Nietypowe krzyżówki – propozycja klasyfikacji (26-12-07)

Nietypowe krzyżówki – propozycja klasyfikacji (26-12-07)

Nietypowe krzyżówki – propozycja klasyfikacji (26-12-07)
Nietypowo wyglądające krzyżówki spotyka się najczęściej w miastach. Dzięki konkursowi „Sołtys
Roku” przeprowadzonemu przez Grupę KULING, udało się zebrać ponad 100 zdjęć takich ptaków.
Propozycja klasyfikacji takich ptaków ma posłużyć badaniom nad frekwencją różnych typów ubarwienia,
a być może także w przyszłości dokładniejszej analizie tego zjawiska. Prezentowana klasyfikacja ma
charakter doraźny i ma służyć sklasyfikowaniu ptaków widzianych podczas liczenia ptaków wodnych w
miastach Polski w styczniu 2008.
Analiza zdjęć oraz bardzo skąpych źródeł literaturowych i internetowych pozwala przypuszczać,
że pochodzenie nietypowo ubarwionych osobników krzyżówek jest różne. Może być to efekt mutacji
genetycznej, której prawdopodobieństwo zwiększa się w przypadku tzw. chowu wsobnego, z którym
możemy mieć do czynienia w osiadłych populacjach miejskich. Część dziwnie ubarwionych ptaków to
efekt krzyżowania (zamierzonego lub nie) z rasami hodowlanymi. Są na to dowody np. w przypadku
populacji miejskiej we Wrocławiu. Trzecia grupa to uciekinierzy, lub celowo wypuszczone osobniki z ras
hodowlanych, zarówno mięsnych, jak i ozdobnych. Oczywiście istnieje prawdopodobieństwo, że takie
ptaki będą się krzyżować z osobnikami o wyglądzie normalnym, przekazując swoje geny do populacji.
Grupa 1 – osobniki o wymiarach i sylwetce zbliżonej do
normalnych krzyżówek z całym białym (nie kremowym!)
upierzeniem. Mogą byto albinosy, lub jedna z ozdobnych ras
hodowlanych. Samiec i samica wygląda tak samo.
Grupa 2 – rasy mięsne. Osobniki wyraźnie większe od typowej
krzyżówki. Często mają bardzo wydatną część tylną i wyraźnie
zredukowane skrzydła. W przypadku rasy „Pekin Duck” są to osobniki całe białe, ale większe niż
normalna krzyżówka! W przypadku ras mięsnych „Saxony” i „Rouen Duck” ubarwienie jest podobne do
typowej krzyżówki. Samice zazwyczaj wyglądają inaczej niż samce.
Chyba Blue Swedish
Rasa Rouen
Bardzo duża samica
Rasa Pekin
Rasa Saxony
NAJPIERW WEŹMY POD UWAGĘ RASY HODOWLANE, POTEM OPISY Z GRUPY 4 (TAM
SĄ UWZGLĘDNIONE PRAWDZIWE SOŁTYSY)
Włodzimierz Meissner ©
1
Nietypowe krzyżówki – propozycja klasyfikacji (26-12-07)
Grupa 3 – rasy ozdobne, których przodkiem jest krzyżówka (na pewno nie ma wszystkich, ale tylko to co
do tej pory udało mi się znaleźć)
• Rasa „Australian Spotted Duck”. Samica bardzo jasna ze strychami,
samiec podobny do normalnego, ale z czerwonawymi bokami. Są 3
odmiany tej rasy: szarogłowa, niebieskogłowa i srebrnogłowa.
Samce mogą wyglądać jak samice i różnić
się tylko kolorem dzioba (zawsze żółty)
•
Rasa „Crested”. Ubarwienie może być różne. Cecha charakterystyczna – pęk piór na potylicy.
•
Rasa „Black East Indian” – całe czarno-zielone z wyraźnym metalicznym połyskiem. Samice słabo
odróżnialne od samców. U ptaka z prawej widać brązowe pióra na piersi – to wskazuje na samicę.
Samica
Te rasy udało się zidentyfikować, choć niekiedy ich opisy są niejednoznaczne, a ponadto w obrębie danej
rasy występuje duża zmienność ubarwienia. Część osobników obserwowanych w miastach może już być
wynikiem hybrydyzacji z normalnymi krzyżówkami. Poniżej zdjęcia, na których najprawdopodobniej też
są osobniki z ras ozdobnych.
Włodzimierz Meissner ©
2
Nietypowe krzyżówki – propozycja klasyfikacji (26-12-07)
Grupa 4 – typowe „sołtysy”, najprawdopodobniej efekt mutacji, lub skrzyżowania z kaczką domową.
SAMCE (na płeć czasem wskazuje tylko kolor dzioba)
4.1 Brak białej obroży – często połączony z brakiem rudej
plamy na piersi
4.2 Biała obroża rozlana na piersi – pozostałe upierzenie
typowe dla samca
4.3 Obecność piór typowych dla samicy
(UWAGA-nie dotyczy ptaków przepierzających się z szaty letniej lub młodocianej)
4.4 Czarna plama na dziobie często razem z nietypowymi piórami
4.5 Ptaki nietypowo ubarwione z białą plamą na piersi (duża zmienność ubarwienia upierzenia)
Czasami zasięg białego jest bardzo duży – dochodzi do boków ciała, czasem mały – tylko na środku piersi
A) typ rudy
C) typ ciemnobrązowy
B) typ brązowy
4.6 Samce bardzo jasne z wierzchu (prawdopodobnie jedna z ozdobnych ras hodowlanych)
Włodzimierz Meissner ©
3
Nietypowe krzyżówki – propozycja klasyfikacji (26-12-07)
SAMICE
4.7 Samica z białą obrożą – pozostałe upierzenie ubarwione typowo, lub z białymi partiami na boku ciała
lub na głowie. UWAGA: bywają samce w szacie
spoczynkowej, które
mogą przypominać z
daleka taką samice!
Oczywiście w zimie
problemu tego nie ma!
4.8 Jasna samica z normalnym wzorem na piórach wierzchu ciała (najczęściej ma duże rozjaśnienia na
bokach ciała)
4.9 Jasna samica bez ciemniejszego wzoru na piórach (prawdopodobnie jedna z ras hodowlanych)
Proszę o policzenie nietypowych krzyżówek podczas liczenia ptaków w miastach. Jeśli to będzie możliwe,
to proszę o zdjęcia, które posłużą dalszym analizom. Podczas liczenia najlepiej by było, gdyby oddzielenie
notować nietypowe kaczki z każdej wymienionej w tym zestawieniu kategorii (grupy 1-4 wraz z różnymi
typami). W wersji minimum proszę zaznaczyć przynależność do grupy (1-4), a w przypadku samców z
grupy 4 zaznaczyć które z „sołtysów” należą do typów mało różniących się od pierwowzoru (4.1-4.4 i
4.6), a które nalezą do typu „białopiersiowych” (typ 4.5). Zdjęcia proszę przysyłać na adres
[email protected], z podaniem miejsca i daty zrobienia.
Jeśli obserwowany osobnik nie pasuje do żadnej z tych grup, lub kategorii, to jego zdjęcie jest bardzo
pożądane. Należy go uwzględnić w liczeniu, lecz umieścić w oddzielnej kategorii INNE.
Włodzimierz Meissner ©
4