Ocena zawartości kadmu i ołowiu w makaronach - Eko-DOk

makaron, kadm, ołów, susz jajeczny, afera jajeczna
Kamila WIDZIEWICZ* **, Krzysztof LOSKA*, Bożena GRABISZ*,
Karolina ZNISZCZOŁ*
OCENA ZAWARTOŚCI KADMU I OŁOWIU W MAKARONACH
W nawiązaniu do prasowych doniesień dotyczących wprowadzenia do obrotu suszu jajecznego zawierającego metale ciężkie, w tym kadm oraz ołów przeprowadzono analizę zawartości tych pierwiastków w makaronach dostępnych na polskim rynku. Do oznaczania zawartości kadmu oraz ołowiu
w próbkach makaronów wykorzystano technikę absorpcyjnej spektrometrii atomowej z atomizacją
elektrotermiczną. Średnie zawartości kadmu i ołowiu w 21 rodzajach przebadanych makaronów wynosiły odpowiednio 0,048±0,013 mg/kg s.m. oraz 0,14±0,038 mg/kg s.m. Największą zawartością
ołowiu 0,652 mg/kg s.m. oraz kadmu 0,098 mg/kg s.m. cechował się makaron bezjajeczny jednego
z producentów. Ilość suszu jajecznego nie miała wpływu na zawartość metali ciężkich w makaronach.
W makaronach bezjajecznych oraz w jednym makaronie jednojajecznym stwierdzono przekroczenie
dopuszczalnych stężeń ołowiu.
1. WPROWADZENIE
W marcu 2012 roku polskie media podały do wiadomości publicznej informację
o produkcji i obrocie szkodliwym dla zdrowia proszkiem jajecznym. Przedmiotem
„afery jajecznej” było wykrycie przez Centralne Biuro Antykorupcyjne w jednym
z kaliskich przedsiębiorstw masowej produkcji suszu jajecznego zawierającego podwyższone zawartości metali ciężkich - kadmu oraz ołowiu. Zanieczyszczony susz
trafiał do polskich oraz zagranicznych producentów wędlin, majonezów, lodów, wyrobów cukierniczych, pieczywa oraz innych produktów zbożowych. Efektem kontroli
__________
* Politechnika Śląska, Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki, Instytut Inżynierii Wody i Ścieków, ul. Konarskiego 18, 44-100 Gliwice, [email protected]
** Autorka publikacji Pani Kamila Widziewicz jest stypendystką projektu „DoktoRIS - Program stypendialny na rzecz innowacyjnego Śląska” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
646
K. WIDZIEWICZ i in.
sanitarnej było zabezpieczenie kilkudziesięciu ton suszu. Na chwilę obecną nie wiadomo od jak dawna zanieczyszczony metalami proszek jajeczny trafiał do polskich
konsumentów [10].
Susz jajeczny jest powszechnie stosowany jako dodatek żywieniowy przede
wszystkim do produktów zbożowych i mącznych. Użycie suszu w zastępstwie jaj
ptasich w wyrobach garmażeryjnych jest powszechne z uwagi na jego długą przydatność do spożycia [1,2]. Do podstawowych składników codziennej diety, w których
susz stosuje się na największą skalę należy zaliczyć pieczywo oraz makarony. Według
danych Głównego Urzędu Statystycznego z 2011 roku produkty mączne, w tym makarony są obok warzyw i owoców najczęściej konsumowanymi produktami spożywczymi. Wynika stąd potrzeba kontroli ich jakości i stała ocena zagrożeń płynących
z tej grupy żywności [6].
Organizacje takie jak JECFA (Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives) oraz WHO (World Health Organization) uznały ołów oraz kadm za metale
szkodliwe dla zdrowia ludzkiego [4,20]. Istotnym źródłem narażenia na kadm oraz
ołów jest pożywienie. Wyniki licznych badań wskazują, że zawartość kadmu i ołowiu
w organizmie jest funkcją stężenia tych metali w pożywieniu [3,9]. Typowe wchłanianie kadmu przez układ pokarmowy osoby dorosłej wynosi 10%, a w przypadku ołowiu 5-10%. U dzieci wchłanianie ołowiu jest większe i może wynosić 20% [19].
Pierwiastki te z łatwością przenikają przez błony biologiczne i są kumulowane w organizmie. Kadm oraz ołów nawet w niewielkich ilościach wykazują właściwości neurotoksyczne, hepatotoksyczne, mutagenne oraz kancerogenne. Do skutków zdrowotnych spowodowanych narażeniem pokarmowym na kadm i ołów należy zaliczyć między innymi: anemię, wzmożoną pobudliwość nerwową, uszkodzenie czynności nerek
[19]. Ponieważ kadm oraz ołów odznaczają się wysokim stopniem toksyczności
względem organizmów żywych, konieczna jest stała kontrola ich obecności w produktach żywnościowych.
Celem pracy było:
 określenie zawartości kadmu oraz ołowiu w makaronach dostępnych na polskim rynku,
 podjęcie próby oceny możliwości stosowania przez producentów niebezpiecznego suszu jajecznego na podstawie deklarowanej przez nich ilości jaj,
 odniesienie oznaczonej zawartości metali do norm dopuszczalnych krajowych
i zagranicznych.
2. METODYKA
Analizą poddano 21 makaronów dostępnych w handlu detalicznym, wytwarzanych
przez polskich producentów. Do badań wybrano marki o deklarowanej przez produ-
Ocena zawartości kadmu i ołowiu w makaronach
647
centa zawartości jajek. Zgodnie z tym podziałem makarony zaklasyfikowano do pięciu
grup, gdzie numerem 0 oznaczono makarony bezjajeczne, a numerem 5 makarony
pięciojajeczne (Tab 1). Makarony zakupiono w popularnych sieciach (np. Carrefour,
Tesco, itp.).
Tabela 1. Charakterystyka makaronów wykorzystanych w badaniach
(zgodna z informacją producenta podaną na opakowaniu).
Lp.
1
2
3
4
5
Producent
A
B
C
D
E
Skład
Mąka pszenna makaronowa, woda, kurkuma
Mąka pszenna, kurkuma, woda
Mąka pszenna makaronowa, woda, kurkuma
Mąka pszenna makaronowa, 1 jajo na kg mąki, kurkuma
Mąka pszenna makaronowa, woda, jaja (6%)
Mąka z pszenicy zwyczajnej, woda, 2 jaja na kilogram mąki (9%),
wit. A – subst. wzbogacająca
Mąka pszenna, jaja 10% (2szt./1kg mąki), woda, wit. A - subst. wzbogacająca, prowit. A (β-karoten)
Mąka makaronowa pszenna, mąka semolina z pszenicy durum, świeże
jaja 10% (2szt./1kg mąki), woda, kurkuma
Mąka pszenna makaronowa, semolina, masa jajowa 9,1 %, kurkuma
jako przyprawa, woda
6
F
7
G
8
H
9
I
10
J
Mąka pszenna typ 450, woda, masa jajowa pasteryzowana 8,3%
(2szt./1kg mąki), kurkuma
2
11
K
Mąka pszenna, świeże jaja, przyprawa kurkuma
2
12
L
Mąka z pszenicy durum, jaja 13,5% (3szt./1kg mąki), woda
3
13
Ł
14
M
15
N
16
O
17
P
18
R
19
S
Mąka pszenna, masa jajowa 18,4% (5szt./1kg mąki), kurkuma
5
20
T
Kasza pszenna makaronowa, semolina (kaszka z pszenicy durum),
masa jajowa pasteryzowana chłodzona 21,3%, woda, kurkuma
5
21
U
Mąka pszenna, pasteryzowana masa jajowa 20% (5szt./1kg mąki),
woda, kurkuma
5
Mąka makaronowa z pszenicy zwyczajnej, woda, zawartość masy
jajecznej (18%), subst. Wzbogacająca, wit. A
Mąka makaronowa typ 400, jaja kurze 20%, woda, przypraw naturalna
- kurkuma
Mąka pszenna makaronowa, semolina (mąka pszenna), 4szt./1kg mąki
(19%), kurkuma, woda
Mąka pszenna, pasteryzowana masa jajeczna 18%, woda, kurkuma
Mąka makaronowa pszenna, semolina z pszenicy durum, świeże jaja
19,35% (4szt./kg), woda
Mąka z pszenicy zwyczajnej, mąka z pszenicy durum, (5szt./1kg
mąki) (20%), woda, wit. A - substancja wzbogacająca
Liczba jaj
0
0
0
1
1
2
2
2
2
4
4
4
4
4
5
648
K. WIDZIEWICZ i in.
Makarony mielono w młynku Pulverisette 2 (Fritsch GmbH), następnie suszono
w temperaturze pokojowej. Z każdego makaronu odważono w przybliżeniu 2 g próbki
i umieszczono w naczyniach kwarcowych. Naczynia przenoszono do suszarki i suszono do stałej masy w temp 105oC. Na podstawie różnicy masy przed i po suszeniu obliczano wilgotność próbek. Mineralizację próbek przeprowadzano dwuetapowo, w systemie otwartym na płycie grzejnej oraz w systemie zamkniętym w piecu mikrofalowym. Naważki próbek, ok. 0,2 g wprowadzono do naczyń teflonowych i mineralizowano na płycie grzejnej (temp. 130oC) w 3 cm3 HNO3 (65%, Baker). Po odparowaniu
kwasu, do naczyń wprowadzono ponownie 3 cm3 HNO3 i mineralizowano w piecu
mikrofalowym Mega 1200 (Milestone) przez 9 min z mocą 1000W. Po całkowitej
mineralizacji próbki przenoszono ilościowo do kolbek miarowych o pojemności 25
ml. Stężenia metali ciężkich w próbkach makaronów oznaczano techniką absorpcyjnej
spektrometrii atomowej z atomizacją elektrotermiczną w aparacie SpectrAA 880 Zeeman (Varian). Dokładność i precyzję metody sprawdzono poprzez wykonanie oznaczeń (n=5) zawartości kadmu i ołowiu w certyfikowanych materiałach odniesienia:
liście herbaty (INCT-TL-1); liście tytoniu „Polish Virginia” (INCT-PVTL-6); liście
tytoniu „Oriental Basma” (INCT-OBTL-5); mieszanka ziół polskich (INCT-MPH-2).
Zawartość ołowiu w tych materiałach zgodnie z certyfikatem wynosiła odpowiednio:
1,78±0,24; 0,97; 2,01±0,31 oraz 2,16±0,23 mg/kg, natomiast oznaczona 1,78±0,31;
0,97±0,06; 1,89±0,07 oraz 2,2±0,14 mg/kg. Certyfikowana zawartość kadmu w materiałach odniesienia wynosiła 0,03±0,004; 2,23; 2,64±0,16 oraz 0,199±0,015 mg/kg,
natomiast oznaczona odpowiednio: 0,03±0,002; 2,29±0,07; 2,77±0,06 oraz
0,21±0,004 mg/kg. Do analizy opisowo-statystycznej wykorzystano program Statistica
9.0 PL (StatSoft).
3. OMÓWIENIE WYNIKÓW
W Tabeli 2 zestawiono średnie oraz zakresy stężeń kadmu i ołowiu w 21 markach
makaronów wykorzystanych w badaniach. Otrzymane wyniki pochodzą z trzech niezależnych eksperymentów wykonanych w dwóch powtórzeniach.
W badanych makaronach przeważał ołów, średnia zawartość tego metalu
0,14±0,038 mg/kg s.m. była trzykrotnie większa w porównaniu do kadmu 0,048±0,013
mg/kg s.m. Zawartość kadmu oraz ołowiu w krajowych makaronach była zróżnicowana
i wahała się w szerokich zakresach 0,026 – 0,760 mg/kg s.m. dla ołowiu oraz 0,021 –
0,135 mg/kg s.m. dla kadmu. Współczynnik zmienności dla średnich zawartości metali
w próbkach makaronów wynosił 98,8% dla ołowiu oraz 34,4% dla kadmu. Analizując
zawartości metali ciężkich w próbkach przebadanych makaronów stwierdzono, że
najwyższą średnią zawartością ołowiu 0,652 mg/kg s.m. oraz kadmu 0,098 mg/kg s.m.
Ocena zawartości kadmu i ołowiu w makaronach
649
cechował się makaron A. Najmniejszą zawartość ołowiu stwierdzono w makaronie
J – 0,057 mg/kg s.m., natomiast kadmu w makaronie (Ł) 0,026 mg/kg s.m. Średnie zawartości ołowiu w badanych makaronach były większe w porównaniu do średnich stężeń
ołowiu wynoszących 0,299±0,19 mg/kg w makaronach dostępnych na rynku zagranicznym [18] oraz większe w porównaniu do średnich stężeń kadmu 0,033±0,003 mg/kg
oraz ołowiu 0,044±0,005 mg/kg w makaronach krajowych [11].
Tabela 2. Oznaczona zawartość metali ciężkich kadmu i ołowiu w makaronach krajowych w mg/kg s.m.
Lp.
Producent
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
A
B
C
D
E
F
G
H
I
J
K
L
Ł
M
N
O
P
R
S
T
U
Kadm, mg/kgs.m.
Zakres
Średnia±SD
0,064 - 0,135
0,098±0,035
0,037 - 0,054
0,044±0,009
0,040 - 0,070
0,057±0,018
0,039 - 0,066
0,054±0,015
0,034 - 0,064
0,048±0,016
0,033 - 0,056
0,045±0,013
0,032 - 0,056
0,044±0,014
0,032 - 0,055
0,043±0,012
0,046 - 0,077
0,062±0,017
0,038 - 0,058
0,048±0,010
0,042 - 0,059
0,051±0,010
0,060 - 0,093
0,077±0,020
0,021 - 0,030
0,026±0,005
0,034 - 0,054
0,044±0,011
0,023 - 0,035
0,030±0,008
0,025 - 0,040
0,033±0,008
0,027 - 0,037
0,034±0,007
0,052 - 0,082
0,066±0,016
0,035 - 0,053
0,044±0,011
0,024 - 0,037
0,031±0,007
0,033 - 0,054
0,044±0,013
Ołów, mg/kgs.m.
Zakres
Średnia±SD
0,579 - 0,760
0,652±0,081
0,242 - 0,641
0,370±0,187
0,182 - 0,241
0,211±0,029
0,213 - 0,276
0,238±0,029
0,100 - 0,199
0,146±0,050
0,116 - 0,146
0,134±0,014
0,076 - 0,138
0,105±0,025
0,042 - 0,098
0,068±0,023
0,038 - 0,114
0,086±0,042
0,029 - 0,087
0,057±0,030
0,071 - 0,111
0,089±0,017
0,085 - 0,245
0,134±0,074
0,026 - 0,080
0,061±0,025
0,131 - 0,162
0,142±0,014
0,052 - 0,081
0,068±0,012
0,053 -0,107
0,080±0,028
0,045 - 0,087
0,070±0,018
0,051 - 0,083
0,066±0,015
0,035 - 0,081
0,059±0,019
0,037 - 0,116
0,063±0,037
0,042 - 0,120
0,072±0,033
Zbliżone zawartości kadmu i ołowiu stwierdzono w takich produktach żywnościowych na bazie suszu jajecznego jak: mleczne 0,003-0,040 mg/kg Cd; 0,053-0,598
mg/kg Pb oraz bezmleczne 0,006-0,035 mg/kg Cd; 0,036-0,305 mg/kg Pb kaszki zbożowe
dla niemowląt [15] czy płatki śniadaniowe: 0,028 - 0,082 mg/kg Pb; 0,007 mg/kg - 0,021
mg/kg Cd [14]. Zawartości ołowiu i kadmu w proszkach jajecznych różnych producentów wahają się w szerokich granicach od kilkudziesięciu ppb do kilku ppm w suchej
masie produktu, przykładowo w suszu polskiej firmy OVOVITA znajduje się <0,03
mg/kg kadmu oraz <0,1 mg/kg ołowiu [13], natomiast w suszu Whole Egg Powder
(USA) maksymalna deklarowana przez producenta zawartość kadmu wynosi 2 mg/kg,
a ołowiu 10 mg/kg [8]. Źródłem zanieczyszczenia makaronów metalami ciężkimi poza
K. WIDZIEWICZ i in.
650
ich obecnością w substracie produkcyjnym (susz jajeczny, mąka pszenna, semolina)
jest także proces technologiczny. Prace Zająca i Szyszak – Bargłowicz (2011), Kota
(2009, 2011) oraz Fiłon i Karczewskiego (2010) wskazują, że zawartości kadmu oraz
ołowiu w mąkach są niższe w porównaniu do poziomów tych pierwiastków
w makaronach. Najwyższe stężenia kadmu i ołowiu były charakterystyczne dla makaronów bezjajecznych A (0,098 mg/kg s.m. Cd; 0,652 mg/kg s.m. Pb), B (0,044 mg/kg s.m.
Cd; 0,370 mg/kg s.m. Pb) oraz C (0,057 mg/kg s.m. Cd; 0,211 mg/kg s.m. Pb). Zawartość
ołowiu w tych makaronach była niemal siedmiokrotnie wyższa, a zawartość kadmu
półtora raza większa w porównaniu do makaronów pięciojajecznych (0,04 mg/kgs.m. Cd;
0,06 mg/kgs.m. Pb). W celu określenia wpływu deklarowanej liczby jaj na zawartość
metali ciężkich w badanych makaronach przeprowadzono analizę statystyczną uzyskanych wyników. W tym celu makarony pogrupowano według następującego schematu: 0 (makarony bezjajeczne) – 5 (makarony pięciojajeczne). Ponieważ otrzymane
zbiory danych nie spełniały warunku normalności (test Shapiro Wilka, p<0,05) do
testowania znamienności statystycznej średnich stężeń metali w populacji badanych
produktów, w zależności od ilości dodanych do nich jaj wykorzystano nieparametryczny test ANOVA rang Kruskala-Wallisa. Uzyskany efekt był istotny statystycznie
(p<0,05), zatem średnie stężenia kadmu i ołowiu w poszczególnych grupach (0-5) nie
były jednakowe. Aby określić, które grupy różniły się istotnie pod względem zawartości metali ciężkich przeprowadzono wielokrotne porównania dla średnich rang
wszystkich prób. Wartości prawdopodobieństwa testowego dla poszczególnych par
pozwoliły stwierdzić, że zawartości kadmu i ołowiu w makaronach bezjajecznych
były istotnie wyższe w porównaniu do pozostałych grup makaronów (p<0,05). Należy
zatem wnioskować, że wzrastająca liczba jaj (suszu jajecznego) w makaronach nie
miała wpływu na wzrost zawartości w tych produktach kadmu oraz ołowiu.
Porównując zawartości ołowiu i kadmu w badanych makaronach z limitami ustalonymi przez Komisję Wspólnoty Europejskiej dla zbóż odpowiednio 0,2 mg/kg Pb oraz
0,1 mg/kg Cd [16] oraz z dopuszczalnymi poziomami tych zanieczyszczeń ustalonymi
przez polskie prawodawstwo: 0,1 mg/kg Cd oraz 0,3 mg/kg Pb [17] można stwierdzić,
że średnie zawartości kadmu nie przekraczały dopuszczalnych poziomów, natomiast
w makaronach bezjajecznych A, B, C oraz w makaronie jednojajecznym D stwierdzono przekroczenie dopuszczalnych stężeń ołowiu.
4. WNIOSKI


Największą zawartość kadmu i ołowiu stwierdzono w makaronach bezjajecznych.
Deklarowana ilość jaj nie miała istotnego statystycznie wpływu na zawartość
metali ciężkich w badanych makaronach.
Ocena zawartości kadmu i ołowiu w makaronach

651
Stężenia kadmu w analizowanych makaronach nie przekraczały dopuszczalnych norm ustalonych przez zagraniczne oraz polskie ustawodawstwo, a tym
samym ich zawartości nie stwarzają zagrożenia zdrowotnego. Grupą makaronów w której odnotowano przekroczenie dopuszczalnych norm ołowiu była
grupa makaronów bezjajecznych.
LITERATURA
[1]
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
[8]
[9]
[10]
[11]
[12]
[13]
[14]
BERQUIST D.H. Egg dehydratation, [w:] Egg science and technology (4th ed) pod red. Stadelman
W.J. oraz Cotteril O.J, Food Product Press, Binghamton, NY 1995, 335-376.
CABONI M.F., BOSELLI E., MESSIA M. C., VELCAZO V., FRATIANNI A., PANFILI G.,
MARCONI E., Effect of processing and storage on chemical quality markers of spray-dried whole
egg, Food Chemistry, 2005, Vol. 92, No. 2, 293-303.
EFSA, Lead dietary exposure in the European population, EFSA Journal, 2012, Vol.10, No. 7, 159.
EFSA, Scientific Opinion on Lead in Food [w:] European Food Safety Authority Panel on Contaminants in the Food Chain (CONTAM), EFSA Journal, 2010, Vol. 8, No. 4, 66-68.
FIŁON J., KRACZEWSKI J., Próba oceny zagrożenia zdrowia w oparciu o stężenia Pb i Cd w
produktach zbożowych w różnych regionach woj. Podlaskiego, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2010, Vol. XLIII, No. 2, 158-162.
GUS, Sytuacja gospodarstw domowych w 2011 r. w świetle badania budżetów gospodarstw domowych, Raport Głównego Urzędu Statystycznego, Warszawa, 2012.
ILOW R., REGULSKA-ILOW B., SZYMCZAK J. Próba oszacowania pobrania kadmu, ołowiu i
rtęci przez ludność Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Cz. III. Dzienne racje pokarmowe i oznaczenia analityczne zawartości kadmu i ołowiu w wybranych rynkowych produktach
spożywczych jako podstawa oszacowania pobrania tych metali. Bromatologia i Chemia
Toksykologiczna, 1999, Vo. 33, No. 1, 239-245.
INTERANTIONAL QUALITY INGREDIENTS, Whole egg powder USA. Product specification.
http://eyeqeye.nl/media/pdf/25133.pdf (odczyt z dnia. 2013-01-20).
JARÜP L., BERGLUND M., ELINDER C.G., NORDBERG G., VAHTER M. Health effects of
cadmium exposure-a review of the literature and a risk estimate. Scandinavian Journal of Work,
Environment & Health, 1998, Vol. 24, No.1, 1-51.
KALISZ NASZE MIASTO pl. Kalisz, Afera jajeczna. Agenci CBA wkroczyli do sanepidu, inspektoratu weterynarii i skarbówki, http://kalisz.naszemiasto.pl/artykul/1364741 (odczyt z dnia. 201301-20).
KOT A., ZARĘBA S., WYSZOGRODZKA-KOMA L., STASZOWSKA M., Ocena skażenia
kadmem i ołowiem makaronów. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2011, Vol. XLIV, No. 4,
1065-1072.
KOT A., ZARĘBA S., WYSZOGRODZKA-KOMA L. Ocena skażenia kadmem zbóż, przetworów
zbożowych i ziemniaków. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2009, Vol. XLII, No. 3, 537542.
OVOVITA. Product specification. Whole egg powder. Specification No. PT02.0.
http://www.fermaprawda.com.pl/html/en/download/whole%20egg%20powder.pdf (odczyt z dnia
2013-01-20).
ORZEŁ D., STYCZYŃSKA M. Ocena zawartości ołowiu i kadmu w płatkach śniadaniowych
dostępnych w handlu. Bromatologia i chemia toksykologiczna, 2008, Vol. XLI, No. 1, 41-45.
652
K. WIDZIEWICZ i in.
[15] ROCA DE TOGORES M., FARRÉ R., FRIGOLA A.M., Cadmium and lead in infant cerealselectrothermal-atomic absorption spectroscopic determination, The Science of the Total Environment, 1999, Vol. 234, No. 1-3, 197-201.
[16] ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) Nr 1881/2006 dnia 19 grudnia 2006 r., ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych.
[17] ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 13 stycznia 2003 r., w sprawie maksymalnych poziomów zanieczyszczeń chemicznych i biologicznych, które mogą znajdować się w żywności,
składnikach żywności, dozwolonych substancjach dodatkowych, substancjach pomagających w
przetwarzaniu albo na powierzchni żywności.
[18] SALAMA A.K, RADWAN M. Heavy metals (Cd, Pb) and trace elements (Cu, Zn) contents in
some foodstuff from the Egyptian market, Emirates Journal of Food and Agriculture, 2005, Vol. 17,
No. 1, 34-42.
[19] SEŃCZUK W, Toksykologia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2002, str. 470-478, 490-498.
[20] WHO Technical Report Series. Evaluation of certain food additives and contaminants. Seventhythird report of the Joint FAO/WHO ExpertCommittee on FoodAdditives. No. 960, 149-162.
[21] ZAJĄC G., SZYSZAK-BARGŁOWICZ J., Ocena zawartości wybranych metali ciężkich w mąkach
chlebowych, Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, 2011, No. 48, 520-525.
EVALUATION OF CADMIUM AND LEAD CONTENTS IN PASTA
In light of recent reports concerning the placing on the market dried egg containing heavy metals,
including cadmium and lead, the total contents of these elements were analyzed in pasta available on
Polish market. To determine concentrations of cadmium and lead in pasta samples atomic absorption
spectrometry technique with electrothermal atomization was used. The average content of cadmium and
lead in 21 types of pasta were 0.048±0.013 mg/kgTS. and 0.14±0.038 mg/kgTS. respectively. The egg-free
(a) pasta was characterized by the highest lead and cadmium contents: 0.652 mg/kgTS. and 0.098 mg/kgTS.
respectively. The amount of dried egg had no effect on the content of heavy metals in the pasta. The
allowable concentrations of lead in (a), (b), (c) egg-free pasta and in one-egg (d) pasta were exceeded.