Powszechne spożywanie jodu eliminuje epidemię wola tarczycy

Transkrypt

Jod – cicha epidemia niedoboru
„Ograniczajmy sól” – alarmują lekarze. Ale w jaki sposób dostarczyć do
organizmu niezbędny dla zdrowia jod?
Wśród osób, które spożywają posiłki bogate w sól występuje większa częstotliwość zachorowań na pewne
nowotwory.[1] Niektórzy pacjenci są również podatni na powodowane spożyciem sodu podniesienie
ciśnienia krwi.
W związku z niebezpieczeństwem nadmiernego stosowania soli, wielu z nas ograniczyło jej konsumpcję.
To doprowadziło do ryzykownego, niezamierzonego rezultatu.
Typowa zachodnia dieta zawiera niewiele jodu. Natomiast dodatkowe ograniczenie przyjmowania
jodowanej soli kuchennej, doprowadza do niedoboru tego pierwiastka w organizmie. Nieodpowiedni
poziom nie tylko zaburza funkcje tarczycy, ale wiąże się także z podniesionym ryzykiem nowotworu piersi
i mastopatią, zmęczeniem czy przyrostem masy ciała.
Na szczęście, jod nie jest kosztownym pierwiastkiem, dlatego powinien być dodawany do
wielowitaminowych formuł, które można stosować każdego dnia.
Powszechne spożywanie jodu eliminuje epidemię wola tarczycy
Większość Amerykanów będących w wieku powyżej 60 lat pamięta jeszcze
czasy epidemii wola – nieestetycznie powiększonej tarczycy widocznej na szyi. Aż jedna trzecia
mieszkańców niektórych części kraju była tym dotknięta.
Problem wola nie odnosił się jedynie do jego nieatrakcyjnego wyglądu. Czasami gdy osiągał groteskowe
rozmiary, ugniatał sąsiednie struktury, takie jak tchawica, co wymagało jego chirurgicznego
usunięcia. Natomiast w przypadku kobiet w ciąży istniało zwiększone ryzyko urodzenia dziecka
upośledzonego umysłowo.
Związek pomiędzy wolem a niedoborem jodu potwierdzono podczas eksperymentu lekarza rodzinnego,
prowadzonego na uczennicach w 1916 roku. Mimo zastrzeżeń mieszkańców, dr David Marine podawał
(jak obecnie uznajemy) bardzo duże dawki – 170- 340 mg/dzień (170000 – 340000 mcg) jodku sodu
przez okres 10 dni, powtarzając je co 6 miesięcy przez 2,5 roku. Wśród 900 dziewcząt ze zdrowymi
tarczycami, które otrzymywały suplement, nie rozwinęło się wole, w porównaniu z 28% w grupie
kontrolnej.[2]
Zrozumienie wagi jodu przeniosło wreszcie dyskusję do sfery publicznej służby zdrowia, ponieważ
uznano, że jest to zbyt istotna sprawa, aby pozostawiać ją w kwestii wyboru osób indywidualnych, rodzin
czy lekarzy. Brak telewizora, radia, internetu czy powszechny analfabetyzm utrudniał ogólnokrajową
edukację. W 1924 roku agencja Food and Drug Administration (FDA) uruchomiła dobrowolny program,
który opierał się na dodawaniu jodu do soli kuchennej.[3]
Od 1950 do 1970 roku, większość Amerykanów ochoczo i bez umiaru potrząsało solniczką. Na skutek
tego, wyraźny niedobór jodu w przypadku większości stał się przeszłością, a wole tarczycy pojawiało się
sporadycznie. Wg wytycznych FDA, około pół łyżeczki soli jodowanej na dzień lub 3000 mg (zawierające
1,150 mg sodu), dostarcza 150 mcg jodu dziennie – zalecane dzienne spożycie (ZDS). ZDS jest wyższe
dla kobiet w ciąży lub karmiących matek.[4]
Powszechne stosowanie soli zostało w końcu uznane za czynnik ryzyka nadciśnienia tętniczego, ponieważ
sód zwiększa ciśnienie krwi i zatrzymywanie płynów w organizmie.[5] W rezultacie, po rozwiązaniu
problemu wola i wymazaniu go ze świadomości większości Amerykanów, publiczna służba zdrowia
wezwała do ograniczenia soli, którą uznano za zagrożenie dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego
związane z nadciśnieniem.
W XXI wieku, wiele dbających o zdrowie osób z dumą deklaruje wytrwałość w unikaniu soli, a zwłaszcza
jodowanej soli kuchennej. Inni zwracają się ku alternatywom, takim jak sól morska (zawierającej bardzo
małą ilość jodu), sól koszerna (nie zawierającej jodu) lub substytut soli na bazie chlorku potasu (nie
zawierających jodu).
Zapomniany jod
Komunikaty publicznej służby zdrowia, dotyczące ograniczenia stosowania soli stanowią podstawową
przyczynę stopniowego i podstępnego powrotu problemu niedoboru jodu. National Health and Nutrition
Examination Surveys (NHANES) oceniające zdrowie Amerykanów wykazały 50% redukcję stężenia jodu
i czterokrotny wzrost niedoboru w okresie między 1971 a 1994 rokiem. 12% populacji badanej w latach
1988/94 miało poważnie niski poziom jodu (na postawie badania moczu).[6] Ponadto, stwierdzono
również, że kobiety w wieku rozrodczym są szczególnie narażone na jego niedostateczny poziom –
potwierdził to wynik sięgający 36%.[7]
Lekarz William Davis twierdzi, że w klinice kardiologicznej w której pracuje, każdego dnia pojawia się
dwóch lub trzech pacjentów, u których widoczne jest małe lub umiarkowane wole tarczycy. A zatem –
historia się powtarza.
Sól jodowana nie jest wystarczająco ”jodowana”
Można zadać pytanie – czy polegając jedynie na jodowanej soli, na pewno
zaspakajamy potrzeby naszych organizmów na ten istotny pierwiastek?
Niedawno prowadzona szczegółowa analiza różnych marek soli dostępnych w sprzedaży wykazała, że po
otwarciu produktu – jod bardzo szybko się ulatnia. Gdy pojemnik jest wystawiony na działanie powietrza,
zawartość tego pierwiastka przepada już w ciągu czterech tygodni po otwarciu (nawet szybciej w
warunkach dużej wilgotności). Badania wskazują, że nawet wśród osób, które często korzystają z
solniczek podczas gotowania, dzienne spożycie jodu może być poniżej zalecanej normy.[8]
Większość soli stosowanej w przetworzonej żywności nie jest jodowana. Podczas gdy produkty mleczne i
pieczona żywność (chleb i pokrewne) dawniej były istotnymi źródłami tego istotnego pierwiastka, obecnie
jego zawartość spadła ze względu na zmianę przepisów.[9]
Nie ma wątpliwości, że sól jodowana, którą niegdyś w ”karnistrach” kupowały matki co kilka miesięcy,
zatrzymała epidemię woli. Jednak w wyniku współczesnych działań na rzecz ograniczenia soli, jeden
pojemnik może stać nawet i przez ponad 6 miesięcy, w czasie którym całkowicie został pozbawiony jodu.
Czy brak wola oznacza doskonałe zdrowie tarczycy?
Jaka ilość jodu jest niezbędna do utrzymania idealnego stanu zdrowia? W
ostatnich latach, odkąd wykazano związek pomiędzy poziomem jodu i chorobą tarczycy, brak
powiększonego wola stosuje się jako wskaźnik odpowiedniej ilości tego pierwiastka. Istniejące wole
sugeruje natomiast jego niedostateczny poziom. (Uwaga: Podczas gdy większość wystąpień wola sugeruje
niski poziom jodu, powodem tego może być również np. choroba Gravesa-Basedowa).[10]
Nadużywanie soli jodowanej w XX wieku doprowadziło do złudnego poczucia bezpieczeństwa. Ponieważ
sól jodowana opanowała problem wola, specjaliści oraz opinia publiczna była błędnie przeświadczona o
swojej wiedzy na temat jodu. Ale czy rozwiązanie problemu wola oznacza również, że czynność tarczycy
jest prawidłowa? A jeśli wole stanowi widoczny objaw niedoczynności, to czy istnieje dawka jodu, która
może poprawić funkcjonowanie tarczycy, nawet jeśli wole już zostało usunięte?
Obecne zalecane dzienne spożycie jodu wynoszące 150 mcg/dzień dla osób dorosłych i kobiet nie
będących w ciąży, jest rzeczywiście wystarczające w profilaktyce czy leczeniu wola. Spożywanie
mniejszych ilości przez miesiące czy lata prowadzi do powiększenia tarczycy – „hipertrofii,” nieudanej
próbą reakcji organizmu, mającej poprawić pozyskiwanie niewielkich, ale dostępnych ilości jodu z
krwiobiegu. Jeśli niedobór jodu utrzymuje się dłużej, cierpi na tym produkcja hormonów tarczycy -T3 i
T4, po czym pojawia się niedoczynność (niskie poziomy hormonów tarczycy). Aby to zrównoważyć,
przysadka mózgowa produkuje znaczną ilość hormonu tyreotropowego (TSH). Ten z kolei powoduje
zwiększone wytwarzanie T4 – czasami z powrotem do normalnego poziomu, a także stymuluje wzrost
tarczycy.[11]
Dzięki Japończykom naukowcy inaczej podchodzą do sprawy konsumowania dużych dawek jodu.
Mieszkańcy Japonii spożywają wiele produktów pochodzących z oceanu, wliczając w to bogate w jod
wodorosty, takie jak kelp czy nori. Nawet żywność uprawiana w tamtejszej glebie, ma kilkakrotnie
większą zawartość tego pierwiastka niż w innych częściach świata. [12]
Ilość spożywanego przez nich jodu szacuje się od 378 mcg do maksimum 13800 mcg na dzień. Nad
wyraz szeroki zakres wynika po części ze względu na zróżnicowaną konsumpcję wodorostów.[13] Dlatego
też, japońscy naukowcy twierdzą, że określenie „typowego” spożycia tego pierwiastka jest niemożliwe do
ustalenia, choć i tak jest wyraźnie kilka razy większe niż w Ameryce.
Niektórzy eksperci twierdzą, że spożywanie większych ilości jodu w Japonii odpowiada za mniejszą
częstotliwość występowania mastopatii, nowotworu piersi czy chorób tarczycy.[14] Dowody
potwierdzające związek pomiędzy jodem a mastopatią są najsilniejsze.
Czy spożywana przez Japończyków ilość jodu jest bliska „idealnej”? Jeśli zalecane dzienne spożycie
wynoszące 150 mcg powoduje pewną poprawę w ocenie stanu tarczycy, to czy 300 mcg, 900 mcg, 10000
mcg lub nawet 50000 mikrogram wpłynie na dalszą poprawą funkcji tego gruczołu lub ogólnego stanu
zdrowia? Mimo, że są zwolennicy bardzo dużych dawek jodu, po spożywaniu których oczekują
przesadnych wyników, to nie zostało to jeszcze oficjalnie potwierdzone. Niestety, testy badające tak duże
ilości tego pierwiastka nie zostały wykonane w czasach nam najbliższych, przy zastosowaniu obecnie
dostępnych metod. Jednak doświadczenia, takie jak w Japonii wykazują, że idealna dawka jodu jest
znacznie wyższa niż obecne zalecenia.
Pomimo prawie 90 lat starań publicznej służby zdrowia, można odnieść wrażenie, że pozostało jeszcze
wiele do odkrycia w dziedzinie jodu i jego wpływu na zdrowie. Optymalna dawka wydaje się być wśród
tych niewyjaśnionych tajemnic.
Jod – co musisz wiedzieć:
Jod jest niezbędnym pierwiastkiem śladowym, którego istnienie datuje się na
okres powstania prymitywnego życia na ziemi, kiedy służył jako elementarny
przeciwutleniacz, środek przeciwinfekcyjny i czynnik kontrolujący metabolizm.
Jodowana sól kuchenna na początku XX wieku była rozwiązaniem problemu
epidemii niedoboru jodu, objawiającego się szpecącymi wolami czy
powiększeniem tarczycy. Obecnie, jako że nadmierne używanie soli nie jest
zalecane przez American Heart Association, American Medical Association i inne
agencje, powszechny niedobór jodu ponownie stanowi zagrożenie.
Niedostateczny poziom jodu powoduje nie tylko pojawienie się wola czy
produkowanie mniejszych ilości hormonów tarczycy (niedoczynność tarczycy), ale
podnosi również ryzyko mastopatii i nowotworu piersi. Niedobór tego pierwiastka
diagnozują badania krwi, które mogą również ujawnić niedoczynność tarczycy
(takie jak wyższe TSH).
Ustalenie idealnej dawki jodu jest tematem kontrowersyjnym. Japończycy
przyjmują znacznie większe jego ilości, co wynika z powszedniego spożywania
przez nich wodorostów.
Jod można bez problemów przyjmować w formie suplementacji np. kapsułek
zawierających wodorost kelp czy Iodoral ®.
Jod a mastopatia i nowotwór piersi
Najbardziej wymowne spojrzenie na temat idealnej dawki jodu
pochodzi z badań nad jego związkiem ze zdrowiem piersi. W ostatnich latach pojawiło się wiele
danych sugerujących, że niedobór jodu leży u podstaw zwiększonego ryzyka nowotworu piersi.
Oprócz faktu, że zarówno piersi jak i tarczyca zawierają duże stężenie jodu,[15] istnieje jeszcze
kilka powiązań:
Nowotwór piersi i choroby tarczycy najczęściej pojawiają się u kobiet po
menopauzie.[16]
Kobiety cierpiące na nowotwór piersi są bardziej narażone na powiększenie
gruczołu tarczycy. [17]
Japonki są w grupie niskiego ryzyka nowotworu piersi – niemal najniższego na
świecie – w przeciwieństwie do Amerykanek. Ryzyko Amerykanek japońskiego
pochodzenia jest podobne do Amerykanek rasy kaukaskiej.[18]
Kilka kanadyjskich badań oceniających wpływ leczenia zarówno jodkiem sodu jak
i jodem cząsteczkowym (I2) kobiet chorujących na mastopatię, wykazało znaczne
zmniejszenie objawów.[19] Obserwacje te stanowiły podstawę dla stworzenia
popularnej formy jodu – Iodoral ®, która zawiera kombinację 5 mg jodu jako I2 i
7,5 mg jodku potasu.
Każda kobieta, znając bliskie powiązanie między spożywaniem jodu a zdrowiem piersi, wolnymi od
mastopatii i nowotworu, może zwiększyć dawkę tego pierwiastku w swojej diecie. Niektóre osoby
uważają, że idealna ilość jodu jest wielokrotnie większa niż zalecane dzienne spożycie (ZDS).
Japońskie doświadczenie dowodzi, że duże dawki (tysiące mikrogram) są bezpieczne i
prawdopodobnie korzystniejsze dla zdrowia. Kilka badań sugeruje również, że przyjmowanie ilości
mierzonych nawet w miligramach jest bezpieczne,[20] chociaż na początku może pojawić się okres
zwiększonej produkcji TSH, który zwykle normalizuje się przy dłuższym czasie stosowania.[21]
Jod – czy i ty cierpisz na niedobór?
Jak na ironię, dbający o zdrowie ludzie często są najbardziej narażeni na niedobór jodu. Jednym z
powodów tego jest fakt, że sportowcy i osoby ciężko pracujące fizycznie tracą ten pierwiastek
śladowy poprzez pocenie się.
[22] W jednym z badań prowadzonych
w szkole średniej, poważny niedobór jodu wykazano u 38,5% uczniów uprawiających piłkę
nożną.[23] Wśród wegetarian istnieje również znacznie większe prawdopodobieństwo niedoboru,
ponieważ żywność pochodzenia roślinnego jest mniej bogata w jod niż ta pochodzenia zwierzęcego.
Pewne badanie ujawniło niedobór jodu u 25% wegetarian i aż 80% wegan, w porównaniu z tylko
9% u osób spożywających dietę mieszaną, w skład której wchodziło mięso.[24]
Podczas gdy analiza moczu (jednorazowa lub 24-godzinna zbiórka moczu) stosowana jest w
badaniach epidemiologicznych w celu oceny średniej ilości jodu w populacji, metoda jest
niedoskonała z powodu codziennej zmiany jego poziomu u badanych osób [25] i dlatego nie jest
powszechnie stosowana w normalnej praktyce.
W związku z tym, że bezpośrednia ocena poziomu jodu u indywidualnych osób jest trudna do
ustalenia, można go oszacować pośrednio poprzez obserwację w kierunku objawów niedoczynności
tarczycy. Kiedy spożycie tego pierwiastka jest niedostateczne, cierpi na tym produkcja hormonu
tarczycy, co w konsekwencji doprowadza do niedoczynności. Do najczęstszych objawów choroby
należą uczucie zmęczenia, nietolerancja zimna, zimne dłonie i stopy, „mgliste” myślenie lub
trudności z koncentracją, zwiększona potrzeba snu, suchość skóry, przerzedzone włosy oraz
zaparcia. Obecność któregokolwiek z tych objawów sugeruje niski poziom hormonów tarczycy i
prawdopodobnie niedostateczne stężenie jodu.
Ponieważ tarczyca jest organem termoregulacyjnym, to temperatura naszego ciała również może
świadczyć o stanie zdrowia tego gruczołu. Doustny pomiar termometrem zaraz po przebudzeniu,
daje obraz przybliżonej, najniższej, nocnej temperatury.[26] Konsekwentny wynik poniżej 36,3 °C
może sugerować niedoczynność tarczycy. Temperatura poniżej 36,1 °C niemal na pewno to
potwierdza.
Laboratoryjna ocena stanu tarczycy może być szczególnie pomocna. Chociaż idealny poziom
powszechnie mierzonego hormonu TSH jest przedmiotem dyskusji, najnowsze wyniki badań nad
25000 uczestników wykazują, że najlepsze stężenie TSH wynosi 1,4 lub mniej (niektóre
laboratoria za poprawny wskazują wynik do 5,5).[27] Typowym objawem niedoczynności tarczycy
jest zwiększone stężenie TSH a obniżone poziomy wolnych T4 i T3 (chociaż T3 a w szczególności
T4 czasami może być w normie).[28] Jeśli winnym za ten stan rzeczy jest niedobór jodu, to
włączenie jego spożycia przywraca zazwyczaj stan tarczycy do bardziej korzystnych zakresów.
Jod – czy i Ty powinieneś stosować suplementację?
Organizm każdego z nas potrzebuje jodu. Aby zachować optymalne
zdrowie jego obecność jest niezbędna, tak jak w przypadku witaminy C, przy braku której rozwija
się szkorbut.
Mądrość ludowa głosi, że niedobór jodu jest rzadkością, ponieważ przypuszczalnie wszyscy
dostarczają do organizmu wystarczające ilości dzięki używaniu soli jodowanej i spożywaniu
przetworzonej żywności. Jednak pojawiające się dane ukazujące rosnący wskaźnik niedoboru jodu
wśród osób najbardziej dbających o zdrowie, sugerują co innego. Dostarczanie do organizmu jodu
poprzez konsumpcję soli jodowanej jest potencjalnie niezdrowe, ponieważ u osób podatnych sól
zwiększa ciśnienie krwi i powoduje zatrzymanie płynów. Co więcej, może również zwiększać ryzyko
wystąpienia niektórych nowotworów.[29] Uzyskanie jodu z soli w diecie jest również zawodne,
ponieważ jego zawartość jest niestała.[30]
Pomimo, że dzienne zalecenie spożycia jodu to 150 mcg/dzień, to wynik ten wydaje się być
niewystarczający dla utrzymania zdrowia tarczycy. Odpowiednia dawka powinna być większa,
prawdopodobnie znacznie wyższa dla osób które ćwiczą, stosują dietę wegańską lub wegetariańską
oraz dla każdego kto przechodził okres niedoboru jodu, który uszczuplił jego zapasy.
Na rynku dostępnych pod postacią suplementu jest kilka form jodu. Należy jednak pamiętać, że
wiele preparatów witaminowych zawiera go w ilościach 150 mcg. Dobrym źródłem tego
pierwiastka jest również wodorost kelp, który regularnie spożywają mieszkańcy Japonii.
Jeśli cierpisz na niedoczynność tarczycy, dawka jodu powinna być indywidualnie dobrana przez
lekarza. Rzadko zdarza się aby tarczyce pacjentów źle odpowiadały na leczenie jodem.[31] Czasami
dzieje się tak, ponieważ niedobór jodu zaburza funkcje tarczycy, a jego uzupełnienie może
tymczasowo pogorszyć sytuację i uruchomić chwilową nadmierną aktywność tarczycy.
Nieświadome okradanie naszych organizmów
W przyrodzie jod jest stosunkowo rzadkim elementem. W dużych
ilościach można go znaleźć jedynie w oceanie. Pomimo, że jest obecny również w glebie, to w wielu
miejscach na całym świecie jest go niewiele.
Jod jest niezbędny do życia. Jego obecność jest szczególnie ważna dla rozwoju mózgu dzieci,
dlatego niedobór jest głównym, ale możliwym do uniknięcia, powodem opóźnienia umysłowego na
całym świecie.
Choć wole było stosunkowo częstym problemem kilka pokoleń temu, to większość osób w wieku
średnim oraz młodszym nigdy nie miało okazji go zobaczyć. Odpowiada za to w dużej mierze
praktyka przemysłowego jodowania soli, po raz pierwszy zastosowana w latach 20-tych ubiegłego
wieku.[32] (firma Morton jako pierwsza w 1924 roku dodała jod do soli, po udanej kampanii
zdrowotnej).[33] Niestety, o czym świadczą najnowsze wyniki agencja FDA, obecnie wielu
producentów soli kuchennej nie dodaje jodu w ilościach wystarczających do utrzymania
optymalnego zdrowia.
Inne skutki niedostatecznego poziomu, tak zwane zaburzenia z niedoboru jodu (ang. iodine
defficiency disorders, IDD), pomimo, że są subtelne to mogą wyrządzić większe szkody.[34] Szacuje
się, że IDD dotyka od 800 milionów do 2 miliardów ludzi na całym świecie a ograniczenie
spożywania soli może podnieść te liczby jeszcze bardziej.[35]
Korzyści zdrowotne wynikające ze zmniejszenia konsumpcji soli zostały już dobrze
potwierdzone.[36] Wiele osób w celu ochrony przed wysokim ciśnieniem krwi i chorobami układu
krążenia, stara się zatem nie używać soli. Przekłada się to jednak również i na ograniczenie
przyjmowania jodu, co wyjaśnia, dlaczego w przeciągu 20 lat średni poziom jego zawartości w
moczu spadł o ponad połowę.[37] Co więcej, na pozór zdrowe, świadome zachowania również mogą
przyczyniać się do zmniejszonego przyjmowania jodu. (patrz tabela 1.)
Niebezpieczeństwo niskiego poziomu jodu w diecie jest dodatkowo potęgowane przez zmniejszoną
zdolność organizmu do jego wykorzystywania, powstałą w wyniku zanieczyszczenia przez
środowiskowe, wszechobecne toksyny zwane nadchloranami.
Początkowo opracowane na potrzeby ładunków wybuchowych i paliwa rakietowego,[38]
nadchlorany, przenikają obecnie do wód gruntowych i żywności w krajach wysoko
uprzemysłowionych. W niektórych produktach spożywczych są obecne nawet pod postacią
wzmacniacza smaku.[39] Hamują one zdolność tarczycy do absorbowania i wykorzystywania jodu –
efekt, który budzi niepokój kiedy spożycie tego pierwiastka spada.[40]
Dzienne zalecane spożycie w USA (RDA) jodu to 150-290 mikrogramów (mcg) dla dorosłych,
a górna granica ustalona przez Food and Nutrition Board of the Institute of Medicine dopuszcza
1100 mcg.[41]
Jak się okazuje, te ilości mogą być niewystarczające, aby rozwiązać niektóre problemy zdrowotne.
Zalecenia po raz pierwszy zostały ustalone jedynie w celu zapobiegania powstaniu woli. W badaniu
przeprowadzonym na ochotnikach z innymi objawami niedoboru jodu – takimi jak mastopatia,
wykorzystano 3000-6000 mcg/dzień dawki, które nie powodowały żadnych efektów ubocznych.[42]
Dla porównania, średnie dzienne spożycie jodu przez Japończyków waha się między 5280 a 13800
mcg. Ilości te nie powodują żadnych niepożądanych efektów, a wręcz przeciwnie – przynoszą wiele
korzyści.[43] Japońskie doświadczenie rzuca nowe światło na znaczenie jodu, nie tylko w
odniesieniu do zdrowia tarczycy, ale także innych funkcji organizmu. Dowody potwierdzają w
szczególności jego wpływ na utrzymywanie zdrowych piersi, głównego problemu wielu kobiet.
Tarczyca i jod
Tarczyca znajduje się w przedniej części szyi, tuż poniżej krtani.
Produkuje dwa hormony, pochodzące z aminokwasu tyrozyny i kilku
atomów jodu. Kontrolują one metabolizm organizmu, regulując
temperaturę ciała, tętno, zużycie glukozy a nawet poziom lipidów we
krwi.[44]
Zbyt dużo hormonu tarczycy (nadczynność tarczycy) prowadzi do nadmiernie przyspieszonego
metabolizmu. Osoby cierpiące na tę chorobę skarżą się na podwyższone tętno, częste kołatanie
serca,[45] nadmierne pocenie się, uczucie ciepła nawet w chłodnym otoczeniu. W skrajnych
przypadkach dochodzi do utraty wagi i osłabienia mięśni.
Zbyt mała ilość hormonu tarczycy (niedoczynność tarczycy) powoduje natomiast zwolnione
tętna,[46] przewlekłe uczucie zimna, zaparcia, niewyjaśnione przybieranie na wadze, suchość
skóry, wypadanie włosów, osłabienie, bóle mięśni, depresję i zmęczenie.[47] W skrajnych
przypadkach, może nastąpić spadek funkcji poznawczych.[48] Natomiast niemowlęta urodzone
przez matki cierpiące na niedobór jodu są w grupie wysokiego ryzyka rzadkiej postaci upośledzenia
umysłowego znanego jako kretynizm. Zaburzenia funkcji poznawczych spowodowane
niedoczynnością tarczycy są odwracalne, przy zastosowaniu suplementacji jodu lub hormonu
tarczycy.[49]
Zarówno nadmierna jak i obniżona produkcja hormonów przez tarczycę wiąże się z powstaniem
wola. W przypadku nadczynności, wole jest wynikiem zapalenia gruczołu, który jest atakowany
przez nadaktywny układ immunologiczny. Przy niedoczynności, jest ono rezultatem starań
wytworzenia większych ilości hormonu wobec niewystarczającego poziomu jodu w diecie.
Niedobór tego pierwiastka jest najczęstszą przyczyną powstania wola, a ponieważ powoduje
niedoczynność tarczycy, jest również najczęstszym problemem związanym z hormonami na
świecie.[50] Niedobór jest najpowszechniejszy wśród osób, które mieszkają w głębi lądu, z dala od
oceanów, które są jego najlepszym źródłem.
Zaburzenia wynikające z niedoboru jodu mogą powodować objawy niedoczynności nawet bez
nieprawidłowości w pomiarach poziomu hormonów tarczycy.[51] Najnowsze dowody wskazują, że
niedostateczne stężenie tego pierwiastka wiąże się z otyłością, zaburzeniami poznawczymi,
zaburzeniami psychiatrycznymi, fibromialgią i różnymi rodzajami nowotworu.[52]
Paradoksalnie, inną ważną konsekwencją łagodnego i umiarkowanego niedoboru jodu u osób
starszych jest nadczynność tarczycy, zwłaszcza u kobiet.[53] Jest to spowodowane szybko
rosnącymi guzkami, powstałymi w wyniku nadprodukcji hormonów tarczycy. Mogą one powodować
zaburzenia rytmu serca, osteoporozę i utratę mięśni.[54]
Wśród negatywnych konsekwencji niedoboru jodu jest niekorzystny wpływ na zdrowie piersi.
Dowody naukowe wskazują na istnienie związku pomiędzy niedostatecznym poziomem tego
pierwiastka a powstaniem nowotworu piersi i mastopatią, dwóch największych problemów
zdrowotnych wielu starszych kobiet. Warto również wspomnieć o danych potwierdzających, że
suplementacja jodu może wspomagać utrzymanie zdrowej tkanki piersiowej.
Na szczęście, zaburzeniom niedoboru jodu i związanym z nim zagrożeniem dla zdrowia można
zapobiegać poprzez spożywanie odpowiednich ilości jodu.[55]
Co musisz wiedzieć: niedobór jodu
Sól jodowana jest głównym źródłem jodu w świecie uprzemysłowionym.
Rozmiar niedoboru jodu osiągnął poziom epidemii, której rozmiary
zwiększyły się czterokrotnie w ciągu ostatnich 40 lat.
Najnowsze analizy naukowe pokazują, że wiele komercyjnych marek soli
kuchennej zawiera niewystarczające ilości jodu.
Obecność jodu jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy.
Przyjmowanie niewystarczających ilości jodu powoduje przyrost masy ciała,
brak energii, depresję, choroby sercowo-naczyniowe, zaburzenia funkcji
poznawczych oraz pewne nowotwory.
Jod jest niezbędny dla zdrowia piersi u starszych kobiet. Spożywanie
niewielkich ilości wiąże się ze zwiększonym ryzykiem nowotworu i
mastopatii.
Tabela 1. Dlaczego dbające o zdrowie osoby cierpią z
powodu niedoboru jodu?
Działanie prozdrowotne
Niezamierzone ograniczenie
konsumpcji jodu
Czy na co dzień używasz niewiele soli?
Sól jodowana jest głównym źródłem jodu
w wielu częściach świata; ograniczone
przyjmowanie soli wiąże się z mniejszą
konsumpcją jodu.[56]
Czy nie dodajesz soli do gotowych
Sól używana w trakcie gotowania traci
posiłków?
62,4% zawartości jodu.[57]
Czy używasz koszernej lub morskiej soli? Sól koszerna i morska zawierają niewiele
bądź wcale jodu.
Czy spożywasz więcej warzyw a mniej
Żywność pochodzenia roślinnego ma
mięsa?
niższą zawartości jodu od tej
pochodzenia zwierzęcego.[58]
Czy ćwiczysz regularnie?
Znaczna ilość jodu zostaje wydalana z
potem podczas treningów.[59]
Jod – rosnąca rola w zachowaniu zdrowia piersi
Niedobór jodu szybko uznano za główny czynnik ryzyka
nowotworu piersi.
W ludzkiej tkance piersiowej oraz mleku matki znajduje się większe stężenie jodu niż w
tarczycy, w której zgromadzone jest jedynie 30%.[60] Tkanka piersiowa bogata jest w te
same, transportujące jod białka, używane przez gruczoł tarczycy do wychwytywania tego
pierwiastka z krwiobiegu.[61] Ewolucyjne przyczyny tego są oczywiste: obecność jodu jest
niezbędna w rozwoju mózgu noworodków, więc organizm matki musi posiadać bezpośredni
sposób na jego dostarczanie karmionemu niemowlęciu.[62]
Jod odgrywa kluczową rolę w zachowaniu zdrowia piersi kobiet.[63] W obecności związków
chemicznych i enzymów znajdujących się w tkance piersiowej, jod wywiera silny,
antyoksydacyjny wpływ – porównywalny do witaminy C.[64] Jego niedobór wystawia tkankę
piersiową na działanie markerów chemicznych podwyższonej peroksydacji lipidów, jednego
z pierwszych czynników w rozwoju nowotworów.[65]
Niedobór jodu powoduje również niekorzystne zmiany w DNA i receptorach
estrogenowych.[66] Powstałe zmiany wraz z niedostatecznym poziomem tego pierwiastka
wywołanym przez zwiększenie stężenia estrogenu, mogą znacznie podnieść ryzyko
wystąpienia nowotworu piersi u kobiet.[67]
Jod pomaga również regulować poziom kortyzolu (hormonu stresu) oraz wspomaga
prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego.[68]
Zarówno nieprawidłowe
stężenie kortyzolu jak i wadliwie działający układ immunologiczny, są istotnym ryzykiem
nowotworu piersi. Kobiety chorujące na mastopatię mogą również mieć podwyższony poziom
tego hormonu.[69]
Podsumowując, te biologiczne czynniki wyjaśniają dobrze znany związek pomiędzy
niedoborem jodu a chorobą i nowotworem tarczycy, a także guzem piersi, na które
najczęściej zapadają kobiety po menopauzie.[70]
Związek pomiędzy spożyciem jodu a guzem piersi jest najbardziej widoczny, gdy porówna się
zachorowalność wśród populacji spożywającej dietę zachodnią a japońską.
W codziennym menu Japonek znajdują się bogate w jod wodorosty, dzięki którym ich dieta
dostarcza do organizmu 25 razy więcej tego pierwiastka niż w przypadku diety przeciętnej
Amerykanki.[71] Wśród mieszkanek Japonii zachorowalność na nowotwór również jest o
mniej więcej jedną trzecią mniejsza od amerykańskich kobiet. Ta różnica zanika u Japonek,
które wyemigrowały do USA, ze względu na spożywanie przez nie znacznie mniej
wodorostów.[72]
Testy prowadzone w kierunku profilaktyki nowotworowej piersi są zachęcające. Jak się
okazało, nieprzerwane podawanie jodu podatnym na nowotwór szczurom, blisko 2,5-krotnie
zmniejszyło odsetek pojawiania się guza.[73] Komórki nowotworowe chętnie absorbują jod,
co z kolei hamuje wzrost guza i powoduje ich śmierć.[74]
Suplementacja jodu redukuje rozmiar zarówno łagodnych jak i złośliwych nowotworów piersi,
co po części przypisuje się efektowi bezpośredniej redukcji poziomu peroksydacji
lipidów.[75] Chociaż dawki jodu stosowane w tych badaniach są duże – 5000 mcg dziennie,
nie zaobserwowano żadnego toksycznego wpływu zarówno na funkcje tarczycy jak i inne
tkanki.[76] Dalsze korzyści uzyskać można poprzez połączoną suplementację jodu i selenu,
który jest niezbędnym kofaktorem w enzymach używanych w tkankach tarczycy i piersi do
optymalnego wykorzystania jodu.[77]
Poza oczywistą rolą w profilaktyce nowotworowej piersi, zwiększone spożycie jodu może
wspomagać łagodzenie innej powszechnej, mniej śmiertelnej choroby – mastopatii (FBD).
Choć niegroźna, mastopatia jest bardzo powszechna. Dotyka co najmniej 9% wszystkich
kobiet, które poddały się biopsji, choć rzeczywista liczba jest prawdopodobnie znacznie
wyższa.[78] Badania na zwierzętach wykazały, że choroba może być indukowana przez
pozbawienie tkanki piersiowej jodu.[79] Zmiany te są odwracalne u ludzi po zastosowaniu
dawki 5000 mcg/dzień.[80]
W pewnej próbie, wśród 65 % kobiet chorujących na mastopatię, znaczna poprawa,
oceniana zarówno przez lekarzy jak i same badane, była widoczna po przyjmowaniu dawki
3000-6000 mcg.[81] Tylko 33% pań otrzymujących placebo zaobserwowało jakieś korzyści.
Nie odnotowano żadnych efektów ubocznych przy zastosowaniu jakiejkolwiek dawki.[82]
Staje się coraz bardziej oczywiste, że niedobór jodu zaburza optymalne zdrowie piersi, a
spożywanie tego pierwiastka śladowego w znacznie większych od zalecanych ilościach
(150-290 mcg), jest konieczne dla osiągnięcia korzyści. Dawka wynosząca 3000-6000 mcg
łagodzi objawy mastopatii.[83]
Tabela 2. Częstotliwość występowania niedoboru jodu w
Australii [84]
Grupa
Udział % osób z
łagodnym
niedoborem
Kobiety w ciąży
Kobiety po porodzie
Diabetycy
Zdrowi ochotnicy
badań
29,6
34,6
37,8
47,4
Udział % osób z
łagodnym i
poważnym
niedoborem
19,8
19,2
34,1
26,3
Całkowity udział %
osób z niedoborem
49,4
53,8
71,9
73,7
Wpływ jodu na zdrowie układu sercowo-naczyniowego
Jod oraz bogate w niego pokarmy od dawna stosowane były jako
naturalna terapia lecząca z nadciśnienia i chorób sercowonaczyniowych.[85] Nawet przy braku wyraźnych objawów,
niedoczynność tarczycy przyczynia się do powstania schorzeń
serca i zawału oraz zwiększa ryzyko śmierci w ich wyniku.[86]
Dysfunkcja tarczycy powoduje niekorzystne zaburzenie profilu lipidowego, podnosi poziom
lipoprotein o niskiej gęstości (LDL) i całkowitego cholesterolu oraz zwiększa ryzyko
miażdżycy.[87] Niedoczynność wpływa także mięsień sercowy, osłabiając jego pracę z
każdym kolejnym skurczem, co może powodować zaburzenia rytmu serca.[88] Efekty te
mogą nie być zauważalne w spoczynku, ale stają się wyraźne podczas umiarkowanego
wysiłku.[89] Zaburzone funkcje tarczycy odpowiadają również za podniesienie współczynnika
talia/biodra, związanego z otyłością czynnika ryzyka choroby sercowo-naczyniowej.[90]
Przywrócenie prawidłowej pracy tarczycy pomaga zahamować wiele czynników ryzyka
choroby sercowo-naczyniowej, wpływając szczególnie na niekorzystny profil lipidowy.[91]
Jednak medycyna konwencjonalna wciąż stosuje leczenie hormonami tarczycy, co może być
niebezpieczne w przypadku już osłabionego serca.[92]
Terapia z zastosowaniem jodu daje obiecujące wyniki, proponując bezpieczny i skuteczny
sposób modulowania wspomnianych wyżej problemów zdrowotnych.
Jod chroni przed nowotworem żołądka
Zarówno gruczoł tarczycy, tkanka piersiowa jak i część
układu pokarmowego zawierają duże stężenie jodu.[93] Komórki wyścielające żołądek są
szczególnie bogate w ten pierwiastek, którego przeciwutleniające działanie jest dla nich
niezwykle istotne.[94] Skłoniło to naukowców do zbadania, czy niedobór jodu odgrywa
również rolę w nowotworach układu pokarmowego.
Okazało się, że osoby mieszkające na obszarach gdzie występuje niedobór jodu, są nie tylko
podatne na powstanie wola, ale są także bardziej narażone na nowotwór
żołądka.[95] Pacjenci onkologiczni z Iranu żyjący z dala od morza 2,5 razy częściej cierpią na
poważny niedobór jodu niż grupa kontrolna.[96] Nowotwór żołądka jest najczęstszą postacią
nowotworu w północno-wschodniej części Turcji, gdzie niedostateczny poziom tego
pierwiastka jest powszechny. Naukowcy wykazali, że jego stężenie w tkance guza było
znacznie niższe niż w otaczających, zdrowych tkankach.[97]
W ostatnich latach, zwiększone spożycie jodu jest silnie skorelowane z redukcją
częstotliwości zapadania na nowotwór żołądka.[98]
Jod pochodzący z oceanu: najefektywniejsza, naturalna
forma
Oceany są głównym magazynem jodu na naszej planecie, a
największą jego ilości można znaleźć w wodorostach, w szczególności w odmianach – kelp i
morszczyn pęcherzykowaty. Naukowcy spekulują, że te prymitywne rośliny gromadzą jod,
aby chronić się przed stresem oksydacyjnym w otwartym oceanie.[99] Ludzie mogą czerpać
korzyści z tego naturalnego procesu, ponieważ jod znajdujący się w wodorostach jest
najbardziej biologicznie dostępną jego formą.
Podsumowanie
Obecność jodu jest niezbędna dla utrzymania zdrowej czynności tarczycy. Jego niedobór
może spowodować zwiększenie masy ciała, obniżyć poziom energii, wywołać depresję,
choroby sercowo-naczyniowe, zaburzenia funkcji poznawczych oraz niektóre nowotwory.
Rozmiar niedoboru jodu osiągnął poziom epidemii, której rozmiary zwiększyły się
czterokrotnie w ciągu ostatnich 40 lat. Alarmujący jest fakt, że 74% „zdrowych” osób
prawdopodobnie może już nie spożywać wystarczających ilości tego pierwiastka.
Najnowsze analizy naukowe pokazują, że obecnych na rynku, wiele komercyjnych marek soli
kuchennej, nie zawiera dostatecznych ilości jodu. Wciąż napływające dowody wskazują, że
niski jego poziom silnie wpływa na szereg problemów zdrowotnych, wliczając w to
zwiększone ryzyko nowotworu piersi czy mastopatii.
Materiał wykorzystany za zgodą Life Extension. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Otwórz listę źródeł naukowych
[1] World J Gastroenterol. 2009 May 14;15(18):2204-13.
Asian Pac J Cancer Prev. 2003 Apr-Jun;4(2):119-24.
[2] J Nutr. 2005 Apr;135(4):675-80.
Arch Intern Med. 1920;25(6):661-72.
[3] . http://www.fda.gov/AboutFDA/WhatWeDo/History/ProductRegulation/
SelectionsFromFDLIUpdateSeriesonFDAHistory/ucm091883.htm.
[4] Duyuff RL. American Dietetic Association Complete Food and Nutrition Guide.
3rd ed. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons;2006.
[5] J Nephrol. 2009 Mar-Apr;22(2):177-89.
[6] J Clin Endocrinol Metab. 1998 Oct;83(10):3401-8.
[7] Thyroid. 2005 Jul;15(7):692-9.
[8] Environ Sci Technol. 2008 Feb 15;42(4):1315-23.
JAMA. 1977 Oct 17;238(26):1741-3.
Int J Vitam Nutr Res. 1996;66(4):342[10] http://www.endocrine.niddk.nih.gov/pubs/graves/.
[11] Monson JP. Assessment of thyroid function. In: Grossman A, ed. Clinical Endocrinology.
2nd ed. Wiley-Blackwell; 1998: 289-97.
[12] J Radiat Res (Tokyo). 1972 Jun;13(2):81-90.
[13] J Radiat Res (Tokyo). 1972 Jun;13(2):81-90.
Altern Med Rev. 2008 Jun;13(2):116-27.
J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo). 1986 Oct;32(5):487-95.
J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo). 1985 Aug;31(4):409-15.
[14] J Am Coll Nutr. 2006;25(1):1-11.
[15] Altern Med Rev. 2008 Jun;13(2):116-27.
[16] J Clin Endocrinol Metab. 1996 Mar;81(3):937-41.
[17] J Clin Endocrinol Metab. 1996 Mar;81(3):937-41.
[18] Int J Cancer. 2002 Jun 10;99(5):747-50.
[19] Can J Surg. 1993 Oct;36(5):453-60.
[20] Can J Surg. 1993 Oct;36(5):453-60.
J Clin Endocrinol Metab. 2007 Jan;92(1):212-4.
[21] J Clin Endocrinol Metab. 2007 Jan;92(1):212-4.
Eur J Endocrinol. 1998 Jul;139(1):14-5.
Endocr Pract. 2003 Sep;9(5):363-9.
[22] Horm Metab Res. 2005 Sep;37(9):555-8.
[23] Arch Environ Health. 2001 May;56(3):271-7.
[24] Ann Nutr Metab. 2003;47(5):183-5.
[25] Eur J Endocrinol. 2001 May;144(5):461-5.
[26] Altern Med Rev. 2006 Dec;11(4):278-93.
[27] Arch Intern Med. 2008 Apr 28;168(8):855-60.
[28] Weetman AP. Goitre and hypothyroidism. In: Grossman A, ed. Clinical Endocrinology.
2nd ed. 1998; Wiley-Blackwell:1998:315-27.
[29] World J Gastroenterol. 2009 May 14;15(18):2204-13.
Asian Pac J Cancer Prev. 2003 Apr-Jun;4(2):119-24.
[31] J Am Diet Assoc. 1990 Nov;90(11):1571-81.
[32] Dasgupta PK, Liu Y, Dyke JV. Iodine nutrition: iodine content of iodized salt in the
United States. Environ Sci Technol. 2008 Feb 15;42(4):1315-23.
Kapil U, Sharma TD, Singh P, Dwivedi SN, Kaur S. Thirty years of a ban on the sale of
noniodized salt: impact on iodine nutrition in children in Himachal Pradesh, India. Food Nutr
Bull. 2005 Sep;26(3):255-8.
Dunn JT. Seven deadly sins in confronting endemic iodine deficiency, and how to avoid them.
J Clin Endocrinol Metab. 1996 Apr;81(4):1332-5.
[33] McClure RD. Goiter prophylaxis with iodized salt. Science. 1935 Oct 18;82(2129):370–1.
[34] Dunn JT. Seven deadly sins in confronting endemic iodine deficiency, and how to avoid
them. J Clin Endocrinol Metab. 1996 Apr;81(4):1332-5.
Darcan S, Goksen D. Consequences of iodine deficiency and preventive measures. Pediatr
Endocrinol Rev. 2003 Dec;1 Suppl 2:162-8; discussion 68-9.
Szybinski Z, Jarosz M, Hubalewska-Dydejczyk A, et al. Iodine-deficiency prophylaxis and the
restriction of salt consumption – a 21st century challenge. Endokrynol Pol. 2010 JanFeb;61(1):135-40.
Zimmermann MB. Iodine deficiency. Endocr Rev. 2009 Jun;30(4):376-408.
Triggiani V, Tafaro E, Giagulli VA, et al. Role of iodine, selenium and other micronutrients in
thyroid function and disorders. Endocr Metab Immune Disord Drug Targets. 2009
Sep;9(3):277-94.
[36] Szybinski Z, Jarosz M, Hubalewska-Dydejczyk A, et al. Iodine-deficiency prophylaxis and
the restriction of salt consumption – a 21st century challenge. Endokrynol Pol. 2010 JanFeb;61(1):135-40.
Bibbins-Domingo K, Chertow GM, Coxson PG, et al. Projected effect of dietary salt reductions
on future cardiovascular disease. N Engl J Med. 2010 Feb 18;362(7):590-9.
Titze J, Ritz E. Salt and its effect on blood pressure and target organ damage: new pieces in
an old puzzle. J Nephrol. 2009 Mar-Apr;22(2):177-89.
[37] Hoption Cann SA. Hypothesis: dietary iodine intake in the etiology of cardiovascular
disease. J Am Coll Nutr. 2006 Feb;25(1):1-11.
Caldwell KL, Jones R, Hollowell JG. Urinary iodine concentration: United States National
Health And Nutrition Examination Survey 2001-2002. Thyroid. 2005 Jul;15(7):692-9.
[38] Patrick L. Iodine: deficiency and therapeutic considerations. Altern Med Rev. 2008
Jun;13(2):116-27
[39] Baier-Anderson C, Blount BC, Lakind JS, Naiman DQ, Wilbur SB, Tan S. Estimates of
exposures to perchlorate from consumption of human milk, dairy milk, and water, and
comparison to current reference dose. J Toxicol Environ Health A. 2006 Feb;69(3-4):319-30.
Sanchez CA, Krieger RI, Khandaker N, Moore RC, Holts KC, Neidel LL. Accumulation and
perchlorate exposure potential of lettuce produced in the Lower Colorado River region. J
Agric Food Chem. 2005 Jun 29;53(13):5479-86.
Snyder SA, Pleus RC, Vanderford BJ, Holady JC. Perchlorate and chlorate in dietary
supplements and flavor enhancing ingredients. Anal Chim Acta. 2006 May 10;567(1):26-32.
Jun;13(2):116-27.
Greer MA, Goodman G, Pleus RC, Greer SE. Health effects assessment for environmental
perchlorate contamination: the dose response for inhibition of thyroidal radioiodine uptake in
humans. Environ Health Perspect. 2002 Sep;110(9):927-37.
Jun;13(2):116-27
Available at: http://lpi.oregonstate.edu/infocenter/minerals/iodine/. Accessed July 18, 2011.
Available at: http://emedicine.medscape.com/article/122714-overview. Accessed July 18,
2011.
Jun;13(2):116-27
Jun;13(2):116-27
Cann SA, van Netten JP, van Netten C. Hypothesis: iodine, selenium and the development of
breast cancer. Cancer Causes Control. 2000 Feb;11(2):121-7.
Nagataki S, Shizume K, Nakao K. Thyroid function in chronic excess iodide ingestion:
comparison of thyroidal absolute iodine uptake and degradation of thyroxine in euthyroid
Japanese subjects. J Clin Endocrinol Metab. 1967 May;27(5):638-47.
[44] Canturk Z, Cetinarslan B, Tarkun I, Canturk NZ, Ozden M. Lipid profile and lipoprotein
(a) as a risk factor for cardiovascular disease in women with subclinical hypothyroidism.
Endocr Res. 2003 Aug;29(3):307-16.
Iqbal A, Jorde R, Figenschau Y. Serum lipid levels in relation to serum thyroid-stimulating
hormone and the effect of thyroxine treatment on serum lipid levels in subjects with
subclinical hypothyroidism: the Tromso Study. J Intern Med. 2006 Jul;260(1):53-61.
Fazio S, Palmieri EA, Lombardi G, Biondi B. Effects of thyroid hormone on the cardiovascular
system. Recent Prog Horm Res. 2004;59:31-50.
[45] Fazio S, Palmieri EA, Lombardi G, Biondi B. Effects of thyroid hormone on the
cardiovascular system. Recent Prog Horm Res. 2004;59:31-50.
[47] Canaris GJ, Steiner JF, Ridgway EC. Do traditional symptoms of hypothyroidism
correlate with biochemical disease? J Gen Intern Med. 1997 Sep;12(9):544-50.
Wartofsky L. Management of subclinical hyperthyroidism. J Clin Endocrinol Metab. 2011
Jan;96(1):59-61.
[48] Kramer CK, Von Muhlen D, Kritz-Silverstein D, Barrett-Connor E. Treated
hypothyroidism, depressed mood, and cognitive function in old age: the Rancho Bernardo
Study. Eur J Endocrinol. 2009 Dec; 161(6):917-21
[49] Kramer CK, Von Muhlen D, Kritz-Silverstein D, Barrett-Connor E. Treated
hypothyroidism, depressed mood, and cognitive function in old age: the Rancho Bernardo
Study. Eur J Endocrinol. 2009 Dec; 161(6):917-21
Zimmermann MB. Iodine deficiency in pregnancy and the effects of maternal iodine
supplementation on the offspring: a review. Am J Clin Nutr. 2009 Feb;89(2):668S-72S.
Jun;13(2):116-27.
[51] Verheesen RH, Schweitzer CM. Iodine deficiency, more than cretinism and goiter. Med
Hypotheses. 2008 Nov;71(5):645-8.
[52] Verheesen RH, Schweitzer CM. Iodine deficiency, more than cretinism and goiter. Med
Hypotheses. 2008 Nov;71(5):645-8.
[53] Laurberg P, Nohr SB, Pedersen KM, et al. Thyroid disorders in mild iodine deficiency.
Thyroid. 2000 Nov;10(11):951-63.
[54] Laurberg P, Nohr SB, Pedersen KM, et al. Thyroid disorders in mild iodine deficiency.
Thyroid. 2000 Nov;10(11):951-63.
[55] Darcan S, Goksen D. Consequences of iodine deficiency and preventive measures.
Pediatr Endocrinol Rev. 2003 Dec;1 Suppl 2:162-8; discussion 68-9.
[57] Wang GY, Zhou RH, Wang Z, Shi L, Sun M. Effects of storage and cooking on the iodine
content in iodized salt and study on monitoring iodine content in iodized salt. Biomed
Environ Sci. 1999 Mar;12(1):1-9.
[58] Krajcovicova-Kudlackova M, Buckova K, Klimes I, Sebokova E. Iodine deficiency in
vegetarians and vegans. Ann Nutr Metab. 2003;47(5):183-5.
[59] Smyth PP, Duntas LH. Iodine uptake and loss-can frequent strenuous exercise induce
iodine deficiency? Horm Metab Res. 2005 Sep;37(9):555-8.
Jun;13(2):116-27.
Bretthauer EW, Mullen AL, Moghissi AA. Milk transfer comparisons of different chemical
forms of radioiodine. Health Phys. 1972 Mar;22(3):257-60.
Spitzweg C, Harrington KJ, Pinke LA, Vile JG, Morris JC. Clinical review 132: the sodium
iodide symporter and its potential role in cancer therapy. J Clin Endocrinol Metab 2001
Jul;86(7):3327-35.
[61] Kilbane MT, Ajjan RA, Weetman AP, et al. Tissue iodine content and serum-mediated
125I uptake-blocking activity in breast cancer. J Clin Endocrinol Metab. 2000
Mar;85(3):1245-50.
[62] Topper YJ, Freeman CS. Multiple hormone interactions in the developmental biology of
the mammary gland. Physiol Rev 1980 Oct;60(4):1049-106
[63] Eskin BA. Iodine and mammary cancer. Adv Exp Med Biol. 1977;91:293-304.
[64] Smyth PP. Role of iodine in antioxidant defence in thyroid and breast disease.
Biofactors. 2003;19(3-4):121-30.
[65] Venturi S, Donati FM, Venturi A, Venturi M, Grossi L, Guidi A. Role of iodine in evolution
and carcinogenesis of thyroid, breast and stomach. Adv Clin Path. 2000 Jan;4(1):11-7.
Venturi S. Is there a role for iodine in breast diseases? Breast. 2001 Oct;10(5):379-82.
Stadel BV. Dietary iodine and risk of breast, endometrial, and ovarian cancer. Lancet. 1976
Apr 24;1(7965):890-1.
Many MC, Papadopolos C, Martin I, et al. Iodine induced cell damage in mouse hyperplastic
thyroid is associated with lipid peroxidation. In: Gordon A, Gross J, Hennemann G, eds.
Progress in Thyroid Research. New York, NY: Routledge; 1991:213-5.
[66] Eskin BA. Iodine and mammary cancer. Adv Exp Med Biol. 1977;91:293-304.
[67] Stadel BV. Dietary iodine and risk of breast, endometrial, and ovarian cancer. Lancet.
1976 Apr 24;1(7965):890-1.
[68] Nolan LA, Windle RJ, Wood SA, et al. Chronic iodine deprivation attenuates stressinduced and diurnal variation in corticosterone secretion in female Wistar rats. J
Neuroendocrinol. 2000 Dec;12(12):1149-59.
Stolc V. Stimulation of iodoproteins and thyroxine formation in human leukocytes by
phagocytosis. Biochem Biophys Res Commun. 1971 Oct 1;45(1):159-66.
[69] Cohen M, Klein E, Kuten A, Fried G, Zinder O, Pollack S. Increased emotional distress in
daughters of breast cancer patients is associated with decreased natural cytotoxic activity,
elevated levels of stress hormones and decreased secretion of Th1 cytokines. Int J Cancer.
2002 Jul 20;100(3):347-54.
Inaudi P, Bernabei A, Gioffre W, et al. Plasma and cyst fluid levels of delta 5 and delta 4
steroid hormones in women with gross cystic breast disease. Clin Endocrinol (Oxf). 1987
Dec;27(6):643-8.
James GD, Gastrich HJ, Valdimarsdottir HB, Bovbjerg DH. The rate of urinary cortisol
excretion at work is persistently elevated in women at familial risk for breast cancer. Am J
Hum Biol. 2008 Jul-Aug;20(4):478-80.
Thornton LM, Andersen BL, Carson WE, 3rd. Immune, endocrine, and behavioral precursors
to breast cancer recurrence: a case-control analysis. Cancer Immunol Immunother. 2008
Oct;57(10):1471-81.
[70] Smyth PP. The thyroid, iodine and breast cancer. Breast Cancer Res. 2003;5(5):235-8.
Smyth PP. Thyroid disease and breast cancer. J Endocrinol Invest. 1993 May;16(5):396-401.
[71] Aceves C, Anguiano B, Delgado G. Is iodine a gatekeeper of the integrity of the
mammary gland? J Mammary Gland Biol Neoplasia. 2005 Apr;10(2):189-96.
[72] Smyth PP. The thyroid, iodine and breast cancer. Breast Cancer Res. 2003;5(5):235-8.
Ziegler RG, Hoover RN, Pike MC, et al. Migration patterns and breast cancer risk in AsianAmerican women. J Natl Cancer Inst. 1993 Nov 17;85(22):1819-27.
[73] Garcia-Solis P, Alfaro Y, Anguiano B, et al. Inhibition of N-methyl-N-nitrosourea-induced
mammary carcinogenesis by molecular iodine (I2) but not by iodide (I-) treatment Evidence
that I2 prevents cancer promotion. Mol Cell Endocrinol. 2005 May 31;236(1-2):49-57.
[74] Funahashi H, Imai T, Tanaka Y, et al. Suppressive effect of iodine on DMBA-induced
breast tumor growth in the rat. J Surg Oncol. 1996 Mar;61(3):209-13.
Shrivastava A, Tiwari M, Sinha RA, et al. Molecular iodine induces caspase-independent
apoptosis in human breast carcinoma cells involving the mitochondria-mediated pathway. J
Biol Chem. 2006 Jul 14;281(28):19762-71.
[75] Aceves C, Anguiano B, Delgado G. Is iodine a gatekeeper of the integrity of the
mammary gland? J Mammary Gland Biol Neoplasia. 2005 Apr;10(2):189-96.
Garcia-Solis P, Alfaro Y, Anguiano B, et al. Inhibition of N-methyl-N-nitrosourea-induced
[76] Garcia-Solis P, Alfaro Y, Anguiano B, et al. Inhibition of N-methyl-N-nitrosourea-induced
Aceves C, Anguiano B, Delgado G. Is iodine a gatekeeper of the integrity of the mammary
gland? J Mammary Gland Biol Neoplasia. 2005 Apr;10(2):189-96.
Triggiani V, Tafaro E, Giagulli VA, et al. Role of iodine, selenium and other micronutrients in
thyroid function and disorders. Endocr Metab Immune Disord Drug Targets. 2009
Sep;9(3):277-94.
Cann SA, van Netten JP, van Netten C. Hypothesis: iodine, selenium and the development of
breast cancer. Cancer Causes Control. 2000 Feb;11(2):121-7.
Jun;13(2):116-27.
Goehring C, Morabia A. Epidemiology of benign breast disease, with special attention to
histologic types. Epidemiol Rev. 1997;19(2):310-27.
[79] Triggiani V, Tafaro E, Giagulli VA, et al. Role of iodine, selenium and other
micronutrients in thyroid function and disorders. Endocr Metab Immune Disord Drug
Targets. 2009 Sep;9(3):277-94.
Eskin BA. Iodine and mammary cancer. Adv Exp Med Biol. 1977;91:293-304.
Krouse TB, Eskin BA, Mobini J. Age-related changes resembling fibrocystic disease in iodineblocked rat breasts. Arch Pathol Lab Med. 1979 Nov;103(12):631-4.
Jun;13(2):116-27
Eskin BA, Grotkowski CE, Connolly CP, Ghent WR. Different tissue responses for iodine and
iodide in rat thyroid and mammary glands. Biol Trace Elem Res. 1995 Jul;49(1):9-19.
[81] Ghent WR, Eskin BA, Low DA, Hill LP. Iodine replacement in fibrocystic disease of the
breast. Can J Surg. 1993 Oct;36(5):453-60.
Jun;13(2):116-27
Jun;13(2):116-27
[84] Gunton JE, Hams G, Fiegert M, McElduff A. Iodine deficiency in ambulatory participants
at a Sydney teaching hospital: is Australia truly iodine replete? Med J Aust. 1999 Nov
1;171(9):467-70.
[86] Kahaly GJ. Cardiovascular and atherogenic aspects of subclinical hypothyroidism.
Thyroid. 2000 Aug;10(8):665-79.
Park YJ, Lee YJ, Choi SI, Chun EJ, Jang HC, Chang HJ. Impact of subclinical hypothyroidism
on the coronary artery disease in apparently healthy subjects. Eur J Endocrinol. 2011
Jul;165(1):115-21.
Haentjens P, Van Meerhaeghe A, Poppe K, Velkeniers B. Subclinical thyroid dysfunction and
mortality: An estimate of relative and absolute excess all-cause mortality based on time-to-
event data from cohort studies. Eur J Endocrinol. 2008 Sep;159(3):329-41.
Endocr Res. 2003 Aug;29(3):307-16.
Iqbal A, Jorde R, Figenschau Y. Serum lipid levels in relation to serum thyroid-stimulating
hormone and the effect of thyroxine treatment on serum lipid levels in subjects with
subclinical hypothyroidism: the Tromso Study. J Intern Med. 2006 Jul;260(1):53-61.
Jung CH, Sung KC, Shin HS, et al. Thyroid dysfunction and their relation to cardiovascular
risk factors such as lipid profile, hsCRP, and waist hip ratio in Korea. Korean J Intern Med.
2003 Sep;18(3):146-53.
Kahaly GJ. Cardiovascular and atherogenic aspects of subclinical hypothyroidism. Thyroid.
2000 Aug;10(8):665-79.
Molnar I, Magyari M, Stief L. Iodine deficiency in cardiovascular diseases. Orv Hetil. 1998
Aug 30;139(35):2071-3.
[89] Kahaly GJ. Cardiovascular and atherogenic aspects of subclinical hypothyroidism.
Thyroid. 2000 Aug;10(8):665-79.
[90] Jung CH, Sung KC, Shin HS, et al. Thyroid dysfunction and their relation to
cardiovascular risk factors such as lipid profile, hsCRP, and waist hip ratio in Korea. Korean J
Intern Med. 2003 Sep;18(3):146-53.
Endocr Res. 2003 Aug;29(3):307-16.
[92] Mariotti S, Cambuli VM. Cardiovascular risk in elderly hypothyroid patients. Thyroid.
2007 Nov;17(11):1067-73.
[93] Venturi S, Donati FM, Venturi A, Venturi M, Grossi L, Guidi A. Role of iodine in evolution
and carcinogenesis of thyroid, breast and stomach. Adv Clin Path. 2000 Jan;4(1):11-7.
Venturi S, Venturi M. Iodine in evolution of salivary glands and in oral health. Nutr Health.
2009;20(2):119-34.
[94] Abnet CC, Fan JH, Kamangar F, et al. Self-reported goiter is associated with a
significantly increased risk of gastric noncardia adenocarcinoma in a large population-based
Chinese cohort. Int J Cancer. 2006 Sep 15;119(6):1508-10.
[95] Abnet CC, Fan JH, Kamangar F, et al. Self-reported goiter is associated with a
significantly increased risk of gastric noncardia adenocarcinoma in a large population-based
Chinese cohort. Int J Cancer. 2006 Sep 15;119(6):1508-10.
[96] Behrouzian R, Aghdami N. Urinary iodine/creatinine ratio in patients with stomach
cancer in Urmia, Islamic Republic of Iran. East Mediterr Health J. 2004 Nov;10(6):921-4.
[97] Gulaboglu M, Yildiz L, Celebi F, Gul M, Peker K. Comparison of iodine contents in
gastric cancer and surrounding normal tissues. Clin Chem Lab Med. 2005;43(6):581-4.
[98] Golkowski F, Szybinski Z, Rachtan J, et al. Iodine prophylaxis—the protective factor
against stomach cancer in iodine deficient areas. Eur J Nutr. 2007 Aug;46(5):251-6.
[99] Kupper FC, Carpenter LJ, McFiggans GB, et al. Iodide accumulation provides kelp with
an inorganic antioxidant impacting atmospheric chemistry. Proc Natl Acad Sci U S A. 2008
May 13;105(19):6954-8.
Powiązane produkty:
Iodoral ®
214.00 zł CZYTAJ DALEJ

Powszechne spożywanie jodu eliminuje epidemię wola tarczycy

Transkrypt

Podobne dokumenty

Betadine 100 mg/g maść 20 g

oznaczanie metabolitów tioglikozydów w warzywach z rodziny

ZAGROŻENIE RADIACYJNE