Dr hab. Barbara Szordykowska Prof. nadzw. Wydział Historyczny

Dr hab. Barbara Szordykowska
Prof. nadzw.
Wydział Historyczny
Konwersatorium z historii powszechnej /1789-1918 /
I. Francja w dobie rewolucji i dyktatury napoleońskiej/1789-1814/.
Podział na okresy
Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela
Zasady konstytucji 1791 r.
Konstytucja jakobińska 1793
Konstytucja dyrektorialna 1795
Okres dyktatury napoleońskiej /1799-1814/
Konsulat i Cesarstwo – konstytucja konsularna 1799
Kodyfikacje napoleońskie- kodeks cywilny, inne kodeksy, znaczenie kodyfikacji
napoleońskiej dla Europy i świata
Koalicje antynapoleońskie
Literatura: Sczaniecki M., Powszechna historia państwa i prawa, Warszawa 1995.,
Zahorski A., Napoleon Warszawa 1982., Baszkiewicz J., Francja, Wrocław 1974, Bielecki
R., Encyklopedia wojen napoleońskich, Warszawa 2001.Koranyi K., Powszechna historia
państwa i prawa, t.3,4, Warszawa 1966, 1967.
II. Industrializacja w Europie Zachodniej
Wielka Brytania a zagadnienia industrializacji europejskiej
Rewolucja agrarna a industrializacja
Francuski rozwój gospodarczy – cechy – przełom XVIII- XIX w.
Niemiecka polityka gospodarcza
Literatura: D.Landes Bogactwo i nędza narodów, Warszawa 2000 (rozdz.Wyjątkowość
Europy:odmienna droga; rozdz. 13- Na czym polegała rewolucja przemysłowa);T.Kemp,
Industrializacja w XIX-wiecznej Europie, Wrocław 1998; R.Cameron, Historia gospodarcza
świata. Od paleolitu do czasów najnowszych, Warszawa 1996; W.Sadzikowski, 200 lat
gospodarki rynkowej, Warszawa 1993; N.Rosenberg, L.Birdzell, Historia kapitalizmu,
Kraków 1994;
III Narodziny kapitalizmu wolnokonkurencyjnego (1750-1870)
1.Początki gospodarki kapitalistycznej- charakterystyka stos. kapit., nowego systemu
własności, charakterystyka pojęć: kapitał, akumulacja pierwotna kapitału, akumulacja
właściwa w gospodarce kapit., narastanie elementów kapitalizmu w łonie gospodarki
feudalnej-wczesny interwencjonizm państw absolutnych, krytyka merkantylizmu i
prekursorzy szkoły klasycznej, klasyczna i tzw. późnoklasyczna ekonomia w Anglii i
Francji – myśl ekonomiczna Adama Smitha, Davida Ricardo; teoria ludnościowa Malthusa
2.Stadia techniczno-organizacyjne kapitalizmu: kooperacja prosta, złożona/rodzaje
manufaktur/, stadium produkcji zmechanizowanej- fabryka- tekst źr. A.Smitha z pracy
„Badania nad przyczynami bogactwa narodów”
3.Ogólna charakterystyka okresu 1750-1870- istota gospodarki wolnokonkurencyjnejcechy kapitalizmu wolnokonkurencyjnego
Literatura
G.Spychalski, Zarys historii myśli ekonomicznej, Warszawa 1999/ rozdz. V,V/;
M.Nasiłowski, Zarys myśli ekonomicznej / od końca XVIII do końca XX w./, Warszawa
2003 / rozdz. II, III,IV /; Szpak Hist.gosp. powszechna, Warszawa 1999, Okólski M.,
Demografia ,Warszawa 2004 (rozdz. V – teoria ludności Malthusa); R.Cameron, Historia
gospodarcza świata, Warszawa 1996; Wł. Rusiński, Zarys historii gospodarczej
powszechnej. Czasy nowożytne i najnowsze 1500-1949, Warszawa 1973; M.Maciejewski,
Powszechna historia czasów nowożytnych, Wrocław 1996;A.L.Morton, Dzieje ludu
angielskiego, Warszawa 1948; M.Dobb, Studia z rozwoju kapitalizmu, Warszawa 1964;
P.Mantoux, Rewolucja przemysłowa w XVIII w, Warszawa 1957; L.Mumford, Technika a
cywilizacja, Warszawa 1966; źródła: A.Smith, Badania nad naturą i przyczynami bogactwa
narodów, t.II.,Warszawa 1954; J.Mill, O podstawach i granicach zasady laissez-faire/ w: /
Historia doktryn politycznych/
IV. - Procesy narodotwórcze we Wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu
1.warunki powstawania nowożytnej świadomości narodowej
2.czynniki narodotwórcze
3.dwa modele rozwoju procesów narodotwórczych – model zachodnioeuropejski i
wschodnioeuropejski
4.ruch narodowy niemiecki- fazy rozwoju małoniemieckiej koncepcji zjednoczeniowej od
pocz. XIX w. do 1871 roku- ziemie niemieckie w dobie napoleońskiej, kongres wiedeńskipowstanie Związku Niemieckiego, ruch demokratyczny i zjednoczeniowy w l.20-ch XIX w.
ruch studencki, powstanie Związku Celnego, radykalne stowarzyszenia emigracyjne,
rewolucja 1848 r- konstytucja z marca 1849, konkurencja Austrii i Prus w Związku
Niemieckim do 1848 r- ostatni etap procesu zjednoczenia- wojny z Danią, Austrią, Francją,
konstytucja II Rzeszy 1871 r.,
5.ruch narodowy włoski- Półwysep Apeniński w dobie napoleońskiej- republiki
„siostrzane”, restauracja i ruchy 1820/21 , koncepcje zjednoczeniowe włoskie- Mazzini,
Gioberti, neogwelficka, Cavour
Literatura:
J.Chlebowczyk, Procesy narodotwórcze we Wschodniej Europie Środkowej w dobie
kapitalizmu, Wrocław 1975; J.Chlebowczyk, Kwestia narodowa i ruchy narodowe w
Europie w XIX w./w:/Dziesięć wieków Europy. Studia z dziejów kontynentu, Warszawa
1983; G.Procacci, Historia Włochów, Warszawa 1983; M.Waldenberg, Kwestie narodowe
w Europie Środkowo-Wschodniej, Warszawa 1992; J.Jakóbczyk, Niemcy 1815-1919.
Między partykularyzmem a federalizmem, Warszawa 1984; J.Wąsicki, Rzesza i państwa
niemieckie 1789-1848, Poznań 1986; B.Russell, Wiek Dziewiętnasty, Warszawa 1936
V- Doktryny polityczne XIX wieku – cz. 1. - Liberalizm
1.Pojęcie i ewolucja liberalizmu, cechy wspólne, etapy przeobrażeń liberalizmu
2.Rozwój doktryn liberalnych w Anglii, Francji, Niemczech, Stanach Zjednoczonych
3.Analiza porównawcza tekstów źródłowych –B. Constant/Francja/; J.Mill,
J.Bentham,/Anglia/, Jefferson /Stany Zjednoczone/; P.Pfizer/ Niemcy/.
Literatura
M.Sobolewski, B.Sobolewska, Myśl polityczna XIX i XX w. Liberalizm, Warszawa
1985; Tokarczyk R., Współczesne doktryny polityczne, Kraków 2003. J.Lutyński, Pojęcie
liberalizmu w badaniach nad myślą społeczną XIX w., Przegląd Socjologiczny 1957;
J.Szacki, Historia myśli socjologicznej, wydanie nowe, Warszawa 2002; dostępne
opracowania z zakresu historii doktryn politycznych i prawnych, D.Treagold , Wolność.
Zarys historii, Warszawa 1996.
VI.
- Anglia w XIX wieku
1.Geneza parlamentaryzmu angielskiego i jego ewolucja do pocz. XIX w.Izba Gmin i jej kompetencje, Izba Lordów, rola spikera
2. Tworzenie podstaw systemu dwupartyjnego
3 Ogólne założenia konstytucyjne brytyjskiego systemu parlamentarnego
4.Konstytucja angielska
5. Reformy prawa wyborczego w XIX w.
6.Geneza i rozwój angielskiego ruchu robotniczego
7.Kwestia irlandzka w XIX w.
8.Kolonie i dominia. Brytyjska Wspólnota Narodów.
Literatura
M.Sczaniecki, Powszechna historia państwa i prawa, Warszawa 1995.,D.Treadgold.
Wolność. Zarys historii, Warszawa 1996; Wł. Konopczyński, Dzieje parlamentaryzmu
angielskiego, Warszawa 1962; L.Trzeciakowski, Anglia po kongresie wiedeńskim
/w:/Europa i świat w epoce restauracji , romantyzmu i rewolucji 1815-1849, t.I red.
W.Zajewski,Warszawa 1991; H.Zins, Historia Anglii, Wrocław 1971; S.Grzybowski,
Historia Irlandii, Wrocław 1977; A.Morton, G.Tate, Historia brytyjskiego ruchu
robotniczego/ 1770-1920/, Warszawa 1959; A.Meszorer, Brytyjski system parlamentarny w
zarysie, Wrocław 1957; A.Gaca, K.Kamińska, Powszechna historia ustroju państwa, cz.II, ;
A.Pułło, Współczesne ustroje państwowe. Wielka Brytania, Gdańsk 1983;
VII. Francja (1815-1871)
1.Restauracja Burbonów – Karta konstytucyjna 1814 r.
2.Rewolucja i Monarchia Lipcowa – Konstytucja z 1830 r
3.Wiosna Ludów – rok 1848 – konstytucja 1848 r.II Republika 1848-1852.
4.II Cesarstwo 1852-1870 – Konstytucja II Cesarstwa
5.III Republika /1870-1875-1940/
6.Francuskie doktryny społeczne- Saint-Simon, K.Fourier, L.Blanc, P.Proudhon,A.Blanqui
Literatura: M.Sczaniecki, Powszechna historia państwa i prawa, Warszawa 1995.,J.
Baszkiewicz, Wolność, równość, własność. Rewolucje burżuazyjne, Warszawa 1981;
J.Baszkiewicz, Historia Francji, Warszawa 1978; A.Zahorski, Francja w l.1815-1845..., [w:]
Europa i świat w epoce restauracji..., t.I; W.Zajewski, W kręgu Napoleona i rewolucji
europejskich 1830-31, Warszawa 1984 ; M.Beer, Historia powszechna socjalizmu i walk
społ., t.2, Warszawa 1957; wszelkie dostępne opracowania z zakresu historii doktryn
politycznych,a zwłaszcza Tokarczyk R, Współczesne doktryny polityczne, M. Król ,
Historia myśli politycznej, Gdańsk 1998,, teksty źródłowe dot. poszcz. postaci- Saint-
Simona, Fouriera, Proudhona; M.Waldenberg, Prekursorzy „Nowej Lewicy”.Studia z myśli
społecznej XIX w.
VIII - Stany Zjednoczone Ameryki na przeł. XVIII - XIX w.
1.ustrój polityczny Stanów Zjednoczonych – kolonie angielskie w Ameryce Płn.- ustrój
kolonii, ich stosunek do metropolii, Stany Zjednoczone jako konfederacja, I i II Kongres
Kontynentalny, Deklaracja Niepodległości, Artykuły konfederacji, konstytucje stanowe,
Konstytucja federalna 1787 r. geneza systemu partyjnego-dwupartyjnego w Stanach
Zednoczonych.
2.rozwój terytorialny w pierwszej poł. XIX w.
3.abolicjonizm
4.dyplomacja Stanów Zjednoczonych – amerykańskie doktryny polityczne w XIX w.izolacjonizm, doktryna Monroego, Manifest Destiny, New Destiny
5.polityka zagraniczna Stanów Zjednoczonych do 1898 r.
Literatura
L.Pastusiak, Dyplomacja Stanów Zjednoczonych/ XVIII-XIX w./, Warszawa 1978;
Ch. Beard, Rozwój cywilizacji amerykańskiej, Warszawa 1961; I.Rusinowa, Z dziejów
amerykańskich partii politycznych, Warszawa 1994; Z.Libiszowska, Stany Zjednoczone
Ameryki w l. 1815-1850, [w:]Europa i świat..., L.Pastusiak, Pół wieku dyplomacji
amerykańskiej 1898-1945, Warszawa 1974; M.Rozbicki, Narodziny narodu.Historia Stanów
Zjednoczonych do 1861 roku, Warszawa 1991; t. źr. Konstytucji amerykańskiej.
IX Kolonializm
1. Teoria kolonializmu – pojęcie kolonializmu, 3 epoki w ekspansji kolonialnej Europy,
podział kolonii , podboje kolonialne jako podstawowy element w procesie tworzenia
systemu kolonialnego
2. Angielska polityka kolonialna – podbój Indii -działalność i rola Kompanii
Wschodnioindyjskiej, tworzenie podstaw angielskiej administracji kolonialnej w Indiachfilm na temat kolonializmu z wykładem Galbraitha;
3. Rozwój terytorialny W.Brytanii na Dalekim Wschodzie
4. Podział kolonialny Afryki- Egipt i Sudan
5. Kwestia burska
6. Ekspansja kolonialna Włoch w Afryce- II poł. XIX w. do wybuchu I wojny światowej
7. Konferencje międzynarodowe dotyczące kwestii kolonialnych- od II poł. XIX w. do
pocz. XX stulecia
Literatura
Landes D. Bogactwo i nędza narodów. Warszawa 2000 (rozdz. dot. Kompanii
Wschodnioindyjskiej, zagadnień kolonializmu); M.Ferro, Historia kolonizacji, Warszawa
1997; Zarys dziejów Afryki i Azji 1869-1996. Historia konfliktów, pod red. A.Bartnickiego,
Warszawa 1996J. Historia stosunków międzynarodowych w czasach nowożytnych 18151945, Warszawa 1996 (rozdz. dot. konf.kol.); Kieniewicz, Od ekspansji do dominacji,
Warszawa 1986, G.Załęcki, O zasadniczych pojęciach polityki kolonialnej i kolonizacyjnej,
Warszawa 1928, J.Kieniewicz, Historia Indii, wyd. Ossolineum 1985; Panikkar, Azja a
dominacja Zachodu 1498-1945, Warszawa 1972, S.Wilanowski, Indie. Społeczeństwo,
ekonomia, polityka, Warszawa 1969; A.Bartnicki, Konflikty kolonialne 1869-1939,
Warszawa 1971; Historia nowożytna krajów Azji i Afryki, Warszawa 1981; J.Prokopczuk,
Historia Afryki w zarysie, Warszawa 1964; J.Kiwerska, Rozpad Imperium brytyjskiego,
Warszawa 1989; J. Balicki, Historia Burów. Geneza państwa apartheidu, Wrocław 1980;
H.Zins, Cecil Rhodes. Ekspansja brytyjska w Afryce pod koniec XIX w., Lublin 2000;
M.Żywczyński, Włochy nowożytne 1796-1945, Warszawa 1971; M. Dobrzycki, Historia
stosunków międzynarodowych w czasach nowożytnych 1815-1945, Warszawa 1996.
Źródła : L.Gelberg/ red/ Prawo międzynarodowe i historia dyplomatyczna. Wybór
dokumentów, Warszawa 1954-1960, 3 vol.
X. Bałkany
1 Bałkany w I poł. XIX w. – charakterystyka regionu, uwarunkowania ruchów
narodowych w krajach bałkańskich , powstania serbskie w pierwszej poł XIX w., powstanie
greckie, bułgarski ruch narodowy, jugoslawizm,- iliryzm i Naczertanije, Grecja, ruch
narodowy albański, ruch narodowy rumuński, Wiosna Ludów
2. Kwestia bałkańska w l. 1856-1913 – dyplomacja a kwestia bałkańska – konferencje
międzynarodowe dot. problematyki bałkańskiej- t. źr. konferencji berlińskiej 1878 ; kwestia
serbska na przeł. XIX-XX w., kwestia rumuńska, bułgarska, I i II wojna bałkańska 1912/13
r.
Literatura
A Garlicka Bałkany a Europa w XIX i XX w. [w:] Dziesięć wieków Europy ...,
D.Treadgold, Wolność. Zarys historii, Warszawa 1996/ rozdz. Bałkany/F.Gołembski,
Bałkany- determinanty stabilizacji, Warszawa 1982, Historie poszczególnych krajów
bałkańskich – Bułgarii Rumunii, Jugosławii, J.Skowronek, Historia Słowian Płd i Zach.,
Warszawa 1988; J.Skowronek, Kraje bałkańskie w l. 1815-1849. Między status quo a
radykalnymi przeobrażeniami [w:] Europa i świat ; M. Tanty, Bosfor i Dardanele w polityce
mocarstw, Warszawa 1982; M.Tanty, Rosja wobec wojen bałkańskich
XI.
Japonia w l . 1868 – 1912
1. reformy Mejdżi- likwidacja szogunatu, konstytucja japońska 1889 r., reformy społeczneoświatowe, gospodarcze, umowy Japonii z krajami europejskimi i Stanami Zjednoczonymi,
2. konflkty z Chinami – walka o Koreę,
3. wojna rosyjsko-japońska 1904/5
4. udział Japonii w I wojnie światowej – 21 żądań wobec Chin, aspiracje japońskie do
poniemieckich kolonii na Dalekim Wschodzie- konferencja wersalska i waszyngtońska
1921 r., system mandatowy- mandaty grupy C
Literatura
D.Landes Bogactwo i nędza narodów, Warszawa 2000, (rozdz. dot. Epoki Meiji);
D.Treadgold. Wolność.Zarys historii, Warszawa 1996; J. Tubielewicz, Historia Japonii,
Warszawa 1984; J.Hall, Japonia, Warszawa 1979; K.M.Panikkar, Azja a dominacja
Zachodu..., M. Dobrzycki , Historia stosunków międzynarodowych...
XII . Ameryka Łacińska
1 systemy polityczne
2. koncepcje państwa
3 koncepcje ustroju
cechy słabości nowopowstałych organizmów politycznych
sprawa narodowa w Ameryce Łacińskiej- świadomość narodowa, rola państwa, rola
czynników zewnętrznych w procesie tworzenia nowych struktur politycznych, rola klasy
średniej
kolonialna Ameryka hiszpańska
rewolucje w hiszpańskiej Ameryce
kolonialna Ameryka portugalska
niepodległa Ameryka Łacińska 1825-1914
ruch panamerykański
Literatura: W.Dobrzycki, Stosunki międzynarodowe w Ameryce Łacińskiej, Warszawa
2000.,W.Dobrzycki, Historia stosunków międzynarodowych w czasach nowożytnych 18151945, Warszawa 1996.,T.Łepkowski, Ameryka Łacińska .Rewolucje niepodległościowe i
powstanie nowych państwowości [w:] Europa i świat w dobie restauracji, romantyzmu,
rewolucji ...; Dzieje Ameryki Łacińskiej, red. T.Łepkowski, Warszawa 1977; H.M.Bailey,
A.P.Nasatir, Dzieje Ameryki Łacińskiej, Warszawa 1969; D.Treadgold, Wolność. Zarys
historii, Warszawa 1996; H.Parry, Morskie Imperium Hiszpanii, Gdańsk 1983; Da Silva,
Morskie Imperium Portugalczyków
XIII . Doktryny polityczne XIX - XX wieku /cd/.
1 . tworzenie podstaw organizacyjnych w europejskim ruchu robotniczym – powstanie I i II
Międzynarodówki – konflikt między Marksem i Bakuninen dot. zasad centralizacji działania
I Międzynarodówki, kongresy II Międzynarodówki- główne problemy stojące przed
międzynarodowym ruchem robotniczym na etapie rozwoju kolonializmu i groźby wybuchu
konfliktu międzynarodowego
2. anarchizm – Bakunin, P.Proudhon
3. reformizm – F.Lassale
4. rewizjonizm – E.Bernstein
5. anarchosyndykalizm – Sorel
Literatura: Historia doktryn politycznych – do wyboru ; polecane Tokarczyk R.
Współczesne doktryny polityczne Kraków 2003, M.Król, Historia myśli politycznej,
Gdańsk 1998 I.Koberdowa, I Międzynarodówka 1864-1876, Warszawa 1987; J.Tomicki,
Dzieje II Międzynarodówki 1914-1923, Warszawa 1975; Historia międzynarodowego ruchu
robotniczego pod red L.Bazylowa; D.Grinberg, Ruch anarchistyczny w Europie Zachodniej
1870-1914, Warszawa 1988;
Treści nauczania
I. Wielka Rewolucja Burżuazyjna we Francji
1. Przyczyny wybuchu rewolucji, walka burżuazji o władzę
2. Przebieg rewolucji, od zdobycia Bastylii po upadek dyktatury jakobinów
3. Rewolucja a Europa: zwycięstwo nad interwencją feudalną i zbrojna ekspansja
celów rewolucji
4. Bilans osiągnięć ekonomicznych, społecznych i przeobrażeń świadomościowych
zaszłych w okresie rewolucji
II. Francja i Europa w dobie napoleońskiej
1. Napoleon Bonaparte, cele i istota jego rządów
2. Wojny napoleońskie i ich wpływ na przemiany ekonomiczne, społeczne ,polityczne i
narodowościowe w Europie
3. Nauka, literatura i sztuka podczas rewolucji i w dobie napoleońskiej
III. Europa w czasach ruchów narodowowyzwoleńczych i rewolucji burżuazyjnodemokratycznych
1 . Rekonstrukcja „starego porządku”, kongres wiedeński i Święte Przymierze
2. Sprawa chłopska w Europie
3. Klasa robotnicza , jej położenie i walka, socjalizm utopijny i początki socjalizmu
naukowego
4. Europa w ogniu ruchów antyfeudalnych i narodowo-wyzwoleńczych od rewolucji z
pocz. lat 20-ch do Wiosny Ludów
5. Romantyzm w literaturze i sztuce
IV. Europa liberalna i walka o prymat polityczny
1. Rola wolnej konkurencji i wolnego handlu w rozwoju gospodarki, techniki i nauki i
wpływ na przeobrażenia cywilizacyjne i świadomościowe
2. Liberalizm wczesnej ery wiktoriańskiej
3. II Cesarstwo we Francji
4. Monarchia Habsburska
5. I Międzynarodówka
6. stosunki międzynarodowe w latach 1851-1871, Napoleon III, Cavour, Bismarck
7. Zjednoczenie Włoch
8. Zjednoczenie Niemiec
9. Wojna francusko-pruska i jej konsekwencje dla Francji, Niemiec i Europy
10. Komuna Paryska
V. Przeobrażenia w Ameryce i Azji
1. Walki narodów latynoamerykańskich , ich efekty polityczne i ekonomiczne
2. Rozwój terytorialny i ekonomiczny Stanów Zjednoczonych, wojna secesyjna i jej
konsekwencje gospodarczo-społeczne
3. Chiny, nacisk mocarstw europejskich
4. Japonia w dobie reform Meidżi
VI. Rozwój imperializmu i jego konsekwencje ekonomiczne i polityczne
1. Przeobrażenia gospodarki kapitalistycznej w epoce imperializmu
2. Kolonializm i jego konsekwencje dla narodów Afryki i Azji
3. Kwestia robotnicza i II Międzynarodówka
4. Kościół katolicki wobec przeobrażeń społecznych
5. Prasa, wzrost jej znaczenia, kształtowanie opinii publicznej
6. Anglia wczesnej ery imperialnej
7. III Republika we Francji
8. Cesarstwo Niemieckie
9. Rywalizacja mocarstw, Trójprzymierze i Trójporozumienie
10. Nauka w okresie pozytywizmu i na przełomie wieków
11. Zasadnicze tendencje w literaturze i sztuce: realizm, naturalizm, symbolizm,
impresjonizm, początki sztuki nowoczesnej
VII. Geneza i przebieg I wojny światowej
1. Podłoże ekonomiczne i polityczne konfliktu, kryzysy lat 1904-1914
2. Społeczeństwa, ruchy i ugrupowania polityczne wobec groźby wojny
3. Kryzys lipcowy i wybuch wojny
4. Przebieg i charakter działań wojennych, wojna pozycyjna i nowe bronie
5. Władza i społeczeństwo w czasie wojny
6. Wystąpienie Stanów Zjednoczonych i wzmocnienie Ententy
7. Wpływ rewolucji rosyjskiej na losy wojny
8. Klęska państw centralnych, konferencja paryska, traktaty
VII.
Rekapitulacja
Europa a świat w XIX-XX stuleciu
Od społeczeństwa agrarnego do społeczeństwa przemysłowego
Ewolucja państwa i jego rola w procesie modernizacyjnym
Ruchy społeczno-polityczne i rewolucje
Procesy narodotwórcze
Od kultury elitarnej do kultury masowej
Literatura egzaminacyjna- ( 8 pozycji dla studiów stacjonarnych, 6
pozycji dla niestacjonarnych )
Arendt H., Korzenie totalitaryzmu, Warszawa 1989.
Bailey H., Nasatir., Dzieje Ameryki Łacińskiej, Warszawa 1965
Balicki J., Historia Burów. Geneza państwa apartheidu, Wrocław 1980.
Bartnicki A., Konflikty kolonialne 1869-1939, Warszawa 1971.
Baszkiewicz J., Francuzi 1789-1794. Studium świadomości rewolucyjnej, Warszawa 1989.
Baszkiewicz J., Historia Francji, Ossolineum 2008.
Baszkiewicz J., Ludwik XVI, Wrocław 1983.
Baszkiewicz J., Maksymilian Robespierre, Wrocław 1976.
Baszkiewicz J., Meller S., Rewolucja francuska 1789-1794. Społeczeństwo obywatelskie,
Warszawa 1983.
Batowski H., Rozpad Austro - Węgier 1914 - 1918, Wrocław 1965.
Bazylow L., Historia powszechna 1789 - 1918, Warszawa 1982.
Beard Ch., Rozwój cywilizacji amerykańskiej, t.II., Warszawa 1965.
Bielecki R., Encyklopedia wojen napoleońskich, Warszawa 2001.
Brogan H.,Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, Ossolineum 2004.
Chlebowczyk J. Procesy narodotwórcze we Wschodniej Europie Środkowej w dobie
kapitalizmu, Warszawa 1975.
Chwalba A., Historia powszechna. Wiek XIX.
D.Landes, Bogactwo i nędza narodów, Warszawa 2000.
Dobosiewicz, Polityka Wielkiej Brytanii wobec Afryki, Warszawa 1974.
Dobrzycki W., Stosunki międzynarodowe w Ameryce Łacińskiej, Warszawa 2000.
Drohojowski J., Ameryka Łacińska z bliska, Warszawa 1968.
Durschmied E. Schyłek wielkich dynastii, Warszawa 2003.
Dyskant J. Trafalgar 1805, Warszawa 2002
Dzieje Ameryki Łacińskiej od schyłku epoki kolonialnej do czasów współczesnych pod red.
T.Łepkowskiego, t. I 1750-1870/1880, Warszawa 1970.
Dziewanowski M.K., Lord Wellington, Wrocław 1997
Europa i świat w epoce napoleońskiej, pod red. M. Senkowskiej-Gluck, Warszawa 1977.
Europa i świat w epoce restauracji i rewolucji 1815-1849, pod red. W.Zajewskiego,
Warszawa 1992.
Feldman J. Bismarck a Polska, Warszawa 1980.
Ferro M., Historia kolonizacji, Warszawa 1997.
Fiedor K., Austria. Zarys dziejów politycznych, Łódź 1996.
Fijałkowski W., Z dziejów Ameryki Środkowej XVI-XX wiek., Warszawa 1988.
Frederick Życie codzienne w Japonii, Warszawa 1988.
Gajewski A., Z dziejów Brazylii, Warszawa 1965.
Gierowski J., Historia Włoch, Ossolineum 1985.
Gilas T., Kuba pod okupacją amerykańską 1899-1902, Toruń 1983.
Gilbert M., Pierwsza wojna światowa, Poznań 2003
Grajewska I., Komuna Paryska 1971. Problematyka władzy rewolucyjnej, Warszawa 1976.
Grinberg D. Ruch anarchistyczny w Europie Zachodniej 1870-1914, Warszawa 1988.
Grodziski S. , Franciszek Józef I, Wrocław 1978.
Grosfeld L., Polityka państw centralnych wobec sprawy polskiej w latach I wojny
światowej, Warszawa 1962.
Grzeloński B., Polacy w Stanach Zjednoczonych Ameryki 1776-1865, Warszawa 1976.
Grzybowski S., Historia Irlandii, Ossolineum 2003.
Hartau F., Metternich, Warszawa 1996
Hartau F., Wilhelm II, Warszawa 1992
Hass L., Ambicje, rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie ŚrodkowoWschodniej w XVIII-XIX w., Wrocław 1982.
Hibbert Ch. Wellington, Warszawa 2001.Hartau F. Wilhelm II, Warszawa 1992
Historia stosunków międzynarodowych w czasach nowożytnych 1815-1945, Warszawa
1996/ pod red. Dobrzyckiego/.
Historia życia prywatnego. T.4: Od Rewolucji Francuskiej do I wojny światowej/ praca
zbiorowa/, Ossolineum 2006.
Hof U., Europa Oświecenia, Warszawa 1995.
Jakóbczyk J. Niemcy 1815-1919. Między partykularyzmem a federalizmem, Warszawa
1984.
Jakóbczyk J., Wielkopruskie zjednoczenie Niemiec 1866-1871, Lublin 1983.
Janion M., Żmigrodzka M., Romantyzm i historia, Warszawa 1978.
Jelenkowski M., Benjamin Constant, Warszawa 1984.
Jelenkowski M., Owen, Warszawa 1981.
Jones M. A. Historia USA , Gdańsk 2002.
Julien G., Imperium amerykańskie, Warszawa 1970.
Kalembka S., Wiosna Ludów w Europie, Warszawa 1991
Kemp T. Industrializacja w XIX-wiecznej europie, Wrocław 1998
Kemp T., Industrializacja w XIX w Europie., Wrocław 1998
Kieniewicz J., Od ekspansji do dominacji. Próba teorii kolonializmu, Warszawa 1986.
Kiwerska I., Rozpad Imperium Brytyjskiego w Afryce, Warszawa 1989.
Kiwerska J. Słownik prezydentów amerykańskich, Poznań 1999
Kizwalter T., Historia powszechna. Wiek XIX., Warszawa 2003.
Klima J., Simon Bolivar, Katowice 1988.
Koberdowa I., I Międzynarodówka 1864-1876, Warszawa 1987.
Koberdowa I., Komuna Paryska i Polacy, Warszawa 1971.
Kocój H., Wielka Rewolucja Francuska a Polska. Zarys stosunków dyplomatycznych
polsko-francuskich, Warszawa 1987.
Kołakowski L., Główne nurty marksizmu. Powstanie, rozwój, rozkład, Londyn 1988 ( lub
wydanie Poznań 2000).\\\
Kołodziejczyk D. Turcja- historia państw świata XX wieku, Warszawa ? wyd. Trio
Korusiewicz L., Abraham Lincoln, Warszawa 1975.
Kosim J., Przeciw Świętemu Przymierzu, Warszawa 1988.
Kovacs I. Polacy w węgierskiej Wiośnie Ludów 1848- 1849, oficyna Rytm 1999
Kowalczyk S., Liberalizm i jego filozofia, Katowice 1995.
Krasuski J., Historia Niemiec, Ossolineum 2008.
Krasuski J., Historia Rzeszy Niemieckiej 1871-1945, Poznań 1986.
Krasuski J., Kulturkampf. Katolicyzm i liberalizm w Niemczech XIX w., Poznań 1963.
Krasuski J., Z dziejów niemieckiej myśli politycznej XIX-XX wieku, Poznań 1965.
Leśniewski M., Miejsce Południowej Afryki w kształtowaniu koncepcji polityki imperialnej
W. Brytanii 1899-1914, Warszawa 2001
Leśniewski M., Wojna burska 1899-1902. Geneza, przebieg, Warszawa 2001
Leśniewski S. Wagram 1809, Warszawa 2003.
Libiszowska Z., Francja encyklopedystów, Warszawa 1973.
Libiszowska Z., Tomasz Jefferson., Warszawa 1984.
Libiszowska Z., Tomasz Paine. Obrońca praw człowieka, Warszawa 1976.
Livesey A., Wielkie bitwy I wojny światowej, Warszawa 1999
Lubbe P., Imperium europejskie? Ekspansja Europy a powstanie gospodarki światowej,
Warszawa 1982.
Łepkowski T., Dwie biografie amerykańskie. Bolivar i Juarez, Warszawa 1970.
Łepkowski T., Simon Bolivar, Warszawa 1983.
Łukawski Z. Dzieje Azji Środkowej , Kraków 1996.
Maciejewski M., Powszechna historia gospodarcza czasów nowożytnych, Wrocław 1996.
Malarski T. Waterloo 1815, Warszawa 2003.
Manfred A., Rousseau, Mirabeau, Robespierre, Warszawa 1988.
Markov W., Soboul A., Wielka Rewolucja Francuzów, Warszawa 1984.
Mehring F., Historia Socjaldemokracji Niemieckiej, t. IV, Warszawa 1965.
Meszorer A., Brytyjski system parlamentarny w zarysie, Warszawa 1962.
Michałek K., Na drodze ku potędze. Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki 1861-1945,
Warszawa 1993.
Modrzejewska-Leśniewska J., Afganistan w polityce W .Brytanii i Rosji Radzieckiej 19191924, Warszawa 2001
Momsen W., Bismarck, Lublin 1995.
Monteskiusz, O duchu praw, Kraków 2003.
Mroziewicz R., Dyplomacja USA wobec Ameryki Centralnej 1822-1850, Wrocław 1986.
Narody. Jak powstawały i wybijały się na niepodległość, Warszawa 1989
Okólski M. Demografia podstawowe pojęcia, procesy i teorie w encyklopedycznym zarysie,
Warszawa 2004.
Olender P., Wojna amerykańsko- hiszpańska, Warszawa 1995.
Olszewski W., Polityka kolonialna Francji w Indochinach 1858-1908, Warszawa 1988.
Orieux J., Talleyrand, Warszawa 1989
Osiatyński W., Ewolucja amerykańskiej myśli społecznej i politycznej, Warszawa 1983.
Ostrowski A., Hrabia Kamil Cavour, Warszawa 1979.
Pajewski J., Historia powszechna 1871 - 1918, Warszawa…/ najnowsze wydanie/
Pajewski J., Pierwsza wojna światowa 1914-1918, Warszawa 2004.
Pannikar K.M., Azja a dominacja Zachodu, Warszawa 1972.
Pastusiak L., Dyplomacja Stanów Zjednoczonych / XVIII-XIX w./, Warszawa 1978.
Pastusiak L., Pół wieku dyplomacji amerykańskiej 1898-1945, Warszawa 1974.
Procacci G., Historia Włochów, Warszawa 1983
Prokopczuk J., Problemy kolonializmu w Afryce 1871-1939, Warszawa 1974.
Rozbicki M., Narodziny narodu. Historia Stanów Zjednoczonych do 1861 roku, Warszawa
1991.
Rusinowa I., Z dziejów amerykańskich partii politycznych, Warszawa 1994.
Russel B., Wiek dziewiętnasty, Warszawa 1836.
Russell B. Autobiografia 1872-1914, Warszawa 1996.
Russell B., Dzieje filozofii Zachodu, Warszawa 2000
Salmonowicz S., Prusy, dzieje państwa i społeczeństwa, Poznań 1987.
Salmonowicz S., Sylwetki spod gilotyny, Warszawa 1989.
Secher R., Ludobójstwo francusko-francuskie, Warszawa 2003.
Sikora A., Fourier, Warszawa 1989.
Sikora A.,Saint - Simon, Warszawa 1991.
Smoliński J. Polonia obu Ameryk, Pruszków 1998.
Sobolewska B., Sobolewski M., Myśl polityczna XIX-XX wieku. Liberalizm. Warszawa
1978
Sobolewski M., Od drugiego Cesarstwa do piątej Republiki. Studia z dziejów politycznych
Francji 1870-1958, Warszawa 1963.
Społeczeństwo w dobie przemian wiek XIX-XX., Warszawa 2003.
Spychalski B., Zarys historii myśli ekonomicznej, Warszawa 1999.
Swoboda G., Gettysburg 1863, Warszawa 1999?
Szacki J. Historia myśli socjologicznej, Warszawa 2002.
Szordykowska B. Historia Finlandii, Warszawa 2011.
Szyszkowski W., Benjamin Constant, Warszawa 1984.
Szyszkowski W., Walka o prawa ludności murzyńskiej w Stanach Zjednoczonych, Toruń
1966
Tajemnica otrucia Napoleona, (autor?)Warszawa 2003 (wyd. Bellona)
Tanty M., Bosfor i Dardanele w polityce mocarstw, Warszawa 1982.
Tanty M., Rosja wobec wojen bałkańskich
Tarle E., Talleyrand, Warszawa 1967
Tirpitz A., Wspomnienia, Warszawa 1997.
Tocqueville A., O demokracji w Ameryce , Warszawa 1996
Tokarczyk R. Współczesne doktryny polityczne, Kraków 2003.
Tomicki J., Dzieje II Międzynarodówki 1914-1923, Warszawa 1975.
Treagold D., Wolność. Zarys historii, Warszawa 1996.
Tulard J., Murat, Gdańsk 2002
Uexull G., Ferdinand Lassalle, Warszawa 1997.
Waldenberg M., Kwestie narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej , Warszawa 1992.
Waldenberg M., Narody zależne i mniejszości narodowe w Europie Środkowo-Wschodniej,
Warszawa 2000.
Wawrykowa M., Dzieje Niemiec 1789-1871, Warszawa 1980.
Wawrykowa M., Ruch studencki w Niemczech 1815-1825, Warszawa 1969
Wąsicki J., Rzesza i państwa niemieckie 1789- 1848, Poznań 1986
Weber M. Gospodarka i społeczeństwo, Warszawa 2002.
Weber M., Gospodarka i społeczeństwo, Warszawa 2002
Wereszycki H., Pod berłem Habsburgów. Zagadnienia narodowościowe. Kraków 1975.
Wereszycki H., Sojusz trzech cesarzy. Geneza 1872-1886, Warszawa 1865.
Wilk A., Bertrand Russell. Biografia polityczna , Wrocław 2003
Wituch T., Garibaldi, Wrocław 1983.
Wituch T., Tureckie przemiany. Dzieje Turcji 1878-1923, Warszawa 1980
Wolff-Powęska A., Niemiecka myśl polityczna wieku oświecenia, Poznań 1988
Zahorski A., Napoleon, Warszawa 1985.
Zajączkowski A., Czarna Afryka wczoraj i dziś, Warszawa 1980
Zarys dziejów Afryki i Azji 1869-1996. Historia konfliktów, Warszawa 1996./ pod red.
A.Bartnickiego/
Zarys historii niemieckiego ruchu robotniczego, Warszawa 1965.
Zieliński Z., Papiestwo i papieże dwóch ostatnich wieków, Warszawa 1999.
Zins H., Cecil Rhodes. Ekspansja brytyjska w Afryce pod koniec XIX wieku, Lublin 2000.
Zins H., Historia Anglii, Ossolineum 1995.
Żywczyński M., Historia powszechna 1789-1870, Warszawa… / najnowsze wydanie/
Żywczyński M., Włochy nowożytne, Warszawa 1971