wył czona z oblicze jest
6.3.3 Boki
Wprowadzanie i edycja boków (odległo ci). Bok jest definiowany przez numery punktów pocz tku i ko ca boku, długo
boku (zredukowan do poziomu) i bł d pomiaru boku (w metrach). Długo bł d musi by wi ksza od zera. Warto ci bł du
mo emy nie wprowadza , wtedy do wyrównania zostanie przyj ty standardowy bł d boku (mo emy go ustawi w okienku
Opcje). Z punktu widzenia wyrównania mo liwe jest wpisanie dwóch pomiarów tego samego boku. Zalecamy jednak dla
przyspieszenia oblicze wpisywa warto ci u rednione.
6.3.4 Azymuty
Wprowadzanie i edycja pomierzonych azymutów boków. Azymut jest definiowany przez numery punktów: pocz tku i
ko ca boku, warto azymutu (w stopniach lub gradach) i bł d pomiaru azymutu (w takich jednostkach jak azymut).
Warto ci bł du mo emy nie wprowadza , wtedy do wyrównania zostanie przyj ty standardowy bł d k ta (mo emy go
ustawi w okienku Opcje). Z punktu widzenia wyrównania mo liwe jest wpisanie dwóch pomiarów tego samego azymutu.
Zalecamy jednak dla przyspieszenia oblicze wpisywa warto ci u rednione.
89
6.3.5 Niepewne punkty
W tym okienku mo emy zdefiniowa punkty nawi zania, dla których odrzucamy zało enie o bezbł dno ci. Takie
post powanie jest zalecane, je eli mamy dobre, dokładne warto ci pomiarów, a mamy w tpliwo ci co do jako ci
współrz dnych punktów nawi zania. W tabeli wpisujemy numery niepewnych punktów i bł dy rednie ich współrz dnych
mx i my (w metrach). Współrz dne tych punktów zostan wł czone do wyrównania.
6.3.6 Import poligonu
Poligon jest cz sto stosowan konstrukcj w sieciach k towo - liniowych. Aby nie musie wprowadza osobno wszystkich
katów i boków wchodz cych w jego skład mo liwy jest import poligonu w cało ci. Po wybraniu tej opcji pokazuje si
okienko podobne do u ywanego w funkcji obliczeniowej „Poligon”. Mo emy w nie wprowadzi poligon (patrz opis opcji
„Poligon”), lub odczyta go z archiwum zada . Po naci ni ciu klawisza „Eksport...” k ty i boki poligonu zostaj dopisane
do bazy wyrównania.
6.3.7 Zmie typ punktów na... (Stałe, Przybli one)
Ta funkcja umo liwia szybk zmian typu du ej ilo ci punktów. Najcz ciej b dziemy jej u ywa do wł czania punktów do
wyrównania i wykluczania ich z tego procesu. Wyrównywane s współrz dne tylko tych punktów, które maj typ „Do
wyrównania” (-1) - te punkty nazywamy przybli onymi. Pozostałe punkty uwa ane s za stałe i ich współrz dne nie zmieni
si (za wyj tkiem tych które wprowadzimy w opcji „Niepewne punkty”). W ten sposób mo emy sterowa zasi giem
wyrównania w sieci.
Po wybraniu funkcji „Stałe” pojawi si dialog w którym wybieramy typ który chcemy nada punktom: dla uproszczenia
mo emy przyj , e b dziemy u ywa typu „Bez typu” (0) dla punktów stałych. Nast pnie pojawia si dialog wyboru
punktów (jego mo liwo ci s opisane w opcji Punkty -> Kasowanie. Po naci ni ciu OK wybrane punkty (te z prawej listy)
b d miały nadany wybrany typ.
W funkcji „Przybli one” pojawi si tylko lista wyboru punktów, w której wybieramy punkty które maj by wyrównywane.
6.3.8 Współrz dne przybli one
Opcja ta umo liwia obliczenie współrz dnych punktów przybli onych na podstawie wprowadzonych pomiarów i
współrz dnych punktów stałych. Program wyszukuje pomiary oparte na punktach o znanych współrz dnych i oblicza
punkty s siednie. Posuwaj c si w ten sposób w gł b sieci na ogół udaje mu si obliczy wszystkie punkty przybli one bez
konieczno ci dokonywania r cznych oblicze . Je eli u yte konstrukcje geodezyjne s zbyt skomplikowane (np. wci cia
liniowe) cz
punktów zostaje nie obliczona. Nale y je wtedy (a przynajmniej cz
z nich) doliczy r cznie
wykorzystuj c własn wiedz o konstrukcji sieci. Obliczone punkty mo na obejrze korzystaj c z opcji menu "Punkty>Edycja". Mo na te ju na tym etapie obejrze szkic wprowadzonej sieci i porówna wprowadzone pomiary z pomiarami
obliczonymi ze współrz dnych (opcje K ty, Boki, Azymuty). Te czynno ci pomog nam wykry ewentualne pomyłki
powstałe przy wprowadzaniu danych, objawiaj ce si podejrzanym kształtem sieci na rysunku lub du ymi ró nicami
mi dzy warto ciami pomierzonymi a obliczonymi w raporcie. W przypadku wykrycia pomyłki w danych nale y j
skorygowa , skasowa obliczone punkty przybli one (Punkty–>Kasowanie), i ponownie wykona obliczenia punktów
przybli onych
Wszystkie punkty obliczone t funkcja maj nadawany typ „Do wyrównania” (-1).
6.3.9 Obliczenia (sie płaska)
Jest to wła ciwa cz
wyrównania sieci. Składa si ona z czterech cz ci: uło enie równa , przygotowanie układu równa ,
rozwi zanie układu, zapis wyników. Czynno ci s wykonywane automatycznie przez program, zamie cimy jednak ich
krótki opis:
Uło enie równa :
Zgodnie z zasadami rachunku wyrównawczego nale y uło y tzw. równania poprawek. Dla ka dego pomiaru (k ta, boku...)
powstaje jedno równanie. Aby układ był mo liwy do rozwi zania równa musi by przynajmniej dwa razy tyle co punktów
do wyrównania plus przynajmniej jedno równanie nadliczbowe. Je eli ten warunek nie jest spełniony obliczenia zostaj
przerwane w tym miejscu. W tym miejscu zostaje te obliczona i wy wietlona warto m0 (bł du redniego pojedynczego
spostrze enia po wyrównaniu). Warto m0 powinna by bliska 1. Pomiary dla których nie obliczono współrz dnych
90
przybli onych nie zostaj uwzgl dnione przy układaniu równa . W trakcie układania równa ukazuj si komunikaty o
punktach których brak. Ignorowane s warto ci pomiarów pomi dzy punktami stałymi.
Przygotowanie układu równa :
Jest to krytyczny moment oblicze . Ten etap ma najwi ksze zapotrzebowanie na pami komputera . W przypadku
pojawienia si komunikatu "Brak pami ci" mo na spróbowa wykona wyrównanie na komputerze o wi kszej ilo ci
pami ci lub podzieli sie i wyrówna j w dwóch etapach. Ten etap te trwa najdłu ej.
Zapis wyników
Wyniki oblicze tzn. wyrównane współrz dne i dane potrzebne do obliczenia charakterystyki dokładno ci zostaj zapisane
do bazy, do pomocniczych zbiorów, tak e nie grozi ich utrata po zako czeniu pracy na tym etapie.
Po zapisaniu wyników program spyta, czy wykona charakterystyki dokładno ci. Je eli wyrównujemy mał sie , mo emy
wcisn Tak. Je eli obliczenia były długotrwałe, lepiej nacisn Nie, obejrze wst pne wyniki i wykona obliczenie bł dów
osobn funkcj („Obliczenie bł dów”).
Po wykonaniu oblicze mo na automatycznie wy wietla si okienko zawieraj ce wyniki wyrównania. Je eli poprawki i
bł dy s w granicach rozs dku mo emy skopiowa współrz dne punktów naciskaj c przycisk „Zapis wyników do bazy”.
Wyniki wyrównania tak e s zapami tywane w bazie danych i mo emy je w ka dej chwili obejrze funkcj „Wyniki”.
6.3.10 Obliczenie bł dów
Je eli nie wykonali my oblicze charakterystyk dokładno ciowych w trakcie wyrównania, mo emy to zrobi osobno
niniejsz funkcj . Obliczenie charakterystyki dokładno ciowej jest czynno ci czaso i pami ciochłonn dlatego te została
wprowadzona mo liwo wykonywania jej osobno. Bez jej wykonania nie jest mo liwe uzyskanie bł dów uzyskanych
współrz dnych ani parametrów elips bł dów. Zapotrzebowanie na pami komputera jest nawet wi ksze ni w czasie
oblicze dlatego mo e si okaza , e na obliczenie charakterystyk dokładno ciowych brakuje pami ci pomimo e
obliczenie współrz dnych przebiegło prawidłowo.
6.3.11 Wyniki (sie płaska)
Po wykonaniu oblicze automatycznie pokazuje si okienko z wynikami. Poza tym zawsze mo emy obejrze wyniki
wyrównania korzystaj c z niniejszej opcji. Okienko wyników zawiera tabel , w której zawarte s nast puj ce informacje:
• Współrz dne wyrównane
• Wprowadzone poprawki dx i dy (obliczone w trakcie wyrównania) - mo na je uzyska po wykonaniu opcji
"Obliczenia".
• Bł dy współrz dnych po wyrównaniu mx i my, bł d punktu mp - mo na je uzyska po wykonaniu oblicze
bł dów.
• Parametry elips bł dów Andrae’go: k t nachylenia, wielko półosi du ej i małej w metrach.
Mo emy zmienia ilo elementów widocznych w okienku zaznaczaj c opcje widoczne nad tabel . W ten sposób mo emy
te dowolnie kształtowa posta wydruków.
Innego rodzaju wyniki to charakterystyka dokładno ci obserwacji - mo na je obejrze w okienkach edycji obserwacji (K ty,
Boki...). Najwa niejszym parametrem jest v/mv - szczegółowo opisany we Wprowadzeniu.
6.3.12 Szkic
Szkic jest specyficzn graficzn form raportu. Mo na na nim obejrze punkty, k ty, boki i elipsy bł dów Andrae’go.
Punkty s przedstawione jako kółko (stałe) lub kropka (przybli one) z numerem napisanym z górnej prawej strony. Boki s
rysowane lini ci gł . Ramiona k tów s rysowane lini przerywan , k t jest oznaczony łukiem o stałym promieniu. W
opcjach mo emy wł czy / wył czy rysowanie elips bł dów i ustawi ich skal .
91
6.4 Wyrównanie sieci niwelacyjnych
6.4.1 Wprowadzenie
Wyrównanie cisłe sieci niwelacyjnych polega na obliczeniu wysoko ci punktów na podstawie zadanych warto ci
przewy sze . Nale y zwróci uwag , e w wyrównaniu sieci poziomych nie wprowadzamy przewy sze poszczególnych
stanowiskach niwelatora, ale ju obliczone i wst pnie obrobione przewy szenia pomi dzy ko cowymi punktami całych
prz seł ci gów niwelacyjnych. Wynikiem wyrównania s wyrównane wysoko ci tych punktów ko cowych.
6.4.2 Wprowadzanie danych - funkcja Przewy szenia
Danymi do wyrównania sieci niwelacyjnych s przewy szenia. Podajemy numery punktów - pocz tku i ko ca ci gu,
pomierzone (i wst pnie obliczone) przewy szenie w metrach, a tak e wag ci gu. Dwa najszerzej stosowane sposoby
wagowania oblicze to: wagowanie długo ci ci gu w km i ilo ci stanowisk. W pierwszym przypadku wag jest długo
ci gu w km. W drugim ilo stanowisk.
W poprzednich wersjach wagami były pierwiastki z tych warto ci - dla danych wprowadzanych w wersjach
poni ej 3.2 a obliczanych w obecnej nale y wi c poprawi warto ci wag
6.4.3 Obliczenia (sie niwel.)
Przed przyst pieniem do oblicze nale y wprowadzi przewy szenia i obliczy wysoko ci punktów przybli onych. Je eli
chcemy obliczy te dane automatycznie, mo emy skorzysta z pomocy funkcji Współrz dne przybli one. Wcze niej jednak
nale y wprowadzi wysoko ci znanych reperów. Punkty te powinny si znale si w bazie danych - wprowadzamy tylko
współrz dn H (je eli nie znamy X i Y) i typ 0 (lub inny, ale wi kszy od 0). Punkty przybli one - do wyrównania otrzymaj
typ -1 (i współrz dne X,Y =0). Obliczenia wykonujemy przy pomocy funkcji Obliczenia (siec niwel). Jest to wła ciwa
cz
wyrównania sieci. Składa si ona z czterech cz ci: uło enie równa , przygotowanie układu równa , rozwi zanie
układu, zapis wyników. Czynno ci s wykonywane automatycznie przez program, zamie cimy jednak ich krótki opis:
Uło enie równa :
Zgodnie z zasadami rachunku wyrównawczego nale y uło y tzw. równania poprawek. Dla ka dego przewy szenia
powstaje jedno równanie. Aby układ był mo liwy do rozwi zania równa musz istnie pomiary nadliczbowe. Je eli ten
warunek nie jest spełniony obliczenia zostaj przerwane w tym miejscu. W tym miejscu zostaje te obliczona i wy wietlona
warto m0 (bł du redniego pojedynczego spostrze enia po wyrównaniu). Warto m0 powinna by bliska 1. Pomiary dla
których nie obliczono współrz dnych przybli onych nie zostaj uwzgl dnione przy układaniu równa . W trakcie układania
równa ukazuj si komunikaty o punktach których brak. Ignorowane s warto ci przewy sze pomi dzy punktami stałymi.
Przygotowanie układu równa :
Jest to krytyczny moment oblicze . Ten etap ma najwi ksze zapotrzebowanie na pami komputera . W przypadku
pojawienia si komunikatu "Brak pami ci" mo na spróbowa wykona wyrównanie na komputerze o wi kszej ilo ci
pami ci lub podzieli sie i wyrówna j w dwóch etapach. Ten etap te trwa najdłu ej.
Zapis wyników
Wyniki oblicze tzn. wyrównane wysoko ci i dane potrzebne do obliczenia charakterystyki dokładno ci zostaj zapisane do
bazy, do pomocniczych zbiorów, tak e nie grozi ich utrata po zako czeniu pracy na tym etapie. Po zapisaniu wyników
program spyta, czy wykona charakterystyki dokładno ci. Je eli wyrównujemy mał sie , mo emy wcisn Tak. Je eli
obliczenia były długotrwałe, lepiej nacisn Nie, obejrze wst pne wyniki i wykona obliczenie bł dów osobn funkcj
(„Obliczenie bł dów”). Po wykonaniu oblicze automatycznie wy wietla si okienko zawieraj ce wyniki wyrównania.
Je eli poprawki i bł dy s w granicach rozs dku mo emy skopiowa współrz dne punktów naciskaj c przycisk „Zapis
wyników do bazy”. Je eli punkty o takich numerach istniały w bazie, zostaje im tylko poprawiona wysoko , X i Y
pozostan bez zmian. Wyniki wyrównania tak e s zapami tywane w bazie danych i mo emy je w ka dej chwili obejrze
funkcj „Wyniki (sie niwel.)”.

Program do obliczeń geodezyjnych “WinKalk”

Transkrypt

Podobne dokumenty

Kredyty hipoteczne Lublin - FD Consulting NIERUCHOMOŚCI

informacje dla rodziców dotyczące wyjazdu

generuj pdf

naszego ˝ycia - Wydawnictwo KOS

Opis nawigacji 1020 i