Polska współpraca rozwojowa z Afganistanem
Transkrypt
Polska współpraca rozwojowa z Afganistanem
POLSKA WSPÓŁPRACA ROZWOJOWA Z AFGANISTANEM POLAND’S DEVELOPMENT CO-OPERATION WITH AFGHANISTAN Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP / Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland Departament Współpracy Rozwojowej / Development Co-operation Department Warszawa 2010 POLSKA WSPÓŁPRACA ROZWOJOWA Z AFGANISTANEM POLAND’S DEVELOPMENT CO-OPERATION WITH AFGHANISTAN CHINY TA D Ż Y K I S T A N UZBEKISTAN BADACHSZAN Fajzabad DŻAWZDŻAN TURKMENISTAN Sheberghan Mazar-e Sharif BALCH PANCZSZIR Bazarak Mahmud-e Raki BAMJAN KAPISA Bamjan Herat Kabul KABUL HERAT Ghazni GHAZNI Gardez PAKTIA Qarah Bagh Szaran PAKISTAN PAKTIKA Lashkar Gah KANDAHAR INDIE IRAN HELMAND Kandahar PREFACE This brochure aims to publicise the achievements of Polish soldiers and civilian experts in providing development assistance to the people of Afghanistan. We have been assisting Afghanistan in many dimensions for a number of years. Afghanistan’s political and military complexity has always made delivering aid a challenge, but we have remained determined to take the actions which will be of lasting importance for Afghanistan’s peaceful future. This is why we attach great importance to the efficiency and targetive nature of our projects in Afghanistan. As the Polish Military Contingent, which is part of the ISAF coalition, is currently stationed in Ghazni Province, most of our efforts are directed at helping local people and are carried out via consultations with representatives of the local authorities. Around a dozen Polish civil experts from the Polish-American Provincial Reconstruction Team Ghazni are directly responsible for project planning and implementation. This is tangible confirmation of our long-term co-operation with our American allies and Afghan society. Moreover, it reflects the inextricable link between security and development. The link between security, military activity and development may seem obvious in theory but in practice it requires immense caution, patience, expertise and frequent reliance on uncertain predictions. 2 The people of Afghanistan are free citizens and they have the right to choose their own paths in life. We must bear in mind that many Afghans have been victims of war, chaos, fundamentalist ideology and terrorism. Instead of embarking on the often futile exercise of making them follow our example, we want to work in partnership with the Afghan people. Our support for the government of Afghanistan is carefully calculated to maximise its effectiveness in achieving the country’s lasting stability. I wish to express my hope that the legacy of the projects we have implemented so far will outlive these turbulent times, and that the roads and infrastructure currently under construction will be used for peaceful purposes and to accelerate the country’s development. This is the mark we want to leave on Afghanistan’s future. Radosław Sikorski Minister of Foreign Affairs PRZEDMOWA Celem publikacji, która trafia do Państwa rąk, jest zaprezentowanie osiągnięć polskich żołnierzy i specjalistów cywilnych we współpracy rozwojowej przeznaczonej dla ludności Afganistanu. Pomoc tę, w różnej skali, prowadzimy w Afganistanie już od kilku lat. Zdajemy sobie sprawę z ogromnych komplikacji politycznych i wojskowych w Afganistanie. Te okoliczności nie wykluczają prowadzenia działań, które mogą mieć trwałe znaczenie dla pokojowej przyszłości Afganistanu. A nawet powinny ją przybliżyć. Dlatego dużą wagę przywiązujemy do skuteczności i trafności wyboru polskich projektów pomocowych w Afganistanie. W obecnej sytuacji, gdy nasz kontyngent wojskowy w ramach sił koalicyjnych ISAF jest rozlokowany w prowincji Ghazni, większość projektów wykonujemy dla ludności tej prowincji, po odpowiednich uzgodnieniach z przedstawicielami lokalnych władz. Bezpośrednio planowaniem i wykonywaniem projektów zajmuje się kilkunastoosobowa grupa polskich specjalistów cywilnych z polsko-amerykańskiego Zespołu Odbudowy Prowincji. To konkretne rozwiązanie jest potwierdzeniem zarówno naszej trwałej współpracy z amerykańskimi sojusznikami i społecznością afgańską, jak i nieodłączności sytuacji bezpieczeństwa od rozwoju. Tylko w teoretycznych opracowaniach związek bezpieczeństwa, działań militarnych i rozwoju jest oczywisty. W praktyce wymaga niezwykłej ostrożności, cierpliwości, fachowości i zdania się na często niepewne rokowania co do przyszłości. Afgańczycy są wolnymi obywatelami i przysługują im wszelkie prawa do wyboru własnej drogi życiowej. Należy wziąć pod uwagę, iż Afgańczycy to osoby ciężko doświadczone przez wojny, chaos, fundamentalizm czy akty terroryzmu, których często byli ofiarami, i stawianie im wymogu kopiowania naszych wzorców jest często bezcelowe, dlatego też naszą rolę postrzegamy jako rolę partnera. Nasze wsparcie wysiłków rządu Afganistanu mających na celu społeczny i ekonomiczny rozwój kraju jest uwarunkowane jedynie oceną ich skuteczności dla trwałej stabilizacji w Afganistanie. Wyrażam nadzieję, że dotychczas przeprowadzone projekty przetrwają próbę wojennego czasu, a obecnie budowane drogi czy obiekty będą wykorzystywane wyłącznie w pokojowych celach. Taki trwały ślad chcemy wnieść do współczesnej historii Afganistanu. Radosław Sikorski Minister Spraw Zagranicznych 3 4 5 Panjshir Valley Dolina Panczsziru INTRODUCTION Afghanistan – a country of beautiful landscape, fascinating nature, rich history and culture. A land of proud people. Afghanistan is also the place where, overshadowed by the armed conflict, international stabilization and reconstruction efforts have taken place for the last nine years. However, the name Afghanistan does not equal war and terrorism: the country’s area used to belong to huge empires and countries led by the Persians, Greeks, Arabs, Turks. This is where handicraft and goldsmithing flourished centuries ago. In the country’s cities, aqueducts were constructed and numerous important trade trails crossed the land (the Silk Road from China to Choresm, Bactria, India and Syria). In 1. century A.D. the area was one of the world’s largest empires: the empire of Buddhist Kushans. Their religion later made its way to China, Japan and SouthEast Asia. Buddhist shrines and stupas were erected in what today is Afghan territory. One of the empire’s religious centres was Bamyan, famous for its monumental statues of Buddha, destroyed by the Taliban in 2001. In 7. century the territory of today’s Afghanistan was dominated by the Arabs and became subject to gradual islamification. It is important to note the period when the Turkish ghulams, the Ghaznavids, ruled the area between 10. and 12. centuries. They turned Afghanistan into a large empire with the capital in Ghazni – the place where the Polish armed forces are currently stationed. At that time, emperor Mahmud’s court was home to many scholars and poets, including the famous Al-Biruni, whose tombstone was last year renovated by the Polish team at the PRT in Ghazni. When Ogedai, the Mongolian leader, ruled the area, Ghazni was also a military base for troops before their expeditions to conquer India. 6 Afghanistan is currently one of the world’s poorest countries, highly dependent on international aid. It is classified as the last-but-one country (position 181) on the UN’s HDI-based ranking (Human Development Index). More than half of the country’s inhabitants remain below the poverty line and the average life expectancy does not exceed 45 years of age. Illiteracy is common and reaches the level of 90% in rural areas. Decades of conflicts have destroyed the country’s structure of government, economy and the agricultural sector. A few million people have fled to neighbouring countries; many have died and many have suffered permanent health damage. Thanks to international efforts to reconstruct Afghanistan we can now see progress in almost every aspect of life of the Afghan people. In the educational sector, the number of children attending schools in 2002 (when the new government took over) did not exceed 1 million (3% of this number were girls in receipt of some sort of primary education, according to UN data). There were approximately 20,000 teachers at the time. Currently, about 7 million children attend schools and 37% of them are girls. The number of teachers, compared to 2002, has risen eight-fold to 170,000, a third of which are female teachers. In 2002 there were 3,400 schools, most of which were not fit for educational use. Currently, there are 4,500 schools. Significant progress has also been made in teacher training: the number of Teacher Training Centres has gone up from 4 in 2002 to 42 now – at least one Centre per province1. It is estimated that after the Taliban withdrew from Afghanistan in 2002, only 5% Afghan women could read and write; now the percentage of literate women is 29%. Changes have also influenced other aspects of life of the Afghan people. According to statistical data of the Ministry of Health of the Islamic Republic of Afghanistan from 2001 and 2009, infant mortality rates have decreased by 22% and child mortality for children aged 5 or less has decreased by 21%. 1 www.english.moe.gov.af WPROWADZENIE Afganistan – kraj pięknych krajobrazów, fascynującej przyrody, bogatej historii, kultury, a także kraj dumnych ludzi – jest miejscem, w którym w cieniu wojennego konfliktu od dziewięciu lat trwa międzynarodowy wysiłek na rzecz jego odbudowy i stabilizacji. Afganistan to nie tylko wojna i terroryzm. Tereny te wchodziły ongiś w skład wielkich imperiów i państw, na których czele stali Persowie, Grecy, Arabowie, Turcy. Kwitło tu rzemiosło i sztuka złotnicza, w miastach budowano akwedukty, tędy wiodły ważne szlaki handlowe (Jedwabny Szlak z Chin do Chorezmu, Baktrii, Indii i Syrii). W I w. n.e. było to jedno z największych imperiów ówczesnego świata – państwo Kuszanów, wyznawców buddyzmu, który następnie zawędrował do Chin, Japonii i krajów Azji PołudniowoWschodniej. Na terenie Afganistanu budowano stupy i świątynie buddyjskie. Jednym z ośrodków tej religii był Bamjan, słynący z monumentalnych posągów Buddy zniszczonych przez talibów w 2001 r. W VII w. terytorium dzisiejszego Afganistanu zostało zdominowane przez Arabów i stopniowo było poddawane islamizacji. Warto wspomnieć o okresie rządów tureckich gulamów – Ghaznawidów w X i XII w., którzy uczynili z Afganistanu wielkie imperium ze stolicą w Ghazni, gdzie dziś stacjonują polskie wojska. Na dworze Mahmuda przebywało wielu uczonych i poetów, w tym słynny Al-Biruni, którego grobowiec został w ubiegłym roku odnowiony przez polski zespół PRT w Ghazni. Za rządów mongolskiego przywódcy Ogedaja Ghazni również było bazą wojskową – stąd podejmowano wyprawy na podbój Indii. Afganistan to obecnie jedno z najbiedniejszych państw na świecie, w znacznym stopniu uzależnione od pomocy międzynarodowej. Na liście państw sklasyfikowanych według wskaźnika rozwoju społecznego ONZ (Human Development Index, HDI) zajmuje przedostatnie miejsce (181). Ponad połowa jego mieszkańców żyje poniżej granicy ubóstwa, średnia długość życia nie przekracza 45 lat. Powszechny jest analfabetyzm, który na terenach wiejskich dochodzi do 90%. W wyniku kilkudziesięciu lat konfliktów zniszczone zostały struktury państwowe, gospodarka, rolnictwo. Kilka milionów ludzi zbiegło do państw ościennych, wielu zginęło, wielu zostało trwale okaleczonych. Dzięki międzynarodowemu wsparciu na rzecz odbudowy Afganistanu możemy obecnie zaobserwować postęp w niemal każdej dziedzinie życia mieszkańców Afganistanu. W sektorze edukacji w 2002 r., kiedy to nowy rząd przejął władzę, liczba dzieci uczęszczających do szkół nie przekraczała 1 mln (3% stanowiły dziewczynki, które według danych ONZ otrzymały w jakiejś formie edukację podstawową), a liczba nauczycieli wynosiła ok. 20 tys. Obecnie do szkół uczęszcza ok. 7 mln dzieci, w tym 37% stanowią dziewczęta. Liczebność kadr nauczycielskich wzrosła – w stosunku do stanu z 2002 r. – ośmiokrotnie, do 170 tys. osób, z czego 30% stanowią kobiety. W 2002 r. było 3,4 tys. szkół, z których większość nie nadawała się do użytku; obecnie jest ich 4,5 tys. Znaczny postęp dokonał się również w zakresie kształcenia kadr nauczycielskich. W 2002 r. w całym kraju były cztery Centra Kształcenia Nauczycieli, obecnie jest ich 42 – przynajmniej jedno na prowincję1. Szacuje się, że po wycofaniu się talibów z Afganistanu w 2002 r. tylko 5% Afganek umiało czytać i pisać; dziś według statystyk jest ich 29%. Zmiany obejmują także inne sfery życia mieszkańców Afganistanu. Według danych statystycznych z lat 2001 i 2009, uzyskanych z Ministerstwa Zdrowia Islamskiej Republiki Afganistanu, umieralność niemowląt przy porodzie zmniejszono o 22%, a śmiertelność dzieci do piątego roku życia – o 21%. W okresie panowania talibów za posiadanie telewizora Afgańczyk mógł być skazany na więzienie lub karę chłosty (wyjątkiem była wolna od talibów prowincja Badachszan ze stacją telewizyjną nadającą dla 5 tys. mieszkańców prowincji przez 3 godziny dziennie). Czynna była jedna stacja 1 www.english.moe.gov.af 7 During the Taliban rule, any Afghan who possessed a TV set could be sentenced to prison or flogging (with the exception of Badakhshan Province which was free from the Taliban and had a TV station broadcasting for the 5,000 people living in the area for 3 hours a day). Only one radio station operated but it only broadcast religious programmes; music programmes were totally banned. It was compulsory for men to wear beards. If someone’s beard was deemed too short, the person was punished with imprisonment or flogging. Women were completely banned from public life and unable to work, study and leave their households without a male caregiver. Today’s Afghanistan is very much unlike the picture from nine years ago. Access to the media, education and health service has improved greatly. 10.4 million people use mobile phones, there are 60 active radio stations, 8 TV stations, and over 400 registered periodicals. It has been nine years since the international coalition’s intervention and since the fall of the Taliban. Afghanistan has been making headway, developing its education system, health care and rebuilding its infrastructure. However, the country still has to face a number of challenges. AFGHANISTAN – BASIC DATA 8 Official name Islamic Republic of Afghanistan System of government Islamic republic Head of state Hamid Karzai Surface area 652,100 square kilometres Neighbouring countries Pakistan, Iran, Turkmenistan, Uzbekistan, Tajikistan, China Capital Kabul Other major cities Herat, Mazar-e Sharif, Kunduz, Kandahar Rivers Amu Daria, Helmand, Har-e Rud, Kabul Highest mountain peak Noshaq (7,492 metres above sea level) Official language Dari, Pashto Ethnic groups Pashtuns 42%, Tajiks 27%, Hazaras 9%, Uzbeks 9%, Aimaks 4%, Turkmen, Baluch 2%, other 4% Population 28 million Natural resources natural gas, oil, coal, copper, lead, chrome, iron, zinc, rock salt, lapis lazuli, emeralds Currency afghani (AFN) radiowa nadająca treści religijne, wprowadzono zakaz słuchania muzyki. Mężczyźni obowiązkowo nosili brody, a gdy były one za krótkie, czekało ich więzienie lub chłosta. Kobietom zakazano uczestniczenia w życiu publicznym, nie mogły pracować, uczyć się, opuszczać domu bez męskiego opiekuna. Dziś Afganistan nie przypomina tego sprzed dziewięciu lat. Zwiększył się dostęp do mediów, do edukacji, służby zdrowia. Z usług telekomunikacji komórkowej korzysta 10,4 mln ludzi, działa 60 stacji radiowych, 8 stacji telewizyjnych, zarejestrowanych jest ponad 400 tytułów publikacji. Minęło dziewięć lat od interwencji koalicji międzynarodowej i upadku talibów. Afganistan dokonuje postępów, rozwija szkolnictwo, służbę zdrowia, stopniowo odbudowuje infrastrukturę. Jednakże kraj ten musi się jeszcze zmierzyć z wieloma wyzwaniami. AFGANISTAN – PODSTAWOWE INFORMACJE 9 Oficjalna nazwa państwa Islamska Republika Afganistanu System rządów republika islamska Głowa państwa Hamid Karzaj Powierzchnia 652,100 km2 Kraje sąsiadujące Pakistan, Iran, Turkmenistan, Uzbekistan, Tadżykistan, Chiny Stolica Kabul Inne większe miasta Herat, Mazar-e Sharif, Kunduz, Kandahar Rzeki Amu Daria, Helmand, Har-e Rud, Kabul Najwyższy szczyt Noszak (7492 m n.p.m.) Języki oficjalne dari, paszto Grupy etniczne Pasztunowie 42%, Tadżycy 27%, Hazarowie 9%, Uzbecy 9%, Ajmakowie 4%, Turkmeni, Beludżowie 2%, inne 4% Populacja 28 mln Złoża naturalne gaz, ropa naftowa, węgiel kamienny, miedź, ołów, chrom, żelazo, cynk, sól kamienna, lapis lazuli, szmaragdy Waluta afgani (AFN) 10 11 Women at the roadside bazaar in the city of Ghazni Kobiety na przydrożnym bazarze w mieście Ghazni IMPORTANT DATES 1919 Amanullah Khan announces Afghanistan’s independence and initiates a reform agenda. 1921 Bilateral British-Afghan and Soviet-Afghan treaties seal the country’s sovereignty. 1946 Afghanistan becomes UN member state. 1973 Military coup: king Mohammad Zahir Khan is toppled and the king’s cousin, General Mohammad Daoud Khan takes over and proclaims Afghanistan a republic. 1978 General Mohammad Daoud Khan is toppled by the Marxists from the People’s Democratic Party of Afghanistan in the so-called April revolution. Noor Mohammad Taraki becomes head of the Revolutionary Council. 1979 Government coup – Taraki is murdered. Soviet troops enter and occupy the country. Babrak Karmal becomes head of Revolutionary Council. The armed conflict between the mujahideen and the Soviet army supported by government forces lasts for a number of years. 1989 Soviet troops withdraw from Afghanistan. As a result of the conflict 1.5 million people lost their lives and 5 million had to leave the country. 12 1992 Fall of the communist rule, the mujahideen conquer Kabul and declare Tajik Burhanuddin Rabbani president. Beginning of internal fight for power and influence. 1994 In Kandahar, Mullah Omar organizes and leads a group of devoted Taliban. 1996 The Taliban conquer Kabul, take over power in the country and proclaim the government of the Islamic Emirate of Afghanistan. 1999 UN imposes sanctions on the country and demands that Osama bin Laden be surrendered. 2001 In March, the Taliban blow up two gigantic monuments of the Buddha in Bamjan. In September, Ahmad Shah Massoud is assassinated. In October, American and British air forces commence their military and political operation against bin Laden and the Taliban. During a conference in Petersberg near Bonn (Germany) in December, Afghan anti-Taliban opposition proclaims an interim coalition government led by Hamid Karzai. 2002 Hamid Karzai is elected president by Loya Jirga – the Grand Assembly. Peacekeeping forces led by NATO arrive in Afghanistan. 2004 A new constitution of the Islamic Republic of Afghanistan is proclaimed. Hamid Karzai wins the general presidential election. 2005 The country’s first parliamentary and local government elections take place. 2009 The second general parliamentary election is again won by Hamid Karzai. Terrorist attacks are on the rise across the country. WYDARZENIA HISTORYCZNE 1919 Amanullah Chan ogłasza niepodległość Afganistanu i inicjuje program reform. 1921 Dwustronne układy brytyjsko-afgański i sowiecko-afgański przypieczętowują niezawisłość Afganistanu. 1946 Afganistan zostaje członkiem ONZ. 1973 Wojskowy zamach stanu: obalenie króla Muhammada Zahir Chana, dojście do władzy kuzyna króla gen. Muhammada Dauda Chana, proklamowanie republiki. 1978 Obalenie gen. Muhammada Dauda Chana przez marksistów z Ludowo-Demokratycznej Partii Afganistanu w tzw. rewolucji kwietniowej. Nur Muhammad Taraki na czele Rady Rewolucyjnej. 1979 Przewrót rządowy, zabójstwo Tarakiego. Wkroczenie wojsk radzieckich, okupacja kraju. Babrak Karmal na czele Rady Rewolucyjnej. Kilkuletnie walki mudżahedinów z armią rządową i sowieckim korpusem interwencyjnym. 1989 Wojska radzieckie opuszczają Afganistan. W wyniku konfliktu zginęło 1,5 mln ludzi, a 5 mln uciekło za granicę. 1992 Upadek rządów komunistycznych, mudżahedini zdobywają Kabul, prezydentem zostaje Tadżyk Burhanuddin Rabbani. Początek konfliktu wewnętrznego o władzę i strefy wpływów. 1994 W Kandaharze mułła Omar skupia wokół siebie grupę talibów. 1996 Talibowie zdobywają Kabul, przejmują władzę, ogłaszają rząd Islamskiego Emiratu Afganistanu. 1999 ONZ nakłada sankcje, żąda wydania Osamy bin Ladena. 2001 W marcu talibowie wysadzają w powietrze dwa gigantyczne posągi Buddy w Bamjan. We wrześniu ginie w zamachu Ahmad Szah Masud. W październiku amerykańskie i brytyjskie siły powietrzne rozpoczynają operację militarno-polityczną przeciw bin Ladenowi i talibom. W grudniu podczas konferencji w Petersbergu k. Bonn opozycja antytalibańska powołuje koalicyjny rząd tymczasowy z premierem Karzajem. 2002 Hamid Karzaj zostaje wybrany przez Loja Dżirga – Wielkie Zgromadzenie Narodowe – na prezydenta. Do Afganistanu przybywają siły pokojowe pod dowództwem NATO. 2004 Uchwalenie nowej konstytucji Islamskiej Republiki Afganistanu. Hamid Karzaj zwycięża w powszechnych wyborach prezydenckich. 2005 Odbywają się pierwsze wybory parlamentarne i samorządowe. 2009 Drugie powszechne wybory prezydenckie wygrywa ponownie Hamid Karzaj. Wzrasta liczba zamachów na terenie kraju. 13 DATES IN BILATERAL RELATIONS 1927 Signing the Treaty of Friendship between the Most Serene Republic of Poland and the Kingdom of Afghanistan in Angora [currently: Ankara]. 1928 Warsaw visited by king of Afghanistan Amanullah Khan. 1962 Both embassies established: the Polish one in Kabul and the Afghan one in Warsaw. 2002 President Aleksander Kwaśniewski pays a visit to Afghanistan, accompanied by Minister of National Defence Jerzy Szmajdziński. 2003 Afghanistan’s President Hamid Karzai visits Poland in June. 2006 Afghanistan’s Minister of Foreign Affairs Rangin Dadfar Spanta visits Poland. 2008 Minister of Foreign Affairs Radosław Sikorski pays a visit to Afghanistan in June. In July, 14 Poland is visited by Minister of Energy and Water of the Islamic Republic of Afghanistan, Ismail Khan. In August, Prime Minister Donald Tusk pays official visit to Afghanistan and meets with ISAF leadership and the soldiers of the Polish Military Contingent. Prime Minister is accompanied by Minister of National Defence Bogdan Klich and Chief of General Staff of the Polish Armed Forces General Franciszek Gągor. In October, Poland is visited by Speaker of the Afghan Parliament, Mohammad Younus Qanooni. In November, President Hamid Karzai participates in the celebrations of 90. anniversary of Polish independence. 2009 In March, Governor of Ghazni Province Osman Osmani visits Warsaw and Szczecin following invitation from the Ministry of Foreign Affairs; Osman Osmani visits 12. Mechanized Division and 12. Mechanized Brigade. In April, President Lech Kaczyński pays a visit to Afghanistan, meets with the soldiers of the Polish Military Contingent and President Karzai. In the same month, Afghanistan’s Minister of Foreign Affairs Rangin Dadfar Spanta comes with a visit to Poland. In August, Prime Minister Donald Tusk and Minister of National Defence Bogdan Klich pay a visit to Afghanistan, meet with the soldiers of the Polish Military Contingent as well as ISAF leadership. In September, Minister of National Defence Bogdan Klich pays another visit to Afghanistan, visits the Polish soldiers and talks to General Stanley McChrystal. Minister Bogdan Klich goes to Afghanistan again in December and visits the Polish Military Contingent, the Four Corners base and has a meeting with President Hamid Karzai. KALENDARIUM STOSUNKÓW DWUSTRONNYCH 1927 Podpisanie w Angorze [współcz. Ankara] Traktatu przyjaźni pomiędzy Najjaśniejszą Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Afganistańskim. 1928 W Warszawie złożył wizytę król Afganistanu Amanullah Chan. 1962 Otwarcie ambasad: polskiej w Kabulu oraz Afganistanu w Warszawie. 2002 Prezydent Aleksander Kwaśniewski przebywał z wizytą w Afganistanie. Prezydentowi RP towarzyszył minister obrony narodowej Jerzy Szmajdziński. 2003 W czerwcu w Polsce przebywał z wizytą prezydent Afganistanu Hamid Karzaj. 2006 W Polsce przebywał z wizytą minister spraw zagranicznych Afganistanu Rangin Dadfar Spanta. 2008 W czerwcu minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski przebywał z wizytą w Afganistanie. W lipcu w Polsce przebywał z wizytą minister ds. zasobów wodnych i energetyki Islamskiej Republiki Afganistanu Ismail Chan. W sierpniu premier Donald Tusk przebywał z oficjalną wizytą w Afganistanie; spotkał się z dowództwem sił ISAF i żołnierzami Polskiego Kontyngentu Wojskowego. Premierowi towarzyszyli minister obrony narodowej Bogdan Klich i szef Sztabu Generalnego WP gen. Franciszek Gągor. W październiku w Polsce przebywał z wizytą przewodniczący Parlamentu Mohammad Younus Qanooni. W listopadzie w Warszawie w obchodach 90. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości wziął udział prezydent Hamid Karzaj. 2009 W marcu na zaproszenie Ministerstwa Spraw Zagranicznych złożył wizytę w Polsce gubernator prowincji Ghazni Osman Osmani; przebywał w Warszawie i Szczecinie, odwiedził 12. Brygadę Zmechanizowaną oraz 12. Dywizję Zmechanizowaną. W kwietniu prezydent Lech Kaczyński złożył wizytę w Afganistanie; odwiedził żołnierzy Polskiego Kontyngentu Wojskowego oraz spotkał się z prezydentem Karzajem. W tymże miesiącu w Polsce przebywał z wizytą minister spraw zagranicznych Afganistanu Rangin Dadfar Spanta. W sierpniu premier Donald Tusk wraz z ministrem obrony narodowej Bogdanem Klichem złożyli wizytę w Afganistanie; spotkali się z żołnierzami Polskiego Kontyngentu Wojskowego oraz z dowództwem międzynarodowych sił ISAF. We wrześniu minister obrony narodowej Bogdan Klich przebywał z wizytą w Afganistanie; spotkał się z Polskim Kontyngentem Wojskowym oraz z generałem S. McChrystalem. W grudniu minister Klich ponownie przebywał z wizytą w Afganistanie; spotkał się z żołnierzami Polskiego Kontyngentu Wojskowego, odwiedził bazę Four Corners oraz został przyjęty przez prezydenta Karzaja. 15 16 17 Gathering of Afghan men in Ghazni City Zgromadzenie mężczyzn w mieście Ghazni POLITICAL SITUATION AND SECURITY The fundament of Afghanistan’s political system was laid by the constitution from 2004, approved by the elders from the country’s clans. According to the document, Afghanistan is an Islamic republic where both men and women have the same rights and obligations. Executive power rests mainly with the President who manages the Government’s activities directly; there is no prime minister. Afghanistan’s Parliament is composed of two chambers: Wolesi Jirga (the House of the People ) and Meshrano Jirga (the House of Elders) with 249 members of parliament altogether, elected every 5 years. The constitution guarantees 64 mandates to female members of parliament. The first general presidential election took place in 2004 and was won by Hamid Karzai. Parliamentary elections and local government elections followed in 2005. The most recent presidential and local council elections took place on August 20, 2009 and were accompanied by a heightened number of incidents across the country. The incidents were organised by rebels attempting to disturb or even stop the voting. The turnout was lower than in 2004 and there were reports of voting procedure violation, which alarmed the international community. Despite these numerous obstacles it was possible to elect the President in the first leg of elections: Hamid Karzai won again. 18 SECURITY – CONSEQUENCES AND THREATS From the point of view of security Afghanistan is not a stable country. Most incidents take place in the south and east of the country. However, the northern, central and western parts of the country have also seen increased rebel activity. The rebels hope to limit the activities of central and local governments. They also frequently prevent international organisations from implementing aid programmes which in turn curbs the opportunities for improving the quality of life for the local people. The methods known from Iraq like suicide attacks and attacks with improvised explosive devices (IED) have made their way to Afghanistan and have increased the number of civilian casualties. Intimidation is also a widely used technique – particularly against those Afghan people who co-operate with the government and the international coalition. Operation Enduring Freedom (OEF) and ISAF (International Security Assistance Force) were launched in 2001 after the relevant UN Security Council resolution. In 2003 NATO took over the command over ISAF operation. In 2009, the United States reviewed all previous ISAF activities and proposed a new strategy to stabilize the region. Recognizing that increased security, particularly civilian security, is the fundamental condition of further activities in Afghanistan, President Barack Obama decided to deploy an additional 30,000 American soldiers to the country. As of April 16, 2010, the joint forces of the ISAF coalition in Afghanistan amount to 102,500 soldiers and staff from 46 countries. The most numerous contingents are the ones deployed by the US (62,415), the United Kingdom (9,500) and Germany (4,600). The Polish contingent is the seventh largest with 2,515 soldiers and staff. The most significant goal of the international coalition SYTUACJA POLITYCZNA I BEZPIECZEŃSTWA Podstawy systemu politycznego Afganistanu stworzyła konstytucja z 2004 r., zatwierdzona przez starszyznę klanów. Zgodnie z nią Afganistan jest republiką islamską, w której mężczyźni i kobiety mają takie same prawa i obowiązki. Władza wykonawcza skupiona jest w rękach prezydenta, który kieruje pracami rządu bez pośrednictwa premiera. Parlament składa się z dwóch izb: Wolesi Dżirga (Izby Ludu) oraz Meszrano Dżirga (Izby Starszych), w których skład wchodzi 249 parlamentarzystów wybieranych co pięć lat. Konstytucja gwarantuje 64 miejsca dla kobiet w parlamencie. Pierwsze powszechne wybory prezydenckie zorganizowane w 2004 r. wygrał Hamid Karzaj. Rok później odbyły się pierwsze powszechne wybory parlamentarne oraz samorządowe. Kolejne wybory prezydenckie i do rad prowincji odbyły się 20 sierpnia 2009 r. Towarzyszył im znaczny wzrost incydentów na terenie całego kraju, wywołanych przez rebeliantów, którzy próbowali zakłócić lub wręcz uniemożliwić przeprowadzenie głosowania. Niepokój społeczności międzynarodowej wywołała niska frekwencja, niższa niż w 2004 r., a także sygnały dotyczące naruszeń prawa wyborczego. Mimo wielu przeciwności udało się wyłonić prezydenta w pierwszej turze wyborów – został nim ponownie Hamid Karzaj. BEZPIECZEŃSTWO – KONSEKWENCJE I ZAGROŻENIA Pod względem bezpieczeństwa sytuacja w Afganistanie jest niestabilna. Najwięcej incydentów odnotowuje się na południu i wschodzie, aczkolwiek coraz większą aktywność rebeliantów można zaobserwować na północy, w centralnej i zachodniej części kraju, gdzie usiłują oni ograniczyć działanie władz centralnych i lokalnych. Nie dopuszczają również do realizacji programów pomocowych przez organizacje międzynarodowe, co w znaczący sposób ogranicza możliwość poprawy poziomu życia mieszkańców na tych obszarach. Przeniesienie na grunt afgański metod znanych z Iraku – ataki samobójcze, improwizowane ładunki wybuchowe IED – przysparza ofiar wśród ludności cywilnej. Powszechne jest również zastraszanie ludności – szczególnie tych, którzy współpracują z rządem oraz z siłami koalicji międzynarodowej. Od końca 2001 r. w Afganistanie prowadzone są amerykańska Operacja Enduring Freedom (OEF) oraz ISAF (International Security Assistance Force), ustanowione na mocy rezolucji Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych. W 2003 r. NATO przejęło dowodzenie operacją ISAF. W 2009 r. Stany Zjednoczone dokonały rewizji dotychczasowego sposobu prowadzenia operacji ISAF, proponując nową strategię w celu ustabilizowania sytuacji w regionie. Uznając, że zwiększenie poziomu bezpieczeństwa, szczególnie ludności cywilnej, jest podstawowym warunkiem dalszych działań w Afganistanie, prezydent Barack Obama zdecydował o skierowaniu dodatkowych 30 tys. amerykańskich żołnierzy. Według stanu z 16 kwietnia 2010 r. siły koalicji ISAF liczą 102 500 żołnierzy i personelu z 46 państw. Najliczniejsze kontyngenty skierowały Stany Zjednoczone (62 415), Wielka Brytania (9,5 tys.) 19 is to increase security level in the country and prevent from the re-birth of the Taliban regime which would facilitate international terrorist activity. Another key goal is to ensure political stability and to gradually transfer the responsibility for Afghanistan’s security and development to the people of Afghanistan. According to the report by UNAMA2, the number of civilian casualties in Afghanistan reached nearly 6,000 in 2009. This is the largest figure since the fall of the Taliban. The statistics indicate that almost three-quarters of all fatalities were caused by anti-government activity, with the remaining quarter caused by the coalition forces or by unknown factors. Insurgent activity could be observed not only in the south and east of the country but also in all remaining regions. This affects the scope of possibilities for helping local communities and hinders the activities of local and central administration as well as embassies in Kabul. The new strategy designed by NATO and USFOR-A Commander General McChrystal is meant to ensure security for the Afghan people by strengthening the Afghan police and military force and protecting the civilian population. The anticipated decrease in the number of civilian casualties is to result from abandoning any further bombing raids on civilian objects. 20 Another problem bothering Afghanistan is extensive corruption. It is one of the chief obstacles hindering the country’s development. According to the report by United Nations Office on Drug and Crime (UNODC) 59% of the Afghan society believe that the overt unfair practice of the state is more worrying than the country’s instability (54%) and unemployment (52%). The report claims that the total value of bribes given by the Afghan people in 2009 alone amounted to USD 2.5 billion. In the same year, over 50% of all respondents had to pay at least one bribe to a state official. This has to be taken into account in the international efforts to reconstruct Afghanistan. Pressure must be exerted on the country’s government in order to launch effective strategies and programmes for combating corruption. Another destabilization factor in Afghanistan is cultivation of opium poppy. The drug mafia, tightly linked to the Taliban, earns approximately USD 100 million per year on these crops. Poppy farming flourished instantly after 2001 and now it is estimated that 90% of the world’s opium stems from Afghanistan. According to UNODC3 data, the amount of land for opium poppy has decreased by a third over the last two years. The forecast is that by the end of 2010 17 out of 34 provinces will be free from opium poppy farming areas. This result, however, is still far from satisfactory. The international community should make all efforts to reduce these areas to the minimum and combat opium trade. Alternative, more attractive sources of income must also be offered to Afghan farmers, which will enable them to resign from opium poppy farming. 2 3 Afghanistan Annual Report on Protection of Civilians in Armed Conflict, 2009. Afghanistan Opium Survey, 2010, UNODC. i Niemcy (4,6 tys.). Polska, z kontyngentem liczącym 2515 żołnierzy, zajmuje według tych kryteriów siódme miejsce. Najważniejszym celem koalicji międzynarodowej jest obecnie zwiększenie poziomu bezpieczeństwa w Afganistanie i niedopuszczenie do odrodzenia się reżimu talibów dającego przyzwolenie na międzynarodową działalność terrorystyczną, a z czasem zapewnienie stabilizacji politycznej i stopniowe przekazywanie Afgańczykom odpowiedzialności za bezpieczeństwo i rozwój kraju. W 2009 r. liczba cywilnych ofiar konfliktu w Afganistanie według raportu UNAMA2 wyniosła prawie sześć tysięcy. Jest to największa odnotowana liczba ofiar konfliktu od upadku talibów. Statystyki wskazują, że prawie trzy czwarte przypadków śmiertelnych było skutkiem działań sił antyrządowych, a pozostałe – działań sił koalicji lub sił niezidentyfikowanych. Aktywność rebeliantów można zaobserwować nie tylko na południu i wschodzie, ale także w pozostałych rejonach kraju. Wpływa to negatywnie na możliwości niesienia pomocy lokalnej ludności, na pracę organizacji lokalnych i międzynarodowych oraz przedstawicielstw dyplomatycznych w Kabulu. Nowa strategia gen. McChrystala, dowódcy wojsk NATO i USA, ma zapewnić mieszkańcom Afganistanu bezpieczeństwo poprzez wzmocnienie afgańskiej policji i wojska oraz ochronę cywilów. Zmniejszenie liczby ofiar wśród ludności cywilnej ma być następstwem zaprzestania bombardowań obiektów cywilnych. Kolejny problem, z jakim zmaga się Afganistan, to wysoki poziom korupcji. Korupcja jest jedną z głównych przeszkód w rozwoju tego kraju. Według raportu Biura Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC) 59% społeczeństwa afgańskiego uważa, że jawna nieuczciwość państwa jest większym powodem do niepokoju niż niestabilna sytuacja bezpieczeństwa (54%) oraz bezrobocie (52%). Z ustaleń raportu wynika, że Afgańczycy przekazali 2,5 mld USD w postaci łapówek tylko w samym 2009 roku. W tymże roku ponad połowa ankietowanych musiała zapłacić przynajmniej jedną łapówkę przedstawicielowi państwa. W związku z tym międzynarodowa społeczność dążąca do odbudowy Afganistanu musi dołożyć wszelkich starań, by wywrzeć nacisk na władze Afganistanu w celu uruchomienia skutecznej strategii i programów zwalczania korupcji. Następnym czynnikiem, który destabilizuje sytuację w Afganistanie, jest uprawa maku opiumowego. Mafia narkotykowa, która ma silne powiązania z talibami, zarabia na jego uprawie około 100 mln USD rocznie. Uprawa maku opiumowego szybko rozkwitła po 2001 r. – szacuje się, że około 90% opium na świecie pochodzi z Afganistanu. Według danych UNODC3 w ciągu ostatnich dwóch lat odnotowano spadek upraw o jedną trzecią, a w 2010 r. 17 z 34 prowincji będzie wolnych od upraw maku. Jest to jednak wynik wciąż niezadowalający. Społeczność międzynarodowa powinna dołożyć wszelkich starań, by zmniejszyć uprawy do minimum i zwalczyć handel opium. Należy również zaoferować rolnikom afgańskim alternatywne źródła dochodu bardziej atrakcyjne niż uprawa maku opiumowego. 2 3 Afghanistan Annual Report on Protection of Civilians in Armed Conflict, 2009. Afghanistan Opium Survey, 2010, UNODC. 21 22 23 In front of the Ghazni Provincial Hospital Przed szpitalem prowincjonalnym w mieście Ghazni INTERNATIONAL AID TO AFGHANISTAN According to the Ministry of Finance of the Islamic Republic of Afghanistan4, in the years 2002–2009 the international community of donors made ODA financial commitments amounting to over USD 60 billion, of which 46 billion were expended. More than half of these financial means (55%)5 were located in the security sector (state security), the remaining part were directed to programmes in the areas of health, education, infrastructure, natural resources, rule of law, agriculture, rural development and social security. International aid management is carried out not only at central government level: so far, threefourths of reconstruction aid has been transferred through international organisations, NGOs, local authorities and the military. During the London conference in January 2010, the Afghan authorities postulated a change in these proportions and suggested that the role of central government in international aid administration be increased. 24 In order to ensure better co-ordination of aid activities, donor countries implementing aid in cooperation with Afghanistan’s government have adopted a sector-based division of their activities. The US have committed to train the Afghan army, the United Kingdom focuses on combating opium poppy cultivation and drug manufacture. The Germans train police forces, the Dutch support the rule of law and agriculture, UNAMA (United Nations Assistance Mission in Afghanistan) concentrates on reconstruction and political reform, Italy works in the justice sector, the European Commission and the World Bank aim their efforts at improving the health care sector. This, however, does not mean that other countries are not active in the above-mentioned fields or that the countries listed above are limited solely to these areas. Poland has been involved in the reconstruction of Afghanistan since 2002 and has supported a number of areas including the development of Ghazni Province and Ghazni City, with particular emphasis on infrastructural projects. Distribution of ODA means (security sector excluded) 2002–2009. 10% 12% 10% 12% Unclassified 18% Good governance, rule of law Infrastructre, natural resources 23% Education, culture Health Agriculture, rural development Social security 6% 9% 4 5 Ministry of Finance of the Islamic Republic of Afghanistan, 1388 Financial Review. Ibidem. Economy management POMOC MIĘDZYNARODOWA NA RZECZ AFGANISTANU Według danych Ministerstwa Finansów Islamskiej Republiki Afganistanu4 w latach 2002–2009 międzynarodowa społeczność donatorów podjęła zobowiązania finansowe w ramach ODA na kwotę ponad 60 mld USD, z czego wydatkowała ok. 46 mld USD. Ponad połowę tych środków (55%)5 ulokowano w sektorze związanym z bezpieczeństwem (ochroną państwa), pozostałe przeznaczono na programy w sektorach m.in. zdrowia, edukacji, infrastruktury i zasobów naturalnych, rządów prawa, rolnictwa, rozwoju obszarów wiejskich czy ochrony socjalnej. Zarządzanie pomocą międzynarodową dokonuje się nie tylko na szczeblu administracji centralnej: dotychczas trzy czwarte środków przeznaczonych na odbudowę Afganistanu przekazywane było za pośrednictwem organizacji międzynarodowych, pozarządowych, władz lokalnych, a także wojska. Podczas konferencji w Londynie w styczniu 2010 r. władze afgańskie postulowały zmianę tych proporcji na rzecz zwiększenia roli instytucji rządowych w administrowaniu pomocą międzynarodową. By zapewnić lepszą koordynację działań pomocowych, państwa wdrażające pomoc we współpracy z rządem podzieliły się sektorami działań. Stany Zjednoczone podjęły się szkolenia armii, Wielka Brytania skupia swe działania na sektorze walki z uprawami maku opiumowego i z produkcją narkotyków, Niemcy szkolą policję, Niderlandy wspierają rządy prawa i rolnictwo, UNAMA (United Nations Assistance Mission in Afghanistan, Misja Wsparcia Organizacji Narodów Zjednoczonych w Afganistanie) za główny cel swych działań uznała odbudowę kraju i reformę polityczną, Włochy koncentrują się na sektorze sprawiedliwości, Komisja Europejska wraz ze Stanami Zjednoczonymi i Bankiem Światowym wspierają sektor zdrowia. Nie oznacza to jednak, że inne państwa nie są aktywne w tychże sektorach lub że wymienione uprzednio państwa ograniczają swą działalność wyłącznie do tych sektorów. Polska zaangażowana jest w odbudowę Afganistanu od 2002 r. i wspiera m.in. rozwój prowincji i miasta Ghazni, koncentrując się zwłaszcza na projektach infrastrukturalnych. Podział środków ODA (z wyłączeniem sektora bezpieczeństwa) 2002–2009. 10% 12% 10% 12% Niesklasyfikowane 18% Rządy prawa, dobre zarządzanie Infrastruktura, zasoby naturalne 23% Edukacja, kultura Zdrowie Rolnictwo, rozwój obszarów wiejskich Ochrona socjalna 6% 9% 4 5 Ministerstwo Finansów Islamskiej Republiki Afganistanu, 1388 Financial Review. Ibidem. Zarządzanie gospodarką 25 Agreements between the Afghan government and international donor community have become the fundament for all aid activities in the country. The agreements were developed and financial commitments were made at a number of conferences. The Bonn conference of 2001 provided a framework for Afghanistan’s new political structure; in Tokyo (2002) aid donors committed to reconstruct the country and engage long-term; in Berlin (2004) a work plan for the Afghan government was developed and signed by the European Union and other donor countries. Moreover, a plan was drawn up for the first general elections in 2004. International aid implemented in Afghanistan is based on the agreement called the Afghanistan Compact. The document was signed by Afghanistan’s authorities and the international community in London in 2006. It established the framework for the involvement of Afghan authorities and the international community in co-operation for stability, peace and the rule of law. It sets the stage for the construction of a strong state which will protect human rights, support the economy and social development of its citizens. Another conference took place in Paris in 2008 where the London decisions of both the Afghan authorities and the international community were reaffirmed. Moreover, the decision was made to continue efforts aimed at the implementation of the Afghanistan National Development Strategy (ANDS) for the years 2008–2013. The strategy assumes that Afghanistan will have achieved the 9 Millennium Development Goals by 2020 – the ninth, additional goal being security. 26 In 2010, at the London conference, a plan was developed for passing the responsibility for internal security on to the Afghan authorities and additional emphasis was laid on combating corruption. Moreover, a decision was made to support the government-run Peace and Reintegration Programme, by granting financial support for the Peace and Reintegration Trust Fund. This move was meant to offer alternative to those who renounce violence, break their ties with terrorists and declare that they will take up efforts to build peace in Afghanistan. The USA is the largest individual international donor providing 57% of foreign aid to Afghanistan6. It is estimated that the US have directed USD 38 billion to reconstruction of the country since 20017. The aim of American aid is to strengthen and stabilize the country economically, politically, socially and from the point of view of security – all in order to reduce support for extremist fractions in the region. The USA lead the 12 PRTs (Provincial Reconstruction Teams) in Afghanistan. The largest collective donor is the European Union which directs approximately USD 1.4 billion per year to reconstruction of Afghanistan8. Major donors supporting the region include also: the World Bank, Asian Development Bank, Canada, Australia and Japan. In order to co-ordinate international aid better, support operational costs and national projects on the list of Afghanistan’s priority projects, ARTF (Afghanistan Reconstruction Trust Fund) was launched in 2002 at the initiative of the World Bank. The Fund supports reforms of the Afghan administration, construction of public institutions and strengthening of the position of Afghanistan’s central government. ARTF is managed by the World Bank, Asian Development Bank, Islamic Development Bank as well as the UN. Since 2002, ARTF has been supported by 30 donors with the amount of USD 3 billion. Top donor countries which support ARTF include the United Kingdom, Canada and the United States9. 6 7 8 9 U.S. Foreign Assistance, CRS Report for Congress, Curt Tarnoff, p. 2. Ibidem, p. 1. EUBlueBookAfg2009, p. 4 http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/AFGHANISTANEXTN/0,,contentMDK:20152008~pageP K:141137~piPK:217854~theSitePK:305985,00.html Podstawą działań pomocowych w Afganistanie stały się porozumienia zawarte między rządem Afganistanu a międzynarodową społecznością donatorów, ustanowione na konferencjach, podczas których podejmowano również zobowiązania finansowe. Konferencja w Bonn (2001) nadała ramy nowej strukturze politycznej Afganistanu, w Tokio (2002) donatorzy zobowiązali się do odbudowy i długotrwałego zaangażowania w Afganistanie, w Berlinie (2004) wypracowano „work plan” dla rządu afgańskiego, podpisany przez Unię Europejską oraz inne państwa-donatorów. Ustanowiono również plan pierwszych wyborów powszechnych w 2004 roku. Międzynarodowa pomoc wdrażana w Afganistanie oparta jest na porozumieniu o nazwie Afghanistan Compact. Jest to dokument podpisany przez władze Afganistanu oraz społeczność międzynarodową podczas konferencji w Londynie (2006). Określa on warunki ramowe oraz zaangażowanie władz Afganistanu i społeczności międzynarodowej we współpracę na rzecz budowania stabilizacji, pokoju, rządów prawa oraz silnego państwa, które chroni prawa człowieka, wspiera gospodarkę oraz rozwój społeczny obywateli. W 2008 r. w Paryżu odbyła się kolejna konferencja, podczas której potwierdzono postanowienia władz afgańskich i społeczności donatorów z konferencji w Londynie (2006) oraz zdecydowano o kontynuowaniu wysiłków na rzecz wdrażania Narodowej Strategii Rozwoju Afganistanu (Afghanistan National Development Strategy, ANDS) w latach 2008–2013. Strategia zakłada, że do roku 2020 Afganistan będzie krajem, który osiągnie 9 Milenijnych Celów Rozwoju: dziewiątym – dodatkowym, ustanowionym dla Afganistanu – jest bezpieczeństwo. W 2010 r. podczas konferencji w Londynie sformułowano plan przekazania władzom afgańskim odpowiedzialności za bezpieczeństwo kraju oraz położono nacisk na walkę z korupcją. Ponadto zobowiązano się wesprzeć rządowy program Peace and Reintegration Programme, udzielając finansowego wsparcia na rzecz funduszu powierniczego Peace and Reintegration Trust Fund, by zaoferować alternatywę tym, którzy wyrzekną się przemocy, zerwą powiązania z siłami terrorystycznymi oraz zadeklarują działanie na rzecz budowy pokoju w Afganistanie. Największym międzynarodowym indywidualnym donatorem w Afganistanie są Stany Zjednoczone: stąd pochodzi 57% pomocy zagranicznej na rzecz tego kraju6. Szacuje się, że od 2001 roku przeznaczyły one na odbudowę Afganistanu 38 mld USD7. Celem amerykańskiej pomocy zagranicznej w Afganistanie jest wzmocnienie i stabilizacja państwa w wymiarze gospodarczym, politycznym, socjalnym i bezpieczeństwa, by zmniejszyć poparcie dla sił ekstremistycznych w regionie. Stany Zjednoczone stoją na czele 12 Zespołów Odbudowy Prowincji PRT (Provincial Reconstruction Team). Największym zbiorowym donatorem są kraje Unii Europejskiej, które przeznaczają średnio rocznie ok. 1,4 mld USD na odbudowę Afganistanu8. Do grupy znaczących donatorów na rzecz odbudowy Afganistanu zaliczają się także: Bank Światowy, Asian Development Bank, Kanada, Australia, Japonia. W celu lepszej koordynacji pomocy międzynarodowej, wsparcia kosztów operacyjnych państwa oraz narodowych projektów znajdujących się na liście priorytetów Afganistanu utworzono ARTF (Afghanistan Reconstruction Trust Fund), czyli Fundusz powierniczy na rzecz odbudowy Afganistanu. Powstały w 2002 r. z inicjatywy Banku Światowego, fundusz wspiera reformy afgańskiej administracji publicznej, budowę instytucji publicznych oraz wzmocnienie pozycji rządu centralnego w Afganistanie. ARTF zarządzany jest przez Bank Światowy, Asian Development Bank, Islamic 6 7 8 U.S. Foreign Assistance, CRS Report for Congress, Curt Tarnoff, s. 2. Ibidem, s. 1. EUBlueBookAfg2009, s. 4 27 In the recent years Poland has contributed the following amounts to ARTF: in 2006 – USD 295,000 (PLN 915,000)10, in 2007 – USD 270,000 (PLN 747,000)11, in 2008 – USD 1,170,000 (PLN 2.8 million)12, in 2009 – USD 1,200,000 (PLN 3.7 million)13. The most important national programme, partially financed by ARTF, is the NSP programme (National Solidarity Programme), considered to be one of the most efficient national efforts. Within the framework of the Programme, donations are granted to local communities represented by Community Development Councils. The Councils play a fundamental role in local reconstruction and development as they set local development priorities and implement, among others, basic infrastructure and human capital development projects. This process is supported by the so-called Facilitating Partners – NGOs contracted within NSP. Maximum donation amount per village is USD 60,000. This programme has facilitated projects like construction of run-of-the-river power turbines or health centres. Moreover, it has made it possible to resolve inter-tribal conflicts. Opportunities have been created for local communities to generate income. Provincial Reconstruction Teams (PRTs) play a vital role in the reconstruction of Afghanistan. PRTs are teams of workers – both civilians and representatives of the military – whose task it is to support and reconstruct a given province. Currently, there are 27 Provincial Reconstruction Teams. Their activity focuses on implementation of long-term investments and projects aiming at improving the quality of life for the people of Afghanistan. Another important aspect of PRT activity is consulting and advisory services for provincial authorities at various levels. This means regular meetings with governors, directors of departments, participation in meetings of village elders (shuras), visits in provinces’ districts, regular contact with representatives of the Afghan parliament and local councils. 28 The Polish team is part of the American PRT and works in Ghazni. This is where most of Polish foreign aid to Afghanistan is directed. • 191 children out of 1,000 die before age 5. Afghanistan is the global number 2 when it comes to child mortality before the age of 5; • 54% children aged 5 or under are chronically undernourished; • 39% children are underweight; • 21% of Afghan women aged 15–49 are underweight; • 29% women can read and write; • 22% of the society have access to clean potable water; • 75% of Afghan people live in rural areas; • 90% women and 60% men living in rural areas can neither read nor write; • 85% of the society make a living by farming14. 10 11 12 13 14 Average annual exchange rate 1 USD = 3.1025 PLN (source: www.nbp.pl). Average annual exchange rate 1 USD = 2.7667 PLN (source: www.nbp.pl). Average annual exchange rate 1 USD = 2.4092 PLN (source: www.nbp.pl). Average annual exchange rate 1 USD = 3.1162 PLN (source: www.nbp.pl). Source: http://www.globalhealthfacts.org/, http://www.unicef.org/infobycountry/afghanistan_statistics.html, www.siteresources. worldbank.org/.../223546.../AfghanistanNutrition.pdf as well as data from the Ministry of Health of the Islamic Republic of Afghanistan. Development Bank oraz ONZ. Od 2002 r. ARTF wsparło 30 donatorów na kwotę ponad 3 mld USD. W czołówce krajów wspierających ARTF są Wielka Brytania, Kanada oraz Stany Zjednoczone9. W ostatnich latach Polska dokonała wpłat na rzecz ARTF: w 2006 r. – 295 tys. USD (ok. 915 tys. PLN)10, w 2007 r. – 270 tys. USD (ok. 747 tys. PLN)11, w 2008 r. – 1 mln 170 tys. USD (ok. 2,8 mln PLN)12, w 2009 r. – 1 mln 200 tys. USD (ok. 3,7 mln PLN)13. Najważniejszym programem narodowym, finansowanym częściowo przez ARTF, jest program NSP (National Solidarity Programme), uważany za jeden najbardziej skutecznych narodowych programów. W jego ramach dotacje udzielane są lokalnym społecznościom reprezentowanym przez Community Development Councils – Rady Rozwoju Lokalnego. Owe rady odgrywają podstawową rolę w odbudowie i rozwoju lokalnym, gdyż to one określają priorytety rozwoju lokalnego oraz wdrażają projekty z zakresu np. budowy podstawowej infrastruktury czy rozwoju kapitału ludzkiego. Wsparcia w tym procesie udzielają Facilitating Partners – organizacje pozarządowe zakontraktowane w ramach NSP. Maksymalna wysokość dotacji dla jednej wioski wynosi 60 tys. USD. Dzięki temu programowi wybudowano m.in. turbiny prądotwórcze na rzekach, ośrodki zdrowia, zażegnywano konflikty między plemionami, mieszkańcom lokalnych społeczności stwarzano możliwości osiągania dochodów. Ważną rolę w odbudowie Afganistanu pełnią Zespoły Odbudowy Prowincji (Provincial Reconstruction Team, PRT). PRT jest to zespół ludzi – pracowników cywilnych i przedstawicieli wojska – którego zadaniem jest wspieranie i odbudowa danej prowincji. Obecnie na terenie Afganistanu działa 27 Zespołów Odbudowy Prowincji. Działalność PRT koncentruje się na realizacji długoterminowych inwestycji i projektów, których celem jest poprawa warunków życia mieszkańców Afganistanu. Drugim ważnym obszarem aktywności PRT pozostaje doradztwo władzom prowincji na różnym szczeblu. Są to m.in. regularne spotkania z gubernatorem prowincji, z dyrektorami poszczególnych departamentów, udział w szurach (spotkania starszyzny plemiennej), wizyty w dystryktach wchodzących w skład prowincji, kontakty z przedstawicielami parlamentu afgańskiego i radą prowincji. Polski zespół w ramach amerykańskiego PRT pracuje w Ghazni, gdzie trafia większość środków polskiej pomocy zagranicznej. • 191 dzieci na 1000 nie dożywa 5. roku życia. Afganistan zajmuje 2. miejsce na świecie pod względem umieralności dzieci do 5. roku życia; 9 10 11 12 13 14 • 54% dzieci poniżej 5. roku życia jest chronicznie niedożywionych; • 39% dzieci ma niedowagę; • 21% Afganek w wieku 15–49 lat ma niedowagę; • 29% kobiet potrafi czytać i pisać; • 22% społeczeństwa ma dostęp do czystej wody pitnej; • 75% mieszkańców Afganistanu zamieszkuje tereny wiejskie; • 90% kobiet i 60% mężczyzn zamieszkujących tereny wiejskie nie umie czytać i pisać; • 85% społeczeństwa żyje z pracy na roli14. http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/SOUTHASIAEXT/AFGHANISTANEXTN/0,,contentMDK:20152008~pageP K:141137~piPK:217854~theSitePK:305985,00.html Średni kurs roczny 1 USD = 3,1025 PLN (źródło: www.nbp.pl). Średni kurs roczny 1 USD = 2,7667 PLN (źródło: www.nbp.pl). Średni kurs roczny 1 USD = 2,4092 PLN (źródło: www.nbp.pl). Średni kurs roczny 1 USD = 3,1162 PLN (źródło: www.nbp.pl). Źródło: http://www.globalhealthfacts.org/, http://www.unicef.org/infobycountry/afghanistan_statistics.html, www.siteresources. worldbank.org/.../223546.../AfghanistanNutrition.pdf oraz dane Ministerstwa Zdrowia Islamskiej Republiki Afganistanu. 29 30 31 Polish team at PRT Ghazni. Project: Kulah-e Sabez Road modernization in Ghazni City - after completion of construction work (2008) Polski zespół w PRT Ghazni. Projekt: Modernizacja Kulah-e Sabez Road w mieście Ghazni - stan po ukończeniu prac (2008) POLISH AID TO AFGHANISTAN Polish aid has been directed to Afghanistan since 2002. It is planned by the development co-operation section of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland. This part of the Ministry is composed of two Departments: Development Co-operation Department (DWR) and Department for Implementation of Development Programmes (DWPR). DWR deals with tasks like planning for application of funds earmarked for development assistance; DWPR’s key task is implementation of development programmes. Aid to Afghanistan is of bi- and multilateral character and is implemented by Polish NGOs, Polish Embassy in Kabul and Polish staff at Ghazni PRT. Apart from this, as part of Poland’s multilateral aid, funds are transferred each year to implement UN programmes in Afghanistan like UNODC, WFP, POHRF (Post-Operations Humanitarian Relief Fund – NATO/ISAF) or ARTF (Afghanistan Reconstruction Trust Fund). BILATERAL AID Bilateral aid is transferred directly to Polish aid’s partners. It most often takes the form of projects and tasks implemented by Polish NGOs, central government entities, local government entities as well as Polish embassies. MULTILATERAL AID Multilateral aid is transferred through international institutions, organisations, multilateral funds and aid programmes. 32 The main channel for multilateral aid are contributions to European Union’s aid budget. The Polish contribution is a proportion of the general contribution to EU’s budget paid by Poland each year. The volume of the contribution is derived from the EU expenditure on development assistance for third countries (which qualifies as ODA according to the guidelines of OECD’s Development Assistance Committee). Apart from the European Union, the UN System and the World Bank Group also provide significant channels for Polish multilateral aid. From 2002 to 2009, over 100 projects worth about PLN 46 million (USD 14 million) were implemented in Afghanistan thanks to Polish aid programme15. The year 2009 was marked by a significant increase in the amounts directed to development assistance. The funds aimed at development assistance for Afghanistan administered by MFA in 2009 amounted to PLN 40 million (USD 12 million)16. This means that they have already risen five-fold compared to 2008. Most of this volume – PLN 13 million (approximately USD 4 million)17 – was directed to projects implemented by Polish experts in PRT Ghazni. The remaining amount was expended through NGOs (approximately PLN 1.1 million/USD 417,000)18, through the Polish Embassy in Kabul (as part of the so-called Small Grants Fund – PLN 1.1 million/EUR 260,000)19 as well as through voluntary contributions to international funds and programmes (approximately PLN 6 million/USD 1.9 million)20. 15 16 17 18 19 20 Average period exchange rate 2002–2009 1 USD = 3.2815 PLN (source: www.nbp.pl). Average annual exchange rate 1 USD = 3.1162 PLN (source: www.nbp.pl). As above. As above. Average annual exchange rate 1 EUR = 4.3273 PLN (source: www.nbp.pl). Average annual exchange rate 1 USD = 3.1162 PLN (source: www.nbp.pl). POLSKA POMOC W AFGANISTANIE Polska pomoc kierowana jest do Afganistanu od 2002 r. Planowana jest ona przez pion współpracy rozwojowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. Na pion współpracy rozwojowej składają się dwa departamenty: DWR – Departament Współpracy Rozwojowej, oraz DWPR – Departament Wdrażania Pomocy Rozwojowej. DWR zajmuje się m.in. opracowywaniem planów dysponowania rezerwą celową na pomoc rozwojową, a DWPR m.in. wdraża programy rozwojowe. Pomoc na rzecz Afganistanu ma charakter dwustronny oraz wielostronny, wdrażana jest przez polskie organizacje pozarządowe, Ambasadę RP w Kabulu oraz polski personel w Zespole Odbudowy Prowincji PRT w Ghazni. Ponadto corocznie w ramach pomocy wielostronnej przekazywane są fundusze na realizację programów ONZ w Afganistanie, np. UNODC, WFP, także POHRF (Post-Operations Humanitarian Relief Fund – Post-operacyjny fundusz pomocy humanitarnej NATO/ ISAF) czy ARTF (Afghanistan Reconstruction Trust Fund – Fundusz powierniczy na rzecz odbudowy Afganistanu). POMOC DWUSTRONNA Pomoc dwustronna to pomoc przekazywana bezpośrednio partnerowi polskiej pomocy. Najczęściej ma ona formę projektów i zadań realizowanych przez polskie organizacje pozarządowe, organy administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego i polskie przedstawicielstwa dyplomatyczne. POMOC WIELOSTRONNA Pomoc wielostronna udzielana jest za pośrednictwem międzynarodowych instytucji, organizacji, wielostronnych funduszy i programów pomocowych. Głównym kanałem przepływu pomocy wielostronnej są wpłaty do budżetu pomocowego Unii Europejskiej. Polski wkład jest częścią składki przekazywanej corocznie przez Polskę do budżetu ogólnego UE. Wielkość tych środków jest pochodną udziału wydatków z budżetu UE na pomoc rozwojową dla krajów trzecich, która zgodnie z wytycznymi Komitetu Pomocy Rozwojowej OECD kwalifikuje się jako oficjalna pomoc rozwojowa – ODA. Poza Unią Europejską istotnymi kanałami polskiej pomocy wielostronnej są organizacje systemu Narodów Zjednoczonych oraz Grupa Banku Światowego. W latach 2002–2009 w ramach programu polskiej pomocy zagranicznej zrealizowano w Afganistanie ponad 100 projektów na łączną kwotę ok. 46 mln PLN (ok. 14 mln USD)15. W roku 2009 nastąpiło istotne zwiększenie kwoty przeznaczonej na pomoc rozwojową. Pozostające w gestii MSZ środki przeznaczone na pomoc rozwojową dla Afganistanu w 2009 r. wyniosły 40 mln PLN (ok. 12 mln USD)16. Oznacza to, że wzrosły one aż pięciokrotnie w porównaniu z rokiem 2008. Większość środków – 13 mln PLN (ok. 4 mln USD)17 – przeznaczono na projekty realizowane przez polskich specjalistów w Zespole Odbudowy Prowincji (PRT) w Ghazni. Pozostałą kwotę wydatkowano za pośrednictwem organizacji pozarządowych (ok. 1,1 mln PLN/ok. 417 tys. USD)18, za pośrednictwem Ambasady RP w Kabulu (w ramach tzw. funduszu małych grantów – 1,1 mln PLN /ok. 260 tys. EUR)19 oraz poprzez dobrowolne wpłaty na fundusze i programy międzynarodowe (ok. 6 ml PLN/1,9 mln USD)20. 15 16 17 18 19 20 Średni kurs z lat 2002–2009 1 USD = 3,2815 PLN (źródło: www.nbp.pl). Średni kurs roczny 1 USD = 3,1162 PLN (źródło: www.nbp.pl). j.w. j.w. średni kurs roczny 1 EUR = 4,3273 PLN (źródło: www.nbp.pl). Średni kurs roczny 1 USD = 3,1162 PLN (źródło: www.nbp.pl). 33 In 2010, the volume of Polish development assistance to Afghanistan will be maintained at a level similar to the 2009 volume and will amount to PLN 35 million (approximately USD 12 million)21. The priority sectors of support in Afghanistan are: • strengthening state structures and civil society structures, • creation of job opportunities, • education, health care (including construction and development of rural health centres), • development of Ghazni City and Province (including development of public infrastructure). The funds will be distributed as follows: 34 • central administration (in particular the Polish team within Ghazni PRT), • NGOs, • public and non-public universities, • research and development entities, • Polish Embassy in Kabul, • multilateral aid and implementation of Afghanistan National Development Strategy (ANDS). Polish aid to Afghanistan encompasses many fields of activity e.g. education and culture, health care, agriculture, the judiciary, social security, including women issues and disability, infrastructure development, broadening access to potable water. Polish aid also means support for national institutions and local organisations, as well as support for democracy and human rights. Polish aid covers northern, southern, central and eastern parts of the country. So far, projects have been carried out in the following provinces: Ghazni, Kabul, Kapisa, Panjshir, Paktika, Herat, Balkh and Jawzjan. Most of Polish aid is directed to Ghazni PRT which implements a few dozen Polish aid projects each year. Moreover, as part of bilateral aid, 1 up to 4 projects of Polish NGOs and about 10 projects of Polish Embassy in Kabul as part of the Small Grants Fund are implemented. Financial settlement of Polish aid projects takes place in annual cycles (by December 31 of each year). Polish aid in Afghanistan is co-ordinated with numerous partners: local formal and informal structures like groups of village elders, local administration and local organisations working in relevant sectors. 21 Period average exchange rate 1.01.2010–31.03.2010, 1 USD = 2.8858 (source: www.nbp.pl). W roku 2010 wysokość polskiej pomocy rozwojowej dla Afganistanu zostanie utrzymana na poziomie zbliżonym do 2009 r. i wyniesie 35 mln PLN (ok. 12 mln USD)21. Priorytetowe sektory wsparcia w Afganistanie to: • wzmocnienie struktur państwa i społeczeństwa obywatelskiego, • tworzenie miejsc pracy, • edukacja, ochrona zdrowia (w tym budowa i rozbudowa wiejskich ośrodków zdrowia), • rozwój prowincji i miasta Ghazni (w tym rozbudowa infrastruktury publicznej). Fundusze zostaną rozdzielone następująco: • administracja rządowa (w tym w szczególności polski zespół w PRT), • organizacje pozarządowe, • publiczne i niepubliczne szkoły wyższe, • jednostki badawczo-rozwojowe, • Ambasada RP w Kabulu, • współpraca wielostronna oraz realizacja Narodowego Programu Odbudowy Afganistanu. Polska pomoc dla Afganistanu obejmuje wiele obszarów działania, m.in. sektor edukacji i kultury, sektor zdrowia, rolnictwa, sądownictwa, ochronę socjalną – w tym dotyczącą kobiet i osób niepełnosprawnych, budowanie infrastruktury, zwiększanie dostępu do wody pitnej. Polska pomoc to także wspieranie narodowych instytucji i organizacji lokalnych oraz wspieranie demokracji i praw człowieka. Obejmuje ona swym zasięgiem centralne, północne, południowe oraz wschodnie tereny Afganistanu. Dotychczas zrealizowano projekty w prowincjach: Ghazni, Kabul, Kapisa, Panczszir, Paktika, Herat, Balch oraz Dżawzdżan. Większość polskiej pomocy trafia do Ghazni do Zespołu Odbudowy Prowincji, który realizuje rocznie w ramach polskiej pomocy zagranicznej kilkadziesiąt projektów. Ponadto w ramach pomocy bilateralnej rocznie realizowanych jest od 1 do 4 projektów polskich organizacji pozarządowych oraz około 10 projektów realizowanych przez Ambasadę RP w Kabulu w ramach tzw. funduszu małych grantów. Projekty polskiej pomocy rozliczane są w trybie rocznym (do 31 grudnia każdego roku). Polska pomoc w Afganistanie koordynowana jest z wieloma partnerami: z lokalnymi strukturami formalnymi i nieformalnymi, m.in. ze starszyznami wioskowymi, z lokalną administracją rządową, z lokalnymi organizacjami działającymi w danym sektorze. 21 Średni kurs w okresie 01.01.2010 – 31.03.2010, 1 USD = 2,8858 (źródło: www.nbp.pl). 35 36 Polish team at PRT Ghazni. Project: Road modernisation from Farokhy Bridge to Sanayee Gate – construction in progress (2009) Polski zespół w PRT Ghazni. Projekt: Modernizacja drogi od mostu Farokhy do Bramy Sanayee – w trakcie budowy (2009) 37 Polish team at PRT Ghazni. Project: Road modernisation from Farokhy Bridge to Sanayee Gate – after completion of construction work (2009) Polski zespół w PRT Ghazni. Projekt: Modernizacja drogi od mostu Farokhy do Bramy Sanayee – stan po ukończeniu prac (2009) POLISH AID IN GHAZNI Polish aid in Afghanistan is currently implemented predominantly in Ghazni Province where a team of Polish experts work within the American PRT and where Polish armed forces are stationed. PRT – Provincial Reconstruction Team – is a team of civilians, representatives of the military and diplomats who aim at reconstructing and supporting provinces in Afghanistan. Currently there are 27 PRTs in the country. Reconstruction teams collaborate with local governments and international as well as local organisations in order to implement assistance and development activities in particular regions. PRT in Ghazni is managed by the Americans and currently implements, along with the Polish team, 162 development projects in 14 out of 19 districts of Ghazni Province, worth over USD 168 million altogether. They include investments in local infrastructure i.e. road construction and development, development of electrical networks, water supply networks and sewage systems. PRT is also involved in development of education and health care: it builds schools, libraries, hospitals and walk-in health centres. Polish aid is also implemented by the Civic-Military Co-operation group (originating from Kielce in Poland) in Ghazni. The aim of CIMIC’s activities is to establish and maintain full co-operation of military forces with local communities and non-military institutions. CIMIC group includes both soldiers and civilian workers. 38 GHAZNI PROVINCE – BASIC INFORMATION Surface area 23,378 square kilometres Province capital Ghazni Province population 1,080,000 Capital population 155,000 Neighbouring provinces Paktya, Paktika, Zabul, Uruzgan, Day Kundi, Bamyan, Wardak, Logar Distance from Kabul 136 kms to Ghazni City Districts 19 districts: central Ghazni, Ab Band, Ajristan, Andar, Dih Yak, Gelan, Giro, Jaghatu, Jaghori, Khwaja Umari, Khugiani, Malistan, Muqur, Nawa, Nawur, Qarabagh, Rashidan, Waghaz, Zana Khan Ethnic groups Pashtuns 51%, Tajiks and Hazaras 47%, Uzbeks, Burks, Pashai and other 2% POLSKA POMOC ZAGRANICZNA W GHAZNI Obecnie polska pomoc realizowana jest w Afganistanie głównie w prowincji Ghazni, gdzie pracuje polski zespół specjalistów w ramach amerykańskiego PRT oraz gdzie stacjonują polskie wojska. Zespół Odbudowy Prowincji (PRT – Provincial Reconstruction Team) to zespół ludzi składający się z pracowników cywilnych, przedstawicieli wojska i dyplomatów, którego celem jest wspieranie i odbudowa danej prowincji. Obecnie na terenie Afganistanu działa 27 Zespołów Odbudowy Prowincji. Zespoły PRT współpracują z administracją lokalną oraz organizacjami międzynarodowymi i lokalnymi w realizacji zadań pomocowych na rzecz rozwoju danego regionu. Zespół Odbudowy Prowincji PRT w Ghazni kierowany jest przez Amerykanów i realizuje obecnie wraz z polskim zespołem 162 projekty rozwojowe na terenie 14 z 19 dystryktów prowincji Ghazni na łączną kwotę ponad 168 mln USD. Są to m.in. inwestycje dotyczące lokalnej infrastruktury: naprawa i rozbudowa dróg, sieci elektrycznych, wodociągowych oraz kanalizacyjnych. PRT ma również wkład w rozwój edukacji oraz służby zdrowia: buduje szkoły, biblioteki, szpitale oraz przychodnie. Polska pomoc zagraniczna realizowana jest także przez grupę Współpracy Cywilno-Wojskowej CIMIC z Kielc (Civic-Military Cooperation) w Ghazni. Celem działań grupy CIMIC jest ustanowienie i utrzymanie pełnego współdziałania sił wojskowych z lokalną ludnością i instytucjami pozamilitarnymi. W skład grupy CIMIC wchodzą zarówno żołnierze, jak i pracownicy cywilni. 39 PROWINCJA GHAZNI – PODSTAWOWE INFORMACJE Powierzchnia prowincji 23 378 km2 Stolica prowincji Ghazni Liczba mieszkańców prowincji 1 080 000 Liczba mieszkańców stolicy 155 000 Prowincje sąsiadujące Paktia, Paktika, Zabul, Uruzgan, Day Kundi, Bamjan, Wardak, Logar Odległość od Kabulu 136 km do miasta Ghazni Dystrykty 19 dystryktów: dystrykt centralny Ghazni, Ab Band, Adżristan, Andar, Dih Yak, Gelan, Giro, Jaghatu, Jaghuri, Khwaja Umari, Khogiani, Malistan, Muqur, Nawa, Nawur, Qarabagh, Rashidan, Waghaz, Zana Khan Grupy etniczne Pasztunowie 51%, Tadżycy i Hazarowie 47%, Uzbecy, Burkowie, Paszajowie i inne 2% 40 Bamjan Maydan Wardak Nawur Day Kundi Logar Khwaja Umari Ghazni Ghazni Jaghatu Adżristan Zana Khan Rashidan Khugyani Malistan Paktia Deh Yak Waghaz Andar Qarabagh Uruzgan Jaghuri Giro Muqur Paktika Ab Band Zabul 41 Gelan Nawa Activity / Rodzaj działalności Environment / Ochrona środowiska (2) (3) (1) (9) (4) (22) Health / Ochrona zdrowia Microfinance / Usługi mikrofinansowe (1) Ghazni Khugyani City Handicrafts / Rzemiosło Infrastructure / Infrastruktura Zana Khan Khwaja Umari Agriculture / Rolnictwo Cultural preservation / Wydarzenia kulturalne Ochrona zabytków kultury Education / Edukacja Deh Yak Waghaz Andar Province center / Stolica prowincji District Center / Stolica dystryktu Highway / Droga główna Map of Ghazni Province showing assistance activities implemented by local and international organisations divided by districts. Mapa prowincji Ghazni ukazująca obecność działań pomocowych realizowanych przez organizacje lokalne i międzynarodowe w podziale na dystrykty. Ghazni is Afghanistan in a nutshell. The province’s 23,000 square kilometres (40% of which are mountains) are home to the Pashtuns (51%), Tajiks and Hazaras (47%), as well as Uzbeks, Pashai, Burks, Hindu and Sikhs. Eastern and southern parts of Ghazni Province are inhabited by Pashtun tribes whereas western parts, the so-called Hazarajat, are inhabited by the Hazaras. The Tajiks have their settlements mainly in the capital, which is also inhabited by the Pashtuns and the Hazaras. The Pashtuns and the Takijs believe in the Islamic Sunni school, while the Hazaras are Shias. The city of Ghazni is situated 136 kilometres from Kabul. It is also relatively close to the Pakistani border. Buddhism and Hinduism flourished in Ghazni until late 7. century. At the end of the century, Islam reached Afghanistan. Ghazni was pillaged by the founder of the Safavid dynasty – Yaqub Saffavi. The city was subsequently reconstructed and became the birthplace of the mighty Ghaznavid empire (994 to 1160), which spanned areas from Afghanistan to northern India, Persia and Central Asia. The court of Mahmud was home to many scholars and poets (including the famous Al-Biruni and Sanai); culture and science flourished. The Ghaznavids were followed by the Ghurids, and the area was subsequently plundered by Genghis Khan’s army. During the first Afghan war (1838–1842) between the British and the Afghans, Ghazni was taken over by the British forces. Its strategic location turned it into a witness of numerous important historical events. It is the city’s rich heritage that convinced the Islamic Educational, Scientific and Cultural Organisation to appoint Ghazni the Cultural Capital of the Islamic World in 2013. 42 Currently the province is divided into unstable and stable regions. The former are districts inhabited by the Pashtuns, the latter are inhabited by the Hazaras and the Tajiks and currently enjoy relative development and progress. The difficult security situation has forced local and international organisation to withdraw from Nawa and Ajristan districts where all assistance activity has ceased. Despite this, there are still 39 active local and international organisations in the province which support the local communities. The Polish team of experts commenced work as part of PRT Ghazni on June 28, 2008 during 3rd Rotation of the Polish Military Contingent in Afghanistan. The team is composed of civilian experts (an education specialist, an expert on social and community matters, an infrastructure expert, a road and bridge construction expert, a legal expert, a PR expert for contacts with local media), two officers from Central Support Group Civil-Military Co-operation (including the leader of the Expert Team – Deputy Commander PRT Ghazni) as well as security staff. PRT’s chief task is to implement assistance projects. Polish soldiers on duty in Ghazni Prowincja Ghazni to Afganistan w pigułce. Na ponad 23 tys. km2 powierzchni, której 40% stanowią tereny górzyste, mieszkają Pasztunowie (51%), Tadżycy i Hazarowie (47%), jak również Uzbecy, Paszajowie, Burkowie, Hindusi i Sikhowie. Wschodnie i południowe tereny prowincji zamieszkane są przez plemiona Pasztunów, natomiast zachodnie tereny, tzw. Hazaradżat, zamieszkują Hazarowie. Tadżycy osiedlili się głównie w stolicy prowincji, która zamieszkana jest również przez Pasztunów i Hazarów. Pasztunowie i Tadżycy wyznają islamską szkołę sunny, natomiast Hazarowie są szyitami. Miasto Ghazni usytuowane jest 136 km od Kabulu, niewielka odległość dzieli również prowincję od Pakistanu. Do końca VII w. na terenie Ghazni kwitł buddyzm i hinduizm. Pod koniec VII w. do Afganistanu dotarł islam. Ghazni zostało splądrowane przez założyciela dynastii Safarydów – Yaquba Saffari, następnie – odbudowane – stało się kolebką imperium Ghaznawidów (lata 994 do 1160), sięgającego północnych Indii, Persji i Azji Środkowej. Na dworze Mahmuda z Ghazni przebywali wówczas uczeni (m.in. Al-Biruni), poeci (słynny Sanai), kwitła kultura i nauka. Po Ghaznawidach nastała epoka panowania Ghorydów, a następnie okres plądrowania terenów przez wojska Czyngis-chana. W czasie pierwszej wojny afgańskiej (1838–1842) między Brytyjczykami i Afgańczykami miasto Ghazni zostało po bitwie przejęte przez wojska brytyjskie. Strategiczne położenie tej prowincji spowodowało, że przez wieki była ona świadkiem wielu wydarzeń historycz-nych. To właśnie dzięki swojej bogatej historii miasto Ghazni zostało wytypowane przez Islamską Organizację Edukacji, Nauki i Kultury na Stolicę Kultury Świata Islamskiego w 2013 r. Obecnie prowincja podzielona jest na regiony niestabilne i stabilne. Niestabilne są dystrykty zamieszkane przez Pasztunów, stabilne natomiast – rejony hazarskie/tadżyckie. To w nich obecnie można zaobserwować rozwój i względny postęp. Niestety, stan bezpieczeństwa zmusił organizacje lokalne i międzynarodowe do całkowitego wycofania się z dystryktów Nawa i Adżristan, gdzie działalność pomocowa ustała. Mimo to w prowincji działa 39 organizacji międzynarodowych i lokalnych, które prowadzą działania pomocowe na rzecz lokalnej ludności. Polski zespół specjalistów rozpoczął działalność w ramach PRT Ghazni 28 czerwca 2008 r. w trakcie trwania III zmiany Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Afganistanie. W strukturze Zespołu znajdują się specjaliści cywilni (specjalista ds. edukacji, specjalista ds. społecznych, specjalista ds. infrastruktury, specjalista ds. budowy dróg i mostów, specjalista ds. prawnych, specjalista ds. kontaktów z mediami lokalnymi), dwóch oficerów z Centralnej Grupy Wsparcia Współpracy Cywilno-Wojskowej (w tym szef Zespołu Specjalistów – zastępca dowódcy PRT Ghazni) oraz grupa ochrony. Najważniejszym zadaniem PRT jest realizacja projektów pomocowych. Polscy żołnierze podczas pełnienia obowiązków w Ghazni 43 44 45 Polish team at PRT Ghazni. Project: Wells at the Refugee Centre in Ghazni (2008) Polski zespół w PRT Ghazni. Projekt: Studnie w ośrodku uchodźców w Ghazni (2008) PROJECTS OF THE POLISH COMPONENT OF THE AMERICAN PRT GHAZNI In 2008 the Polish team of experts implemented 17 projects (2 were completed in 2009 due to weather conditions): 46 • Renovation of an orphanage in Ghazni. • Green and park areas in the city of Ghazni. • Construction of wells in Ghazni refugee camp. • Modernisation of Kulah-e Sabez Road in Ghazni. • Renovation of maternity ward in Ghazni Provincial Hospital. • Equipping Ghazni’s Dehkadah radio station. • Purchase of school stationery and teaching aids for Ghazni Province’s Department of Education. • Renovation of technical buildings in Ghazni governor’s guesthouse complex. • Winter-weather wear for the inhabitants of Ghazni Province. • Construction of a fence around Sultan Mahmood Rawza Girls High School. • Power supply system in Ghazni Provincial Hospital. • Playground at Sayed Ahmad Makai Primary School. • Construction of a bridge in Jaghatu district. • Modernisation of roof of the cultural centre in Gelan. • Reconstruction of bazaar in Gelan. • Construction of sports facilities in Makhur. • Purchase and installation of solar street lighting in Anguri (Jaghori district). Moreover, the following projects were implemented by the Polish CIMIC group: • Purchase of staple housekeeping goods. • Basic farming tools for households. • Supply of firewood for the local communities of Ghazni Province. Total donation amount for the projects implemented by the Polish component of Ghazni PRT and CIMIC was PLN 2,904,000 (approximately USD 1.2 million)22. All projects were implemented following applications by local authorities and with their support. Implementation of PRT activities rests on two pillars: estimates of the needs of the local communities as well as preparation and implementation of projects, in collaboration with various level of local authorities (from province governor to village elders). PRT projects are implemented by Afghan companies or NGOs and supervised by civilians within PRT. In 2009 the Polish team within Ghazni PRT implemented 35 projects: 28 investment projects and 7 training projects. These were: • Modernisation of the road network from Kenek Bridge to Provincial Hospital. • Road modernisation from Farokhy Bridge to Sanayee Gate in Ghazni City. • Development of power supply network in Ghazni City. • Purchase of medical equipment for Ghazni Provincial Hospital. • Purchase of furniture for Jaghori District Centre. 22 Average annual exchange rate 1 USD = 2. 4092 PLN (source: www.nbp.pl). PROJEKTY POLSKIEGO KOMPONENTU PRZY AMERYKAŃSKIM PRT W GHAZNI W 2008 roku polski zespół specjalistów zrealizował 17 projektów (dwa z nich z powodu warunków atmosferycznych zostały ukończone w 2009 roku). Były to: • Remont sierocińca w Ghazni. • Obszary zielone w mieście Ghazni. • Studnie w ośrodku uchodźców w Ghazni. • Modernizacja Kulah-e Sabez Road w Ghazni. • Remont oddziału położniczego w szpitalu prowincjonalnym w Ghazni. • Wyposażenie rozgłośni radiowej Dehkadah w Ghazni. • Zakup przyborów szkolnych oraz pomocy dydaktycznych dla Departamentu Edukacji w prowincji Ghazni. • Remont budynków zaplecza domu gościnnego gubernatora Ghazni. • Odzież zimowa dla mieszkańców prowincji Ghazni. • Mur wokół szkoły dla dziewcząt – Sultan Mahmood Rawza Girls High School. • System zasilania w szpitalu prowincjonalnym w Ghazni. • Plac zabaw przy szkole Sayed Ahmad Makai Primary School. • Budowa mostu w dystrykcie Jaghatu. • Modernizacja dachu centrum kulturalnego w Gelan. • Przebudowa bazaru w mieście Gelan. • Budowa boisk szkolnych w Makhur. • Zakup i montaż lamp ulicznych zasilanych energią słoneczną w miejscowości Anguri (dystrykt Jaghori). Ponadto zrealizowano następujące projekty w ramach Polskiej Grupy CIMIC: • Zakup podstawowych artykułów gospodarstwa domowego. • Podstawowe narzędzia rolnicze do gospodarstwa domowego. • Dostawa drewna opałowego dla lokalnej ludności prowincji Ghazni. Łączna kwota dotacji na projekty polskiego zespołu w ramach PRT oraz CIMIC wyniosła 2 904 000 PLN (ok. 1,2 mln USD)22. Wszystkie projekty zostały zrealizowane na wniosek i z poparciem władz lokalnych. Realizacja działań PRT opiera się bowiem na dwóch filarach: oszacowaniu potrzeb danej społeczności oraz – w porozumieniu z władzami lokalnymi różnego szczebla (od starszyzny wioski do gubernatora prowincji włącznie) – przygotowaniu propozycji projektowej i jej realizacji. Projekty PRT wdrażane są przez afgańskie firmy bądź organizacje pozarządowe, a nadzorowane przez zespół pracowników cywilnych PRT. W roku 2009 polski zespół w PRT w Ghazni zrealizował 35 projekty: 28 projektów inwestycyjnych oraz 7 projektów szkoleniowych. Lista projektów przedstawia się następująco: • Modernizacja zespołu dróg od mostu Kenek do szpitala prowincjonalnego. • Modernizacja drogi od mostu Farokhy do bramy Sanayee w mieście Ghazni. • Rozbudowa sieci energetycznej w mieście Ghazni. • Zakup sprzętu medycznego dla szpitala prowincjonalnego w Ghazni. • Zakup mebli dla centrum dystryktu w Jaghori. 22 Średni kurs roczny 1 USD = 2, 4092 PLN (źródło: www.nbp.pl). 47 48 Polish team at PRT Ghazni. Project: Modernisation of Ghazni’s western ring road – construction work area (2009) Polski zespół w PRT Ghazni. Projekt: Modernizacja obwodnicy zachodniej miasta Ghazni – obszar przeprowadzonych prac (2009) 49 Polish team at PRT Ghazni. Project: Modernisation of Ghazni’s western ring road – road construction in progress (2009) Polski zespół w PRT Ghazni. Projekt: Modernizacja obwodnicy zachodniej miasta Ghazni – w trakcie robót drogowych (2009) • Modernisation of the western ring road in Ghazni City. • Purchase of equipment for state-owned TV- and radio broadcasting station in Ghazni City. • Green and park areas in Ghazni. • Re-development of bazaar in Gelan. • Re-development of bazaar in the city of Moqur. • Renovation of Al-Biruni Mausoleum in Ghazni. • Training for journalists. • Construction of a fence around Sultan Mahmood Male High School in Roza. • Modernisation of bazaar in Sangemasha. • Vocational training for women in Khwaja Omari district. • Construction of a park for women. • Vocational training for women employed in public administration, NGOs and final year high school students in Ghazni. 50 • Support for educational development programme run by Andisha Cultural Center Foundation. • Construction of water supply system in "30-metre Road” in Ghazni City. • Construction of kitchen and bakery in Ghazni Provincial Prison. • Equipment for the judiciary in Ghazni. • Equipping the library of the Court of Appeal in Ghazni. • Vocational training in carpet weaving for women from the Ghazni refugee camp. • Playgrounds at schools in the city of Ghazni. • Renovation of the children’s home in Sangemasha. • Purchase of equipment for Conference Centre in Jaghori district. • Training for employees of Department of Justice. • Seminar on women’s rights for men, including mullahs from Ghazni and the vicinity. • Purchase of equipment for schools in Malistan district. • Construction of courtyard and renovation of waiting room in Ghazni Provincial Hospital. • Purchase of equipment for schools in Jaghori district. • Rehabilitation programme for inmates in Provincial Prison. • Construction of fence around Tormai Health Clinic in Khwaja Omari district. • Examination of groundwater levels and geological structures of Jaghatu district. • Support for the Danish Cultural and Educational Centre w Nawabad. Total donation amount for the projects implemented by the Polish component of Ghazni PRT in 2009 was PLN 13 million (approximately USD 4 million)23. The project Modernisation of the Road from Farokhy Bridge to Sanayee Gate consisted in redeveloping a 100-metre-long, 10-metre-wide road fragment alongside the river Ghazni (from Farokhy Bridge, also known as Chai Froshi, to Sanayee Gate). The scope of work included laying new asphalt surface, constructing water and storm drainage as well as 2.5-metre-wide pavements on both sides of the road. Street lighting was installed, too. The project fits with the road development plans developed by the City Council (city authorities in fact requested that the project be implemented). The modernization resulted in improving the flow of vehicles and pedestrians and contributed to increased road safety. Moreover, the project added value from the architectural point of view and improved the standard of small scale trade and services in the area. 23 Average annual exchange rate 1 USD = 3.1162 PLN (source: www.nbp.pl). • Modernizacja obwodnicy zachodniej w mieście Ghazni. • Zakup wyposażenia dla państwowej rozgłośni radiowo-telewizyjnej w mieście Ghazni. • Tereny zielone w Ghazni. • Przebudowa bazaru w Gelan. • Przebudowa bazaru w mieście Moqur. • Renowacja mauzoleum Al-Biruniego w mieście Ghazni. • Szkolenie dziennikarzy. • Budowa muru wokół szkoły Sultan Mahmood Male High School w Roza. • Modernizacja bazaru Sangemasha. • Szkolenia zawodowe dla kobiet w dystrykcie Khwaja Omari. • Budowa parku dla kobiet. • Szkolenia zawodowe dla kobiet pracujących w administracji publicznej, organizacjach pozarządowych oraz uczennic ostatnich klas średnich w mieście Ghazni. • Wsparcie programu dokształcania fundacji Andisha Cultural Center. • Budowa sieci wodociągowej w "Drodze 30-metrowej" w mieście Ghazni. • Budowa kuchni i piekarni w więzieniu prowincjonalnym w Ghazni. • Wyposażenie dla sektora sprawiedliwości w Ghazni. • Wyposażenie biblioteki sądu apelacyjnego w Ghazni. • Szkolenie zawodowe z zakresu tkania dywanów dla kobiet zamieszkujących osiedle repatriantów w mieście Ghazni. • Place zabaw przy szkołach w mieście Ghazni. • Remont Domu Dziecka w Sangemasha. • Zakup wyposażenia dla Centrum Konferencyjnego w dystrykcie Jaghori. • Szkolenie dla pracowników Departamentu Sprawiedliwości. • Seminarium z zakresu praw kobiet dla mężczyzn, w tym mułłów z miasta Ghazni i okolic. • Zakup wyposażenia dla szkół w dystrykcie Malistan. • Budowa dziedzińca oraz adaptacja poczekalni (szpital prowincjonalny w Ghazni). • Zakup wyposażenia dla szkół w dystrykcie Jaghori. • Program resocjalizacji dla osadzonych w więzieniu prowincjonalnym. • Budowa muru wokół Kliniki Zdrowia w Tormai w dystrykcie Khwaja Omari. • Badanie stanu wód gruntowych i struktury geologicznej obszaru dystryktu Jaghatu. • Wsparcie centrum edukacyjnego Danish Cultural and Educational Center w Nawabad. Na projekty polskiego zespołu w PRT w 2009 r. wydatkowano 13 mln PLN (ok. 4 mln USD)23. Projekt Modernizacja drogi od mostu Farokhy do Bramy Sanayee polegał na przebudowie drogi o długości 1000 m i szerokości jezdni 10 m, która biegnie równolegle do rzeki Ghazni (odcinek od mostu Farokhy, nazywanego także Chai Froshi, do Bramy Sanayee). Zakres robót objął wykonanie nawierzchni asfaltowej, kanałów i przepustów wód deszczowych, chodników o szerokości 2,5 m po obu stronach jezdni oraz sieci oświetleniowej. Projekt wpisuje się w plan udoskonalenia systemu drogowego śródmieścia Ghazni, opracowanego przez Urząd Miasta. Prośba o jego realizację wypłynęła ze strony władz miasta. Modernizacja drogi poprawiła płynność ruchu pojazdów i ruchu pieszego, co zwiększyło bezpieczeństwo na drogach. Ponadto ukształtowany został nowy ład architektoniczny wzbogacający walory miasta i zasadniczo podnoszący standardy funkcjonowania drobnego handlu i usług. 23 Średni kurs roczny 1 USD = 3,1162 PLN (źródło: www.nbp.pl). 51 52 Polish team at PRT Ghazni. Project: Modernisation of the Road from the Farokhy Bridge to the Sanayee Gate in Ghazni (2009) Polski zespół w PRT Ghazni. Projekt: Modernizacja drogi od mostu Farokhy do Bramy Sanayee w Ghazni (2009) 53 Polish team at PRT Ghazni. Project: Road modernisation from Farokhy Bridge to Sanayee Gate in the city of Ghazni (2009) Polski zespół w PRT Ghazni. Projekt: Modernizacja drogi od mostu Farokhy do bramy Sanayee w mieście Ghazni (2009) The project Road modernisation from Kenek Bridge to the Provincial Hospital included modernisation of 1,400 metres of road surface (width ranging from 6 to 23 metres). The scope of work covered laying of asphalt and concrete road surface, constructing water and storm drainage, 2.5-metre-wide pavements and installing street lighting. The modernisation resulted in improving the flow of vehicles and pedestrians and has contributed to increased road safety. The new road has also increased the aesthetic appeal of the area. As part of the project Development of power supply network in the city of Ghazni, two power generators with 550 kVA capacity each were purchased. This facilitated an increase in the production of electricity by a third (to the level of 3MW). The Afghan partners financed the construction of a purpose-built hall for the equipment. The project’s beneficiaries are almost 50% of Ghazni’s inhabitants. Project implementation has indirectly influenced electricity prices which have dropped from 46 to 36 afghani per 1 kWh. The project Examination of groundwater and geological structures in Jaghatu district focused on examining geological structures in 20 locations. Subsequently, recommendations were made as to potential well drilling areas. Moreover, geographic and demographic data was collected as part of the project. The project will make it possible to increase access to potable water and will facilitate land irrigation. The project Bazaar renovation in Sangemasha in Jaghori district dealt with bazaar modernisation, paving the road and building sewage ditches. 54 Another project implemented by PRT Ghazni was Park for Women. The aim of the project was to create space for women where they could be involved in discussions, relax, learn and, last but not least, trade in a safe and convenient environment. This was a significant initiative, taking into account the isolation of women during the Taliban rule: at that time, women were not allowed to leave their homes without male company and were banned from public life. The Park was created upon request from the Department for Women Affairs and the City Council. The endeavor will be continued in 2010. Project work included erecting a fence around the park, drilling a well and installing an underground water tank. Gates were installed, too, the terrain was evened out and memorial plaques were fitted in. The project Equipment for schools from Malistan District made it possible to provide the indicated male and female schools with desks, chairs, drawing boards, notepads and other pieces of equipment. Approximately 7,500 school kids from seven facilities benefited from this project. The project was also meant to ensure more comfortable working conditions for school personnel. As part of the project Training for women employed in public administration, NGOs and female students of high school final year courses were organised for approximately 120 women from the target groups. The participants were trained in English and computer skills. They had regular classes for 5 months, 6 days per week, and each day they spent 1 hour on each of the subjects taught. Four teachers were employed and training took place in rooms provided by the Department for Women Affairs. Projekt Modernizacja dróg od mostu Kenek do szpitala prowincjonalnego obejmował zmodernizowanie nawierzchni drogowej o łącznej długości 1400 m i szerokości jezdni od 6 do 23 m. Zakresem robót objęto wykonanie nawierzchni asfaltowej i betonowej jezdni, kanałów i przepustów wód deszczowych, chodników o szerokości do 2,5 m po obu stronach jezdni oraz sieci oświetleniowej. Zmodernizowanie drogi bezpośrednio przyczyniło się do zwiększenia bezpieczeństwa mieszkańców. Ruch pojazdów i pieszych został bowiem uporządkowany i przebiega płynnie. Odnowiona droga zwiększyła walory estetyczne całego obszaru. W ramach projektu Rozbudowa sieci energetycznej w mieście Ghazni zakupiono dwa agregaty prądotwórcze o mocy 550 kVA każdy, co przełożyło się na wzrost produkcji energii elektrycznej o 1/3 (do 3MW). Strona afgańska sfinansowała budowę specjalnej hali na nowe urządzenia. Beneficjentem projektu jest blisko połowa mieszkańców miasta Ghazni. Realizacja projektu wpłynęła pośrednio na cenę energii elektrycznej, która zmalała z 46 do 36 afgani za 1 kWh. Projekt Badanie stanu wód gruntowych i struktury geologicznej w dystrykcie Jaghatu polegał na zbadaniu struktury geologicznej w 20 miejscowościach, po czym przedłożono zalecenia dotyczące przyszłych wierceń. Zebrano także dane geograficzne i demograficzne. Projekt umożliwia realizację dalszych działań zmierzających do zwiększenia dostępu do wody pitnej oraz nawadniania gruntów. Projekt Renowacja bazaru w mieście Sangemasha w dystrykcie Jaghori obejmował modernizację bazaru, wybrukowanie nawierzchni jezdni oraz budowę rowów odwadniających. Kolejnym projektem zrealizowanym przez PRT był Park dla kobiet. Jego założeniem było stworzenie przestrzeni dla kobiet, gdzie będą mogły prowadzić dyskusje, wypoczywać, kształcić się, ale też handlować w bezpiecznej i komfortowej atmosferze. To ważna inicjatywa, zważywszy że w czasach rządów talibów kobiety nie mogły brać udziału w życiu publicznym i opuszczać domów bez męskiego opiekuna. Park powstał na prośbę Departamentu ds. Kobiet oraz Urzędu Miasta. Projekt będzie kontynuowany w 2010 r. W ramach projektu wybudowano mur okalający teren parku, studnię oraz podziemny zbiornik na wodę. Wstawiono także bramy, wyrównano teren i zamontowano tablice pamiątkowe. W ramach projektu Wyposażenie dla szkół dystryktu Malistan do szkół męskich i żeńskich, wskazanych przez władze prowincji, trafiły ławki, krzesła, tablice, zeszyty i inne elementy wyposażenia. Na realizacji tego projektu skorzystało około 7500 dzieci uczących się w siedmiu placówkach. Projekt zwiększył również komfort pracy zatrudnionego tam personelu. Projekt Szkolenia dla kobiet z administracji publicznej, organizacji pozarządowych i uczennic ostatnich klas szkół średnich polegał na przeprowadzeniu zajęć dla ok. 120 kobiet z zakresu obsługi komputera i nauki języka angielskiego. Przez 5 miesięcy uczestniczki spotykały się 6 dni w tygodniu, spędzając po 1 godz. na nauce każdego z prowadzonych przedmiotów. Zatrudniono czterech nauczycieli. Zajęcia odbywały się w pomieszczeniach udostępnionych przez Departament ds. Kobiet. 55 56 Polish team at PRT Ghazni. Project: Bazaar renovation in Sangemasha City – construction of the road to District Center (2009) Polski zespół w PRT Ghazni. Projekt: Renowacja bazaru w mieście Sangemasha – budowa drogi do District Center (2009) 57 Polish team at PRT Ghazni. Project: Bazaar renovation in Sangemasha City – new road surface (2009) Polski zespół w PRT Ghazni. Projekt: Renowacja bazaru w mieście Sangemasha – nowa nawierzchnia drogi (2009) POLISH AID TO AFGHANISTAN IMPLEMENTED BY POLISH NON-GOVERNMENTAL ORGANISATIONS Polish aid projects have been implemented in Afghanistan since 2002. The first one, implemented by the Polish Medical Mission, was a medical assistance project whose aim was to finance a shipment of medicines and medical equipment for Afghan refugees in Pakistan worth USD 1.5 million (PLN 6.1 million)24. Polish Medical Mission’s team also implemented a field project on the AfghanPakistani border. As part of this project, efforts were made to improve the health of pregnant women and newborns in refugee camps in the area between Quetta and Kandahar. Additionally, the project included creation of maternity wards in the area’s hospitals, staff training in pre- and post-natal care, newborn care, handling life threatening situations in both pregnant women and their babies and training in basic medical assistance in the post-natal period for women from the camps. Maternity ward equipment was granted to four hospitals: Spin Boldak and Kandahar in Afghanistan, Quetta and Chaman in Pakistan. Poland’s MFA contributed USD 250,000 to this project (PLN 1 million)25. Other projects implemented regularly within Polish aid framework since 2004 are as follows: In 2004, 3 projects were implemented: • Specialist training in farming as an opportunity to reconstruct Afghanistan’s agricultural sector. Vocational Training Workshop in Kabul’s Vocational School of Farming. The project was implemented by Polish Humanitarian Organisation. • Sustainable development of the country and poverty reduction through reconstruction of the agricultural sector. Reopening the Vocational School of Farming in Kabul. The project was implemented by the Polish Humanitarian Organisation. • Medical Rescue in Mazar-e Sharif district. The project was implemented by the Polish Medical Mission. 58 Total implementation costs for these projects were PLN 425,000 (approximately USD 116,000)26. In 2005, 3 projects were implemented: • Reconstruction of Mawlana Sadiq Shahid School in Koko Kheil in Afghanistan’s Kapisa Province. The project was implemented by the Polish Humanitarian Organisation. • Construction of a girls’ school in Mohmandan (Balkh Province). The project was implemented by the “Schools for Peace” Association. • Reconstruction and development of medical diagnostic infrastructure in Mazar-e Sharif. The project was implemented by the Polish Medical Mission. Total implementation costs for the three projects were PLN 890,000 (USD 275,000)27. 24 25 26 27 Average annual exchange rate 1 USD = 4.0795 PLN (source: www.nbp.pl). As above. Average annual exchange rate 1 USD = 3.6540 PLN (source: www.nbp.pl). Average annual exchange rate 1 USD = 3.2348 PLN (source: www.nbp.pl). POLSKA POMOC WDRAŻANA W AFGANISTANIE PRZEZ POLSKIE ORGANIZACJE POZARZĄDOWE W Afganistanie projekty powstające w ramach polskiego programu pomocy zagranicznej wdrażane są od 2002 r. Pierwszy projekt, zrealizowany przez Polską Misję Medyczną, dotyczył pomocy medycznej dla Afganistanu: sfinansowano wówczas transport leków i środków medycznych dla uchodźców afgańskich w Pakistanie o wartości 1,5 mln USD (6,1 mln PLN)24. Ponadto zespół Polskiej Misji Medycznej realizował w terenie, na pograniczu afgańsko-pakistańskim, projekt zmierzający do poprawy sytuacji zdrowotnej kobiet ciężarnych i noworodków przebywających w obozach dla uchodźców w Pakistanie i Afganistanie, w rejonie pomiędzy Quettą a Kandaharem. Projekt obejmował także utworzenie izb porodowych w istniejących szpitalach na pograniczu afgańsko-pakistańskim, szkolenie personelu w zakresie zasad postępowania w opiece nad ciężarną w okresie okołoporodowym i w opiece nad noworodkiem, postępowania w stanach zagrożenia życia ciężarnej i noworodka, a także szkolenie kobiet przebywających w obozach dla uchodźców w zakresie podstawowej pomocy medycznej w okresie poporodowym. Wyposażenie izb porodowych otrzymały cztery szpitale: w Spin Boldak i Kandaharze na terenie Afganistanu oraz w Quetcie i Chamanie po stronie pakistańskiej. Wkład Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ten projekt wyniósł 250 tys. USD (1 mln PLN)25. Kolejne projekty w ramach polskiej pomocy zagranicznej wdrażane są systematycznie od 2004 r. W 2004 r. zrealizowano 3 projekty: • Kształcenie specjalistów w dziedzinie rolnictwa szansą na odbudowę sektora rolniczego w Afganistanie. Pracownia Kształcenia Zawodowego w Zawodowej Szkole Rolniczej w Kabulu. Projekt zrealizowany przez Polską Akcję Humanitarną. • Zrównoważony rozwój kraju i redukcja ubóstwa poprzez odbudowę sektora rolniczego. Wznowienie działalności Zawodowej Szkoły Rolniczej w Kabulu. Projekt zrealizowany przez Polską Akcję Humanitarną. • Ratownictwo Medyczne w dystrykcie Mazar-e Sharif. Projekt zrealizowany przez Polską Misję Medyczną. Łączny koszt realizacji tych projektów wyniósł 425 000 PLN (ok. 116 tys. USD)26. W 2005 r. zrealizowano 3 projekty: • Odbudowa Szkoły Mawlana Sadiq Shahid w miejscowości Koko Kheil w prowincji Kapisa w Afganistanie. Projekt zrealizowany przez Polską Akcję Humanitarną. • Budowa szkoły dla dziewcząt w Mohmandan (prowincja Balch). Projekt zrealizowany przez Stowarzyszenie „Szkoły dla Pokoju”. • Odbudowa i rozwój infrastruktury diagnostyki medycznej w Mazar-e Sharif. Projekt zrealizowany przez Polską Misję Medyczną. Łączny koszt realizacji tych trzech projektów wyniósł 890 000 PLN (ok. 275 tys. USD)27. 24 25 26 27 Średni kurs roczny 1 USD = 4,0795 PLN (źródło: www.nbp.pl). j.w. Średni kurs roczny 1 USD = 3,6540 PLN (źródło: www.nbp.pl). Średni kurs roczny 1 USD = 3,2348 PLN (źródło: www.nbp.pl). 59 In 2006, 3 projects were implemented in collaboration with Polish NGOs. • Construction of a school complex and water reservoirs in Afghanistan (Qaramqul, Jawzjan Province). The project was implemented by the “Schools for Peace” Association. The project started in August 2006. Despite fears connected with the political situation in Afghanistan at that time and security issues, the project was implemented in line with its schedule. About 2,000 students currently learn in the newly-developed school buildings. The location is by no means accidental: in Qaramqul, illiteracy significantly exceeds the national average. Before the project a large number of girls from the area were not able to receive education as there was no dedicated school for them. The new buildings provide learning opportunities for about 500 of these girls, which is a significant outcome of the project. The project’s integral part was provision of English language training as well as training in teaching methods and computer skills delivered by volunteers from Poland. This is how Anna Pietruczuk, a representative of the “Schools for Peace” Association, described her experience gained during the project: During project implementation the Association co-operated closely with the local community. We must remember that the Afghans are a proud nation, and are attached to their notion of ownership. This meant that both the place of implementation and the project’s scope had to be consulted with village elders. Commencement of school construction was celebrated with a feast attended by all representatives of the local elite, as the local tradition requires. It was very uplifting to see how the Afghan youth approach learning. For Afghan children, learning is not a chore but an opportunity to build a better future for themselves. There was complete silence during class and the kids seemed to be absorbing knowledge like a sponge. We felt sorry when we saw the teaching aids which were very often limited to worn-out notebooks – one notebook for all subjects. The students proudly showed us their notebooks with fragments in Afghan languages, mathematical equations and ... drawings of beautiful fish. 60 • Reconstruction and further development of a hospital operation theatre in Mazar-e Sharif. The project was implemented by the Polish Medical Mission. Balkh Provincial Hospital was at the time of project implementation the only health centre in northern Afghanistan, in the region inhabited by nearly 900,000 persons. The project equipped it with medical devices (including a universal operating table, a set of instruments for laparoscopy and an ultrasonic scanner). This facilitated an increase in the number of surgeries and specialist operations. Moreover, the John Grande Hospital of the Order of Knights Hospitallers and the University Hospital in Kraków organised a 2-week-long training course for 5 Afghan doctors in general surgery and laparoscopy and hospital management. During the course in Poland, the doctors also learned how to operate the equipment they had received as part of the project. • Facilitating access to potable water for the inhabitants of Kapisa Province in Afghanistan. The project was implemented by the Polish Humanitarian Organisation. W 2006 r. zrealizowano również 3 projekty w ramach współpracy z polskimi organizacjami pozarządowymi. • Budowa kompleksu szkolnego i zbiorników wodnych w Afganistanie (Qaramqul, prowincja Dżawzdżan). Projekt zrealizowany przez Stowarzyszenie „Szkoły dla Pokoju”. Budowa kompleksu szkolnego oraz zbiorników wodnych rozpoczęła się w sierpniu 2006 r. Mimo wielu obaw związanych przede wszystkim z sytuacją polityczną w Afganistanie i kwestiami bezpieczeństwa projekt został zrealizowany zgodnie z planem. W nowo powstałych budynkach szkoły uczy się ok. 2 tys. uczniów. Lokalizacja szkoły nie jest przypadkowa: w okręgu Qaramqul poziom analfabetyzmu zdecydowanie przewyższa średnią krajową. Biorąc pod uwagę fakt, że dotychczas większość dziewcząt nie miała możliwości pobierania nauki (ze względu na brak oddzielnej szkoły), szczególnie istotne jest, że wśród uczniów nowej szkoły są także dziewczynki (jest ich około 500). Integralnym elementem projektu były także szkolenia z języka angielskiego, dydaktyki nauczania i obsługi komputera prowadzone przez polskich wolontariuszy. Oto jak Anna Pietruczuk, przedstawicielka Stowarzyszenia „Szkoły dla Pokoju”, opisywała doświadczenia zdobyte podczas realizacji projektu: W trakcie realizacji projektu Stowarzyszenie bardzo blisko współpracowało z lokalną społecznością. Należy pamiętać, że Afgańczycy są bardzo dumnym narodem, o silnym poczuciu przywiązania do swojej własności, w związku z tym zarówno miejsce realizacji, jak i zakres prac konsultowany był ze starszyzną wioskową. Rozpoczęcie budowy szkół świętowano, zgodnie z tamtejszymi zwyczajami, zorganizowaniem uczty, w której uczestniczyli wszyscy przedstawiciele miejscowej elity. Ogromnym optymizmem napawa to, w jaki sposób młodzież afgańska traktuje naukę. Dla afgańskich dzieci nauka nie jest przykrym obowiązkiem, lecz szansą na lepszą przyszłość. W trakcie zajęć w salach lekcyjnych panuje absolutna cisza, a dzieci wydają się chłonąć wiedzę przekazywaną przez nauczycieli. Z dużym żalem oglądaliśmy materiały dydaktyczne, które w większości przypadków ograniczają się do mocno podniszczonego, kilkudziesięciostronicowego zeszytu, który służy równocześnie do wszystkich przedmiotów. Uczniowie z dumą pokazali nam swoje zeszyty, w których zauważyliśmy teksty zapisane w językach afgańskich, działania matematyczne i… piękne ryby. • Odbudowa i rozwój bloku operacyjnego w Mazar-e Sharif. Projekt zrealizowany przez Polską Misję Medyczną. Szpital Balkh Provincial był wówczas jedynym ośrodkiem zdrowia w północnym Afganistanie, w regionie zamieszkanym przez blisko 900 tys. osób. Został on wyposażony w sprzęt medyczny (m.in. uniwersalny stół operacyjny, instrumentarium do laparoskopii oraz aparat USG), który umożliwi zwiększenie liczby zabiegów chirurgicznych i specjalistycznych operacji. Ponadto Szpital Zakonu Bonifratrów Św. Jana Grandego i Szpital Uniwersytecki w Krakowie zorganizowały w Polsce dwutygodniowe szkolenie dla pięciu lekarzy afgańskich z zakresu chirurgii ogólnej i laparoskopowej oraz zarządzania szpitalem. Podczas szkolenia lekarze doskonalili także umiejętności obsługi przekazanego sprzętu medycznego. • Ułatwienie dostępu do wody pitnej dla mieszkańców prowincji Kapisa w Afganistanie. Projekt zrealizowany przez Polską Akcję Humanitarną. 61 The only source of potable water in the densely populated (ca. 200 persons per square km) Kapisa Province are drilled wells. Their drilling is made difficult by very low groundwater levels which range from 45 to 140 metres below ground surface. Additionally, the geological layers above water levels complicate the drilling. In order to improve health and safety of the province’s inhabitants, eight wells were drilled, and two water reservoirs as well as a system of water distribution were built. People were also trained in basic health, safety and hygiene. The wells supply water for facilities including the dorm of Al-Biruni University and schools for boys in Meer Masjidi and in Mullah Khalil. The total amount donated to the projects in 2006 was PLN 1,611,000 (USD 519,000)28. In 2007, NGOs carried out 4 projects in Afghanistan. These were: • 62 Completion of laboratory reconstruction and provision of laboratory equipment for the Vocational Agriculture School in Kabul. The project was implemented by the Polish Humanitarian Organisation. Agricultural development is of fundamental importance for Afghanistan. If it takes an appropriate direction, it will reduce the influence of opium poppy farming on the state and diminish poverty in the country. The 20-year-long period of wars and armed conflicts triggered the collapse of vocational agricultural training, which is one of the causes of the current crisis in Afghanistan’s agricultural sector. Thanks to earlier donations by Poland’s MFA, the Polish Humanitarian Organisation built and equipped the library and laboratory of the Agriculture School in Kabul, currently attended by about 600 students. Prior to project implementation, the school did not have any specialist equipment for agronomy and veterinary classes (e.g. microscopes or models of animal skeletons). In 2007, Polish assistance funds facilitated reconstruction of the lab. The laboratory was also equipped with professional devices for practical classes. Thanks to project activities the school became Afghanistan’s first vocational agriculture high school with a fully equipped laboratory and a library. The school’s perceived prestige increased, too: there are more and more students willing to attend it. The graduates’ knowledge and skills will enable them to improve their families’ material position and to start farming practice in areas other than opium poppy farming. Other projects implemented in 2007: • Improvement of access to education in Kapisa Province and Kabul. The project was implemented by the Polish Humanitarian Organisation. • Afghanistan – mother and child care in state medical care centres. The project was implemented by the Polish Medical Mission. Total donation amount for the projects was PLN 1,211,000 (approximately USD 437,000)29. In 2008, the following 3 projects were implemented in Afghanistan in co-operation with NGOs: • Provision of access to potable water for the most vulnerable social groups in Kapisa Province in Afghanistan. • Improvement of professional qualifications of Department of Education staff in Afghanistan’s Panjshir Province. • Improvement of access to and quality of education in Afghanistan’s Panjshir Province. All above-mentioned projects were implemented by the Polish Humanitarian Organisation. 28 Average annual exchange rate 1 USD = 3.1025 PLN (source: www.nbp.pl). 29 Average annual exchange rate 1 USD = 2.7667 PLN (source: www.nbp.pl). Jedynym źródłem czystej wody pitnej w gęsto zaludnionej (ok. 200 osób/km2) prowincji Kapisa są studnie głębinowe. Jednak poziom wody gruntowej waha się od 45 do 140 metrów pod powierzchnią ziemi. Dodatkową trudnością są warstwy geologiczne nad poziomem wodonośnym. W celu poprawy warunków sanitarnych mieszkańców prowincji wybudowano osiem studni, dwa zbiorniki wodne i system dystrybucji wody oraz przeprowadzono szkolenia z zakresu higieny. Studnie zaopatrują w wodę m.in. dom akademicki Uniwersytetu Al-Biruni oraz szkoły dla chłopców w Meer Masjidi i w Mullah Khalil. Łączna kwota dotacji w roku 2006 wyniosła 1 611 000 PLN (ok. 519 tys. USD)28. W 2007 r. organizacje pozarządowe zrealizowały na rzecz Afganistanu 4 projekty. Były to: • Ukończenie odbudowy oraz wyposażenie laboratorium Średniej Zawodowej Szkoły Rolniczej w Kabulu. Projekt zrealizowany przez Polską Akcję Humanitarną. Rozwój rolnictwa ma podstawowe znaczenie dla Afganistanu. Jego prawidłowe ukierunkowanie zmniejszy bowiem wpływ upraw maku opiumowego na funkcjonowanie tego państwa oraz obniży poziom ubóstwa jego mieszkańców. Znaczącą przeszkodą w rozwoju rolnictwa w Afganistanie jest, wywołany ponad 20-letnim okresem wojen, upadek szkolnictwa zawodowego, w tym również szkół rolniczych. Dzięki wcześniejszym dotacjom ze środków będących w dyspozycji MSZ RP Polska Akcja Humanitarna zbudowała i wyposażyła bibliotekę oraz częściowo odbudowała laboratorium Szkoły Rolniczej w Kabulu, do której uczęszcza obecnie ok. 600 uczniów. Przed realizacją projektu szkoła nie miała żadnego sprzętu specjalistycznego pomocnego przy prowadzeniu zajęć z agronomii i weterynarii (np. mikroskopów lub modeli szkieletów zwierzęcych). W 2007 r. z polskich środków wykończono laboratorium, a także wyposażono je w specjalistyczny sprzęt, dzięki któremu uczniowie mogą zdobywać również doświadczenie praktyczne. Dzięki działaniom projektowym szkoła została pierwszą w Afganistanie Średnią Szkołą Rolniczą, z zapleczem dydaktycznym w postaci wyposażonego laboratorium wraz z biblioteką. Wzrósł też prestiż szkoły – coraz więcej uczniów zainteresowanych jest podjęciem nauki w tej placówce. Zdobyte przez absolwentów szkoły wiedza i umiejętności praktyczne zwiększą szanse na poprawę sytuacji materialnej ich rodzin, a także pozwolą na prowadzenie alternatywnej wobec uprawy maku opiumowego działalności rolnej. Ponadto w 2007 r. zrealizowano następujące projekty: • Poprawa dostępu do edukacji w prowincji Kapisa oraz w Kabulu. Projekt zrealizowany przez Polską Akcję Humanitarną. • Afganistan – opieka nad matką i dzieckiem w ośrodkach podstawowej opieki medycznej. Projekt zrealizowany przez Stowarzyszenie Polska Misja Medyczna. Łączna wartość dotacji wyniosła 1 211 000 PLN (ok. 437 tys. USD)29. W 2008 r. w Afganistanie zrealizowano 3 projekty w ramach współpracy z organizacjami pozarządowymi. Były to: • Zapewnienie dostępu do wody pitnej zagrożonym grupom społecznym w prowincji Kapisa w Afganistanie. • Podniesienie kwalifikacji zawodowych urzędników Departamentu Edukacji w prowincji Panczszir w Afganistanie. • Poprawa dostępu i jakości edukacji w prowincji Panczszir w Afganistanie. Wszystkie projekty zostały zrealizowane przez Polską Akcję Humanitarną. 28 Średni kurs roczny 1 USD = 3,1025 PLN (źródło: www.nbp.pl). 29 Średni kurs roczny 1 USD = 2,7667 PLN (źródło: www.nbp.pl). 63 The project Improvement of access to and quality of education in Afghanistan’s Panjshir Province covered three high schools: girls’ school in Qabazan, co-educational school in Sangana and school for boys in Rokha. Computer labs were created in all schools. Both teachers and students had a chance to participate in English language courses and computer skills courses. Also, funds were established in two schools to continue the classes. The project equipped the Pedagogical Institute in Dashtak with specialist literature. The total donation amount for the projects was PLN 1,053,000 (approximately USD 437,000)30. In 2009, 2 projects were implemented as part of Polish aid programme: • Quality improvement in agricultural education in Afghanistan through professional development of teachers at the Institute of Agriculture and Veterinary Studies in Kabul. The project was implemented by the Polish Humanitarian Organisation. In June 2009, training was initiated for lecturers at the Institute of Agriculture and Veterinary Studies in Kabul. The university staff were trained in computer and multimedia skills and were able to broaden their methodology knowledge. Part of the course was of practical character and was held in a laboratory, equipped with computers and printers (25 Institute employees attended). Course participants learned the fundamentals of the software which can facilitate creation of teaching aids. Teacher training sessions provided insight into teaching methodologies and during lab sessions, microscopes and other lab equipment were in use. Attendees learned how to select and take plant and animal samples as well as produced preparations for microscope analysis. 64 • Equal educational opportunities for girls and boys in Herat (construction of school). The project was implemented by the “Education for Peace” Association. The aims of this project were to provide the children and youth of Herat with equal access education in a safe and friendly environment, to ensure social advancement of women by giving them equal access to education and to improve knowledge about food safety and hygiene. The new school building has a surface of 960 square metres and comprises 14 rooms: ten classrooms and six technical rooms (teachers’ room, library etc.). The building is also equipped with a computer lab. The school works in shifts which facilitates the division into male and female groups according to the Afghan tradition, which is an incentive for local people to send girls to school. It will be attended by 1,500 students aged 7–18 (school forms 1–9) learning in 3 shifts. Construction of 3. floor is planned for 2011 so that the building can eventually serve 3,000 students. The project included organisation of an information campaign about healthy food habits and hygiene: an illustrated brochure was distributed along with personal hygiene kits and information on good practice was also conveyed by the trained teachers. The total donation amount for implementation of the projects in 2009 was PLN 1,170,000 (approximately USD 375,000)31. 30 Average annual exchange rate 1 USD = 2.4092 PLN (source: www.nbp.pl). 31 Average annual exchange rate 1 USD = 3.1162 PLN (source: www.nbp.pl). Działania w ramach projektu Poprawa dostępu i jakości edukacji w prowincji Panczszir w Afganistanie objęły trzy szkoły średnie: szkołę dla dziewcząt w Qabazan, szkołę dla dziewcząt i chłopców w Sangana i szkołę dla chłopców w Rokha. W szkołach utworzono pracownie komputerowe, a nauczyciele i uczniowie uczestniczyli w kursach języka angielskiego i w szkoleniach z obsługi komputera. W dwóch szkołach utworzono fundusz, by umożliwić kontynuację zajęć, a Instytut Pedagogiczny w Dasztak wyposażono w literaturę fachową. Łączna kwota dotacji wyniosła 1 053 000 PLN (ok. 437 tys. USD)30. W 2009 r. w ramach programu polskiej pomocy zagranicznej zrealizowano 2 projekty: • Poprawa jakości kształcenia rolniczego w Afganistanie poprzez podniesienie kwalifikacji zawodowych nauczycieli Instytutu Rolnictwa i Weterynarii w Kabulu. Projekt zrealizowany przez Polską Akcję Humanitarną. W czerwcu 2009 r. zainicjowano szkolenia dla wykładowców Instytutu Rolnictwa i Weterynarii w Kabulu. W ramach kursów nauczyciele uczyli się obsługi komputerów i sprzętu multimedialnego, a także poszerzyli swą wiedzę z zakresu metodologii nauczania oraz brali udział w zajęciach praktycznych w laboratorium. Po wyposażeniu sali komputerowej w komputery i drukarki rozpoczęli kursy, na które uczęszczało 25 pracowników Instytutu. Uczestnicy kursów poznali podstawy obsługi komputera i oprogramowania potrzebnego do tworzenia materiałów dydaktycznych. W ramach zajęć metodologicznych nauczyciele pogłębili wiedzę z zakresu aktywnych metod nauczania, a podczas treningów w laboratorium uczyli się obsługiwać mikroskopy i inny sprzęt laboratoryjny, poznali sposoby pobierania próbek roślinnych i zwierzęcych oraz dokonali analizy preparatów. • Wyrównywanie szans poprzez równy dostęp do edukacji dla dziewcząt i chłopców w Heracie (budowa szkoły). Projekt zrealizowany przez Stowarzyszenie „Edukacja dla Pokoju”. Celem tego projektu było zapewnienie dzieciom i młodzieży z Heratu równego dostępu do powszechnej edukacji w przyjaznym i bezpiecznym otoczeniu, awans społeczny kobiet poprzez równouprawnienie w dostępie do edukacji i podniesienie poziomu wiedzy o higienie żywienia. Nowa szkoła o powierzchni 960 m² składa się z 14 pomieszczeń: dziesięciu klas oraz sześciu pomieszczeń pomocniczych (pokój nauczycielski, biblioteka itp.). Budynek wyposażony jest ponadto w pracownię komputerową. System zmianowy pozwala na wprowadzenie podziału na grupy żeńskie i męskie, dzięki czemu uszanowana zostaje tradycja afgańska, co z kolei motywuje mieszkańców miasta do posyłania do szkoły także dziewczynek. Naukę podejmie w niej 1500 uczennic i uczniów w wieku 7–18 lat (klasy 1–9) na trzy zmiany. Na rok 2011 zaplanowana jest budowa drugiego piętra, tak aby budynek szkolny mógł łącznie pomieścić 3000 uczennic i uczniów. W szkole zrealizowano ponadto program informacyjny na temat podstawowych zasad higieny i zdrowego żywienia. Obejmuje on dystrybucję ilustrowanej broszury informacyjnej wraz z zestawem przyborów do higieny oraz ustną kampanię informacyjną prowadzoną przez przeszkolonych nauczycieli. Łączna kwota dotacji na realizację projektów w 2009 r. wyniosła 1 170 000 PLN (ok. 375 tys. USD)31. 30 Średni kurs roczny 1 USD = 2,4092 PLN (źródło: www.nbp.pl). 31 Średni kurs roczny 1 USD = 3,1162 PLN (źródło: www.nbp.pl). 65 66 67 Embassy of the Republic of Poland in Kabul. Project: Improving female educational entertaining activities of MMCC in Kabul (2009) Ambasada RP w Kabulu. Projekt: Poprawa metod nauczania kobiet i dziewcząt w MMCC w Kabulu (2009) POLISH AID IMPLEMENTED BY THE EMBASSY OF THE REPUBLIC OF POLAND IN KABUL The third channel of Polish aid provision in Afghanistan is the so-called Small Grants Fund implemented by the Polish Embassy in Kabul. Since 2007, the Embassy has administered targeted funds to finance projects carried out either independently (by the Embassy) or through partners (local or international NGOs, public institutions or other local institutions). In 2007, the Embassy transferred USD 150,000 from the Small Grants Funds to the Red Crescent Society. The money was expended on humanitarian aid to the people affected by the harsh winter of 2007. In 2008, the Embassy implemented 9 small grants projects: • Sawdust and wood chip briquetting – processing wood waste into fire fuel. • Assistance for the National Museum in Kabul. • Construction of an innovative educational experiment lab at the MMCC Centre in Kabul. • Medical equipment for health centres in Parwan, Panjshir and Kapisa Provinces. • Purchase of solar panels for the Teacher Training Centre in Panjshir Province. • Equipping the Teacher Training Centre in Panjshir Province with furniture and computers. • Equipment for the Teacher Training Centre in Panjshir Province. • Visit of Afghan parliamentary delegation in Poland. • Support for SOPWC (Supportive Organization for Poor Women and Children) – shelter for widows and children in Kabul. 68 Total donation amount was PLN 414,000 (USD 171,000)32. In 2009, the Embassy implemented 10 projects including the following: • Medical equipment for health centres in Parwan, Panjshir and Kapisa Provinces. • Vocational training programme for the disabled and vulnerable groups in Kabul AOAD. • Improvement of teaching methods applied when teaching girls and women at MMCC. • Family Guidance Centre in Kabul WAW. • Vocational training for disabled and disadvantaged women from Dasht-e Barchi in Kabul ODDW. • ANAD – Vocational training programme for girls with hearing impairment. • Gardening – training programme for women. • Civil society mapping in Ghazni Province. Total donation amount was approximately EUR 254,000 (approximately PLN 1.1 million)33. The project Gardening – training programme for women was implemented by the local organisation Gardens for Life in Kochkin village near Kabul. It contributed to improvement of flower cultivation skills of the local women. The project gave the local women an opportunity to generate income by selling flowers, increase their families’ standard of living. It also increased their self-confidence and improved their social position. 50 poorest women from Kochkin were trained in flowering, in particular in cultivation of damascena roses. Greenhouses were installed in the beneficiaries’ gardens in order to facilitate individual cultivation of roses, sword lilies and gardenias along 32 Average annual exchange rate – as above. 33 Average annual exchange rate 1 EUR = 4.3273 PLN (source: www.nbp.pl). POLSKA POMOC WDRAŻANA PRZEZ AMBASADĘ RP W KABULU Trzecim kanałem wdrażania polskiej pomocy w Afganistanie jest tzw. fundusz małych grantów realizowany przez Ambasadę RP w Kabulu. Od 2007 r. Ambasada dysponuje przyznanymi na ten cel środkami z rezerwy celowej. Projekty są realizowane bądź przez partnera (lokalną lub międzynarodową organizację pozarządową, instytucję publiczną lub inną instytucję lokalną), bądź samodzielnie przez placówkę. W 2007 r. w ramach funduszu małych grantów placówka przekazała 150 tys. USD na rzecz Stowarzyszenia Czerwonego Półksiężyca. Środki te przeznaczono na pomoc humanitarną dla osób dotkniętych ekstremalnymi warunkami pogodowymi ówczesnej zimy. W 2008 r. placówka zrealizowała 9 projektów w ramach funduszu małych grantów: • Brykietowanie trocin – przetwarzanie odpadów drzewnych na materiał opałowy. • Pomoc dla Muzeum Narodowego w Kabulu. • Budowa innowacyjnego, edukacyjnego eksperymentatorium w Centrum MMCC w Kabulu. • Wyposażenie medyczne dla placówek medycznych w prowincjach Parwan, Panczszir, Kapisa. • Zakup paneli solarnych dla Ośrodka Kształcenia Nauczycieli w prowincji Panczszir. • Wyposażenie Ośrodka Kształcenia Nauczycieli w prowincji Panczszir w meble i sprzęt komputerowy. • Wyposażenie Ośrodka Kształcenia Nauczycieli w prowincji Panczszir. • Wizyta delegacji parlamentarzystów afgańskich w Polsce. • Wsparcie organizacji SOPWC (Supportive Organization for Poor Women and Children) – schronisko dla wdów i dzieci w Kabulu. Łączna kwota dotacji wyniosła 414 000 PLN (ok. 171 tys. USD)32. W 2009 r. Ambasada zrealizowała 10 projektów, m.in.: • Wyposażenie medyczne dla placówek medycznych w prowincjach Parwan, Panczszir, Kapisa. • Program szkoleń zawodowych dla niepełnosprawnych i grup podwyższonego ryzyka w Kabulu AOAD. • Poprawa metod nauczania kobiet i dziewcząt w MMCC. • Centrum Poradnictwa Rodzinnego w Kabulu WAW. • Szkolenie zawodowe dla kobiet niepełnosprawnych i z grup podwyższonego ryzyka z Dasht-e Barchi w Kabulu ODDW. • Program szkoleń zawodowych dla niesłyszących dziewcząt ANAD. • Ogrodnictwo – program szkolenia kobiet. • Mapowanie społeczeństwa obywatelskiego w prowincji Ghazni. Łączna kwota dotacji wyniosła ok. 254 000 EUR (ok. 1,1 mln PLN)33. Projekt Ogrodnictwo – program szkolenia kobiet został zrealizowany przez organizację lokalną Gardens for Life we wsi Kochkin pod Kabulem. Przyczynił się on do rozwoju umiejętności kobiet wiejskich z zakresu uprawy kwiatów, umożliwił im też uzyskiwanie dochodu ze sprzedaży kwiatów, ponadto podniósł poziom życia ich rodzin, wzmocnił ich pozycję społeczną, wiarę we własne możliwości i potencjał. W ramach projektu przeszkolono 50 najbiedniejszych kobiet z Kochkin 32 Średni kurs roczny j.w. 33 Średni kurs roczny 1 EUR = 4,3273 PLN (źródło: www.nbp.pl). 69 with vegetables (tomatoes, cucumbers, peppers). In spring 2010, seedlings will be sold and planted for the next gardening season. The project also supplied the women with gardening equipment including gloves, gardening shears and sprinklers. Moreover, two co-operatives were established which group 25 course participants. Their task is to monitor the market and sell the flowers. The project Improvement of teaching methods applied when teaching girls and women at MMCC consisted in providing educational training at the seat of the Mini Mobile Circus for Children Organisation in Kabul. The course was delivered by an expert from Poland, Ms. Iwona PrugarFiedorowicz and was interpreted into Farsi by Ms. Beata Popiołek. It had a workshop character: both MMCC female attendees and their teachers took part in interactive, entertaining classes which had not been known in Afghanistan before. The workshop was also attended by boys and men – teachers at MMCC. Ice-breaking and integration games were presented with KLANZA artefacts (e.g. rainbow parachutes or tunnels). These lesson tools also facilitate team work and teach quick response as well as perceptiveness. Carl Orff’s method was also practised (playing simple percussion instruments and singing with large emphasis on improvisation and self-expression). The workshop was a large and lasting influence on the staff at MMCC and their teaching methods. A few hundred school kids had an opportunity to learn and develop thanks to the unique methods which have now been included in the organisation’s core curriculum. The workshop was even shown on TV. 70 The project Vocational training for disabled and disadvantaged women from Dasht-e Barchi in Kabul ODDW was implemented by the local Organization for Development of Disabled Women. 36 women, beneficiaries of the project, attended a 4-month-long machine sewing and clothes designing course. After completing the course, the attendees became owners of the sewing machines and supporting equipment so that they could start sewing at homes and generate income. Depending on the type of dress, the newly-qualified dressmakers will charge AFN 200 (USD 4) for a simple dress and AFN 350 (USD 7) for a more complicated one. Assuming that a dressmaker will charge AFN 275 on average and sell 15 dresses per month (it takes 1–2 days to produce one dress), her average monthly earnings should be around AFN 4125 (USD 82.5). This is the amount earned by a full time teacher in a public school. The project will therefore make life easier for about 220 persons (the total number of persons who will benefit from the project). The project integrated the local female community and the community of the most vulnerable disabled. It also created a positive image of the disabled as citizens enjoying full rights. Thanks to the project, women are able to meet on a daily basis, integrate and talk about their problems, thus building a strong bond – which added a therapeutical dimension to the project. w uprawie kwiatów, zwłaszcza róż damasceńskich. W ramach projektu zbudowano na terenie ogrodów beneficjentek cieplarnie, by kobiety mogły rozpocząć samodzielnie uprawy róż oraz innych kwiatów (mieczyków, gardenii) czy warzyw (pomidory, ogórki, papryka). Na wiosnę 2010 r. rozpoczną one sprzedaż i rozsadę roślin na kolejny sezon. W ramach projektu kobiety wyposażono również w narzędzia, m.in. rękawiczki, sekatory, spryskiwacze. Ponadto utworzono dwie kooperatywy składające się z 25 kursantek, których zadaniem jest badanie potrzeb rynku i sprzedaż kwiatów. Projekt Poprawa metod nauczania kobiet i dziewcząt w MMCC polegał na przeprowadzeniu szkolenia edukacyjnego w siedzibie organizacji Mini Mobile Circus for Children w Kabulu przez eksperta z Polski, p. Iwonę Prugar-Fiedorowicz, przy pomocy tłumacza z języka farsi, p. Beaty Popiołek. Warsztaty z udziałem dziewcząt-uczestniczek programów nauczania w MMCC i nauczycielek w organizacji MMCC polegały na poprowadzeniu nowych interakcyjno-rozrywkowych zajęć, nieznanych dotychczas w Afganistanie. W warsztatach uczestniczyli też chłopcy i mężczyźni – nauczyciele z MMCC. Na zajęciach zaprezentowano zabawy z rekwizytami KLANZY (np. z chustą w kolorach tęczy czy tunelem) ułatwiające wzajemne poznanie i integrację grupy, ćwiczące współdziałanie i dążenie do osiągnięcia wspólnego celu, zachęcające do nawiązania kontaktów i współpracy, ćwiczące refleks i spostrzegawczość oraz zabawy metodą Carla Orffa (czyli gra i śpiew na prostych instrumentach perkusyjnych, np. bębenkach, w czasie których duży nacisk kładzie się na improwizowanie i własną ekspresję). Zajęcia na stałe zmieniły program nauczania MMCC. Dzięki warsztatom kilkaset dzieci zdobyło nowe możliwości rozwoju i edukacji, unikatowe na skalę krajową, które na stałe wprowadzono do programu nauczania organizacji. Widowisko było prezentowane w telewizji. Projekt Szkolenie zawodowe dla kobiet niepełnosprawnych i z grup podwyższonego ryzyka z Dasht-e Barchi w Kabulu ODDW został zrealizowany przez lokalną organizację Organization for Development of Disabled Women. W ramach projektu przeprowadzono czteromiesięczny kurs nauki szycia na maszynie i projektowania ubrań dla 36 pań. Po ukończeniu projektu maszyny do szycia i dodatkowy drobny sprzęt przekazano beneficjentkom na własność, tak by mogły szyć w domach i w ten sposób uzyskiwać dochód. W zależności od rodzaju ubrania krawcowa pobierze opłatę: za uszycie prostego stroju 200 AFN (4 USD), za strój złożony 350 AFN (7 USD). Zakładając, że krawcowa pobierze średnią opłatę 275 AFN i uszyje w ciągu jednego miesiąca 15 ubrań (na uszycie jednego stroju potrzebuje 1–2 dni), jej miesięczny dochód wyniesie średnio 4125 AFN tj. 82,5 USD. Jest to tyle, ile zarabia miesięcznie nauczyciel w szkole publicznej. Dzięki projektowi około 220 osób (łączna liczba osób, które odniosą z tego korzyść) będzie miało łatwiejsze życie. Projekt zintegrował lokalną społeczność kobiet niepełnosprawnych i najuboższych pełnosprawnych, zbudował też pozytywny wizerunek osób niepełnosprawnych jako pełnoprawnych obywateli społeczeństwa. Dał kobietom możliwość codziennych spotkań, integrowania się, rozmów o ich problemach, budowania więzi – miało to również duże znaczenie terapeutyczne. 71 72 Polish team at PRT Ghazni. Project: Vocational training in carpet weaving for women from the Ghazni refugee camp (2009) Polski zespół w PRT Ghazni. Projekt: Szkolenie zawodowe z zakresu tkania dywanów dla kobiet z osiedla repatriantów w mieście Ghazni (2009) 73 Embassy of the Republic of Poland in Kabul. Project: Vocational training for disabled and disadvantaged women from Dasht-e Barchi in Kabul (2009) Ambasada RP w Kabulu. Projekt: Szkolenie zawodowe dla kobiet niepełnosprawnych i z grup podwyższonego ryzyka z Dasht-e Barchi w Kabulu (2009) OTHER FORMS OF BILATERAL AID AFGHAN STUDENTS IN POLAND Thanks to government scholarship programmes administered by the Bureau for Academic Recognition and International Exchange at the Ministry of Science and Higher Education, scholarships for 16 Afghan students were funded in 2005. 3 students from Afghanistan received Polish scholarships in 2006, followed by 15 students in 2007. TRAINING FOR YOUNG DIPLOMATS In 2007 and 2008 young representatives of diplomatic staff from Afghanistan took part in training courses for public administration personnel and young diplomats from Polish aid’s priority recipient countries. The courses were organised by: Development Co-operation Department of the Ministry of Foreign Affairs and Diplomatic Academy of the Polish Institute of International Affairs. S.E.N.S.E. STRATEGIC ECONOMIC NEEDS AND SECURITY EXERCISE 74 In Autumn 2008 a group of delegates from Afghanistan arrived to Poland. They were representatives of the public, private and NGO sectors and came to our country to take part in a training course organised by the Centre for East European Studies at Warsaw University, entitled Training of specialist staff combined with participation in S.E.N.S.E. simulation – Afghanistan. 47 persons participated in the course designed to let the delegates understand the dependencies between security, economic growth and creation of democratic society. Best practice was also shared in the field of economy management in the period of transformation. The course’s agenda was composed of two parts: the academic one comprised seminars on systemic, social and economic transition, while the practical part was a computer simulation. By playing the computer game, the delegates were able to gain a practical and direct insight into areas like governance of a free market economy. The simulation was built around managing a virtual state, Akrona, which was undergoing transformation after an armed conflict. Course participants were divided into groups representing various institutions and sectors (the government, business, private banks and national banks, international organisations and NGOs). Each of the delegates had a role to play as an employee of one of the institutions. While exercising their job-related authority, they had to learn how to co-operate and discovered the dependencies and the complex processes which enable states to function. This is how Ms. Angiza Nasiri, an official at the Ministry of Foreign Affairs of the Islamic Republic of Afghanistan, described her experience gained during the course: “I wish to express my sincere thanks for enabling me to take part in the S.E.N.S.E. course which broadened my knowledge and let me take a closer look at the mechanisms which influence political stability, social justice as well as economy. It was vital for me to gain a versatile perspective on certain phenomena and understand that integrated action is necessary to be successful. An important element, contributing to the quality of the course, were the exchange of experience across our cultures and the emphasis on teamwork”. INNE FORMY POMOCY BILATERALNEJ AFGAŃSCY STUDENCI W POLSCE Dzięki rządowym programom stypendialnym administrowanym przez Biuro Uznawalności Wykształcenia i Wymiany Międzynarodowej podległe Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego w 2005 r. sfinansowano stypendia dla 16 studentów z Afganistanu, w 2006 r. – dla 3 studentów, a w 2007 r. – dla 15 studentów. SZKOLENIE MŁODYCH DYPLOMATÓW W 2007 i 2008 r. przedstawiciele młodej kadry dyplomatycznej z Afganistanu wzięli udział w szkoleniach dla młodych pracowników administracji i służby dyplomatycznej pochodzących z krajów priorytetowych dla polskiego programu pomocy zagranicznej. Organizatorami szkoleń byli: Departament Współpracy Rozwojowej MSZ i Akademia Dyplomatyczna Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. S.E.N.S.E. STRATEGIC ECONOMIC NEEDS AND SECURITY EXERCISE Jesienią 2008 r. do Polski przyjechała grupa delegatów z Afganistanu reprezentująca sektor państwowy, prywatny oraz pozarządowy, aby wziąć udział w szkoleniu zrealizowanym przez Studium Europy Wschodniej UW pt. Kształcenie kadr specjalistów połączone z udziałem w symulacji S.E.N.S.E. – Afganistan. W szkoleniu udział wzięło 47 osób. Program miał na celu umożliwienie uczestnikom zrozumienia zależności pomiędzy bezpieczeństwem, rozwojem gospodarczym i tworzeniem demokratycznego społeczeństwa. Zakładał również przekazanie praktycznego doświadczenia z zakresu zarządzania gospodarką w procesie transformacji. Program składał się z dwóch części: akademickiej (obejmowała głównie seminaria z zakresu transformacji systemowej, społecznej i ekonomicznej) i symulacji komputerowej. Wzięcie udziału w grze komputerowej w bardzo praktyczny i bezpośredni sposób pozwoliło uczestnikom poznać zagadnienia związane z zarządzaniem państwem o gospodarce rynkowej. Symulacja komputerowa polegała na zarządzaniu wirtualnym państwem Akrona, które przechodzi procesy transformacji po zakończonej wojnie. Uczestnicy zostali podzieleni na grupy reprezentujące różne instytucje i sektory państwa (rząd, biznes, prywatne i centralne banki, organizacje międzynarodowe i pozarządowe), a każdy z nich miał przypisaną rolę pracownika konkretnej instytucji. Piastując odpowiednie stanowiska w Akronie, uczestnicy musieli nauczyć się współpracy, zależności, poznawali złożoność procesu funkcjonowania państwa. Oto jak pani Angiza Nasiri, urzędniczka Ministerstwa Spraw Zagranicznych Islamskiej Republiki Afganistanu, opisywała doświadczenia zdobyte podczas szkolenia: „Chciałabym serdecznie podziękować za umożliwienie mi udziału w szkoleniu S.E.N.S.E., które pogłębiło moją wiedzę, pozwoliło przyjrzeć się bliżej mechanizmom wpływającym na stabilizację polityczną oraz sprawiedliwość społeczną, mającym tak realny wpływ na rozwój gospodarczy. Kluczowe było uświadomienie wszechstronnego spojrzenia na pewne zjawiska, a tym samym konieczność podjęcia zintegrowanych działań, by osiągnąć sukces. Istotnym czynnikiem podnoszącym jakość szkolenia była możliwość wymiany doświadczeń między naszymi kulturami oraz nacisk na pracę zespołową”. 75 76 77 Embassy of the Republic of Poland in Kabul. Project: Gardening – training programme for women (2009) Ambasada RP w Kabulu. Projekt: Ogrodnictwo – program szkolenia kobiet (2009) POLISH MULTILATERAL AID TO AFGHANISTAN Polish aid to Afghanistan is also transferred through multilateral channels. Each year Poland makes contributions to organisations and funds which finance implementation of UN programmes run in Afghanistan (e.g. UNODC – United Nations Office on Drugs and Crime, WFP – World Food Programme). Contributions are also made to POHRF (Post-Operations Humanitarian Relief Fund – NATO/ISAF) and ARTF (Afghanistan Reconstruction Trust Fund). ARTF is a trust fund established in 2002 at the initiative of the World Bank. Its aim is to support reforms of the Afghan public administration, construct public institutions in the country and strengthen the role of the central government. ARTF finances national priority projects, e.g. NSP (National Solidarity Programme) or MISFA (Microfinance Investment Support Facility for Afghanistan). Within the WFP, co-financed by Polish aid, 6 million people were supported in food for work, food for training, food for education projects. UNODC received a donation to implement the world anti-corruption programme in Afghanistan, aimed specifically at strengthening the country’s judiciary. POHRF (Post-Operations Humanitarian Relief Fund) was created to provide emergency aid (food, water, shelter and reconstruction of destroyed infrastructure) to victims of armed conflicts. 78 Poland’s multilateral aid to Afghanistan in the years 2005–2009 Year Multilateral contributions Amount 2005 United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) USD 10,000 (approx. PLN 32,000)34 2006 Anti-drug Trust Fund for Afghanistan within UN Development Programme (UNDP) USD 100,000 (approx. PLN 310,000)35 2006 World Food Programme PLN 621,000 (approx. USD 200,000)36 34 Average annual exchange rate 1 USD = 3.2348 PLN (source: www.nbp.pl). 35 Average annual exchange rate 1 USD = 3.1025 PLN (source: www.nbp.pl). 36 Average annual exchange rate 1 USD = 3.1025 PLN (source: www.nbp.pl). POLSKA POMOC WIELOSTRONNA NA RZECZ AFGANISTANU Polska pomoc dla Afganistanu przekazywana jest również w ramach pomocy wielostronnej. Corocznie Polska dokonuje wpłat na rzecz organizacji i funduszów finansujących realizację programów ONZ w Afganistanie (np. UNODC, United Nations Office on Drugs and Crime – Biuro NZ ds. Narkotyków i Przestępczości, WFP, World Food Programme – Światowy Program Żywnościowy), na rzecz POHRF (Post-Operations Humanitarian Relief Fund – Post-operacyjny fundusz pomocy humanitarnej NATO/ISAF) czy ARTF (Afghanistan Reconstruction Trust Fund – Fundusz powierniczy na rzecz odbudowy Afganistanu). ARTF jest to fundusz utworzony w 2002 r. z inicjatywy Banku Światowego; ma na celu wspieranie reformy afgańskiej administracji publicznej, budowę instytucji publicznych oraz wzmocnienie pozycji rządu centralnego w Afganistanie. ARTF finansuje m.in. narodowe projekty o randze priorytetowej dla kraju, np. NSP (National Solidarity Programme) czy MISFA (Microfinance Investment Support Facility for Afghanistan). W ramach projektu WFP, współfinansowanego przez polską pomoc, wsparcie otrzymało ponad 6 mln ludzi, którzy uczestniczą w działaniach typu food for work (żywność za pracę), food for training (żywność za szkolenia) oraz food for education (żywność za edukację). UNODC uzyskał dotację na wdrożenie światowego programu przeciwdziałania korupcji w Afganistanie z przeznaczeniem na wzmocnienie władzy sądowniczej. POHRF (Post-Operations Humanitarian Relief Fund) utworzono w celu zapewnienia doraźnej pomocy humanitarnej (żywność, woda, schronienie, również odbudowa zniszczonej infrastruktury) ludności poszkodowanej na skutek działań wojennych. Pomoc wielostronna świadczona przez Polskę na rzecz Afganistanu w latach 2005–2009 Rok Wpłaty wielostronne Kwota 2005 Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC) 10 tys. USD (ok. 32 tys. PLN)34 2006 Antynarkotykowy Fundusz Powierniczy na rzecz Afganistanu w ramach Programu Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) 100 tys. USD (ok. 310 tys. PLN)35 2006 Światowy Program Żywnościowy 621 tys. PLN (ok. 200 tys. USD)36 34 Średni kurs roczny 1 USD = 3,2348 PLN (źródło: www.nbp.pl). 35 Średni kurs roczny 1 USD = 3,1025 PLN (źródło: www.nbp.pl). 36 Średni kurs roczny 1 USD = 3,1025 PLN (źródło: www.nbp.pl). 79 Year Multilateral contributions Amount 2006 ARTF (Afghanistan Reconstruction Trust Fund) USD 295,000 (approx. PLN 915,000)37 2007 World Food Programme Food for Work project in Paktika USD 500,000 (approx. PLN 1.3 million)38 2007 United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC), aimed at implementation of an anti-corruption programme in Afghanistan EUR 25,000 (approx. PLN 94,000)39 2007 ARTF (Afghanistan Reconstruction Trust Fund) USD 270,000 (approx. PLN 747,000)40 2008 World Food Programme – Protracted Relief and Recovery Operation PLN 2.6 million (USD 1 million)41 from MFA funds and USD 200,000 (PLN 480,000)42 from the Ministry of Agriculture and Rural Development 2008 United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) – to implement an anti-corruption programme in Afghanistan and strengthening the country’s judiciary EUR 50,000 (approx. PLN 175,000)43 2008 ARTF (Afghanistan Reconstruction Trust Fund) USD 1.17 million (approx. PLN 2.8 million)44 2008 NATO/ISAF Post-Operations Humanitarian Relief Fund (POHRF). Contribution to the Fund targeted to finance humanitarian activities in Afghanistan EUR 50,000 (approx. PLN 175,000)45 80 37 38 39 40 41 42 43 44 45 As above. Average annual Average annual As above. Average annual Average annual Average annual Average annual Average annual exchange rate 1 USD = 2.7667 PLN (source: www.nbp.pl). exchange rate 1 EUR = 3.7829 PLN (source: www.nbp.pl). exchange exchange exchange exchange exchange rate rate rate rate rate 1 USD = 2.4092 PLN (source: www.nbp.pl). as above. 1 EUR = 3.5166 PLN (source: ww.nbp.pl). 1 USD = 2.4092 PLN (source: ww.nbp.pl). 1 EUR = 3.5166 PLN (source: www.nbp.pl). 37 38 39 40 41 42 43 44 45 Rok Wpłaty wielostronne Kwota 2006 ARTF (Afghanistan Reconstruction Trust Fund – Fundusz powierniczy na rzecz odbudowy Afganistanu) 295 tys. USD (ok. 915 tys. PLN)37 2007 Światowy Program Żywnościowy – projekt Food for Work w Paktika 500 tys. USD (ok. 1,3 mln PLN)38 2007 Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC) z przeznaczeniem na wdrożenie programu przeciwdziałania korupcji w Afganistanie 25 tys. EUR (ok. 94 tys. PLN)39 2007 ARTF (Afghanistan Reconstruction Trust Fund – Fundusz powierniczy na rzecz odbudowy Afganistanu) 270 tys. USD (ok. 747 tys. PLN)40 2008 Światowy Program Żywnościowy – projekt Protracted Relief and Recovery Operation 2,6 mln PLN (ok. 1 mln USD)41 ze środków MSZ oraz 200 tys. USD (ok. 480 tys. PLN)42 przekazane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi 2008 Biuro Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC) z przeznaczeniem na wdrożenie programu przeciwdziałania korupcji w Afganistanie – wzmocnienie zdolności władzy sądowniczej 50 tys. EUR (ok. 175 tys. PLN)43 2008 ARTF (Afghanistan Reconstruction Trust Fund – Fundusz powierniczy na rzecz odbudowy Afganistanu) 1,17 mln USD (ok. 2,8 mln PLN)44 2008 NATO/ISAF Post-Operations Humanitarian Relief Fund (POHRF). Wpłata do funduszu na działania humanitarne w Afganistanie 50 tys. EUR (ok. 175 tys. PLN)45 j.w. Średni Średni j.w. Średni Średni Średni Średni Średni kurs roczny 1 USD = 2,7667 PLN (źródło: www.nbp.pl). kurs roczny 1 EUR = 3,7829 PLN (źródło: www.nbp.pl). kurs kurs kurs kurs kurs roczny roczny roczny roczny roczny 1 USD = 2,4092 PLN (źródło: www.nbp.pl). j.w. 1 EUR = 3,5166 PLN (źródło: ww.nbp.pl). 1 USD = 2,4092 PLN (źródło: ww.nbp.pl). 1 EUR = 3,5166 PLN (źródło: www.nbp.pl). 81 Year Multilateral contributions Amount 2009 ARTF (Afghanistan Reconstruction Trust Fund). Contribution to the Fund’s general budget. USD 1.2 million (approx. PLN 3.7 million)46 2009 NATO/ISAF Post-Operations Humanitarian Relief Fund (POHRF). Contribution to the Fund targeted at financing humanitarian activities in Afghanistan. EUR 100,000 (approx. PLN 430,000)47 2009 Contribution to United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) for the project aimed at combating crime, corruption and drugs in Afghanistan EUR 100,000 (approx. PLN 430,000)48 2009 World Food Programme – contribution to the Women’s Tree Project USD 500,000 (approx. PLN 1.55 million)49 82 46 47 48 49 Average Average Average Average annual annual annual annual exchange exchange exchange exchange rate rate rate rate 1 USD = 3.1162 PLN (source: www.nbp.pl). 1 EUR = 4.3272 PLN (source: www.nbp.pl). as above. 1 USD = 3.1162 PLN (source: www.nbp.pl). Rok Wpłaty wielostronne Kwota 2009 ARTF (Afghanistan Reconstruction Trust Fund – Fundusz powierniczy na rzecz odbudowy Afganistanu). Wpłata do budżetu ogólnego funduszu 1,2 mln USD (ok. 3,7 mln PLN)46 2009 NATO/ISAF Post-Operations Humanitarian Relief Fund (POHRF). Wpłata do funduszu na działania humanitarne w Afganistanie 100 tys. EUR (ok. 430 tys. PLN)47 2009 Wpłata na rzecz Biura Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC) na projekt walki z przestępczością, korupcją i narkotykami w Afganistanie 100 tys. EUR (ok. 430 tys. PLN)48 2009 Światowy Program Żywnościowy – wpłata na Women’s Tree Project 500 tys. USD (ok. 1,55 mln PLN)49 83 46 47 48 49 Średni Średni Średni Średni kurs kurs kurs kurs roczny roczny roczny roczny 1 USD = 3,1162 PLN (źródło: www.nbp.pl). 1 EUR = 4,3272 PLN (źródło: www.nbp.pl). j.w. 1 USD = 3,1162 PLN (źródło: www.nbp.pl). CONCLUSION The process of Afghanistan’s reconstruction is a long-term commitment. It requires significant financial input and collaboration of numerous partners from the political, economic, development and humanitarian fields. Unsatisfactory improvements in security situation, terrorist threats and kidnapping all hinder implementation of foreign assistance in Afghanistan. Nevertheless, organisations and institutions which bring aid to Afghanistan are determined to continue their activities and reconstruct the country which has suffered extensive destruction throughout the many years of armed conflicts. Assistance and support for Afghanistan’s public institutions, strong and stable government and democratic values are of particular relevance now, when the international community has made plans to gradually transfer the responsibility for state security to the country’s authorities. Poland has been carrying out assistance activities in Afghanistan since 2002 and plans to keep Afghanistan on the list of priority recipients. In the years 2002–2009 we implemented over 100 projects worth PLN 46 million (USD 14 million). Most of the funds were directed to Ghazni Province, some funds supported projects in the country’s central and western regions: Kabul, Kapisa, Panjshir, and Herat. 84 Due to Polish statutory regulations, financial settlement of assistance projects takes place on an annual basis. NGOs, the Polish Embassy in Kabul and Polish PRT team in Ghazni implement projects which last a few months and focus on reconstruction of the city and province (road construction, modernisation of public infrastructure), activities in the education sector (construction of schools, organisation of training courses) and co-operation with the local NGOs (support for local initiatives). We believe that our assistance and support will contribute to long-term stability of Ghazni Province, and that the projects we have been implementing in the region will improve the lives of the local Afghan people. 50 Period average exchange rate 2002–2009, 1 USD = 3.2815 PLN (source: www.nbp.pl). ZAKOŃCZENIE Proces odbudowy Afganistanu jest przedsięwzięciem rozłożonym na wiele lat. Wymaga on niemałych nakładów finansowych oraz współpracy wielu partnerów na arenie politycznej, gospodarczej, rozwojowej i humanitarnej. Niezadowalająca poprawa sytuacji bezpieczeństwa, zagrożenie zamachami bombowymi oraz porwaniami utrudniają wdrażanie pomocy zagranicznej na terytorium Afganistanu. Jednakże organizacje i instytucje niosące pomoc Afgańczykom są zdeterminowane do kontynuowania działalności zmierzającej do odbudowy państwa zniszczonego przez lata wojny i konfliktów. W obecnej sytuacji, gdy społeczność międzynarodowa zamierza sukcesywnie przekazywać władzom afgańskim kontrolę nad bezpieczeństwem kraju, pomoc oraz wspieranie instytucji państwowych, mocnego i stabilnego rządu, zasad demokracji nabierają szczególnego znaczenia. Polska realizuje działalność pomocową w Afganistanie od 2002 roku i planuje utrzymać Afganistan na liście krajów priorytetowych. W latach 2002–2009 Polska zrealizowała ponad 100 projektów na łączną kwotę ok. 46 mln PLN (14 mln USD). Większość tych środków trafiła do prowincji Ghazni, ponadto do regionów centralnych – do Kabulu, Kapisy, Panczsziru, a także na zachód kraju, do Heratu. Ze względu na uwarunkowania ustawowe rozliczanie polskich projektów dokonywane jest w trybie rocznym. Organizacje pozarządowe, Ambasada RP w Kabulu czy polski zespół w PRT Ghazni realizują kilkumiesięczne projekty, które koncentrują się m.in. na odbudowie miasta i prowincji Ghazni (budowa dróg, modernizacja infrastruktury użyteczności publicznej), działaniach w sektorze edukacji (budowa szkół, szkolenia), współpracy z lokalnymi organizacjami pozarządowymi (wspieranie lokalnych inicjatyw). Wierzymy, że nasze wsparcie pomocowe przyczyni się do długotrwałej stabilizacji przede wszystkim prowincji Ghazni, a realizowane tu polskie projekty wpłyną na poprawę życia Afgańczyków. 50 Średni kurs z lat 2002–2009, 1 USD = 3,2815 PLN (źródło: www.nbp.pl). 85 Departament Współpracy Rozwojowej pragnie podziękować wszystkim, którzy przyczynili się do powstania tego opracowania. Szczególne słowa uznania kierujemy do przedstawicieli Ministerstwa Obrony Narodowej, Dowództwa Operacyjnego i pracowników cywilnych PRT oraz przedstawicieli organizacji pozarządowych zaangażowanych w realizację projektów pomocowych w Afganistanie. Za udostępnienie nam własnych zasobów fotograficznych z Afganistanu wyrażamy podziękowania pani Barbarze Szymanowskiej, doradcy dowódcy Polskich Sił Zadaniowych, oraz panu Jackowi Matuszakowi, specjaliście ds. kontaktów z mediami lokalnymi w polskim zespole PRT w Ghazni. Development Co-operation Department wishes to thank all parties who were involved in the creation of this brochure. Particular acknowledgement has to be given to the representatives of the Ministry of National Defence, the Operations Command, civilian PRT experts and representatives of the NGOs involved in implementation of assistance projects in Afghanistan. We are much obliged to Ms. Barbara Szymanowska, advisor to the commander of Polish Task Force, and Mr. Jacek Matuszak, expert on contacts with the local media in PRT Ghazni, for giving us access to their photograph collections from Afghanistan. 86 Opracowanie / Publication prepared by Marta Wytrykowska Przekład na język angielski / Translation into English Tomasz Korybski Redakcja i korekta / Editor and proofreader Ewa Sulima-Kotarska Projekt graficzny / Design Agnieszka Ścisłowska Druk / Printing Nova-Media Piotr Nowak Wydrukowano na papierze produkowanym w 100% z makulatury / Printed on paper manufactured from 100% recycled paper (certyfikat RAL-UZ 14 „Blue Angel”) / (RAL-UZ 14 „Blue Angel” Certificate) Panjshir Valley Dolina Panczsziru Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP / Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland Departament Współpracy Rozwojowej / Development Co-operation Department Al. J. Ch. Szucha 23 00-580 Warszawa tel.: + 48 22 523 8073 / phone: + 48 22 523 8073 faks: + 48 22 523 8074 / fax: + 48 22 523 8073 polsk[email protected] www.polskapomoc.gov.pl / www.polishaid.gov.pl