Korzyści wynikające z poprawy dostępności dla wszystkich
Transkrypt
Korzyści wynikające z poprawy dostępności dla wszystkich
Korzyści wynikające z poprawy dostępności dla wszystkich Spis treści Dostępność przestrzeni publicznej korzystna dla wszystkich, nie tylko dla osób niepełnosprawnych ............................... 4 Główne korzyści wynikające z poprawy dostępności .................................................... 6 Ograniczenie uzależnienia od samochodu i swobodne poruszanie się . ........................... 8 Aktywna mobilność ...................................... 10 Mniejszy ruch pojazdów ............................... 12 Wyzwania na przyszłość .............................. 14 www.isemoa.eu Projekt ISEMOA rozpoczął się w maju 2010 roku i będzie realizowany do maja 2013 r. ISEMOA jest projektem współfinansowanym przez Unię Europejską w ramach programu IEE 2009 STEER. Wydawca: Austrian Mobility Research – FGM-AMOR (Koordynator projektu). Zdjęcia na okładce: FGM-AMOR / Schiffer (1), FGM-AMOR (2), iStockphoto (1), www.eltis.org / Schiffer (4). Wyłączna odpowiedzialność za treść niniejszej publikacji leży po stronie jej autorów. Nie odzwierciedla ona opinii Unii Europejskiej. Zarówno EACI jak i Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wykorzystanie zawartych tu informacji. KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z POPRAWY DOSTĘPNOŚCI DLA WSZYSTKICH Dostępność przestrzeni publicznej korzystna dla wszystkich, nie tylko dla osób niepełnosprawnych Każdy wie, że dostępne otoczenie jest korzystne dla osób niepełnosprawnych, ale czy wiedziałeś, że działania i środki ograniczające bariery oraz poprawiające dostępność przynoszą również inne korzyści? Każdego dnia wiele osób napotyka barie- Do grupy osób z ograniczonymi możliwo- ry poruszając się w przestrzeni publicznej ściami poruszania się (PRM – People with lub korzystając z transportu publicznego. Reduced Mobility) należy również zaliczyć Wśród nich znajdują się m.in. osoby nie- osoby z problemami poznawczymi, osoby pełnosprawne, osoby starsze (zwłaszcza te przenoszące ciężkie lub niewymiarowe ba- powyżej 75. roku życia), dzieci oraz osoby gaże, osoby nieznające lokalnego języka, z małymi dziećmi. mające problemy z orientacją, z czytaniem, ze zdrowiem psychicznym, osoby z problemami ortopedycznymi i kardiologicznymi, osoby powracające do zdrowia po przebytej operacji lub chorobie, osoby czasowo niepełnosprawne (np. ze złamaniami), daltoniści, itp. Eksperci szacują, że około 35-40%1 populacji Europy to osoby z ograniczonymi możliwościami poruszania się (PRM). –––––––––––––––––––– 1 European Disability Forum (2011): Facts and figures about disability, in: http://www.edf-feph.org/Page_ Generale.asp?DocID=12534 (28.10.2011) 4 KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z POPRAWY DOSTĘPNOŚCI DLA WSZYSTKICH W związku z istniejącymi barierami2 dla wielu dzaju usługi, obiekty sportowe i rozrywkowe osób niemożliwe jest samodzielne porusza- nie jest łatwo dostępnych dla pieszych, osób nie się w przestrzeni publicznej czy korzy- na wózkach inwalidzkich, rowerzystów i użyt- stanie z transportu publicznego, dlatego są kowników transportu publicznego, dlatego są one mniej mobilne. Odbywają mniej podróży oni zależni od samochodu. i na krótszych dystansach niż przeciętny użytkownik drogi (patrz wykresy poniżej). Wiele Dokładny opis często napotykanych barier z tych osób jest zmuszonych do korzystania w przestrzeni i transporcie publicznym moż- z transportu indywidualnego lub alternatyw- na znaleźć w broszurze „Dostępność – dla- nych form transportu. Ponadto dużo miejsc, czego jest nam potrzebna” umieszczonej na takich jak sklepy, przedszkola, różnego ro- stronie http://www.isemoa.eu. Liczba odbywanych podróży w ciągu doby 3 2,87 2,76 2 1 0 OSOBY SPRAWNE OSOBY PRM Długość podróży w km 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 9,2 6,65 OSOBY SPRAWNE OSOBY PRM Osoby z ograniczonymi możliwościami poruszania się (PRM) są mniej mobilne: odbywają mniej podróży i na krótszych dystansach Analizując dostępne dane dotyczące mobilności ludzi w Europie naukowcy z Uniwersytetu Technicznego w Dreźnie stwierdzili, że osoba PRM średnio odbywa 2,76 podróży dziennie, podczas gdy osoba sprawna – 2,87. Dodatkowo średnia długość podróży osoby PRM wynosi 6,65 km, a osoby sprawnej – 9,2 km. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 2 Report “Relationship of energy-efficiency in transport and accessibility of the whole mobility-chain” in: http://www. isemoa.eu/index.php?ID1=7&id=7 5 KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z POPRAWY DOSTĘPNOŚCI DLA WSZYSTKICH Główne korzyści wynikające z poprawy dostępności Lepsza dostępność = wszyscy korzystają ze zrównoważonych form i środków transportu, a codzienne usługi są dostępne bez konieczności poruszania się samochodem Gminy, miasta i regiony mogą pomóc swoim mieszkańcom i turystom przyjąć styl życia niezależny od samochodu poprzez zapewnienie pełnej dostępności przestrzeni i transportu publicznego oraz poprzez poprawę dostępności do codziennych usług dla osób niezmotoryzowanych. Polityka poprawy dostępności przynosi wiele korzyści, zarówno dla indywidualnych osób, jak i dla całego społeczeństwa: ograniczenie korzystania z transportu indywidualnego (samochodu) i swobodne poruszanie się, również osób niezmotoryzowanych aktywna mobilność (chodzenie pieszo, jazda rowerem) rzadsze korzystanie z samochodu / mniejszy ruch pojazdów na drogach lepsze radzenie sobie z przyszłymi wyzwaniami 6 www.etlis.org / Schiffer www.etlis.org / Schiffer www.etlis.org / Schiffer KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z POPRAWY DOSTĘPNOŚCI DLA WSZYSTKICH ✔✔ zwiększa niezależność FGM / Schiffer ✔✔ zapobiega wykluczeniu społecznemu www.eltis.org / Schiffer ✔✔ poprawia stan zdrowia Poprawa dostępności ... ✔✔ p owiększa „kapitał ludzki” www.eltis.org FGM-AMOR iStockphoto ✔✔ poprawia jakość życia ✔✔ zwiększa energooszczędność ✔✔ ogranicza koszty ✔✔ zmniejsza zanieczyszczenie środowiska 7 KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z POPRAWY DOSTĘPNOŚCI DLA WSZYSTKICH Ograniczenie uzależnienia od samochodu i swobodne poruszanie się ✔✔ ✔✔ ✔✔ ✔✔ dzieci nie potrzebują „taxi-rodzica” starsze osoby mogą swobodnie poruszać się same rodziny nie muszą posiadać drugiego samochodu zapobieganie wykluczeniu społecznemu / wyrównanie możliwości ✔✔ niższy popyt na specjalne usługi transportowe i usługi opiekuńczo-pielęgnacyjne dla seniorów Dostępne przestrzeń i transport publicz- zmotoryzowanych osoby nie kierujące lub nie ny oraz lepsza dostępność do codziennych posiadające samochodu są marginalizowa- usług dla osób niezmotoryzowanych sprzyja ne, gdyż mają ograniczony dostęp do pracy, ograniczeniu korzystania z samochodu, za- edukacji, sklepów, placówek opieki zdrowot- równo przez mieszkańców, jak i turystów. nej i ośrodków rozrywki i sportu. Większa dostępność do codziennych usług W pełni dostępny łańcuch podróży to wolność dla pieszych, rowerzystów, osób na wózkach i większą niezależność dla osób z ograniczo- inwalidzkich i użytkowników transportu pu- ną mobilnością (PRM), ponieważ stwarza blicznego pozwala osobom nie korzystającym szansę na swobodne podróżowanie. Praw- z samochodu lub nie posiadającym pojazdu dopodobne jest więc, że dzięki poprawie dotrzeć samodzielnie do celu. Dlatego lepsza dostępności różnice w zachowaniach osób dostępność powoduje wzrost niezależności PRM i osób sprawnych, które istnieją obec- osób niezmotoryzowanych, gdyż nie muszą nie, staną się mniejsze lub znikną całkowicie. one korzystać z pomocy osób trzecich. Zapo- Oznacza to, że w dostępnym otoczeniu, osoby biega to wykluczeniu społecznemu , ponie- PRM będą odbywały więcej podróży i na dłuż- waż często w obszarach przeznaczonych dla szych dystansach niż obecnie. 3 8 FGM-AMOR iStockphoto KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z POPRAWY DOSTĘPNOŚCI DLA WSZYSTKICH Poprawa dostępności, stwarzając możliwości Poprawa dostępności codziennych usług dla swobodnej mobilności, zmniejsza zapotrze- pieszych, rowerzystów, osób korzystających bowanie na specjalne usługi transportowe4, z wózków inwalidzkich i użytkowników trans- przynosząc tym samym korzyści ekonomicz- portu publicznego umożliwia wielu gospodar- ne dla społeczeństwa. stwom domowym zmniejszyć koszty; z jednej W środowisku, które jest dostępne, osoby strony – paliwa (ograniczenie liczby podróży), starsze mogą być niezależne i żyć dłużej5. z drugiej – posiadania drugiego samochodu. Dostępność ma korzystny wpływ na aktywne Środowisko, które jest dostępne umożliwia starzenie się. Pomaga ograniczyć zapotrze- osobom z ograniczoną mobilnością poruszać bowanie na opiekę i ograniczyć koszty usług się swobodnie, co z kolei motywuje i zachęca opiekuńczo-pielęgnacyjnych. ich do częstszego opuszczania domu, spoty- Jeśli codzienne usługi są łatwo dostępne kania się z innymi ludźmi oraz uczestnictwa i bezpieczne dla osób niezmotoryzowanych, w życiu społecznym. To wszystko zapobiega to dzieci nie potrzebują „taxi-rodzica”. Jest wykluczeniu społecznemu7. to również korzystne dla rodziców, gdyż mniej czasu poświęcą na podwożenie swoich dzieci6. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 3 CATCH Fact sheet “Health” in: www.carbonaware.eu 4 “Check out the KOLLA-project – public transport for everybody” in: www.eltis.org/docs/studies/EROA8QEC96.pdf 5 Slattery S., Evernden J.: “Continuous accessible path of travel to participation”, The Independent Living Centre New South Wales Australia, in: http://www.arata.org.au/arataconf08/papers/universal_design/SLATTERY_Sue_paper.doc 6 Wg badań brytyjskich (dla esure.com) średnio dziecko jest podwożone przez rodziców do szkoły i na zajęcia pozalekcyjne na dystansie 3500 mil rocznie. 40% czasu jaki matki spędzają w samochodzie jest przeznaczone na podwożenie ich dzieci (w: http:// www.telegraph.co.uk/news/uknews/1513228/Parents-taxi-service-worth-10000-a-year.html and http://www.thefreelibrary.com/PARENTS+TAKEN+FOR+A+pounds+10k+RIDE%3B+Mum%27s+taxi+clocks+up+3500+miles...-a0143600124) 7 Dostępna przestrzeń i transport są ważnymi czynnikami ograniczającymi wykluczenie społeczne wg. Canadian Social Isolation Working Group, “Working together for Seniors”, 2007 w: http://www.seniors.alberta.ca/Seniors/docs/WorkingTogetherForSeniors.pdf 9 KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z POPRAWY DOSTĘPNOŚCI DLA WSZYSTKICH www.eltis.org / Schiffer Aktywna mobilność ✔✔ korzyści zdrowotne dzięki większej aktywności fizycznej ✔✔ ograniczone koszty społeczne (mniej zwolnień lekarskich, mniejsze koszty opieki zdrowotnej, itp.) ✔✔ większe bezpieczeństwo rowerzystów i pieszych ✔✔ więcej społecznych interakcji Poprawa dostępności codziennych usług dla pieszych, rowerzystów, osób na wózkach inwalidzkich i użytkowników transportu publicznego umożliwia wszystkim osobom odbywanie podróży korzystając z bardziej aktywnych form przemieszczania się, jak chodzenie pieszo czy jazda rowerem, raczej niż korzystanie z samochodu. Ten wzrost aktywności fizycznej przyczynia się do osiągania korzyści zdrowotnych8, ograniczając ryzyko zachorowania na choroby serca, krążenia, cukrzycę 2. typu, otyłość, itp. Z jednej strony możemy osiągnąć ogólne lepsze samopoczucie i zdrowie jako wynik aktywnej mobilności, z drugiej – ograniczyć koszty społeczne związane z przebywaniem na zwolnieniach lekarskich czy koszty 10 opieki zdrowotnej. Jeśli większość codziennych podróży odbywa się pieszo i rowerem to liczba pieszych FGM-AMOR KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z POPRAWY DOSTĘPNOŚCI DLA WSZYSTKICH i rowerzystów na drogach i ulicach rośnie. Tym samym poprawia się bezpieczeństwo – zmniejsza się liczba wypadków i maleją koszty ponoszone przez społeczeństwo. Wzrost liczby pieszych i rowerzystów wpływa na zwiększenie bezpośredniego kontaktu pomiędzy uczestnikami ruchu. Ma to efekt i powoduje zacieśnienie więzi społecznych. Jest to istotne w zróżnicowanym społeczeństwie i może pomóc ograniczyć przestępczość. www.eltis.org / Schiffer wzmocnienia (zażyłość społeczności lokalnej) Lepsza dostępność przestrzeni publicznej przyciąga więcej pieszych i rowerzystów, co zwiększa obroty lokalnych sklepów11 przyczyniając się do wzrostu gospodarczego. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 8 Werner Gronau, Karl Reiter & Robert Pressl (Ed.): Transport and Health Issues. Mannheim 2011 in: http://www.eltis.org/ docs/tools/THI-RobertPressl_KarlReiter.pdf 9 Jacobsen P.L.: “Safety in numbers: more walkers and bicyclists, safer walking and bicycling”. Injury Prevention 2003; 9: 205-9 in: http://bmj-injuryprev.highwire.org/content/9/3/205.full.pdf 10 Leyden, K M.: “Social Capital and the Built Environment: The importance of walkable neighbourhoods” in American Journal of Public Health, 93(9). pp. 1546-51. 2003 11 Buis J., Wittink R.: “The economic significance of cycling. A study to illustrate the costs and benefits of cycling policy”, Den Haag, Netherlands: TNG Uitgeverij, 2000, in: http://www.velomondial.net/velomondiall2000/PDF/BUIS.PDF 11 KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z POPRAWY DOSTĘPNOŚCI DLA WSZYSTKICH Mniejszy ruch pojazdów ✔✔ korzyści dla środowiska (mniejsze: zanieczyszczenie powietrza, emisja gazów cieplarnianych, hałas, itd.) ✔✔ energooszczędność w transporcie ✔✔ bardziej atrakcyjna przestrzeń publiczna Większa dostępność codziennych usług dla Rzadsze korzystanie z samochodu pomaga pieszych, rowerzystów, osób na wózkach inwa- zwiększyć energooszczędność w transpor- lidzkich i użytkowników transportu publiczne- cie, ograniczyć zanieczyszczenie powietrza, go umożliwia zrezygnowanie z podróżowania emisje gazów cieplarnianych oraz szkodliwy samochodem. W dostępnej przestrzeni nawet poziom hałasu. Dzięki poprawie dostępno- osoby PRM, które do tej pory były uzależnione ści można osiągnąć znaczące zmniejszenie od transportu indywidualnego z powodu ist- zużycia energii w transporcie i emisji gazów niejących barier napotykanych w przestrzeni cieplarnianych. i transporcie publicznym, mogą zastąpić tę formę poruszania się inną, jak np. chodzenie pieszo, jazda rowerem czy korzystanie 12 www.eltis.org FGM-AMOR z transportu publicznego. FGM-AMOR www.eltis.org / SChiffer KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z POPRAWY DOSTĘPNOŚCI DLA WSZYSTKICH Przykładowo: eksperci szacują, że około mi transportu oraz oszczędzić każdego roku 35-40% populacji Europy stanowią osoby ponad 316 tys. litrów paliwa pochodzenia PRM, które napotykają bariery w przestrzeni mineralnego w mieście liczącym ok. 100 tys. i transporcie publicznym. W 100 tys.-mieście mieszkańców. 12 ponad 35 tys. osób doświadcza trudności w swobodnym poruszaniu się w przestrze- Poza korzyściami dla środowiska, pozytywne ni publicznej. Jeśli poprawi się dostępność efekty ograniczenia ruchu samochodowego, można założyć, że osoby PRM zamienią przy- takie jak lepsza jakość powietrza i mniejszy najmniej 5% swoich podróży samochodem hałas to także korzyści dla zdrowia oraz ja- na chodzenie pieszo, jazdę rowerem lub ko- kości życia. Dodatkowo, innym pozytywnym rzystanie z transportu publicznego. W związ- efektem zmniejszenia ruchu samochodów ku z poprawą dostępności osoby PRM będą jest powstanie bardziej atrakcyjnej prze- mogły zastąpić około 4,8 mln km rocznie strzeni publicznej dla rowerzystów i pieszych pokonywanych samochodem innymi środka- oraz przyjaznego środowiska do życia. 13 –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– 12 European Disability Forum (2011): Facts and figures about disability, in: http://www.edf-feph.org/Page_Generale.asp?DocID=12534 (28.10.2011) 13 Wg. badań przeprowadzonych w niemieckich miastach przez SOCIALDATA, około 50% wszystkich podróży odbytych samochodem mogło odbyć się również innymi środkami transportu. 14 Biorąc pod uwagę dostępne dane dotyczące zachowań (w zakresie mobilności) osób PRM w Europie, naukowcy z Uniwersytetu Technicznego w Dreźnie stwierdzili, że osoba PRM średnio odbywa 2,76 podróży dziennie na dystansie 6,65km. (Raport “Relationship of energy efficiency in transport and accessibility of the whole mobility chain”: http://www.isemoa. eu/index.php?ID1=7&id=7) 15 NICHES+: “Guidelines for implementers of neighbourhood accessibility planning”, 2010, in: www.niches-transport.org/ fileadmin/NICHESplus/G4Is/21582_policynotesWG1_2.indd_low.pdf 13 KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z POPRAWY DOSTĘPNOŚCI DLA WSZYSTKICH Wyzwania na przyszłość 14 www.eltis.org / Schiffer FGM-AMOR ✔✔ Sprostanie potrzebom części starzejącego się społeczeństwa ✔✔ Ułatwianie integracji imigrantów dzięki poprawie dostępności ✔✔ Ograniczanie tendencji do przenoszenia się na tereny podmiejskie poprzez zapewnienie dostępności podstawowych usług ✔✔ Uwzględnienie wymagań prawnych we wszystkich inwestycjach poprzez przyjęcie strategii „dostępność dla wszystkich” ✔✔ Unikanie ponoszenia dodatkowych kosztów poprzez branie pod uwagę wymagań dotyczących dostępności już na etapie projektowania KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z POPRAWY DOSTĘPNOŚCI DLA WSZYSTKICH rzejące się społeczeństwo), odpływ ludności żania Konwencji Narodów Zjednoczonych o na tereny podmiejskie itp., wymuszają na Prawach Osób Niepełnosprawnych, rządy lokalnych i regionalnych władzach poprawę państw będą kontynuowały prace w zakresie dostępności. dostępności. Dodatkowo na poziomie Unii Aspekty dostępności stają się coraz waż- Europejskiej w przygotowaniu znajduje się niejsze, również na poziomie legislacyjnym Europejski Akt Dostępności. i regulacyjnym – większość państw euro- Mając na uwadze przyszłe zmiany, istot- pejskich stosuje przepisy dotyczące do- ne jest przyjęcie strategii „dostępność dla stępności w różnym zakresie, w odniesieniu wszystkich” we wszystkich przedsięwzię- do transportu i zagospodarowania terenu. ciach od samego początku. iStockphoto Oczekuje się, że w trakcie procesu wdra- iStockphoto W całej Europie zmiany demograficzne (sta- 15