strategia rozwiązywania problemów społecznych w gminie kłaj na

Transkrypt

Projekt
STRATEGIA
ROZWIĄZYWANIA
PROBLEMÓW
SPOŁECZNYCH
W GMINIE KŁAJ NA LATA
2016-2025
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE KŁAJ
NA LATA 2016-2025
SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE
I. UWARUNKOWANIA TWORZENIA STRATEGII
1. PODSTAWY PRAWNE
2. UWARUNKOWANIA STRATEGICZNE I PROGRAMOWE
II. PROCES WYPRACOWANIA STRATEGII
1. PRZEBIEG PROCESU WYPRACOWANIA STRATEGII
III. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNEJ W GMINIE KŁAJ
1. DANE PODSTAWOWE O GMINIE
2. DEMOGRAFIA
3. UŻYTKOWANIE TERENÓW I ROLNICTWO
4.GOSPODARKA
5. RYNEK PRACY
6. ZASOBY MIESZKANIOWE
7. EDUKACJA I WYCHOWANIE
8. KULTURA
9. SPORT I REKREACJA
10. SŁUŻBA ZDROWIA
11. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
12. UZALEŻNIENIA I PRZEMOC W RODZINIE
13. PRZESTĘPCZOŚĆ
2
NA LATA 2016-2025
14. POMOC SPOŁECZNA
15. ORGANIZACJE POZARZĄDOWE
16. WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH „PROBLEMY SPOŁECZNE W
ŚRODOWISKU LOKALNYM”
17. ANALIZA SWOT
18. PODSUMOWANIE DIAGNOZY
IV. MISJA, CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ
V. PROGRAMY I PROJEKTY
VI. WDROŻENIE, RAMY FINANSOWE I MONITOROWANIE STRATEGII
3
NA LATA 2016-2025
WPROWADZENIE
Polityka społeczna oznacza racjonalną działalność państwa i innych
podmiotów zmierzającą do kształtowania ogólnych warunków pracy i bytu
ludności,
pożądanych
struktur
społecznych
i
stosunków
społeczno-
kulturowych, służących efektywnemu i sprawiedliwemu zaspokojeniu
potrzeb społeczeństwa. Na poziomie lokalnym jednym z podstawowych
narzędzi służących jej realizacji jest strategia rozwiązywania problemów
społecznych.
Dobrem
społecznych
nadrzędnym
jest Człowiek
strategii
rozwiązywania
– jego potrzeby
zarówno
problemów
w kontekście
indywidualnym, jak i społecznym. Strategia jest dokumentem opisującym,
analizującym i wartościującym zjawiska w tym obszarze rzeczywistości, od
którego zależy stworzenie wizji godnego życia zarówno jednostki, jak też
grupy społecznej jako całości.
Określając misję oraz wyznaczając cele strategiczne i działania,
których wdrożenie powinno przyczynić się do rozwiązania występujących
problemów społecznych oraz zminimalizowania ich skutków społecznych,
strategia pozwala na racjonalizację lokalnej polityki społecznej. Tym
samym stanowi podstawę do realizacji stosunkowo trwałych wzorów
interwencji społecznych, służących poprawie warunków życia mieszkańców
i prowadzących do integracji społecznej.
Niniejsza strategia została opracowana w Gminnym Ośrodku Pomocy
Społecznej w Kłaju.
Jest dokumentem uspołecznionym, w pracach nad nim uczestniczyli
bowiem przedstawiciele samorządu lokalnego, w tym sektora pomocy
społecznej,
oświaty,
kultury,
ochrony
zdrowia,
policji,
organizacji
pozarządowych, lokalnych przedsiębiorców oraz mieszkańcy gminy.
Strategia ma charakter wieloletni, została opracowana na lata 20162025. Jest zgodna z założeniami odnoszących się do polityki społecznej
dokumentów strategicznych z zakresu polityki społecznej przygotowanych
4
NA LATA 2016-2025
na poziomie europejskim, ogólnopolskim i samorządowym. Dokument
umożliwia
ubieganie
strukturalnych
Unii
się
o
środki
Europejskiej,
zewnętrzne,
i
stanowi
m.
in.
materiał
z
funduszy
wyjściowy
do
opracowania szczegółowych programów i projektów pomocy społecznej .
Strategia składa się z sześciu części. W pierwszej z nich zostały
przedstawione
podstawy
prawne
tworzenia
dokumentu
oraz
jego
uwarunkowania strategiczne i programowe. W drugiej części omówiono
skład zespołu powołanego na potrzeby opracowania Strategii oraz zadania,
jakie były przez niego podejmowane.
Trzecia część strategii obejmuje podstawowe informacje na temat
gminy
oraz
diagnozę
sytuacji
społecznej
w
gminie,
która
została
przygotowana w oparciu o dane pozyskane z instytucji i organizacji
działających na terenie gminy bądź obejmujących zasięgiem działania jej
mieszkańców oraz na podstawie analizy wyników badania ankietowanego
przeprowadzonego
wśród mieszkańców gminy, w tym przedstawicieli
samorządu lokalnego.
Diagnoza
została
przeprowadzona
w
następujących
obszarach :
Demografia, Gospodarka, Rynek pracy, Zasoby mieszkaniowe, Oświata,
Kultura, Sport i rekreacja, Zdrowie, Niepełnosprawność, Uzależnienia i
przemoc w rodzinie; Przestępczość, Pomoc społeczna i Organizacje
pozarządowe.
Czwarta część określa misje, cele strategiczne i operacyjne oraz
kierunki działań niezbędnych do podjęcia w okresie programowania
dokumentu. Zostali również wskazani realizatorzy strategii, przedstawione
źródła finansowania dokumentu i czas realizacji wyznaczonych kierunków,
ramy finansowe strategii oraz prognoza zmian.
W piątej części dokumentu wskazane programy oraz przedstawiona
jest informacja na temat projektów mogących służyć realizacji strategii
Szósta część strategii zawiera informacje na temat sposobu realizacji
dokumentu źródeł jego finansowania oraz prowadzenia jego monitoringu.
5
NA LATA 2016-2025
I. UWARUNKOWANIA TWORZENIA STRATEGII
1. PODSTAWY PRAWNE
Obowiązek
opracowania
Strategii
Rozwiązywania
Problemów
Społecznych w Gminie Kłaj na lata 2016-2025 wynika z art. 17 ust. 1 pkt 1
ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2015 r.,
poz.
163),
który
w
ramach
zadań
własnych
gminy
przewiduje
„opracowanie i realizację gminnej strategii rozwiązywania problemów
społecznych
ze
szczególnym
uwzględnieniem
programów
pomocy
społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych,
których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka”.
Ponadto art. 16b ust 2 w/w ustawy wskazuje elementy, jakie powinna
zawierać strategia, tj.

diagnoza sytuacji społecznej,

prognoza zmian w zakresie objętym strategią,

cele strategiczne projektowanych zmian,

kierunki niezbędnych działań,

sposób realizacji strategii oraz jej ramy finansowe,

wskaźniki realizacji działań.
Do aktów prawnych regulujących treść strategii oraz wpływających na jej
realizację należą również m. in.:

ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz. U.
2013 r. poz. 594 ze zm.),

ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i
przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz. U. z 2012 r., poz. 1356 ze
zm.),

ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie
pieczy zastępczej (tj. Dz. U. z 2013 r. poz.135 ze zm.),
6
NA LATA 2016-2025

ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tj. Dz. U.
z 2015 r. poz. 114),

ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do
alimentów (tj. Dz. U. z 2015 r. poz. 859),

ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie (Dz. U. 2005 r. Nr 180, poz. 1493 ze zm.),

ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (tj. Dz.
U. z 2012 r. poz. 124 ze zm.),

ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i
instytucjach rynku pracy (tj. Dz. U. z 2014 r. poz. 1877),

ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (tj. Dz. U.
z 2011 r. Nr 43, poz. 225 ze zm.),

ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i
społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. Dz. U. z
2011 r. Nr 127, poz. 721 ze zm.),

ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (tj.
Dz. U. z 2013 r. poz. 966 ze zm.),

ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie (tj. Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536 ze zm.).

ustawy z dnia 7 września 1991r. o systemie oświaty (tj. Dz. U. z
2015, poz. 357)
2. UWARUNKOWANIA STRATEGICZNE I PROGRAMOWE
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Kłaj na lata
2016-2025 pozostaje w zgodności z dokumentami strategicznymi i
programowymi, które opracowano na szczeblu europejskim, krajowym,
wojewódzkim, powiatowym i gminnym.
2.1 Zgodność z prawem wspólnotowym
7
NA LATA 2016-2025
Prawo
wspólnotowe
(acquis
communautaire)
nie
ingeruje
w
systemowe rozwiązania w zakresie pomocy społecznej obowiązujące w
państwach członkowskich Unii Europejskiej. Funkcjonuje jednak polityka
społeczna Unii koordynująca narodowe polityki społeczne w zakresie
koniecznym z punktu widzenia funkcjonowania wspólnoty.
2.2 Zgodność ze strategiami europejskimi
Jednym z wiodących celów Unii Europejskiej jest wyrównywanie
poziomu rozwoju krajów i regionów. Polska uczestniczy w polityce
społeczno – gospodarczej Unii, co oznacza między innymi korzystanie z
funduszy unijnych.
W obszarze polityki społecznej jest to:
Europejski
Fundusz
Społeczny
(Rozporządzenie
Parlamentu
Europejskiego i Rady Nr 1784/1999/WE) jest głównym instrumentem
wspierającym działania podejmowane w ramach:
 Europejskiej Strategii Zatrudnienia; zawarte w filarze Równość
Szans: aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu, wykluczeniu
społecznemu, promowanie równych szans kobiet i mężczyzn na
rynku
pracy,
aktywizacja
zawodowa
kobiet
oraz
rozwój
powszechnego kształcenia.
 Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL; zawarte zwłaszcza w działaniach:

promowanie rynku pracy otwartego dla wszystkich poprzez
ułatwianie wchodzenia i powrotu na rynek pracy osobom, które
doświadczają dyskryminacji,

wzmocnienie krajowej Strategii gospodarki społecznej poprzez
podnoszenie jakości zatrudnienia w sektorze usług oraz rozwój
zatrudnienia socjalnego,

godzenie życia rodzinnego i zawodowego oraz ponowna
integracja zawodowa kobiet i mężczyzn poprzez rozwój i
promocję elastycznych form zatrudnienia i organizacji pracy.
8
NA LATA 2016-2025
Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020
Głównym celem Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego jest rozwijanie
kapitału ludzkiego poprzez wydobywanie potencjałów osób w taki sposób,
by mogły one w pełni uczestniczyć w życiu społecznym, politycznym i
ekonomicznym na wszystkich etapach życia.
Poza celem głównym w Strategii Rozwoju Kapitału Ludzkiego wyznaczono
pięć celów szczegółowych:

wzrost zatrudnienia;

wydłużenie aktywności zawodowej i zapewnienie lepszej jakości
funkcjonowania osób starszych;

poprawa
sytuacji
osób
i
grup
zagrożonych
wykluczeniem
społecznym;

poprawa zdrowia obywateli oraz podniesienie efektywności opieki
zdrowotnej;

podniesienie poziomu kompetencji oraz kwalifikacji obywateli.
2.3 Zgodność z dokumentami krajowymi
Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju - Polska 2030, której celem
głównym jest poprawa jakości życia Polaków.
Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020, która za jeden z celów
stawia rozwój kapitału ludzkiego.
Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta,
Obszary Wiejskie, która jako strategiczny cel polityki regionalnej wskazuje
efektywne
wykorzystywanie
specyficznych
9
regionalnych
i
innych
NA LATA 2016-2025
terytorialnych potencjałów rozwojowych dla osiągania celów rozwoju kraju
– wzrostu, zatrudnienia i spójności.
Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
na lata 2011 – 2015, który zawiera następujące cele strategiczne:
1) Ograniczenie
szkód
zdrowotnych
wynikających
ze
spożywania
alkoholu.
2) Zmniejszenie dostępności i zmiana struktury spożywanego alkoholu.
3) Ograniczenie zaburzeń życia rodzinnego, w tym szkód zdrowotnych i
rozwojowych dzieci z rodzin z problemem alkoholowym.
4) Ograniczenie zjawiska picia alkoholu przez dzieci i młodzież.
5) Ograniczenie
zjawiska
przemocy
w
rodzinie
oraz
zwiększenie
skuteczności pomocy rodzinom.
6) Poprawa jakości działań podejmowanych przez Gminy w ramach
gminnych
programów
profilaktyki
i
rozwiązywania
problemów
alkoholowych oraz ograniczenie wydatkowania środków na zadania
niezwiązane
z
profilaktyką
i
rozwiązywaniem
problemów
alkoholowych.
7) Ograniczenie przypadków naruszeń prawa w związku z alkoholem.
8) Oszacowanie strat ekonomicznych związanych z alkoholem.
Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2011-2016, którego
cel główny brzmi: „ograniczenie używania narkotyków i związanych z tym
problemów społecznych i zdrowotnych”.
Narodowy Program Zdrowia na lata 2007 – 2015 – działania przedstawione
w Strategii są zgodne z założeniami zawartymi w w/w Programie,
szczególnie zaś z celem operacyjnym zakładającym zmniejszenie i zmianę
struktury
spożycia
alkoholu
oraz
spowodowanych alkoholem.
10
zmniejszenie
szkód
zdrowotnych
NA LATA 2016-2025
2.4
Zgodność
z
regionalnymi
i
wojewódzkimi
dokumentami
strategicznymi
 Strategia
Rozwiązywania
Problemów
Społecznych
w
Powiecie
Wielickim na lata 2014-2020; w szczególności z następującymi
celami strategicznymi:

dobra kondycja zdrowotna mieszkańców powiatu;

wyrównane
szanse
osób
niepełnosprawnych
i
zmniejszone
zagrożenie patologiami;

wysoki poziom bezpieczeństwa w powiecie;

zrównoważony rynek pracy;

przyjazna i sprawna administracja publiczna;

społeczeństwo informacyjne.
Ponadto lokalnymi dokumentami o istotnym znaczeniu dla rozwiązania
problemów społecznych są:
 Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego na lata
2014-2020;
 Małopolski Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 20112015;
 Wojewódzki
Program
Dotyczący
Wyrównywania
Szans
Osób
Niepełnosprawnych i Przeciwdziałania Ich Wykluczeniu Społecznemu
oraz Pomocy w Realizacji Zadań na Rzecz Zatrudniania Osób
Niepełnosprawnych w Województwie Małopolskim na lata 2014 –
2020;
 Małopolski
Program
Profilaktyki
i
Rozwiązywania
Alkoholowych na lata 2014-2020;
 Strategia Rozwoju Małopolski na lata 2011-2020.
11
Problemów
NA LATA 2016-2025
II. PROCES WYPRACOWANIA STRATEGII
Do prac nad wypracowaniem Strategii Rozwiązywania Problemów
Społecznych
w Gminie Kłaj na lata 2016-2025 zaproszeni zostali
przedstawiciele instytucji publicznych i organizacji społecznych z terenu
gminy, tworząc Zespół Roboczy ds. Opracowania i Realizacji Strategii
Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Kłaj, w następującym
składzie:
1. Bogdan Czyż – przewodniczący Zespołu - Kierownik Gminnego
Ośrodka Pomocy Społecznej w Kłaju
2. Katarzyna Szeląg – koordynator Zespołu – Inspektor sekcji Świadczeń
Rodzinnych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kłaju
3. Marcin Kowalczyk - członek Zespołu - Rada Gminy Kłaj
4. Elżbieta Baja – członek Zespołu - Rada Gminy Kłaj
5. Krzysztof Balik – członek Zespołu - Rada Gminy Kłaj, Harcerstwo,
Straż Pożarna, Stowarzyszenie Rozwoju Kłaja
6. Alicja Wójtowicz – członek Zespołu - Sołtys miejscowości Szarów
7. Kazimierz Sroka – członek Zespołu – Dyrektor GZEAS w Kłaju
8. Lucyna Dudziak - członek Zespołu – Dyrektor ZSO w Kłaju
9. Małgorzata Sobkiewicz - członek Zespołu – Dyrektor ZSO w Brzeziu
10. Dorota Chudecka – członek zespołu - nauczyciel ZSO w Szarowie,
Stowarzyszenie „Femina” - nowoczesna kobieta na wsi
11. Mirosław Jurkowski - członek Zespołu – Dyrektor NZOZ w Kłaju
12. Urszula Matura – członek Zespołu - Dyrektor NCPL w Niepołomicach
i Łężkowicach
13. Michał Matura – członek Zespołu - NCPL w Łężkowicach
14. Tomasz Joniec – członek Zespołu – Komendant Komisariatu Policji w
Niepołomicach
15. Marcin Matus – członek Zespołu – Dzielnicowy
16. Leszek Makowiecki – członek Zespołu - Prezes Gminnej Spółki
Komunalnej
17. Justyna Waligóra – członek Zespołu – Urząd Gminy w Kłaju
18. Ewelina Makowiecka Sieńko – członek Zespołu - Kierownik
Środowiskowego Domu Samopomocy w Brzeziu
19. Magdalena Baster – członek Zespołu – starszy pracownik socjalny
Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kłaju
20. Ewelina Gaj – członek Zespołu - pracownik socjalny Gminnego
Ośrodka Pomocy Społecznej w Kłaju
12
NA LATA 2016-2025
21. Monika Ruchlewicz – Stowarzyszenie Rodziców Dzieci
Niepełnosprawnych „Dobro Dziecka”
22. Magdalena Sala – członek Zespołu – „Klub Mam” w Targowisku
1. Przebieg procesu wypracowania strategii
Proces przygotowania dokumentu składał się z następujących etapów:

organizacja procesu planowania strategicznego,

diagnoza sytuacji społecznej gminy,

planowanie działań,

opracowanie dokumentu
W
celu
zastosowania
partycypacyjnego
modelu
opracowania
strategii przeprowadzono spotkanie warsztatowe, w których uczestniczyli
członkowie zespołu zadaniowego oraz zaproszeni goście. Celem spotkania
była:
 diagnoza sytuacji społecznej w gminie, w tym:

analiza sytuacji społecznej w gminie w oparciu o dane statystyczne
oraz
opinie
środowisk
społecznych
i
przedstawicieli
instytucji
społecznych,

analiza doświadczeń w rozwiązywaniu problemów społecznych,

dotychczasowa współpraca instytucji i organizacji społecznych w na
rzecz społeczności lokalnej,

formułowanie wizji rozwoju społecznego gminy (analiza SWOT).
 analiza problemów społecznych oraz zasobów społecznych w
gminie, w tym:

identyfikacja i kategoryzacja problemów społecznych w gminie,

analiza przyczyn zjawisk społecznych, wzajemnych korelacji,

określanie zasobów społecznych gminy,
13
NA LATA 2016-2025

badanie potrzeb społecznych oraz zakresu ich zaspokojenia,

ocena poziomu integracji społecznej.
 formułowanie założeń strategii rozwiązywania problemów
społecznych w oparciu o partycypację społeczną i zasady
rozwoju społecznego, w tym:

analiza zasad rozwoju społecznego,

formułowanie misji rozwoju społecznego w korelacji z wizją rozwoju
gminy,

formułowanie celów strategicznych,

określanie celów oraz kierunków działań w gminie,

określanie sposobu zarządzania realizacją strategii,

określenie działań zespołu wdrożeniowego,

ustalenie zasad monitoringu,

opracowanie procedur ewaluacji.
Bazą do opracowania diagnozy społecznej zawartej w strategii były
materiały i analizy statystyczne gromadzone przez instytucje takie, jak:
Urząd Gminy w Kłaju, baza danych regionalnych Głównego Urzędu
Statystycznego www.stat.gov.pl, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w
Kłaju,
Powiatowy
Urząd
Pracy
w
Wieliczce,
Komisariat
Policji
w
Niepołomicach, Niepubliczny Zakłady Opieki Zdrowotnej w Kłaju, placówki
oświatowe,
kulturalne
oraz
wyniki
anonimowych
ankiet
na
temat
występujących w gminie problemów i oczekiwań.
Elementem uspołecznienia procesu budowy Strategii Rozwiązywania
Problemów Społecznych było przeprowadzenie badania ankietowego na
terenie
gminy.
Ankietę
skierowano
do
osób
zainteresowanych
uczestnictwem w życiu społecznym gminy. Badaniu ankietowemu poddano
pracowników
instytucji
funkcjonujących
mieszkańców.
14
na
terenie
gminy
oraz
NA LATA 2016-2025
15
NA LATA 2016-2025
III. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNEJ W GMINIE KŁAJ
1. DANE PODSTAWOWE O GMINIE
Gmina Kłaj jest gminą wiejską położoną w południowej części Polski w
powiecie wielickim, w pobliżu aglomeracji krakowskiej. Administracyjnie
należy do Województwa Małopolskiego. Zajmuje powierzchnię 8262 ha z
czego 4340 ha stanowią lasy Puszczy Niepołomickiej. Pozostałą część
stanowią:

grunty orne - 2198 ha

łąki - 685 ha

pastwiska - 181 ha

tereny zabudowy - 279 ha

inne - 579 ha.
Rysunek 1 Umiejscowienie Gminy Kłaj w powiecie wielickim
1 www.wieliczka.pl
16
1
NA LATA 2016-2025
Siedzibą
władz
gminy
jest
miejscowość
Kłaj.
W
obrębie
administracyjnym gminy znajduje się 9 sołectw:

Brzezie,

Dąbrowa,

Grodkowice

Gruszki,

Kłaj,

Łężkowice,

Łysokanie,

Szarów,

Targowisko.
Pod względem geograficznym gmina położona jest w zachodnim
krańcu
Kotliny
Sandomierskiej,
na
jej
południowym
obrzeżu,
w
mezoregionie Doliny Raby. Obszar wysunięty najbardziej na zachód (przy
granicy
z
Szarowem)
sięga
wzniesień
mezoregionu
Przykarpackich – Wysoczyzny Wielicko - Gdowskiej.
Wysoczyzn
600 m południowej
granicy Kłaja stanowi rzeka Raba, reszta przypada na Targowisko. Północną
granicę wsi stanowi linia południowego skraju głównego kompleksu
Puszczy Niepołomickiej. W rzeczywistości granica Kłaja wbiega głęboko w
leśne ostępy, obejmuje środkową część Puszczy, północno-wschodnie
obrzeże torfowiska Błoto oraz uroczyska takie jak: Grójec, Gibiel, Kowalina,
Kozi Las, Lipowiec, Na Poszynie, Poszynka, Wielki Pagórek, Wilczy Las,
Załęcze, Zamłynie i Żółty Pagórek. Większa część wsi oraz należące do niej
uroczyska
zostały
środkowopolskiego
ukształtowane
i
bałtyckiego,
jako
w
okresie
stożek
zlodowacenia
napływowy
Raby.
Osobliwością geologiczną Kłaja, a właściwie jego puszczańskiej części, jest
wzniesienie Kobyła Głowa, położone około 3 km na północ od stacji
kolejowej. Wzniesienie to ma charakter ostańca, pagórka morenowego z
okresu pierwszego zlodowacenia krakowskiego, które ocalało w trakcie
późniejszej erozji. Na południe od przysiółka Goły Brzeg i w bezpośrednim
17
NA LATA 2016-2025
jego sąsiedztwie, rozlewa się jedno z najdłuższych i najbardziej okazałych
rabisk, czyli starorzeczy Raby.
Gmina Kłaj graniczy terytorialnie z gminami: Niepołomice, Drwinia,
Gdów i Bochnia. Ze względu na położenie i ukształtowanie gmina zaliczana
jest do najmniej skażonych w województwie małopolskim, znalazła się w
czołówce gmin polskich szczególnie dbających o ochronę środowiska
przyrodniczego.
2. DEMOGRAFIA
Na
dzień
30-06-2015
r.
gmina
Kłaj
liczyła
ogółem
10360
mieszkańców (w tym 5295 kobiet i 5065 mężczyzn). W ciągu ostatnich lat
na terenie gminy notowany jest stabilny, dodatni przyrost liczby ludności
(10255 w 2012 r., 10299 w 2013 r., 10329 w 2014 r.) Wzrasta zarówno
liczba kobiet, jak i mężczyzn. Jednak na koniec poszczególnych lat
większość wśród ogółu ludności gminy stanowiły kobiety (5254, tj. 51,23 %
w 2012 r., 5277, tj. 51,24.% w 2013 r., 5282, tj. 51,14 % w 2014r.).
W 2014 r. gęstość zaludnienia na terenie gminy wyniosła 124,3
os/km².
Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawiają poniższe wykresy.
Liczba mieszkańców
18
NA LATA 2016-2025
Liczba mieszkańców Gminy Kłaj
na dzień 30 czerwca 2015 r.
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0
10360
5295
Liczba
mieszkańców
ogółem
5065
Liczba kobiet
Liczba
mężczyzn
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy w Kłaju
Liczba mieszkańców Gminy Kłaj w latach 2012-2014
12000
10000
8000
Liczba mieszkańców
6000
Liczba kobiet
4000
Liczba mężczyzn
2000
0
2012
2013
2014
Rok
Ruch naturalny ludności
Utrzymująca się na podobnym poziomie liczba mieszkańców gminy
Kłaj w analizowanym okresie była efektem korzystnego dodatniego
przyrostu naturalnego (+26 w 2012 r., +14 w 2013 r., +20 w 2014 r.).
19
NA LATA 2016-2025
Taka sytuacja powoduje, że społeczność mieszkańców Gminy Kłaj posiada
korzystną strukturę wiekową, co stanowi o stabilnym potencjale rozwoju
gospodarczego.
Ruch naturalny ludności w Gminie Kłaj
w latach 2012-2014
104
2014
124
Zgony
93
2013
Urodzenia
107
108
2012
0
50
100
134
150
Między rokiem 2012 a 2014 w Gminie Kłaj corocznie notowane było
dodatnie saldo migracji. Na przestrzeni tych 3 lat wyniosło ono + 74.
Struktura wieku
W analizowanym okresie zmniejszała się liczba osób w wieku
produkcyjnym,
natomiast
liczba
osób
w
wieku
emerytalnym
systematycznie wzrastała.
Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższy wykres.
20
NA LATA 2016-2025
Struktura wieku Gminy Kłaj w latach 2012-2014
7000
6000
6594
6602
5000
6552
Liczba osób w wieku
przedprodukcyjnym
4000
Liczba osób w wieku
produkcyjnym
3000
2000
1000
1634
1570
2083
0
2077
2071
2012
Liczba osób w
wieku emerytalnym
1700
2013
2014
Zgodnie z powyższym wykresem na koniec 2014 r. ludność w wieku
produkcyjnym stanowiła 63,42% ogółu mieszkańców gminy. Kobiety
stanowiły 47,77% ludności w wieku aktywności zawodowej, mężczyźni zaś
52,23%. Gmina Kłaj posiada więc duży kapitał w postaci dużej liczby
mieszkańców zdolnych podjąć pracę, co przy rozwiniętym rynku pracy
stanowi o wysokim potencjale rozwoju gospodarczego gminy. W tymże
przedziale wiekowym wyraźną przewagę mają mężczyźni (3422 mężczyzn
i 3130 kobiet).
Dokonując
demograficznych,
analizy
należy
zachodzących
podkreślić,
iż
w
mimo
gminie
Kłaj
dodatniego
zmian
przyrostu
naturalnego i wysokiego odsetka dzieci i młodzieży w ogóle mieszkańców
są one coraz mniej korzystne z powodu systematycznego wzrostu udziału
osób starszych w populacji gminy. Tendencja ta powoduje postępujący
proces starzenia się społeczności lokalnej, co w perspektywie najbliższych
21
NA LATA 2016-2025
lat będzie m.in. wymagało dostosowania w szerszym zakresie niż
dotychczas wachlarza usług społecznych do potrzeb seniorów.
3. UŻYTKOWANIE TERENÓW I ROLNICTWO
Pod względem struktury użytkowania gruntów w gminie Kłaj
przeważają grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione – 48,1%, użytki
rolne zajmują 41,8%. Wśród użytków rolnych największy odsetek stanowią
grunty orne – 27,7% oraz łąki trwałe – 7,8%.
Strukturę gruntów przedstawia tabela poniżej:
Tabel nr 1. Grunty w gminie Kłaj
Lp.
Wyszczególnienie
Powierzchnia
[ha]
Udział
[%]
Powierzchnia ogólna
6498
1.
Użytki rolne, w tym:
2 718
41,8
1.1
grunty orne
1801
27,7
1.2
sady
80
1,2
1.3
łąki trwałe
506
7,8
1.4
pastwiska trwałe
200
3,1
1.5
grunty rolne zabudowane
107
1,6
1.6
grunty pod rowami
24
0,4
2.
Grunty
leśne
zakrzewione
2.1
lasy
2.2
grunty
zadrzewione
zakrzewione
3.
Grunty zabudowane
i zurbanizowane
602
9,3
3.1
tereny mieszkalne
158
2,4
3.2
tereny przemysłowe
14
0,2
3.3
inne tereny zabudowane
59
0,9
oraz 3127
48,1
3075
47,3
i 52
22
0,8
NA LATA 2016-2025
3.4
zurbanizowane tereny
niezabudowane
2
0,03
3.5
tereny
wypoczynkowe
rekreacyjno- 5
0,08
3.6
tereny komunikacyjne-drogi
3.7
tereny
komunikacyjne
tereny kolejowe
3.8
293
4,5
– 44
0,7
użytki kopalne
27
0,4
4.
Grunty pod wodami
17
0,3
4.1
powierzchniowymi płynącymi 13
0,2
4.2
powierzchniowymi stojącymi 4
0,06
5.
Nieużytki
32
0,5
6.
Tereny różne
2
0,03
Źródło: Rejestr gruntów dla Gminy Kłaj
Według przeprowadzonego w 2010 r. Narodowego Spisu Rolnego
ilość indywidualnych gospodarstw rolnych na terenie gminy Kłaj wynosiła
2124.
W gminie Kłaj cechą zdecydowanie niekorzystną jest zbyt mały areał
większości indywidualnych gospodarstw rolnych - ponad 3/4 istniejących
gospodarstw rolnych posiada powierzchnię poniżej 1 hektara, tylko 1,5 %
gospodarstw przekracza powierzchnią 5 hektarów. Taka struktura wskazuje
na duże rozdrobnienie gospodarstw rolnych, co w dużym stopniu wpływa
na wielkość produkcji rolnej, ale też na jej przeznaczenie, gdyż znacząca
część istniejących w Gminie gospodarstw nie produkuje w celach
rynkowych.
W strukturze zasiewów największy udział posiada pszenica ozima –
36,6 % oraz ziemniaki – 13 % i niektóre zboża: jęczmień jary – 9,1 %,
owies – 6,6 %. Pozostałe ze zbóż oraz uprawy w warzywnikach i sadach
odgrywają niewielką, uzupełniającą rolę.
Gmina posiada dogodne warunki glebowe, a warunki klimatyczne są
sprzyjające dla upraw rolnych.
23
NA LATA 2016-2025
W strukturze gruntów ornych przeważają gleby wytworzone z lessów.
Występują tu cztery typy gleb: gleby brunatne (ok. 50% powierzchni),
pseudobielicowe (ok. 20%), mady (ok.20%) i gleby czarnoziemne (ok.
10%).W gruntach ornych poważny odsetek stanowią grunty bardzo dobre klasy I i II, łącznie 21% powierzchni. Najwięcej jest gruntów dobrych i
średnio dobrych - klas IIIa i IIIb - 52%. Grunty średniej jakości - klas IVa i
IVb zajmują nieco ponad 20%. Grunty słabe - klasa V – zajmują niespełna
7%. Wśród użytków zielonych, użytki dobre (klasa II) zajmują ponad 7%
powierzchni użytków zielonych, a przeważają łąki i pastwiska średnie,
zaliczone do klas III i IV. Użytki zielone słabe - klas V i VI zajmują niespełna
25%. Wysoka jakość produkcyjnej przestrzeni rolnej na dużym obszarze
gminy,
znaczny
odsetek
(blisko
10%
ludności
gminy)
pracujących
wyłącznie w swoim gospodarstwie rolnym, świadczy o utrzymaniu się
znaczącej pozycji gospodarki rolnej jako źródła utrzymania dużej części
ludności gminy, mimo rozdrobnienia własnościowego i pogarszającej się
koniunktury gospodarczej rolnictwa.
Rozkład przestrzenny poszczególnych typów gospodarstw rolnych
wewnątrz gminy przedstawia się następująco:

w środkowym pasie obszaru gminy (Dąbrowa, Szarów, Kłaj), na
słabszych
kompleksach
glebowych
dominują
najmniejsze
gospodarstwa, produkujące głównie na własne potrzeby,

na pozostałym obszarze gminy o wysokich walorach rolniczej
przestrzeni
produkcyjnej
rolnictwo
ma
większe
znaczenie
gospodarcze.
4. SYTUACJA GOPSODARCZA
W ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych działających w gminie
Kłaj dominują przedsiębiorstwa prywatne reprezentujące sektor usług
rynkowych, w szczególności sekcję handlu. Udział sektora rolniczego,
pomimo wiejskiego charakteru gminy, jest niewielki.
24
NA LATA 2016-2025
Do najważniejszych firm zlokalizowanych na obszarze gminy Kłaj należą
m. in.:

Eko System Boroń Sp. j. Łężkowice 114, 32-015 Kłaj,

UNIFLAM, 32-014 Brzezie 387,

Sola Technics Sp. z o.o. 43-602 Jaworzno,

P.P. Artco 32-014 Brzezie Gruszki 250,

TT PLAST, Tomasz Fortuna, Targowisko 351, 32-015 Kłaj,

Eurogum Sp. z o.o. ul. Targowisko 470, 32-015 Kłaj,

PARKANEX Sp. z o.o., Targowisko 501, 32-015 Kłaj,

TSN Sp. z o.o., Targowisko 422, 32-015 Kłaj,

Kominus Sp.z o.o., Łężkowice 112, 32-015 Kłaj,

F.P.H.U. "PARMAX" , Paweł Paruch, Artur Paruch zakład produkcyjny
Łężkowice 111, 32-015 Kłaj.
Na terenie gminy Kłaj podmioty prywatne stanowią 97,7 %
podmiotów gospodarczych, natomiast 2,3% to podmioty gospodarki
narodowej
reprezentujące
sektor
publiczny.
W
sferze
podmiotów
gospodarczych widoczny jest stabilny trend wzrostowy - z roku na rok
liczba podmiotów zarejestrowanych na terenie gminy Kłaj wzrasta.
Zarejestrowane podmioty działają głównie w branży usługowej lub
handlowo usługowej, małej gastronomi oraz usług transportowych i branży
remontowo-budowlanej, a także produkcyjno-handlowo-usługowej.
Gmina
Kłaj
posiada
duże
możliwości
rozwoju
potencjału
gospodarczego. Głównym atutem są dobre powiązania komunikacyjne
drogowe i kolejowe, szczególnie w kontekście przebiegającej autostrady A4 z węzłem w miejscowości Targowisko. Korzystnie przedstawiają się też
możliwości zaopatrzenia w podstawowe media oraz potencjalne możliwości
rozwoju przestrzennego dla funkcji gospodarczych (przemysł, usługi)
wyrażające się wielkością rzędu 200 hektarów, głównie w centralnej części
gminy (Kłaj, Targowisko).
25
NA LATA 2016-2025
5. RYNEK PRACY
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego i Powiatowego
Urzędu Pracy w Wieliczce w latach 2012-2014 liczba osób bezrobotnych
spadła z 420 w 2012 r. do 341 w 2014 r. Większość osób bezrobotnych
stanowiły kobiety 237 w 2012 r. i 183 w roku 2014. Udział osób
pozostających bez pracy w ogóle mieszkańców gminy będących w wieku
produkcyjnych wynosił w 2012 r. 8,98%, rok później 9,5%, a w 2014 roku
9,06%.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Wieliczce
Wzrost liczby bezrobotnych w gminie Kłaj w roku 2012 w stosunku
do roku 2013 wpisywał się w powiatową, wojewódzką i ogólnopolską
tendencję. Potwierdzają to przedstawione na poniższym wykresie dane
dotyczące stopy bezrobocia w powiecie wielickim, w województwie
małopolskim i w kraju.
26
NA LATA 2016-2025
Na koniec 2014 roku wśród bezrobotnych w gminie największe grupy
stanowiły osoby młode w wieku 18-34 lata, często bez doświadczenia
zawodowego (łącznie 152 osób), osoby pozostające bez zatrudnienia
długotrwale 12 miesięcy i więcej (w sumie 124 osób), osoby ze stażem
pracy od roku do 5 lat (69 osób) oraz osoby z wykształceniem zasadniczym
zawodowym (102 osoby).
Liczne grupy wśród będących bez zatrudnienia stanowiły również
osoby w wieku 35-59 lata (125osoby), osoby pozostające bez pracy od 1
do 3 miesięcy (85osób) oraz od 3 do 6 miesięcy (61 osoby), osoby ze
stażem pracy od 5 do 10 lat (63 osób), osoby z wykształceniem
gimnazjalnym i niższym (80 osób) oraz policealnym i średnim zawodowym
(76 osoby).
Dane szczegółowe uwzględniające podział bezrobotnych według wieku,
czasu pozostawania bez pracy, stażu pracy i wykształcenia przedstawiają
poniższe wykresy.
27
NA LATA 2016-2025
Źródło: Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych PUP w Wieliczce
28
NA LATA 2016-2025
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych PUP w Wieliczce
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych PUP Wieliczka
Analizując
sytuację
na
lokalnym
rynku
pracy
oraz
sytuację
mieszkańców gminy pozostających bez zatrudnienia, należy zwrócić
uwagę na trzy zasadnicze kwestie.
29
NA LATA 2016-2025
Pierwsza z nich dotyczy potrzeby kontynuowania starań na rzecz
tworzenia nowych miejsc pracy, w osiągnięciu czego niemałe znaczenie
ma zachęcanie inwestorów do podejmowania działalności gospodarczej w
gminie.
Druga odnosi się do procesu aktywizacji bezrobotnych i konieczności
zwrócenia szczególnej uwagi zarówno na osoby z krótkim stażem pracy lub
bez stażu pracy, jak i osoby mające za sobą wieloletni okres zatrudnienia.
Tym pierwszym należy bowiem dać możliwość poszerzenia doświadczenia
zawodowego lub podjęcia pierwszej pracy, tym drugim natomiast powinno
się zapewnić się dostęp do kursów i szkoleń umożliwiających podniesienie
lub zmianę kwalifikacji zawodowych.
Wreszcie trzecia kwestia wiąże się z potrzebą stałego motywowania
dzieci i młodzieży do nauki, by w przyszłości, dzięki zdobytemu
wykształceniu, mieli większe szanse na podjęcie zatrudnienia.
6. ZASOBY MIESZKANIOWE
Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w roku 2014
liczba mieszkań w gminie Kłaj wynosiła 3031. Przeciętna powierzchni
użytkowej
1
mieszkania
wynosiła
97,8
m2,
natomiast
przeciętna
powierzchni użytkowej 1 mieszkania przypadającej na 1 osobę to
powierzchnia 28,00 m2.
Na koniec 2013 roku zdecydowana większość mieszkań w gminie
była wyposażona w instalacje techniczno-sanitarne. W gminie Kłaj do sieci
wodociągowej podłączonych było 89,4% mieszkań, do sieci kanalizacyjnej
podłączonych było 44,5 %mieszkań, a do sieci gazowej i centralnego
ogrzewania dostęp miało odpowiednio 99% mieszkań.
Mieszkańcy gminy, którzy z uwagi na trudną sytuację materialną nie
byli w stanie pokryć kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania,
otrzymywali, po spełnieniu określonych warunków, dodatki mieszkaniowe.
Jest to świadczenie pieniężne udzielane w ramach zadań własnych gminy i
realizowane przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej.
30
NA LATA 2016-2025
Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.
Tabela nr 2. Osoby korzystające z dodatków mieszkaniowych
ROK
Liczba osób korzystających z
dodatków mieszkaniowych w
Gminie Kłaj
Liczba przyznanych dodatków
mieszkaniowych
Wartość wypłaconych dodatków
mieszkaniowych
2012
2013
2014
5
8
6
33
30
40
8. 181,39 7. 630,79 10. 357,25
Źródło danych: Opracowanie własne na podstawie danych Gminnego Ośrodka Pomocy
Społecznej w Kłaju
W roku 2014 liczba przyznanych dodatków mieszkaniowych była
znacznie wyższa niż w 2013 roku. Zwiększająca się wysokość kwot
wydatkowanych na realizację tego zadania wynikała przede wszystkim ze
stale rosnących kosztów utrzymania rodzin.
7. EDUKACJA I WYCHOWANIE
W roku szkolnym 2015/2016 w gminie Kłaj działa 16 publicznych i 1
niepubliczna, placówek oświatowo - wychowawczych, oferując opiekę
przedszkolną oraz naukę na szczeblu podstawowym i gimnazjalnym. W
ramach
placówek
publicznych
funkcjonuje
6
przedszkoli,
5
podstawowych i 4 gimnazja.
Tabel nr 3. Placówki oświatowo-wychowawcze w Gminie Kłaj
31
szkół
NA LATA 2016-2025
Lp.
1.
NAZWA PLACÓWKI
Przedszkole Samorządowe w Dąbrowie
Dyrektor: Jadwiga Kluz
32-014 Brzezie, Dąbrowa 1
tel. (12) 284-13-32
email: [email protected]
2.
Przedszkole Samorządowe w Kłaju
Dyrektor: Elżbieta Rybka
32-015 Kłaj, Kłaj 651
tel. (12) 284-12-87
3.
Niepubliczne Przedszkole „Ogród Montessori”
32-015 Kłaj 1053
tel. 508 637 959
4.
Szkoła Podstawowa w Grodkowicach
Dyrektor: Iwona Marzec
32-015 Kłaj, Grodkowice 80
tel./fax (12) 284-54-64
5.
Zespół Szkół Ogólnokształcących w Brzeziu
Dyrektor: Małgorzata Sobkiewicz
32-014 Brzezie, Brzezie 362
tel. (12) 284-50-11
32
NA LATA 2016-2025
6.
Zespół Szkół Ogólnokształcących w Kłaju
Dyrektor: Lucyna Dudziak
32-015 Kłaj 361
tel. (12) 284-11-76
fax. (12) 284-19-75
www.spklaj.edu.pl
7.
Zespół Szkół Ogólnokształcących w Targowisku
Dyrektor: Władysława Kozień
32-015 Kłaj, Targowisko 313
tel. (12) 284-14-69
8.
Zespół Szkół Ogólnokształcących w Szarowie
Dyrektor: Marzena Czyż
32-014 Brzezie, Szarów 302
tel./fax. (12) 284-11-99
9.
Gminny Zespół Ekonomiczno-Administracyjny Szkół w Kłaju
Dyrektor: Kazimierz Sroka
32-015 Kłaj, Kłaj 552
tel. (12) 284-00-43, fax. (12) 284-16-11
Źródło danych: Opracowanie własne na podstawie danych Gminy Kłaj
Dane szczegółowe na temat placówek oświatowo-wychowawczych
zapewniających w Gminie Kłaj opiekę przedszkolną oraz prowadzących
33
NA LATA 2016-2025
nauczanie na szczeblu podstawowym i gimnazjalnym
przedstawia
poniższa tabela.
Tabela nr 4. Liczba dzieci w placówkach oświatowo –
wychowawczych
w gminie Kłaj w roku 2015
I półrocze 2015 r.
Liczba przedszkoli w Gminie Kłaj
7
(w tym 1
niepubliczne)
Liczba dzieci uczęszczających do przedszkola
405
publicznego
w tym liczba dzieci niepełnosprawnych
Liczba zatrudnionych nauczycieli nauczania
przedszkolnego
Liczba szkół podstawowych w Gminie Kłaj
Liczba dzieci uczęszczających do szkoły
9
34
5
699
podstawowej
12
Liczba zatrudnionych nauczycieli w szkołach
88
podstawowych
Liczba szkół gimnazjalnych w Gminie Kłaj
Liczba dzieci uczęszczających do szkoły
4
307
gimnazjalnej
Liczba zatrudnionych nauczycieli w szkołach
3
47
gimnazjalnych
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GZEAS w Kłaju
Projekty realizowane przez placówki oświatowo – wychowawcze:
 „Spójrz inaczej”,
34
NA LATA 2016-2025
 „Mamo, tato nie pal przy mnie”,
 „Trzymam formę”,
 „Śniadanie daje moc”,
 „Akademia czystych rąk”,
 „Szklanka mleka”,
 „Owoce w szkole”
8. KULTURA
Główną instytucją prowadzącą działalność kulturalną w gminie Kłaj
jest
Referat
Promocji,
Kultury
i
Sportu.
Jednostka
zajmuje
się
przygotowaniem społeczności lokalnej do aktywnego uczestnictwa w
kulturze oraz współtworzenia tych wartości. Cel ten
realizuje poprzez:
rozpoznawanie i rozbudzanie zainteresowań kulturalnych i sportowych,
tworzenie warunków do rozwoju amatorskiego ruchu artystycznego i
sportowego, a także upowszechnianie wiedzy na temat folkloru i
zainteresowanie sztuką rękodzieła ludowego i artystycznego.
Działalność
referatu
obejmuje
organizowanie
różnego
rodzaju
imprez, w tym koncertów, spektakli, wystaw, spotkań, warsztatów,
konkursów, imprez plenerowych, kół zainteresowań, akcji artystycznych,
sekcji sportowych, zajęć dla dzieci i dorosłych, a także wydawanie
samorządowego miesięcznika „Samodzielność”.
Działalność kulturalną w gminie prowadzi również Gminna Biblioteka
Publiczna w Kłaju, posiadająca 2 filie w Szarowie i w Brzeziu.
Do podstawowych jej zadań należy: gromadzenie i opracowanie
materiałów bibliotecznych ze szczególnym uwzględnieniem materiałów
dotyczących regionu, udostępnianie materiałów bibliotecznych na miejscu
oraz wypożyczanie ich na zewnątrz, organizowanie różnego typu akcji
promujących
wiedzę,
kulturę,
książkę
oraz
czytelnictwo,
tworzenie,
uzupełnianie i udostępnianie komputerowej bazy danych o zbiorach
bibliotecznych, a także podejmowanie współpracy z innymi bibliotekami
35
NA LATA 2016-2025
oraz instytucjami i organizacjami dla zaspokajania potrzeb oświatowych i
kulturalnych społeczności lokalnej.
Biblioteka
zajmuje się również organizacją
lekcji i wycieczek
bibliotecznych, konkursów czytelniczych oraz spotkań autorskich.
Zbiory Biblioteki obejmują: lektury szkolne i ich opracowania,
encyklopedie,
informatory,
leksykony,
słowniki,
czasopisma,
kanon
literatury pięknej polskiej i obcej, wydawnictwa popularnonaukowe i zbiory
regionalne.
W 1999 r.
w gminie Kłaj powołano do istnienia Gminną Izbę
Regionalną, która gromadzie zbiory świadczące o kulturze Kłaja i pobliskich
wsi. Wśród nich możemy wyróżnić pamiątki historyczne, etnograficzne i
przyrodnicze, prace artystyczne oraz tzw. eksponaty różne” widokówki,
dokumenty (najstarszy z nich pochodzi z 1872 r.), zdjęcia oraz książki
(najstarsza wydana w 1892 r.). Do tej pory udało się zgromadzić ponad
300 zbiorów.
W Gminnej Izbie Regionalnej można zobaczyć prawie wszystko, co
związane jest z życiem w dawnej polskiej wsi: stare narzędzia rolnicze,
przedmioty codziennego użytku w gospodarstwach domowych (pranie,
maglowanie, wypiek chleba, wyrób masła, sera). Charakteru dawnych lat
dodają piękne komody, narzędzia stolarskie, szewskie. Istnieje także kącik
pszczelarski, gdyż w
rejonie od dawien dawna trudniono się wyrobem
miodu w okolicznych pasiekach.
Do największych atrakcji Izby można zaliczyć eksponaty związane z I
i II wojną światową. Szczególnym osiągnięciem na tej płaszczyźnie jest
pozyskanie elementów samolotu PZLP.11.C słynnego „powietrznego wilka”
płk Wacława Króla.
Ponadto w Izbie Regionalnej organizowane są wystawy twórczości
lokalnych artystów, kolekcjonerów oraz prowadzone są zajęcia edukacyjne
dla dzieci.
Od 2011 r. kulturę w gminie Kłaj promuje również prężnie działający
Uniwersytet
urozmaicony.
Trzeciego
Studenci
Wieku
poznają
(UTW).
tajniki
36
Program
filozofii,
UTW
wiedzy
jest
bardzo
o
sztuce,
NA LATA 2016-2025
uczestniczą w wycieczkach rekreacyjnych oraz poszerzają wiedzę w wielu
innych dziedzinach nauki i życia, a co najważniejsze tworzą wspólnotę
zainteresowań.
Od 2012 r. w gminie Kłaj działa gminny chór Gaudium, który liczy
sobie już 32 artystów: 27 kobiet i 6 mężczyzn. Chórzyści spotykają się dwa
razy w tygodniu na sali widowiskowej Urzędu Gminy w Kłaju, gdzie ćwiczą
swój głos i szeroki repertuar.
Kolejnym miejscem szerzenia kultury w gminie Kłaj jest Klub Mam,
czyli miejsce spotkań rodziców oraz ich dzieci. Klub Mam jest centrum
spotkań, wymiany doświadczeń, okazją do wspólnej zabawy dzieci,
uczestnictwa w prelekcjach, warsztatach oraz pokazach związanych z
szeroko pojętym wychowywaniem dzieci oraz zdrowym, rodzinnym stylem
życia.
Tabela nr 5. Pozostałe jednostki kulturalne w gminie Kłaj w 2014
roku
Nazwa placówki
Adres
Dom Kultury w Brzeziu
Brzezie 79, 32-014 Brzezie
Dom Kultury w Dąbrowie
Dąbrowa 151, 32-014 Brzezie
Dom Kultury w Gruszkach
Gruszki 338, 32-014 Brzezie
Dom Kultury w Łężkowicach
Łężkowice 96, 32-015 Kłaj
Dom Kultury w Łysokaniach
Łysokanie 90, 32-014 Brzezie
Dom Kultury w Szarowie
Szarów 346, 32-014 Brzezie
Dom Kultury w Targowisku
Targowisko 432, 32-015 Kłaj
Istotną rolę w życiu kulturalnym gminy pełnią także Koła Gospodyń
Wiejskich oraz wielu animatorów wspierających tradycję regionalną.
9. SPORT I REKREACJA
37
NA LATA 2016-2025
Gmina
Kłaj,
Niepołomickiej,
dzięki
warunkom
położeniu
w
bliskim
geograficznym
sąsiedztwie
oraz
stale
Puszczy
rozwijanej
infrastrukturze (obecnie obejmuje ona kilka obiektów) jest miejscem
atrakcyjnym do uprawiania sportu i rekreacji.
Wykaz obiektów sportowo-rekreacyjnych w gminie zawiera poniższa
tabela.
Tabela nr 6. Obiekty sportowo-rekreacyjne w gminie Kłaj w 2015
roku
Lp.
Nazwa obiektu
Adres
1. Hala sportowa przy ZSO w
32-015 Kłaj, ul. Wiejska 361
Kłaju
2. Kompleks lekkoatletyczny przy 32-015 Kłaj, ul. Wiejska 361
ZSO w Kłaju
3. Skate Park przy budynku
Park przy Urzędzie Gminy w
Urzędu Gminy
Kłaju
4. Krakowski Klub Karate
Kraków, ul. Grottgera 3/42,
Tradycyjnego oddział Kłaj
30-035 Kraków
5. Ludowy Klub Sportowy „Start” 32-015 Brzezie 374
Brzezie
6. Ludowy Klub Sportowy
"Targowianka"
7. Ludowy Klub Sportowy "Zryw" Dom Kultury w Szarowie
Szarów
8. Towarzystwo Sportowe
32-015 Kłaj, ul. Sportowa 6
"Wolni" Kłaj
9. Uczniowski Klub Sportowy
Gimnazjum w Szarowie
„ALFA” Szarów
10.Uczniowski Klub Sportowy
„Iskra” Targowisko
32-015 Kłaj, Grodkowice 80
„OLIMPIJCZYK” Grodkowice
38
NA LATA 2016-2025
32-014 Brzezie 362
„SMYK” Brzezie
32-015 Kłaj ul. Wiejska 361
„SPRINTER” Kłaj
Źródło danych: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy w Kłaju
10. SŁUŻBA ZDROWIA
Na
nasze zdrowie indywidualne jaki zbiorowe wpływa wiele
czynników. Głównie są to warunki otaczającego nas środowiska, czynniki
genetyczne,
warunki
ekonomiczne,
poziom
wykształcenia,
stosunki
międzyludzkie w bliskim otoczeniu i w rodzinie, a także dostępność i
korzystanie z opieki zdrowotnej.
W zakresie ochrony zdrowia i życia na terenie gminy Kłaj funkcjonują
dwie Przychodnie Lekarskie, gdzie porad udzielają lekarze specjaliści, są
to:
 Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Kłaju wraz z filią w Brzeziu,
 Filia Niepołomickiego Centrum Profilaktyczno – Leczniczego – punkt
w Łężkowicach
Podstawowym zadaniem Niepublicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej
w Kłaju (NZOZ) jest udzielanie mieszkańcom świadczeń zdrowotnych i
promocji zdrowia w ramach:

podstawowej opieki zdrowotnej,

poradni ginekologicznej,

poradni lekarza rehabilitacji,

poradni okulistycznej,

poradni stomatologicznej,

poradni chirurgii urazowo – ortopedycznej,

poradni neurologicznej,
39
NA LATA 2016-2025

zabiegów rehabilitacyjnych,

szczepień ochronnych,

badań bilansowych,

fluoryzacji.
NZOZ w Kłaju udziela świadczeń zdrowotnych bezpłatnie, za
częściową odpłatnością lub odpłatnie na zasadach określonych w ustawie,
przepisach odrębnych lub umowie cywilnoprawnej.
Dane dot. usług świadczonych przez NZOZ w Kłaju przedstawia poniższa
tabela.
Tabela nr 7. Stan pacjentów, usługi medyczne i najczęstsze
schorzenia NZOZ w Kłaju w latach 2012 -2014
ROK
2012
2013
2014
9651
10113
10590
39276
40272
40523
715
613
456
Liczba porad udzielonych
przez stomatologa
3800
3907
2576
przez lekarzy specjalistów
2990
3360
3314
dzieciom zdrowym
2043
1525
1418
13
13
13
Liczba osób objętych opieka
lekarską zgodnie ze
złożonymi deklaracjami
Liczba udzielonych porad
w tym wizyty domowe
Liczba zatrudnionych lekarzy
(w tym specjalistów)
40
NA LATA 2016-2025
Liczba zatrudnionych
pielęgniarek
10
10
10
Liczba zatrudnionych
położnych
2
2
2
0,41
0,40
0,37
Liczba udzielanych świadczeń
zdrowotnych przypadających
na
1mieszkańca(średniomiesięcz
na)
Najczęstsze problemy zdrowotne

nadciśnienie,
pacjentów

cukrzyca
Źródło danych: Opracowanie własne na podstawie danych NZOZ w Kłaju
Niepołomickie
Łężkowicach
Centrum
(NCPL)
specjalistycznych,
Profilaktyczno
świadczy
usługi
rehabilitacji
oraz
–
medyczne
opieki
Lecznicze
w
filia
w
zakresie
porad
długoterminowej,
które
wykonywane są bezpłatnie w ramach umowy z NFZ, są to:

poradnie specjalistyczne,

hospicjum domowe dla dzieci,

hospicjum domowe dla dorosłych,

pielęgniarska opieka długoterminowa,

zespół
długoterminowej
opieki
dla
chorych
wentylowanych
mechanicznie.
Celem działalności NCPL jest leczenie, terapia i rehabilitacja dziecka
chorego,
niepełnosprawnego
lub
zagrożonego
niepełnosprawnością,
wsparcie psychiczne dla dorosłych i dzieci, oraz prowadzenie leczenia
objawowego
dla
dorosłych
i
dzieci
przyczynowym w środowisku rodzinnym.
41
po
zakończonym
leczeniu
NA LATA 2016-2025
Zespół terapeutyczny, skupia wielu specjalistów m.in.:
 lekarzy rehabilitacji medycznej,
 psychologów osób dorosłych,
 psychologów dzieci i młodzieży,
 pedagogów specjalnych,
 fizjoterapeutów,
 logopedów,
 psychiatrów osób dorosłych;,
 psychiatrów dzieci i młodzieży,
 neurologów dziecięcych.
11. NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ
Zgodnie z definicją sformułowaną przez Światową Organizację
Zdrowia (WHO): „Osoba niepełnosprawna to osoba, u której istotne
uszkodzenia i obniżenie sprawności funkcjonowania organizmu powodują
uniemożliwienie, utrudnienie lub ograniczenie sprawnego funkcjonowania
w społeczeństwie, biorąc pod uwagę takie czynniki jak płeć, wiek oraz
czynniki zewnętrzne”.
Diagnoza tej grupy jest bardzo trudna, ponieważ brak jest pełnych
danych w zakresie poszczególnych dysfunkcji.
Osoby i rodziny dotknięte problemem niepełnosprawności nie mogą w
pełni korzystać z dobrodziejstw życia społecznego z powodu barier
architektonicznych i społecznych. Problemami osób niepełnosprawnych na
terenie gminy Kłaj zajmują się następujące jednostki:

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Wieliczce,

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłaju,

Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Kłaju,

Niepołomickie
Centrum
Profilaktyczno
Łężkowicach,
42
–
Lecznicze
Filia
w
NA LATA 2016-2025

Środowiskowy Dom Samopomocy w Brzeziu,

Stowarzyszenie
na
rzecz
niepełnosprawnych
ze
szczególnym
uwzględnieniem dzieci i młodzieży „Życzliwa Dłoń”.
Mimo upływu ponad dziesięciu lat, jedynym, pełnym źródłem
informacji, które na szczeblu gminnym pozwala ustalić liczbę osób
niepełnosprawnych oraz dokonać ich charakterystyki są dane Narodowego
Spisu Powszechnego z 2002 roku. Wyniki ostatniego, przeprowadzonego w
2011 roku Spisu nie zostały bowiem jak dotąd opracowane na szczeblu
gminnym.
W 2002 roku w gminie Kłaj mieszkały 2.143 osoby niepełnosprawne i
stanowili
19,63%
ogółu
wszystkich
mieszkańców.
Wśród
osób
niepełnosprawnych większość stanowiły kobiety (1216 tj. 56,74 %) oraz
osoby niepełnosprawne prawnie (1918 osób, tj. 89,5%), czyli takie, które w
czasie badania posiadały aktualne orzeczenie ustalające niezdolność do
pracy,
stopień
niepełnosprawności,
celowość
przekwalifikowania
lub
inwalidztwo (osoby w wieku 16 lat i więcej) lub dysponowały uprawnieniem
do pobierania zasiłku pielęgnacyjnego (dzieci poniżej 16 roku życia).
Dane szczegółowe w tym zakresie przedstawiają poniższe wykresy.
43
NA LATA 2016-2025
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych www.stat.gov.pl
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych www.stat.gov.pl
12. UZALEŻNIENIA I PRZEMOC W RODZINIE
44
NA LATA 2016-2025
Alkoholizm,
narkomania
i
przemoc
w
rodzinie
należą
do
najpoważniejszych problemów społecznych. Zjawiska te powodują szkody
we wszystkich sferach życia człowieka, mając istotny wpływ zarówno na
poczucie bezpieczeństwa społecznego, jak również na ogólny stan zdrowia,
zdolność do konkurencji na coraz bardziej wymagającym rynku pracy oraz
relacje rodzinne i międzyludzkie.
Do głównych czynników powodujących powstawanie uzależnienia od
alkoholu można zaliczyć uwarunkowanie genetyczne, osobowościowe,
społeczne, nieprawidłowe wzorce rodzinne, brak celów życiowych oraz
utratę zatrudnienia.
Natomiast narkomanii sprzyjają powszechność i dostępność środków
odurzających, panująca moda na ich zażywanie oraz fakt, że narkotyki
często są traktowane jako ucieczka od codzienności, środek obronny przed
trudnościami,
sposób
na
rozładowanie
stresu
i
konfliktów
oraz
poszukiwanie nowych wrażeń i doznań.
Przemoc
w
rodzinie
jest
z
kolei
patologią
mającą
w
wielu
przypadkach swoje źródło w ubóstwie i uzależnieniach. Jej ofiarami są
osoby słabe fizycznie, psychicznie, o niskim poczuciu własnej wartości,
zależne w jakiś sposób od sprawcy. Na ogół należą do nich kobiety i dzieci
(rzadziej mężczyźni), osoby niepełnosprawne, starsze i chore.
Liczba
osób
uzależnionych
od
alkoholu
i
narkotyków
oraz
dotkniętych, z powodu ich nadużywania, problemem przemocy w rodzinie
jest trudna do ustalenia.
Dane szacunkowe przedstawione w tym zakresie przez Państwową Agencję
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zawiera poniższa tabela.
Tabela nr 8. Populacje osób, u których występują różne kategorie
problemów alkoholowych
45
NA LATA 2016-2025
w
Polsce
w 100
tys.
mieście
w 25
w 10
tys.
tys.
mieści gminie
e
Liczba osób
uzależnionych od
alkoholu
ok. 2%
ok. 800
populacji tys.
ok. 2000
osób
ok. 500 ok. 200
osób
osób
Dorośli żyjący w
otoczeniu alkoholika
(współmałżonkowie i
dzieci)
ok. 4%
ok. 1,5
populacji mln
ok. 4.000 ok.
osób
1.000
osób
ok. 400
osób
Dzieci wychowujące się ok. 4%
ok. 1,5
w rodzinach alkoholików populacji mln
ok. 4.000 ok.
osób
1.000
osób
ok. 400
osób
Osoby pijące szkodliwie 5-7%
2-2,5
populacji mln
5.0007.000
osób
1.2501.750
osób
ok. 500700
osób
Ofiary przemocy
domowej w rodzinach z
problemem
alkoholowym
ok. 5.300
osób:
dorosłych
i dzieci
ok.
1.330
osób:
dorosły
ch i
dzieci
ok. 530
osób:
dorosłyc
hi
dzieci
2/3 osób
dorosłyc
h oraz
2/3
dzieci z
tych
rodzin
razem
ok. 2 mln
osób:
dorosłyc
h i dzieci
Źródło danych: Dane szacunkowe Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych
By skutecznie przeciwdziałać problemom uzależnień i przemocy w
rodzinie oraz eliminować ich niekorzystny wpływ na społeczeństwo,
konieczne jest prowadzenie działań związanych z profilaktyką i ich
rozwiązywaniem oraz integracji społecznej osób nimi dotkniętych. Na
szczeblu gminnym działania te wyznaczane są w ramach gminnych
programów
profilaktyki
i
rozwiązywania
problemów
alkoholowych,
przeciwdziałania narkomanii, a także przeciwdziałania przemocy w rodzinie
oraz ochrony ofiar przemocy
w rodzinie, a ich inicjowanie należy do
gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.
W procesie przeciwdziałania uzależnieniom i przemocy w rodzinie
ważną
rolę
odgrywa
Gminna
Komisja
Alkoholowych (GKRPA).
46
Rozwiązywania
Problemów
NA LATA 2016-2025
Prowadzone
przez
GKRPA
działania
w
zakresie
profilaktyki
i
rozwiązywania problemów uzależnień i przemocy w rodzinie oraz integracji
społecznej osób nimi dotkniętych należy do zadań własnych gminy.
Działania te podejmowane są w oparciu o gminne programy
profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania
narkomanii i przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar
przemocy w rodzinie oraz przy wykorzystaniu zaplanowanych w ich
ramach środków finansowych.
Działania prowadzone ze środków GKRPA w Kłaju:

„Cybor przemoc”,

Obóz harcerski,

kolonia socjoterpeutyczna,

program „Arion”, „Egoiści i przyszłość”,

konkurs plastyczny „Nie pijesz – zdrowo żyjesz”,

program „Spójrz inaczej”,

spektakl „Przyszłość”, „Telefon” , „Przyjaciele”, „Planeta zagadek”

warsztaty „Potrafię odmówić”, „ Nie piję – tak wybieram”,

zakup książki o tematyce: alkohol i narkomania,

świetlica socjoterepeutyczna,

szkolenie nauczycieli „Spójrz inaczej”,

konkurs wędkarski,

kampania
„Zachowaj
trzeźwy
umysł”,
„Postaw
„Bezpieczna szkoła”.
Tabela nr 9. Dane dotyczące działalności GKRPA
47
na
rodzinę”,
NA LATA 2016-2025
ROK
2012
2013
2014
38
37
36
9
77
8
Liczba kontroli punktów
sprzedaży napojów
alkoholowych
przeprowadzonych przez
GKRPA
30
30
32
Liczba osób, z którymi GKRPA
przeprowadziła rozmowy
interwencyjno-motywujące w
związku z nadużywaniem
alkoholu
12
15
12
Liczba osób, w stosunku do
których GKRPA podjęła
czynności zmierzające do
orzeczenia o zastosowaniu
obowiązku poddania się
leczeniu w zakładzie
lecznictwa odwykowego
5
4
5
Liczba osób, wobec których
GKRPA wystąpiła do sądu z
wnioskiem o zobowiązanie do
podjęcia leczenia
odwykowego
5
4
5
42
120
150
Liczba punktów sprzedaży
napojów alkoholowych w
Gminie Kłaj
Liczba wydanych zezwoleń na
sprzedaż napojów
alkoholowych
Liczba młodzieży i dorosłych
objętych programami
profilaktycznymi
Źródło danych: Opracowanie własne na podstawie danych GKRPA w Kłaju
W
latach
2012-2014
liczba
punktów
sprzedaży
napojów
alkoholowych w gminie była na podobnym poziomie (38 w 2012 r., 37 w
2013 r., 36 w 2014 r.), a liczba wydawanych zezwoleń na sprzedaż
napojów alkoholowych dynamicznie zwiększała się z roku 2012 na rok
2013 (z 9 w 2012 r. do 77 w 2013 r.), by w kolejnym 2014 r. spaść do liczby
8. Z kolei liczba kontroli przeprowadzonych w punktach sprzedaży napojów
48
NA LATA 2016-2025
alkoholowych utrzymywała się na zbliżonym poziomie (30 w 2012 r., 30 w
2013 r. i 32 w roku 2014).
W ramach podejmowanych działań GKRPA przeprowadzała również
rozmowy interwencyjno-motywujące w związku z nadużywaniem alkoholu.
W 2012 roku liczba osób nimi objętych utrzymywała się na podobnym
poziomie (12 w 2012 r., 15 w 2013 r., i 12 w 2014 r.). W analizowanym
okresie Komisja zabiegała także o zobowiązanie osób uzależnionych do
podjęcia
leczenia
odwykowego.
W
tym
celu
podejmowała
kroki
zmierzające do orzeczenia o zastosowaniu obowiązku poddania się
leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego (w stosunku do 5 osób w
2012 r., 4 w 2013 r. i 5 w 2014 r.) oraz występowała do sądu z wnioskiem o
zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego (w 2012 r. wobec 5 osób,
w 2013 r. wobec 4 osób, a w 2014 r. wobec 5 osób).
Jeśli chodzi o działalność w zakresie programów profilaktycznych, w
latach 2012-2014 objętych nimi zostało odpowiednio 42, 120 i 150 osób.
Obok Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na
terenie gminy funkcjonują inne podmioty, które odgrywają istotną rolę w
profilaktyce i rozwiązywaniu problemów uzależnień oraz przeciwdziałaniu
przemocy w rodzinie. Należą do nich: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
i działający w jego ramach Punkt konsultacyjny dla osób uzależnionych,
współuzależnionych oraz dotkniętych przemocą w rodzinie, Gminny Zespół
Interdyscyplinarny,
który
jest
elementem
tworzonego
przez
gminę
systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie i realizuje działania
określone w Gminnym Programie Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie
oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie oraz jest realizatorem procedury
„Niebieska Karta” zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 13
września 2011 r., Komisariat Policji w Niepołomicach, Komenda Powiatowa
Policji w Wieliczce oraz Prokuratura Rejonowa w Wieliczce.
13. PRZESTĘPCZOŚĆ
49
NA LATA 2016-2025
Przestępczość
jest
dynamicznym,
podlegającym
rozwojowi
zjawiskiem społecznym, które stanowi zagrożenie dla obowiązującego
porządku prawnego. W zależności od swej intensywności i częstotliwości
wpływa na formowanie się postaw i zachowań ludności oraz odciska piętno
na jej funkcjonowaniu.
Zapobieganie
kompleksowych,
przestępczości
zakładających
wymaga
wspólne
zastosowania
zaangażowanie
rozwiązań
instytucji
i
organizacji państwowych, samorządowych i społecznych, przedstawicieli
społeczności lokalnych oraz środków masowego przekazu. Ważną rolę w
zakresie inicjowania i organizowania tej działalności odgrywa policja.
Według danych Komisariatu Policji w Niepołomicach, w 2014 roku na
terenie mu podległym stwierdzono ogółem 106 przestępstw.
Wśród popełnionych przestępstw dominowały kradzieże cudzej
rzeczy (stwierdzono 20 takich przestępstw), kradzieże z włamaniem (13),
znęcanie nad rodziną (9).
Źródło danych: Opracowanie własne na podstawie danych Komisariatu Policji w
Niepołomicach
14. POMOC SPOŁECZNA
50
NA LATA 2016-2025
Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą
na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężania trudnych
sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując
własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Instytucja ta wspiera osoby i
rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i
umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka (art.
2 pkt 1 i art. 3 pkt. 1 ustawy o pomocy społecznej).
Zadania pomocy społecznej w gminie Kłaj wykonuje Gminny Ośrodek
Pomocy Społecznej w Kłaju. Jednostka ta realizuje również zadania
wynikające z innych, aniżeli ustawa o pomocy społecznej, aktów prawnych.
Należą do nich m. in. ustawa o świadczeniach rodzinnych, ustawa o
pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ustawa o wychowaniu w
trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, ustawa o przeciwdziałaniu
narkomanii, ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, ustawa o
dodatkach mieszkaniowych, ustawa o systemie oświaty, o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, a także ustawa
o rachunkowości i ustawa o finansach publicznych.
W 2014 roku kadrę GOPS-u stanowiło 17 osób, w tym 1 osoba na
stanowisku kierowniczym, 7 pracowników socjalnych oraz 9 pozostałych
pracowników, w tym 2 asystentów rodziny.
Dane szczegółowe na temat stanu zatrudnienia w Ośrodku oraz kwalifikacji
pracujących w nim osób przedstawia poniższa tabela.
Tabela nr 10. Kadra GOPS-u i jej kwalifikacje w 2014 roku
Liczba osób
Kadra kierownicza
1
wykształcenie wyższe
1
specjalizacja z zakresu organizacji pomocy
społecznej
1
51
NA LATA 2016-2025
Pracownicy socjalni
7
4
wykształcenie średnie
3
specjalizacja 1-ego stopnia w zawodzie
pracownika socjalnego
specjalizacja 2-ego stopnia w zawodzie
specjalizacja z zakresu organizacji pomocy
społecznej
3
0
1
Pozostali pracownicy
7
5
wykształcenie średnie
1
wykształcenie inne
1
Asystenci rodziny
2
Wolontariusze
0
Pracownicy zatrudnieni w ramach
zatrudnienia subsydiowanego
0
Źródło danych: Opracowanie własne na podstawie danych GOPS w Kłaju
Ze wsparcia udzielanego przez GOPS mogą korzystać osoby i
rodziny,
które
spełniają
określone
warunki
przedstawione
w
poszczególnych aktach prawnych. W odniesieniu do świadczeń z pomocy
społecznej jednym z nich jest kryterium dochodowe, które jest ustalone na
poziomie 634 zł miesięcznie w przypadku osoby samotnie gospodarującej i
514 zł na osobę w rodzinie.
Kryterium dochodowe stosowane jest również przy przyznawaniu
zasiłków
rodzinnych
i
świadczeń
alimentacyjnych.
Zasiłek
rodzinny
przysługuje, jeśli dochód rodziny na osobę albo dochód osoby uczącej się
nie przekracza 674 zł, a gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące
się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym
albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeśli dochód ten nie
52
NA LATA 2016-2025
przekracza 764 zł. Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują z
kolei, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie
przekracza kwoty 725 zł.
W
wykonywaniu
swoich
zadań
GOPS
współdziała
z
różnymi
podmiotami, m.in. z organami wykonawczymi gminy i sołectw, innymi
jednostkami organizacyjnymi gminy, służbą zdrowia, policją, kuratorami
sądowymi oraz instytucjami i organizacjami pozarządowymi zajmującymi
się pomocą społeczną.
W 2014 roku wydatki na realizację zadań z zakresu polityki
społecznej w gminie Kłaj wyniosły 4.828.160 zł i były o 119.836 zł wyższe
w porównaniu z rokiem poprzednim.
Tabela nr 11. Wydatki na realizację zadań z zakresu polityki
społecznej w Gminie Kłaj w latach 2012-2014
Wysokość wydatków (zł)
Rozdziały
Przeciwdziałanie alkoholizmowi
Placówki opiekuńczo wychowawcze
Domy Pomocy Społecznej
Przeciwdziałanie przemocy w
rodzinie
Wspieranie rodzin (asystent
rodziny)
Świadczenia rodzinne wraz ze
składkami emerytalno
2012
2013
2014
107. 930
130.829
9.435
21.903
25.438
33.148
148.132
169.155
186.806
22.145
30.369
9.500
0
4.680
15.058
2.309.996
2.238.015
2.204.304
34.999
33.485
31.427
288.424
293.918
312.627
-rentowymi
Składki zdrowotne
Świadczenia z Funduszu
Alimentacyjnego
53
NA LATA 2016-2025
Zasiłki i pomoc w naturze oraz
składki na ubezpieczenie
208.700
277.059
270.629
Dodatki mieszkaniowe
8.181
7.631
10.357
Zasiłki stałe
139.899
166.710
151.105
Ośrodek pomocy społecznej
668.997
698.162
755.749
100.444
156.119
187.039
90.002
96.529
113.905
181.341
154.553
218.099
186.249
225.672
228.972
4.517.612
4.708.324
4.828.160
emerytalno - rentowe
Usługi opiekuńcze i
specjalistyczne usługi
opiekuńcze
Pomoc materialna dla uczniów
Środki z Europejskiego
Funduszu Społecznego
Pozostała działalność, w tym
program „Pomoc państwa w
zakresie dożywiania”
Ogółem
W latach 2012-2014 wysokość środków finansowych przeznaczonych
przez GOPS na pomoc mieszkańcom gminy ulegała wahaniom. Dominującą
pozycję wśród nich stanowiły kwoty wydatkowane na wykonanie zadań
zleconych, wśród których dominowały środki przekazane na realizację
świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego. Zdecydowanie mniej
środków przeznaczano natomiast na realizację zadań własnych gminy.
Wśród nich przeważały środki na świadczenia pomocy społecznej, w tym
na przyznawanie zasiłków celowych, posiłku (w tym dożywianie dzieci),
zasiłków stałych i okresowych oraz usług opiekuńczych.
Jak ilustruje poniższy wykres, pomiędzy rokiem 2012 a 2014 liczba
świadczeniobiorców oraz liczba rodzin, których pomoc udzielana przez
GOPS w Kłaju dotyczy, zmalała.
54
NA LATA 2016-2025
Wśród mieszkańców gminy korzystających ze wsparcia GOPS-u w
latach 2012-2014 najliczniejsze grupy stanowiły osoby pochodzące z
rodzin o niskim statusie materialnym,
niejednokrotnie dotkniętych
bezrobociem. Potwierdzają to przedstawione na poniższym wykresie dane
dotyczące powodów udzielania pomocy społecznej w gminie Kłaj.
55
NA LATA 2016-2025
W
latach
2012-2014
głównymi
powodami
udzielania
pomocy
społecznej w gminie Kłaj były bezrobocie i powodowane nim ubóstwo.
Liczba osób w rodzinach objętych wsparciem GOPS-u z w/w przyczyn w
analizowanym okresie uległa wahaniom (bezrobocie: 364 w 2012 r., 379 w
2013 r., 326 w 2014 r., ubóstwo: 343 w 2012 r., 395 w 2013 r., 388 w 2014
r.).
Ważnymi powodami przyznawania świadczeń z zakresu pomocy
społecznej stanowiły również niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka
choroba,
bezradność
w
sprawach
opiekuńczo-wychowawczych
i
w
prowadzeniu gospodarstwa domowego, potrzeba ochrony macierzyństwa,
a także alkoholizm i przemoc. Uwagę zwraca zmniejszająca się z roku na
rok liczba osób w rodzinach objętych wsparciem GOPS-u w związku z
alkoholizmem (z 22 w 2012 r. do 14 w 2014 r.).
Udzielane
przez
GOPS
świadczenia
charakter pieniężny, niepieniężny i usługowy.
56
pomocy
społecznej
miały
NA LATA 2016-2025
Dane szczegółowe w tym zakresie za lata 2012-2014 przedstawia poniższa
tabela.
Tabela nr 12. Rodzaje świadczeń wypłacanych z pomocy
społecznej
Liczba osób
Formy świadczonej
pieniężne
pomocy
2012
2013
2014
2012
2013
zasiłek stały
42
34
33
371
354
328

zasiłek
okresowy
59
94
77
264
337
387

zasiłek celowy
170
309
261
131.520
(zł)
161.68
4 (zł)
171.743
(zł)
pomocy
niepieniężne
2014

Liczba osób
Formy świadczonej
usługi
Liczba świadczeń
2012
2013
135
136
Liczba świadczeń
2014
2012
2013
2014
15.998
15.005
14.116

posiłek

schronienie
0
0
0
0
0
0

sprawienie
pogrzebu
0
2
0
0
2
0

odpłatność
gminy za pobyt
w DPS
9
9
9
80
90
100

usługi
opiekuńcze
19
24
8.477
12.224
16.709

specjalistyczne
usługi
opiekuńcze
specjalistyczne
usługi dla osób
z zaburzeniami
psychicznymi
0
0
0
0
0
0
4
5
4
2.478
2.504
2.500

18
57
126
NA LATA 2016-2025

poradnictwo
specjalistyczne
171
324
298

praca socjalna
515
394
286

interwencja
kryzysowa
91
8
0

kontrakt
socjalny
16
33
22
Spośród świadczeń pieniężnych najczęściej udzielaną formą pomocy
w latach 2012-2014 był zasiłek celowy przyznawany na zaspokojenie
niezbędnej potrzeby bytowej, a w szczególności na pokrycie części lub
całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży,
niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i
napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. W 2012 roku objęto nim
170 osób, rok później 309 osób, a w 2012 roku 261 osób.
Dominujący rodzaj pomocy niepieniężnej stanowił natomiast posiłek,
który był wsparciem udzielanym dzieciom, m.in. w ramach programu
wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”. W analizowanym
okresie liczba osób objętych tą formą wsparcia pozostawała na podobnym
poziomie (135 w 2012 r. 136 w 2013 r. i 126 w 2014 r. r.).
„Pomoc państwa w zakresie dożywiania” realizowana jest dzięki
uchwaleniu przez Radę Ministrów Wieloletniego programu wspierania
finansowego gmin w zakresie dożywiania – „Pomoc państwa w zakresie
dożywiania na lata 2014-2020.”
Dlatego
też
gmina
Kłaj
otrzymała
możliwość
skorzystania
z
dofinansowania z budżetu państwa na ten cel. Został opracowany program
osłonowy "Pomoc Gminy Kłaj w zakresie dożywiania na lata 2014-2020.”
Celem programu jest ograniczenie zjawiska niedożywienia dzieci i
młodzieży z rodzin o niskich dochodach lub znajdujących się w trudnej
sytuacji, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów z terenów objętych
wysokim poziomem bezrobocia i ze środowisk wiejskich
58
oraz osób
NA LATA 2016-2025
dorosłych, a w szczególności osób samotnych, w podeszłym wieku,
chorych lub osób niepełnosprawnych.
Ze środków otrzymywanych w ramach Programu udziela się wsparcia
osobom spełniającym odpowiednie warunki dochodowe do otrzymania
pomocy wskazane w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej
tj.
-514,00 zł -na osobę w rodzinie
-634,00 zł-na osobę samotnie gospodarującą
oraz
spełniającym
warunki
podwyższonego
do
150
%
kryterium
dochodowego uwzględnionego w programie i odpowiednich uchwałach
Rady Gminy Kłaj
-771,00 zł na osobę w rodzinie
-951,00 zł na osobę samotnie gospodarującą.
Ze środków przekazanych w ramach Programu udziela się wsparcia
w
szczególności:

dzieciom do czasu podjęcia nauki w szkole podstawowej,

uczniom do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej,

osobom i rodzinom znajdującym się w sytuacjach wymienionych w
art. 7 ustawy z dnia12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, a w
szczególności osobom samotnym, w podeszłym wieku, chorym lub
niepełnosprawnym.
Pomoc może być udzielona w postaci:
-
gorącego posiłku,
-
świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności ,
-
świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych.
59
NA LATA 2016-2025
Realizowana pomoc w ramach programu osłonowego "Pomoc Gminy Kłaj w
zakresie dożywiania na lata 2014-2020 jest współfinansowana ze środków
dotacji otrzymanej od Wojewody Małopolskiego.
Wśród usług socjalnych najistotniejszą rolę odgrywała praca socjalna
świadczona w celu poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku
społecznym ( 515 w 2012 r. 394 w 2013 r., 286 w 2014 r.).
Duże znaczenie przy wspieraniu rodzin miało także prowadzone w
GOPS-ie poradnictwo specjalistyczne (w 2012 r. objęto nim 171 osób, rok
później 324, a w 2014 r. 298 osób). Było ono świadczone w ramach Punktu
Informacyjno – Konsultacyjnym ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i
przybierało postać terapii rodzinnej obejmującej działania psychologiczne,
pedagogiczne, prawne i terapeutyczne. Pomocy w tym zakresie udzielana
była
przez
zatrudnionych
przez
Ośrodek
specjalistów:
prawnika,
psychologa i terapeutę.
Dodatkową
wypełnianiu
formą
funkcji
pomocy
dla
rodzin
mających
opiekuńczo-wychowawczych
oraz
trudności
w
potrzebujących
nakierowania na zmianę stylu wychowania swoich dzieci jest wsparcie
asystenta rodziny. W 2013 roku objętych nim było 6 rodzin, a w 2014 r. 8
rodzin.
Ważną formą wsparcia były także usługi opiekuńcze. Objęto nimi 18
osób w 2012 r., 19 w 2013 r., i 24 w 2014 r. Ze względu na starzenie się
społeczeństwa oraz obserwowalne zjawisko braku chęci lub możliwości
udzielania pomocy najbliższym przez zdrowych członków rodzin obserwuje
się wyraźny trend wzrostowy w zakresie zapotrzebowania na usługi
opiekuńcze.
Mieszkańcy gminy, którzy nie mogli samodzielnie funkcjonować w
codziennym życiu, którym nie można było zapewnić niezbędnej pomocy w
formie usług opiekuńczych i które tym samym wymagały całodobowej
opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, byli kierowane
przez GOPS do domów pomocy społecznej. W latach 2012-2014 liczba
60
NA LATA 2016-2025
osób, za których pobyt w DPS-ie gmina ponosiła odpłatność pozostawała
na tym samym poziomie 9 osób.
Ośrodek zajmował się również przyznawaniem stypendiów i zasiłków
szkolnych. Pomoc ta najczęściej świadczona jest uczniom pochodzącym z
rodzin ubogich lub zagrożonych wykluczeniem społecznym, np dotkniętych
bezrobociem, i służy zmniejszeniu różnic w dostępie do edukacji. W 2014
roku z tego rodzaju wsparcia skorzystało 130 osób, a kwota, jaką na nie
przeznaczono wyniosła 114.965 zł
W
ramach
realizowanych
zadań
GOPS
przyznawał
również
świadczenia rodzinne. W latach 2012-2014 ogólna liczba udzielonych
świadczeń spadała z roku na rok (z 15.550 w 2012 r. do 13.262 w 2014 r.).
Tabela nr 13. Świadczenia Rodzinne
Liczba świadczeń
Rodzaje świadczeń
2012
2013
2014
zasiłek rodzinny
8.231
7.859
7.160
dodatek do zasiłku z tyt. urodzenia dziecka
42
37
35
dodatek do zasiłku z tyt. wychowywania dziecka
334
w okresie korzystania z urlopu wychowawczego
340
250
dodatek do zasiłku z tytułu samotnego
wychowywania dziecka i utraty prawa do
zasiłku dla bezrobotnych
0
0
0
dodatek do zasiłku z tytułu samotnego
wychowywania dziecka
258
233
276
dodatek do zasiłku z tytułu kształcenia i
rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
315
344
272
dodatek do zasiłku z tytułu rozpoczęcia roku
szkolnego
482
469
433
61
NA LATA 2016-2025
dodatek do zasiłku z tytułu podjęcia przez
dziecko nauki w szkole poza miejscem
zamieszkania
1.103
1.041
1.076
dodatek do zasiłku z tytułu wychowywania
dziecka w rodzinie wielodzietnej
1.383
1.270
1.162
zasiłek pielęgnacyjny
2.372
2.257
2.095
świadczenie pielęgnacyjne
936
580
300
specjalny zasiłek opiekuńczy
x
70
111
jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się
dziecka
88
82
92
Liczba świadczeń rodzinnych ogółem
15.55
5
14.73
5
13.26
2
Poza wyszczególnionymi w tabeli świadczeniami rodzinnymi, GOPS
wypłacał również zasiłek dla opiekunów dla osób, które zrezygnowały lub
nie podejmowały zatrudnienia z uwagi na konieczność sprawowania stałej
opieki nad osobą niepełnosprawną. W 2014 r. wypłacono 340 tego rodzaju
świadczeń.
Za
osoby
pobierające
świadczenia
opiekuńcze
(świadczenie
pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy i zasiłek dla opiekunów) GOPS
opłacał składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Liczba tych
składek wynosiła 561, w 2012 r., 718 w 2013 r. i 510 w 2014 r.
Kolejną formę pomocy udzielaną przez GOPS stanowiły świadczenia
alimentacyjne, które służą wsparciu osób znajdujących się w trudnej
sytuacji materialnej w przypadku bezskuteczności egzekucji zasądzonych
świadczeń alimentacyjnych. W latach 2012-2014 liczba rodzin, którym
przyznano tę pomoc pozostawała na zbliżonym poziomie
(36 rodzin w
2012 r., 33 w 2013 r. i 34 w 2014 r.).
62
NA LATA 2016-2025
Tabela nr 14. Świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego
Rok
2012
2013
2014
Liczba rodzin, którym przyznano
świadczenie
36
33
34
Liczba wypłaconych świadczenie
763
754
841
285.100
303.248
Kwota wypłaconych świadczeń
279.771
(w zł)
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GOPS w Kłaju
W latach 2012-2014 GOPS w Kłaju uczestniczył również w realizacji
współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego projektu
systemowego pt. „Powalczmy o przyszłość”. Łączna kwota dofinansowania
na cały projekt, czyli na lata 2010-2015 wyniosła: 865.344,56 zł, w tym
środki
europejskie
852.938,95
zł,
dotacja
celowa
z
budżetu
krajowego:12.405,61 zł, wkład własny gminy 138.113,03 zł.
W roku 2013 w Projekcie wzięło udział 10 osób, z czego w trakcie
jego trwania zrezygnowały 2 osoby, które podjęły pracę. Po zakończeniu
Projektu jedna osoba otworzyła własną działalność gospodarczą, a 3
podjęły pracę.
W ramach Projektu realizowane były
następujące kursy zawodowe
współfinansowane przez Unię Europejską:

kurs obsługi kasy fiskalnej wraz z obsługą terminali płatniczych i
fakturowaniem,

kurs kelner - barman,

kucharz-cukiernik,

kurs masażu z elementami fizjoterapii,

kurs fryzjerski z elementami kosmetyki i zdobienia paznokci.
63
NA LATA 2016-2025
W trakcie Projektu uczestnicy brali również udział w grupowych zajęciach
z:

treningu pracy,

treningu kompetencji i umiejętności społecznej,

warsztatu autoprezentacji i wizażu.
Odbyło się również doradztwo indywidualne i grupowe, indywidualne
poradnictwo psychologiczne oraz poradnictwo odwykowe.
Natomiast w 2014 roku w projekcie
udział wzięło 9 osób, które
ukończyły następujące kursy:

„Profesjonalny sprzedawca, fakturzysta z obsługą kas fiskalnych,
terminala
płatniczego
i
programu
komputerowego
oraz
dokumentacją handlową”,


„ Obsługa kasy fiskalnej”,
„Obsługa wózków jezdniowych podnośnikowych z obsługa programu
magazynowego z rozszerzeniem o tematykę związaną z pracą na
magazynie”,

„Cukiernik”,

„Fryzjerstwo”,

„Stylizacja i zdobienie paznokci”.
W ramach projektu systemowego „Powalczmy o przyszłość”, GOPS w
Kłaju realizował także Program Aktywności Lokalnej skierowany do
młodzieży z terenu Gminy Kłaj.
Głównym celem tej części działań projektowych było podniesienie
kompetencji
społecznych
i
aktywności
młodzieży.
Gimnazjaliści
uczestniczący w projekcie brali udział w licznych zajęciach o charakterze
rozwojowym. Udział w zajęciach umożliwił im lepsze poznanie siebie,
swoich mocnych i słabych stron oraz pozwolił na doprecyzowanie wyboru i
kierunku dalszej edukacji.
64
NA LATA 2016-2025
W roku 2013 w ramach Program Aktywności Lokalnej 19 uczniów
trzecich klas gimnazjalnych wzięło udział w warsztatach i szkoleniach
organizowanych w ramach projektu. Z młodzieżą została przeprowadzona
indywidualna diagnoza psychologiczna, która pozwoliła na określenie
dalszych działań.
Młodzież uczestniczyła w następujących zajęciach indywidualnych i
grupowych:

doradztwo zawodowe indywidualne;

coaching;

warsztaty skutecznego uczenia;

trening rozwoju osobistego potencjału
W 2014 roku w ramach Programu Aktywności Lokalnej udział wzięło
17
uczniów
trzecich
klas
gimnazjalnych.
Z
młodzieżą
została
przeprowadzona indywidualna diagnoza psychologiczna, która pozwoliła
na określenie dalszych działań.
Młodzież uczestniczyła w następujących zajęciach indywidualnych i
grupowych:

doradztwo zawodowe indywidualne;

„Było sobie życie...”;

warsztaty ABC skutecznego uczenia;

trening rozwoju osobistego potencjału.
Ponadto w roku 2013 i 2014 młodzież uczestniczyła również w takich
zajęciach jak:

spotkanie międzypokoleniowe

spotkania profilaktyczne.
15. ORGANIZACJE POZARZĄDOWE
65
NA LATA 2016-2025
Organizacje pozarządowe są przejawem dobrze funkcjonującego
społeczeństwa obywatelskiego i jedną z form jego aktywności. Pełnią
istotną rolę nie tylko w konsolidacji społeczności lokalnej, organizacyjnym
wzmacnianiu władz lokalnych, lecz również zwiększają szanse rozwoju
małych i średnich miejscowości. Dobrze zorganizowane środowisko może
sprzyjać aktywizowaniu nie tylko pojedynczych osób i marginalizowanych
grup społecznych, ale i ich lokalnego otoczenia. Działalność organizacji
pozarządowych
sprzyja
budowaniu
samowystarczalności
społeczności
lokalnych poprzez uruchamianie i wykorzystanie jej zasobów.
Współpraca samorządu lokalnego z podmiotami należącymi do
sektora pozarządowego nie tylko pozwala skuteczniej i efektywniej działać
na rzecz rozwoju oraz poprawy warunków i jakości życia mieszkańców, lecz
również umożliwia istotne odciążenie sektora publicznego w realizacji
zadań.
W
2014
roku
w
gminie
Kłaj
funkcjonowało
19
organizacji
pozarządowych. Samorząd gminy posiadał akt prawa miejscowego, tj.
Program współpracy Gminy Kłaj z organizacjami pozarządowymi i innymi
podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego, w oparciu o
który miał możliwość podejmowania z nimi współpracy w następujących
formach finansowych i pozafinansowych:

zlecanie realizacji zadań publicznych na zasadach określonych w
ustawie;

wsparcie w realizacji zadań publicznych na zasadach określonych w
ustawie;

konsultacje;

doradztwo ze strony pracowników Urzędu, udzielanie organizacjom
pomocy merytorycznej np informowanie o zasadach udzielania
dotacji;

udostępnianie
witryny
internetowej
Gminy
Kłaj
do
publikacji
informacji dotyczących działalności organizacji współpracujących z
Gminą Kłaj;
66
NA LATA 2016-2025

prowadzenie
działalności
informacyjnej
dotyczącej
wspólnych
przedsięwzięć Gminy Kłaj i organizacji;

prowadzenie działalności promującej wspólne działania,

konferencje
Dane szczegółowe na temat sektora pozarządowego w gminie Kłaj
przedstawia poniższa tabela.
Tabela nr 15. Organizacje pozarządowe w gminie Kłaj
KULTURA
1.
STOWARZYSZENIE „JASMINA” NOWOCZESNA KOBIETA NA
WSI
Adres: Szarów 346,32-014 Brzezie
2.
STOWARZYSZENIE KLUBU SENIORA NA 102
Adres: Dąbrowa 151, 32-014 Brzezie
3.
STOWARZYSZENIE „ŚWIAT PRZYJACIÓŁ”
Adres: Szarów 376, 32-014 Brzezie
4.
STOWARZYSZENIE RODZICÓW DZIECI
NIEPEŁNOSPRAWNYCH „DOBRO DZIECKA”
Adres: 32-015 Kłaj 815
5.
STOWARZYSZENIE ROZWOJU GMINY KŁAJ
6.
STOWARZYSZENIE ROZWOJU KŁAJA
7.
STOWARZYSZENIE ROZWOJU WSI TARGOWISKO
Adres: 32-015 Kłaj, Targowisko 315
8.
ZWIĄZEK HARCERSTWA POLSKIEGO
Chorągiew Krakowska - Hufiec Wieliczka
5 DH "Leśni Ludzie" w Kłaju
67
NA LATA 2016-2025
działająca przy ZSO w Kłaju
Adres: 32-015 Kłaj, ul. Wiejska 361
POMOC SPOŁECZNA
9.
STOWARZYSZENIE NA RZECZ NIEPEŁNOSPRAWNYCH ZE
SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM DZIECI I MŁODZIEŻY
"ŻYCZLIWA DŁOŃ"
Adres: Os. Bohaterów Września , Nr. 1 , Lok.4/G/4, Kraków 31-620
SPORT
10. KRAKOWSKI KLUB KARATE TRADYCYJNEGO oddział Kłaj
Adres: Kraków, ul. Grottgera 3/42 , 30-035 Kraków
11. LUDOWY KLUB SPORTOWY „START” BRZEZIE
Adres: 32-014 Brzezie 374
12. LUDOWY KLUB SPORTOWY TARGOWIANKA
13. LUDOWY KLUB SPORTOWY ZRYW
Adres: Szarów, Wiejski Dom Kultury w Szarowie 346
14. TOWARZYSTWO SPORTOWE "WOLNI" KŁAJ
Adres: 32-015 Kłaj, ul. Sportowa 6
15. UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY „ALFA”
Adres: Gimnazjum w Szarowie, 32-014 Brzezie
16. UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY „ISKRA”
17. UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY „OLIMPIJCZYK”
Adres: 32-015 Kłaj, Grodkowice 80
18. UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY „SMYK”
Adres: 32-014 Brzezie 362
19. UCZNIOWSKI KLUB SPORTOWY „SPRINTER”
Adres: 32-015 Kłaj, ul. Wiejska 61
68
NA LATA 2016-2025
Źródło danych: Opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Gminy w Kłaju
W 2014 roku w gminie Kłaj było 4 parafii Kościoła rzymskokatolickiego:

Parafia Przemienienia Pańskiego w Brzeziu
Ks. Proboszcz Stanisław Maroszek
32-014 Brzezie 2

Parafia św. Józefa Robotnika w Kłaju
Ks. Proboszcz Kazimierz Budek
32-015 Kłaj 60

Parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa w Łężkowicach
Ks. Proboszcz Adam Sztaba
32-015 Kłaj, Łężkowice 9

Parafia św. Stanisława Biskupa-Męczennika w Szarowie
Ks. Proboszcz Adam Kozłowski
32-014 Brzezie, Szarów 290
16. WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH „PROBLEMY SPOŁECZNE W
MIESZKAŃCÓW GMINY KŁAJ”
Badania ankietowe przeprowadzone w ramach diagnozy sytuacji
społecznej w gminie Kłaj posłużyły identyfikacji i określeniu przyczyn oraz
skali występujących na jej terenie problemów społecznych, a także
wskazaniu działań, jakie należałoby podjąć w celu zmniejszenia ich
natężenia oraz zminimalizowania ich skutków.
Badania zostały przeprowadzone przy pomocy ankiet, które zostały
rozpowszechnione wśród mieszkańców gminy, w tym reprezentantów
samorządu lokalnego, radnych, sołtysów, pracowników Urzędu Gminy,
członków komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, przedstawicieli
jednostek
organizacyjnych
gminy,
m.in.
placówek
oświatowo-
wychowawczych, kulturalnych, sportowych i pomocy społecznej, a także
69
NA LATA 2016-2025
przedstawicieli jednostek służby zdrowia, organizacji pozarządowych i
kościoła.
Do analizy przedłożono w sumie 83 wypełnione anonimowo ankiet
y.
Dane w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.
Tabela nr 15. Metryka kwestionariusza ankiety
Płeć

Kobieta
Mężczyzna
54
29
Wiek

15-24
25-35
36-49
50-67
Powyżej 67 lat
22
22
24
13
2
Wykształcenie

Podstawowe
Zawodowe
Średnie ogólne
Średnie
zawodowe
Wyższe
licencjackie
Wyższe
magisterskie
1
11
22
22
9
18

Grupa zawodowa
Sektor publiczny
Sektor prywatny
Kadra
Pracowni
Pracowni Pracodawc
zarządzają
Rolnik
k
k
a
ca
24

2
33
4
1
Bezrobotn
y
Emeryt/
Rencista
5
Uczeń/
Student
6
8
Średni miesięczny dochód (brutto) Pani/Pana gospodarstwa
domowego (wszystkie miesięczne przychody łącznie, np
wynagrodzenie, dodatki, premie, zasiłki, emerytury, renty):
poniżej 1750,00
zł
1751,002500,00zł
2501,00- 4500,00 4501,00-6500,00
zł
zł
13
33
16
70
18
powyżej 6500,00 zł
3
NA LATA 2016-2025
Spośród osób poddanych badaniu zdecydowanie przeważają kobiety
–
stanowią
one
ponad
61%
respondentów.
Najliczniejszą
grupę
ankietowanych stanowią osoby w przedziale wiekowym pomiędzy 36 a 49
rokiem życia – prawie 29% . Wśród badanych najwięcej jest osób z
wykształceniem średnim (ogólnym i zawodowym) – 53%. Natomiast jeśli
chodzi o grupę zawodową to najwięcej ankietowanych pracuje w sektorze
prywatnym, jako pracownik – blisko 40%.
Oprócz
przedstawionych
danych
metrykowych,
respondenci
w
pierwszym pytaniu zostali poproszeni o ocenę warunków życia w gminie.
Uzyskane odpowiedzi przedstawia poniższy wykres.
Źródło danych: Badania ankietowe przeprowadzone w środowisku lokalnym
Analizując warunki życia w gminie, przedstawiciele środowiska
lokalnego najlepiej ocenili dostępność placówek usługowych, w tym
handlowych (łącznie 85% ocen dobrych i bardzo dobrych), a także
71
NA LATA 2016-2025
szkolnictwo podstawowe (73% badanych). Z wysoką oceną spotkały się
także pozostałe placówki oświatowe funkcjonujące w gminie na szczeblu
przedszkolnym i gimnazjalnym
oraz dostęp do sieci Internet i stan
środowiska naturalnego.
Przeciętnie została oceniona opieka zdrowotna (48% ankietowanych)
oraz lokalny rynek pracy (46% respondentów). Średnie zadowolenie budził
również dostęp do kultury i rozrywki (w sumie 45% ocen przeciętnych).
W kolejnym pytaniu sprawdzono u badanych jakie są problemy, które
najczęściej dotykają mieszkańców gminy. Szczegóły w tym zakresie
przedstawia poniższy wykres.
Źródło danych: Badania ankietowe przeprowadzone w środowisku lokalnym
72
NA LATA 2016-2025
Do problemów, które najczęściej dotykają mieszkańców gminy,
respondenci zaliczyli brak miejsc pracy (16%), a następnie patologie
społeczne (14%) i słaby dostęp do opieki zdrowotnej (14%).
Uwagę zwrócili również na zanieczyszczone środowisko i słaby rozwój
instytucji kultury (12%) oraz brak placówek wsparcia dziennego dla
seniorów (11%).
Również niezadowolenie zwraca brak zajęć dla dzieci i młodzieży,
brak pubu, restauracji, braku kursów np. tańca, „wieczorków muzycznych”
oraz brudna woda.
Kolejną częścią ankiety było poznanie opinii respondentów, na co
samorząd lokalny powinien położyć największy nacisk w celu rozwiązania
najważniejszych
problemów
społecznych,
z
którymi
borykają
się
mieszkańcy gminy Kłaj.
Uzyskane dane przedstawia poniższa tabela.
Tabela nr 16. Najważniejsze problemy społeczne w Gminie Kłaj
LICZBA
ODPOWIED
ZI
35
RODZAJ PROBLEMU
poprawę dostępności do opieki medycznej, wprowadzenie
gminnych profilaktycznych programów zdrowotnych
66
zwiększenie dostępu do lekarzy specjalistów
14
poprawę jakości życia osób niepełnosprawnych
(likwidacja barier architektonicznych w instytucjach
publicznych, ułatwienia transportowe)
28
usługi opiekuńcze dla osób starszych i niepełnosprawnych
14
stworzenie warunków do powstania zakładu opiekuńczoleczniczego dla osób zależnych
(chorych wymagających całodobowej opieki)
16
aktywizację społeczną ludzi starszych – organizacja Klubów
Seniora, Dziennych Domów Pomocy itp.
73
NA LATA 2016-2025
5
utworzenie klubu integracji społecznej – jako model
eliminowania zjawiska wykluczenia społecznego
8
wsparcie inicjatyw obywatelskich (fundacji i stowarzyszeń
prowadzących działalność niezarobkową)
6
propagowanie idei wolontariatu i tworzenie warunków do
jego działania
21
zwiększenie pomocy bezpośredniej osobom najuboższym
(finansowej, rzeczowej, usługowej)
18
budowa mieszkań komunalnych, socjalnych i chronionych
23
poprawę bezpieczeństwa i ładu publicznego poprzez
usprawnienie działań Policji
(np zwiększenie liczby patroli policyjnych)
8
działania na rzecz zwiększenia bezpieczeństwa na terenie
gimny (monitoring, fotoradary, inne)
4
16
28
12
4
4
27
9
podejmowanie działań profilaktycznych i edukacyjnoinformacyjnych poświęconych przestępczości i jej skutkom
(akcje, kampanie)
skuteczniejsze egzekwowanie zakazu sprzedaży napojów
alkoholowych dzieciom, młodzieży i osobom nietrzeźwym
budowa przydrożnych chodników, przejść dla pieszych i
oświetlenia
walkę z patologiami społecznymi
(narkomania, alkoholizm, inne środki psychoaktywne)
tworzenie przyjaznych warunków do lokowania na terenie
gminy działalności organizacji pozarządowych zajmujących
się problemami pomocy rodzinie
rozwijanie modelu wsparcia dla rodzin przeżywających
kryzys i problemy opiekuńczo-wychowawcze z dziećmi
poprzez upowszechnienie pomocy asystenta rodziny
wspierających,
ograniczenie bezrobocia i jego skutków, działania
wspierające tworzenie miejsc pracy
działania prowadzące do poprawy sytuacji na rynku pracy
osób młodych w tym absolwentów poprzez organizowanie
kursów i szkoleń pod kątem dostosowania ich do potrzeb
rynku pracy
74
NA LATA 2016-2025
6
14
szkolenia umożliwiające podniesienie lub zmianę
kwalifikacji zawodowych długotrwale bezrobotnych
(zwłaszcza w wieku 50+)
prowadzenie polityki proinwestycyjnej, mającej na celu
przyciągnięcie inwestorów zewnętrznych oraz pomoc w
procesie tworzenia firm i przedsiębiorstw
14
wsparcie pracodawców oraz przedsiębiorczości
(doradztwo, szkolenia, system zachęt)
19
inwestycje w infrastrukturę
(drogową, wodociągową, kanalizacyjną, inną)
7
poprawa przepływu informacji pomiędzy instytucjami
17
rozbudowę bazy turystycznej na terenie Gminy i promocja
regionu
9
11
7
3
organizację imprez integracyjnych mających na celu
aktywizację mieszkańców (np. pikniki rodzinne, itp.)
organizowanie lokalnych programów wspierania
mieszkańców (np grupowe ubezpieczenia od klęsk
żywiołowych, stypendia dla uzdolnionych dzieci i
młodzieży)
uruchomienie żłobka
działania zmierzające do poprawy estetyki gminy
promowanie ekonomii społecznej (spółdzielnie socjalne,
przedsiębiorstwa społeczne)
inne
budowa basenu w Kłaju,
1
1
wsparcie dla rodzin wielodzietnych i dzieci
niepełnosprawnych
Źródło danych: Opracowanie własne na podstawie badania ankietowego
Zdaniem ankietowanych mieszkańców gminy Kłaj pięć najważniejszych
zadań do zrealizowania w obszarze społecznym, to:
75
NA LATA 2016-2025
1. Zwiększenie dostępu do lekarzy specjalistów,
2. Poprawa dostępności do opieki medycznej, wprowadzenie
gminnych profilaktycznych programów zdrowotnych,
3. Usługi opiekuńcze dla osób starszych i niepełnosprawnych,
4. Budowa przydrożnych chodników, przejść dla pieszych i
oświetlenia,
5. Ograniczenie bezrobocia i jego skutków, działania
wspierające tworzenie miejsc pracy
17. ANALIZA SWOT
Analiza SWOT jest heurystyczną techniką analityczną służącą
uporządkowaniu
rozwiązywania
identyfikacji
posiadanych
problemów
mocnych
i
informacji.
społecznych
słabych
stron
W
przypadku
stanowi
strategii
efektywną
metodę
systemu
pomocy
lokalnego
społecznej oraz szans i zagrożeń, jakie przed nim stoją. Pozwala
oszacować potencjał, jakim się dysponuje oraz określić stopień, w jakim
posiadane zasoby odpowiadają potrzebom i oczekiwaniom społeczności
lokalnej.
Na potrzeby niniejszego dokumentu analiza została przeprowadzona
w następujących obszarach:
1. Bezrobocie i ubóstwo;
2. Rodzina, dzieci i młodzież;
3. Uzależnienia i przemoc w rodzinie;
4. Opieka zdrowotna, osoby niepełnosprawne i starsze;
5. Kapitał społeczny i aktywność obywatelska
76
NA LATA 2016-2025
Obszar: Bezrobocie i ubóstwo
MOCNE STRONY







SŁABE STRONY
podejmowanie, przy
współpracy z PUP, skutecznych
działań na rzecz ograniczenia
bezrobocia w gminie, m.in.
organizowanie kursów i stażu
umożliwiających nabycie
doświadczenia zawodowego i
przekwalifikowania,
upowszechnianie ofert pracy
oraz informacji o wolnych
miejscach pracy
upowszechnianie informacji o
usługach poradnictwa
zawodowego i szkoleniach
pozyskiwanie środków
finansowych z funduszy
zewnętrznych na
przeciwdziałanie bezrobociu
(m.in. z funduszy
strukturalnych Unii
Europejskiej),
doświadczenie w
organizowaniu prac społecznie
– użytecznych i robót
publicznych
dobrze przygotowana kadra
pomocy społecznej i
samorządu Gminy w
pozyskiwaniu środków
zewnętrznych i Unii
Europejskiej,
dobra, właściwa i szeroka
diagnoza środowiska przez
pracowników socjalnych,
bezpośredni kontakt
pracownika socjalnego z
77






brak miejsc pracy,
duża migracja ludzi młodych,
brak miejsc pracy dla osób
niepełnosprawnych,
brak komunikacji wewnątrz
gminy oraz ze strefą
ekonomiczną w
Niepołomicach,
słaba diagnoza lokalnego
rynku pracy,
brak infrastruktury socjalnej:
mieszkań komunalnych,
socjalnych i chronionych
NA LATA 2016-2025
klientem, umożliwiający
identyfikacje potrzeb i
adekwatny dobór wsparcia
SZANSE











ZAGROŻENIA
aktywne poszukiwanie pracy
przez bezrobotnych,
możliwość podejmowania
pracy sezonowej,
położenie gminy sprzyjające
rozwojowi sektora
turystycznego,
możliwość ograniczenia
bezrobocie w gminie dzięki
dostępowi do europejskich
rynków pracy oraz środkom
finansowym z funduszu
zewnętrznych (m. in. z
funduszy strukturalnych Unii
Europejskiej),
stworzenie młodzieżowych
inkubatorów
przedsiębiorczości,
spotkania lokalnych
przedsiębiorców z osobami
mającymi pomysł na biznes,
upowszechnianie szkolnictwa
zawodowego,,
platforma e-learningowa,
rozwój ekonomii społecznej,
rozwój handlu,
tworzenie i wdrażanie
programów pomocowych,
podnoszenie kwalifikacji kadry
działającej na rzecz wspierania
rodzin i osób zagrożonych
wykluczeniem społecznym
78







utrzymujący się poziom
bezrobocia w gminie, brak
wolnych miejsc pracy,
występowanie zjawiska
dziedziczenia bezrobocia,
zbyt mała liczba podmiotów
ekonomii społecznej,
ograniczona możliwość
znalezienia zatrudnienia na
lokalnym rynku pracy przez
młodzież kończąca edukację,
utrzymujący się wysoki poziom
nielegalnego zatrudnienia,
słabo rozwinięty w regionie
sektor pozarządowy działający
na rzecz osób bezrobotnych,
pogłębiające się
rozwarstwienie społeczne
NA LATA 2016-2025
Obszar: Rodzina, dzieci i młodzież
MOCNE STRONY









SŁABE STRONY
funkcjonowanie w gminie
punktu filialnego Poradni
Psychologiczno –
Pedagogicznej,
zapewnienie rodzinom
dostępu do poradnictwa
specjalistycznego – pedagoga,
psychologa, prawnika,
mediatora,
zapewnienie dostępu do
kształcenia integracyjnego –
przedszkole i szkoła
podstawowa z oddziałem
integracyjnym,
odpowiednia dostępność
przedszkoli, szkół
podstawowych i
gimnazjalnych,
dobrze wyposażone placówki
oświatowe,
duży potencjał ludzki,
wykształcona kadra oświaty,
kultury, pomocy społecznej,
Urzędu Gminy,
dobra współpraca między
instytucjami zajmującymi się
problematyką dzieci i
młodzieży,
prężnie działająca Biblioteka,
(organizowanie imprez
kulturalnych, wystaw, spotkań
autorskich),
ciekawe inicjatywy społeczne
79






brak żłobków,
niedostosowana do potrzeb i
oczekiwań dzieci i młodzieży
oferta spędzania wolnego
czasu,
brak animatorów, pasjonatów,
jako liderów organizowania
czasu wolnego dzieci
młodzieży,
nuda, niewystarczająca oferta
kulturalno-rozrywkowa dla
młodzieży,
słaba informacja o istniejących
ofertach spędzania wolnego
czasu i rozwijania
zainteresowań,
ograniczona działalność w
zakresie upowszechniania idei
wolontariatu wśród dzieci i
młodzieży
NA LATA 2016-2025






np. Klub Mam,
pielęgnowanie i
podtrzymywanie tradycji
dziedzictwa regionalnego –
Izba Regionalna w Kłaju,
aktywna działalność szkolnych
klubów sportowych w
szkołach,
organizowanie imprez
plenerowych przez jednostki
kultury, sportu, oświaty i
stowarzyszenia,
bezpłatny dostęp w tygodniu
do infrastruktury sportowej
(stadiony, boiska, skate-park,
hale sportowe),
bezpłatny dostęp do domów
kultury,
funkcjonowanie kółek
zainteresowań w szkołach
SZANSE






ZAGROŻENIA
skoordynowane działania
instytucji i organizacji
wspierających rodziny, dzieci i
młodzież,
funkcjonowanie w regionie
organizacji pozarządowych na
rzecz rodzin, dzieci i
młodzieży,
wprowadzenie Karty Dużej
Rodziny,
rozwijanie sieci placówek
wsparcia dla dzieci młodzieży
w gminie,
dostosowanie do aktualnych
potrzeb działalności świetlic
szkolnych,
realizacja projektów
socjalnych mających na celu
wzmacnianie więzi
80





utrzymująca się znaczna ilość
rodzin dysfunkcyjnych w
gminie,
rosnąca się liczba „eurosierot”
w gminie,
osłabienie, zanik więzi
rodzinnych i społecznych,
„pęd życia”,
wzrost agresywnych
zachowań wśród dzieci i
młodzieży,
niska aktywność, bierność
młodzieży
NA LATA 2016-2025





rodzinnych, integracji rodzin
oraz zachęcanie do wspólnego
spędzania czasu,
propagowanie idei
wolontariatu
„Bank czasu”,
organizacja forum organizacji
pozarządowych,
korzystanie z zaplecza domów
kultury przez stowarzyszenia,
wymiana dobrych praktyk
Obszar: Uzależnienia i przemoc w rodzinie
MOCNE STRONY





SŁABE STRONY

zapewnienie rodzinom
dotkniętymi problemami
przemocy i uzależnień
dostępu do pomocy
terapeutycznej,
odpowiedni dostęp dla rodzin
dotkniętych problemem
przemocy i uzależnień do
pomocy psychospołecznej i
prawnej,
prowadzenie poradnictwa i
interwencji w zakresie
przeciwdziałania przemocy w
rodzinie,
podejmowanie działań w
ramach zespołu
interdyscyplinarnego ds.
przemocy w rodzinie,
dobrze przygotowana kadra
pomocy społecznej i innych
instytucji działających na
rzecz wspierania rodzin
dotkniętych przemocą,






81
niedostateczny dostęp do
poradni odwykowej,
niedostateczna liczba
ośrodków wsparcia dla rodzin
znajdujących się w kryzysie,
brak lokalnej grupy wsparcia
dla ofiar i sprawców przemocy
w rodzinie,
brak modelu efektywnej
współpracy między
instytucjami działającymi na
rzecz przeciwdziałania
brak wypracowanych
wspólnych działań
profilaktycznych,
łatwy dostęp do środków
uzależniających,
niewystarczająca oferta
wsparcia ze strony organizacji
pozarządowych w obszarze
wspierania rodzin z
problemami opiekuńczo-
NA LATA 2016-2025


wychowawczymi
prowadzenie wśród dzieci i
młodzieży działań
profilaktycznych,
informacyjnych i
edukacyjnych,
zatrudnianie w rodzinach
znajdujących się w sytuacjach
kryzysowych asystenta
rodziny, co pozwala na
efektywne budowanie
mechanizmów współpracy z
rodziną i dzieckiem w
środowisku naturalnym
SZANSE


ZAGROŻENIA

zwiększająca się świadomość
społeczna na temat
problemów przemocy i
uzależnień,
zwiększająca się dostępność
do programów
przeciwdziałania
alkoholizmowi i narkomanii
oraz konsultacji
specjalistycznych
(psychologicznych,
prawnych),






relatywnie niska efektywność
terapii uzależnień,
obniżanie się wieku inicjacji
alkoholowej i narkotykowej,
rosnące uzależnienie od
alkoholu, narkotyków,
Internetu, gier hazardowych,
zwiększająca się liczba rodzin
wymagających interwencji z
powodu przemocy w rodzinie,
rosnąca liczba osób, w
stosunku do których istnieje
potrzeba podjęcia działań
interdyscyplinarnych,
rosnąca liczba osób
wymagających działań
korekcyjno – edukacyjnych,
brak chęci współpracy i
zaangażowania ze strony
rodzin dotkniętych problemem
przemocy, uzależnień i
problemów opiekuńczo wychowawczych
Obszar: Opieka zdrowotna, osoby starsze i niepełnosprawne
82
NA LATA 2016-2025
MOCNE STRONY










SŁABE STRONY
relatywnie dobrze rozwinięta
sieć placówek służba zdrowia
(Niepubliczny Zakład Opieki
Zdrowotnej z filią w Brzeziu
oraz filia Niepołomickiego
Centrum ProfilaktycznoLeczniczego,
wystarczająca ilość aptek,
wystarczająca dostępność
miejsc w Domach Pomocy
Społecznej,
informowanie ludzi starszych i
niepełnosprawnych o
przysługujących im prawach i
dostępnych formach pomocy,
dysponowanie odpowiednią
liczbą pracowników
świadczących opiekę i
wsparcie osobom
niepełnosprawnym,
funkcjonowanie agencji usług
opiekuńczych,
funkcjonowanie hospicjum
domowego,
funkcjonowanie w gminie grup
wsparcia i instytucji
działających na rzecz osób
starszych i niepełnosprawnych
– Uniwersytet Trzeciego
Wieku, Koło Gospodyń
Wiejskich, Koło Emerytów i
Rencistów, Środowiskowy
Dom Samopomocy
istnienie w gminie bazy
rehabilitacyjnej,
podejmowanie współpracy z
organizacjami pozarządowymi
działającymi na rzecz osób
niepełnosprawnych
83















ograniczona skala działań
prozdrowotnych wśród osób
starszych,
niewielka możliwość
kontynuowania przez osoby
starsze aktywności
zawodowej,
niski poziom życia osób
starszych,
brak dostępności w gminie
lekarzy geriatrów,
długi okres oczekiwania do
lekarzy specjalistów,
niewystarczająca wiedza nt.
chorób i dolegliwości wieku
starszego zarówno wśród osób
starszych jaki ich otoczenia,
niski poziom aktywności
fizycznej osób starszych,
trudny dostęp do sprzętu
rehabilitacyjnego dla osób
starszych,
brak ofert profilaktyki dla osób
starszych,
bariery architektoniczne i
transportowe,
zanik zjawiska pomocy
sąsiedzkiej,
słabe rozeznanie dotyczące
potrzeb osób starszych,
niewystarczająca liczba
organizacji pozarządowych
starszych,
brak przedsięwzięć
sprzyjających integracji osób
starszych z ludźmi młodymi,
niewystarczający publiczny
NA LATA 2016-2025
transport wewnątrzgminny
SZANSE











ZAGROŻENIA
spółdzielnie socjalne,
upowszechnienie idei
tworzenia rodzinnych Domów
Pomocy Społecznej,
możliwość uzyskanie przez
osoby starsze pomocy ze
strony rodziny,
rosnąca społeczna akceptacja
osób niepełnosprawnych,
funkcjonowanie w regionie
organizacji pozarządowych
niepełnosprawnych,
prowadzenie programów
profilaktyki skierowanych do
osób starszych,
rozwój opieki długoterminowej
i pielęgniarskiej opieki
środowiskowej,
upowszechnianie wolontariatu
na rzecz osób starszych,
tworzenia grup wsparcia i
samopomocowych przez
osoby starsze,
zwiększenie ilości i jakości
programów aktywizujących
osoby starsze realizowanych
przez samorząd gminy oraz
organizacje pozarządowe,
zmiana świadomości
społecznej odnośnie
postrzegania ludzi starszych
przez organizowanie
projektów socjalnych
mających na celu
międzypokoleniową wymianę
84










niezadowalający poziom życia
osób starszych,
niski udział osób starszych w
działaniach prozdrowotnych,
istnienie w gminie barier
architektonicznych
utrudniających codzienne
życie osób
niepełnosprawnych,
zanik więzi
międzypokoleniowej,
samotność ludzi starszych,
zrzucanie przez rodzinę
odpowiedzialności za opiekę
na osobami starszymi,
niepełnosprawnymi na
instytucje,
pogłębiające się zjawisko
marginalizacji problemów i
potrzeb osób starszych i
niepełnosprawnych,
starzejące się społeczeństwo,
niedostateczna dostępność
lekarzy specjalistów,
rosnąca liczba osób
umieszczanych w Domach
Pomocy Społecznej
NA LATA 2016-2025


doświadczeń,
pojawienie się tematyki osób
starszych w programach
oświatowych,
promocja Uniwersytetu
Trzeciego Wieku
Obszar: Kapitał społeczny i aktywność obywatelska
MOCNE STRONY





SŁABE STRONY
dobrze wykwalifikowana kadra
zatrudniona w OPS,
szeroka wiedza w zakresie
problemów występujących w
gminie,
dobrze rozwinięta informacja
o dostępnych formach
wsparcia dla beneficjentów
pomocy społecznej,
pozyskiwanie dodatkowych
środków finansowych na
realizację zadań z zakresu
pomocy społecznej (m. in. z
funduszy Unii Europejskiej),
podejmowanie współpracy z
organizacjami pozarządowymi
oraz przedstawicielami
kościołów
SZANSE


ZAGROŻENIA

funkcjonowanie w gminie
organizacji pozarządowych,
włączenie mieszkańców w
aktywne rozwiązywanie
lokalnych
problemów społecznych

85
migracja mieszkańców gminy
za granicę w celach
zarobkowych,
niewłaściwie finansowany
system pomocy społecznej,
zbyt duży ciężar finansowy
obciążający budżet gminy
NA LATA 2016-2025



niska świadomość społeczna
co do roli i potrzeb sektora
pomocy społecznej,
niekorzystny wizerunek
sektora pomocy społecznej
lansowany przez media,
zbiurokratyzowanie pracy
ograniczające możliwość
pracy w terenie i
bezpośrednim kontakcie z
klientem
18. PODSUMOWANIE DIAGNOZY
Przeprowadzona w kilkunastu obszarach diagnoza sytuacji społecznej w
gminie Kłaj, stanowiła, po nałożeniu jej wyników na kompetencje
samorządu gminnego, podstawę do sformułowania misji oraz wyznaczenia
celów strategicznych, operacyjnych i kierunków działań niezbędnych do
podjęcia w latach 2016-2025.
Wdrożenie zaplanowanych przedsięwzięć powinno przyczynić się do
poprawy
jakości
życia
mieszkańców
gminy,
zmniejszenia
skali
występujących problemów społecznych oraz zminimalizowania ich skutków
społecznych. Inicjatywy te zostały ujęte w poniżej przedstawionych
obszarach:
1.
Tworzenie
przeciwdziałanie
warunków
do
rozwoju
marginalizacji
i
zawodowego
wykluczeniu
oraz
społecznemu
poprzez: wspieranie bezrobotnych i poszukujących pracy, zmniejszanie
skali ubóstwa i jego skutków, udzielenie pomocy osobom zagrożonym
bezdomnością i bezdomnym;
2.
Wzmacnianie
młodzieży
rodzin
poprzez:
oraz
wspomaganie
podnoszenie
86
poziomu
rozwoju
dzieci
funkcjonowania
i
rodzin,
NA LATA 2016-2025
udzielanie pomocy osobom znajdującym się w kryzysie oraz udzielenie
wsparcia dzieciom i młodzieży, w tym dotkniętych niepełnosprawnością,
we wszechstronnym rozwoju i kształceniu;
3. Zwiększenie udziału osób niepełnosprawnych i starszych w
życiu
społeczności
zapewnienie
im
niepełnosprawności
lokalnej
poprzez:
właściwej
opieki,
oraz
aktywizację
usprawnianie
ograniczenie
społeczną
i
seniorów
i
skutków
zawodową
osób
niepełnosprawnych;
4.
Podniesienie
poziomu
bezpieczeństwa
zdrowotnego
i
publicznego poprzez: zaspakajanie potrzeb mieszkańców w zakresie
ochrony zdrowia, prowadzenie profilaktyki i rozwiązywanie problemów
alkoholowych i narkomanii oraz przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, a
także przeciwdziałanie przestępczości;
5. Rozwój kapitału społecznego i ludzkiego poprzez doskonalenie
kadr
i
służb
pomocowych,
rozwijanie
infrastruktury
wspieranie instytucji społeczeństwa obywatelskiego.
87
socjalnej
oraz
NA LATA 2016-2025
IV. MISJA, CELE I KIERUNKI DZIAŁAŃ
Misją samorządu gminy Kłaj w realizacji Strategii Rozwiązywania
Problemów Społecznych na lata 2016-2025 jest:
„Poprawa jakości życia w gminie oraz dążenie do aktywnej
integracji społecznej poprzez stwarzanie mieszkańcom możliwości
rozwoju
oraz
zaspakajanie
potrzeb
grup
zagrożonych
wykluczeniem i marginalizacją społeczną.”
Cel strategiczny I
Tworzenie warunków do rozwoju zawodowego mieszkańców gminy
Kłaj
oraz
przeciwdziałanie
marginalizacji
i
wykluczeniu
społecznemu
Cele operacyjne:
1.Wielowymiarowe
wsparcie
osób
bezrobotnych
oraz
działania
podejmowane w celu mobilizowania osób do poszukiwania zatrudnienia i
usamodzielniania się
2. Zmniejszanie skali ubóstwa i jego skutków;
3. Pomoc osobom zagrożonym bezdomnością i bezdomnym.
Kierunki działań do celu operacyjnego 1

Podejmowanie współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy w zakresie
upowszechniania ofert pracy, informacji o wolnych miejscach pracy,
usługach poradnictwa zawodowego, szkoleniach, przygotowaniu
zawodowym dorosłych i stażach oraz organizacji robót publicznych,
88
NA LATA 2016-2025
prac
społecznie
użytecznych,
interwencyjnych
i
zatrudnienia
socjalnego,

Prowadzenie pracy socjalnej z osobami bezrobotnymi, w tym w
oparciu o kontrakt socjalny,

Zmniejszanie
skutków
bezrobocia
poprzez
pomoc
finansową
udzielaną przez OPS,

Wspieranie rozwoju podmiotów ekonomii społecznej (spółdzielnie
socjalne),

Działania zmierzające do utworzenie Klubu Integracji Społecznej,

Promowanie
gminy
w
celu
pozyskania
inwestorów
mogących
utworzyć nowe miejsca pracy; przygotowywanie terenów pod
działalność
gospodarczą,
oferowanie
ulg
podatkowych
dla
inwestorów.

Przygotowywanie terenów pod działalność gospodarczą, oferowanie
ulg podatkowych dla inwestorów

Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości w gminie,

Opracowywanie i realizowanie projektów służących aktywizacji osób
bezrobotnych, w tym współfinansowanych z funduszy zewnętrznych,
np. z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej,

Podejmowanie
współpracy
z
organizacjami
pozarządowymi
udzielającymi wsparcia osobom bezrobotnym.

Wsparcie osób ubogich pracą socjalną, w tym poprzez zawieranie
kontraktów socjalnych,

Promowanie
wśród
mieszkańców
różnych
form
aktywności
społecznej (grupy samopomocowe, wolontariat, pomoc sąsiedzka,
itp.),

Udzielanie przez OPS pomocy finansowej i rzeczowej osobom
znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej,

Organizowanie akcji charytatywnych na rzecz ubogich,
89
NA LATA 2016-2025

Zabezpieczenie potrzeb bytowych dzieci z rodzin ubogich, m.in.
poprzez organizowanie dla nich dożywiania w szkołach, wypoczynku
letniego
i
zimowego,
a
także
umożliwienie
im
dostępu
do
alternatywnych form spędzania czasu wolnego,

Opracowanie, realizacja lub współudział w realizacji programów na
rzecz osób zagrożonych i dotkniętych ubóstwem,

Tworzenie w gminie zasobów mieszkań komunalnych, w tym
socjalnych,

Rozwój współpracy z organizacjami pozarządowymi działającymi na
rzecz ubogich oraz z Kościołem.

Prowadzenie pracy socjalnej z osobami zagrożonymi i dotkniętymi
bezdomnością, w tym w oparciu o kontrakt socjalny,

Udzielanie przez OPS pomocy finansowej i rzeczowej osobom
zagrożonym i dotkniętym bezdomnością, zapewnienie im dostępu do
poradnictwa specjalistycznego i wsparcia medycznego,

Podjęcie działań zmierzających do utworzenia mieszkań socjalnych,
chronionych, komunalnych,

Współpraca z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz
osób bezdomnych.
Czas realizacji:
Lata 2016-2025
Realizatorzy: Wójt Gminy Kłaj, Rada Gminy Kłaj, Urząd Gminy Kłaj,
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłaju, placówki oświatowe szczebla
podstawowego i gimnazjalnego.
Partnerzy w realizacji: Powiatowy Urząd Pracy w Wieliczce, inwestorzy,
lokalni przedsiębiorcy, instytucje rządowe, organizacje pozarządowe,
Kościół.
90
NA LATA 2016-2025
Źródła finansowania:
centralny,
fundusze
Budżet samorządowy (gminny i powiatowy) i
zewnętrzne,
m.in.
fundusze
strukturalne
Unii
Europejskiej, inne programy, organizacje pozarządowe, sponsorzy.
Wskaźniki monitoringowe:

Liczba osób bezrobotnych w Gminie Kłaj – ogółem;

Liczba
beneficjentów
systemu
pomocy
społecznej
objętych
wsparciem z powodu bezrobocia – ogółem;

Liczba osób bezrobotnych objętych programami rynku pracy;

Liczba osób bezrobotnych, ubogich i bezdomnych objętych pracą
socjalną oraz liczba osób objętych kontraktami socjalnymi;

Liczba nowych podmiotów gospodarczych;

Liczba
opracowanych
i
realizowanych
projektów
w
zakresie
aktywizacji grup zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz liczba
osób nimi objętych;

Liczba mieszkań komunalnych, socjalnych, chronionych
Prognoza zmian:

zmniejszenie liczby beneficjentów pomocy społecznej,

spadek
liczby
osób
bezrobotnych
i
wzrost
liczby
osób
zaktywizowanych,

wzrost liczby podmiotów gospodarczych,

zwiększenie możliwości uzyskania mieszkania przez osoby o niskim
statusie materialnym,

poprawa dostępności i jakości usług świadczonych na rzecz osób
zagrożonych bezdomnością i bezdomnym,
91
NA LATA 2016-2025
Cel strategiczny II
Skuteczne wspieranie rodziny w wypełnieniu funkcji opiekuńczo –
wychowawczej oraz wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży
Cele operacyjne:
1. Wspieranie rodzin z dziećmi w prawidłowym funkcjonowaniu w
środowisku;
2. Pomoc dzieciom i młodzieży w kształceniu i wszechstronnym
rozwoju;
3. Wdrażanie i realizacja programów i projektów o charakterze
prorodzinnym;
4. Zapewnienie rodzinom bezpieczeństwa socjalnego

Promowanie
w
edukowanie
rodzin
rodzicielskich,
gminie
m.in.
w
prawidłowego
zakresie
przez
modelu
właściwego
pracowników
rodziny
oraz
wypełniania
GOPS
i
ról
placówek
oświatowych;

Zintensyfikowanie pracy socjalnej z rodzinami, w szczególności
dotkniętymi bezradnością opiekuńczo-wychowawczą;

Zatrudnianie
asystentów
rodziny
oraz
ustanawianie
rodzin
wspierających dla rodzin przeżywających trudności w wypełnianiu
funkcji opiekuńczo-wychowawczych oraz zapewnieni im dostępu do
specjalistycznych szkoleń;

Udzielanie rodzinom znajdującym w trudnej sytuacji materialnej
pomocy z systemu pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych i
alimentacyjnych oraz pomocy stypendialnej, itp;
92
NA LATA 2016-2025

Zapewnienie
rodzinom
szerszego
poradnictwa
specjalistycznego
dostępu
do
(rodzinnego,
bezpłatnego
psychologiczno
pedagogicznego, prawnego) i terapii rodzinnej;

Tworzenie warunków do uczestnictwa w grupach wsparcia i grupach
samopomocowych dla rodzin i samotnych rodziców;

Opracowywanie
profilaktycznych
i
realizowanie
służących
programów
przeciwdziałaniu
edukacyjnych
i
i
zapobieganiu
problemom rodzin, dzieci i młodzieży;

Opracowywanie i realizowanie projektów na rzecz rodziny i dziecka,
w tym współfinansowanych z funduszy zewnętrznych, np. z funduszy
strukturalnych Unii Europejskiej;

Zintegrowanie działań instytucji na rzecz rodziny i dziecka
Kierunki działań do celu operacyjnego 2 i 3

Podnoszenie
jakości
kształcenia
i
wsparcia
w
placówkach
oświatowych, m.in. poprzez doskonalenie kadr nauczycielskich i
pedagogów szkolnych oraz doposażenie szkół w niezbędny sprzęt i
programy nauczania;

Rozwijanie
oferty
placówek
wsparcia
dziennego
dla
dzieci
i
młodzieży (świetlice szkolne, środowiskowe, socjoterapeutyczne);

Utworzenie bazy opiekuńczej dla dzieci do lat 3 oraz utrzymanie
pełnej dostępności placówek przedszkolnych w gminie Kłaj;

Działania zamierzające do uelastycznienia czasu pracy placówek
przedszkolnych w gminie Kłaj;

Wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży, m.in. poprzez
zwiększenie dostępności zajęć wyrównawczych, udzielanie pomocy
w
nauce
(np.
przez
wolontariuszy),
realizacji
programów
stypendialnych;

Organizowanie oferty edukacyjnej dla uczniów uzdolnionych (np. w
formie bezpłatnych zajęć), przyznawanie im stypendiów za wyniki w
nauce, osiągnięcia sportowe i artystyczne;
93
NA LATA 2016-2025

Zwiększenie dostępu dzieci i młodzieży do alternatywnych form
spędzania czasu wolnego, m.in. poprzez rozszerzenie oferty zajęć
pozalekcyjnych
i
pozaszkolnych
przy
wykorzystaniu
zasobów
oświatowych, kulturalnych i sportowo-rekreacyjnych gminy;

Rozwijanie
infrastruktury
spędzanie
czasu
umożliwiającej
wolnego
i
dzieciom
zwiększenie
jej
i
młodzieży
dostępności,
organizowanie wypoczynku letniego i zimowego;

Monitorowanie bezpieczeństwa socjalnego mieszkańców gminy;

Udzielanie rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej
pomocy finansowej i rzeczowej
Czas realizacji:
Lata 2016-2025
Gminny
Ośrodek
Pomocy
Społecznej
w
Kłaju,
Gminna
Komisja
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, placówki oświatowe szczebla
podstawowego i gimnazjalnego.
Partnerzy w realizacji:
inwestorzy, lokalni przedsiębiorcy, instytucje
rządowe, organizacje pozarządowe, placówki kulturalne, oraz placówki
opiekuńczo-wychowawcze wsparcia dziennego, Kościół.
centralny,
fundusze
zewnętrzne,
m.in.
fundusze
strukturalne

Liczba rodzin korzystających z pomocy asystenta rodziny,

Liczba dzieci objętych pomocą asystenta rodziny,

Liczba asystentów rodziny,
94
Unii
NA LATA 2016-2025

Liczba rodzin wspierających,

Liczba rodzin objętych wsparciem z systemu pomocy społecznej,
świadczeń rodzinnych i alimentacyjnych,

Liczba dzieci objętych pomocą programów stypendialnych,

Liczba osób i rodzin objętych poradnictwem specjalistycznym,

Liczba żłobków i placówek przed szkolnych oraz liczba dzieci do nich
uczęszczających,

Liczba placówek opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego
oraz liczba dzieci i młodzieży objętych tam opieką
Prognoza zmian:

Spadek liczby rodzin zmagającymi się z problemami opiekuńczowychowawczymi,

Poszerzenie wiedzy mieszkańców gminy Kłaj w zakresie właściwego
wypełniania ról rodzicielskich,

Zwiększenie dostępności wsparcia dla rodzin,

Zwiększenie kompetencji nauczycieli w zakresie diagnozowania
problemów wychowawczych i wczesnej interwencji pedagogicznej,

Zwiększenia szans edukacyjnych dla uczniów uzdolnionych i dzieci
mających problemy w nauce;

Poszerzenie ofert spędzania czasu wolnego
Cel strategiczny III
Zwiększenie udziału osób starszych i niepełnosprawnych w życiu
społeczności lokalnej
Cele operacyjne:
95
NA LATA 2016-2025
1. Tworzenie coraz lepszych warunków do utrzymywania przez osoby
starsze jak najlepszej kondycji psychofizycznej, a w razie choroby lub
niedołężności zapewnienie im właściwej opieki;
2. Ograniczenie
skutków
niepełnosprawności
oraz
aktywizacja
społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych;
3. Wsparcie rodziny w zapewnieniu opieki nad osobami starszymi i
niepełnosprawnymi i pozostawienie ich w środowisku naturalnym;
4. Wdrożenie systemowych rozwiązań mających na celu umożliwienie
osobom starszym jak najdłuższego pozostawania w środowisku
Kierunki działań do celów operacyjnych 1 i 2

Prowadzenie
pracy
socjalnej
z
osobami
starszymi
i
niepełnosprawnymi;

Udzielanie przez GOPS pomocy finansowej i rzeczowej osobom
starszym i niepełnosprawnym;

Zwiększenie dostępności usług opiekuńczych, obejmujących pomoc
w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną,
oraz zapewnienie kontaktów z otoczeniem;

Rozwijanie aktywnych i zdrowych form spędzania czasu wolnego
przez osoby starsze i niepełnosprawne, zaspokajanie ich potrzeb
kulturalno - społecznych, rekreacyjnych i edukacyjnych poprzez
cykliczne imprezy i spotkania integracyjne, wycieczki;

Podjęcie działań w kierunku utworzenia dziennego domu pobytu dla
osób starszych;

Uwrażliwienie społeczności lokalnej na problemy i potrzeby osób
starszych, propagowanie działań o charakterze samopomocowym
(np. bank czasu, usługi opiekuńcze, wolontariat);

Zwiększenie
dostępu
osób
starszych
i
niepełnosprawnych
do
informacji o prawach i uprawnieniach oraz dostępnych formach
wsparcia, m.in. poprzez wykorzystanie sieci Internet;
96
NA LATA 2016-2025

Podejmowanie współpracy z PCPR, PUP i PFRON w zakresie
rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych, m.in.
przy likwidacji barier architektonicznych, zapewnieniu dostępu do
rehabilitacji i sprzętu rehabilitacyjnego oraz zdobyciu i utrzymaniu
zatrudnienia;

Podejmowanie
współpracy
z
organizacjami
pozarządowymi
działającymi na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych oraz z
kościołem;

Pozyskanie wolontariuszy mogących wspierać osoby starsze i
niepełnosprawne w codziennym życiu.
Kierunek działań do celu operacyjnego 3

Zmniejszenie
liczby
osób
kierowanych
do
domów
pomocy
społecznej;

Organizacja dziennej opieki dla osób wymagających wsparcia, w tym
opieki poszpitalnej;

Stwarzanie warunków do wyjścia z izolacji i osamotnienia osób
nieaktywnych zawodowo, które opiekują się niepełnosprawnym
dzieckiem
Kierunek działań do celu operacyjnego 4

Koordynacja działań osób i instytucji w celu stworzenia osobom
starszym
i
samotnym
warunków
do
kompleksowej
opieki
i
bezpiecznych warunków do życia w środowisku
Czas realizacji:
Lata 2016-2025
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłaju, placówki oświatowe szczebla
podstawowego i gimnazjalnego, placówki kulturalne.
97
NA LATA 2016-2025
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Wieliczce, Powiatowy Urząd Pracy
w Wieliczce,
inwestorzy,
lokalni
przedsiębiorcy, instytucje rządowe,
organizacje pozarządowe, placówki opiekuńczo-wychowawcze wsparcia
dziennego, podmioty świadczące usługi rehabilitacyjne, Kościół.
centralny,
fundusze
zewnętrzne,
m.in.
fundusze
strukturalne
Unii
Europejskiej, inne programy, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób
Niepełnosprawnych, organizacje pozarządowe, sponsorzy.

Liczba osób w wieku poprodukcyjnym i ich udział w ogóle
mieszkańców,

Liczba osób starszych i niepełnosprawnych objętych działaniami
pomocy społecznej,

Liczba osób objętych usługami opiekuńczymi,

Liczba osób starszych korzystających z dziennych form opieki,

Liczba nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych,

Liczba wolontariuszy
Prognoza zmian:

Zwiększenie
udziału
seniorów
i
osób
dotkniętych
niepełnosprawnością w życiu społecznym,

Podniesienie jakości świadczonych usług,

Podniesienie
jakości
funkcjonowania
osób
starszych
i
niepełnosprawnych w środowisku zamieszkania,
Cel strategiczny IV
Działania profilaktyczno – edukacyjne zmierzające do poprawy
stanu zdrowia mieszkańców gminy Kłaj
98
NA LATA 2016-2025
Cel operacyjny:
1. Promowanie zdrowia, prowadzenie profilaktyki zdrowotnej

Promowanie regularnych badań i zdrowego stylu życia wśród
mieszkańców gminy Kłaj,

Realizacja programów pro-zdrowotnych,

Podjęcie działań w kierunku zwiększenia w gminie dostępności usług
medycznych na poziomie specjalistycznym;

Podejmowanie
działań
wynikających
z
rozeznanych
potrzeb
zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców, w tym opracowywanie i
realizowanie programów zdrowotnych;

Inicjowanie przedsięwzięć lokalnych mających na celu zaznajomienie
mieszkańców z czynnikami szkodliwymi dla zdrowia oraz ich
skutkami.
Czas realizacji:
Lata 2016-2025
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłaju, Niepubliczny Zakład Opieki
Zdrowotnej w Kłaju, NCPL w Niepołomicach z siedzibą w Łężkowicach.
instytucje rządowe, organizacje pozarządowe.
centralny,
fundusze
zewnętrzne,
m.in.
fundusze
strukturalne

Liczba osób biorących udział w okresowych badaniach,
99
Unii
NA LATA 2016-2025

Liczba osób uczestniczących w spotkaniach dot. zdrowego stylu
życia,

Liczba podmiotów prowadzących w/w działania
Prognoza zmian:

Poszerzenie wiedzy mieszkańców w zakresie profilaktyki zdrowia
oraz zdrowego trybu życia,

Poprawa stanu zdrowia mieszkańców
Cel strategiczny V
Podniesienie poziomu bezpieczeństwa w gminie Kłaj oraz
wspieracie osób i rodzin dotkniętych problemami uzależnień i
przemocy w rodzinie
Cele operacyjne:
1. Przeciwdziałanie
przestępczości
oraz
zwiększenie
poczucia
bezpieczeństwa mieszkańców gminy Kłaj,
2. Profilaktyka i rozwiązywanie problemów alkoholowych i narkomanii
oraz przeciwdziałanie przemocy w rodzinie
Kierunki działań do celu operacyjnego nr 1

Wdrażanie i realizowanie programów profilaktyczno-edukacyjnych w
placówkach oświatowych,

Podejmowanie
w
gminie
Kłaj
przedsięwzięć
edukacyjno-
informacyjnych poświęconych przestępczości i jej skutkom (akcje,
kampanie),

Podjęcie działań zmierzających do wdrożenia gminnego systemu
monitoringu ulicznego,
100
NA LATA 2016-2025

Kontynuacja przez jednostki gminne współpracy z policją i wymiarem
sprawiedliwości na rzecz przeciwdziałania przestępczości,

Zwiększenie aktywności patrolowej Policji i wizytowania miejsc
publicznych w gminie,

Zwiększenie ilości kontroli w zakresie spożywania alkoholu w
miejscach publicznych,

Zapewnienie mieszkańcom bezpieczeństwa na drodze, m.in. poprzez
bieżące remonty dróg gminnych, budowę przejść dla pieszych,
chodników, oświetlenia oraz budowę miejsc parkingowych
Kierunki działań do celu operacyjnego nr 2

Kontynuowanie działalności i poszerzenie oferty funkcjonującego w
gminie Kłaj punktu konsultacyjnego dla osób i rodzin dotkniętych
problemami uzależnień i przemocy oraz kontynuacja działalności
Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przeciwdziałania Przemocy w
Rodzinie,

Kontynuacja dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej
dla osób uzależnionych od alkoholu i narkotyków;

Kontynuacja dostępności wsparcia psychologicznego, prawnego i
socjalnego
dla
rodzin
dotkniętych
problemami
alkoholowymi,
narkomanii i przemocy w rodzinie,

Zwiększenie dostępności do wczesnej interwencji terapeutycznej
przeciwalkoholowej
poprzez
utrzymanie
dyżurów
specjalistów
profilaktycznej
działalności
(terapeuta uzależnień, psychiatra),

Zintensyfikowanie
w
gminie
Kłaj
informacyjnej, edukacyjnej i szkoleniowej w zakresie rozwiązywania
problemów alkoholowych, narkomanii i przemocy w rodzinie,

Prowadzenie
profilaktycznych
grup
młodzieży z grup ryzyka,
101
świetlicowych
dla
dzieci
i
NA LATA 2016-2025

Tworzenie warunków do rozszerzania oferty zajęć poza lekcyjnych
dla dzieci i młodzieży,

Organizowanie
lokalnych
imprez,
konkursów,
wypoczynku
promujących zdrowy styl życia bez używek,

Udostępnianie informacji nt. grup wsparcia dla ofiar i sprawców

Prowadzenie poradnictwa i interwencji w zakresie przeciwdziałania

Edukacja publiczna społeczności lokalnej i prowadzenie działalności
informacyjnej o miejscach i instytucjach zajmujących się niesieniem
pomocy w kryzysie (ulotki, ogłoszenia w lokalnej prasie),

Rozszerzanie
i
organizacjami
podejmowanie
pozarządowymi
współpracy
działającymi
z
instytucjami
na
rzecz
i
osób
dotkniętych problemami alkoholowymi, narkomanii i przemocy w
rodzinie.
Czas realizacji:
Lata 2016-2025
Gminny
Ośrodek
Rozwiązywania
Pomocy
Problemów
Społecznej
w
Alkoholowych,
Kłaju,
Zespół
Gminna
Komisja
Interdyscyplinarny,
placówki oświatowe
Partnerzy
w
realizacji:
Powiatowe
Centrum
Pomocy
Rodzinie
w
Wieliczce, Ośrodek Interwencji Kryzysowej w Wieliczce, inne ośrodki
wsparcia,
specjaliści
terapeuci,
grupy
samopomocowe,
Prokuratura
Rejonowa, Policja, Sąd Rejonowy, kuratorzy sądowi.
centralny,
fundusze
zewnętrzne,
m.in.
fundusze
strukturalne
102
Unii
NA LATA 2016-2025

Liczba dzieci objętych programami świetlicowymi,

Liczba Rodzin objętych działalnością Zespołu Interdyscyplinarnego
ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie,

Liczba i rodzaj podjętych działań dot. edukacji publicznej,

Liczba osób korzystających ze wsparcia specjalistycznego PIK ds.
PPR,

Liczba kamer monitorujących,

Liczba doświetlonych ulic,

Liczba zorganizowanych spotkań profilaktycznych
Prognoza zmian:

Zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców,

Poszerzenie wiedzy mieszkańców w zakresie problemu uzależnień i

Zwiększenie wsparcia dla osób uzależnionych i współuzależnionych,

Poszerzenie wiedzy mieszkańców gminy Kłaj w zakresie zagrożeń i
przestępczości,

Zwiększenie możliwości uzyskania pomocy w środowisku lokalnym
Cel strategiczny VI:
Rozwój kapitału społecznego i ludzkiego
Cele operacyjne:
1. Podnoszenie poziomu świadomości społecznej w zakresie korzyści
płynących z samorozwoju,
103
NA LATA 2016-2025
2. Podnoszenie kompetencji zawodowych mieszkańców,
3. Wydłużenie aktywności zawodowej i zapewnienie lepszej jakości
funkcjonowania osób starszych
Kierunki działań do celu operacyjnego nr 1, nr 2 i nr 3

Kontynuacja działalności Uniwersytetu Trzeciego Wieku,

Cykliczne publikacje artykułów dot. możliwości samokształcenia,

Zwiększenie oferty pomocy dostępnej za pomocą Gminnego Punktu
Informacji dla Seniorów,

Kontynuacja realizacji projektów skierowanych do osób zagrożonych
wykluczeniem społecznym w celu podniesienia ich kompetencji
społecznych
oraz
dostosowanie
kwalifikacji
zawodowych
do
aktualnych potrzeb rynku pracy,

Krzemienie idei ekonomii społecznej, jako szansy dla osób mających
problemy na otwartym rynku pracy,

Wspieranie organizacji pozarządowych działających na rzecz osób
zagrożonych wykluczeniem społecznym,

Rozwój dialogu i komunikacji społecznej z mieszkańcami gminy Kłaj
Czas realizacji:
Lata 2016-2025
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłaju, jednostki organizacyjne
gminy.
Partnerzy
w
realizacji:
Organizacje
pozarządowe,
inne
podmioty
prowadzące działalność pożytku publicznego, Kościół, społeczność lokalna.
104
NA LATA 2016-2025
centralny,
fundusze
zewnętrzne,
m.in.
fundusze
strukturalne
Unii

Liczba opublikowanych artykułów,

Liczba zrealizowanych projektów,

Liczba podjętych społecznych inicjatyw
Prognoza zmian:

Poprawa jakości życia mieszkańców gminy Kłaj,

Zwiększenie zainteresowania wśród mieszkańców gminy Kłaj
możliwości samokształcenia,

Znaczące podniesienie kompetencji zawodowych mieszkańców
gminy Kłaj,

Dalsze działanie w ramach programów kierowanych do seniorów i
osób z ich otoczenia mających na celu poprawę komfortu ich życia
V. PROGRAMY I PROJEKTY
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłaj na lata
2016-2025 będzie realizowana w szczególności poprzez następujące
programy:

Gminny
Program
Profilaktyki
i
Rozwiązywania
Alkoholowych,

Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii,

Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie,

Gminny Program Wspierania Rodziny,
105
Problemów
NA LATA 2016-2025

Program współpracy Gminy Kłaj z organizacjami pozarządowymi i
innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego,

Programy osłonowe.
Skuteczność wdrożenia dokumentu będzie również zależała od środków
finansowych
posiadanych oraz pozyskanych przez samorząd gminy lub
inne podmioty uczestniczące w realizacji strategii – na opracowanie i
realizację innych programów oraz projektów, które będą zgodne z
przyjętymi w dokumencie kierunkami działań.
Programy i projekty powinna cechować efektywność, skuteczność i
celowość. Mogą być one przyjmowane stosownymi uchwałami przez Radę
Gminy Kłaj i w zależności od charakteru, realizowane w okresach rocznych,
dłuższych lub krótszych.
106
NA LATA 2016-2025
VI. WDROŻENIE, RAMY FINANSOWE I MONITOROWANIE STRATEGII
Zgodnie z art. 110, pkt. 4 ustawy o pomocy społecznej, koordynatorem
realizacji Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Kłaj na
lata 2016-2025 będzie Ośrodek Pomocy Społecznej w Kłaju.
Sformułowane w dokumencie kierunki działań będą wdrażane przez
wyznaczonych realizatorów oraz partnerów w realizacji, w zależności od
posiadanych i pozyskanych środków finansowych.
Środki finansowe na działania zaplanowane w Strategii na lata 2016 –
2025 pochodzić będą ze:

środków własnych pochodzących z budżetu gminy,

środków przekazanych gminie z budżetu państwa (dotacje),

środków funduszy krajowych (PFRON),

projektów systemowych i konkursowych w ramach środków z
Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz Unii Europejskiej,

środków pochodzących z funduszy pomocowych Unii Europejskiej
(Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz
Społeczny)
Podanie dokładniejszych wysokości środków planowanych na realizację
strategii nie jest możliwe ze względu na zbyt długi (kilkuletni) okres
obowiązywania
dokumentu
oraz
brak
długookresowych
źródeł
finansowania.
Zakłada się, że cele i działania określone w niniejszej strategii będą
wyznaczały kierunki finansowania polityki społecznej gminy i będą
uwzględniane przy konstruowaniu budżetu w kolejnych latach.
Monitoring zapisów strategicznych, polegający na systematycznym
zbieraniu i analizowaniu informacji dotyczących realizowanych bądź
zrealizowanych już działań, będzie prowadzony przez zespół oceniający
strategię. Gromadzone dane pozwolą zidentyfikować i rozwiązać problemy,
które pojawią się w trakcie wdrażania dokumentu, oraz stwierdzić, czy
107
NA LATA 2016-2025
wyznaczone
działania
zmierzają
w
słusznym
kierunku
i
przynoszą
zakładane zmiany.
Zespół oceniający zostanie powołany zarządzeniem Wójta Gminy Kłaj, a
w jego skład wejdą m.in.: przedstawiciele podmiotów realizujących
strategię i współdziałających w jej realizacji, w tym pracownicy Gminnego
Ośrodka Pomocy Społecznej w Kłaju oraz jednostek mu podległych. Zasady
działania zespołu zostaną określone zarządzeniem Wójta.
Zespół oceniający strategię będzie oceniał poziom wdrożenia zapisów
strategicznych raz w roku, a następnie przygotuje raport monitoringowy.
Zawartą w nim ocenę skuteczności polityki społecznej prowadzonej w
gminie przekaże Wójtowi Gminy Kłaj i Radzie Gminy Kłaj, sugerując
przyjęcie proponowanych rozwiązań (np. programów celowych) oraz, w
przypadku
stwierdzenia
istotnych
zmian
społecznych,
podjęcie
ewentualnych działań korygujących i wszelkich prac mających na celu
aktualizację obowiązującej strategii.
Do
oceny
wykorzystane
stopnia
wdrożenia
przedstawione
wyznaczonych
sformułowane
do
działań
zostaną
każdego
celu
strategicznego wskaźniki monitoringowe. W większości są one dostępne w
zbiorach statystyki publicznej oraz w zasobach informacyjnych instytucji i
organizacji realizujących strategię i współdziałających w jej realizacji. W
przypadku części danych może zaistnieć potrzeba przeprowadzenia badań
ankietowych wśród mieszkańców gminy Kłaj oraz w kluczowych dla
rozwiązywania lokalnych problemów społecznych podmiotach.
Przygotowany wykaz nie wyczerpuje wszystkich wskaźników, jakie
mogą być zastosowane w procesie monitorowania realizacji strategii. W
miarę rozwoju systemu monitorowania dokumentu będą mogły zostać
zidentyfikowane nowe wskaźniki, które w odpowiedni sposób będą
charakteryzowały przebieg realizacji podejmowanych działań.
108

strategia rozwiązywania problemów społecznych w gminie kłaj na

Transkrypt

Podobne dokumenty

HG impregnat do marmuru 1 l

samodzielność

samodzielność

samodzielność