Sławomir Łotysz HISTORIA SPORU O PEWIEN WYNALAZEK: JAN
Transkrypt
Sławomir Łotysz HISTORIA SPORU O PEWIEN WYNALAZEK: JAN
Sławomir Łotysz Uniwersytet Zielonogórski HISTORIA SPORU O PEWIEN WYNALAZEK: JAN SZCZEPANIK, KAZIMIERZ ŻEGLEŃ I KAMIZELKA KULOODPORNA Jednym z najwybitniejszych polskich wynalazców przełomu XIX i XX wieku był, pochodzący z Galicji, Jan Szczepanik. Swego czasu zyskał nawet przydo mek „polskiego Edisona". Określenie to nadał mu amerykański pisarz Mark Twain, zafascynowany osobą młodego, polskiego wynalazcy o niezwykle wszechstronnych zainteresowaniach1. Szczepanik zajmował się m.in. fotografią barwną, konstruowaniem maszyn tkackich i urządzeń elektrotechnicznych. Interesował się również ideą przekazywania obrazów na odległość. Szczepanik był autorem wielu świetnych innowacji - uzyskał około setki oryginalnych pa tentów. W swojej wiedeńskiej pracowni niejednokrotnie wspierał początku jących wynalazców i pomagał w rozwinięciu pomysłów, które uważał za warto ściowe. Wśród tkackich wynalazków Szczepanika piśmiennictwo polskie wymienia między innymi jedwabną kamizelkę kuloodporną, którą w latach 1902-1904 „polski Edison" promował szczególnie intensywnie, niekiedy pozując w niej osobiście do strzałów z broni palnej2. W rzeczywistości jednak był to wynalazek Kazimierza Żeglenia, polskiego zakonnika z Chicago, który w 1898 roku zlecił firmie Szczepanika opracowanie technologii tkania maszynowego tego kulood pornego materiału. „Polski Edison" z powierzonego zadania wywiązał się zna komicie, jednak wkrótce doszło między dwoma rodakami do sporu, a w efekcie do zerwania dobrze zapowiadającej się współpracy. Pierwszeństwo Żeglenia do tytułu wynalazcy kamizelki jest bogato udokumentowane w literaturze patento wej3. Potwierdza je również chronologia publicznych demonstracji skuteczności kamizelki - zakonnik dokonywał ich na kilka lat przed Szczepanikiem. ANALECTA R. XVIII: 2009, z. 1-2 Gdzie jest reszta artykułu? Wersja ograniczona na wniosek wydawcy. Proszę o kontakt [email protected] . Chętnie prześlę darmową kopię pełnego tekstu w formacie PDF. Where is the rest of this paper? Limited due to publisher’s restrictions. Feel free to contact me at [email protected] I will gladly send you a free PDF copy of full paper.