Lista kontrolna dla małych firm - Okręgowy Inspektorat Pracy w
Transkrypt
Lista kontrolna dla małych firm - Okręgowy Inspektorat Pracy w
LISTA KONTROLNA DLA MAŁYCH FIRM. Przeczytaj pytania. Zaznacz odpowiedzi w odpowiednich rubrykach. W przypadku zakreślenia odpowiedzi NIE, odczytaj propozycje działań korygujących. Po wdrożeniu działań korygujących dokonaj oceny ryzyka dla czynników chemicznych, zgodnie z podaną metodą. Lp. 1 2 3 Pytanie / problem Czy przechowujesz, stosujesz, produkujesz itd. niebezpieczne środki chemiczne w postaci surowców, produktów pośrednich, produktów ubocznych, produktów gotowych, odpadów, środków czystości itd. Czy niebezpieczne środki chemiczne występujące podczas pracy stale lub okresowo zostały zidentyfikowane i zinwentaryzowane; czy jest spis substancji / mieszanin chemicznych niebezpiecznych (magazynowanych, stosowanych, powstających, odpadowych). Czy oryginalne opakowania niebezpiecznych środków chemicznych są oznakowane na etykiecie w języku polskim m.in. nazwą, znakiem graficznym (piktogramem) i słownym opisem zagrożenia. 4 Czy po przelaniu / przesypaniu substancji lub mieszaniny do innych pojemników opisano je tak samo jak na etykiecie opakowania oryginalnego. 5 Czy zbiorniki/ pojemniki napełniane są naprzemiennie różnymi chemikaliami- jeżeli tak, to: czy dokonywane jest sprawdzanie stopnia oczyszczenia zbiorników / pojemników, przed ich powtórnym napełnieniem innym preparatem, . Tak Nie Nie dotyczy Propozycje działań korygujących Gdy odpowiedź negatywna – odstąp od dalszej oceny Spisać wszystkie zmagazynowane oraz użytkowane w zakładzie substancje chemiczne. Po otrzymaniu dostawy sprawdzać etykietę na opakowaniu. W przypadku braku etykiety w języku polskim zwrócić się do dystrybutora. Nie usuwać oryginalnych etykiet. Oznakować pojemniki i zbiorniki robocze zgodnie z oznakowaniem oryginalnym, co najmniej nazwą i piktogramem z interpretacją słowną znaku. Zapewnić odrębne pojemniki i zbiorniki w celu wyeliminowania naprzemiennego ich napełniania. Jeżeli ze względów technologicznych jest to niemożliwe, opracować szczegółową procedurę oczyszczania i sprawdzania Lp. 6 7 8 9 10 11 Pytanie / problem Czy znaki graficzne (piktogramy) z nazwą substancji / mieszaniny oraz oznakowanie kierunków przepływu umieszczono na rurociągach przesyłowych niebezpiecznych środków chemicznych. Czy rurociągi oznakowano barwami odpowiednimi dla przesyłanych mediów. Czy uzyskano od dostawcy aktualne karty charakterystyki dla wszystkich niebezpiecznych środków chemicznych, które mogą znajdować się na stanowisku pracy, a jeśli to konieczne, czy dostępne są wystarczające i odpowiednie informacje dotyczące niebezpiecznych środków chemicznych nieposiadających kart (odpady, produkty pośrednie itd.). Czy niebezpieczne środki chemiczne przechowuje się w specjalnych pomieszczeniach zamkniętych, zależnie od klasy ryzyka i odpowiednio oddzielone (odległość lub odpowiednia przegroda) od środków, których z nimi przechowywać nie wolno lub mogących powodować niebezpieczne reakcje. Czy w magazynie jest zapewniona skuteczna wentylacja grawitacyjna, a jeśli to koniczne również wentylacja mechaniczna lub awaryjna, zgodnie wymogami przepisów i informacjami zawartymi w kartach charakterystyki. Czy w obszarach przechowywania, stosowania i produkcji jest możliwe gromadzenie i usuwanie wycieków lub rozlanych niebezpiecznych środków chemicznych do bezpiecznych pojemników lub na tzw. tace przeciwrozlewowe; czy istnieją specjalne środki do neutralizacji i usuwania rozlanych substancji lub usuwania wycieków; czy istnieją odpowiednie instrukcje. Czy wprowadzono zakaz stosowania „niekontrolowanych" źródeł Tak Nie Nie dotyczy Propozycje działań korygujących stopnia czystości zbiorników/pojemników. Należy uzupełnić oznakowanie zgodnie z przepisami [ 4 ]. Uzyskać od dostawcy karty charakterystyk oraz sporządzić informacje dla pracowników. Sprawdzić stan magazynu pod względem przechowywanych środków i zgodnie z informacjami zawartymi w kartach charakterystyki. Wykonać odpowiednią wentylację i sprawdzić krotność wymiany powietrza w magazynie zamkniętym. Zapewnić odpowiednie pojemniki na zebrane wycieki; zbiorniki i aparaty technologiczne posadowić w wannach (tacach) zbierających wyciekające chemikalia; zapewnić środki neutralizujące; opracować i wdrożyć procedury postępowania, zgodnie z informacjami zawartymi w kartach charakterystyki i przepisami ochrony środowiska [ 8 ]. Wprowadzić zakaz używania otwartego Lp. 12 13 14 15 16 Pytanie / problem zapłonu w miejscach przechowywania łatwopalnych niebezpiecznych środków chemicznych, a przestrzeganie zakazu odpowiednio się kontroluje i gwarantuje. Czy opakowania zawierające niebezpieczne środki chemiczne mają wystarczającą odporność fizyczną oraz chemiczną i czy nie są na nich widoczne żadne ślady uderzeń, rozcięć lub odkształceń. Czy unika się ręcznego przelewania środków chemicznych z otwartych pojemników. Czy do transportu (ręcznego i mechanicznego) zastosowano sprzęt pomocniczy lub wyposażenie gwarantujące stabilne zamocowanie, zabezpieczające przed uszkodzeniem; czy opracowano i wdrożono instrukcje transportu ręcznego / mechanicznego. Czy ilość niebezpiecznego środka chemicznego przechowywana na stanowisku / w pomieszczeniu pracy, nie przekracza ilości technologicznej dla jednej zmiany roboczej. Czy zastosowano ochronę przed gromadzeniem się ładunku elektrostatycznego podczas przelewania cieczy łatwopalnych; czy kontrolowana jest okresowo skuteczność zastosowanej instalacji odprowadzającej ładunki elektrostatyczne. Czy stosowane, magazynowane lub wydzielające się substancje / mieszaniny chemiczne powodują możliwość powstania atmosfery wybuchowej: pyłu, gazu. Tak Nie Nie dotyczy Propozycje działań korygujących ognia oraz innych źródeł zapłonu. Kontrolować stan opakowań, a uszkodzone wymienić na nowe tego samego typu / atestu. Wyposażyć stanowiska w urządzenia do przelewania, np. pompy, dozowniki Zapewnić sprzęt pomocniczy lub urządzenia transportowe, albo zmienić system dostarczania chemikaliów na stanowisko pracy (np. rurociąg, pompa dozująca). Wydać odpowiednie instrukcje i zapoznać z nimi pracowników. Zapewnić magazyny podręczne. Wykonać instalację do odprowadzania ładunków elektrostatycznych, np. stałe przewody połączone z pojemnikiem lub jego obudową, końcówki zaciskowe (klemy) przewodów instalacji odprowadzającej ładunki, umożliwiające podpięcie przenośnych pojemników; wykonywanie okresowych badań i pomiarów skuteczności działania w/w instalacji. Jeżeli odpowiedź TAK, to dokonać odrębnej oceny ryzyka zagrożenia wybuchem i sporządzić dokument zabezpieczenia stanowisk pracy przed Lp. 17 18 Pytanie / problem Czy instalacje elektryczne wykonane są w sposób zapewniający odporność na działanie chemikaliów o właściwościach żrących; czy corocznie sprawdzana jest skuteczność działania zastosowanej ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym. Czy urządzenia, osprzęt i instalacje technologiczne zostały dobrane w sposób gwarantujący ich odporność na działanie chemikaliów, czy ich stan techniczny jest okresowo kontrolowany. 19 Czy pokrycia ścian, sufitów i posadzek oraz podesty robocze i zabezpieczenia kanałów technologicznych są odporne na agresywne działanie chemikaliów; czy ich stan techniczny gwarantuje bezpieczeństwo . 20 Czy urządzenia lub procesy, w których zmiana parametrów (tj. np. ciśnienie, temperatura, wypełnienie zbiornika, stężenie mieszanin wybuchowych itp.) może powodować zagrożenie, są wyposażone w układy (czujniki i wskaźniki) pozwalające wykrywać warunki niebezpieczne; czy układy te są połączone z systemami alarmowymi; czy jest możliwość automatycznego przerwania procesu, wyłączenia urządzeń, włączenia wentylacji awaryjnej w stanach zagrożenia . Tak Nie Nie dotyczy Propozycje działań korygujących wybuchem, zgodnie z obowiązującymi przepisami [ 6 ]. Dostosować instalację, sprawdzać jej stan techniczny i skuteczność działania. Dostosować urządzenia, osprzęt i instalacje technologiczne do właściwości chemikaliów; sprawdzać okresowo ich stan techniczny (w ustalonych czasookresach); poddawać okresowej konserwacji w sposób zaplanowany. Pokryć ściany, sufity, posadzki powłokami chemoodpornymi. Zakonserwować przed działaniem chemikaliów elementy konstrukcji (np. drewniane podesty, metalowe pokrycia kanałów technologicznych itp.). Okresowo kontrolować stan techniczny, zgodnie z ustalonym planem kontroli. Zamontować wymagane czujniki i wskaźniki procesu/operacji technologicznej; zapewnić system dźwiękowo-świetlny do alarmowania o odchyleniach parametrów procesu; wyposażyć instalację w układy automatycznego przerywania procesu /urządzenia, uruchamiania wentylacji awaryjnej w razie zagrożenia; sprawdzać okresowo sprawność Lp. 21 22 Pytanie / problem Czy czynności, które mogą grozić uwolnieniem gazu, par, pyłów itd. niebezpiecznych środków chemicznych, są wykonywane w układzie zamkniętym albo co najmniej w obszarach dobrze wentylowanych lub w instalacjach wyposażonych w wyciąg miejscowy. Czy wprowadzono środki zapobiegające rozprzestrzenianiu się czynników chemicznych niebezpiecznych na inne stanowiska pracy lub do innych pomieszczeń pracy. 23 Czy została zagwarantowana kontrola dostępu pracowników nieuprawnionych i osób z zewnątrz do obszarów przechowywania, załadunku, rozładunku i obróbki niebezpiecznych środków chemicznych. 24 Czy ustalono wykaz prac szczególnie niebezpiecznych, obejmujący prace z chemikaliami; Czy opracowano szczegółowe wymagania bhp przy wykonywaniu prac szczególnie niebezpiecznych. Tak Nie Nie dotyczy Propozycje działań korygujących systemu. Zastosować odpowiednie środki, zgodnie z przepisami i kartą charakterystyki [2, 5 ]. Podjąć działania zapobiegawcze np.: zapewnić hermetyzację procesu, przemieścić stanowiska niezwiązane z procesem technologicznym do innego pomieszczenia, rozdzielić ścianką działową pomieszczenie produkcyjne, wykonać szczelne drzwi pomiędzy pomieszczeniami, wykonać kurtynę powietrzną pomiędzy pomieszczeniami, w pomieszczeniach sąsiadujących zastosować wentylację mechaniczną nadciśnieniową. Oznakować strefy i pomieszczenia w sposób ustalony przepisami; zapewnić zamknięcia pomieszczeń uniemożliwiające dostęp osobom nieuprawnionym , a jednocześnie zapewniające możliwość swobodnego opuszczenia pomieszczenia przez obsługę; opracować instrukcje informowania osób/ firm zewnętrznych (np. serwis, usługi) o zagrożeniach i sposobach ochrony. Ustalić wykaz, opracować procedury. Lp. Pytanie / problem 25 Czy pracownicy i inne osoby świadczące pracę na rzecz pracodawcy zostali we właściwy sposób poinformowani o ryzyku związanym z niebezpiecznymi środkami chemicznymi i przeszli odpowiednie szkolenie w zakresie stosowanych środków zapobiegawczych i ochronnych. 26 Czy istnieją pisemne instrukcje stanowiskowe, dotyczące wykonywania czynności z niebezpiecznymi środkami chemicznymi. Czy istnieje instrukcja określająca sposób gospodarowania odpadami niebezpiecznymi, zgodna z przepisami i czy jest kontrola jej przestrzegania. Czy wprowadzono odpowiednie zasady higieny osobistej (mycie rąk, zmiana odzieży, zakaz jedzenia, picia i palenia na stanowiskach pracy itd.), a ich stosowanie jest kontrolowane. Czy istnieją instrukcje postępowania w sytuacjach awaryjnych na wypadek np. wycieku, zmieszania, pożaru, wybuchu chemikaliów. 27 28 29 30 Czy w zakładowym wykazie środków ochrony indywidualnej uwzględniono środki niezbędne dla ograniczenia narażenia inhalacyjnego i kontaktowego z uwzględnieniem informacji zawartych w kartach charakterystyki; czy ustalone środki ochrony indywidualnej są na bieżąco wydawane; czy jest kontrolowane ich odpowiednie stosowanie, przechowywanie i konserwacja. 31 Czy w pobliżu miejsc stosowania i magazynowania chemikaliów o Tak Nie Nie dotyczy Propozycje działań korygujących Opracować instrukcje. Poinformować pracowników i inne osoby świadczące pracę oraz osoby/ firmy zewnętrzne (np. serwis, usługi) o zagrożeniach i sposobach ochrony. Poddawać pracowników okresowym szkoleniom z zakresu bhp nie rzadziej niż raz w roku. Opracować i udostępnić pracownikom instrukcje. Opracować instrukcję gospodarki odpadami, wdrożyć do stosowania. Wdrożyć odpowiednie zasady i zapisać je w instrukcjach stanowiskowych. Opracować instrukcję, wdrożyć je do stosowania, przeprowadzać okresowe ćwiczenia pozorowane. Ustalić odpowiednie do zagrożenia rodzaje ochron indywidualnych oraz odzieży ochronnej i obuwia; poinformować użytkowników o zasadach i sposobie ich stosowania, przechowywania i konserwacji; wydać do indywidualnego użytku ustalone środki i umożliwić ich wymianę w przypadku zniszczenia lub utraty cech ochronnych, przez cały czas wykonywania pracy. Zamontować odpowiednie natryski Lp. 32 1 2 3 4 5 6 7 8 Pytanie / problem własnościach żrących lub łatwopalnych są natryski ratunkowe do obmycia całego ciała i oddzielne natryski ratunkowe do płukania oczu. Czy zapewniono pomieszczenia higieniczno-sanitarne dla pracowników i innych osób wykonujących pracę na rzecz pracodawcy; Czy w przypadku stosowania chemikaliów zakwalifikowanych jako toksyczne, drażniące, uczulające, a także chemikaliów pylących lub o nieprzyjemnym zapachu, wydzielono dla pracowników odrębne szatnie i jadalnie; Czy przed wejściem do jadalni są przedsionki umożliwiające pracownikom zdjęcie odzieży ochronnej oraz umywalki z bieżącą, ciepłą wodą; Czy zapewniono miejsca i urządzenia do oczyszczania i suszenia odzieży ochronnej, obuwia i innych środków ochrony indywidualnej wymagających oczyszczenia. Tak Nie Nie dotyczy Propozycje działań korygujących zgodnie z przepisami [ 2 ], kontrolować ich działanie. Zapewnić odpowiednie pomieszczenia i urządzenia, zgodnie z przepisami [ 2 ]. ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zmianami oraz z 2009 r. Nr 6, poz. 33), rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zmianami oraz z 2008 r. Nr 108, poz. 690), rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 5 marca 2009 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych oraz niektórych preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 53, poz. 439), rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 marca 2003 r. w sprawie sposobu oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników i zbiorników służących do przechowywania lub zawierających substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne (Dz. U. Nr 61, poz. 552), rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie karty charakterystyki (Dz. U. Nr 215, poz. 1588), rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa (Dz. U. Nr 107, poz. 1004 ze zmianami z 2006 r. Nr 121, poz. 836), rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 11, poz. 86 oraz z 2008 r. Nr 203, poz.1275), ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 ze zmianami oraz z 2009 r. Nr 18 poz. 97), 9 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. Nr 26, poz. 313 ze zmianami oraz z 2009 r. Nr 56, poz. 462), 10 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 ze zmianami oraz z 2007 r. Nr 196, poz. 1420). Lista kontrolna opracowana przez Jolantę Adamczyk-Pyzel i Grażynę Pawlatę –Ich, Okręgowy Inspektorat Pracy w Szczecinie 2009 r, na podstawie (COSHH Essentials. Health and Safety Executive, 2003). Zawarte na stronie materiały mogą być wykorzystane wyłącznie jako materiał pomocniczy dla pracodawców i zespołów oceniających ryzyko zawodowe, bez możliwości ich powielania i publikowania.