docwymagania edukacyjne z geografii dla klasy ii gimnazjum
download 
Reklamacja Transkrypt
wymagania edukacyjne z geografii dla klasy ii gimnazjum
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z GEOGRAFII DLA KLASY II GIMNAZJUM 1 godzina tygodniowo (I-II okres) EUROPA Dopuszczający Uczeń potrafi: Dostateczny Uczeń potrafi: Dobry − opisać położenie geograficzne Europy (położenie na półkulach), − wskazać na mapie Europy wybrane elementy linii brzegowej: największe wyspy, półwyspy, zatoki oraz morza śródziemne i przybrzeżne Europy, − wskazać trzy ważne cieśniny, − nazwać i wskazać na mapie najwyższe góry Europy, − wymienić kilka dużych rzek Europy, − nazwać i wskazać na mapie trzy jeziora Europy. − nazwać i wskazać na mapie większe półwyspy, wyspy, morza, zatoki oraz cieśniny Europy, − określić współrzędne geograficzne przylądków najdalej wysuniętych na północ, południe i zachód Europy, − wskazać na mapie umowną granicę między Europą, a Azją, − nazwać i wskazać na mapie cztery łańcuchy górskie Europy, − wskazać na mapie główne krainy geograficzne Europy, − na podstawie map klimatycznych określić typ klimatu oraz strefę roślinną i gleby na wskazanym obszarze Europy, − nazwać i wskazać kilka rzek Europy należących do poszczególnych zlewisk. − na podstawie mapy samo-dzielnie scharakteryzować linię brzegową Europy, − wskazać na mapie przykłady dobrze i słabo rozwiniętej linii brzegowej, − na podstawie mapy hipsometrycznej scharakteryzować ukształtowanie pionowe Europy, − wskazać na mapie główne strefy klimatyczno-roślinne Europy, − wskazać na mapie obszary występowania głównych typów klimatu Europy. − wyjaśnić związek pomiędzy czynnikami kształtującymi klimat a typami klimatu Europy, − wyjaśnić zależności pomiędzy klimatem danego obszaru a roślinnością oraz siecią rzeczną, − omówić związek pomiędzy stanem wody w rzece a warunkami klimatycznymi, − podać przykłady gospodarczego wykorzystania rzek i jezior. − wskazać na mapie gospodarczej Europy występowanie surowców mineralnych, − wymienić rośliny uprawiane w różnych częściach Europy, − wskazać na mapie Europy miasta o szczególnych walorach turystycznych. − na podstawie mapy omówić rozmieszczenie ludności w Europie, − wymienić główne języki Europy, − udowodnić, że kraje Europy mają mały przyrost naturalny, − wymienić kraje o ujemnym przyroście naturalnym, − wskazać na mapie wybrane okręgi przemysłowe Europy oraz rejony rolnicze. − wykazać na przykładach związek gęstości zaludnienia Europy z warunkami środowiska przyrodniczego i działalnością człowieka, − podać przybliżoną liczbę ludności Europy, − podać przykłady zróżnicowania poziomu gospodarki państw Europy Wschodniej i Zachodniej, − na podstawie danych statystycznych porównać strukturę zatrudnienia w wybranych krajach (znacząca rola usług w państwach Europy Zachodniej). − uzasadnić, że wraz z rozwojem gospodarki państwa maleje jej zależność od czynnika surowcowego, − na podstawie danych statystycznych porównać i zinterpretować wskaźniki rozwoju przemysłu i rolnictwa wybranych państw Europy Wschodniej i Zachodniej. Uczeń potrafi: Bardzo dobry Uczeń potrafi: − wskazać na mapie granice Polski, − wymienić nazwy państw sąsiadujących z Polską i ich stolic, − wskazać na mapie państwa sąsiadujące z Polską i ich stolice, − odczytać z mapy nazwę głównej rzeki w omawianych państwach i morza, do którego uchodzi, − odczytać z mapy nazwy największych miast położonych w omawianych państwach. − na podstawie mapy Europy omówić położenie państw sąsiadujących z Polską, − na podstawie mapy omówić ukształtowanie powierzchni krajów sąsiadujących z Polską, − wskazać na mapie główne krainy geograficzne państw sąsiadujących z Polską, − wymienić nazwy i wskazać na mapie przynajmniej dwa miasta omawianych państw, − na podstawie map tema-tycznych wskazać obszary występowania wybranych bogactw mineralnych oraz wymienić główne rośliny uprawne omawianych państw, − na podstawie map demograficznych omówić rozmieszczenie ludności sąsiadów Polski. − na podstawie map scharakteryzować środowisko przyrodnicze sąsiadów Polski (rzeźba terenu, klimat, wody, gleby), − omówić cechy położenia geograficznego omawianych państw, uwzględniając dominantę, − nazwać i wskazać na mapie miejsca występowania wy-branych surowców mineralnych, − na podstawie danych statystycznych omówić wskaźniki rozwoju gospodarczego omawianych państw, − nazwać i wskazać rozmieszczenie ważniej-szych obiektów geograficznych w omawianych krajach, − na podstawie diagramów porównać liczbę ludności omawianych państw, − przedstawić zróżnicowanie etniczne w omawianych krajach, − wymienić wyróżniające cechy środowiska i gospodarki wskazanego państwa. − na podstawie map wskazać obszary o korzystnych warunkach dla życia i działalności człowieka w omawianych państwach, − wyszukać we wskazanych źródłach dane statystyczne obrazujące rozwój gospodarczy omawianych państw, − omówić zróżnicowanie poziomu gospodarki państw sąsiadujących z Polską, − na podstawie wykresów scharakteryzować strukturę zatrudnienia wybranego państwa, − przedstawić wybrane problemy związane ze zróżnicowaniem etnicznym omawianych państw (mniejszości narodowe w omawianych krajach). − wymienić nazwy państw nadbałtyckich, − wskazać na mapie kraje skandynawskie, Łotwę, Estonię oraz ich stolice, − odczytać z mapy nazwy największych miast omawianych państw. − na podstawie map omówić środowisko geograficzne omawianych państw, − wymienić nazwy i wskazać na mapie przynajmniej dwa miasta i inne ważne obiekty geograficzne w omawianych państwach, − wskazać źródła zanieczyszczeń wód Bałtyku. − na podstawie map omówić cechy środowiska wyróżniające omawiane kraje (wpływ zlodowaceń na rzeźbę), − ocenić warunki środowiska naturalnego z punktu widzenia życia i działalności człowieka, − wymienić cechy gospodarki wyróżniające omawiane kraje, − na podstawie wykresów porównać i omówić strukturę użytkowania gruntów w omawianych krajach. − na podstawie danych statystycznych porównać wskaźniki rozwoju gospodarczego omawianych państw, − omówić rolę wód płynących w energetyce Szwecji, − wymienić działania zmierzające do ochrony wód Bałtyku. − wskazać na mapie Francję i jej stolicę, − odczytać z mapy nazwy państw sąsiadujących z Francją, − nazwać i wskazać na mapie regiony geograficzne Francji (góry, baseny, rów Rodanu), − korzystając z map tematycznych − korzystając z map klimatycznych omówić cechy klimatu Francji, − omówić rolę usług oraz rolnictwa w gospodarce kraju (największe − omówić sprzyjający wpływ klimatu na rolnictwo, − omówić rolę śródlądowego transportu wodnego w gospodarce kraju − wskazać główne rzeki Francji oraz morza, do których uchodzą, − wymienić i wskazać na mapie trzy wybrane miasta, − wskazać na mapie wybrane krainy geograficzne, − wymienić trzy obiekty chętnie odwiedzane przez turystów. − udowodnić, że Rosja jest największym krajem świata, − wskazać na mapie Rosję i jej stolicę, − omówić położenie państwa na kontynentach, − odczytać z mapy nazwy państw sąsiadujących z Rosją, − wymienić nazw i wskazać jeziora, wielkie rzeki Rosji oraz morza, do których uchodzą, − wymienić i wskazać na mapie cztery wybrane wielkie miasta Rosji, − wskazać na mapie wybrane krainy geograficzne Rosji. wskazać miejsca występowania nadwyżki rolne w Europie), (kanały), wybranych surowców mineralnych i obszary upraw wybranych roślin. − wymienić dominujące gałęzie przemysłu Francji i wskazać kilka ważnych ośrodków przemysłowych, − podać przykłady walorów turystycznych Francji, − wskazać główne węzły komunikacyjne Francji. − na podstawie wskazanych źródeł wiedzy przedstawić pozycję Francji w gospodarce Europy i świata, − omówić rolę turystyki w gospodarce Francji. − na podstawie map tematycznych wymienić główne typy klimatu oraz formacje roślinne występujące na obszarze Rosji, − wskazać główne obszary rolnicze i miejsca występowania bogactw mineralnych, − wymienić i wskazać cztery okręgi przemysłowe Rosji, − udowodnić, że Rosja jest krajem wielonarodowym, − wymienić przejawy pogarszającej się sytuacji społeczno-gospodarczej Rosji. − wyjaśnić znaczenie terminów: kołchoz, sowchoz, − posługując się mapami oraz wykresami klimatycznymi scharakteryzować główne typy klimatu Rosji, − wykazać związek między warunkami naturalnymi, a rodzajem upraw, − na podstawie map wyjaśnić przyczyny nie-równomiernego rozmieszczenia ludności. − na podstawie map tema- tycznych porównać możliwości działalności gospodarczej człowieka w europejskiej i azjatyckiej części Rosji, − przedstawić przykłady znacznego zniszczenia środowiska przyrodniczego Rosji i podać tego przyczyny, − na podstawie danych statystycznych określić miejsce Rosji w gospodarce światowej w wytwarzaniu wybranych produktów przemysłowych i rolniczych, − na podstawie różnych źródeł informacji (prasa, programy telewizyjne) omówić aktualne problemy Rosji. AZJA Dopuszczający Uczeń potrafi: Dostateczny Uczeń potrafi: Uczeń potrafi: Dobry Bardzo dobry Uczeń potrafi: − opisać położenie geograficzne Azji w stosunku do równika i południka 0°, − nazwać i wskazać na mapie wybrane elementy linii brzegowej, − nazwać i wskazać na mapie najwyższe góry świata i ich szczyt o największej wysokości n.p.m., − nazwać i wskazać po dwie niziny i wyżyny Azji, − na mapach klimatycznych wskazać obszary o małych i dużych opadach − opisać położenie Eurazji w stosunku do równika, południka 0°, kontynentów i oceanów, − wymienić i wskazać na mapie największe wyspy i archipelagi, półwyspy, zatoki, morza przybrzeżne i wybrane cieśniny, − nazwać i wskazać na mapie główne formy ukształtowania powierzchni Azji, − wymienić czynniki wpływające na − obliczyć rozciągłość południkową i równoleżnikową Azji, − scharakteryzować linię brzegową Azji, − scharakteryzować ukształtowanie powierzchni Azji, − podać przykłady czynników klimatotwórczych wpływających na klimat Azji, − wymienić nazwy głównych typów klimatu Azji, − czytać profil hipsometryczny, − wyjaśnić przyczyny powstania pustyń w Azji, − wymienić cechy klimatu monsunowego i kontynentalnego, − omówić rolę Himalajów jako czynnika klimatotwórczego, − podać przyczynę występowania bagien na Nizinie Zachodniosyberyjskiej, − podać przykłady i przyczyny oraz obszary o najniższych i najwyższych temperaturach powietrza w Azji, − nazwać i wskazać na mapie kilka wielkich rzek i jezior Azji. klimat Azji, − wskazać na mapie obszary występowania głównych typów klimatu Azji, − wskazać na mapie Azji obszary występowania wybranych formacji roślinnych, − wymienić i wskazać na mapie zlewiska, do których należą wybrane rzeki Azji. − na podstawie diagramów klimatycznych scharakteryzować główne typy klimatu Azji, − wyjaśnić zależność pomiędzy występowaniem formacji roślinnych a warunkami klimatycznymi na wybranym obszarze Azji, − wskazać na mapie obszary bezodpływowe, − dostrzec związek między klimatem a stanem wód rzek Azji, − wyjaśnić, dlaczego rzeki syberyjskie są żeglowne przez krótki okres roku. degradacji wód rzek i jezior Azji, − uzasadnić stwierdzenie, że Azja jest kontynentem kontrastów. − uzasadnić, że Azja jest najludniejszym kontynentem świata, − wymienić religie Azji mające najwięcej wyznawców, − wymienić i wskazać na mapie dwa najludniejsze kraje Azji oraz cztery wielkie miasta. − wymienić przykłady państw, w których dominuje islam, buddyzm, hinduizm, − wskazać na mapie obszary najbardziej i najsłabiej zaludnione, − wskazać na mapie wybrane miasta Azji oraz określić ich współrzędne geograficzne. − wyjaśnić przyczyny zróżnicowania gęstości zaludnienia w Azji, − przedstawić zróżnicowanie warunków życia ludności w wielkich miastach Azji. − ocenić różnorodność warunków przyrodniczych dla rozwoju rolnictwa Azji, − czytać i interpretować mapy demograficzne, − wyjaśnić czynniki lokalizacji wybranych miast, − wskazać różnicę w rozwoju gospodarczym i poziomie życia ludności wybranych państw Azji. : − wskazać na mapie Japonię i jej stolicę, − posługując się mapą odczytać nazwy głównych wysp archipelagu japońskiego oraz oblewających go mórz, − wymienić klęski żywiołowe nawiedzające Japonię, − nazwać i wskazać na mapie trzy japońskie miasta, − podać przykłady znanych produktów przemysłu japońskiego. : − posługując się mapą scharakteryzować środowisko przyrodnicze Japonii (ze szczególnym uwzględnieniem zjawisk wulkanicznych, trzęsień ziemi oraz tajfunów), − wskazać na mapie obszary o dużej gęstości zaludnienia, − wskazać największe miasta Japonii, − uzasadnić, że Japonia jest potęgą gospodarczą świata. : − omówić najważniejsze przyczyny zróżnicowania klimatycznego Japonii, − omówić znaczenie rybołówstwa i marikultury w gospodarce kraju, − wyjaśnić przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności, − wymienić gałęzie przemysłu, w których Japonia zajmuje czołowe miejsce w świecie, − wykazać wpływ położenia geograficznego na życie i pracę mieszkańców Japonii. : − podać liczbę ludności Indii, − nazwać i wskazać krainy geograficzne Indii, : − dostrzec związek pogarszania się warunków życia w Indiach z szybkim przyrostem liczby ludności, − wskazać na mapie Indie i ich stolicę, − odczytać z mapy nazwy państw sąsiadujących z Indiami, − wykazać związek zjawisk wulkanicznych i trzęsień ziemi z budową geologiczną, − omówić przyczyny dynamicznego rozwoju przemysłu Japonii pomimo braku zasobów mineralnych, − wymienić przykłady dostosowania gospodarki do warunków środowiska przyrodniczego − podać przykłady problemów wielkich miast Indii, − omówić wpływ kastowego podziału − wskazać wielkie miasta i wielkie rzeki Indiach, − wyjaśnić rolę monsunu w życiu ludzi i gospodarce kraju, − omówić problemy dotyczące ludności Indii wynikające ze zróżnicowania społeczeństwa na życie ludności, − podać przykłady kontrastów w − wymienić trzy rośliny uprawiane w Indiach, − podać przykłady wpływu religii na życie mieszkańców Indii. − wskazać obszary głównych upraw, − wymienić dominujący dział gospodarki kraju, − nazwać i wskazać na mapie największe miasta Indii. rasowego, językowego i religijnego, − omówić wpływ warunków klimatycznych na rozmieszczenie upraw, − wyjaśnić, na czym polegała „zielona rewolucja” w rolnictwie Indii, − wskazać na mapie obszary występowania głównych surowców mineralnych. środowisku przyrodniczym i życiu społeczno--gospodarczym Indii, − omówić czynniki hamujące rozwój rolnictwa w Indiach (np. system dzierżawy, analfabetyzm, wielkość gospodarstw, ubóstwo ludności wiejskiej). − wskazać na mapie Chiny i ich stolicę, − podać liczbę ludności Chin, − odczytać z mapy nazwy państw sąsiadujących z Chinami, − wskazać na mapie wybrane krainy geograficzne oraz morza przybrzeżne Chin, − odczytać z mapy nazwy wielkich rzek i miast Chin, − wymienić cztery rośliny uprawiane w Chinach, − wymienić produkty pochodzenia chińskiego dostępne na rynku polskim. − wymienić trzy przyczyny nierównomiernego rozmieszczenia ludności Chin, − wskazać na mapie główne obszary rolnicze, − wskazać na mapie obszary występowania wybranych surowców mineralnych, − nazwać i wskazać główne okręgi przemysłowe. − posługując się mapami tematycznymi wykazać zróżnicowanie środowiska przyrodniczego Chin Wschodnich i Zachodnich, − wykazać związek między warunkami naturalnymi a rolnictwem Chin (klimat, sposoby gospodarowania, gleby utworzone na lessach), − wyjaśnić, na czym polega konkurencyjność chińskich towarów na rynkach światowych. : − na podstawie danych statystycznych uzasadnić wzrost rozwoju gospodarczego Chin mimo małej produkcji w przeliczeniu na jednego mieszkańca, − na podstawie danych statystycznych dotyczących produkcji rolnej i przemysłowej oraz innych wskaźników ocenić poziom rozwoju gospodarczego Chin, − omówić znaczenie rolnic-twa w gospodarce kraju. AFRYKA Dopuszczający Uczeń potrafi: Dostateczny Uczeń potrafi: Dobry − opisać położenie geograficzne Afryki w stosunku do równika i południka 0°, − nazwać i wskazać na mapie Afryki wybrane elementy linii brzegowej, − nazwać i wskazać na mapie Afryki góry oraz wy-brane kotliny, − wymienić i wskazać na mapie cztery rzeki Afryki i trzy jeziora, − wskazać na mapie Afryki obszary występowania la-sów równikowych, sawann i pustyń. − określić współrzędne geograficzne punktów najdalej wysuniętych na N, S, E,W Afryki, − omówić cechy ukształtowania pionowego Afryki, − nazwać i wskazać rzeki należące do poszczególnych zlewisk i obszary bezodpływowe, − na podstawie map tematycznych określić typ klimatu oraz strefę roślinną i gleby na wskazanym obszarze Afryki. − na podstawie mapy scharakteryzować linię brzegową Afryki, − omówić rolę czynników klimatotwórczych mających wpływ na klimat Afryki, − wskazać na mapie Afryki obszary występowania głównych typów klimatu. − przedstawić zależności za-chodzące między klimatem, roślinnością a glebami Afryki, − na przykładzie Afryki wskazać zależności po-między klimatem a gęstością sieci rzecznej, − na podstawie dowolnych źródeł informacji przedstawić problemy ochrony środowiska przyrodniczego na wybranych obszarach Afryki. − wskazać na mapie obszary, które zamieszkuje głównie rasa czarna, − wskazać na mapie cztery wielkie miasta Afryki, − wskazać na mapie kilka wybranych państw Afryki, − wymienić nazwy pięciu roślin uprawnych typowych dla Afryki. − podać liczbę ludności Afryki, − uzasadnić, że w Afryce występuje zjawisko eksplozji demograficznej, − na podstawie map wskazać obszary o największej i najmniejszej gęstości zaludnienia, − na podstawie map tematycznych wskazać obszary o niekorzystnych warunkach dla życia i działalności człowieka, − na podstawie map tematycznych przedstawić rozmieszczenie surowców mineralnych. − wyjaśnić terminy: kolonializm, apartheid, − ocenić wpływ warunków naturalnych i społeczno-gospodarczych na rozmieszczenie ludności, − wymienić skutki szybkiego przyrostu liczby ludności, − na podstawie map tema-tycznych przedstawić rozmieszczenie upraw oraz chowu zwierząt, − uzasadnić, że mało wydajne rolnictwo jest jedną z przyczyn występowania głodu w Afryce. − wyjaśnić, dlaczego rolnictwo Afryki nie zaspo-kaja potrzeb ludności, − wykazać związek podziału politycznego Afryki oraz niektórych problemów społecznogospodarczych z przeszłością kolonialną te-go kontynentu, − podać przykłady konfliktów plemiennych i wskazać obszary ich występowania. Uczeń potrafi: Bardzo dobry Uczeń potrafi: − wskazać na mapie Egipt i jego stolicę, − odczytać z mapy nazwy państw sąsiadujących z Egiptem, − wskazać na mapie: trzy miasta Egiptu, Nil, Kanał Sueski i zbiornik Nasera, − odczytać z mapy tematycznej nazwy roślin uprawianych w Egipcie, − wymienić trzy zabytki kul-tury materialnej. − wskazać na mapie Nigerię i jej stolicę oraz miasto Lagos, − uzasadnić, że jest to najludniejszy kraj Afryki, − odczytać z mapy nazwy państw sąsiadujących z Nigerią, − wskazać na mapie rzekę Niger, − odczytać z mapy tematycznej nazwy roślin uprawianych w Nigerii, − na podstawie mapy podać nazwę głównego surowca mineralnego Nigerii. − omówić położenie Egiptu, − uzasadnić, że jest to najludniejszy kraj arabski Afryki, − podać przykłady wpływu środowiska przyrodniczego na gospodarkę, − omówić znaczenie Nilu dla życia i działalności człowieka. : − omówić znaczenie ropy naftowej dla rozwoju gospodarczego kraju, − na podstawie mapy wskazać obszary występowania głównych upraw i surowców mineralnych. − na podstawie mapy omówić nierównomierne rozmieszczenie ludności Egiptu i podać tego przyczyny, − przedstawić pozytywne i negatywne skutki wybudowania tamy asuańskiej, − przedstawić znaczenie turystyki dla gospodarki kraju. − omówić wpływ religii (islamu) na życie i gospodarkę Egipcjan, − posługując się wykresem oraz odpowiednimi mapami tematycznymi omówić strukturę użytkowania ziemi w Egipcie. − przedstawić strefowość upraw związanych z warunkami naturalnymi, − na podstawie danych statystycznych określić miejsce Nigerii w świecie pod względem produkcji wybranych roślin uprawnych. − przedstawić zróżnicowanie etniczne najludniejszego kraju Afryki i związane z tym konflikty plemienne, − ocenić warunki naturalne rolnictwa, − odszukać w źródłach statystycznych informacje dotyczące gospodarki Nigerii. Dopuszczający Uczeń potrafi: AMERYKA PÓŁNOCNA I POŁUDNIOWA Dostateczny Dobry Uczeń potrafi: Uczeń potrafi: Bardzo dobry Uczeń potrafi: − opisać położenie geograficzne Ameryk w stosunku do południka 0° i oceanów, − wskazać na mapie i nazwać wybrane elementy linii brzegowej, − nazwać i wskazać na mapie wybrane krainy geograficzne, − wskazać na mapie obszary występowania lasów równikowych w Ameryce Południowej i lasów borealnych (tajgi) w Ameryce Północnej, − nazwać i wskazać na mapie kilka wielkich rzek i jezior Ameryki Północnej oraz kilka rzek Ameryki Południowej. − nazwać i wskazać na mapie ważniejsze elementy linii brzegowej, − nazwać i wskazać na mapie krainy geograficzne, − na podstawie map klimatycznych wskazać na mapie obszary występowania głównych typów klimatu Ameryk, − wymienić czynniki wpływające na klimat, − wskazać na mapie obszary występowania wybranych formacji roślinnych, − wymienić i wskazać na mapie zlewiska Ameryki Pół-nocnej i Ameryki Południowej i wybrane rzeki do nich należące. − porównać linię brzegową Ameryki Północnej i Ameryki Południowej, − omówić wpływ rozciągłości południkowej oraz układu krain geograficznych na klimat, − na podstawie diagramów klimatycznych oraz mapy klimatycznej w atlasie określić typ klimatu wybranego obszaru, − omówić zróżnicowanie formacji roślinnych w zależności od klimatu, − wskazać na mapie obszary bezodpływowe. − omówić wpływ czynników klimatotwórczych na klimat wybranych obszarów, − ocenić środowisko przyrodnicze wybranych obszarów pod względem przydatności dla życia i działalności gospodarczej człowieka. − wymienić i wskazać na mapie trzy największe państwa Ameryki Północnej i ich stolice oraz dwa największe państwa Ameryki Południowej, − uzasadnić, że rdzennymi mieszkańcami Ameryki Północnej są Indianie, Aleuci i Eskimosi, natomiast Ameryki Południowej Indianie, − wskazać na mapie wybrane miasta Ameryk, − wyjaśnić terminy: Metys, Mulat, Zambos, − wymienić trzy kraje Ameryk o największej liczbie ludności, − posługując się mapą przed-stawić nierównomierne rozmieszczenie ludności Ameryki Północnej i Ameryki Południowej, − wskazać na mapie miasta Megalopolis wschodniego wybrzeża USA, − uzasadnić, że USA i Kanada − wyjaśnić terminy: Ameryka Łacińska i Ameryka anglosaska, − wymienić nazwy narodowości, które kolonizowały Amerykę Północną i Amerykę Południową, − przedstawić rolę imigrantów w rozwoju gospodarczym Ameryki Północnej i Ameryki Południowej, − podać przykłady najważniejszych problemów społecznych Indian i Eskimosów- − podać przyczyny zróżnicowania rasowego i etniczne-go Ameryk i omówić wskazany problem z tym związany, − wymienić główne przyczyny stanowiące bariery dla rozwoju gospodarczego wybranych państw Ameryki Łacińskiej (np.: zadłużenie zagraniczne, bezrobocie, nierównomierny po-dział własności ziemi). − na podstawie map tema-tycznych wymienić główne rośliny uprawne Ameryki Północnej i Ameryki Południowej, − wskazać na mapach gospodarczych miejsca występowania wybranych bogactw mineralnych. należą do państw imigracyjnych, − nazwać i wskazać na mapie wybrane państwa Ameryki Północnej i Ameryki Południowej, − wskazać na mapie główne obszary rolnicze. − wskazać na mapie USAi ich stolicę, − nazwać i wskazać na mapie państwa sąsiadujące z USA, − wskazać główne rzeki i zbiorniki wodne, do których uchodzą, − wskazać na mapie wybrane krainy geograficzne, − wymienić i wskazać na mapie pięć wielkich miast USA i obszary gęsto zaludnione, − uzasadnić, że USA są największą potęgą gospodarczą świata. − nazwać i wskazać na mapie krainy geograficzne USA, − na podstawie map klimatycznych wymienić typy klimatu występujące na obszarze USA, − wskazać na mapie główne obszary rolnicze i miejsca występowania bogactw mineralnych oraz największe okręgi przemysłowe, − wymienić cechy przemysłu USA (masowa produkcja, wysoki poziom techniczny, automatyzacja), − uzasadnić, że przemysł wysokiej techniki narodził się w USA. − wskazać na mapie Brazylię i jej stolicę, − odczytać z mapy nazwy państw sąsiadujących z Brazylią, − wskazać najdłuższe rzeki, − wskazać na mapie główne krainy geograficzne, − wskazać na mapie obszary upraw plantacyjnych i wy-mienić nazwy uprawianych tam roślin, − wymienić i wskazać na mapie nazwy trzech brazylijskich miast. − korzystając z mapy wskazać miejsca występowania bogactw mineralnych, − podać przykłady różnic w zagospodarowaniu wschodniej części Brazylii i interioru, − omówić na podstawie mapy rozmieszczenie ludności, − uzasadnić konieczność ochrony lasów równikowych na Nizinie Amazonki. − na podstawie danych statystycznych omówić zróżnicowanie PKB na jednego mieszkańca w wybranych krajach Ameryki Północnej i Ameryki Południowej, − na podstawie wykresu przedstawić strukturę rasową i narodowościową wybranego państwa, − wskazać na mapie miasta, w których mieszka liczna Polonia. : − wymienić cechy rolnictwa USA (wielkoobszarowe prywatne gospodarstwa rolne, towarowość rolnictwa, wysoki stopień mechanizacji, monokultury, specjalizacja gospodarstw rolnych), − na podstawie wykresu omówić strukturę zawodową ludności (znacząca rola usług w zatrudnieniu i tworzeniu produktu krajowego brutto), − wskazać na mapach miejsce lokalizacji zakładów nowoczesnych gałęzi przemysłu, − przedstawić rolę komunikacji w gospodarce kraju. − wykazać związki zachodzące między warunkami środowiska przyrodniczego a gospodarką, − przedstawić znaczenie rolnictwa plantacyjnego w gospodarce kraju (uprawa roślin eksportowych), − przedstawić znaczenie Amazonki dla gospodarki kraju, − wymienić przyczyny oraz wyjaśnić skutki niszczenia puszczy nad Amazonką. − na podstawie danych statystycznych ocenić udział USA w światowej produkcji przemysłowej i rolnej, − omówić znaczenie współ-pracy zakładów przemysłowych z instytucjami naukowo-badawczymi (przemysł wysokiej techniki). : − na podstawie wykresu struktury użytkowania gruntów w Brazylii uzasadnić procentowy udział poszczególnych form użytkowania gruntów, − wymienić najważniejsze problemy społeczne i gospodarcze Brazylii (zadłużenie kraju, spadek produkcji żywności na jednego mieszkańca, konieczność importu artykułów żywnościowych, ujemny bilans handlu zagranicznego, duży przyrost naturalny, ogromne dysproporcje w poziomie życia społeczeństwa). Dopuszczający Uczeń potrafi: AUSTRALIA I ANTARKTYDA Dostateczny Dobry Uczeń potrafi: Uczeń potrafi: Bardzo dobry Uczeń potrafi: − wskazać na mapie Australię i opisać jej położenie geograficzne, − nazwać i wskazać na mapie wybrane elementy linii brzegowej, − wskazać na mapie Alpy Australijskie i ich najwyższą górę, rzekę Murray-Darling oraz jezioro Eyre, − wymienić nazwy charakterystycznych zwierząt i roś-lin Australii, − uzasadnić, że Australia jest najbardziej suchym kontynentem świata. − nazwać i wskazać na mapie główne krainy geograficzne Australii oraz baseny artezyjskie, − nazwać i wskazać na mapie wielkie pustynie Australii, − wskazać na mapie Wielką Rafę Koralową, − na podstawie map klimatycznych omówić rozkład temperatury powietrza i opadów na kontynencie Australii. − opisać, w jakich warunkach tworzą się wody artezyjskie, − wymienić czynniki utrudniające dostęp do kontynentu, − omówić wpływ czynników klimatotwórczych na klimat Australii, − na podstawie mapy klimatycznej wskazać obszary występowania poszczególnych typów klimatu. − na podstawie dowolnych źródeł informacji wyjaśnić pochodzenie polskich nazw na mapie Australii, − omówić rozmieszczenie formacji roślinnych i ich związek z klimatem, − ocenić środowisko przyrodnicze Australii pod względem przydatności dla życia i działalności gospodarczej człowieka. − wskazać na mapie Związek Australijski i jego stolicę, − uzasadnić, że Związek Australijski to państwo-kontynent, − wskazać na mapie trzy miasta Związku Australijskiego, − uzasadnić, że Australia jest bardzo słabo zaludnionym kontynentem, − wymienić główne rośliny uprawne i zwierzęta hodowlane. − na podstawie mapy omówić rozmieszczenie ludności i wskazać przyczyny jej nie-równomiernego rozmieszczenia, − nazwać i wskazać główne miasta Związku Australijskiego, − wskazać na mapie główne obszary upraw i chowu zwierząt, − wskazać obszary występowania wybranych surowców mineralnych, − uzasadnić, że Związek Australijski jest krajem, który ma dobrze rozwinięte wszystkie działy gospodarki, mimo że w jego eksporcie przeważają surowce mineralne. − uzasadnić, dlaczego znaczna część ludności Związku Australijskiego mieszka w miastach, − wymienić czynniki wpływające na wzrost liczby ludności Związku Australijskiego, − przedstawić wpływ czynników klimatycznych na rozmieszczenie upraw i chów zwierząt, − przedstawić znaczenie wód artezyjskich dla rolnictwa Związku Australijskiego, − na podstawie danych statystycznych przedstawić pozycję Związku Australijskiego w światowym przemyśle wydobywczym. − przedstawić zróżnicowanie rasowe i etniczne Związku Australijskiego, − na podstawie diagramu przedstawić związek struktury użytkowania gruntów z warunkami klimatycznymi, − wyjaśnić, dlaczego mimo trudnych warunków środowiska naturalnego Związek Australijski jest krajem wysoko rozwiniętym gospodarczo, − uzasadnić, dlaczego chów zwierząt dominuje w rolnictwie Związku Australijskiego. − wskazać na mapie Antarktydę i opisać jej położenie geograficzne, − wymienić przedstawicieli fauny Antarktyki, − wymienić niebezpieczeństwa zagrażające badaczom polarnym. − wyjaśnić termin: Antarktyka, − wymienić charakterystyczne cechy środowiska naturalnego Antarktydy, − uzasadnić konieczność ochrony środowiska naturalnego Antarktydy, − wymienić nazwiska pierw-szych zdobywców bieguna południowego. − wytłumaczyć przyczyny osobliwych warunków środowiska przyrodnicze-go, − określić status polityczny Antarktydy, − wymienić powody prowadzenia badań w Antarktyce. − wytłumaczyć prowadzenie badań naukowych w Antarktyce dla poznania przeszłości i przyszłości Ziemi, − omówić wkład Polaków w badania Antarktyki. IV. WSPÓŁCZESNE PRZEMIANY POLITYCZNE NA ŚWIECIE Dopuszczający Uczeń potrafi: Dostateczny Uczeń potrafi: − wskazać na mapie wybrany obszar, na którym występuje konflikt zbrojny i podać jego przyczyny, − wymienić nazwy organizacji międzynarodowych (ONZ, Unia Europejska, NATO, Międzynarodowy Czerwony Krzyż), − wskazać siedzibę ONZ (miasto, kraj), − wskazać na mapie miasto będące siedzibą władz UE, − nazwać wspólną walutę krajów UE. − wymienić przyczyny konfliktów (religijne, polityczne, etniczne, gospodarcze), − określić cele międzynarodowych organizacji działających na rzecz pokoju, rozwoju gospodarczego oraz pomocy humanitarnej, − uzasadnić, że terroryzm może prowadzić do konfliktów międzynarodowych, − wskazać na mapie europejskie państwa powstałe po rozpadzie ZSRR i Jugosławii. Dobry Uczeń potrafi: − wymienić i wskazać na mapie państwa członkowskie UE, − wskazać na mapie obszary, na których obecnie występują konflikty i po-dać ich przyczyny, − podać przykłady przedsięwzięć wybranych organizacji międzynarodowych, − wymienić kraje, w których polscy żołnierze, biorąc udział w misjach pokojowych, reprezentują międzynarodowe siły zbrojne, − wymienić cele działania FAO, UNESCO, WHO, − wskazać na mapie azjatyckie państwa powstałe po rozpadzie ZSRR. Bardzo dobry Uczeń potrafi: − podać przykłady różnych sposobów rozwiązywania konfliktów na świecie z uwzględnieniem działań ONZ, − podać przykłady współ-pracy państw należących do UE w różnych dziedzinach życia gospodarczego i społecznego, − podać przykłady pozytywnych i negatywnych skutków przynależności do UE, − wymienić główne organy UE (Parlament Europejski, Trybunał Europejski, Europejski Bank Inwestycyjny, Europejska Agencja Środowiska Naturalnego). V. INTERAKCJA ZIEMIA − CZŁOWIEK Dopuszczający Uczeń potrafi: Dostateczny Uczeń potrafi: − podać przykłady wpływu środowiska przyrodnicze-go na sposób życia oraz na działalność człowieka, − wskazać podstawowe zasady stosowane w codziennym życiu służące ochronie środowiska. − wyjaśnić terminy: klęska ekologiczna, rekultywacja, − przedstawić projekt działań, które można podjąć na rzecz ochrony środowiska w najbliższej okolicy. OCENA CELUJĄCA Uczeń ponadto: Dobry Uczeń potrafi: − podać przykłady pozytywnych i negatywnych skutków ingerencji człowieka w świat przyrody, − podać przykłady klęsk ekologicznych i wyjaśnić ich przyczyny, − podać przykłady oszczędnego gospodarowania zasobami nieodnawialnymi. Bardzo dobry Uczeń potrafi: − wyjaśnić, na czym polega koncepcja rozwoju zrównoważonego. • • • • • • • • aktywnie uczestniczy w procesie lekcyjnym , samodzielnie rozwiązuje problemy omawiane w czasie lekcji , jest inicjatorem rozwiązania zadań, problemów w pracy poza lekcyjnej , potrafi samodzielnie dotrzeć do różnych źródeł informacji i w oparciu o nie rozszerzyć swą wiedzę , potrafi samodzielnie uporządkować zebrany materiał, przechować go i wykorzystać , potrafi na forum klasy przedstawić wyniki swoich prac pozalekcyjnych , zna i rozumie pojęcia geograficzne , wyraża własne zdanie , popiera je właściwą i logiczną interpretacją , uczestniczy w konkursach geograficznych na poziomie gimnazjum
