Trzeci pakiet liberalizacyjny z punktu widzenia polskiego rynku

Trzeci pakiet liberalizacyjny z punktu widzenia polskiego rynku

Trzeci pakiet liberalizacyjny
z punktu widzenia polskiego rynku
Paweł Urbański
Prezes Zarządu
PGE Polska Grupa Energetyczna SA
Warszawa, 6 czerwca 2008
Trzeci pakiet liberalizacyjny – najważniejsze
aspekty
Nowelizacja Dyrektywy 2003/54/WE
dotyczącej wspólnych zasad rynku
wewnętrznego energii elektrycznej
Wydzielenie własnościowe OSP
(ownership unbundling)
Nowelizacja Dyrektywy 2003/55/WE
dotyczącej wspólnych zasad rynku
wewnętrznego gazu
Rozporządzenie ustanawiające Agencję ds.
Współpracy Krajowych Regulatorów
Nowelizacja Rozporządzenia Nr 1228/2003
w sprawie warunków dostępu do sieci w
odniesieniu do transgranicznej wymiany
energii elektrycznej
Nowelizacja Rozporządzenia Nr 1775/2005
w sprawie warunków dostępu do sieci
przesyłowych gazu ziemnego
2
Stworzenie niezależnego mechanizmu
prowadzenia współpracy i podejmowania
decyzji dla krajowych organów
regulacyjnych
Skuteczna współpraca pomiędzy
operatorami systemów przesyłowych
Geneza i cele pakietu liberalizacyjnego
(wg oficjalnego uzasadnienia)
Obecne problemy (wg KE):
• Brak realnej możliwości
wyboru dostawcy
• Brak prawdziwego rynku
pan-europejskiego
(fragmentacja wzdłuż
granic narodowych)
• Wysoki stopień integracji
pionowej
• Wysoka koncentracja
rynków
Bezpieczeństwo dostaw
energii elektrycznej:
-Właściwe sygnały
inwestycyjne
-Dobry dostęp do sieci dla
potencjalnych inwestorów
3
Niższe ceny dla
gospodarstw domowych i
przedsiębiorstw (poprawa
konkurencyjności całej
gospodarki)
Cel główny:
Konkurencyjny
i efektywny
rynek energii
elektrycznej w
Europie
Ochrona klimatu – tylko
sprawny rynek umożliwi
powstanie efektywnego
mechanizmu handlu
emisjami i sektora
energetyki odnawialnej
Czy nie ma tu sprzeczności?
Działania
proekologiczne
przyniosą znaczny
wzrost cen
Niższe ceny
Konkurencyjny
i efektywny
rynek energii
elektrycznej w
Europie
Bezpieczeństwo
dostaw energii
elektrycznej
4
Większość
technologii
odnawialnych nie
rozwijałaby się, gdyby
nie pozarynkowe
mechanizmy wsparcia
Ochrona klimatu
Odwrót od węgla oznaczać będzie
w niektórych krajach znaczne
pogorszenie bezpieczeństwa
energetycznego
Unbundling – gdzie jesteśmy
Stosowany obecnie model
wydzielenia działalności
przesyłowej:
Pełne wydzielenie
własnościowe
Independent System Operator
Państwo jest właścicielem
OSP i posiada jednocześnie
udziały w przedsiębiorstwach
wytwarzania i obrotu
Przedsiębiorstwo
zintegrowane pionowo
posiada udziały w OSP
OSP jest częścią
przedsiębiorstwa
zintegrowanego pionowo
(wydzielenie funkcjonalne i
prawne)
Źródło: Ernst & Young
5
Czy jest inna droga?
EURELECTRIC:
KE:
Pełne
wydzielenie
właścicielskie –
preferowana
opcja
Regional
Independent
Operator (RIO)
KE:
Independent
System
Operator (ISO)
– alternatywa
Kładzie nacisk na integrację
rynków i kwestie połączeń
transgranicznych
Francja,
Niemcy i inni:
„Trzecia droga”
Stopień niezależności OSP
Wysoki
Niski
Parlament Europejski odrzucił model ISO (mimo, że istnieje już jeden
pozytywny przykład – National Grid w Szkocji)…
Negocjacje trwają, ale…
…niemieckie firmy już ogłosiły zamiar sprzedaży swoich sieci (E.ON –
elektrycznej, RWE – gazowej) – wynik prowadzonego przez KE
postępowania antytrustowego
6
Skarb Państwa jako właściciel OSP oraz
spółek wytwórczych – przypadek Polski
y
buł wy
m
y
a
pre yrekt
z
aty
ej D j
Cyt u now yczne
t
jekt nerge
o
r
p
e
„(12) Przy wdrażaniu skutecznego podziału należy przestrzegać zasady
niedyskryminacji pomiędzy sektorem publicznym a prywatnym.
Aby cel ten mógł zostać osiągnięty, ta sama osoba nie powinna mieć
możliwości wywierania żadnego wpływu, samodzielnie lub wspólnie,
na skład, głosowanie lub decyzje organów zarówno operatorów
systemu przesyłowego, jak i przedsiębiorstw dostarczających
energię elektryczną. Pod warunkiem, że państwo członkowskie jest
w stanie dowieść, że ten wymóg jest respektowany, dwa odrębne
organy publiczne będą mogły kontrolować zarówno działalność
wytwórczą i dostawczą, jak i działalność przesyłową ”
7
Dystrybucja – czy coś nam grozi?
o
nia d
e
i
n
d
zasa yrektywy
U
z
t
Cyta u nowej D nej
z
kt
proje energetyc
„Komisja doszła do wniosku, że obecne prawne i funkcjonalne zasady
wydzielenia własnościowego dotyczące operatorów systemu
dystrybucji (DSO) są wystarczające. Nie wnioskuje więc o
rozszerzenie zasad wydzielenia własnościowego opisanych w rozdziale 4
na DSO”.
• Cofnięcie dokonanej rok temu
konsolidacji sektora
URE proponuje
wydzielenie OSD i ich
powrót do Skarbu
Państwa
• Powrót zadłużenia spółek wytwórczych do
poziomu 60% (obecnie 30%) – problemy z
finansowaniem inwestycji
• Sprzeczność z rządowymi planami
prywatyzacji sektora
• Dyskryminacja firm państwowych w
stosunku do sprywatyzowanych (Vattenfall)
8
Czy na pewno zajmujemy się właściwymi
rzeczami?
…dużo dodatkowych kwestii jest jeszcze
dyskutowanych:
…a prawdziwe problemy to:
Nakładanie przez regulatorów limitów
cen w przypadkach, gdy uczestnicy
rynku dysponują „nadmierną siłą”
Budowa nowych mocy
wytwórczych
Maksymalny udział w rynku: 20%
Ochrona klimatu przy
rozsądnych kosztach
Pierwszeństwo w dostępie do sieci dla
odnawialnych źródeł energii
Dywersyfikacja dostaw
gazu i bezpieczeństwo
energetyczne
9
Konkluzja – czy pakiet liberalizacyjny jest
dobry dla Polski?
;
Wydzielenie własnościowe może umożliwić polskim
firmom skuteczne konkurowanie na rynku niemieckim
;
Wydzielenie własnościowe może poprawić sytuację
jeśli chodzi o budowę nowych połączeń
transgranicznych, głównie z Niemcami – umożliwienie
większej wymiany międzynarodowej
:
Potrzebne silniejsze zapisy dotyczące czasowego
wyłączenia obowiązywania obowiązku wydzielenia
własnościowego dla nowych inwestycji sieciowych
:
Potrzeba wyjaśnienia wątpliwości co do obowiązku
wydzielenia własnościowego OSD
10
Pakiet liberalizacyjny + pakiet klimatycznoenergetyczny = bezpieczeństwo energetyczne?
Prognozowana zależność EU-27 od importu nośników energii (%)
Węgiel szansą na
bezpieczeństwo
energetyczne 88
87
%
100
80
77
70
60
52
40
40
75
71
50
40
38
22
20
0
2000
Paliwa stałe
Źródło: Komisja Europejska, DG TREN
11
2010
2020
Gaz ziemny
2030
Ropa naftowa
Musimy brać pod uwagę obecne
uwarunkowania krajowe dotyczące fuel mix…
Fuel mix sektora wytwarzania energii elektrycznej (%)
100
90
80
70
60
Średni udział węgla: ~30%
50
40
30
20
10
Źródło: Eurostat
12
Inne
OZE
Atom
Gaz ziemny
Ropa
Węgiel kamienny i brunatny
Malta
Luxembourg
Lithuania
Latvia
Cyprus
Sweden
France
Belgium
Austria
Italy
Slovakia
Netherlands
Hungary
Finland
Spain
Ireland
Portugal
United Kingdom
Slovenia
Romania
Bulgaria
Denmark
Germany
Czech Republic
Greece
Poland
Estonia
0
…i wynikający z tego poziom emisyjności
produkcji energii elektrycznej
Emisyjność sektora energetycznego w Europie (t CO2 / MWh)
1,1
0,9
0,8
Średnia EU-12: 0,65
0,7
0,6
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
0,5
Średnia EU-27: 0,41
0,5
0,4
0,4
0,4
0,3
Średnia EU-15: 0,37
0,3
0,2
0,2
0,2
Grupa 3
Założenia – emisyjność na dane paliwo: (t CO2 / MWh):
Węgiel kamienny:
0,9
Węgiel brunatny:
1,1
Ropa:
0,65
Gaz:
0,44
Źródło: PGE na podstawie danych Eurostatu
OZE, atom, inne:
0
13
Latvia
Austria
Belgium
Slovakia
Finland
Luxembourg
Slovenia
Spain
Hungary
Italy
Portugal
Netherlands
Bulgaria
Romania
Germany
Denmark
Ireland
Malta
Cyprus
Grupa 2
United Kingdom
Grupa 1
Czech Republic
Greece
Poland
Estonia
0,1
0,1
Grupa 4
0,1
0,0
Sweden
0,6
France
0,7
Lithuania
0,7
Wzrost cen – kogo to dotyczy?
Szacunkowy wzrost hurtowej ceny energii przy 100% aukcjach na
uprawnienia do emisji CO2 dla sektora energetycznego (EUR/MWh)
120
105
100
92
81
80
65
55
55
52
51
51
49
48
46
43
40
24
20
14
19
19
18
18
18
17
17
16
15
14
13
12
11
8
Źródło: PGE
14
Spain
Hungary
Italy
United Kingdom
Portugal
Netherlands
Bulgaria
Romania
Germany
Denmark
Ireland
Malta
Cyprus
Czech Republic
Greece
Poland
Przy cenie uprawnienia: 35 EUR
8
7
8
6
5
3
2
Przy cenie uprawnienia: 100 EUR
2
Sweden
23
21
France
23
23
Lithuania
23
Slovakia
28
0
Estonia
31
Finland
20
34
Luxembourg
32
37
Slovenia
37
40
Latvia
58
60
Austria
65
Belgium
66
Wykorzystanie środków z aukcji
Szacunkowe wpływy z aukcji
uprawnień do emisji dla sektora
energetycznego w 2013 (mld EUR)
Na co te pieniądze zostaną wydane?
„Co najmniej 20% (…) powinno zostać
wykorzystane na…”:
- ograniczenie emisji gazów cieplarnianych
47
Wartość ta
będzie się co
roku zwiększać,
w miarę jak
obniżana będzie
pula
darmowych
uprawnień
- rozwój energii ze źródeł odnawialnych
- wychwytywanie i podziemne składowanie
gazów cieplarnianych
- działania zapobiegające wylesianiu
- ułatwienie krajom rozwijającym się
przystosowania się do skutków zmian klimatu
- uwzględnienie aspektów społecznych w
przypadku gospodarstw domowych o
niższych i średnich dochodach
5
EU-27
w tym Polska
15
- pokrycie kosztów zarządzania systemem
wspólnotowym
A 80%?
Czy będą dalsze wytyczne w tym
zakresie?
Czy konkluzje Rady znajdują odzwierciedlenie
w propozycjach Komisji?
Konkluzje Rady Europejskiej z 8 – 9 marca 2007:
„Rada postanawia, że w zakresie wkładów państw
członkowskich potrzebne jest podejście
zróżnicowane, sprawiedliwe i przejrzyste,
uwzględniające okoliczności krajowe oraz
odpowiednie lata bazowe…”
16
Najważniejsze kwestie
Należy uwzględnić:
ƒ Różnice w fuel mix
ƒ Wpływ na rozwój
gospodarczy
17
ƒ Część darmowych uprawnień również
dla sektora energetycznego
ƒ Zapewnienie wykorzystania środków z
aukcji na rozwój energetyki
ƒ Przekazanie większej liczby uprawnień
do aukcji dla krajów o niższym poziomie
rozwoju gospodarczego w ramach
„effort sharing”