Część opisowa do sprawozdania Oddziału Zachodniopomorskiego

Transkrypt

Część opisowa do sprawozdania Oddziału Zachodniopomorskiego
Część opisowa
do sprawozdania
Oddziału Zachodniopomorskiego
Polskiego Związku Głuchych
w Szczecinie
za rok 2008 r.
2
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
1.
Nazwa, siedziba i adres organizacji:
POLSKI ZWIĄZEK GŁUCHYCH
ODDZIAŁ ZACHODNIOPOMORSKI
al. Wojska Polskiego 91/93
70-481 SZCZECIN
Informacje o posiadanych jednostkach organizacyjnych (zarówno sporządzających
samodzielne sprawozdania finansowe, jak teŜ nie sporządzających takich sprawozdań)
Zarząd Oddziału Zachodniopomorskiego
70-481 Szczecin al. Wojska Polskiego 91/93
a) Terenowy Ośrodek Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących
Polskiego Związku Głuchych al. Wojska Polskiego 91/93
b) Filia Teren. Ośrodek Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących
Polskiego Związku Głuchych 70-820 Szczecin ul. A. Krzywoń 10
c) Terenowy Ośrodek Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących
Polskiego Związku Głuchych 73-110 Stargard Szcz. ul. B. Chrobrego 21
d) Terenowy Ośrodek Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących
Polskiego Związku Głuchych 72-300 Gryfice ul. Dworcowa 22
e) Terenowy Ośrodek Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących
Polskiego Związku Głuchych 75-626 Koszalin ul. Andersa 24
f) Terenowy Ośrodek Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących
Polskiego Związku Głuchych 78-600 Wałcz ul. Okulickiego 22
g) Terenowy Ośrodek Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących
Polskiego Związku Głuchych 76-100 Sławno ul. M.C. Skłodowskiej 9
h) Centrum Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci i MłodzieŜy oraz Osób Dorosłych
z Uszkodzonym Słuchem im. Marii Góralówny w Szczecinie
i) Specjalistyczna Poradnia Rehabilitacji Dzieci i MłodzieŜy z Wadą Słuchu
w Koszalinie
Podstawowy przedmiot działalności wg PKD
9133
Wskazanie właściwego sądu prowadzącego rejestr lub innego organu prowadzącego
rejestr, data wpisu, numer w ewidencji oraz statystyczny numer identyfikacyjny
w systemie REGON
Krajowego Rejestru
Sąd Rejonowy w Szczecinie, XVII Wydział Gospodarczy
Sądowego
data wpisu 12.09.2001 r. nr KRS 0000043245
REGON
000789016
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
Dane dotyczące członków zarządu (imię i nazwisko oraz funkcja)
Prezes Zarządu Oddziału –
Jerzy KałuŜny
71-669 Szczecin, ul. Ks. Anastazji 22
Wiceprezes –
Olgierd Koczorowski
71-550 Szczecin, ul. K. Królewicza 27/2
Wiceprezes –
Grzegorz Witkowski
76-100 Sławno, ul. Orzeszkowej 10
Sekretarz –
Hubert Bartłomiejski
71-337 Szczecin, ul. Orląt Lwowskich 19
Członek –
Arkadiusz Kołota
71-632 Szczecin, ul. E. Plater 18B/7
Członek –
Beata Knapczyk
70-783 Szczecin, ul Rydla 36/1
Członek –
Krystyna Krupka
75-344 Koszalin, ul. Robotnicza 3a/6
3
4
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
2.1.
I. SPRAWY ORGANIZACYJNE
Oddział Zachodniopomorski Polskiego Związku Głuchych w Szczecinie obejmuje swoim
zasięgiem 6 Terenowych Ośrodków Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących, są to:
Koła Terenowe w Szczecinie, Stargardzie Szczecińskim, Koszalinie, Sławnie, Gryficach
i Wałczu. Ponadto działają 2 koła szkolne. Dzieci i młodzieŜ zarejestrowani są jako podopieczni.
Stan podopiecznych na dzień 31 grudnia 2008 r. w poszczególnych jednostkach
organizacyjnych przedstawiał się następująco:
Szczecin
1.456
Stargard Szczeciński
267
Koszalin
423
Sławno
74
Gryfice
103
Wałcz
150
Koło Szkolne przy SOSW
dla Dzieci Niesłyszących w Szczecinie
Koło Szkolne przy SOSW
dla Dzieci Słabo słyszących w Szczecinie
Centrum Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży oraz Osób
Dorosłych z Uszkodzonym Słuchem w Szczecinie
Specjalistyczna Poradnia Rehabilitacji dla Dzieci
i Młodzieży z Wadą Słuchu w Koszalinie
RAZEM: podopiecznych
81
136
1024
668
4.382
Stan członków w poszczególnych Kołach przedstawiał się następująco:
Szczecin
876
Stargard Szczeciński
162
Koszalin
149
Sławno
72
Gryfice
98
Wałcz
81
Koło Szkolne przy SOSW
dla Dzieci Niesłyszących w Szczecinie
Koło Szkolne przy SOSW
dla Dzieci Słabo słyszących w Szczecinie
RAZEM: członków
1
22
1.461
5
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE adresy, telefony, godziny przyjęć:
1. Zachodniopomorski Oddział PZG – Ośrodek Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących
70-481 Szczecin
czynny:
al. Wojska Polskiego 91/93
w poniedziałki, środy,
tel. 091 423-26-75
czwartki i piątki w godz.
8.00 – 15.30
fax. 091 422-82-86
we wtorki
w godz.
8.00 – 20.00
2. Dom Kultury „Kontakty”
70-481 Szczecin
al. Wojska Polskiego 91/93
tel. 091 422-15-94
czynny:
w poniedziałki, środy
i piątki
w godz.
we wtorki
w godz.
w czwartki
w godz.
3. Terenowy Ośrodek Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących
70-481 Szczecin
czynny:
al. Wojska Polskiego 91/93
w poniedziałki, środy
tel. 091 422-40-58
i piątki w godz.
we wtorki
w godz.
w czwartki
w godz.
8.00 – 16.00
8.00 – 21.00
8.00 – 21.00
8.00 – 16.00
8.00 – 19.00
8.00 – 17.00
4. Filia Terenowego Ośrodka Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących w Szczecinie-Dąbiu
70-820 Szczecin-Dąbie
czynny:
ul. Anieli Krzywoń 10
w poniedziałki, wtorki, środy,
tel./fax. 091 469-39-53
czwartki i piątki w godz.
9.00 – 16.00
środy dodatkowo w godz.
9.00 – 20.00
5. Dom Dziennego Pobytu Niesłyszących w Filii Terenowego Ośrodka Rehabilitacji i Wsparcia
Społecznego Niesłyszących w Szczecinie-Dąbiu
70-820 Szczecin-Dąbie
czynny:
ul. Anieli Krzywoń 10
w poniedziałki, wtorki, środy,
tel./fax. 091 469-39-53
czwartki i piątki w godz.
9.00 – 16.00
6. Terenowy Ośrodek Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących w Stargardzie
Szczecińskim
73-110 Stargard Szczeciński
czynny:
ul. Chrobrego 21
w poniedziałek godz.
15.00 – 19.00
tel./fax. 091 834-52-50
we wtorki
godz.
10.00 – 15.00
w środy
godz.
10.00 – 14.30
w czwartki
godz.
15.00 – 19.00
7. Terenowy Ośrodek Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących w Koszalinie
75-626 Koszalin
czynny:
ul. Andersa 24
w poniedziałki godz.
7.00 – 15.00
tel./fax. 094 340-29-50
we wtorki
7.00 – 15.00
w środy
7.00 – 15.00
w czwartki
8.00 – 12.00
16.00 – 20.00
W piątki
7.00 – 15.00
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
6
przy Kole Terenowym PZG w Koszalinie powołane zostały Grupy Związkowe (Grupy wsparcia):
a) z siedzibą w Kołobrzegu w Centrum Rehabilitacji
ul. Graniczna 6
czynne w piątki w godz.
17.30 – 20.00
b) z siedzibą w Szczecinku
ul. 3 Maja 1 a
czynne w czwartki w godz.
16.00 – 20.00
8. Terenowy Ośrodek Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących w Gryficach
72-300 Gryfice
czynny:
Koszarowa 1
w poniedziałki w godz.
10.00 – 15.00
9. Terenowy Ośrodek Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących w Wałczu
78-600 Wałcz
czynny:
ul. Okulickiego 20
w poniedziałki w godz.
9.00 – 13.00
tel./fax. 067 258-92-62
17.00 – 21.00
środy
9.00 – 15.00
czwartki
17.00 – 21.00
piątki
9.00 – 12.30
10. Terenowy Ośrodek Rehabilitacji i Wsparcia Społecznego Niesłyszących w Sławnie
76-100 Sławno
czynny:
ul. M. C. Skłodowskiej 9
we wtorki
w godz.
11.00 – 15.00
tel. /fax. 059 810-24-83
czwartki
11.00 – 20.00
piątek
11.00 – 16.00
11. Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy dla Dzieci Niesłyszących w Szczecinie
70-116 Szczecin
ul. Szpitalna 15
tel./fax. 091 423-97-21
12. Specjalny Ośrodek Szkolno Wychowawczy dla Dzieci Słabosłyszących w Szczecinie
71-711 Szczecin
ul. Grzymińska 6
tel./fax. 091 428-00-86
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
7
Zasięg terytorialny działania poszczególnych Kół Oddziału Zachodniopomorskiego PZG:
1. KOŁO TERENOWE W SZCZECINIE obejmuje
swoim zasięgiem następujące powiaty: miasto
Szczecin (powiat grodzki), powiat goleniowski,
miasto Świnoujście (powiat grodzki), powiat
policki, powiat pyrzycki, powiat myśliborski,
powiat gryfiński.
2. KOŁO TERENOWE W KOSZALINIE obejmuje
swoim zasięgiem następujące powiaty: miasto
Koszalin (powiat grodzki), powiat koszaliński –
ziemski, powiat białogardzki, powiat szczecinecki,
powiat świdwiński.
3. KOŁO TERENOWE W GRYFICACH obejmuje
swoim zasięgiem: powiat gryficki, powiat
kamieński.
4. KOŁO TERENOWE W STARGARDZIE
SZCZECIŃSKIM obejmuje swoim zasięgiem:
powiat stargardzki, powiat choszczeński.
5. KOŁO TERENOWE W WAŁCZU obejmuje
swoim zasięgiem: powiat wałecki, powiat
drawski.
6. KOŁO TERENOWE W SŁAWNIE obejmuje
swoim zasięgiem: powiat sławieński.
Odległość Terenowych Ośrodków od Oddziału w Szczecinie jest bardzo duŜa, stały kontakt
zatrudnionych w Kołach pracowników socjalnych – tłumaczy języka migowego utrzymywany jest na
bieŜąco telefonicznie, faksowo, oraz poprzez e-mail, Gadu-Gadu, SKYPE i SMS. Raz na kwartał
organizowane są w Oddziale narady robocze, podczas których omawiana jest praca bieŜąca i zadania
do zrealizowania na rzecz niesłyszących, słabo słyszących i ich rodzin.
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
II.
8
REHABILITACJA DZIECI I MŁODZIEśY Z WADĄ
SŁUCHU
1. Centrum Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci i MłodzieŜy oraz Osób Dorosłych z
Uszkodzonym Słuchem
Rok 2008, przyczynił się do dalszego rozwoju PZG Centrum i utrzymania, jakości
świadczonych usług diagnostycznych i rehabilitacyjnych na wysokim poziomie.
W roku 2008 funkcjonowało 14 podległych PZG Centrum punktów rehabilitacyjnokonsultacyjnych, w tym 1 Punkt dla Dzieci Rodziców Głuchych, działający w siedzibie Oddziału
Zachodniopomorskiego Polskiego Związku Głuchych w Szczecinie.
W ramach badań diagnostycznych kontynuowano działania z 2007 roku. Realizowano
zadania II i III poziomu referencyjnego Ogólnopolskiego Programu Powszechnych
Przesiewowych Badań Słuchu u Noworodków.
W ramach II poziomu weryfikowano wyniki badań niemowląt, u których w oddziałach
noworodkowych nie uzyskano odpowiedzi , w zakresie otoemisji akustycznej lub mimo rejestracji
odpowiedzi stwierdzono czynniki ryzyka wystąpienia niedosłuchu.
W okresie sprawozdawczym udzielono:
6486 porad otolaryngologicznych
1946 porad audiologicznych
2278 porad audio protetycznych
Wykonano 306 badań obiektywnych ABR (słuchowe potencjały wywołane z pnia mózgu),
w tym: 111 z Programu Powszechnych Przesiewowych Badań Słuchu 1335 OAE (otoemisja
akustyczna) w tym: 926 w ramach przesiewowych badań słuchu , 4094 badań audiometrycznych
W 2008 przyjęto do PZG Centrum 74 dzieci, u których rozpoznano trwałą wadą słuchu,
w tym 39 niemowląt z Programu Przesiewowych Badań Słuchu.
W okresie sprawozdawczym kontynuowano rehabilitację dzieci i młodzieŜy otaczając
szczególną opieką dzieci najmłodsze, dzieci rodziców głuchych oraz dzieci ze spręŜonymi
zaburzeniami.
Rehabilitacja dzieci odbyła się systemem poradnia – dom. Stosowano metody pracy,
zgodnie z wymogami współczesnej wiedzy medycznej i pedagogicznej. Rehabilitacja prowadzona
była w siedzibie PZG Centrum, w 14 punktach rehabilitacyjno-konsultacyjnych w terenie oraz
Punkcie dla Dzieci Słyszących Rodziców Głuchych w Szczecinie. W okresie sprawozdawczym
utworzono nowe punkty w Gryficach i Kamieniu Pomorskim. Przeprowadzono:
7651 zajęć logopedycznych
465 zajęć reedukacyjnych
1119 zajęć psychologicznych
3793 zajęć pedagogicznych
1144 zajęć w środowisku domowym
W ramach zajęć logopedycznych stosowano metodę audytywno-werbalną. W odniesieniu
do kilku dzieci z dodatkowymi zaburzeniami wykorzystywano język migowy.
Wszystkim dzieciom w wieku przedszkolnym zapewniano w siedzibie PZG Centrum
ćwiczenia rozwojowo-słuchowo i korektę wad postawy, w odpowiednio do tego celu
wyposaŜonym gabinecie.
Dzięki dofinansowaniu PFRON kontynuowano wydawanie biuletynu „Na fali” z wkładką
dla dzieci „Decybelek”. W bieŜącym roku ukazały się 4 numery (60-63) o łącznym nakładzie
2800 egzemplarzy.
RównieŜ PFRON dofinansował wydanie poezji Ewy Leńczuk pt. „Złota Klatka”. Jej
wiersze są manifestacją stosunku osoby niepełnosprawnej do otaczającego świata. Tomik wydano
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
9
w nakładzie 900 egzemplarzy z kolorowymi ilustracjami i przejrzystym układem te
PFRON dofinansował równieŜ wydanie publikacji autorstwa Petera Heppa pt „Świat
w Moich Dłoniach” – jako autobiografię osoby głuchoniewidomej w polskiej wersji językowej.
KsiąŜka przetłumaczona została z języka niemieckiego na język polski, w ramach wolontariatu
przez ojca dziecka głuchego, byłego podopiecznego tutejszego Centrum. Drukiem wydano – 700
egzemplarzy, brailem dla osób niewidomych 100 egzemplarzy.
W 2008 roku PZG Centrum podjęło inicjatywę uzyskania przez naszą jednostkę –
Certyfikatu Jakości w zakresie normy Systemu Zarządzania Jakością ISO 9001:2000.
Uzyskanie Certyfikatu Jakości w znakomity sposób nobilituje podmiot, który swą
działalność opiera na sprawdzonych wzorcach jakościowych. Ponadto jego posiadanie ma istotne
znaczenie przy kontraktacji usług medycznych i rehabilitacyjnych z Narodowym Funduszem
Zdrowia.
2. Specjalistyczna Poradnia Rehabilitacji Dzieci i MłodzieŜy z Wadą Słuchu Polskiego
Związku Głuchych w Koszalinie.
W roku sprawozdawczym 2008 Specjalistyczna Poradnia Rehabilitacji Dzieci i MłodzieŜy
z Wadą Słuchu w Koszalinie, obejmowała opieką 668 pacjentów pozostających w rehabilitacji.
Wpływ na powyŜszy wynik miał kontrakt z NFZ, który po raz pierwszy obejmował terapię dzieci
w Poradni „Rehabilitacji Dziecka z Wadą Wieku Rozwojowego” w ramach ośrodka dziennego
pobytu.
Ogólnie w roku sprawozdawczym 2008, wykonano następujące liczby usług:
- logopedycznych 6049
- pedagogicznych 4039
- psychologicznych 201
- logorytmicznych 1794
- instruktaŜu dla rodziców 11.882
- laryngologicznych 2338
- audiologiczno-foniatrycznych 2173
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
10
REHABILITACJA DOROSŁYCH INWALIDÓW
SŁUCHU
Wszystkie działania i inicjatywy podejmowane przez Oddział Zachodniopomorski
i podległe mu jednostki realizujące zadania statutowe miały na uwadze wsparcie społeczne
i pomoc w rozwiązywaniu problemów, stwarzając tym samym inwalidom słuchu moŜliwość
samodzielnego funkcjonowania, w Ŝyciu rodzinnym i społeczno-zawodowym.
Usługi tłumaczy języka migowego – pracowników ds. rehabilitacji dotyczyły między
innymi spraw socjalno-bytowych (np. zapomogi, zasiłki pielęgnacyjne, renty socjalne, emerytury),
a takŜe nauki i zdrowia dzieci rodziców niesłyszących (załatwianie ciepłych posiłków w szkole,
organizowanie pozalekcyjnych zajęć wyrównawczych i rehabilitacyjnych).
Prowadzono całoroczną działalność rehabilitacyjną i opiekuńczą, która miała na celu
integrację osób z naruszoną dysfunkcją narządu słuchu. Pomagano w poszukiwaniu pracy,
rozwiązywaniu bądź łagodzeniu konfliktów rodzinnych, koleŜeńskich czy zawodowych.
Wszystkie działania zdąŜały do stworzenia klimatu poczucia bezpieczeństwa i tworzenia
atmosfery przekonania podopiecznych, Ŝe zawsze mogą liczyć na pomoc ze strony tłumaczy
języka migowego naszego stowarzyszenia
Bardzo duŜą pomocą dla osób niepełnosprawnych w przeŜywaniu ich codziennych
problemów jest religia. Wiara nadaje specyficzne znaczenie teraźniejszości. Pokazuje, Ŝe mimo
słabości psychofizycznej Ŝycie tych ludzi moŜe być twórcze i piękne, a sam człowiek jest
wartościowy i waŜny dla innych. Wsparcia duchowego niesłyszącym udzielają księŜa, którzy
odprawiają msze św. z pomocą tłumacza języka migowego, tak jak w Szczecinie ks. Dariusz
Olszak, który miga sam. W kościele jest równieŜ zainstalowana pętla induktofoniczna, która
ułatwia czynne uczestnictwo we mszy uŜytkownikom aparatów słuchowych.
Msze tłumaczone na język migowym odprawiane są w Wałczu, Stargardzie, Sławnie,
Koszalinie i Szczecinie. Poza tym w Terenowym Ośrodku w Sławnie odbywają się regularne
spotkania, na których ksiądz prowadzi katechezę dla dorosłych.
Rehabilitacja prowadzona wśród osób z wadą słuchu to likwidowanie barier społecznych
poprzez:
a) likwidację konfliktów emocjonalnych, stresów, frustracji między ludźmi słabo
słyszącymi a słyszącymi, gdyŜ osoby niedosłyszące Ŝyją między dwoma światami:
światem ludzi słyszących i niesłyszących
b) likwidację bariery komunikowania – tłumaczenie na język migowy wiadomości
prasowych i programów telewizyjnych, przekaz informacji w czasie róŜnych zajęć
grupowych
c) szukanie i wskazywanie wartości w Ŝyciu, czy wzorców do naśladowania
d) przełamywanie samotności, izolacji, szukanie sposobu na wydobycie z depresji
i obudzenie nadziei na poprawę
e) zajęcia sportowo-rekreacyjne, jak gry i zabawy na świeŜym powietrzu, turnieje,
konkursy, grupowe spacery, wycieczki autokarowe, co wyrabia nawyk wzajemnej
tolerancji i bezkonfliktowego współŜycia w grupie
PowyŜsze cele realizowano przez prowadzenie działalności w formie świadczenia usług
grupowych i indywidualnych.
11
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
Do najwaŜniejszych zadań grupowych naleŜą:
A. DZIAŁANIA INTEGRACYJNE
Zarówno w Oddziale jak i w Kołach Terenowych nowy rok 2008 powitano na balach
sylwestrowych i potem karnawałowych. Osoby starsze bawiły się w miejscu zamieszkania, młodzi
natomiast chętnie wyjeŜdŜali do innych Kół na terenie województwa zachodniopomorskiego, co
świadczy o duŜej chęci nawiązywania bliŜszych kontaktów z osobami spoza miejsca
zamieszkania.
Okres karnawału to teŜ czas zabaw choinkowych i Mikołaja dla dzieci słyszących
rodziców głuchych. W czasie ferii zimowych opieką objęte było 18 dzieci, korzystały one
z rozrywek kulturalnych wychodząc do teatru, kina, a kiedy pogoda uniemoŜliwiała wyjście na
zewnątrz w klubie pod opieką pedagoga zajmowały się malowankami, wycinankami – róŜnego
rodzaju zajęciami plastycznymi oraz zabawami ruchowymi.
W plan zajęć integracyjnych włączaliśmy spotkania pokoleń. Okazją do takiego spotkania
był Dzień Babci i Dzień Dziadka. Wzruszenie widać było na twarzach babć i dziadków, którzy na
swoje święto zaprosili dzieci i wnuki - to one były gospodarzami tego święta. Najpierw
wystawiając krótkie humorystyczne scenki, a potem wręczając własnoręcznie wykonane laurki
sprawiły, Ŝe babcie i dziadkowie byli bardzo weseli i z ochotą zatańczyli we wspólnym kółeczku.
Takie spotkania są lekcją dla dzieci, które uczą się sprawiania przyjemności starszym.
Kolejne imprezy integracyjne to wszystkie okolicznościowe spotkania grupowe takie, jak:
„Spotkanie Noworoczne”, „Zabawa Karnawałowa”, „Walentynki”, „Dzień Kobiet”, zabawa
z okazji „Dni Morza”, Dzień Głuchego, Andrzejki, Wigilia, Sylwester. Tu występowała jedna
z najkorzystniejszych terapii osób niesłyszących, jaką jest terapia przez taniec. UmoŜliwienie
samodzielnego prowadzenia zabawy, wyzwala w niesłyszących ochotę do pokazania swoich
umiejętności zabawy w grupie.
RównieŜ duŜe znaczenie dla wzrostu poziomu kultury niepełnosprawnych słuchowo mają
organizowane przez Oddział wycieczki integracyjno-krajoznawcze, których w roku 2008
zorganizowano 9.
l.p. trasa
osób
1.
Szczecin – Drezno – Praga – Wiedeń – Szczecin
48
2.
Szczecin – Białystok – Szczecin
28
3.
Szczecin-Zielona Góra – Wrocław – Szczecin
33
4.
Szczecin – Toruń – Szczecin
35
5.
Szczecin – Międzyzdroje – Szczecin
34
6.
Szczecin – Wiedeń – Szczecin
7.
Koszalin - Zielona Góra – Wrocław – Koszalin
15
8.
Wałcz – Biskupin – Rogowo – Licheń – Wałcz
20
9.
Szczecin – Greifswald – Szczecin
Ogółem w wycieczkach jednodniowych wzięło udział 69 osób.
W wycieczkach wielodniowych i wyjazdach zagranicznych 155 osób.
9
2
12
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
Wycieczka do Drezna
Wycieczka do Pragi
Wycieczka do Wiednia
Wycieczka do Wrocławia
Turnus rehabilitacyjny w Wiśle
Turnus rehabilitacyjny w Łebie
Wycieczki organizowane w Oddziale Zachodniopomorskim cieszą się duŜym
zainteresowaniem. Dają moŜliwość osobom niesłyszącym zobaczyć to, o czym często mogli się
częściowo dowiedzieć tylko z telewizji czy ksiąŜek. Poznać ciekawe miejsca, zabytki, kulturę
i historię najciekawszych zakątków naszego kraju, a nawet Europy. Nigdy nie byliby w stanie
poznać historii i kultury ani bogactw muzeów, gdyby nie byli obecni wśród nich tłumacze języka
migowego. To tłumacze języka migowego w transponują zrozumiałym dla niepełnosprawnych
słuchowo przekazują im wiadomości mówione przez przewodników.
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
Wycieczka do Międzyzdrojów
Międzynarodowy Dzień Głuchego w Łukęcinie
13
W roku 2008 dzięki uzyskaniu
indywidualnych dotacji z MOPR i PCPR 56
osób
wzięło
udział
w
turnusach
rehabilitacyjnych, które odbyły się w Wiśle
i Łebie. Udzielaliśmy pomocy podopiecznym
podczas badań lekarskich oraz przy wypełnić
wniosków na dofinansowania w MOPR
i PCPR. Korzystnym faktem było wspólne
przebywanie na turnusie podopiecznych nie
tylko ze Szczecina, ale równieŜ z Koszalina,
Stargardu Szczecińskiego i Wałcza.
W dniach 27.09.-28.09.2008 z okazji
Międzynarodowego Dnia Głuchego w nadmorskim Ośrodku Wczasowym „Wrzos”
w Łukęcinie zorganizowaliśmy wyjazdową
wojewódzką imprezę. Była to moŜliwość do
spotkania się niesłyszących ze wszystkich
Kół
Terenowych
naszego
Oddziału.
W imprezie uczestniczyło 132 osób.
W integracji osób niepełnosprawnych
słuchowo ze społeczeństwem zdrowym
istnieje wiele sposobów, moŜe to być występ
niesłyszącego mima czy iluzjonisty na
najbardziej uczęszczanej ulicy, wystawa
malowanych
obrazów,
spotkanie
ze
społecznością
lokalną
i
udzielenie
bezpłatnych
zajęć
języka
migowego.
Wszystkie te sposoby dają pozytywny skutek
w celu większego zrozumienia społeczeństwa, Ŝe niesłyszący nie są „Inni”.
1. NIWELACJA BARIER KOMUNIKACYJNYCH
Pracownicy naszego Oddziału pośredniczyli między podopiecznymi a PCPR, MOPR oraz
innymi instytucjami, pomagając przy wypełnianiu wniosków na dofinansowanie do turnusów
rehabilitacyjnych i zakupu sprzętu rehabilitacyjnego: aparaty słuchowe, domofony świetlne,
sygnalizatory płaczu dziecka, faksy i inne. DuŜa ilość osób niesłyszących zwracała się do nas
o pomoc w staraniach o dofinansowanie do zakupu zestawów komputerowych, a potem
w pośredniczeniu przy jego zakupie.
Udzielaliśmy instrukcji obsługi sprzętu technicznego, którego podopieczni mimo
załączonej informacji nie potrafią obsłuŜyć.
Punkt Informacyjno Doradczy, w którym całodobowych porad udzielają wszyscy tłumacze
języka migowego słuŜy pomocą we wszystkich sprawach, z którymi niepełnosprawni słuchowo
się zgłaszają po godzinach pracy, a takŜe w dni wolne od pracy np. do tłumaczenia przy
pośrednictwie np. w Urzędach Stanu Cywilnego, spisywaniu protokołów wypadku drogowego,
konieczności natychmiastowej pomocy lekarskiej itp.
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
14
2. DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNO-OŚWIATOWA
Program kulturalno-oświatowy realizowany jest w ramach działalności Domu Kultury
„Kontakty” w Szczecinie, Domu Dziennego Pobytu Niesłyszących w Dąbiu i poprzez świetlice
w Terenowych Ośrodkach PZG w Koszalinie, Sławnie, Stargardzie, Wałczu a takŜe w Grupach
Wsparcia w Kołobrzegu i Szczecinku,
gdzie powołano Grupy Związkowe i tam
równieŜ funkcjonują świetlice.
Bardzo efektywna działalność to
zespół pantomimy „Teatr-3” i koła
zainteresowań, z których najbardziej
pręŜne to: koła seniora, komputerowe,
wideo filmowe, bibliotekarsko-czytelnicze, plastyczne, fotograficzne i sportowe, w które wchodzą sekcje: piłki
noŜnej, szachowa, brydŜowa.
W usługach grupowych bardzo
waŜne miejsce zajmują usługi tłumaczenia
lub omawiania w języku migowym
róŜnych programów TVP, a takŜe
Wykonują stroiki wielkanocne w sali klubowej
artykułów z prasy lokalnej i innych.
Bardzo istotnym zadaniem jest
szerzenie wśród podopiecznych oświaty zdrowotnej. Organizowano spotkania z lekarzami
specjalistami, na których poruszane były m.in. tematy: „Profilaktyka chorób kobiecych”, „Na co
naleŜy zwrócić uwagę w trosce o swoje zdrowie”.
Profilaktyka zdrowotna niesłyszących jest niezbędna szczególnie w obecnym systemie,
w którym działa Narodowy Fundusz Ochrony Zdrowia. Brak funduszy na badania, ograniczone
wydawanie skierowań do lekarzy specjalistów uniemoŜliwia szybkie zdiagnozowanie choroby
i prawidłowe leczenie, a przecieŜ tańsze jest zapobieganie niŜ późniejsze leczenie.
W klubie i świetlicach odbywały się równieŜ pogadanki szkoleniowe, na których
poruszane były tematy:
1. „Profilaktyka chorób kobiecych” Szczecin
2. Rozliczamy się z fiskusem Szczecin, Sławno
3. Spotkanie z policją – formy komunikacji sms, e-mail, faks – Szczecin, Stargard Szcz.,
Koszalin, Sławno
4. „Na co naleŜy zwrócić uwagę w trosce o swoje zdrowie”- Szczecin
5. „MakijaŜ sylwestrowy” – Szczecin
6. „Pielęgnacja stóp” – Szczecin
7. „Sprawy spadkowe” – Szczecin
8. Dzień Otwarty Polskiego Związku Głuchych – Szczecin
9. Rozmowy z pracodawcami – Szczecin, Wałcz, Koszalin, Sławno, Stargard Szcz.
10. Warunki uzyskania dopłat z PCPR – Wałcz, Koszalin, Sławno, Stargard Szcz.
11. „Jak Ŝyć oszczędnie mając tylko rentę socjalną lub zasiłek przedemerytalny”- Sławno
12. „Alkoholizm w rodzinie”- Sławno
13. „Konflikt z dorastającymi dziećmi słyszącymi”- Sławno
14. „Urządzenia wspomagające słyszenie”- Stargard Szcz.
Szkolenia prowadzili zapraszani przedstawiciele poszczególnych instytucji z takich jak:
Powiatowe i Miejskie Ośrodki Pomocy Rodzinie, specjaliści z placówek słuŜby zdrowia, sądu,
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
15
czy policji itp., którzy odpowiadali na liczne pytania i mogli zaprezentować całokształt pracy
danej instytucji.
Nie tylko zajęcia prowadzone
w klubie i świetlicach cieszą się duŜym
zainteresowaniem, podopieczni bardzo
chętnie uczestniczą we wszelkich
zajęciach pozaklubowych takich, jak
zbiorowe wyjścia do kina, na wystawy,
do parku, czy spacer po mieście
w czasie, którego mogą dzielić się
spostrzeŜeniami dotyczącymi zmian
w infrastrukturze.
Owocem spotkań z „ciekawymi
ludźmi” były konkursy, które są zarazem
sprawdzianem ich wiedzy na dane
tematy.
Takich
spotkań
naleŜy
organizować jak najwięcej, bo są
Spotkanie z przedstawicielami Izby Skarbowej
dobrym
środkiem
edukacji
osób
niepełnosprawnych słuchowo, podnoszą poziom ich wiedzy.
Bardzo atrakcyjną formą spędzania czasu są spotkania na festynach, przy ognisku
i grillowaniu. Te spotkania są zawsze świętem rodzin, bo w tej formie wypoczynku udział biorą
rodzice, dzieci, dziadkowie i wnukowie - jednym słowem są to spotkania pokoleń.
Spotkania obfitowały w liczne gry, konkursy, zabawy. Nagrody dopingowały do udziału
we współzawodnictwie.
Zajęcia klubowe i świetlicowe urozmaicane były róŜnego rodzaju imprezami
wciągającymi do zabawy wszystkich bez względu na wiek i zainteresowania, np. wesołe zabawy
według pomysłów uczestników na Walentynkach, w Dniu Kobiet, spotkaniach integracyjnych.
NiezaleŜnie od spotkań w klubie czy świetlicy, organizowane były liczne spotkania na wolnym
powietrzu. Nie zabrakło chętnych do udziału we wszystkich spotkaniach organizowanych przez
Biuro Organizacji Pozarządowych w Szczecinie, Zostaw 1% w Szczecinie, Dniach Morza,
Platanach.
Uczestnictwo niesłyszących w imprezach masowych daje moŜliwość pokazania
społeczności lokalnej, Ŝe Ŝyją wśród niej osoby niepełnosprawne słuchowo, ale nie są inne
i potrafią bardzo duŜo. Przekonać się o tym było moŜna odwiedzając stoisko z wykonanymi przez
niesłyszących pracami rękodzielniczymi, malarstwem.
3. KURSY JĘZYKA MIGOWEGO
Podopiecznymi naszego Stowarzyszenia są zarówno osoby całkowicie niesłyszące, osoby
słabosłyszące oraz późno ogłuchłe, które problemy ze słuchem mają nie zawsze od urodzenia.
Często osoby te w większym lub mniejszym stopniu utraciły słuch na skutek przebytej choroby
lub w wieku starszym. Aby nie dochodziło do podziału między niesłyszącymi a słabo słyszącymi
konieczna jest moŜliwość porozumiewania się między sobą. Dlatego prowadzone są
systematyczne integrujące zajęcia nauki języka migowego, w których biorą udział wszyscy chętni.
Poza tym prowadzone były kursy języka migowego dla pracowników administracji
państwowej, studentów, pracowników słuŜby zdrowia.
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
16
B. DZIAŁALNOŚĆ DOMU KULTURY „KONTAKTY”
Działalność Domu Kultury „Kontakty” opiera się na róŜnorodnych formach kulturalnych
prowadzonych w zespołach zainteresowań.
1. PANTOMIMA PZG „TEATR-3”
„Teatr-3” PZG realizował zaplanowane zadania na 2008 rok. Zajęcia odbywały się
w Domu Kultury „Kontakty” Polskiego Związku Głuchych. Prowadzone były przez kierownika
artystycznego Teatru-3 Huberta Bartłomiejskiego z udziałem tłumaczy języka migowego: Anity
Sadowskiej i Jerzego KałuŜnego, a takŜe zaproszonych gości-artystów. Znamiennym i godnym
zauwaŜenia było nawiązanie współpracy z pierwszym reŜyserem „Teatru-3” Andrzejem
Zubczewskim, który specjalnie przyjeŜdŜając z obecnego miejsca zamieszkania czyli Szwecji
bezpłatnie przeprowadził cykl zajęć, w trakcie których artyści występujący w „Teatrze-3” uczyli
się elementów klasycznej pantomimy. Na próby prowadzone przez A. Zubczewskiego, przyszli
niesłyszący aktorzy, którzy zakończyli wiele lat temu przygodę z pantomimą. Długie godziny
spędzone kiedyś na próbach, poświęcone pracy nad techniką, ułatwiły szybkie dostosowanie się
i sprostanie wymaganiom reŜysera.
W kwietniu zespół rozpoczął
przygotowania do realizacji spektaklu opartego na ksiąŜce pt
„Przelewickie opowieści o diabłach,
duchach i demonach” napisanej
przez Romanę Kaszczyc. Autorka
w swojej ksiąŜce oddała nastrój
tajemniczego Ogrodu Dendrologicznego w Przelewicach i okolic.
Aktualnie w woj. Zachodniopomorskim. „Teatr-3”, w ramach
ćwiczeń nad rozwijaniem wraŜliwości artystycznej, spędził tydzień
na terenie Ogrodu Dendrologicznego, poświęcając czas na
„Przelewickie opowieści”
ćwiczenia
teatralne,
fizyczne
i ogólno rozwijające, ukierunkowane
na zrozumienie treści. KaŜdy z aktorów, musiał nie tylko poznać postać, którą miał wykreować,
ale musiał równieŜ wczuć się w nastrój wydarzeń i akcję wraz z innymi postaciami. WaŜnym było
to, aby wzajemnie panować nad akcją, która raz działa się na ekranie horyzontu, by po zejściu
aktora lub aktorów z tego horyzontu, a po wejściu na scenę, odpowiadała ciągłości zdarzeń.
Przygotowanie aktorów do przeprowadzenia tych zamierzeń, wymagało wielu tłumaczeń i prób.
Aktorzy, ucząc się sceny finałowej, wielokrotnie zatrzymywali się w róŜnych zakątkach ogrodu
i ćwiczyli treść do zapamiętania, wzbudzając zainteresowanie spacerowiczów. Podobnie było, gdy
aktorzy umiejący się poruszać na szczudłach, uczyli koleŜanki i kolegów, tej niby trudnej a jak się
okazywało po kilkunastu minutach ćwiczeń prostej umiejętności.
Scenariusz zawierał równieŜ sceny z wykorzystaniem języka migowego. Przed próbami
z aktorami, naleŜało równieŜ spędzić wiele czasu na opracowanie scenopisu, w którym zawarte
były sceny z językiem migowym. Jak zwykle, nie chodziło o szkolny przekaz tekstu, ale
o wzbogacenie go o elementy wspomagające wizualizację. Nad dopasowaniem znaków języka
migowego, oddającego klimat i treść tekstu pracowali tłumacze języka migowego.
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
17
„Teatr-3” od wielu
lat dba o utrzymanie międzynarodowych
kontaktów
z innymi teatrami w Europie
i na świecie. W czerwcu
niesłyszący aktor kilkakrotnie wystąpił w okolicach
Wiednia-Austria w programie pt. „Widzę to, czego
ty nie widzisz” w reŜ.
Herberta
Ganschachera.
ReŜyser tego spektaklu,
przebywał równieŜ w Szczecinie
w
celu
dalszej
współpracy „Teatru-3” i Teatru „Arbos” z Salzburga.
Nasz teatr od 8 lat bierze
udział
w
Europejskim
i Światowym Festiwalu TeWarsztaty podczas Międzynarodowego Festiwalu Teatru Niesłyszących
w Wiedniu
atrów Niesłyszących dla
Słyszącej i Niesłyszącej
Publiczności w Wiedniu. Po festiwalu odbywa się rokrocznie konferencja, podsumowująca
dokonania ubiegłego roku, jak równieŜ ustalająca załoŜenia na rok następny, do kolejnych edycji
festiwalu. Udział w festiwalu, nobilituje „Teatr-3” do jak najlepszego reprezentowania środowiska
ludzi niepełnosprawnych w Polsce.
Od 16-19 października 2008 r. odbył się Festiwal „Teatr bez granic 2008 – Drogi
Porozumienia”. Była to piąta, jubileuszowa edycja.
Zaproszenia przyjęły dwa zespoły Pantomima S.I. z Brna (Czechy) i Łódzka Scena
Pantomimy.
Jednym z celów projektu Teatr bez Granic 2008 – Drogi Porozumienia była integracja
wykonawców niesłyszących i słyszących dzieci i dorosłych podczas poprzedzających Festiwal
Integracyjnych Warsztatów Teatralnych „Wymyśl siebie na nowo”. Podczas warsztatów
integracyjnych dla dwóch grup wiekowych dziecięcej i młodzieŜowej opracowano dwa 35
minutowe spektakle, które były później zaprezentowane na Festiwalu „Teatr bez granic 2008 Drogi Porozumienia”.
Wybrano najzdolniejszych uczestników warsztatów i zaproszono ich do udziału w próbach
„Koncertu poetyckiego” Ewy Kabsy, w którym połączyli śpiew i język migowy, jako członkowie
Mieszanego Chóru Integracyjnego.
Uczestnicy Festiwalu „Teatr bez granic 2008 – Drogi Porozumienia”
18
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
2. PRACOWNIA KOMPUTEROWA – KAWIARENKA INTERNETOWA
Zajęcia w kole komputerowym
W
Domu
Kultury
znajduje się pracownia, zwana
teŜ „kawiarenką internetową”.
Jest w niej sześć stanowisk
wyposaŜonych
w
sprzęt
komputerowy, którą prowadzi
Olgierd Koczorowski. Czynna
jest we wtorki i czwartki
w godz. 16.00 do 20.00
w pozostałe dni w zaleŜności od
ustalonego grafiku dopasowanego do czasu, w którym
osoby uczące się lub pracujące
mają moŜliwość korzystania
z pracowni komputerowej.
KaŜdy komputer, który
znajduje się w placówce ma
dostęp do Internetu DSL Telekomunikacji Polskiej S.A.
W kawiarence internetowej niesłyszący mogą pracować na nowoczesnym sprzęcie
i oprogramowaniach. Korzystają z komunikatorów m.in. Camfrog, ooVoo, Skype i Gadu-Gadu.
Jest to najwaŜniejszy kontakt poza miejscem bezpośrednich spotkań i bardzo potrzebny.
Podopieczni korzystają równieŜ z kamery internetowej w celu wizualnego porozumiewania się
w języku migowym. Coraz więcej osób, które mają nowy komputer w domu, przychodzą na kurs
obsługi stopnia podstawowego.
domenę
Posiadamy
własną
www.pzg.szczecin.pl, która działa od
1997 roku i znajduje się w serwerze
w telekomunikacji. MoŜna w niej
zobaczyć m.in. aktualne informacje,
zdjęcia, fragmenty filmów i artykuły
z róŜnych imprez organizowanych przez
tutejszy Oddział. Jest teŜ galeria obrazów
i fotografii, które wykonują podopieczni,
a takŜe wejście do grupy dyskusyjnej
Chat. Posiadamy równieŜ statystykę
odwiedzin naszych stron. W roku 2008
odwiedziło naszą stronę 75.626 osób, co
świadczy o duŜej jej atrakcyjności oraz
o tym, Ŝe coraz więcej osób niesłyszących
posiada
komputery
w
domu.
Webmasterem stron internetowych jest
Nasza strona internetowa
niesłyszący Olgierd Koczorowski.
Od 3 lat dzięki porozumieniu Oddziału PZG z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie
w Szczecinie osoby pracujące oraz dzieci szkół podstawowych i gimnazjalnych
z niepełnosprawnością słuchową posiadający orzeczenie o umiarkowanym stopniu
niepełnosprawności mogą otrzymać dofinansowanie z MOPR-u na zakup nowego komputera.
Warunkiem otrzymania dofinansowania jest zakup zestawu komputerowego, na który składa się:
komputer z systemem Windows, monitor LCD, kamera internetowa, drukarka i sprzęt do
współpracy z internetem. Osoby niesłyszące z Terenowych Ośrodków równieŜ otrzymują
19
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
dofinansowanie, ale wszystko zaleŜy od ustaleń Powiatowych Centrach Pomocy Rodzinie
w rejonie, który zamieszkują. Ponadto komputery są w uŜytkowaniu w siedzibach wszystkich Kół
Terenowych.
3. KOŁO FOTOGRAFICZNE
W sali wideo ustawiono komputer
zakupiony ze środków PFRON, który
spełnia funkcję komputera i serwera.
Gromadzone są w nim zdjęcia ze
wszystkich
imprez
i
niesłyszący
samodzielnie wybierają zdjęcia do
wywoływania.
Zdjęcia członków koła fotograficznego
4. PRACOWNIA WIDEO-FILMOWA
Pomieszczenie pracowni wyposaŜone jest w sprzęt
niezbędny do montowania filmów. W wyniku aktywności na
Warsztatach Filmowych organizowanych przez nasz Oddział
wyłoniła się 5 osobowa grupa, która stanowi zespół filmowy
„Kontakty”. KaŜdy z nich przejawia zainteresowania, które są
elementami składowymi filmu. Począwszy od reŜysera
i scenarzysty do aktorów, operatora kamery i montaŜysty włącznie.
W przelewickim Ogrodzie Dendrologicznym wraz
z aktorami Teatru-3, w ramach współpracy z Gminą Przelewice
został zrealizowany film dla potrzeb spektaklu, jako multimedialne
tło do przedstawienia „Przelewickie opowieści”. Równocześnie
tworzyliśmy wersję filmową na potrzeby promocji projekty „Bez
granic historia i kultura, czyli polsko-niemieckie spotkania
integracyjne w Przelewicach”.
Realizacja filmu „Przelewickie
Koło rejestruje na wideo większość imprez organizowanych
opowieści”
przez Oddział, aby potem dokonać montaŜu celem ich archiwizacji
oraz prezentacji na spotkaniach klubowych, w sali kinowo-teatralnej. Wprowadzono nową
technologię zapisu i archiwizacji na cyfrowych nośnikach DVD.
5. PUNKT LOGOPEDYCZNY DLA DOROSŁYCH
W 2008 r. zajęcia logopedyczne odbywały się 2 razy w tygodniu. Uczęszczali na nie
studenci, pracujący zawodowo, a takŜe bezrobotni.
Tematyka zajęć była dostosowana do potrzeb poszczególnych uczestników, a ich poziom
do moŜliwości intelektualnych. DuŜe zróŜnicowanie pod względem wieku i wykształcenia
poszczególnych osób miało wpływ na dobór metod i form prowadzonych zajęć.
Rewalidacja obejmowała trening słuchowy oraz ćwiczenia artykulacyjno-głosowe
z wykorzystaniem logopedycznych programów komputerowych. Celem reedukacji było dalsze
wzbogacanie i rozwijanie mowy czynnej oraz biernej. Ćwiczenia obejmowały swoim zakresem
literaturę, ortografię i gramatykę języka polskiego. W tej pracy wykorzystywano liczne
komputerowe programy dydaktyczne i edukacyjne.
20
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
Język, jako twór Ŝywy ulega permanentnemu rozwojowi. WaŜnym elementem terapii było,
więc zwracanie szczególnej uwagi na zmiany i „nowości” pojawiające się w mowie polskiej.
Szczególnie waŜnym było poznawanie znaczenia nowych słów i związków frazeologicznych.
Punkt prowadziła surdopedagog Specjalnego Ośrodka dla Dzieci Słabo Słyszących Małgorzata
Łapińska.
6. PUNKT REEDUKACYJNY DLA DZIECI SŁYSZĄCYCH RODZICÓW
GŁUCHYCH
Dzieci
słyszące
rodziców
głuchych mają problem w prawidłowym
rozwoju mowy oraz mają trudności
w poprawnym wysławianiu się. Pedagog
BoŜena Goska w punkcie reedukacyjnym prowadziła zajęcia wyrównawcze, udzielała pomocy w odrabianiu lekcji dla dzieci szkolnych, które
mają trudności w nauce. Prowadzone
były zajęcia przygotowujące do
rozpoczęcia nauki w klasie pierwszej dla
dzieci
przedszkolnych.
Kolejnym
zadaniem punktu jest terapia dysleksji
dla ucznia z tym problemem uczęZajęcia reedukacyjne dla dzieci rodziców niesłyszących
szczającego do gimnazjum oraz zajęcia
z elementami ćwiczeń logopedycznych dla dzieci, które mają wady wymowy.
Poza tym raz w tygodniu organizowane były wspólne spotkania dla wszystkich dzieci.
Poznawały one róŜne techniki plastyczne, wykonywały doświadczenia pozwalające zrozumieć
prawa fizyki czy chemii, czytały ksiąŜki, rozmawiały na temat zagroŜeń, z jakimi mogą spotkać
się w szkole czy na podwórku.
7. PRACOWNIA HAFTU I ROBÓTEK RĘCZNYCH
W 4 kołach na regularne
panie
spotkania
przychodzą
zainteresowane
poŜytecznym
spędzaniem czasu, który zapełniają
szydełkując, haftując, oraz dzierganiem
na drutach. RównieŜ chętnie korzystają
z maszyny do szycia, na której panie
szyły firany, zasłony do świetlic,
a w Szczecinie uszyły równieŜ nowe
stroje dla aktorów Teatru-3.
Prenumerujemy czasopisma oraz
zakupiliśmy poradniki, z których
czerpiemy nowe pomysły i wzory.
Rękodzieło artystyczne
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
21
8. KOŁO PLASTYCZNE
W kołach plastycznych skupiają się osoby, które lubią przedstawiać swoje marzenia
w kolorach na płótnie i szkle. Malują obrazy, widoki, stosując własną interpretację otaczającego
ich świata.
Poszukując nowych pomysłów i technik
zorganizowano konkurs „Makaronowe kwiatki”
z wykorzystaniem makaronu kleju i farb podopieczni
wykonali róŜnobarwne kwiatki do wystroju sali
klubowej.
Prezentacja dorobku koła plastycznego ze
Szczecina odbyła się, na Szczecińskim Spotkaniu
Organizacji Pozarządowych „Pod Platanami” i z okazji
Dni Morza w Szczecinie, a takŜe na kiermaszach
organizowanych z okazji świąt wielkanocnych, BoŜego
Narodzenia.
Wszelkie dekoracje okolicznościowe zarówno
w Domu Kultury jak i świetlicach Kół Terenowych
wykonywane są przez osoby posiadające zdolności
manualne.
Chętnie wykonywane są wszelkiego rodzaju
elementy, które wywodzą się z polskich tradycji, były to
np. palmy wielkanocne, stroiki wielkanocne z barankiem, czy wiele innych, zaleŜnie od pomysłu
Zajęcia w kole plastycznym
wykonawcy. TakŜe Ŝyczenia świąteczne wypisywane
były na kartkach wykonanych wg własnych pomysłów.
9. PRACOWNIA MAJSTERKOWICZA
Majsterkowicze skupieni w 3 kołach, to osoby róŜnych zawodów i zdolności. Chętnie
wymieniają się swoimi doświadczeniami, słuŜą radą młodszym, mniej zdolnym kolegom. Tego
rodzaju współpraca przyczynia się do pogłębiania więzi koleŜeńskich i pozwala na wspólną pracę
przy podjętych zadaniach.
A zadania wynikają z potrzeb w lokalach, z których korzystają. Są to prace naprawcze, np.
naprawy hydrauliczne, odnawianie krzeseł, stołów, biurek, malowanie i tapetowanie. Oraz
modernizacja sprzętu technicznego, wykonywanie prac dekoratorskich dla stale rozwijającej się
pracowni filmowej i dla teatru Pantomimy. Wspólna praca przenosi się równieŜ do domów
prywatnych, czy działek ogrodowych. Tzw. „złote rączki” chętnie pomagają osobom starszym,
samotnym, którzy nie bardzo potrafią naprawić cieknący kran, wymienić uszczelkę. Ta forma
samopomocy jest bardzo cenna, szczególnie w teraźniejszych czasach, kiedy koszty usług są
bardzo wysokie.
10. KLUB CZYTELNICZY
Dla potrzeb Domu Kultury i świetlic terenowych prenumerowane są kolorowe czasopisma
kwartalne, miesięczne i codzienna prasa lokalna. Są to „Świat Ciszy”, „śyjmy dłuŜej”, „Zdrowie”,
„Pani Domu”, ”Przyjaciółka”, „BrydŜ”, „Kurier Szczeciński”, „Głos Szczeciński”, ”Głos
WybrzeŜa”, „Kurier Słupski”, „Dziennik Bałtycki”, „Pojezierze Wałeckie”. W czasie spotkań
klubowych kaŜdy znajdzie dla siebie coś interesującego, a tłumacz języka migowego tłumaczy
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
22
treść dla lepszego zrozumienia przez czytających. Nasi podopieczni sami chętnie redagowali
artykuły, które ukazały się w „Świecie Ciszy” oraz w prasie lokalnej, jak „Kurier
Szczeciński”,
„Dziennik Bałtycki”. W miesięczniku „Świat Ciszy” ukazało się 6 artykułów o pręŜnej
działalności naszego Oddziału.
Zamieszczanie artykułów na łamach czasopism, przyczynia się do afirmacji środowiska
niesłyszących wśród całej społeczności.
Prasa lokalna dostępna jest równieŜ we wszystkie dni poza klubowe oraz w godzinach
dopołudniowych w czasie pracy tłumaczy języka migowego i pracowników socjalnych
Terenowych Ośrodków czy Oddziału, z czego podopieczni są zadowoleni i chętnie „wpadają”
poczytać, by dowiedzieć się, co się dzieje w kraju i poza nim oraz uzyskać pomocy tłumaczy
języka migowego w zakresie wyjaśnień zawierających niezrozumiałe słowa, zdania a nawet
całościowe zagadnienia.
11. KOŁO SENIORA
Jak ogólna statystyka wykazuje duŜa grupa naszych podopiecznych to osoby po 60-tym
roku Ŝycia. To dla nich tworzone są koła seniora, w których pracujemy nad aktywnością osób
starszych. Zachęcamy ich do czynnego udziału w wycieczkach rehabilitacyjno-krajoznawczych,
wszelkiego rodzaju zajęciach na wolnym powietrzu, zabawach przy ognisku, grillowaniu
w plenerze a nawet na terenie posesji Oddziału, na spacerach do parku – na zajęciach bierzemy
pod uwagę sprawność grupy i do niej dopasowujemy stopień trudności organizowanych zajęć.
Ustalony jest harmonogram comiesięcznych spotkań w klubie z uroczystą oprawą, przy
świątecznie nakrytych stołach seniorzy piją herbatkę z pączkami i droŜdŜówkami.
Pod
okiem
instruktora
w kaŜdy wtorek prowadzone są
zajęcia
rehabilitacji
ruchowej
w odpowiednio wyposaŜonej salce
rehabilitacyjnej
w
Szczecinie,
w środy w Dąbiu a w piątki
w Stargardzie Szczecińskim.
Na spotkaniach z „ciekawymi ludźmi” prowadzonych jest
wiele
rozmów
dotyczących
problemów osób w podeszłym
wieku, uczestnicy spotkań mają
moŜliwość bezpośredniego kontaktu
z prelegentami i mogą zapytać
o sposób rozwiązania problemu ich
Zajęcia rehabilitacji ruchowej
dotyczącego.
Biorąc pod uwagę wiek podopiecznych w celu zapewnienia im bezpieczeństwa
utrzymujemy stały kontakt z Wojewódzką Stacją Pogotowia Ratunkowego, z którą zawarliśmy
umowę na świadczenie usług medycznych na kaŜde wezwanie. TakŜe dla zapewnienia
bezpieczeństwa podopiecznym Wojewódzka Komenda Policji przyjmuje zawiadomienia
o zdarzeniu od osób niesłyszących poprzez system SMS.
12. KOŁO SPORTOWE
W Oddziale Zachodniopomorskim podopieczni bardzo chętnie uczestniczą w zajęciach
sportowych, wykazują duŜą wolę walki w meczach i turniejach. Szczególnie młodzieŜ chętnie gra
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
23
w piłkę noŜną i siatkową, tenisa stołowego. Rozgrywane są mecze między kołami terenowymi.
Niesłyszący z Wałcza brali równieŜ udział w VI Powiatowej Spartakiadzie Osób
Niepełnosprawnych, w której zajęli I miejsce.
Osoby starsze, które nie mogą juŜ brać udziału w intensywnym sporcie wymagającym
duŜej siły i sprawności fizycznej, chętnie grają w szachy, brydŜa i bilard. W maju 4 osobowa
druŜyna brydŜowa wyjechała na zawody o Puchar Burmistrza Miasta Sławna i zajęła IV miejsce.
Jesienią 2008 odbył się Otwarty Turniej
BrydŜowy o Puchar Rektora Uniwersytetu
Szczecińskiego. W turnieju uczestniczyło 112
osób, po raz pierwszy w tej imprezie wzięły
udział osoby niesłyszące. Dwójka naszych
uczestników zajęła zaszczytne II miejsce.
Powodzeniem cieszy się siłownia
zlokalizowana
w
filii
Ośrodka
PZG
w Szczecinie Dąbiu, w której szczególnie
młodzieŜ rozwija swoją sprawność i wzmacnia
siłę fizyczną.
We wszystkich dyscyplinach sportowych, poprzez zajęcia na boisku przyszkolnym,
czy w wynajętych salach gimnastycznych brały
Dwójka naszych uczestników zajęła II miejsce
udział druŜyny ze wszystkich Kół Terenowych.
13. DOM DZIENNEGO POBYTU NIESŁYSZĄCYCH
Dom Dziennego Pobytu Niesłyszących jest placówką obejmującą opieką inwalidów słuchu
zamieszkałych na terenie Szczecina. W trakcie tego roku powiększyła się liczba podopiecznych
do 30 osób.
Stworzono go wychodząc na przeciw potrzebom ludzi samotnych, emerytów i rencistów członków Stowarzyszenia. Otrzymują tu pomoc z zakresu rehabilitacji społecznej, opieki,
rekreacji i kultury.
Na
terenie
Domu
odbywają
się
zajęcia
terapeutyczne i rehabilitacyjne
zarówno grupowe jak i indywidualne, w róŜnorodnych
zespołach aktywności (m.in.
plastyczne, rękodzieła, komputerowe, gospodarstwa domowego, czytelnicze itp.)
Podopieczni uczą się
poprawnego
posługiwania
językiem migowym, który
w szerokim świecie jest traktowany na równi z językiem
urzędowym. Stanowi on element szeroko rozumianej
rehabilitacji społecznej oraz
jest podstawą niwelowania
Kiermasz świąteczny
bariery w komunikowaniu.
Otrzymują
równieŜ
24
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
pomoc indywidualną przy załatwianiu spraw zdrowotnych i problemów Ŝyciowych, trudnych do
rozwiązania w samotności. Mają takŜe moŜliwość spoŜywania posiłków.
Wiele zajęć proponowanych przez Dom Dziennego Pobytu Niesłyszących jest oparta na
umiejętnościach manualnych. Jednak praca nie skupia się wyłącznie na terapii zajęciowej.
Organizowane są wycieczki, imprezy okolicznościowe oraz spotkania integracyjne.
Istnieje specjalne kalendarium imprez uwzględniające ich uroczystości osobiste. Podopieczni są
współorganizatorami wszystkich imprez, sami wykonują dekoracje, przygotowują poczęstunki,
robią własnoręcznie prezenty a nawet kostiumy, w które chętnie się przebierają. Po kaŜdej
imprezie wspólnie porządkują sale. KaŜdy z uczestników wie, Ŝe równieŜ od niego zaleŜy
atmosfera panująca w Domu, więc nie ma kłótni i wszyscy chętnie pracują.
Od stycznia do grudnia 2008 roku podopieczni Domu Dziennego Pobytu Niesłyszących
wzięli udział i przygotowali:
8 kiermaszy i stoisk ukazujących ich umiejętności, a takŜe przybliŜające społeczności
lokalnej i nie tylko zasady funkcjonowania tej placówki,
w tym:
Data
Stoisko
8 marca
II Spotkanie Szczecińskich Organizacji Pożytku Publicznego „Zostaw
1% w Szczecinie” stoisko promocyjne w Centrum Handlowym Galaxy
10-12 marca
Kiermasz Przedświąteczny na terenie Urzędu Wojewódzkiego
17-21 marca
Kiermasz Przedświąteczny na terenie DDPN
20 marca
Kiermasz Przedświąteczny na terenie Banku Pekao SA
8 czerwca
VII Szczecińskie Spotkanie Organizacji
Platanami” na Jasnych Błoniach
13-16 czerwca
Dni Morza „Kiermasz-Aleja Artystów”
8-10 grudnia
Kiermasz Przedświąteczny na terenie Urzędu Wojewódzkiego
1-17 grudnia
Kiermasz Przedświąteczny na terenie DDPN
Pozarządowych
„Pod
6 imprez okolicznościowych;
- 5 luty
śledzik
- 6 marca
Dzień Kobiet
- 25 marca
Śniadanie Wielkanocne
- 8 października 7-lecie DDPN
W dniu 08.10.2008 r. obchodziliśmy siódme urodziny Domu Dziennego
Pobytu Niesłyszących. Były to kolejne urodziny placówki, które tym
razem odbyły się w trochę inny sposób. Cała impreza odbyła się
w Ośrodku. Specjalnie na tę okazję podopieczni sami przygotowali
wszystkie potrawy. Wszyscy świetnie się bawili i delektowali
smakołykami. Wspólne działania i rola gospodarza obiektu podniosła
samoocenę osób niepełnosprawnych słuchowo, a więc dokonał się
kolejny krok słuŜący rehabilitacji społecznej tego środowiska
zagroŜonego wykluczeniem ze względu na wiek i barierą komunikacyjną
- 27 listopad
Andrzejki
- 18 grudnia
Spotkanie Wigilijne
8 imprez związanych z uroczystościami osobistymi podopiecznych Domu Dziennego
Pobytu Niesłyszących, które odbyły się w dniach;
- 24.01,07.02,13.03,10.04,25.09,09.10,13.11,02.12
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
25
5 imprez integracyjnych:
- 17 stycznia
Bal karnawałowy (organizowany w ramach projektu socjalnego przez
Studentów V roku Pedagogiki Socjalnej i Resocjalizacyjnej
Uniwersytetu Szczecińskiego)
- 22 stycznia
„Dzień Babci i Dziadka” (organizowany w ramach projektu socjalnego
przez studentów V roku Pedagogiki Socjalnej i Resocjalizacyjnej
Uniwersytetu Szczecińskiego)
- 31 stycznia
„Tłusty Czwartek”
- 14 luty
„Walentynki”
30.08 – 04.09.2008 r. odbyły się Warsztaty Plastyczne w MrzeŜynie. Zajęcia realizowane
były w grupach tematycznych. Program zajęć obejmował wiedzę teoretyczną i praktyczną
z zakresu plastyki. Celem warsztatów była rehabilitacja społeczna oraz integracja osób
niepełnosprawnych słuchowo.
W 16-19 października udział w Festiwalu Teatralnym „Teatr bez Granic”
Dom Dziennego Pobytu Niesłyszących kontynuuje współpracę z Wydziałem Pedagogiki
Socjalnej i Resocjalizacyjnej Uniwersytetu Szczecińskiego. Dwie grupy studentów V roku tego
kierunku zrealizowały projekty socjalne na terenie placówki w bieŜącym roku.
W tym roku trwały intensywnie prace w „Ogrodzie Zmysłów”. Podczas prac w ogrodzie
usunięte zostały chwasty i posadzono nowe roślinki - kwiatki i warzywa. Dzięki wspaniałej pracy
rąk naszych podopiecznych w ogrodzie moŜemy zaprezentować ten piękny zakątek wszystkim
osobom, które nas odwiedzają. Te wspólne działania rodzinne pomagają nam w stworzeniu
innowacyjnego systemu wsparcia rodzin naszych podopiecznych.
Nie zmniejsza się zainteresowanie naszymi działaniami szczecińskich mediów. Dom
sympatyzuje i współpracuje z wieloma placówkami kultury, oświaty i pomocy społecznej, a takŜe
ludźmi dobrej woli, którzy wspierają placówkę materialnie i rzeczowo lub w ramach wolontariatu
pomagają w prowadzeniu niektórych zajęć i wykonują cięŜsze prace remontowo-porządkowe.
Korzyści wynikające z powstania i funkcjonowania takiej placówki są oczywiste.
Działalność Domu Dziennego Pobytu Niesłyszących pozwala podopiecznym zintegrować się
i znaleźć sens Ŝycia. Z ludzi zamkniętych na świat, zagubionych, samotnych zmienili się
w otwartych, pełnych radości Ŝycia, twórczych pomysłów. Poczuli się potrzebni innym, co
wzmocniło ich samoocenę. Jednak realność Ŝycia: ubóstwo materialne i problemy zdrowotne
często uniemoŜliwiają im codzienne uczestnictwo w zajęciach.
Z wyŜej przedstawionych powodów działalność takiej placówki nie moŜe być
jednorazową, krótkoterminową akcją, a musi zaistnieć, jako stałe miejsce na mapie pomocy
społecznej i terapeutycznej w naszym mieście, tym bardziej, Ŝe placówka jest jedyną tego rodzaju
w kraju i stanowi wzorzec do naśladowania dla innych Oddziałów Stowarzyszenia w celu
zwiększenia i szukania nowych form opieki nad poszczególnymi grupami osób
niepełnosprawnych słuchowo.
Podsumowanie
Polski Związek Głuchych, Oddział Zachodniopomorski w Szczecinie wszystkie swoje
działania opiera na rehabilitacji społecznej i zawodowej osób z wadą słuchu, co jest podstawą
poprawy warunków Ŝycia tych osób w szerokim słowa znaczeniu. Realizuje programy społeczne,
dzięki którym osoby z wadą słuchy mogą prowadzić bardziej satysfakcjonujące Ŝycie.
Na bieŜąco prowadzone są usługi rehabilitacyjno-socjalne tłumaczy języka migowego dla
wszystkich osób z wadą słuchu i ich rodzin zgłaszających się z codziennymi problemami.
Wszelkie działania podejmowane na rzecz osób niesłyszących są przez nich samych
odbierane z wielkim zainteresowaniem, chętnie garną się do przyjemnego i poŜytecznego
spędzania czasu w klubie i świetlicach gdzie kaŜdy znajduje coś dla siebie. Nie pozostaje bez echa
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
26
propagowanie wśród niesłyszących róŜnych form sportu i rekreacji ruchowej, szerzenie kultury
i oświaty zdrowotnej, w tym celu ciągle poszukujemy środków finansowych
byśmy
mogli
w nich inwestować, bo efekty tych działań są zauwaŜalne. Mamy uzdolnionych filmowców,
grafików komputerowych, malarzy, prawdopodobnie nikt nigdy by się o nich nie dowiedział,
gdyby nie mogli skorzystać z zajęć prowadzonych w kołach zainteresowań. Warunkiem
uczestniczenia w zajęciach zespołowych jest pozytywna motywacja, chęć wzięcia udziału a nie
nakaz i przymus. Naszym, więc zadaniem jest tworzenie sytuacji, w których uczestnicy mogą
zdobyć doświadczenie i wiedzę oraz dbałość o to, by wszyscy czuli, Ŝe są akceptowani, a kaŜdy
ma moŜliwość samorealizacji i likwidowania barier mentalnych.
Sukces pracy z osobami z wadą słuchu w duŜej mierze zaleŜy od pracowników ds.
rehabilitacji, którzy czynnie uczestniczą w róŜnego rodzaju szkoleniach i kursach w celu
podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
Przedstawiciele Oddziału uczestniczyli w 10 szkoleniach. Były to szkolenia organizowane
przez: Polskie Towarzystwo do Walki z Kalectwem, Zachodniopomorską Szkołę Biznesu, Zarząd
Główny PZG, PFRON – w programie Partner III, Fundusz Dla Organizacji PozarządowychNorweski Mechanizm finansowy EOG, Biuro ds. Organizacji Pozarządowych UM Szczecin,
Strategia Rozwoju PZG, „Efektywne sposoby motywowania pracowników – aspekty podatkowe
ZUS”, szkolenia komputerowe.
Działalność Zachodniopomorskiego Oddziału PZG jest dobrze postrzegana wśród
Organizacji Pozarządowych, w urzędach i innych instytucjach, stąd przedstawiciele naszego
Oddziału zostali wybrani do pełnienia funkcji doradczych w radach ds. osób niepełnosprawnych
przy Urzędzie Marszałkowskim w Szczecinie – Wojewódzka Społeczna Rada ds. Osób
Niepełnosprawnych, przy Urzędzie Miejskim w Szczecinie – Powiatowa Społeczna Rada ds.
Osób Niepełnosprawnych, przy staroście wałeckim – Powiatowa Społeczna Rada ds. Osób
Niepełnosprawnych działająca na terenie powiatu wałeckiego, przy Staroście Sławieńskim –
Powiatowa Społeczna Rada ds. Osób Niepełnosprawnych działająca na terenie powiatu
sławieńskiego, RównieŜ przedstawiciel naszego Oddziału wchodzi w skład Komisji ds.
turnusów rehabilitacyjnych w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie w Szczecinie oraz skład
Komisji w Programie „Pegaz” w PFRON Oddział Zachodniopomorski w Szczecinie.
Kontynuujemy wymianę doświadczeń w ramach podpisanego porozumienia o współpracy
pomiędzy Niemieckimi Związkami Upośledzonych Słuchowo: Związkiem Niedosłyszących –
Ortsverein Passewalk e.v. oraz Związkiem Głuchych – Ortsverein Ueckermunde e.v. w celu
usprawnienia komunikowania pomiędzy ludźmi z upośledzeniem słuchu po obu stronach granicy
i wymiany doświadczeń, a takŜe w ramach podpisanej w lipcu 2004 r. umowy o współpracy
między Polskim Związkiem Głuchych Oddział Zachodniopomorski w Szczecinie
a Stowarzyszeniem Niesłyszących w Gehorlosen Landesverband Mecklemburg, Vorpommern
e.V.
Realizacja zadań na rzecz środowiska osób z wadą słuchu oparta była w duŜej mierze na
inspiracji samego środowiska oraz zaleŜała od sponsorów takich jak: PFRON poprzez Zarząd
Główny PZG program celowy „Partner III”, Oddział Zachodniopomorski PFRON, Urząd
Marszałkowski w Szczecinie, Urząd Wojewódzki, Urząd Miejski Wydz. Zdrowia i Polityki
Społecznej w Szczecinie, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urząd Gminy
w Policach, Urząd Miasta i Gminy w Kołobrzegu, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie
w Szczecinie, Urząd Miejski w Wałczu, Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Wałczu,
Gryficach, Sławnie, Stargardzie Szczecińskim, Starostwo Powiatowe Sławno i Wałcz oraz osób
indywidualnych.
Nieregularny przepływ środków finansowych w roku 2008 szczególnie z PFRON utrudniał
spokojne i planowe działania, ale mimo wszystko staraliśmy się, Ŝeby tutejsze środowisko nie
odczuwało tych przeciwności.
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
27
2.2.
WYCIĄG UCHWAŁ
podjętych na posiedzeniach prezydium Zarządu Oddziału Zachodniopomorskiego
Polskiego Związku Głuchych - Kadencja IX
Uchwała nr 1/2008
Zarządu Oddziału Zachodniopomorskiego Polskiego Związku Głuchych oceniając pozytywnie
działalność i efektywną pracę na rzecz inwalidów słuchu podejmuje uchwałę o przyjęciu
i zatwierdzeniu sprawozdania statutowego za rok 2007 r.
Uchwała nr 2/2008
Zarządu Oddziału przyjmuje i zatwierdza sprawozdania finansowe w tym:
- wprowadzenie do sprawozdania za 2007 r.
- rachunek zysków i strat na dzień 31.12.2007 r.
- bilans na dz. 31.12.2007 r. – z sumą bilansową zamykającą się w kwocie 1.122.673,96
- informację dodatkową za 2007 r.
- sprawozdanie merytoryczne za 2007 r.
Uchwała nr 3/2008
Zarządu Oddziału Zachodniopomorskiego Polskiego Związku Głuchych przyjmuje do wiadomości
protokół z kontroli przeprowadzonej przez Komisję Rewizyjną.
Uchwała nr 4/2008
Zarządu Oddziału Zachodniopomorskiego Polskiego Związku Głuchych upowaŜnia Prezydium do
podjęcia ostatecznej decyzji dotyczącej ewentualnego uruchomienia linii debetowej.
Uchwała nr 5/2008
Zarząd Oddziału Zachodniopomorskiego Polskiego związku Głuchych postanawia, Ŝe z dniem
01 lipca 2008 roku wysokość składek członkowskich dla osób powyŜej 70 roku Ŝycia, których staŜ
członkowski w PZG wynosi minimum 5 lat – 50% wysokości składki ustalonej na dany rok przez
Zarząd Główny PZG.
Uchwała nr 6/2008
Zarząd Oddziału postanawia, Ŝe osoby wykluczone z praw członkowskich, mogą wystąpić do
Zarządu macierzystego Koła Terenowego o przywrócenie członkostwa, tylko pod warunkiem
uregulowania zaległych składek. W wyjątkowych sytuacjach losowych osoby, które udokumentują
trudności materialne będące powodem niepłacenia składek mogą być częściowo lub całkowicie
zwolnione z uiszczenia zaległości. Decyzje mogą być podejmowane na podstawie uchwał
Zarządów Kół Terenowych.
Uchwała nr 7/2008
Prezydium Zarządu Oddziału Zachodniopomorskiego PZG w Szczecinie podejmuje uchwałę
wystąpienia o uruchomienie linii debetowej w Banku PEKAO SA I/O Szczecin dla Oddziału
w Szczecinie .Do negocjacji z Bankiem wyznacza Kierownika i Gł. Księgowego Ośrodka PZG
w Szczecinie.
Uchwała nr 8/2008
Prezydium Zarząd Oddziału Zachodniopomorskiego PZG w Szczecinie podejmuje uchwałę, która
w głosowaniu jawnym zostaje przyjęta jednogłośnie. (zał. nr 3).
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
28
Uchwała nr 9/2008
Prezydium Zarządu Oddziału podejmuje uchwałę o kasacji i zdjęciu ze stanu księgowego
Polskiego Związku Głuchych Centrum Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci i MłodzieŜy oraz Osób
Dorosłych z Uszkodzonym Słuchem w Szczecinie wyposaŜenia i środków trwałych na łączną
wartość 187.023,88 zł. Za prawidłową realizację uchwały czyni się odpowiedzialnym Dyrektora
PZG Centrum Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci i MłodzieŜy oraz Osób Dorosłych z Uszkodzonym
Słuchem dr Andrzeja Stecewicza.
Uchwała nr 10/2008
Prezydium Zarządu Oddziału Zachodniopomorskiego Polskiego Związku Głuchych w Szczecinie
postanawia:
1. rozszerzyć zakres działalności PZG Centrum Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci, MłodzieŜy
oraz Osób Dorosłych z Uszkodzonym Słuchem im. Marii Góralówny w Szczecinie
o dodatkowy Punkt Konsultacyjno-Rehabilitacyjny w Kamieniu Pomorskim przy
ul. Kopernika 26;
2. Wyodrębnić równolegle do poradni laryngologicznej w siedzibie PZG Centrum
w Szczecinie poradnię laryngologii dziecięcej;
3. Wyodrębnić z części rehabilitacyjnej zakładu PZG Centrum w Szczecinie Ośrodka
rehabilitacji dziennej;
4. Zobowiązać Dyrektora PZG Centrum w Szczecinie do rejestracji zmian wywołanych
niniejszą uchwałą w Księdze Rejestrowej ZOZ Zachodniopomorskiego Urzędu
Wojewódzkiego w Szczecinie.
Uchwała nr 11 /2008
Prezydium Zarządu Oddziału Zachodniopomorskiego Polskiego Związku Głuchych w Szczecinie
po zapoznaniu się z wnioskiem Kierownika Polskiego Związku Głuchych Specjalistycznej Poradni
Dzieci i MłodzieŜy z Wadą Słuchu w Koszalinie przy ul. Jana z Kolna 24 B postanawia rozszerzyć
działalność Specjalistycznej Poradni Dzieci i MłodzieŜy z Wadą Słuchy w Koszalinie przy ul. Jana
z Kolna 24 B o;
1. Poradnię Rehabilitacji Słuchu i Mowy - Ośrodek/ Oddział Dzienny;
2. Poradnię Rehabilitacji Dziecka z zaburzeniami wieku rozwojowego-Ośrodek/ Oddział
Dzienny;
3. Punkt zaopatrzenia w środki wspomagające słyszenie –Punkt protetyki słuchu;
4. Zobowiązać Kierownika Polskiego Związku Głuchych Specjalistycznej Poradni Dzieci
i MłodzieŜy z Wadą Słuchu w Koszalinie do rejestracji zmian wywołanych niniejszą
uchwałą w Księdze Rejestrowej ZOZ Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego
w Szczecinie.
Uchwała nr 12/2008
Prezydium Zarządu Oddziału Zachodniopomorskiego Polskiego Związku Głuchych w Szczecinie
zatwierdza przekazanie środków pochodzących z wpłat 1% podatku dla:
⋅ Gabrysia Miodek – kwota 9.489,10
⋅ KT Stargard – kwota 565,40
⋅ Pabich Karol – kwota 38,70
⋅ PZG Centrum – kwota 12,30
⋅ Poradnia Koszalin – kwota 714,90
A kwotę 11.847,23 przekazać na działalność statutową Oddziału. Odpowiedzialnym za realizację
uchwały czyni się Gł. Księgowego Ośrodka.
29
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
2.3.
Przychód ogółem
Dotacje
PFRON
NFZ
Jednostki Samorządu Teryt.(gminy i powiaty)
PFRON Szczecin
Zachodniopomorski
Urząd Wojewódzki Szczecin
Urząd Marszałkowski Szczecin
MKiDN Warszawa
Inne dotacje
4.042.423,01 zł
3.267.697,24
677.250,00
1.769.241,64
267.915,26
148.729,90
10 000,00
227.613,65
30.000,00
136.946,79
Przychody z działalności statutowej
Składki brutto określone statutem
wpłaty na działalność statutową
163.486,83
23.865,00
139.621,83
Przychody z działalności statutowej
odpłatnej poŜytku publicznego
Inne
504.725,08
504.725,08
Pozostałe przychody
inne
46.887,57
46.887,57
Przychody finansowe
Odsetki od lokat, wkładów bankowych
inne
59.626,29
1.998,27
57.628,02
2.4.
Informacje o poniesionych kosztach
Poniesione koszty ogółem
a) na realizację celów statutowych
b) na administrację
c) pozostałe koszty
3.822.703,21 zł
2 592 801,21
1 191 689,86
38 212,14
2.5.
a) łączna kwota wynagrodzeń wraz ze składkami ZUS –
1.818.041,93 zł
b) wysokość rocznego wynagrodzenia wypłaconego członkom zarządu – członkowie zarządu nie
pobierali wynagrodzenia
c) wydatki na wynagrodzenia z tytułów umów zlecenia –
430.523,93 zł
d) udzielonych przez stowarzyszenie poŜyczkach pienięŜnych – nie udziela się
e) wartość nabytych obligacji oraz wielkości objętych udziałów lub nabytych akcji w spółkach
prawach handlowego ze wskazaniem tych spółek – nie dotyczy
f) nabytych nieruchomościach, ich przeznaczeniu oraz wysokości kwot wydatkowanych na to
nabycie – nie dotyczy
g) wartości aktywów i zobowiązań stowarzyszenia ujętych we właściwych sprawozdaniach
finansowych sporządzonych dla celów statystycznych – nie dotyczy
2.6.
dane o działalności zleconej przez podmioty państwowe i samorządowe oraz o wyniku
finansowym tej działalności – nie dotyczy
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski
30
2.7.
informację o rozliczeniach stowarzyszenia z tytułu ciąŜących zobowiązań podatkowych a takŜe
informację w sprawie składanych deklaracji podatkowych.
Zobowiązania podatkowe oraz deklaracje PIT-4, VAT-7, CIT-8 i dekl. ZUS - składane i uiszczane
były w obowiązujących terminach. Nie posiada zaległych zobowiązań podatkowych i publicznoprawnych.
3.
W okresie sprawozdawczym były przeprowadzone kontrole;
- Urząd Miejski w Stargardzie Szczecińskim – bez zastrzeŜeń.
- Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie Szczecin – bez zastrzeŜeń
- PFRON Oddział Zachodniopomorski Szczecin – bez zastrzeŜeń
- Urząd Marszałkowski Szczecin – bez zastrzeŜeń
Sprawozdanie obejmuje okres roku kalendarzowego 2008.
Sprawozdanie zostało udostępnione do publicznej wiadomości na stronie internetowej
www.pzg.szczecin.pl
153 374,72
Inwestycje długoterminowe
Długoterminowe rozliczenia
międzyokresowe
Aktywa obrotowe
Zapasy rzeczowych aktywów
obrotowych
NaleŜności krótkoterminowe
Inwestycje krótkoterminowe
Krótkoterminowe rozliczenia
międzyokresowe
IV
B
I
II
III
C
Data sporządzenia 25.03.2009 r.
V
Aktywa razem
936 404,66
NaleŜności długoterminowe
III
1 122 673,96
467 405,70
315 624,24
186 269,30
Rzeczowe aktywa trwałe
II
I
1
A
na dzień
1 387 020,53
556 949,40
408 548,18
181 425,84
1 146 923,42
240 097,11
IV
I
II
III
B
Pasywa razem
Rozliczenia międzyokresowe
Zysk (strata) netto
Odpisy z zysku netto w ciągu roku
obrotowego (wielkość ujemna)
Zobowiązania i rezerwy na
zobowiązania
Rezerwy na zobowiązania
Zobowiązania długoterminowe
Zobowiązania krótkoterminowe
VIII
IX
Zysk (strata) z lat ubiegłych
Pozostałe kapitały (fundusze)
rezerwowe
Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny
Kapitał (fundusz) zapasowy
NaleŜne wpłaty na kapitał
podstawowy (wielkość ujemna)
Udziały (akcje) własne wielkość
ujemna
Kapitał (fundusz) podstawowy
PASYWA
2
Kapitał (fundusz) własny
VII
VI
V
IV
III
II
I
1
A
Wiersz
31.12.2008 r.
BILANS
Stan na
początek roku koniec roku
186 269,30
240 097,11
AKTYWA
2
Aktywa trwałe
Wartości niematerialne i
prawne
Wiersz
Polski Związek Głuchych
Oddział Zachodniopomorski
Al. Wojska Polskiego 91/93
70-481 Szczecin
1 122 673,96
84 440,75
300 672,83
385 113,58
219 165,91
518 394,47
1 387 020,53
75 384,35
526 964,51
602 348,86
219 719,80
-7 450,79
572 402,66
Stan na
początek roku
koniec roku
737 560,38
784 671,67
REGON: 000789016
(numer statystyczny)
REGON: 000789016
Rachunek zysków i strat
na dzień 31.12.2008r
Pozycja
Wyszczególnienie
1
A.
2
Przychody netto ze sprzedaŜy i zrównane z nimi, w tym: od jednostek powiązanych
Przychody
netto
ze sprzedaŜy
produktów
Zmiana
stanu
produktów
(zwiększenie
- wartość dodatnia,
zmniejszenie - wartość ujemna)
Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki
Przychody netto ze sprzedaŜy towarów i materiałów
Koszty działalności operacyjnej
Amortyzacja
ZuŜycie materiałów i energii
Usługi obce
Podatki i opłaty, w tym: - podatek akcyzowy
Wynagrodzenia
Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
Pozostałe koszty rodzajowe
Wartość sprzedanych towarów i materiałów
Zysk (strata) ze sprzedaŜy (A-B)
Pozostałe przychody operacyjne
Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych
Dotacje
Inne przychody operacyjne
Przychody z działalności nieodpłatnej poŜytku publicznego
Przychody z działalności odpłatnej poŜytku publicznego
Inne przychody operacyjne
Pozostałe koszty operacyjne
Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych
Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych
I.
II.
III
IV
B.
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
C.
D.
I
II
III
1.
2.
3.
E
I
II
III
1.
2.
3.
F
G
I
II
III
IV
V
H
I
II
III
IV
I.
J.
I
II
K
L
M
N
Inne koszty operacyjne
Koszty z działalności nieodpłatnej poŜytku publicznego
Koszty z działalności odpłatnej poŜytku publicznego
Inne koszty operacyjne
Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D-E)
Przychody finansowe
Dywidendy i udziały w zyskach, w tym: - od jednostek
powiązanych
Odsetki, w tym: - od jednostek powiązanych
Zysk ze zbycia inwestycji
Aktualizacja wartości inwestycji
Inne
Koszty finansowe
Odsetki, w tym: - dla jednostek powiązanych
Strata ze zbycia inwestycji
Aktualizacja wartości inwestycji
Inne
Zysk (strata) z działalności gospodarczej (F+G-H)
Wynik zdarzeń nadzwyczajnych (J.I.-J.II.)
Zyski nadzwyczajne
Straty nadzwyczajne
Zysk (strata) brutto (I±J)
Podatek dochodowy
Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia
straty)
Zysk (strata) netto (K-L-M)
Data sporządzenia:25.03.2009
Kwota za rok poprzedni
3
Kwota za rok obrotowy
4
678 096,22
56 222,43
537 167,20
51 084,41
-440,00
621 873,79
579 154,32
3 250,84
39 096,61
17 912,27
4 222,00
155 449,58
19 708,66
4 607,20
334 907,16
98 941,90
2 838 482,65
486 522,79
578 495,00
2 957,28
39 359,50
21 251,95
1 932,12
193 221,12
31 085,16
8 441,03
280 246,84
-41 327,80
3 168 390,01
1 159 853,29
1 678 629,36
1 659 417,66
5 445,00
13 766,70
2 739 829,00
1 169 723,65
1 998 666,36
1 444 311,68
504 725,08
49 629,60
3 239 942,46
2 739 829,00
2 734 349,69
5 479,31
0,00
197 595,55
22 183,80
3 239 942,46
2 512 458,25
532 491,39
194 992,82
-112 880,25
336 865,80
5 601,80
1 998,27
16 582,00
613,44
561,86
334 867,53
4 265,75
493,38
51,58
219 165,91
0,00
3 772,37
219 719,80
219 165,91
219 719,80
219 165,91
219 719,80
1 971 822,56
39 858,30
Strona 1 z 8
89 336,36
66 332,51
0,00
187 871,37
1 131 585,67
187 871,37 1 913 145,85
521 420,73
Razem
642 959,59
23 003,85
5. inne środki trwałe
39 858,30
260 139,45
0,00
1 068 723,52
3. urządzenia techniczne i maszyny
0,00
Przemieszczenia Rozchody
Stan na
koniec roku
obrotowego
4. środki transportu
260 139,45
Przychody
według ceny nabycia lub wytworzenia
według planowanego, systematycznego
rozłoŜenia ich wartości początkowej na ustalony
okres według stawek procentowych
Przyjęte metody wyceny w zasadach (polityce)
rachunkowości
Stan na początek
roku obrotowego Aktualizacja
1. grunty (w tym prawo uŜytkowania
gruntu)
2. budynki, lokale i obiekty inŜynierii
lądowej i wodnej
Nazwa grupy składników majątku
trwałego
a. Rzeczowe aktywa trwałe - środki trwałe
Umorzenie (amortyzacja) środków trwałych
Srodki trwałe i wartości niematerialne i prawne
Wyszczególnienie
a. Stosowane metody wyceny aktywów i pasywów
Informacja dodatkowa za 2008 r.
Polski Związek Głuchych Oddział Zachodniopomorski Szczecin
Zmiany w ciągu roku
Stan na początek
roku obrotowego Zwiększenia Zmniejszenia
1 438,00
144 936,00
45 281,81
631 528,27
1 778 195,98
0,00
9 056,40
36 225,41
Amortyzacja
za rok
166 075,68
980 592,03
Stan na początek
roku obrotowego Aktualizacja
Stan na koniec
roku
obrotowego
1 438,00
144 936,00
13 528,16
27 143,41
13 615,25
175 132,08
1 030 432,69
0,00
184 929,74
460 126,69
184 929,74 1 665 691,46
Stan na
koniec roku
Inne zwiększenia Zmniejszenie obrotowego
2. podatków
3. środków od ZUS
4. wynagrodzeń
5. dochodzone na drodze sądowej
6. innych naleŜności
Razem
1. dostaw i usług
NaleŜności z tytułu
3 031,45
746,40
0,00
51 933,18
408 548,18
186,04
0,00
18,00
54 301,33
315 624,24
Strona 2 z 8
0,00
do 1 roku
powyŜej 1 roku
stan na
początek roku
koniec roku
początek roku koniec roku
obrotowego
obrotowego
obrotowego obrotowego
261 118,87
352 837,15
okres wymagalności
0,00
186,04
0,00
18,00
0,00
54 301,33
315 624,24
3 031,45
746,40
0,00
0,00
51 933,18
408 548,18
początek
koniec roku
roku
obrotowego
261 118,87
352 837,15
Razem
d. Podział naleŜności według pozycji bilansu o pozoatałym na dzień bilansowy, przewidywanym umową okresie spłaty
Powierzchnia m2
Wartość
c. Grunty uŜytkowane wieczyście
Nazwa grupy składników majątku
trwałego
1. grunty (w tym prawo uŜytkowania
gruntu)
2. budynki, lokale i obiekty inŜynierii
lądowej i wodnej
3. urządzenia techniczne i maszyny
4. środki transportu
5. inne środki trwałe
Razem
b. Umorzenie środków trwałych - amortyzacja
11 431,32
286 474,33
86 573,38
188 469,63
Stan na
początek
roku
obrotowego
(netto)
30 794,04
209 597,11
77 516,98
101 286,09
Stan na
koniec roku
obrotowego
(netto)
Tytuły
1.Ogółem czynne rozliczenia
międzyokresowe kosztów wg
tytułów:
a. opłacone z góry czynsze z tytułu
wynajmowania pomieszczeń
b. opłacone z góry prenumeraty
czasopism i innych publikacji
c. opłacone z góry ubezpieczenia
majątkowe i osobowe
d. inne czynne rozliczenia
międzyokresowe kosztów
2.Ogółem bierne rozliczenia
międzyokresowe kosztów wg
tytułów:
a. inne bierne rozliczenia
międzyokresowe kosztów
0,00
0,00
stan na
początek roku
koniec roku
obrotowego
obrotowego
f. Rozliczenia międzyokresowe czynne i bierne
Strona 3 z 8
e. Podział zobowiązań według pozycji bilansu o pozostałym na dzień bilansowy, przewidywanym umową okresie spłaty
okres wymagalności
Razem
do 1 roku
powyŜej 1 roku
stan na
początek
początek roku
koniec roku początek roku
koniec roku
roku
koniec roku
obrotowego
obrotowego
obrotowego
obrotowego
obrotowego obrotowego
Zobowiązania z tytułu
0,00
0,00
1. kredytów i poŜyczek
32 757,26
57 100,74
2. dostaw i usług
32 757,26
57 100,74
24 057,20
24 278,00
3. podatków
24 057,20
24 278,00
76 721,72
82 347,25
4. ubezpieczeń społecznych
76 721,72
82 347,25
5 961,30
41 972,75
5. wynagrodzeń
5 961,30
41 972,75
0,00
0,00
6. zobowiązań wekslowych
16 940,44
7 567,70
7. innych zobowiązań
16 940,44
7 567,70
Razem
156 437,92
213 266,44
0,00
0,00 156 437,92
213 266,44
75 384,35
84 440,75
Ogółem
Wyszczególnienie
działalność statutowa
działalność pozostała
i. Zatrudnienie
54,93
Przeciętne
zatrudnienie w
roku
46,23
8,70
0,00
0,00
Rok ubiegły
75 384,35
84 440,75
h. Informacje o zyskach i stratach nadzwyczajnych
Wyszczególnienie
Rok bieŜący
Zyski nadzwyczajne - losowe
Zyski nadzwyczajne - pozostałe
Suma
0,00
Straty nadzwyczajne - losowe
Straty nadzwyczajne - pozostałe
Suma
0,00
Tytuły
1.Rozliczenia międzyokresowe
przychodów (wyszczególnienie wg
tytułów)
umrzenie środków trwałych działalności
statutowej
stan na
początek roku
koniec roku
obrotowego
obrotowego
g. Rozliczenia międzyokresowe przychodów
Strona 4 z 8
57628,02
1 998,27
59 626,29
504 725,08
11 336,74
490 952,58
2 435,76
60 660,07
60 660,07
Przychody z działalności statutowej
odpłatnej poŜytku publicznego
PFRON Warszawa
Dochód ze specj.
Pozost.
Pozostałe przychody
Inne wpływy
c. Przychody finansowe
Cena sprzedaŜy akcji i udziałów
Odsetki od lokat, wkładów bankowych
Odsetki od poŜyczek
Odsetki od posiadanych papierów
wartościowych
Otrzymane dywidendy od akcji obcych
Inne przychody finansowe
10 000,00
137 393,16
227 613,65
134 511,03
3 253 924,74
1 769 241,64
677 250,00
30 000,00
267 915,26
Przychody z działalności statutowej
nieodpłatnej poŜytku publicznego
Narodowy Fundusz Zdrowia
PFRON Partner
MKiDN Warszawa
Jednostki Samorządu Terytorialnego
Zachodniopomorski Urząd Wojewódzki
Szczecin
PFRON
Urząd Marszałkowski Szczecin
Inne dotacje
Informacje o strukturze przychodów - źródła i
wysokość
A. Przychody ogółem
3 982 796,72
a. Przychody z działalności statutowej
163 486,83
Składki brutto określone statutem
23 865,00
139 621,83
Wpłaty z działalności statutowej
Strona 5 z 8
Koszty administracyjne
Wynagrodzenia oraz ubezpieczenia i
inne świadczenia
Zakup materiałów i energii
Usługi obce
Pozostałe koszty
świadczenia niepienięŜne
(wyszczególnienie)
Pozostałe koszty realizacji zadań
statutowych
świadczenia pienięŜne:
a. Informacje o strukturze kosztów
Koszty realizacji działalności
statutowej nieodpłatnej poŜytku
publicznego
świadczenia pienięŜne:
Wynagrodzenia i składki ZUS
Zakup materiałówi energii
Zakup pozostałych usług
Koszty realizacji działalności
statutowej odpłatnej poŜytku
publicznego
świadczenia pienięŜne:
Wynagrodzenia i składki ZUS
Zakup materiałów i wyposaŜenia
Zakup usług pozostaych
świadczenia niepienięŜne:
785 250,05
144 627,25
185 162,62
76 649,94
1 191 689,86
0,00
0,00
532 491,39
532 491,39
194 966,60
308 263,05
29 261,74
0,00
2 060 309,82
2 060 309,82
1 268 349,21
277 125,32
514 835,29
Strona 6 z 8
3782,37
Odsetki i dodatkowe opłaty od środków
trwałych przejętych w leasing finansowy
Inne koszty finansowe
Wyszczególnienie
1. Stan na początek roku obrotowego
a. zwiększenia
- z zysku
- inne
b. zmniejszenia
- pokrycie straty
- inne
2. Stan na koniec okresu obrotowego
572 402,66
518 394,47
54 008,19
54 008,19
0,00
0,00
statutowy
z aktualizacji
wyceny
Fundusz
a. Źródła zwiększenia i wykorzystanie funduszu statutowego
483,38
4 265,75
33 946,39
33 946,39
Odsetki od kredytów i poŜyczek oprócz
odsetek od kredytów inwestycyjnych w
okresie realizacji inwestycji
Opłacone prowizje od zaciągniętych
kredytów, oprócz prowizji od kredytów
inwestycyjnych
Zapłacone odsetki za nieterminową
regulację zobowiązań
c. Koszty finansowe
Wartość ewidencyjna sprzedanych
udziałów i akcji, stanowiących długo i
krótkoterminowe aktywa finansowe
b. Pozostałe koszty
wartość netto sprzedanych środków
trwałych, środków trwałych w budowie
oraz wartości niematerialnych i
prawnych
wartość netto z likwidacji środków
trwałych, wartości niematerialnych i
prawnych w wyniku zdarzeń
mieszczących się w granicach ogólnego
ryzyka gospodarczego
Inne
,
Strona 7 z 8
Szczecin dnia 10.03.2008
Szczecin dnia 25.03.2008
Strona 8 z 8

Podobne dokumenty