perły historyczne i kulturalne perły historyczne i kulturalne
Transkrypt
perły historyczne i kulturalne perły historyczne i kulturalne
PERŁY HISTORYCZNE I KULTURALNE 1 Okręgu morawsko-śląskiego OKRĘG MORAWSKO-ŚLĄSKI SP IS TREŚCI PAŁACE 3 ZAMKI I RUINY 14 MIEJSKIE STREFY ZABYTKOWE WIEJSKIE STREFY ZABYTKOWE 2 ARCHITEKTURA LUDOWA 21 26 ZABYTKI TECHNIKI 31 PUNKTY WIDOKOWE 42 OŚRODKI INFORMACJI W OKRĘGU 49 MAPA 52-53 Okręg morawsko-śląski leży w północno-wschodniej części Republiki Czeskiej. Jest to region niezwykle barwny i interesujący, proponujący turystom i wycieczkowiczom wiele niezapomnianych wrażeń. Lektura niniejszej publikacji dostarczy Państwu inspiracji i zachęci do zwiedzenia najbardziej znanych atrakcji kulturalnych, historycznych i technicznych znajdujących się na terenie okręgu. Ci wszyscy, którzy lubią zwiedzać zamki i grodziska, miłośnicy architektury ludowej i zabytków będą na pewno w pełni usatysfakcjonowani. Turyści wędrujący piechotą mogą podziwiać piękne pejzaże z najróżniejszych wież widokowych. Nasz okręg jest szczególny także z racji posiadania wielu unikatowych zabytków techniki. Okręg jest podzielony na sześć regionów turystycznych. Każdy z nich ma swój specyficzny charakter. Beskidy oprócz przepięknej przyrody zachwycają mnóstwem zabytków architektury ludowej, głównie zaś unikatowymi drewnianymi kościółkami i innymi budowlami. Niezwykły urok pejzażu Nadodrze potęguje obecność wielu zamków, ruin zamkowych i trzech miejskich stref zabytkowych. Specyficzny charakter regionów ostrawskie i karwińskie ukształtowały bardzo długie, sięgające dawnych czasów, tradycje górnicze. Z wydobyciem węgla kamiennego związane są liczne zabytki techniki, niektóre unikatowe w skali światowej. Region opawskie to wprawdzie tylko wąski pas terytorium, niemniej obfitujący w wiele atrakcji i zabytków. Przyciągają szczególnie zamki, historyczne miasta, a także dochowane fragmenty systemu fortyfikacji z lat trzydziestych XX wieku. Jesioniki, których władcą jest dobry duch gór - Pradziad, są ulubionym celem turystycznym nie tylko dzięki przepięknej przyrodzie, ale także za sprawą wielu zamków i ruin zamkowych oraz najstarszej kolei wąskotorowej z pociągiem parowym w Europie środkowej. Witajcie, miłośnicy przyrody i zabytków! PAŁ ACE BESKIDY PA ŁACE 4 Frýdek-Místek FRÝDEK Pierwotnie gotycki pałac graniczny, stojący na prawym brzegu rzeki Ostrawicy. W przeszłości wielokrotnie go przebudowywano w duchu renesansu i klasycyzmu - rekonstrukcje te ciągnęły się aż do XVIII wieku. Wśród wnętrz pałacowych na szczególną uwagę zasługuje Sala Rycerska z XVII wieku, udekorowana herbami śląskiej szlachty. W zamku ma swoją siedzibę Muzeum Beskidy posiadające bogate zbiory związane z historią i kulturą regionu beskidzkiego. W latach sześćdziesiątych XX wieku muzeum rozpoczęło rekonstrukcję, w wyniku której pałac przekształcił się w popularne centrum kulturalne. Odbywają się tu najróżniejsze wystawy, koncerty i prezentacje teatralne. +420 558 630 051-3, www.frydek-mistek.cz 100 m, 1,5 km Frýdek-Místek, 1,5 km Frýdek-Místek przez cały rok WT, ŚR, PIĄ 8:00 – 16:00, CZ 8:00 – 17:00, SO, NIE 13:00 – 17:00 NADOD R ZE PAŁA CE 5 4 km na północ od miasta Nový Jičín KUNÍN Pałac Kunín należy do najcenniejszych barokowych pałaców na terenie Moraw. Pierwotnie stała w tym miejscu renesansowa twierdza, którą przebudowano na barokowy pałac Harrachów na podstawie projektu J. L. Hildebrandta. Okres największej świetności pałac przeżywał na przełomie XVIII i XIX wieku w czasach Marii Walburgii Harrachowej, która wybudowała tu jeden z najnowocześniejszych zakładów edukacyjnych ówczesnej Europy środkowej. Jego uczniem był m. in. Ojciec Narodu i wielki czeski historyk František Palacký. Pałac przeszedł ostatnio rekonstrukcję, dzięki której wnętrza odzyskały dawny wygląd. W trakcie zwiedzania nikt nie potrafi ukryć zdumienia i podziwu - pałac bowiem z ruiny przekształcił się w prawdziwy barokowy klejnot. W pałacu i parku pałacowym odbywają się różne imprezy kulturalne przywołujące jego historię. +420 556 749 420, +420 732 511 668, www.zamek.kunin.cz 100 m, 3 km Suchdol nad Odrou, 500 m, VI – X (WT – NIE i święta) 9:00 – 17:00, SO przed południem - godz. otwarcia ograniczone (obrzędy ślubne) NA DO DR ZE PA Ł ACE Renesansowy pałac w centrum Nowego Jiczina wyrósł w XVI wieku w miejscu, gdzie stał dawniej miejski gród. Kiedy Žerotínowie opuścili pałac, obiekt przekształcono w ratusz, który obecnie stanowi dominantę centrum Nowego Jiczina. W pałacu ma swoją siedzibę Powiatowe Muzeum Regionalne z ekspozycją o rozwoju kapelusznictwa i o historii miasta. Wśród eksponatów znajdują się m.in. kapelusze noszone przez sławne osobistości (np. A. Jiráska, F. Palackiego). W salach historycznych zamku odbywają się regularnie wystawy urządzane przez muzeum. + 420 556 701 156, www.novy-jicin.cz 400 m, 400 m, 400m przez cały rok (WT – PIĄ) 8:00 – 16:00, (SO, NIE) 9:00 – 15:00, XI – III w soboty zamknięte PAŁAC ŽEROTINSKI Nový Jičín 6 W poczet zabytków kultury zaliczono w Studénce zabudowania starego i nowego pałaca. Renesansowy tzw. Stary Pałac powstał w wyniku przebudowy twierdzy gotyckiej z początku XV wieku. Opodal w połowie XVIII wieku wybudowano barokowy tzw. Nowy Pałac. Obydwie budowle przekształcono później w duchu pseudogotyckim. W Nowym Pałacu znajduje się unikatowe muzeum wagonów z czynnym torem modeli. Jest tu też stylowa sala obrzędowa i biblioteka. +420 556 401 285 (Muzeum wagonów), www.mesto-studenka.cz 100 m, 2 km Studénka, 200 m Studénka V – IX (ŚR - NIE i święta) 10:00 – 16:00 (dla większych grup także w innych terminach) STUDÉNKA 25 km na płd. zach. od Ostrawy K A RW I Ń S K I E PAŁ AC E Empirowy pałac Frysztat w Karwinie, znacząca siedziba szlachty Larisch-Mönnichów, został odnowiony i otwarty dla zwiedzających w roku 1997. Pałac powstał na bazie przebudowanego w stylu barokowym renesansowego pałaca. Pałac wyposażony jest w cenny zespół mebli szlacheckich, znajduje się tu wartościowy zbiór przedmiotów artystycznych i historycznych, zainteresować mogą piękne freski na sklepieniach. W pałacu jest jedna z najwspanialszych bibliotek zamkowych w skali całego kraju. Zabytek zwiedziło wiele sławnych osobistości reprezentujących środowiska arystokracji europejskiej, m. in. następca austriackiego tronu cesarskiego Franciszek Ferdynand d‘Este. Od strony południowej pałac otacza park krajobrazowy z wieloma rzadkimi okazami drzew. +420 596 318 382, www.zamek-frystat.cz FRYŠTÁT centrum miasta Karviná 250m, 1250 m Karviná 1250 m Karviná IV – X (z wyjątkiem PO) 10:00 – 17:00, w każdą pierwszą SO w miesiącu zamknięte - śluby w innych terminach - po uzgodnieniu O S T R AW S K I E W miejscu, gdzie dawniej stała twierdza, ród Eichendorffów zlecił na początku XIX wieku wybudowanie pałacu w stylu klasycystycznym, który później przebudowano w duchu neobarokowym. W parku nad jeziorkiem stoi pałac myśliwski z oryginalnymi kojcami dla psów myśliwskich. W pałacu można smacznie zjeść. Na terenie rozległego parku utrzymanego w stylu angielskim z wieloma rzadkimi okazami drzew znajduje się jedno z największych boisk golfowych KUNÍN w RC. W pałacu odbywają się najróżniejsze imprezy kulturalne i towarzyskie. +420 595 054 110 (restauracja w pałacu myśliwskim), www.silheroviceobec.cz , w gminie tylko restauracja w pałacu myśliwskim ŠILHEŘOVICE 16 km na północ z centrum Ostrawy 7 OPAWSKIE PA ŁACE 8 7 km na płd. od Opawy HRADEC NAD MORAVICÍ Hradec nad Morawicą stanowi bramę wejściową do malowniczej doliny rzeki Morawicy i jego dominantą jest kompleks Białego i Czerwonego Pałaca razem z otaczającym go rozległym parkiem. Starszy obiekt, tzw. Biały Pałac, stoi w miejscu słowiańskiego grodziska z VIII wieku, gdzie w XI-XIII stuleciu został zbudovany przemyślidowski pałac książęcy. Na renesansowy pałac z ozdobnym ogrodem został on przebudowany pod koniec XVI wieku. Obecną empirową postać uzyskał po pożarze w 1796 roku, kiedy został przebudowany według projektu Jana Mihatscha. Kolejne zmiany w duchu romantyzmu, zwłaszcza we wnętrzach, zostały wprowadzone w latach 1845-1859 oraz po roku 1861. Między latami 1874-1891 według projektu A. Langera i F. Händela zostały wybudowane kolejne obiekty zespołu - Biała Wieża, mur okalający z tarasem oraz tzw. Czerwony Pałac inspirowany surowymi budowlami zamkowymi niemieckiego średniowiecza. Obecnie służy on jako hotel i wyszukana restauracja. Park pałacowy uzupełnia park angielski o powierzchni ok. 63 ha, założony w 1796 r. Stała ekspozycja przybliżająca historię pałaca oraz galeria, w której można obejrzeć najznakomitsze dzieła z pałacowych zbiorów. Na pałacu bawili tacy goście, jak L. van Beethoven, W. A. Mozart, F. Liszt, N. Paganini, J. Mánes. Na cześć sławnego kompozytora od roku 1961 odbywa się tu konkurs muzyczny młodych pianistów i skrzypków pn. „Hradec Beethovena“. +420 553 783 915, +420 553 783 074, www.muhradec.cz/zamek.htm 100 m, 2 km Hradec nad Moravicí, 500 m Hradec nad Moravicí V, X a XII (SO, NIE i święta) 10:00 – 16:00, V – IX (z wyjątkiem PO) 9:00 – 17:00 O PAW S K I E PAŁACE Pałac Raduň stoi w miejscu, gdzie wcześniej znajdowała się twierdza. Wzmianki o niej pochodzą z XV wieku, kiedy właścicielami wsi byli włodarze z Raduni. Pałac wyglądający jak z bajki, któremu dzisiejszą postać nadały znakomite rody Tworkowskich i Larisch-Mönnichów, wraz z pobliskimi stawami i piękną przyrodą robi na przybyszu niepowtarzalne i niezwykłe wrażenie. Wnętrza pałaca urządzono z wykorzystaniem przedmiotów i sprzętów pochodzących ze zbiorów pałaca w Hradcu nad Morawicą. Atrakcję stanowią empirowa owczarnia, oranżeria czy renesansowe spichlerze. Zwiedzający mogą obejrzeć dawne prywatne apartamenty służące członkom rodziny Blücherów, cenną bibliotekę zamkową obejmującą prawie 16 tys. tomów oraz przepiękny przyległy park. +420 553 796 119, www.opa.cz/infocentrum 300m, 500m, 6 km na płd.wsch. od Opawy RADUŇ 4 km Opava-Komárov IV a X (SO, NIE i święta) 9:00 – 15:00, V a IX (z wyjątkiem PO) 9:00 – 16:00, VI – VIII (z wyjątkiem PO) 9:00 – 16:30 Barokowy pałac z XVIII wieku z kaplicą archanioła Michała z monumentalnym freskiem stropowym i przepięknym ołtarzem. Fresk jest dziełem F. I. Ecksteina, jednego z głównych przedstawicieli barokowej sztuki malowideł ściennych na Morawach i na Śląsku. We wnętrzach pałaca uwagę przykuwają bogate dekoracje stiukowe orazKUNÍN muzealna ekspozycja o mieście i jego okolicy. Pałac otacza rozległy park krajobrazowy z boiskiem golfowym. +420 553 671 201, www.kravare.cz 100 m, 500 m, 100 m IV po Wielkanocy – X (z wyjątkiem PO) 9:00 – 16:15 KRAVAŘE 8 km na wschód od Opawy 9 JE SI ON IK I PA Ł ACE 10 BRUNTÁL Bruntál Pałac Bruntal z arkadowym dziedzińcem, otoczony parkiem, należy do najważniejszych zabytków miasta Bruntalu. Historia pałaca sięga drugiej połowy XV wieku. Pałac został wtedy założony przez włodarzy z Vrbna. Później poddano go przeróbkom, w wyniku czego powstał okazały renesansowy pałac o nietradycyjnym kształcie wycinka koła. Obecny wygląd pałac uzyskał po rekonstrukcjach w stylu późnobarokowym, przy czym zachowane zostały renesansowe arkady na dziedzińcu i wieża zegarowa. Powstało w ten sposób jedyne w swoim rodzaju połączenie stylów renesansowego i barokowego. Zwiedzać można historyczne wnętrza ozdobione malowidłami ściennymi oraz urządzone okazałymi sprzętami i przedmiotami z XVIII i XIX wieku, dalej galerię pałacową, zbrojownię łowiecką i zamkową bibliotekę. Część pałaca służy jako muzeum z ekspozycją pn. „Przyroda w Bruntalskiem“ oraz z portretami pochodzącymi z XIX wieku. Pałac okala park krajobrazowy, który upiększają niewielkie budowle oraz rzeźby. +420 554 717 947, www.bruntal-zamek.cz, 500 m, 1 km Bruntál, 1 km Bruntál IV a X (z wyjątkiem PO) 9:00 – 16:00, V – IX (z wyjątkiem PO) 9:00 – 17:00, w innych terminach po uzgodnieniu NADODRZE INNE PAŁACE NA TERENIE OKRĘGU Dominantą gminy Bartošovice jest pałac, który w XVII wieku przekształcono w dwupiętrową kwadratową budowlę z arkadowym dziedzińcem. We wnętrzu jest wiele elementów pochodzących z XIX wieku - balustrady, drewniane okładziny kasetonowe, kasetonowe drzwi. Pięknie prezentuje się zachowana w znakomitym stanie biblioteka z marmurowym kominkiem. Obecnie pałac oferuje zakwaterowanie, do dyspozycji są tu też reprezentacyjne sale, w których można urządzać imprezy towarzyskie. Park pałacowy zachęca do przyjemnych spacerów. +420 556 720 490, www.bartosovice.cz parking bezpośrednio koło zamku, w gminie, BARTOŠOVICE 13 km Nový Jičín bez zwiedzania 12 km na północ od miasta Nový Jičín Widoczną z daleka i najważniejszą dominantą miasta jest pałac stojący nad wysokim urwiskiem. Wzniesiono go w miejscu dawnego gotyckiego zamku z XIII wieku, ostateczny wygląd uzyskał dopiero na początku XIX wieku. Na zespół pałacowy składają się dwa obiekty - Górny Pałac i młodszy tzw. Dolny Pałac. Pałac, który jest własnością prywatną, nie można zwiedzać. Obecnie pałac oczekuje na rekonstrukcję. www.fulnek.cz, , 11 na rynku w centrum miasta Fulnek (w mieście), nie można zwiedzać FULNEK 17 km SZ od miasta Nový Jičín Chodziło o reprezentacyjną siedzibę wiejskiej szlachty, którą wybudował ród Syrakovskich w renesansowym stylu w drugiej połowie XVI wieku, prawdopodobnie w miejscu dawnej twierdzy. Ze względu na czystość stylu i wyjątkowe zdobnictwo pałac zaliczany jest do ważnych zabytków Moraw i Śląska. Obecnie na pałacu przebiega remont, obiektu nie można więc zwiedzać. Na arkadowym dziedzińcu odbywają się koncerty. www.staraves.cz, www.beskydy-info.cz , w gminie, nie można zwiedzać STARÁ VES NAD ONDŘEJNICÍ 15 km na płd. z centrum Ostrawy Jistebník 6 km OPAWSKIE INNE PAŁACE NA TERENIE OKRĘGU Tam, gdzie dziś stoi pałac, pierwotnie znajdowała się gotycka twierdza. Wzmianki o niej pochodzą z roku 1439. W XVI wieku budowlę przekształcono w pałac włodarzy ze Zvoli. W XIX i XX wieku pałac przeszedł wiele rekonstrukcji, które przesłoniły jego dawny styl. Dziś w pałacu ma swoją siedzibę Centrum Kultury i Centrum Informacyjne miasta Hlučín. +420 595 041 617 (CI Hlučín), www.hlucin.cz w centrum miasta, 1 km, 400 m nie można zwiedzać HLUČÍN miasto Hlučín Pałac stanowi przykład architektury zamkowej rozwijającej się na przestrzeni kilku okresów historycznych. Z pierwotnej budowli zachował się wyłącznie portal ze znakiem i datą 1498 r. W kaplicy pałacowej mieści się dziś muzeum. Są tu insygnia, a obok nich oryginały rzeźb barokowych Immaculaty i Jana Nepomuckiego. Do pałaca należy także park angielski założony na przełomie XIX i XX wieku, który okala zabudowania pałacowe ze wszystkich stron świata. Pałac jest siedzibą urzędu miejskiego. 12 +420 553 756 743, www.dolnibenesov.cz , DOLNÍ BENEŠOV , w gminie, nie można zwiedzać 16 km na zachód od Opawy JESIONIKI W osadzie Linhartovy koło Miasta Albrechtice przykuwa uwagę pałac w stylu późnego renesansu z XVI wieku. Pałac położony pośrodku parku zachował po dziś dzień wygląd z początku XVIII wieku. W parku rośnie drzewo-zabytek, dąb zimowy, którego wiek szacuje się na 850 lat. Obecnie w pałacu przebiega remont. Dla zwiedzających pałac jest zamknięty. www.mesto-albrechtice.cz , , na miejscu nie można zwiedzać LINHARTOVY 8 km na płn.wsch. od Krnowa JESIONIKI INNE PAŁACE NA TERENIE OKRĘGU W cyplu osoblaskim leży miejscowość szczycąca się interesującym pałacem, dawniej grodziskiem, zwanym także Děvice, Děvčice či Maidelberg. Zamek założyli prawdopodobnie opawscy Przemyślidzi. W roku 1474 zdobyły go wojska Matyasza Korvina. Zamek legł w gruzach. Na jego miejscu w XVI wieku wybudowano renesansowy pałac przypominający północnowłoskie kasztele z narożnymi wieżami. Pałacu nie można zwiedzać, po uzgodnieniu można obejrzeć dziedziniec. +420 554 650 014 (CI Dívčí Hrad), www.sweb.cz/info.dh/ 400 m, 1,5 km Dívčí Hrad, 500 m nie można zwiedzać, do obejrzenia dziedziniec DÍVČÍ HRAD 24 km na północ od Krnowa Pałac i park pałacowy w Śląskich Rudolticach uważano kiedyś za siódmy cud świata, miasto zwano śląskim Wersalem. Największy rozkwit pałac przeżywał w pierwszej połowie XVIII wieku, kiedy gospodarzem był tu Albert z Hodic. Wnętrza tonęły w przepychu, całość urządzono w stylu rokoko. W odbywających się na pałacu uroczystościach udział brali znakomici goście, tacy jak pruski król Fryderyk II czy Voltaire. Z parku dochowała się tylko część. Pałacu nie można zwiedzać. 13 www.sweb.cz/ourudoltice , , w gminie, nie można zwiedzać SLEZSKÉ RUDOLTICE 28 km na płn. zach. od Krnowa Reprezentacyjny pałac w stylu barokowym z drugiej połowy XVII wieku mieści się w miejscowości o tej samej nazwie niedaleko granic z Polską. Ród Kleinów, który był właścicielem pałaca od XIX wieku, upiększył pałacowy park mnóstwem egzotycznych drzew, głównie z Ameryki Północnej. Dziś w pałacu znajduje się zakład dla młodzieży. Obiektu nie można zwiedzać. www.obecjindrichov.cz , , w gminie nie można zwiedzać JINDŘICHOV 29 km płn. zach. od Krnowa ZAM K I I R U I N Y B E SK ID Y Z A MK I I RUIN Y 15 HUKVALDY 12 km na płd.-zach. od Frydku-Mistku Ruiny zamku Hukvaldy należą do największych w Europie środkowej i drugich pod względem wielkości na Morawach. Kamienny gród założył tu w XIII wieku Arnold z Hückeswagen. Zamek nigdy nie padł w ręce nieprzyjaciół. Zniszczył go dopiero pożar w XVIII wieku. Obecnie obiekt został częściowo odrestaurowany. Z wieży zamkowej rozciąga się widok na Bramę Morawską i pasmo Beskidów morawsko-śląskich. Turystów przyciąga także hodowla danieli i muflonów. Z Hukvaldami związał swoje życie i twórczość kompozytor muzyczny Leoš Janáček - corocznie odbywa się tu Międzynarodowy festiwal muzyczny Hukvaldy Janáčka. +420 558 699 323, www.hukvaldy.info, 1 km Hukvaldy, 1 km Hukvaldy V – VIII (z wyjątkiem PO) 9:00 – 18:00, IX (z wyjątkiem PO) 9:00 – 17:00, IV a X (SO,NIE i święta) 9:00 – 16:00 Z A MKI I RUINY NADODRZE 16 5 km na płd.-zach. od miasta Nový Jičín STARÝ JIČÍN Dawniej potężne zamczysko na wzgórzu niedaleko Nowego Jičína dziś przypominają już tylko rozległe ruiny pełne romantycznych zakątków wytworzonych przez na wpół zburzone mury i sklepienia. Zamek wybudował na początku XIII wieku ród Hückeswagenów. Znaczenie zamku jako twierdzy obronnej podupadło po wojnie trzydziestoletniej, obiekt stopniowo niszczał. W roku 1996 gmina odbudowała wieżę zamkową, z której roztacza się przepiękny widok. Na parterze wieży urządzono stylową restaurację, na piętrach zainstalowano historyczną ekspozycję przedstawiającą zbroje i dokumenty dotyczące zamku i posiadłości Starý Jičín. Na zamku odbywają się imprezy historyczne i uroczystości. +420 556 752 052, www.stary-jicin.cz 1 km Starý Jičín, 5 km Nový Jičín, 1 km Starý Jičín IV (SO,NIE) 13:00 – 17:00, V a VI (SO,NIE) 10:00 – 17:00, (WT.-PIĄ) 10:00 – 16:00, VII a VIII (WT-NIE) 10:00 – 17:00, IX (SO,NIE) 10:00 – 17:00 N A D O D RZ E ZAMKI I RUINY 17 ŠTRAMBERSKÁ TRÚBA 9 km na wschód od miasta Nový Jičín Štramberski zamek założono pod koniec XIII wieku po podziale majątków włodarzy z Hückeswagen. W wieku XVI zamek opustoszał i powoli popadał w ruinę. Do dziś dochowały się zaledwie resztki fortyfikacji i wieża gotycka zwana Trąbą (Trúba), ktera wznosi się nad miastem Štramberk. Służy jako wieża widokowa. Roztacza się z niej przepiękny widok na Beskidy i Jesioniki. W Štramberku znajduje się miejska strefa zabytkowa z obiektami architektury wołoskiej, jest sala poświęcona pamięci wybitnego ilustratora Zdeňka Buriana ze Štramberka. Obejrzeć można miejsce znalezisk archeologicznych w jaskini Šipka, gdzie odkryto szczątki pradawnych mieszkańców - neandertalczyków. Ze względu na swoją malowniczość centrum historyczne ze Štramberską Trąbą nazywane bywa Morawskim Betlejem. +420 556 812 085, www.stramberk.cz 500 m Štramberk, 1,5 km Štramberk, 500 m Štramberk IV a IX (WT-PIĄ) 10:00 – 17:00, (SO,NIE) 10:00 – 18:00, V – VIII (PO-NIE) 9:00 – 18:00 OSTRAWSKIE Z A MKI I RUINY 18 ZAMEK W ŚLĄSKIEJ OSTRAWIE Ostrava Zamek wybudowali w drugiej połowie XIII wieku książęta opolscy lub cieszyńscy z rodu Piastów. Miał służyć jako graniczna twierdza broniąca dostępu od strony państwa czeskiego (Ostrawica była rzeką graniczną). Chodziło o trójkondygnacyjną budowlę z systemem murów obronnych. W latach czterdziestych XVI wieku zamek przebudowano w stylu renesansowym. W roku 1872 zamek spłonął, zdołano go jednak jeszcze odbudować. Przyczyną późniejszego upadku była eksploatacja węgla prowadzona bezpośrednio pod zamkiem. Zamek zapadł się o 16 m (w RC jest to skala unikatowa) i opustoszał. Dziś na zamku znajduje się historyczna ekspozycja, odbywają się tam imprezy kulturalne i towarzyskie. +420 596 123 913 (CI Ostrava), www.ostravainfo.cz bezpośrednio pod zamkiem, 20 min, IV – IX (z wyjątkiem PO) 10:00 – 18:00 400m, piechotą 10 minut z centrum miasta JESIONIKI ZAMKI I RUINY 19 SOVINEC 15 km na płd. od miasta Rýmařov Pierwsza wzmianka o majestatycznym zamku stojącym na szerokim skalnym urwisku w miejscowości o tej samej nazwie pochodzi z roku 1318. Zamek założyli możnowładcy z Sovinca, którzy byli członkami znaczącego rodu morawskiego. Spełniał on rolę warowni i strzegł drogi prowadzącej z Ołomuńca na Śląsk. W czasie okupacji więziono tu francuskich jeńców. Dochowały się z tego czasu wykonane przez nich malowidła ścienne. Efektem przeróbek, które przebiegły na zamku w XIX wieku, jest cenny kościół św. Augustyna w stylu późnego empire. W każdą ostatnią niedzielę w miesiącu w kościele odbywają się nabożeństwa. Na zamku urządzane są turnieje w szermierce, najróżniejsze imprezy kulturalne, na których można zapoznać się z historią zamku i dawnymi zwyczajami. +420 554 295 113, www.sovinec.cz 100 m Sovinec, 11 km Újezd u Uničova, 100 m Sovinec V – IX (z wyjątkiem PO) 9:00 – 17:00, IV a X (SO,NIE) 9:00 – 17:00 OPAWS KIE ZAM K I I R U I N Y VIKŠTEJN (4 km z centrum Vitkowa). Największy i najpotężniejszy zamek w dorzeczu Morawicy założył na przełomie XIII i XIV wieku Vítek z Kravařów. Zamek był zamieszkały do końca XVIII wieku. Dochowały się części wysokich murów, tajemnicze pomieszczenia piwniczne oraz odnowiona wieżyczka, z której roztacza się piękny widok na rzekę i okoliczne lasy Niskich Jesioników. +420 556 312 200 (Urząd Miejski Vítkov), wstęp wolny przez cały rok 300m, 5 km Vítkov, 1 km Vítkov-Podzamcze, VILDŠTEJN (32 km na płd.-zach. od Opawy). Zamek wybudowano pod koniec XIII wieku nad skalnym urwiskiem nad rzeczką Lobnik. Istniał do XIV wieku. Dochowały się jedynie mury fundamentów i rowy. W roku 1621 miał się tu podobno ukrywać Jan Amos Komenski w trakcie swojej ucieczki z Fulneka. Niedaleko zamku znajduje się miejsce zwane amboną, gdzie wygłaszał on kazania. +420 556 312 040 (Urząd Miejski Budišov nad Budišovkou), www.budisov.cz, Budišov nad Budišovkou, wstęp wolny przez cały rok , , 3,5 km BE SKIDY 20 ŠOSTÝN (1,5 km na południe od Kopřivnicy). Dawna opora majątków biskupów ołomunieckich pochodzi z drugiej połowy XIII wieku. Zamek prawdopodobnie legł w gruzach w trakcie wojen husyckich, do dziś dochowały się jedynie fosa i dwa wały, ruiny murów, pałacu i wieży. Miejsce licznych znalezisk archeologicznych (np. Wenus Šostyńska), eksponaty obejrzeć można w muzeum „Fojtství“ w Kopřivnicy. W najwyższym punkcie ruin zamku Šostýn rośnie lipa Žižki, której wiek szacuje się na ok. 200 - 250 lat. W pobliżu wznosi się stroma poręcz z wapienia zwana „Rašków kamień“ z platformą widokową. +420 556 821 600 (CI Kopřivnice), www.koprivnice.cz, Kopřivnice, Kopřivnice, Kopřivnice, wolny wstęp przez cały rok 1,5 km JE S IONIKI FULŠTEJN (35 km na północ od Krnowa). Znajduje się w odległym miejscu cypla Osoblaskiego nad wsią Bohušov. Dawniej znacząca posiadłość z przemyślnie urządzonym systemem obronnym założona została w pierwszej połowie XIII wieku przez Herborta z Fulmu. Pod koniec wojny trzydziestoletniej zamek zniszczyli Szwedzi, z ruin już go nie odbudowano. Okolice ruin od końca XVII wieku były popularnym romantycznym miejscem wycieczek. +420 554 642 121 (Urząd Gminny Bohušov), www.fulstejn.bruntalsko.com, 1 km, wstęp wolny przez cały rok 1 km, 500 m Bohušov, RABENŠTEJN (6,5 km na zachód od Wrbna pod Pradziadem). Resztki dwu zamków na skalnym cyplu. Zamki wybudowano w połowie XIII wieku. Bliżej nad potokiem znajdują się znikome resztki Pustego Zamku, wyżej na zboczu są ruiny murowanej wieży zwanej Rabenštejn. Z wieży prawdopodobnie strzeżono niżej położony zamek. +420 554 751 585 (CI Vrbno pod Pradědem), 1,5 km Bílý potok, 1,5 km Bílý potok, wstęp wolny przez cały rok 6,5 km Vrbno pod Pradědem, FÜRSTENWALDE (2 km na zachód od Wrbna pod Pradziadem). Pierwsza wzmianka pisemna o Fürstenwalde pochodzi z roku 1348. Okres, w którym zamek został zniszczony, nie jest znany, stało się tak jednak najprawdopodobniej w XV wieku w czasie wyprawy wojennej Matyasza Korwina na Śląsk. Po dziś dzień przetrwały mury zewnętrzne oraz resztki fundamentów zabudowań wewnętrznych. +420 554 751 585 (CI Vrbno pod Pradědem), 2 km Vrbno pod Pradědem, dem, 2 km Vrbno pod Pradědem, wstęp wolny przez cały rok 2 km Vrbno pod Pradě- MIEJSKIE STREFY ZABYTKOWE WIEJSKIE STREFY ZABYTKOWE MIEJSKIE STREFY ZABYTKOWE NADODRZE 22 10 km na wschód od miasta Nový Jičín ŠTRAMBERK Na zboczach Wzgórza Zamkowego w drugiej połowie XIV wieku założono miasto Štramberk. Dziś Štramberk ze względu na niezwykle malownicze położenie i unikatowy zespół budynków miejskiej architektury ludowej jest nazywany „Morawskim Betlejem“. Nad miastem i okolicą górują ruiny zamku Štramberk (Strallenberg) z wieżą w kształcie walca zwaną Trąba (Trúba). Malowniczy rynek okalają murowane domy noszące ślady późnego baroku i empire. W górnej części rynku stoi kościół św. Jana Nepomuckiego i św. Bartłomieja. W przyległych krętych uliczkach można podziwiać drewniane domy wsparte na wysokich podmurówkach. Domy wybudowali wołoscy rzemieślnicy w XVIII i XIX wieku. Większość owych drewnianych domów ze względu na niepowtarzalny charakter stanowi architektoniczną osobliwość w skali całego kraju. +420 556 812 085 (CI Štramberk), www.stramberk.cz w mieście, 1,2 km, w mieście NADODRZE MIEJSKIE STREFY ZABYTKOWE 23 NOVÝ JIČÍN Centrum miasta Nový Jičín Miasto założono na przełomie XIII i XIV wieku. Spełniało wtedy funkcję miasta targowego. Jego najstarszą częścią, a zarazem wielką chlubą jest kwadratowy rynek, stanowiący szczytowe osiągnięcie średniowiecznej miejskiej urbanistyki na naszym terenie. Na rynku i w przyległych ulicach stoi 50 zabytkowych domów mieszczańskich, pochodzących z okresu późnego gotyku lub renesansu. Wiele z nich ma arkady. Wyjątkowym zabytkiem jest tzw. Stara Poczta, dom z piętrową arkadową loggią, wzniesiony przez nieznanych włoskich budowniczych w duchu toskańskiego renesansu. Na rynku znajduje się barokowy słup mariański pochodzący z roku 1710 oraz fontanna z roku 1930. Centrum miasta okalają fragmenty murów miejskich z XIV i XV wieku oraz mur z sześciokątną basztą z XVII wieku. +420 556 711 888 (CI Nový Jičín), www.novy-jicin.cz, , , w centrum miasta MIEJSKIE STREFY ZABYTKOWE NADODRZE 24 12 km na płn. wsch. od miasta Nový Jičín PŘÍBOR Miasto Příbor jest jednym z najstarszych miast na północno-wschodnich Morawach. Prawa miejskie uzyskał Příbor w roku 1251 od Przemysła margrabiego Morawskiego, później króla Przemysła Ottokara II. Centrum historyczne miasta nosi nazwę sławnego přiborowianina Zygmunta Freuda. Mieszczańskie domy w centrum są przeważnie renesansowe ze śladami przeróbek w stylu barokowym. Samych początków miasta sięga gotycki kościół parafialny pw. Narodzin Panny Marii z potężną wieżą. Pod koniec XVII wieku do miasta przyszli pijarowie, którzy wybudowali słusznych rozmiarów bursę. Dziś mieści się tu muzeum i stała ekspozycja poświęcona Zygmuntowi Freudowi. +420 556 455 440 (CI Příbor), www.pribor-mesto.cz bezpośrednio na rynku, Příbor, Příbor OPAWSKIE WIEJSKIE STREFY ZABYTKOWE Jedyna gmina w Opawskiem, w której zachowała się historyczna zabudowa będąca jedynym w swoim rodzaju przykładem oryginalnego budownictwa ludowego. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z roku 1377. Znajdują się tu dwa zwarte rzędy domów zwróconych do siebie szczytami. Chodzi o budynki parterowe, przeważnie murowane oraz budynki gospodarcze z końca XVIII i początku XIX wieku. Tutejsze zabudowania można zaszeregować do zabudowań typu wschodniosudeckiego. Charakterystyczną cechą domów jest pionowy podział poddasza, przy czym w dolnej części znajdował się strych, górna kondygnacja służyła jako spichlerz. +420 553 669 041 (Urząd Gminny Štáblovice) w gminie, 7,5 km Dolní Životice w gminie 14 km na płd.zach. od Opawy LIPINA 25 JES ION IK I Stara miejscowość górnicza z młotowniami i produkcją wapna po raz pierwszy była wzmiankowana w roku 1339 jako miasteczko. Na przestrzeni XIV wieku została jednak „zdegradowana“ do pozycji wsi. Ta malownicza miejscowość u podnóża Jesioników ma nie tylko frapującą historię. Zainteresować może też ze względu na stojące tu drewniane parterowe domy pochodzące z XIX wieku. Budowle te stanowią fragment dochowanego zespołu obiektów architektury ludowej w Bruntalskiem. Na liście zabytków znajduje się też kościół parafialny pw. Św. Andrzeja z murami obwodowymi i bramą, który stanowi dominantę gminy. HEŘMANOVICE 11 km na północ od miasta Vrbno pod Pradědem +420 554 612 635 (Urząd Gminny Heřmanovice) w gminie, Pradědem, 11 km Vrbno pod Heřmanovice A R C HITE KTUR A LUDOWA JE S I ON I K I A R C HI TEK TU R A LU D O WA Chodzi o interesujący drewniany kompleks architektoniczny składający się z drewnianych i murowanych domów uzdrowiskowych z widocznymi wpływami empire z końca XVIII i początku XIX wieku. Zabudowania te tworzą centrum historyczne jedynego w swoim rodzaju górskiego miasteczka na terenie okręgu morawsko-śląskiego. www.kstudanka.cz, www.k.studanka.cz (uzdrowisko) na terenie gminy KOMPLEKS UZDROWISKOWY W KARLOVEJ STUDANCE 17 km w kier. płn.zach. od Bruntalu 27 B E S KIDY Nazwa pochodzi od pustelników, którzy tu kiedyś żyli. Ostatni z nich zmarł w roku 1874. Na Pustevnach przeważają drewniane budowle utrzymane w ludowym stylu, których autorem jest wybitny słowacki architekt Dušan Jurkovič. Wraz z gwałtownym rozwojem ruchu turystycznego wybudowano tu w roku 1891 pierwsze schronisko turystyczne, które nazwano Pustelnią (Pustevna). Stopniowo powstawały kamienna Szumna, altana widokowa Cyrilka, schronisko Maměnka i jadłodajnia Libušín. Wszystkie stanowią dobitny przykład wpływu, jaki w okresie secesji na nowoczesną architekturę wywierała architektura ludowa. Zimą Pustevny przekształcają się w popularny ośrodek narciarski. Stąd po grzebieniach prowadzi trasa o długości 4 km koło altany widokowej Cyrilka i rzeźby przedstawiającej pogańskiego boga Radegasta aż na wierzchołek Radgoszcza z drewnianą kaplicą św. Cyryla i Metodego, uważaną za symbol Beskidów. +420 558 646 888 (Beskidzkie CI), www.pustevny.cz Pustevny, Pustevny lub Trojanovice – Ráztoka, potem kolejką linową, Frenštát pod Radhoštěm (4 km od kolejki linowej w Trojanowicach) ZESPÓŁ SCHRONISK NA PUSTEVNACH 8 km w kier. płd.-wsch od miasta Frenštát pod Radhoštěm BESKIDY A R C HITEKTURA LUDOWA Przepiękny teren Macierzy Śląskiej tworzą stylowe chałupy-drzewionki, a także dwa naturalne amfiteatry. Corocznie we wrześniu odbywa się tu festiwal folklorystyczny Śląskie Dni (Slezské dny), który pokazuje to, co najwartościowsze w dziedzinie muzyki, śpiewu, tańców i strojów ludowych. Należy do najbardziej popularnych i najliczniej odwiedzanych tego typu festiwali w kraju. Na miejscu jest możliwość zakwaterowania. +420 558 357 655, www.dlomna.trz.cz Dolní Lomná, 3,5 km Bocanovice Dolní Lomná 5 km w kier. płd.zach. od miasta Jablunkov ZESPÓŁ KULTURY LUDOWEJ DOLNÍ LOMNÁ Znajdują się tu interesujące drewniane zabudowania reprezentujące cieszyńską architekturę ludową z XVIII wieku. 28 +420 558 696 826 (Urząd Gminny Komorní Lhotka), www.komornilhotka.cz na terenie gminy, KOMORNÍ LHOTKA 20 km na wschód od Frydku-Mistku 3 km Hnojník KARWIŃSKIE Zaliczana jest do najstarszych tego typu obiektów architektury ludowej na Śląsku Cieszyńskim. Wybudowano ją w roku 1781, obecnie już tylko przypomina, jak mieszkała ludność tam, gdzie dziś rozciąga się Havířov. W drzewionce umieszczono ekspozycję przybliżającą dawne wyposażenie wnętrza chałupy oraz sposób życia na przełomie XIX i XX wieku w centralnej części Śląska Cieszyńskiego. +420 602 709 731,www.muzeumct.cz, 150 m, 150 m, 3,5 km Havířov, V – IX (WT. - PIĄ) 9:00 – 17:00, (SO,NIE) 13:00 – 17:00, X (WT. - PIĄ) 8:00 – 16:00, (SO) 8 :00– 12:00, (NIE) 12:00 – 16:00 KOTULOWA DRZEWIONKA 2 km w kier. płd.-wsch. z centrum miasta Havířov ARCHITEKTURA LUDOWA DREWNIANE KOŚCIÓŁKI Beskidy Morawsko-Śląskie mogą się poszczycić nie tylko przepiękną przyrodą, ale także pełnymi uroku drewnianymi budowlami architektury ludowej. Należy do nich wyjątkowy zespół ponad dwudziestu drewnianych kościółków wybudowanych na przestrzeni pięciu wieków. Ze względu na koncentrację, różnorodność stylów i stan poszczególnych budowli kościółki uważane są one za unikat na skalę Europy środkowej. Kościół św. Bedřicha na Białej (Bílá), z wysmukłą wieżą i nawą, która pod względem konstrukcji przypomina architekturę północną, także należy do historycznie najmłodszych. KOŚCIÓŁ ŚW. BEDŘICHA NA BIAŁEJ (BÍLÁ) Kościół Bożego Ciała w Gutach (Guty) należy do najstarszych (1563) spośród beskidzkich kościółków drewnianych. Odznacza się unikatowym chórem w kształcie litery L ozdobionym arabeskami. 29 Kościół św. Cyryla i Metodego w Hrczawie (Hrčava), najmłodszy spośród kościołów drewnianych (1936), na pierwszy rzut oka zadziwia swoją prostotą. Wewnątrz jednak kryje się misternie rzeźbiona chrzcielnica. Na terenie gminy Hrczawa zbiegają się granice Republiki Czeskiej, Republiki Słowackiej i Rzeczpospolitej Polskiej. Fakt ten podkreślają trzy granitowe monolity opatrzone godłami państwowymi i nazwami graniczących ze sobą państw. Kościół pw. Najświętszej Trójcy na Gruniu (Grúň) przyciąga uwagę ze względu na interesujące wykończenie ścian nawy, gzymsu i dekoracje belkowania. Jednonawowy kościół z roku 1887 królował nad okolicą i był widoczny z daleka. Dziś jest w znacznym stopniu ukryty wśród drzew. Kościół św. Prokopa i św. Barbary, Między Kunčicami pod Ondrzejnikiem a Čeladną stoi sprawiający poniekąd egzotyczne wrażenie drewniany kościół. Pochodzi z Rusi Zakarpackiej, skąd przeniesiono go w latach tzw. pierwszej republiki. Uwagę zwracają przede wszystkim trzy schodkowe wieże. KOŚCIÓŁ ŚW. PROKOPA A ŚW. BARBORY KOŚCIÓŁ ŚW. CYRYLA I METODEGO W HRCZAWIE A R C HI TEKT U R A LUDO WA I NN E L UD OW E K OŚ CIO ŁY D R E W N I A N E Kościół św. Ondrzeja w Hodsławicach. Służył wiernym już w drugiej połowie XVI wieku, chodzi o jeden z najstarszych kościołów drewnianych w Beskidach. Kościół Wszystkich Świętych w Sedlišti koło Frydku-Mistku z roku 1638 Kościół św. Michała w Rzepisztach z roku 1652 Kościół św. Antoniego z Padwy na górze Praszywa z roku 1640 początkowo poświęcony był Ignacemu z Loyoli. Od r. 1673 Antoniemu z Padwy, patronowi zakochanych. KOŚCIÓŁ ŚW. ONDRZEJA W HODSŁAWICACH (HODSLAVICE) Kościół Podwyższenia Krzyża św. w Bystrzycy nad Olzą z roku 1897 w stylu romantycznym. Kościół św. Mikołaja w Nydku pod legendarną Czantorią z roku 1576, pierwotnie protestancki, od XVII wieku katolicki. Posiada cenne przedmioty barokowego wyposażenia. 30 Kościół św. Piotra i Pawła w Olbrachticach z XVIII wieku z interesującym cmentarzem. Kościół Wniebowzięcia Pańskiego w Marklowicach Dolnych z roku 1739 to unikatowa budowla, w której niedawno odkryto malowidła ścienne z motywami kwiatów. przeważnie w czasie świąt, niektóre zamknięte KOŚCIOŁ W OLBRACHTICACH KOŚCIÓŁ BOŻEGO CIAŁA W GUTACH KOŚCIÓŁ PODWYŻSZENIA KRZYŻA ŚW. W BYSTRZYCY NAD OLZĄ Z ABYT KI T ECHNIKI O ST RAW SK IE Z A B Y TKI TECHNIKI Z T E MATYKĄ GÓRNICZĄ 32 Ostrava - Michálkovice KOPALNIA „MICHAL“ Historia Kopalni „Michal“ sięga roku 1843, kiedy państwo austriackie rozpczęło drążenie w Michalkowicach koło Ostrawy dwu szybów górniczych. Jednym z nich był tzw. Szyb Michalkowicki nr 3, któremu nadano imię „Michal“ po zmarłym c.k. radcy nadwornym Michaelu Laierze. Reprezentuje on niezwykle wartościowy, autentyczny zepół przemysłovy od strony budowlanej i technicznej. Zasadniczny wpływ na postać kopalni miała przebudowa zakończona w 1915 r., która była zrealizovana według projektu znanego architekta Františka Fialy. W skład obiektu wchodzi unikalny zespół elektrycznych maszyn wyciągowych i sprężarek z poczatku elektryfikacji, dalej łaźnie górnicze, była lampownia, mosty transportowe z wywrotnicami, budynki wyciągowe z klatkami górniczymi. Trasa zwiedzania umożliwia przejście takiej samej drogi, jaką codziennie pokonywali górnicy na początku zmiany. Niearanżowana ekspozycja posiada w ten sposób charakter „ostatniego dnia pracy“. Wydobycie w Kopalni „Michal“ zakończono w 1994 r. Obecnie kopalnia jest narodowym zabytkiem kultury, przy czym istnieje szansa na zaszeregowanie jej w poczet zabytków będących częścią światowego dziedzictwa UNESCO. W pomieszczeniach głównego budynku często odbywają się wystawy, spektakle teatralne i inne imprezy kulturalne. +420 596 231 160, www.npu.cz, 100m, 2,5 km Ostrava, IV a X (SO,NIE) 9:00 – 16:00, V – IX (z wyjątkiem PO) 9:00 – 16:00 100 m O S T R AW S K I E ZABYTKI TECHNIKI Z TEMATYKĄ GÓRNICZĄ 33 MUZEUM GÓRNICZE OKD Ostrava - Petřkovice Największe muzeum górnicze w RC leży u podnóża wzgórza Landek, które cieszy się światową sławą jako miejsce niezwykle interesujące pod względem geologicznym, archeologicznym, historycznym, przyrodniczym i górniczym. To tu miało miejsce unikatowe odkrycie posążka landeckiej Wenus, jedynej w Europie szczupłej Wenus. W muzeum można oglądać eksponaty z dawnego muzeum górniczego z r. 1905 i eksponaty związane z górnictwem rozwijającym się w zagłębiu ostrawsko-karwińskim od roku 1782 do dnia dzisiejszego. W skład ekspozycji wchodzą w pełni sprawne maszyny górnicze, które oglądać można w ruchu, co pozwala zwiedzającym zapoznać się z poszczególnymi górniczymi profesjami. Początki przemysłu wydobywczego przybliżają udostępnione zwiedzającym sztolnie w pokładach „Albrecht“ i „Franciszek“ z pierwszej połowy XIX wieku. W drodze do górniczego muzeum można odwiedzić charakterystyczną górniczą gospodę - harendę „Barborka“, której wnętrza zdobią liczne przedmioty z tematyką górniczą. Częścią składową muzeum jest także teren sportowo-wypoczynkowy, ścieżka rowerowa, centrum linowe i kącik dla dzieci. +420 596 131 803-4, www.muzeumokd.cz, 500 m, 100 m , przez cały rok (z wyjątkiem PO) 9:00 – 18:00 4 km Ostrava-dworzec główny, OSTRAWSKIE Z A B Y TKI TECHNIKI Teren przemysłowy z pierwszej połowy XIX wieku jesienią roku 2000 ogłoszono zabytkiem techniki. Ze względu na swój unikatowy charakter pretenduje do wpisu na listę zabytków będących częścią światowego dziedzictwa UNESCO. Pierwszy wielki piec uruchomiono tu w roku 1836. Kopalnia „Hlubina“ z roku 1843 stała się niepodzielną częścią całego łańcucha produkcyjnego. Nawiązywał tu na siebie bezpośrednio cały proces technologiczny - wydobycie węgla, koksownia i produkcja żelaza. +420 596 123 913 (CI Ostrava), www.ostravainfo.cz , , w mieście w wyjątkowych okolicznościach 34 TEREN DOLNYCH VITKOVIC Ostrava Wieża szybowa stoi w miejscu dawnej kopalni z roku 1846. Wieżę i budynek kopalni wybudowano z surowego muru licowego w roku 1913. Obok znajduje się hotel „Jindřich“. +420 596 123 913 (CI Ostrava), www.ostravainfo.cz nie można zwiedzać WIEŻA SZYBOWA KOP. „JINDŘICH“ Moravská Ostrava SZTOLNIA SZKOLENIOWA W STAŘÍČU (7 km na zachód od Frydku-Mistku). Chodzi o znajdującą się pod powierzchnią szkoleniową sztolnię, stanowiącą doskonałą imitację warunków panujących w kopalni, oraz skansen wozów i lokomotyw używanych w podziemiach. W korytarzach wybudowano stanowiska wydobywcze takie same, jak te znajdujące się w prawdziwych kopalniach, urządzenia techniczne prezentowane są w ruchu. W sztolni szkoli się górników, odbywają tu też ćwiczenia ratownicy. Zabytek zainteresować może szeroki ogół zwiedzających. +420 558 492 480, +420 558 492 513, Staříč, 1 na miejscu, zwiedzanie tylko po uprzednim zgłoszeniu 5 km Frýdek - Místek O PAW S K I E ZABYTKI TECHNIKI Z TEMATYKĄ WOJSKOWĄ Ważny zabytek wojskowo-techniczny, ceniony w skali europejskiej przykład wyjątkowego systemu fortyfikacji, który w Czechosłowacji budowano w latach 1935 - 1938. Zwiedzający mogą podziwiać cały kompleks umocnień. +420 595 051 110, www.szmo.cz koło areału, 3 km Hlučín, w gminie IV – VI, IX a X (CZ - PIĄ) 9:00 – 15:30, (SO, NIE) 11:00 – 17:00, VII a VIII (WT - PIĄ) 9:00 – 15:30, (SO, NIE) 11:00 – 17:00 AREAŁ CZS. FORTYFIKACJI Hlučín – Darkovičky Interesujący zespół trzech odbudowanych obiektów ciężkiej fortyfikacji i dwu obiektów lekkiej fortyfikacji z lat trzydziestych XX wieku. Chodzi o obiekty zachowane w bardzo dobrym stanie. Cały kompleks zaliczany jest w poczet najcenniejszych muzeów fortyfikacji w RC. +420 603 733 737, http://sweb.cz/kvh-opava 100m, 7 km Opawa-wschód 500 m Milostovice przez cały rok NIE 14:00 – 18:00, w innych terminach po uzgodnieniu POMNIK ARMII RC ORAZ PAMÁTNÍK ARMÁDY ČR A ČS. FORTYFIKACJA OPEVNĚNÍOPAVA-MILOSTOVICE CZECHOSŁOWACKA OPAVA-MILOSTOVICE 5 km na wschód od Opawy W pomniku-mauzoleum II wojny światowej znajduje się jedna z ekspozycji Śląskiego Muzeum Regionalnego, poświęcona wydarzeniom II wojny światowej. Oglądać tu można także symboliczny cmentarz ofiar konfliktu wojennego oraz skansen techniki wojskowej. +420 553 775 091, www.szmo.cz 50 m, 5 km Háj ve Slezsku w gminie IV – X (WT - NIE) 8:30 – 16:30, w innych terminach po uzgodnieniu POMNIK II WOJNY ŚWIATOWEJ W HRABYNI 13 km na wschód od Opawy 35 Z ABYTKI TECHNIKI I N NE UNIKATY TECHNIC ZN E B ES KI DY 36 MUZEUM TECHNIKI „TATRA“ KOPŘIVNICE 10 km na wschód od miasta Nový Jičín W całkowicie unikatowym Muzeum Techniki Kopřivnice można się zapoznać z prawie 150-letnią historią fabryki samochodów „Tatra“ od chwili, kiedy w roku 1897 wyprodukowano pierwszy automobil na terenie Austro-Węgier - tzw. Präsident. Magnesem dla zwiedzających jest kolekcja wozów osobowych, sportowych, ciężarowych i innych samochodów marki Tatra, można też obejrzeć podwozia, silniki, samolot sportowy i wiele innych ciekawych eksponatów. Prawdziwą perłą ekspozycji jest niewątpliwie wspomniany już automobil Präsident. Częścią składową wystawy jest także Sala Sławy poświęcona medalistom olimpijskim Danie i Emilowi Zátopkom. +420 556 871 106, www.tatramuseum.cz koło muzeum, 600 m, 900 m V – IX (z wyjątkiem PO) 9:00 – 17:00, X – IV (z wyjątkiem PO) 9:00 – 16:00 NADODRZE ZAB YTKI TECHNIKI INNE UNIKAT Y T ECHNICZNE Kanał w przeszłości służył jako śluza papiernicza, czynny jest po dzień dzisiejszy. Wybudowano go na przełomie XIX i XX wieku z inicjatywy Carla Weisshuhna dla potrzeb fabryki papieru. Unikatowy obiekt liczy 3,5 km długości, obejmuje trzy tunele wodne i dwa akwadukty. Na kanale jest kilka upustów, które reguluKUNÍN ją przepływ wody. Na uwagę zasługuje również fakt, że kanał na całej swojej długości prowadzony jest zboczami miejscowych skalistych wzgórz. 1 km Žimrovice, Hradec nad Moravicí, 3,5 km 3,5 km Hradec nad Moravicí dostępny bez ograniczeń KANAŁ WEISSHUHNA 3,5 km na płd. od miasta Hradec nad Moravicí 37 K A RW I Ń S K I E Piece wapienne wybudowano na początku XIX wieku, kiedy na terenie miejscowości wydobywano rudę żelaza. W tym okresie też wydobywano wapień i wypalano go w tzw. „wopienkach“, jak nazywano piece w języku gwarowym. Chodzi o dwa piece koliste - szybowe. Ich eksploatację zakończono w roku 1965. +420 558 350 348 (Urząd Gminny Vendryně), www.vendryne.cz w gminie, ně, 2 km Vendry- w gminie bez ograniczeń WAPIENNIKI W GMINIE VENDRYNĚ 5 km na płd.wsch. z centrum miasta Třinec KARWIŃSKIE Z A B Y TKI TECHNIKI I N N E UNIKATY TECHNICZNE Do niezwykle interesujących zakątków Śląska Cieszyńskiego można zaliczyć bikulturowe grodzisko w Kocobędzu-Podoborze. Najstarsze osady ludzkie pochodzą tu z okresu późnej epoki brązu i epoki halsztackiej, kiedy w miejscu późniejszego grodziska powstawały nieobwarowane albo ogrodzone siedliska. Park archeologiczny na razie jest niegotowy, jego otwarcie zaplanowano w roku 2006. +420 558 761 211 (Muzeum Těšínska), www.muzeumct.cz ARCHEOPARK KOCOBĘDZ-PODOBORA 38 4,5 km na północ od Czeskiego Cieszyna Cennym zabytkiem techniki jest betonowy most łukowy przez rzekę Olzę pochodzący z roku 1925, wybudowany na podstawie projektu inż. Rabe. Budowla odznacza się interesującym rozwiązaniem technicznym łukowej konstrukcji mostowej. Most stanowi jedną z dominant karwińskiej dzielnicy Darków. +420 596 318 620 (CI Karviná), www.karvina.org , , w mieście MOST ŁUKOWY Karviná bez ograniczeń Interesującym zabytkiem techniki jest także wieża ciśnień, którą wybudowano w stylu konstruktywistycznym prawdopodobnie w roku 1928. Okrągła wieża ma 6 kondygnacji o łącznej wysokości 39,4 m i średnicy 11,4 m. Na ostatnim piętrze mieści się zbiornik wodny, który jednak już nie służy swojemu przeznaczeniu. Wewnątrz wieży zachowała się część pierwotnego wyposażenia technicznego. +420 596 318 620 (CI Karviná), www.karvina.org , WIEŻA CIŚNIEŃ Karviná , w mieście nie można zwiedzać OST RAWSKIE ZA B YT KI T ECH NI KI I NN E UN IK AT Y TE CHN ICZ NE Budynek z roku 1980, posiada trzecią co do wielkości salę planetarium o średnicy 12,5 m i drugi największy aparat projekcyjny w RC. W sali, która pomieści 100 osób, na sztucznym firmamencie oglądać można ok. 9000 gwiazd, planety, komety i inne obiekty kosmiczne. +420 596 911 005, http://planetarium.vsb.cz koło planetarium, Svinov, Ostrava – 15 min Planetarium: w ramach regularnych pokazów Obserwatorium astronomiczne: ŚR i SO, po zmroku przy dobrej pogodzie, w sierpniu - zamknięte OBSERWATORIUM ASTRONOMICZNE I PLANETARIUM JOHANNA PALISY Ostrava - Poruba J ES I ONIKI W drewnianym obiekcie kosiarni z roku 1600 mieści się jedyne w swoim rodzaju muzeum. Drewniany, piętrowy budynek, który obecny wygląd uzyskał w XVIII wieku, związany jest ściśle z hutniczą historią gminy. Do warsztatów, w których poddawano obróbce żelazo otrzymywane z miejscowych młotowni, należała także karlowicka kosiarnia. Oglądać można nagrobne rzeźby (żeliwo artystyczne), jest też wystawa o Karlovicach i mieszkańcach gminy oraz wystawa maszyn rolniczych, a także urządzeń i maszyn leśnych. +420 554 744 077, +420 554 717 949 (Muzeum Bruntál), www.karlovice.cz, 300 m, KOSIARNIA W KARLOWICACH 6 km na wschód od miasta Vrbno pod Pradědem 100 m 100 m V – IX (WT - SO) 10:00 – 17:00, (NIE) 9:00 – 17:00 39 Z A B Y TKI TECHNIKI I N N E UNIKATY TECHNICZN E JE SI ON IK I 40 KOLEJ WĄSKOTOROWA Třemešná ve Slezsku - Osoblaha Kolej, będąca dziś dużą atrakcją rejonu osoblaskiego, została wybudowana w czasach monarchii austro-węgierskiej. Do użytku oddano ją 14 grudnia 1898. Ówczesne przepisy pozwalały budować kolej wyłącznie na trasie o długości powyżej 20 km. Aby spełnić ten warunek, budowniczowie zdecydowali się na sztuczne wydłużenie trasy. Efektem tego zabiegu było wiele łuków. Osoblaska kolej wąskotorowa to zabytek techniki o długości 20 km i szerokości toru 760 mm. Na trasie znajdują się 4 mosy i 102 łuki. Najwyższa dozwolona prędkość pociągu, który ma na trasie dziesięć przystanków, wynosi 40 km/godz. Chodzi o najstarszą kolej wąskotorową w Europie środkowej, od roku 2004 ponownie kursuje tu historyczny pociąg z parowozem. Historyczny pociąg z parowozem kursuje przeważnie w weekendy i święta. +420 554 650 214 (CI Osoblažsko), www.osoblazsko.cz Třemešná-Liptáň-Dívčí hrad-Slezské Rudoltice-Osoblaha N A D OD R Z E ZABYTKI TECHNIKI WIATRAKI I MŁYNY WODNE Wiatrak w Brawinnem Młyn w stylu niemieckim to ostatni z wielu wiatraków, które znajdowały się w okolicy Bilowca. Konstrukcja młyna dochowała się w stanie prawie nienaruszonym. Urządzenie służące do mielenia jest także prawie kompletne. Koło wiatraka ma średnicę 16 m. +420 556 411 301 (Urząd Gminny Bílovec), 8 km Fulnek, 100 m 600 m Bílovec Nový Dvůr - kaplica zwiedzać można przez cały rok w dzień Wiatrak leśny (6 km na zachód od Nowego Jiczina) Interesujący zabytek techniki - młyn z kompletnym urządzeniem, w skład którego wchodzi także koło młyńskie, znajduje się w gminie Bernartice nad Odrą. Chodzi o jeden z niewielu zachowanych młynów wodnych na rzece Odrze. Cenny głównie ze względu na kompletność i dobry stan mechanizmu do mielenia oraz ze względu na oryginalny kształt budowli. Podlega ochronie. WIATRAK W BRAVINNEM +420 556 704 636 (p. Jakubek), http://bernarticenadodrou.cz w gminie, 3,5 km Nový Jičín zast., w gminie 5,5 km na zachód od miasta Bílovec wstęp wolny O PAW S K I E 41 Wiatrak w Hlavnicy Drewniany wiatrak słupowy został wybudowany w roku 1810, po raz ostatni mełł ziarno na mąkę w roku 1952. Młyn wraz z gospodarstwem przybliża sposób życia w tym regionie na przełomie XIX i XX wieku. Obecnie młyn jest nieczynny, pozbawiony został bowiem mechanizmu służącego do mielenia. +420 553 668 095 (Urząd Gminy Hlavnice), http://mesta.obce.cz/hlavnice w gminie, 2 km Jakartovice, w gminie dostępny bez ograniczeń Wiatrak w Cholticach WIATRAK W HLAVNICY 16 km na płd.zach. od Opawy Młyn w stylu niemieckim z roku 1833 przywieziono tu z niedalekiego Sadka. Mełł on mąkę bez problemów do II wojny światowej. Nadarza się tu jedyna w swoim rodzaju okazja obejrzenia w całości dochowanego wnętrza młyna i jego wyposażenia, w tym - największego koła wiatraka w kraju. +420 553 668 129 (Urząd Gminny Litultovice), www.opa.cz/infocentrum 100 m, vlak 3,5 km Litultovice 2 km Litultovice zwiedzanie należy uzgodnić wcześniej WIATRAK W CHOLTICACH 11 km na płd.zach. od Opawy MI E J S C A W I D O KO W E WI E Ż A W I D O K O WA B E S KI DY MIE J SC A W I D OK O WE 43 ŁYSA GÓRA (LYSÁ HORA) 20 km płd.wsch. od Frydku-Mistku Jeden z najpiękniejszych widoków w Republice Czeskiej roztacza się z Łysej Góry (1324 m n.p.m.). Rozległy, widoczny z daleka masyw tworzą cztery potężne grzbiety. Wszystkie zbiegają się gwiaździście, tworząc najwyższy wierzchołek zwany Gigula, na którym stoi nadajnik telewizyjny. Z żadnego innego miejsca na naszym terytorium nie można podziwiać tak różnorodnej panoramy górskich szczytów, jak z Łysej. Przy dobrej widoczności z jednej strony majaczą Tatry, z drugiej rysują się Jesioniki. Niezapomniane wrażenie sprawia także widok przeciwległego Smrku czy Ondrzejnika za głęboką doliną Ostrawicy. +420 558 646 888 (Beskidzkie CI), www.beskydy.com, www.lysa-hora.cz Malenovice, 8,5 km Ostravice, 6,5 km Malenovice, 7,5 km Visalaje, 6 km Krásná BESKIDY W I E ŻA WIDOKOWA Z wieży widokowej na Wielkiej Czantorii (995 m n.p.m.) w malowniczej scenerii Beskidów turyści mogą oglądać panoramę miejscowości leżących na terytorium trzech państw. Wieża jest wysoka 29 metrów, na szczyt góry prowadzi kolejka linowa. +420 558 335 313, www.cantoryje.cz, 5 km Nýdek (różnica poziomu 600 m!) w gminie Bystřice, w gminie Nýdek V – IX (codziennie), 9:00 – 18:00, X – IV (codziennie) 9:00 – 16:00 44 CZANTORIA (ČANTORYJE) 10 km na płd.wsch. od miasta Třinec Najdalej na wschodzie naszej republiki położona wieża widokowa znajduje się na szczycie Kozubowej (981 m n. m.). Chodzi o wieżę kaplicy św. Anny, która parę razy w roku jest dostępna dla turystów (np. z okazji odpustu odbywającego się w dzień św. Anny). Z wieży roztacza się przepiękny widok. +420 558 340 607 (CI Jablunkov) koło schroniska Kozubowa, 8 km Jablunkov 4,5 km Kosařiska OKROUHLÁ (5 km na zachód od Frýdek – Místek u gminy Staříč). W roku 2002 wyrosła na górze Okrouhlá (373 m n.p.m.) wieża telekomunikacyjna. Z wysokości trzydziestu metrów jest przepiękny widok zarówno na aglomerację ostrawską, jak i na pokryte lasami pasmo Beskidów. +420 558 660 260 (Urząd Gminy Staříč), www.obec-staric.cz , w gminie Staříč, koło Frydku-Mistku, 4 km Lískovec obecnie w remoncie KOZUBOWA 9 km na zachód od miasta Jablunkov B E S K IDY W I E Ż A W I DO K OWA Wieża widokowa „Panorama“ znajduje się pod szczytem góry Kabátice nad miejscowością Chlebovice na wysokości 460 m n.p.m. Z wieży o wysokości 22 metrów roztacza się piękny widok na akwen Olešná, miasto Frydek-Mistek i szeroką okolicę. +420 558 646 888 (CI Frýdek - Místek), Chlebovice, - Místek, 1,5 km Chlebovice, wstęp wolny PANORAMA 8 km JZ na płd. zach. z centrum Frydku-Mistku 8 km Frýdek Z wieżyczki schroniska turystycznego roztacza się piękny widok na Łysą Górę, Ondrzejnik i cieszyńską część Beskidów. Schronisko stoi na Małej Praszywej (706 m n. m.) od roku 1921. +420 558 692 263 (schronisko turystyczne Praszywa), przy schronisku 14 km Frýdek - Místek Vyšní Lhoty, pod Prašivou, obecnie w remoncie PRASZYWA Z wieży podziwiać można piękne widoki na miasto i panoramę Beskidów. Można obejrzeć oryginały rzeźb Albína Poláška, Karla Vašuta czy Alegorię oszczędności Jana Knebla. 12 km na płd.wsch. od Frydku - Mistku N A D OD R Z E +420 556 836 916 (CI Frenštát pod Radhoštěm), www.frenstat.info , , w mieście V – IX (ŚR, CZ, PIĄ) WIEŻA RATUSZOWA Frenštát pod Radhoštěm 14:00,15:00,16:00; VII,VIII także SO,NIE 9:00,10:00,11:00 Wieża to nowoczesne dzieło architektoniczne skonstruowane tak, że przypominało strukturę DNA. Osiąga wysokość 43 metrów, platforma widokowa znajduje się 26 metrów nad ziemią. Do wieży widokowej prowadzi kręta Słoneczna Ścieżka obramowana dwunastoma znakami Zodiaku. +420 556 812 085 (CI Štramberk), www.stramberk.cz , , Štramberk nebo Kopřivnice V – X (z wyjątkiem PO) 8:00 - 18:00 BÍLÁ HORA 10km na wschód od miasta Nový Jičín 45 OSTRAWSKIE W I E ŻA WIDOKOWA Ratusz ostrawski to budowla unikatowa, chodzi bowiem o największy budynek ratusza w kraju z najwyższą ratuszową wieżą widokową (85,6 m). Z platformy widokowej znajdującej się na wysokości 72 metrów przy dobrej pogodzie oglądać można pasma Beskidów i Jesioników, ziemię opawską oraz przygraniczne tereny w Polsce. Przede wszystkim zaś z wieży roztacza się przepiękny widok na tonącą w zieleni Ostrawę. +420 596 283 096, www.ostravainfo.cz , w centrum miasta, Ostrava hl. n. albo Ostrava střed czas letni 9 – 19:00, czas zimowy 9 – 17:00 46 WIEŻA WIDOKOWA RATUSZA OSTRAWSKIEGO Ostrava Wieża widokowa znajduje się na wzgórzu Landek, które od roku 1992 jest narodowym zabytkiem przyrody. Pięciometrowa drewniana konstrukcja przypominająca wieże wartownicze w historycznych grodziskach została wybudowana w miejscu starego grodu. Roztacza się z niej piękny widok nie tylko na całą Ostrawę, ale przy dobrej pogodzie widać stąd górski grzebień aż po Beskidy Cieszyńskie. Wieża jest częścią ścieżki naukowej prowadzącej niedaleko Muzeum Górnictwa. u podnóża wzgórza Landek (Muzeum Górnictwa) 5 km Ostrava – dworec główny 2 km Ostrava - Petřkovice wstęp wolny LANDEK 5 km na północ z centrum Ostrawy J ES I O N I KI WIEŻA WIDOKOWA 47 PRADĚD (PRADZIAD) 17 km od miasta Vrbno pod Pradědem Majestatyczny szczyt Praděd (Pradziad) (1491 m n.p.m.) w paśmie Wysokich Jesioników to z punktu widzenia turystycznego bardzo atrakcyjne i często odwiedzane miejsce zarówno latem, jak i zimą. Jest to najwyższa góra na terenie Moraw. W latach 1970 - 80 wybudowano tu wieżę telekomunikacyjną o wysokości 145 m, która jest pierwszorzędnym punktem widokowym. Kiedy pogoda sprzyja, widać stąd Karkonosze i Wysokie Tatry. Wieża stoi tam, gdzie na początku XX wieku znajdowała się kamienna wieża widokowa o niezwykłym kształcie romańskiej strażnicy zamkowej. Później zastąpiła ją obecna budowla ze stacją meteorologiczną, restauracją i wieżą widokową. Są tu idealne warunki do uprawiania sportów zimowych i letnich. +420 554 772 004 (CI Karlova Studánka), www.jeseniky.net, Hvězda na szczycie wzniesienia między między Małą Moráwką a Karlovą Studanką, vlak 17 km, Vrbno pod Pradědem, parking Hvězda + transport wahadłowy na Owczarnię przez cały 9:00 – 18:00 JESIONIKI WIEŻA WIDOKOWA Cvilíńska wieża widokowa została wybudowana w roku 1903. Z wysokości 29,1 m jest piękny widok na całe Jesioniki, Beskidy, malownicze doliny rzek Opawy i Opawicy oraz na Nizinę Śląską ukształtowaną pod wpływem lodowca skandynawskiego. +420 554 614 612 (CI Krnov), www.krnov.cz, , w Krnowie, 300 m V – X (codziennie 10 – 17:00) Wieża liczy 17,5 m wysokości i stoi na szczycie Vyhlídka (553 m n.p.m) koło Krnowa. Chodzi o trzecią z kolei wieżę wybudowaną w tym samym miejscu. Pierwsza pochodziła z roku 1894. Z wieży roztacza się piękny widok na okoliczne lasy i region krnowski. CVILÍN nad Krnowem +420 554 614 612 (CI Krnov), www.krnov.cz, nica Ježník, , w Krnowie - dziel- w Krnowie, wstęp wolny 48 Nad wioską Úvalno na wysokości 400 m n.p.m. wznosi się bardzo ładna, licząca 30 m wysokości, granitowa wieża widokowa z dwukondygnacyjną platformą. Wybudowano ją w roku 1913 ku czci posła parlamentu rzeszy Hansa Kudlicha. JEŽNÍK koło Krnowa +420 554 648 025, www.uvalno.cz/rozhledna/rozhledna.htm , , w gminie Úvalno III,IV,X (SO, NIE i święta) 10:00 – 16:00, V,VI,IX (SO,NIE i święta) 9:00 – 17:00, WIEŻA WIDOKOWA HANSA KUDLICHA VII,VIII (z wyjątkiem PO) 9:00 – 17:00 4 km na płd.wsch. od Krnowa Kamienna, 18-metrowa, kolista wieża widokowa, najstarsza w Jesionikach, pochodzi z roku 1898. Wybudował ją niemiecki związek turystów z okazji 50. rocznicy panowania cesarza Franciszka Józefa I. +420 584 425 329 (CI Zlaté Hory) Zlaté Hory, 4,5 km Zlaté Hory, V – X 9:00 – 18:00 1,6 km Zlaté Hory, Petrovy boudy BISKUPSKÁ KUPA 4,5 km na wschód od Złotych Gór OŚRODKI INFORMACJI W O K R Ę G U M O R AW S K O - Ś L Ą S K I E G O Bartošovice Bruntál Český Těšín Frýdek-Místek CI Regionu Nadodrze Bartošovice 1 – pałac kod 742 54 tel.: +420 556 720 490 fax: +420 556 758 679 [email protected] www.regionpoodri.cz CI Muzeum Zámecké náměstí 7 Bruntál, kod 792 01 tel.: +420 554 717 947 fax: +420 554 718 558 [email protected] Regionalne CI Hlavní třída 15 Český Těšín, kod 737 01 tel.: +420 558 711 866 fax: +420 558 740 261 [email protected] http://tesinsko.grendel.cz Beskidzkie CI Náměstí Svobody 6 Frýdek-Místek, kod 738 01 tel.: +420 558 646 888 fax: +420 558 646 887 [email protected] www.beskydy-info.cz Bílovec MěIC Bruntál Náměstí Míru 7 Bruntál, kod 792 01 tel.: +420 554 713 099 fax: +420 554 718 059 [email protected] www.mubruntal.cz CI Bílovec Slezské náměstí 1 Bílovec, kod 743 01 tel.: +420 556 411 545 fax: +420 556 411 440 [email protected] www.bilovec.cz Bohumín Městská knihovna Bohumín (Biblioteka Miejska) Vrchlického 262 Bohumín, kod 736 81 tel.: +420 596 013 027 [email protected] www.knih-bohumin.cz Bruntál Dívčí Hrad Frýdek-Místek CI Dívčí Hrad Dívčí Hrad 64, kod 793 99 tel.: +420 554 650 014 fax: +420 554 650 013 [email protected] www.sweb.cz/info.dh Beskidzkie CI Nádražní 2052 Frýdek-Místek, kod 738 01 tel.: +420 558 438 391 [email protected] www.beskydy-info.cz Brušperk Dívčí Hrad Frýdlant nad Ostravicí CI i Kulturalne Laskiego Nám. J. A. Komenského 9 Brušperk , kod 739 44 tel.: +420 558 666 271 fax: +420 558 666 271 [email protected] www.sweb.cz/brusperk CI „Osoblažsko“ Dívčí Hrad 20, kod 793 99 tel.: +420 554 650 214 fax: +420 554 650 204 [email protected] www.osoblazsko.cz Beskidzkie CI Hlavní ulice 308 Frýdlant n. O, kod 739 11 tel.: +420 558 676 909 fax: +420 558 676 903 [email protected] www.beskydy-info.cz Bohumín Budišov nad Budišovkou CI UM Bohumín Urząd miasta Masarykova 158 Bohumín, kod 735 81 tel.: +420 596 092 111 fax: +420 596 092 100 [email protected] www.mesto-bohumin.cz Miejskie Centrum Inform. Muzeum Břidlice (Muzeum Łupku) Horská 154 Budišov nad Budišovkou kod 747 87 tel.: +420 556 305 334 [email protected] Bohušov Čeladná CI Bohušov Bohušov 15, kod 793 98 tel.: +420 554 642 121 fax: +420 554 642 307 [email protected] http://obecbohusov.hyperlinx.cz Biblioteka i CI Čeladná 714, kod 739 12 tel.: +420 558 684 400 fax: +420 558 684 400 [email protected] www.celadna.cz Frenštát pod Radhoštěm Fulnek MCI Frenštát pod Radhoštěm Náměstí Míru 1 Frenštát p. R., kod 744 01 tel.: +420 556 836 916 fax: +420 556 836 916 [email protected] www.frenstat.info IC Fulnek Masarykova ul. 49 Fulnek, kod 745 45 tel.: +420 556 713 713 [email protected] www.fulnek.cz Frenštát pod Radhoštěm MCI Havířov Dlouhá třída 17 Havířov-Město, kod 736 01 tel.: +420 596 815 843 fax: +420 596 817 512 [email protected] www.havirov-info.cz CI Królestwa Wołoskiego Dolní 494 Frenštát p. R., kod 744 01 tel.: +420 556 831 402 fax: +420 556 831 402 [email protected] www.valasske-kralovstvi.cz Havířov 49 OŚRODKI INFORMACJI W O K R Ę G U M O R AW S K O - Ś L Ą S K I E G O Hlučín Karlova Studánka Kopřivnice Nový Jičín CI Hlučín Pałac Zámecká 4 Hlučín, kod 748 01 tel.: +420 595 041 617 fax: +420 595 043 446 [email protected] www.hlucin.cz/ic IMPULS, s. r. o. Ośr. Inform. Karlova Studánka, kod 793 24 tel.: +420 554 772 004 fax: +420 554 772 004 [email protected] www.jeseniky-praded.cz CI Muzeum Regionalne w Kopřivnicy Záhumenní 369 Kopřivnice, kod 742 21 tel.: +420 556 871 106 fax: +420 556 821 415 [email protected] www.tatramuseum.cz CI Nový Jičín Úzká 27 Nový Jičín, kod 741 01 tel.: +420 556 711 888 fax: +420 556 711 888 [email protected] www.novy-jicin.cz Kravaře MěCI Masarykovo nám. 25 Odry, kod 742 35 tel.: +420 556 768 162 fax: +420 556 768 110 [email protected] www.odry.cz Hradec nad Moravicí 50 MCI Národní Dům Podolská 156 Hradec nad Moravicí kod 747 41 tel.: +420 553 784 242 fax: +420 553 783 983 [email protected] Hukvaldy CI Hukvaldy Hukvaldy 3, kod 739 46 tel.: +420 558 699 221 fax: +420 558 699 221 [email protected] www.hukvaldy.cz Jablunkov Jablunkovské CI Dukelská 600 Jablunkov, kod 739 91 tel.: +420 558 358 013 fax: +420 558 358 013 [email protected] www.jablunkov.cz Jeseník nad Odrou CI Teen Club Jeseník nad Odrou 256 kod 742 33 tel.: +420 556 712 426 fax: +420 556 739 510 [email protected] www.jeseniknadodrou.cz Karviná MCI v Karviné Masarykovo nám. 71 Karviná-Fryštát, kod 733 01 tel.: +420 596 318 620 fax: +420 596 348 301 [email protected] http://mic.rkka.cz Klimkovice CI ÚM Klimkovice Lidická 1 Klimkovice, kod 742 83 tel.: +420 556 420 005 fax: +420 556 420 259 [email protected] www.mesto-klimkovice.cz Komorní Lhotka CI biblioteka Komorní Lhotka Komorní Lhotka 27 Hnojník, kod 739 53 tel.: +420 558 662 095 [email protected] Kopřivnice MCI Obránců míru 368 Kopřivnice, kod 742 21 tel.: +420 556 821 600 fax: +420 556 821 488 [email protected] www.kdk.cz CI Kravaře Opavská 62 Kravaře, kod 747 21 tel.: +420 553 671 827 fax: +420 553 671 827 [email protected] www.kravare.cz Krnov MCI Krnov Hlavní nám. 25 Krnov, kod 794 01 tel.: +420 554 614 612 fax: +420 554 614 612 [email protected] www.krnov.cz Kunín Centrum informacyjne Zámek Kunín 1, kod 742 53 tel.: +420 556 749 420 [email protected] www.zamek.kunin.cz Odry Opava MCI Opavy Horní nám. 67 Opava, kod 746 01 tel.: +420 553 756 143 [email protected] www.infocentrum.opa.cz Ostrava MCI Ostrava, o. p. s. Nádražní 7/686 Ostrava, kod 702 00 tel.: +420 596 123 913 fax: +420 596 123 913 [email protected] www.ostravainfo.cz Ostrava Ostravice Sedlnice Třinec MIC Ostrava, o. p. s. Wieża widokowa Nowego Ratusza Prokešovo nám. 8 Ostrava, kod 729 30 tel.: +420 596 283 096 fax: +420 596 283 096 [email protected] www.ostravainfo.cz CI Ostravice Dworec główny Ostravice 264, kod 739 14 tel.: +420 558 682 584 fax: +420 558 682 584 [email protected] www.obec-ostravice.cz Centrum Kulturalne i Informacyjne „Śnieżka“ Sedlnice 106, kod 742 56 tel.: +420 556 712 637 fax: +420 556 712 636 [email protected] www.ic.snezenka.cz Gospodarcza Agencja Rozwojowa Trzynieckiego Náměstí T. G. Masaryka 383 Třinec, kod 739 61 tel.: +420 558 321 280 fax: +420 558 321 300 [email protected] http://ictrinec.hrat.org Ostrava MCI Ostrava, o.p.s. foyer dworca głównego Nádražní 196 Ostrava, kod 702 00 tel.: +420 596 136 218 fax: +420 596 136 218 [email protected] www.ostravainfo.cz Ostrava MCI Ostrava, o.p.s. Peterkova 90 Ostrava - Svinov kod 721 00 tel.: +420 597 310 171 fax: +420 597 310 171 [email protected] www.ostravainfo.cz Ostrava YMCA Ostrava Newtonova 14 Ostrava, kod 702 00 Tel.: +420 596 136 021 Fax: +420 596 136 021 [email protected] http://ostrava.ymca.cz Příbor Soběšovice MCI Příbor Náměstí S. Freuda 19 Příbor, kod 742 25 tel.: +420 556 455 440 fax: +420 556 725 888 [email protected] www.pribor-mesto.cz CI - „Port“ Soběšovice Soběšovice 21, kod 739 38 tel.: +420 558 664 228 fax: +420 558 664 228 [email protected] www.juhasz.cz Příbor CI Studénka Urząd miasta Sjednocení 762 Studénka, kod 742 13 tel.: +420 556 400 991 [email protected] www.mesto-studenka.cz Centrum inf. RICCO basen kąpielowy Příbor Janáčkova 923 Příbor, kod 742 25 tel.: +420 556 722 360 fax: +420 556 725 713 [email protected] www.ricco.cz Rýmařov MATIS Náměstí Míru 13 Rýmařov, kod 795 01 tel.: +420 554 212 381 fax: +420 554 212 997 [email protected] www.rymarov.cz Studénka Štramberk MCI Štramberk Náměstí 456 Štramberk, kod 742 66 tel.: +420 556 812 085 fax: +420 556 812 085 [email protected] www.stramberk.cz Vítkov CI Vítkov Náměstí J. Zajíce 7 Vítkov, kod 749 01 tel.: +420 556 312 255 fax: +420 556 312 255 [email protected] http://icvitkov.wz.cz Vrbno pod Pradědem IMPULS s. r. o. - CI MCI Jesenická 252 Vrbno p. P., kod 793 26 tel.: +420 554 751 585 fax: +420 554 751 894 [email protected] www.jeseniky-praded.cz 51 potok Rych le 957 P k ols Smrk nná Bra POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE O K R Ę G U M O R AW S K O - Ś L Ą S K I E G O E3 Ramzová Ostružná 369 Branná E U R O P N 1125 53 A N Čer ná stráň 1237 EST S Nové Losiny RUS LV DK Kouty n. Desnou Loučná n. Desnou H LT BY RUS IRL GB Warszawa Berlin NL PL D Praha L Paris CZ SK SLO Bucuresti Sofija BG Roma Rabštejn MK Hrabišín TR AL Madrid J 952 YU I E Kamenný v. HR BIH V Sobotín RO Budapest H A CH ná Petrov n. Desnou MO Wien F P s De UA B 446 GR Oskava O London Libina Šu 331 52 ald mv T S C H E C H I S C H E Dol. Libina R E P U B L I K 446 Šumvald Troubelice PRAHA O S T R AVA 20 0 km UNIČOV m 0k 20 511 BRNO 57 OSOBLAHA 449 Pňovice 447 LITOVEL 45 P 46 11 Náklo Příkazy KRNOV 57 BRUNTÁL O L A N D 449 45 11 11 11 OPAVA KRAVAŘE 46 45 11 56 BOHUMÍN HLUČÍN 56 Těšetice 67 57 46 D47 KATOWICE Hněvotín ORLOVÁ Lutín 570 67 46 VÍTKOV OSTRAVA 59 59 KARVINÁ BÍLOVEC 47 57 Olšany 449 u Prostějova Čelechovice na Hané Smržice 67 58 56 11 11 58 56 ČESKÝ TĚŠÍN 47 LOTNISKO MOŠNOV 57 48 47 ODRY D47 OLOMOUC FRÝDEK -MÍSTEK 48 48 KOPŘIVNICE FRÝDLANT NAD OSTRAVICÍ JABLUNKOV Kralice na Hané Hrubčice Bedihošť 56 58 57 48 56 TŘINEC 11 NOVÝ JIČÍN 58 E 65 PŘEROV S H n 46 11 M 11 Čehovice 56 E 40 ŽILINA 433 Pivín 4 K n 35 Dobromilice M Němčice n n. Hanou Nezamyslice Mořice 780 Lomnice Litultovice nice d 46 800 Odra Rusava o H 906 Zubří ROŽNOV 35 Ro p. Radh. žnovská Střítež Be čva Cáb Vigantice Trojanovice 1129 Kněhyně 1257 SouborPustevny 46 útulen Dolní Bečva Prostřední 35 Bečva 481 Soláň Smrk 461 1276 Těšíňočka 919 E3 Horní Bečva Hutisko Solanec Tanečnice Krásná Travný CHKO E442 Beskydy Vysoká M O A Rá Čartak 1082 S BE E SL Z 11 56 sv. Anny Kozubová Národopisný areál E75 Dolní Lomná Horní Mionší Lomná Velký Polom Turzovka Malinka Bukovec Staškov lyžařská střediska - ski centre - Skizentrum - środowisko narciarcke pěší turistická trasa E3 - tourist path E3 Kamiesznica - Wanderwege E3 - pieszy szlak turystyczny Istebna E3 Jasnowice Koniaków Mosty Bukovec Bukovec u Jablun. - Jasnowice cykloturistika - bike riding - Radfahretouristik - turystyka rowerowa 5 Hrčava 11 487 Kostel sv. Cyrila a Metoděje Čadca hranice Moravskoslezského kraje - border of Moravian-Silesian region - Grenze des Mährisch-Schlesische region - granica Okręga Morawsko-Śląskiego Skalité Mosty u Jabl. - Svrčinovec Zákopčie letiště - airport - Flughafen - lotnisko autokempink - camping - Campingplatz 6 samochodowy - camping golf - golf - Golf - golf sedačková lanovka - chair-lift - Sessellift - wyciąg krzesełkowy 0 Raková 484 Korňa Bílá - Bumbálka - Makov Olše Písek 1067 Klokočov Salajka mezinárodní letiště - international airport - International Flughafen - lotnisko internacjonalne Hrádek Staré Hamry Kostel sv. Bedřicha mlýn - mill - Mühlen - młyn Čantoryje Kostel Velká sv. Mikuláše 995 Vápenné Nýdek Čantoryje pece Polední Kostel Wisła 672 Povýšení sv. Kříže Bystřice Šance Čadca - Milošová Bílá - Klokočov židovský hřbitov - Jewish cemeter - Judenfriedhof -Szczyrk żydowski cmentarz D Y Milíkov K Yzubová Kaple JABLUNKOV Ko 982 památník - memorial - Mahnmal - pomnik Buczkowicz synagoga - synagogue - Synagoge - synagoga Bukowa 1044 1061 Bílá Bíl vice a Ostr Brenna TŘINEC Kostel Božího těla Malý Polom O Grúň K Kostel Marie V Ssv. Panny 56 1024 68 Morávka É SK USTROŃ 468 Hnojník 1203 p. Radh. Radhošť ČESKÝ TĚŠĺN Horní Líštná - Leszna Górna Horní Žukov 46 e Ratiboř 437 Frýdlant n. Ostr. skanzen - open-air museum of architecture - Freilichtmuseum - skansen 93 Olš Křídlo 437 Metylovice e Rymice 735 438 Chvalčov E442 Hrachovec Podlesí 48 vesnické památkové Krakowska rezervace BIELSKO - village5 monuments preservation areas Jaworze BIAŁA - Dorfdenkmalreservationen Srednie - wiejski pamiątkowy rezerwat Pogórze Český Těšín - Cieszyn Olš 490 Hostýn Prusinovice Zašová 58 578 Vel. Lhota ké Vidče Hradisko Bystřička Bystřička n s Rajnochovice ý Mikulůvka 57 Bystřice y t Valašská s ch 501 Kateřinice Růžďka 46 Bystřice r Jablůnka v Podhradní Lhota Bystřice p. Hostýnem Dolní Domaslavice lidová architektura - folk architekture Biała ludowe - Volksarchitektur - budownictwo Kiczyce Skoczów CIESZYN 48 ka ráv Mo St. Ves Kostelec u Holešova Loukov Píšková 918 Třanovice zoologická zahrada - zoological garden Zoologische Garten - ogrod zoologiczny Goleszów 56 474 rozhledna - outlook-tower - Aussichtsturm - wieża widokowa jeskyně - cave - Höhle - jaskinia Chotěbuz - Cieszyn Guty Kostel sv. Antonína Paduánského Javorový Raškovice Javorový 1032 Prašivá Pražmo Ostrý Ropice Kyčera Morávka Kozlovice Tichá 480 749 Branky MEZIŘĺČĺ Loučka Olše Chropyně Dřevohostice Beňov 55 Police Ženklava Soběšovice Radniční Kunčice Hodslavice 483 pod Ondřej. věž 483 Veřovice Lichnov Kostel 46 Lysá h. Mořkov Hostašovice Kostel sv. Prokopa Ostravice Lysá Vel. Javorník Čeladná Lešná FRENŠTÁT a Barbory hora sv. Ondřeje Huštýn Mazák 1323 VALAŠSKÉ Juhyně Štramberská Štramberk Trúba Archeopark Janovice 56 67 Těrlicko Podobora Dobratice Nošovice Komorní Vyšní Komorní Lhotka 46 Lhoty lhotka Baška Čeladenka Vlkoš Kunovice 150 Kelč 501 502 11 Mohelnice 439 150 35 Choryně Všechovice 57 Mniší Šostýn Albrechtice Dobrá Baška ice trav Os 438 St. Jičín Hukvaldy Technické muzeum 482 avice Ostr Opatovice Soběchleby Puntík 501 Staré Město Palkovice Olešná Panorama Hukvaldy a Be čv a 48 bin Ústí Příbor Landek ZOO Debowiec Těrlicko Chotěbuz Žermanice Lučina dřevěný kostel – wooden church – Holzkirche - kościół drewniany Drogomysł Hazlach sv. Petra a Pavla 474 FRÝDEK-MĺSTEK E462 Lu Bečva Chlebovice Lesní mlýn NOVÝ JIČĺN KOPŘIVNICE 486 Bernartice Bílá hora Starý Jičín Staříč Okrouhlá Fryčovice 354 Sedlnice HAVĺŘOV Kostel Sedliště R56 sv. Michala Lískovec Kostel Sviadnov Všech svatých ice Bezměrov 5 486 Sovinec Kunín 475 Václavovice Horní Řepiště 473 Bludovice Paskov řejn Horní Moštěnice Hustopeče n. Bečvou E442 Želatovice Břest Hanou ce Mořice Pavlovice u Přerova 437 PŘEROV HRANICE Vratimov kostel – church – Kirche - kościoł Chybie 938 Obloukový most 11 d On Radslavice Uhřičice Kojetín 47 Helfštýn Týn n. Beč. Bečva Prosenice 434 436 Záříčí 502 Sedlnice M Lobodice 367 a Osek n. Bečvou Bochoř Sezin va ora E462 Lipník n. Beč. Veselíčko 434 Troubky 435 Bělotín E462 Dolní Újezd 503 Petřvald Mošnov Bartošovice ka Bečva Tovačov Jeseník n. Odrou 58 Strumień KARVINÁ Horní Kotulova Suchá Stonava Šenov dřevěnka Kostel 477 478 přírodní4 zajímavost - natural point of interest - Natursehenswürdigkeiten - ciekawostka przyrodnicza klášter - monastery - Kloster - klasztor Darkov Doly Petřvald Wisła Wielka 937 Petrovice u Karviné 473 479 478 Brušperk 464 Jičín 435 289 Odra 5 J.G.Mendel Drahotuš 435 436 Ivaň Klenovice na Hané Vel. Újezd Tršice 47 Vražné Střítež n. Ludinou 440 Albrechtičky CHKO Poodří Mankovice Puchart 5 Majetín Dub Kokory n. Moravou 55 Brodek 47 u Přerova Rokytnice Věrovany 434 441 Doloplazy Vel. Týnec Grygov 435 557 57 Suchdol n. Odrou Důl Jindřich Stará Ves n. Ondřejnicí Krmelín STUDÉNKA Hladké Životice E3 lský kopec Vese Přáslavice Vrbátky Měrovice mčice n. Hanou Potštát Fulnek a 56 Polanská Dolní niva Vítkovice Polanka n. Odrou Závada - Gołkowice Pszcyna botanická zahrada, arboretum - botanical garden - Botanischer Garten - ogroda botaniczna Miedźna Brzeźce Pawłowice JASTRZĘBIE- ZDRÓJ Lutyně 67 471 - Czechoslovak fortifications: blockhouses - Bollwerke der tschechoslowakischen Befestigung - bunkry, obiekty fortyfikacji Krzyżowice Mszana ORLOVÁ Jistebník Bílovk 532 Ludgeřovice Pudlov 11 57 Bílovec Větrný mlýn Bravinné Husí p. 930 Dolní Marklovice 58 Hornické Dětmarovice Kostel Dolní Marklovice muzeum Nanebevstoupení - Marklowice Górne Rychvald Landek 470 Páně Vodárenská věž Ostravská ZOO 470 radnice Doubrava Slezskoostravský Důl Lázně hrad Michal 59 Fryštát OSTRAVA Tísek Zbyslavice 383 Slatina p. 55 Chrastavec 441 Jakubčovice Hlubočky 463 ický Blatec a Morava ny ějova ra Spálov Kyjovice Klimkovice Přírodní park Oderské vrchy Odry 412 E442 E462 ice k ov diš ZOO R46 ubčice rské vrchy OLOMOUC Vel. Bystřice 448 alice Hané Bu e Od 540 503 Klokočov Čižovice 442 565 Skála P. Marie Od 446 a planetárium J. Palisy Vřesina Mezihoří Březová Větřkovice Vrchy 5 Děhylov Dolní Hvězdárna 469 465 Lhota Hlubočec Kozíček 464 56 Vel. Polom technická památka - technical monument - Technisches Denkmal - zabytek techniczny Międzyrzecze Czarkówsruby čs. opevnění z let 1935-38 Świerklany Czyzowice Krzyżanowice HLUČĺN ve Slezsku Pustá Polom 530 Skřipov Píšť 468 Štěpánkovice Hrabyně Hůrka Jakubčovice 57 462 518 ý kopeček Svat Hradisko R35 n Bělkovice Lašťany Dolany Horka n. Mor. ovice 46 Bohuňovice Skrbeň votín Město Libavá Jívová 442 Vítkov ý p. ŠTERNBERK Štarnov Mo 446 rav a 51 749 Vikštejn 551 Hradec n. Mor. Přírodní park Moravice nný vrch Kame Budišov n. Budišovkou k avs Lib 447 kanál Černý důl 443 Čer vená h. 440 444 Štěpánov 570 Moravský Beroun Přírodní park Údolí Bystřice Hnojice Melč Weisshuhnův Kružberk e vic ora Raduň čov Gru Mladějovice EL Lipina Radkov e 45 Hanuše 467 archeologické naleziště - archeological site - Archäologische Fundstelle - wykopalisko archeologiczne Żory Świerklany Górne WODZISŁAW ŚLĄSKI Bolatice Bohuslavice Vřesina Hať Areál čs. opevnění Dolní Darkovičky Darkovice Bohumín Štítina Kravaře Zábřeh Benešov Darkovičky - Chalupki 56 Mokré Lazce Věrňovice O Památník II. Kozmice Šilheřovice 11 BOHUMĺN lše světové války Markvartovice Dolní Háj M Branka 427 Žimrovice Lipina Vildštejn 46 Újezd 446 Dvorce 443 Otice Chuchelná Opava Huzová Paseka ňovice klo kazy E3 ic stř By 11 Slunečná Sovinec 511 V Kružberk 440 Dlouhá mvald Loučka Dolní Životice Hvozd 445 OPAVA 46 Větrný mlýn Velké Hoštice 91 á Ryžoviště 55 Nový Dvůr Slavkov Choltice Mladecko Chlebičov Stěbořice Opevnění Větrný mlýn Hlavnice 442 Leskovec n. Moravicí Vel. Roudný Roudno 679 460 St. Heřminovy 49 929 Krzanowice Bleńkowice 936 Kobeřice městská památková rezervace (zóna) - urban architectural reserve - städtisches Denkmalschutzgebiet - miejska strefa zabytkowa 924 RYBNIK Ko py tn ný Čer ve vrch 459 452 49 Rydułtowy 46 315 Hněvošice Oldřišov Kornowac 45 ka Slezská Harta Pilszcz Velké 11 Heraltice aquapark 3 - aquapark - Aquapark - aquapark Gostyńmuzeum - museum - Museum - muzeum 933 Sudice Almín kopec Holasovice Svobodné Heřmanice ÍK Gródczany 57 Brumovice zřícenina - ruin - Ruine - ruina lázně - spa resort - Kurort - uzdrowisko 925 Ropičan av a 440 EN Razová Břidličná Lichnov ina hrad - castle - Burg - zamek Leszcyny Stanowice Chwałęcice Stonávka Čiž Lyski zámek (nepřístupný) - chateau (inaccesible) - Schloss (unzugänglich) - pałac (zamkniąty) Przegęndza 916 Sudice - Pietraszyn 420 zámek (přístupný) - chateau (accesible) - Schloss (zugänglich) - pałac (otwarty) CZERWIONKA-LESZCZYNY CzerwionkaOrzesze Ochojec Jankowice Rudzskie RACIBÓRZ Lubotyń 419 460 Horní Benešov 11 45 449 Oslava 674 JES šina sopka Venu 654 Čižina Branice památka UNESCO - monument of the UNESCO - Denkmal von UNESCO - zabytki UNESCO Gierałtowice Szczygłowice Markowice Pietrowice 416 Wielkie Kietrz ra 11 459 Zátor 503 370 Rešovské vodopády KÝ Cvilín 466 Úvalno Vartnov Úvalno ava Op Os k Vel. Tetřev BRUNTÁL Ves 370 ibina rn ýp . Staré Město Hor. Město ina Če 825 Ovčák Brantice Nowa Cerekwia Od N . K 45 NÍZ Nové Heřminovy Pawlów ra Í Rýmařov skava 452 Malá 553 Morávka Čertova h L S K O Knurów Stanice Rudy Rudnik Tłustomosty Bliszczyce Bargłówka Kużnia Raciborska Nędza Gamów Włodzienin 45 Široká Niva va Opa 941 E J E S Stará Bedřichov bštejn 450 445 Pec 1311 Rašeliniště Skřítek s O trý Krnov - Pietrowice Opa vice O hraniční přechod - border crossing-point - Grenzübergang - przejście graniczne informace - information service - Informationen - biuro informacji Żernica Ruda Sławików Modzurów KRNOV 451 Světlá Hora Moravice enný v. 952 11 Pietrowice 57 va Opa Vernířovice Baborów 416 Zubrzyce P 417 Sulków 38 Ježník Andělská Hora Karlova Studánka E3 kameny Opawica Hošťálkovy Wronin Dobieszów Linhartovy Karlovice Łany Grobniki Od 1491 Petrovy botín Vrbno p. Pradědem Lázeňský areál 717 Strážiště 452 Kosárna 38 GŁUBCZYCE 55 MORAVIAN-SILESIAN REGION - MÄHRISCH-SCHLESISCHE REGION Sośnicowice Pawłowiczki OKRĘG MORAWSKO-ŚLĄSKI GLIWICE Polska Cerekiew Dziergowice 574 víceproudová silnice - dual carriageway BYTOM - mehrspurige Straße - drogi szybkiego ruchu silnice I. a II. třídy - roads of the I. and Będzin II. class - Straßen I. und II. Klasse - drogi1. i 2. klasyfikacji Czeladź Świętochłowice ostatní silnice a cesty - other roads CHORZÓW - sonstige - drogi inne 2 Straßen und Wegen 46 Kozłów Grudynia Wielka Slezské Rudoltice Fulštejn a Praděd Praděd 451 ava Op ní řed Furstenwalde St 450 Holčovice Stara Kuźnia Cisek bin 1343 1368 874 Mnichov Lisiecice 416 Karlova hora 453 lá Mravenečník Ý M. Děd Kobyla Město Albrechtice Jelení vrch Op av a B U H RDlouhé Stráně ná Des ná nou Bělá 37 Rabenštejn Třemešná Hynčice Gościęcin Bohušov E462 Brzezinka MORAVSKOSLEZSKÝ KRAJ 417 ha Legenda - Legend - Zeichenerklärung Wojkowice Bojszów Łącza PIKARY Strzyżowice Legenda - LegendŚŁĄSKIE - Zeichenerklärung Wieszowa Częchowice Rudziniec Reńska Wieś Lu Jeseníky Heřmanovice kolej ko Úz Bí tráň ava Černa Op 1204 Suchý vrch CHKO 44 445 Liptaň rať Orlík Bělá p. Pradědem 57 DívčíO Hrad sobla KĘDZIERZYN-KOŹLE 40 Trawnik 457 t ná Adolfovice 445 Osoblaha - Pomorzowicki Osoblaha 457 Solná h. 868 Heřmanovice 975 Pr Jindřichov Biskupská hora Příčný vrch Koberštejn Rejvíz pská kupa 888 Szonów ra 453 453 Červenohorské sedlo Kouty Desnou 55 B is k u Opavice 1423 JESENĺK 610 454 Dolní Údolí Edelštejn Bartultovice- Trzebina ik n ud áB Lázně Lipová Zlatý chlum Racławice Slezské Pavlovice Trzebina Zlaté Hory Vse tíns k Bě lá jeskyně Na Pomezí 41 Zlaté Hory - Konradów 457 Strážisko Twardawa 415 Skrzypiec ečv a Česká Ves 53 40 Od 44 Písečná 992 Šerák 1361 Keprník GŁUCHOŁAZY Mikulovice Mora vice iční vrch S tu d n 60 mzová 457 Supíkovice jesk. Na Špičáku e Vápenná Hv oz dn ic Černá Voda Stříbrný potok Oščadnica 75 Rycerka Górna 10 15 20 km © B.A.T. Program s.r.o. 2004 SKRÓTY - LEGENDA ZWIEDZANIE TELEFON PARKING STACJA KOLEJOWA PRZYSTANEK AUTOBUSU 56 GODZINY OTWARCIA http://www.kr-moravskoslezsky.cz http://www.tourisms.cz Wydawca: Tekst: Opracowanie graficzne: Fotografie: Production: Moravskoslezský kraj Petra Papoušková, Kateřina Švrčková Kantor’s Creative Club Štefan Špic, fotoarchiv MSK Agentura API s. r. o.
Podobne dokumenty
Perly historyczne i kulturalne Okregu morawsko
zwłaszcza we wnętrzach, zostały wprowadzone w latach 1845-1859 oraz po roku 1861. Między latami 1874-1891 według projektu A. Langera i F. Händela zostały wybudowane kolejne obiekty zespołu - Biała ...
Bardziej szczegółowo