Francja
Transkrypt
Francja
Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej we Francji – Paryz – Wydzial Ekonomiczno-Handlowy Andrzej Szteliga – Radca Handlowy – Minister Pelnomocny Krzysztof Galas – Radca Ekonomiczny Piotr Byczkowski – Radca Handlowy Ewa Baranowska - Attaché Handlowy Polska Izba Przemyslowo - Handlowa we Francji – Paryz Hanna Stypulkowska - Goutierre – Adwokat (Cabinet d’Avocat BGS Paris) Andrzej Bednarz – Konsultant (Bureau du Conseil EXP PECO Chambéry) Francja partner handlowy dla polskich firm (Informator Gospodarczy) grudzien 2001 Publikacja zostala opracowana i wydana ze srodków funduszu promocji Ministerstwa Gospodarki R.P. w Warszawie 2 Spis tresci Slowo wstepne I Ogólna charakterystyka gospodarki francuskiej 1. Sytuacja gospodarcza Francji i jej pozycja na arenie miedzynarodowej 2. Francja regionów (róznice i specyfika ) 3. Stosunki gospodarcze francusko - polskie II. 1. 2. 3. 4. 5. Elementy funkcjonowania rynku francuskiego Dostep do rynku Regulacje obrotów z zagranica, procedury celne Zamówienia publiczne System podatkowy Transport, spedycja, ubezpieczenia III. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Warunki prowadzenia dzialalnosci gospodarczej we Francji Reglamentacja dzialalnosci gospodarczej Polityka wspierania inwestycji Umowy handlowe, agenci Zakladanie firmy Umowy najmu lokalu Nabywanie gruntów rolnych i lesnych Pobyt we Francji Zatrudnianie pracowników we Francji Warunki swiadczenia uslug przez polskie firmy we Francji IV. 1. 2. 3. Informacja i promocja Organizacje samorzadu gospodarczego Formy promocji Zródla informacji o rynku francuskim V. Informacje o partnerze, dochodzenie wierzytelnosci 1. Weryfikacja informacji na temat partnera francuskiego 2. Dochodzenie wierzytelnosci Zalaczniki 1. Wybrane akty prawne stanowiace podstawy traktatowe polsko francuskich stosunków gospodarczych 2. Uzyteczne adresy 3. Adresy francuskich izb gospodarczych 3 AMBASSADE DE POLOGNE Szanowni Panstwo, Polsko – francuskie stosunki gospodarcze znajduja sie w fazie dynamicznego rozwoju. Oparte na bilateralnych tradycjach historycznych staja sie jednym z glównych filarów przeobrazen spoleczno gospodarczych oraz przyszlego czlonkostwa Polski w Unii Europejskiej. Francja wzgledem Polski odgrywa istotna role zarówno jesli chodzi o wymiane handlowa (trzeci/czwarty nasz partner) jak i zaangazowanie kapitalowo – inwestycyjne (pierwszy inwestor zagraniczny). W coraz wiekszym stopniu istotna jest kooperacja produkcyjno – uslugowa, naukowa i technologiczna. Transformacja gospodarcza w Polsce powoduje zaangazowanie duzych i znanych firm francuskich na rynku polskim, ale równiez partnerstwo na szczeblu malych i srednich przedsiebiorstw. Polska dla Francji jest partnerem uprzywilejowanym, najwazniejszym w obszarze Europy Srodkowo – Wschodniej. Coraz wiekszego znaczenia nabiera wspólpraca miedzyregionalna, bazujaca na umowach badz porozumieniach francusko – polskich miedzy instytucjami administracji publicznej i samorzadu gospodarczego zarówno w sferze kulturalnej, naukowej, jak ekonomicznej i turystycznej. Zarówno polityka rzadowa jak i inicjatywy wladz lokalnych przyczyniaja sie do rozwoju dwustronnej wspólpracy w róznych dziedzinach i na róznych szczeblach. Perspektywa wejscia Polski do Unii Europejskiej w ciagu najblizszych dwóch lat przemawia za budowa struktur partnerskich, pozwalajacych na dostep polskich produktów do rynku europejskiego, na pojawienie sie polskich inwestycji na tym obszarze. Francja, z jej pozycja gospodarcza, jej sila ekspansji jest dla Polski rynkiem trudnym, ale rynkiem otwierajacym ogromne perspektywy. Sukces na tym rynku bedzie dla kazdej firmy swiadectwem swiatowej rangi. Istotna kwestia w relacjach przedstawicieli firm polskich z partnerami francuskimi jest znajomosc tutejszego rynku, praw i zwyczajów na nim panujacych. Totez niniejsza publikacja - po edycji z 1995 roku - przybliza Francje jako kraj i jego regiony w aspekcie gospodarczym, omawia wspólprace ekonomiczna francusko – polska, uwzgledniajac kwestie traktatowe, a przede wszystkim zapoznaje z istotnymi elementami funkcjonowania rynku francuskiego oraz warunkami prowadzenia dzialalnosci gospodarczej na terenie Francji. Zamierzeniem autorów jest zorientowanie firm polskich w obowiazujacych we Francji zasadach zakladania przedsiebiorstw, zatrudniania pracowników, obowiazujacego systemu finansowego i procedur w handlu zagranicznym. Ponadto chodzi równiez o pozyteczne informacje czy porady zwiazane ze znalezieniem odpowiednich partnerów, zawieraniem i realizacja kontraktów handlowych oraz wykorzystaniem mozliwych form promocji na rynku francuskim. Jan TOMBINSKI Ambasador Andrzej SZTELIGA Radca Handlowy – Minister Pelnomocny 4 I. Ogólna charakterystyka gospodarki francuskiej 1. Sytuacja gospodarcza miedzynarodowej Francji i jej pozycja na arenie Gospodarka francuska ze swym potencjalem zajmuje drugie miejsce (po Niemczech) w Europie i czwarte (po USA i Japonii) na swiecie. Francja jest równiez czwartym inwestorem swiata i trzecim rynkiem pod wzgledem naplywu inwestycji zagranicznych. Zajmuje czwarte miejsce na liscie najwiekszych swiatowych eksporterów i importerów, w tym drugie w eksporcie produktów rolno-spozywczych i trzecie w eksporcie uslug. Jest liderem w swiatowej turystyce (sredniorocznie odwiedza Francje 70 mln turystów). Do atutów gospodarki francuskiej nalezy zaliczyc silnie rozwiniety przemysl obronny i lotniczy, prezny sektor wysokich technologii produkcyjnych, nowoczesny potencjal uslugowy, silnie zróznicowane rolnictwo; Sa to dziedziny, które w sposób szczególny generuja dodatnie saldo w handlu zagranicznym. Kraj posiada jedna z najlepiej rozwinietych infrastruktur transportowokomunikacyjnych (autostrady, lotniska, szybka kolej TGV) i hotelarsko gastronomicznych, w duzym stopniu wynikajaca ze specyfiki i zróznicowania regionów. Stolica – Paryz – obok niekwestionowanych walorów turystycznych i kulturalnych – posiada cechy swiatowej metropolii biznesowej, gdzie maja swe siedziby znaczace firmy i liczne miedzynarodowe organizacje gospodarcze, odbywaja sie najwazniejsze wystawy i targi, funkcjonuja slynne instytucje finansowe, a wiec banki, towarzystwa ubezpieczeniowe czy gielda. Francja jest glównym wspóltwórca Unii Europejskiej, a obecnie czlonkiem strefy wspólnej waluty euro. Jej wklad do budzetu UE wynosi 17% i jest drugim (po Niemczech – 25%) co do wysokosci skladki; Jednoczesnie rolnictwo francuskie jest najwiekszym beneficjantem (50% wszystkich srodków finansowych) pomocy unijnej w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Kapitalnego znaczenia nabraly ostatnio kwestie rozszerzenia UE w tym równiez o Polske, a tym samym rola Francji w tej dziedzinie. Francja posiada, obok duzej biurokracji, silnie rozwiniety sektor publiczny; Przykladem sa przedsiebiorstwa takie, jak: poczta, koleje (SNCF), energetyka (EDF), gazownictwo (GDF). Jednoczesnie silne zwiazki zawodowe sprzeciwiaja sie odwazniejszym próbom restrukturyzacji, w tym prywatyzacji i redukcji zatrudnienia. W konsekwencji mamy do czynienia z utrzymujacym sie monopolem panstwa i ograniczona konkurencja zewnetrzna. Sytuacja ta powoduje, ze mimo stalych ponaglen ze strony Komisji Europejskiej, Francja bardzo powoli wprowadza unijne dyrektywy liberalizujace rynki dotad zmonopolizowane przez przedsiebiorstwa, w których udzialowcem jest skarb Panstwa. Firmy francuskie postrzegane sa jako partnerzy wiarygodni finansowo (tzw. wspólczynnik niewyplacalnosci obnizyl sie z 35,7% w 1993 r. do 25,4% w 1999 r.) a przez to dosyc odporni na wahania koniunktury. Francuzów cechuje duza ostroznosc w podejmowaniu i realizowaniu powaznych inwestycji zagranicznych np. w krajach przeprowadzajacych transformacje gospodarcze (Europa Srodkowo – Wschodnia). Pewnym przelomem byl rok 1999, kiedy to firmy francuskie zainwestowaly ponad 100 mld euro (przy ok. 40 mld euro w roku 1998) choc i rok 2000 przyniósl równiez kilka spektakularnych inwestycji (np. nabycie w Polsce udzialów w TP S.A). Jednoczesnie atrakcyjnosc Francji jako miejsca do lokowania inwestycji, mimo takich atutów jak polozenie w centrum UE, duzy rynek wewnetrzny (60 mln populacja), duzy potencjal sily roboczej (25 mln osób), wyksztalcona kadra, dobrze rozwinieta 5 infrastruktura oraz system bankowy - jest umiarkowana, a wynika z ogólnego w swiecie, a szczególnie w Europie spowolnienia wzrostu gospodarczego. Obawy partnerów zagranicznych budzi równiez polityka rzadu RF dot. skracania czasu pracy, silna pozycja zwiazków zawodowych i ich presja na podwyzki wynagrodzen (negocjacje na poziomie sektorów lub galezi praktycznie uniemozliwiajace wprowadzanie indywidualnych rozwiazan placowych w przedsiebiorstwie), relatywnie duze obciazenia socjalne. Problemem jest duza ilosc - mimo podjetych ostatnio dzialan deregulacyjnych - przepisów prawnych, m.in. zwiazanych z utworzeniem i rejestracja przedsiebiorstwa. Zacheta dla firm rodzimych i zagranicznych jest niewatpliwie polityka rzadu francuskiego majaca na celu zmniejszenie podatków oraz czesciowa decentralizacja, znajdujaca swój wyraz w tworzeniu kapitalów regionalnych. Podobnie jak w inne kraje UE, Francja odczula skutki recesji na niektórych rynkach swiata i wzrostu cen ropy naftowej; W efekcie doprowadzilo to do gorszych wyników w handlu zagranicznym. Ponadto obnizajacy sie kurs euro w stosunku do dolara amerykanskiego nie mógl praktycznie wplynac na uatrakcyjnienie oferty eksportowej przedsiebiorców z Heksagonu. Rzad francuski, mimo protestów pracodawców, prowadzi od 1996 r. konsekwentna polityke skracania czasu pracy (decyzja o przyjeciu 35-godzinnego tygodnia pracy od 1 stycznia 2002 r.). Na przykladzie roku 2000 mozna stwierdzic, ze wprawdzie pozwolilo to na utworzenie 177 tys. firm (glównie malych) oraz ponad 500 tys. miejsc pracy (w tym ponad 100 tys. dla ludzi mlodych); Jednak w miedzyczasie wiele duzych przedsiebiorstw, w ramach wewnetrznej restrukturyzacji, dokonalo redukcji personelu. Ponadto trudno jest okreslic ile firm, szczególnie malych i srednich, zaprzestalo dzialalnosci i zwolnilo pracowników. Szacuje sie, ze realnie powstalo ok. 200 tys. nowych miejsc pracy. Struktura gospodarki francuskiej (wg udzialu poszczególnych sektorów w PKB) 40 35 30 20 15 10 Inne Rolnictwo Budownictwo Transport i telekomunikacja Obrót nieruchomosciami Handel 0 Przemysl 5 Uslugi % PKB 25 6 a). Uslugi i handel Sfery te dominuja w dzialalnosci gospodarczej Francji, a ich laczny udzial stanowi 55% wolumenu PKB, przy czym na uslugi przypada 37%, na handel 11%, a na transport i telekomunikacje 7%. Francja - jako trzeci swiatowy eksporter uslug (po USA i W. Brytanii) - partycypuje z udzialem 6%, natomiast wartosc eksportu w tej dziedzinie przekracza 80 mld USD w skali rocznej. Pod wzgledem zatrudnienia dziedziny te absorbuja 70% calosci, co daje lacznie 17,5 mln miejsc pracy we Francji ; Najwazniejsze wsród nich to : edukacja, zdrowie i opieka socjalna (18%), handel detaliczny i hurtowy (13%), administracja publiczna (10%), doradztwo i obrót nieruchomosciami (5,6%), transport (4,5%), hotelarstwo i gastronomia (3,5%), bankowosc i finanse (3,2%), telekomunikacja (2,2%). Najbardziej dynamicznie rozwija sie handel hurtowy i detaliczny (super- i hypermarkety), którego obroty srednio-roczne wzrastaja o 3-5%. Jesli chodzi o hotelarstwo i uslugi – powiazane w duzym stopniu z turystyka - to najwieksze obroty notuja hotele polaczone z restauracjami oraz restauracje tradycyjne z kuchnia francuska, uwzgledniajaca specyfike regionów. b). Przemysl Przemysl jest najbardziej dynamicznie rozwijajacym sie sektorem gospodarki Francji; Kraj ten jest czwartym co do wielkosci wytwórca przemyslowym wsród panstw OECD (po USA, Japonii i Niemczech). Od ponad dziesieciu lat eksport francuskich wyrobów przemyslowych plasuje sie w czolówce i stanowi ok. 10% sprzedazy ww. grupy krajów. Generalnie udzial przemyslu w tworzeniu PKB ksztaltuje sie na poziomie 21%, a pracuje w nim 4,7 mln osób co stanowi 19% calosci zatrudnienia we Francji. Produkcja przemyslowa w ostatnich latach wzrasta wolniej niz przewidywano; Przyczyn zaistnialej sytuacji szuka sie m.in. w oslabieniu gospodarki amerykanskiej, skutkach kryzysu dalekowschodniego, a takze wysokiej cenie ropy podrazajacej koszty produkcji i wplywajacych na konkurencyjnosc cenowa produktów co z kolei odbija sie na wielkosci sprzedazy. Przedsiebiorcy narzekaja takze na niski, napedzajacy inflacje, kurs euro do dolara. Stopien wykorzystania mocy produkcyjnych szacuje sie na 88%, przy czym 40% firm stwierdza, ze w pelni wykorzystuje swe moce produkcyjne. Wedlug klasyfikacji francuskiej przemysl dzieli sie na nastepujace grupy: przemysl dóbr produkcyjnych, przemysl dóbr konsumpcyjnych, przemysl dóbr posrednich, przemysl rolno- spozywczy, przemysl samochodowy, energia. Francja jest znaczacym producentem energii – produkcja ksztaltuje sie na poziomie 130 mln tep (równowaznik energetyczny odpowiadajacy energii uzyskanej z 1 tony ropy naftowej), ale jej konsumpcja jest dwukrotnie wyzsza. Przemysl samochodowy jest od lat w czolówce, zarówno jesli chodzi o produkcje (obroty przekraczaja 600 mld FRF) jak i eksport (wartosc stanowi ok. 300 mld FRF). Podobnie przemysl lotniczy i aeronautyczny wraz z wyposazeniem (wartosc eksportu przekracza 200 mld FRF). Istotna role odgrywa produkcja sprzetu elektro-mechanicznego i elektronicznego (wartosc eksportu wynosi 150-160 mld FRF). Kolejne istotne pozycje to przemysl chemii organicznej (wartosc eksportu – 180 mld FRF) i metalurgia (wartosc eksportu – 120 mld FRF), a takze produkcja farmaceutyków, sprzetu wyposazenia domowego, odziezy i obuwia. 7 c). Rolnictwo Mimo ze francuskie rolnictwo odgrywa istotna role w gospodarce narodowej, systematycznie zmniejsza sie ilosc gospodarstw rolnych. Z okolo 1 miliona gospodarstw eksploatowanych w roku 1990, w roku 2000 pozostalo 650 tysiecy, a wedlug przewidywan - w roku 2020 - pozostanie jedynie 250 tysiecy. W obecnie funkcjonujacych gospodarstwach zamieszkuje ok. 2,5 mln osób, z czego pracuje niespelna polowa rolników. Daje to 4,5 % ogólu miejsc pracy we Francji. Natomiast udzial rolnictwa w gospodarce Francji stanowi 5%. Francja pozostaje najwiekszym europejskim, a drugim swiatowym (po USA), producentem i eksporterem produktów rolno-spozywczych. Zarówno w produkcji roslinnej jak i zwierzecej wystepuja zróznicowane tendencje. Wzrosla produkcja zbóz przekraczajac poziom 66 mln ton ; Jest to jednoczesnie o 10% wiecej niz srednia produkcja z lat 1990 – 1998. Spadla wydajnosc produkcji zbóz (z wyjatkiem kukurydzy), natomiast w niewielkim stopniu zwiekszyla sie powierzchnia upraw. Spadla produkcja buraków (wskutek ograniczenia upraw i spadku wydajnosci) oraz warzyw, natomiast wzrosla produkcja ziemniaków. Produkcja mleka w 2000r. osiagnela poziom 22,6 mld litrów ; Wobec spadku produkcji w pozostalych krajach Unii umocnilo to pozycje Francji na wspólnym rynku. Produkcja wolowiny - mimo niepokojów zwiazanych z choroba szalonych krów ustabilizowala sie na poziomie 1,75 mln ton. Regularnie od lat 80-tych (z wyjatkiem 1996 r), zmniejsza sie poglowie owiec, a tym samym maleje produkcja miesa baraniego (140 tys. ton). Podobnie jest z miesem wieprzowym (2,3 mln ton) i drobiowym (2,2 mln ton). W handlu zagranicznym Francji w zakresie towarów rolno-spozywczych odnotowano w 2000 r. niewielki wzrost zarówno w eksporcie jak i w imporcie (odpowiednio o 2% i 3%). Wartosc eksportu zamknela sie kwota 241 mld FRF, importu – 179 mld FRF. Relacje w handlu z krajami UE nie zmienily sie, natomiast ozywily sie kontakty z krajami trzecimi. Nadwyzka w handlu artykulami rolno-spozywczymi osiagnela poziom 62 mld FRF. Najwazniejsza pozycja francuskiego eksportu w tej dziedzinie pozostaja napoje alkoholowe i bezalkoholowe, nastepnie zboza i przetwory zbozowe, zwierzeta zywe i mieso, rózne preparaty spozywcze, produkty mleczne, cukier i produkty cukiernicze. W imporcie dominowaly preparaty spozywcze, zwierzeta zywe i mieso, ryby, owoce. d). Handel zagraniczny Generalnie – wyniki w handlu zagranicznym w roku 2000 nie daly powodów do zadowolenia przedstawicielom francuskiego rzadu. Po trzech latach z rzedu zmniejszania sie dodatniego salda, rok 2000 przyniósl deficyt. Ujemne saldo wynioslo okolo 81,3 mld FRF, natomiast – dla porównania - w roku 1999 saldo bylo dodatnie (+108,5 mld FRF). Szacuje sie, ze Francja zachowa swój okolo 5% udzial w swiatowej wymianie handlowej i czwarte miejsce wsród krajów OECD (8% udzialu w globalnej wymianie handlowej tych krajów). Obaw przedstawicieli administracji nie podzielaja francuscy eksporterzy. Uwazaja oni, ze wzrost eksportu o kilkanascie procent oraz nawet niewielkie, ujemne saldo w obrotach to podstawa do zadowolenia. Nawet wiekszy wzrost wartosci importu, spowodowany glównie cena ropy naftowej, nie jest w stanie zachwiac optymizmu. Ponadto w wyniku korzystnej koniunktury i rosnacej konsumpcji wewnetrznej - 8 sprowadzano znacznie wiecej niz wczesniej dóbr wyposazenia oraz dóbr tzw. konsumpcji biezacej. W roku 2000 najwieksza nadwyzke eksportu nad importem uzyskano w przemysle aeronautycznym (+62 mld FRF), napojach alkoholowych i bezalkoholowych (+46 mld FRF), samochodach i ich wyposazeniu (+39 mld FRF), telekomunikacji (+33 mld FRF). Najpowazniejszy deficyt w obrotach handlowych z zagranica odnotowano w obszarze ropy i gazu (-152 mld FRF, w roku 1999 jedynie –78 mln FRF), sprzecie i wyposazeniu informatycznym (-39 mld FRF), odziezy (-21 mld FRF). W strukturze geograficznej francuskiego handlu zagranicznego 2/3 obrotów przypada na kraje Unii Europejskiej (pierwszym partnerem sa Niemcy), po 5-6% przypada na kraje Afryki Pólnocnej (glównie Maghreb), Azji i Ameryki Pólnocnej, a ok.3 % na kraje Europy Srodkowo-Wschodniej. Francja odnotowala w 2000 r. najwieksza nadwyzke w handlu z Hiszpania (+57 mld FRF), Wielka Brytania (+39 mld FRF), Szwajcaria (+21 mld FRF) oraz Grecja (+14 mld FRF). Najwiekszy deficyt we wzajemnych obrotach powstal w handlu z Chinami (-48 mld FRF), Japonia (-45 mld FRF), Norwegia (-41 mld FRF) oraz Niemcami (-34 mld FRF). Saldo handlu zagranicznego Francji Rok Saldo (mld FRF) 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 -63 -2 54 44 54 74 156 141 108,5 -81,3 Najwiekszymi francuskimi eksporterami sa kolejno : Renault, Airbus i Peugeot. Duma Francuzów – firma Airbus przyjela zamówienia na 520 sztuk, podpisala kontrakty na rekordowa kwote 179 mld FRF i mimo klopotów z wywiazywaniem sie z przyjetych zlecen (niewystarczajace moce produkcyjne) sprzedala 165 samolotów, jedynie o 2 mniej niz w rekordowym roku 1999. Zadowoleni sa równiez przedstawiciele telefonii komórkowej, gdyz ich sprzedaz wzrosla dwukrotnie w 2000 w porównaniu z rokiem 1999. Przyczynily sie do tego m.in. niski kurs euro do walut „poza-unijnych” (dolara, jena) i zwiazane z nim obnizenie o 4,2% tzw. „efektywnego, realnego kursu wymiany” (liczonego w odniesieniu do kursów walut i poziomu inflacji w 42 krajach – importerach dóbr francuskich). Ponadto, mimo generalnej presji na wzrost plac, koszt jednostkowy robocizny w tym sektorze rósl wolniej niz u konkurentów Francji. Do najwiekszych importerów zalicza sie kolejno : Total, Renault, Elf. Grupy Total i Elf bedacy liderami we francuskim przemysle petrochemicznym zmuszone sa od lat importowac przede wszystkim surowce energetyczne – rope naftowa i gaz - co stawia je od lat na pozycjach czolowych importerów. Natomiast pewnym zaskoczeniem jest druga pozycja grupy Renault, która swa, realizowana z powodzeniem, strategie rozwoju ukierunkowala (przeciwnie niz Peugeot) przede wszystkim na francuski rynek wewnetrzny. Oznaczalo to koniecznosc importu znacznej ilosci surowców, komponentów i podzespolów nie rekompensowana odpowiednio duzym eksportem wyrobów gotowych. 9 Podstawowe wskazniki gospodarki francuskiej 1999 2000 8.819 9.215 2,7 3,2 146,9 152,0 Produkcja przemyslowa (dynamika w %) 2,9 3,5 4,5 Naklady inwestycyjne (dynamika w %) 7,7 7,2 6,0 Wydatki konsumpcyjne gospod. domowych (w %) 2,2 2,8 2,6 Inflacja (srednioroczna w %) 1,3 1,7 1,5 Bezrobocie (w %) 11,2 8 9,0 Eksport (w mld FRF) 1.839 2.116 Import (w mld FRF) 1.795 2.103 Eksport (dynamika w %) 4,2 13,6 Import ((dynamika w %) 5,2 14,7 1.608 1.660 1.730 -220 -180 -212 Deficyt budzetowy (% PKB) 1,6 1,4 1,4 Wydatki publiczne (% PKB) 53,5 52,8 53,0 PKB (w mld FRF) PKB (dynamika w %) PKB na 1 mieszkanca (w tys. FRF) Budzet (mld FRF) Budzet – saldo (mld FRF) 2001 (szacunek) 2,2 Zródla : studia Ministerstwa Gospodarki, Finansów i Przemyslu RF, dane sluzb celnych Direction de Douanes, statystyki INSEE i EUROSTAT Najnizsze wynagrodzenie (przy czasie pracy 169 godzin / miesiac) od 1.07.2001 - 43,72 FRF / godzine (6,67 euro) czyli 7.388 FRF/miesiac (1.127 euro) Plafond sécurité sociale - od 1.01.2001 - 14.950 FRF/miesiac (2.279 euro) 1 euro = 6,55957 FRF 2. Francja regionów Podzial administracyjny Francji posiada trzypoziomowa strukture. Skladaja sie na nia: 26 regionów (22 europejskie), 100 departamentów (w tym cztery departamenty zamorskie – Gwadelupa, Gujana, Martynika i Reunion – bedace jednoczesnie regionami) i 36.551 gmin. Wladze samorzadowa Regionu stanowi Rada, która wybierana jest w powszechnych wyborach samorzadowych, ma prawo podejmowania decyzji we wszystkich sprawach dotyczacych rozwoju regionu, z wyjatkiem dziedzin zarezerwowanych do kompetencji Panstwa: polityka zagraniczna, obronnosc, bezpieczenstwo. Rada decyduje o polityce rozwoju regionu, zagospodarowaniu przestrzennym, funkcjonowaniu szkolnictwa, komunikacji i transporcie w regionie. Do realizowania tych celów dysponuje wlasnym budzetem, a 10 którego wplywy pochodza z podatków bezposrednich i posrednich, dotacji panstwa i innych form finansowych. Rozwój gospodarczy regionów jest bardzo nierównomierny, róznia sie one miedzy soba poziomem aktywnosci gospodarczej, wielkoscia i specyfika produkcji, gestoscia zaludnienia. Istnieje silna koncentracja aktywnosci gospodarczej w kilku osrodkach, co potwierdza struktura regionalna produktu krajowego brutto. W 2000 r. 2/3 PKB Francji zostalo wytworzone przez 1/3 regionów. Najwiekszy udzial w tworzeniu PKB ma region Ile-de-France, tworzacy 28% wartosci dodanej, na drugim miejscu znajduje sie Region Rodan-Alpy (10%), na nastepnych Provence-Alpes-Cote d’Azur (7%), Nord-Pas-de-Calais i Pays de le Loire (po 5%), Akwitania, Bretania, oraz MidiPyrénées (po 4%). Laczna powierzchnia Francji wynosi 547 tysiecy km2. Ponizej przedstawiamy charakterystyke poszczególnych regionów: ALSACE (ALZACJA) Region o powierzchni 8280 km², co stanowi 1,5% obszaru Francji jest najmniejszym, ale jednoczesnie jednym z najbogatszych przemyslowych regionów francuskich. Alzacja liczy 1,7 mln ludnosci, co stanowi 2,8% ludnosci Francji, przy gestosci zaludnienia 196 osób na km². Pod wzgledem wysokosci PKB na glowe mieszkanca region plasuje sie na trzecim miejscu (po Ile-de-France i Rhône-Alpes). Podstawa gospodarki regionu sa uslugi, w których zatrudnionych jest prawie polowa ludnosci, a nastepnie przemysl, handel budownictwo i rolnictwo. Przemysl alzacki opiera sie na tradycyjnych, ale zrestrukturyzowanych sektorach: chemicznym, samochodowym, rolno-spozywczym, tekstylnym, produkcji sprzetu gospodarstwa domowego i wyposazenia wnetrz. Sektory te wytwarzaja 2/3 produkcji regionu. Obecne sa równiez branze: maszynowa, metalurgiczna, elektryczna i mas plastycznych. 1/3 produkcji przeznaczona jest na eksport, co daje Alzacji 6% udzialu w eksporcie Francji. Glównymi rynkami zbytu sa Niemcy, Austria i Szwecja. Rolnictwo to przede wszystkim uprawa winorosli. Zatrudnia ono 2,7% populacji regionu. Stolica regionu – Strasbourg – jest waznym centrum bankowo-finansowym, osrodkiem naukowym oraz siedziba instytucji miedzynarodowych miedzy innymi Parlamentu Europejskiego. AQUITAINE (AKWITANIA) Region o powierzchni 41308 km², co stanowi 7,5% obszaru Francji jest zamieszkany przez 2,9 mln osób, czyli 4 ,8% ludnosci Francji. Gestosc zaludnienia wynosi tutaj 68 osób na km². Przeszlo polowa ludnosci zatrudniona jest w uslugach, 16% w przemysle, okolo 10% w rolnictwie. Podstawa gospodarki regionu jest przemysl zbrojeniowy, rolnictwo i turystyka. PKB w przeliczeniu na glowe mieszkanca plasuje Akwitanie w czolówce regionów francuskich. Rolnictwo Akwitanii to przede wszystkim produkcja warzyw i drobiu oraz sektor winny. Duze znaczenie ma równiez przetwórstwo rolno-spozywcze. Innymi filarami gospodarki Akwitanii jest petrochemia (gaz ziemny), przemysl drzewno - papierniczy i produkcja opakowan. To wlasnie w Akwitanii znajduje sie najwiekszy w Europie masyw lesny, eksploatowany glównie w Gaskonii. Dobrze rozwiniety jest równiez przemysl samochodowy. Stolica regionu - Bordeaux (700.000 mieszkanców) koncentruje znaczny potencjal przemyslowy, uslugowy i szkolnictwa wyzszego. 11 AUVERGNE (OWERNIA) Region o powierzchni 26013 km², co stanowi 4,7% powierzchni kraju ma charakter rolniczy. Zamieszkuje tutaj 1,3 mln osób, czyli 2,2% ludnosci Francji, przy gestosci zaludnienia 51 osób na km². Rolnictwo Owernii, w którym zatrudnione jest 10% ludnosci, opiera sie na hodowli bydla i owiec oraz na produkcji mleka i serów. Charakteryzuje je gesta siec gospodarstw rolnych. Waznym zródlem utrzymania ludnosci w obszarach wiejskich jest tez drobne przetwórstwo spozywcze. Glównymi galeziami przemyslu, który zatrudnia 23% ludnosci regionu, sa sektory: mechaniczny, farmaceutyczny, tekstylny, meblowy i produkcji kauczuku. Stolica regionu Clermont-Ferrand jest centrum przemyslu gumowego z najbardziej znanymi zakladami Michelin. Miasto skupia tez wokól siebie zaklady przemyslu farmaceutycznego, mechanicznego i przetwórstwa rolno-spozywczego. Niewatpliwym atutem Owernii jest centralne polozenie, co region wykorzystuje dla rozwoju centrum logistyczno - transportowego. Natomiast krajobrazy powulkaniczne sprzyjaja turystyce; to tutaj znajduje sie wiele leczniczych zródel, w tym jedno z najstarszych i najbardziej znanych uzdrowisk – Vichy. BOURGOGNE (BURGUNDIA) Region znany przede wszystkim ze swoich winnic, polozony jest miedzy dwoma potegami gospodarczymi (regionem paryskim i regionem Rodan-Alpy). Zajmuje powierzchnie 31852 km² tj. 5,7% obszaru Francji. Burgundia liczy przeszlo 1,6 mln mieszkanców tj. 2,7% ludnosci Francji. Gestosc zaludnienia wynosi 51 osób na km². W strukturze zatrudnienia dominuja uslugi (przeszlo polowa ludnosci zawodowo czynnej), nastepnie przemysl – 23%, rolnictwo-7,6%. Podstawa sektora rolniczego jest produkcja wina, a jej uzupelnieniem uprawa zbóz. Silnie rozwiniety jest przemysl przetwórstwa rolno-spozywczego. Stolica regionu – Dijon stanowi osrodek badan nad zywnoscia i technologiami jej produkcji. W przemysle Burgundii najwazniejsze sa sektory elektryczny, elektroniczny, farmaceutyczny i metalurgiczny. Waznymi galeziami jest tez produkcja materialów i sprzetu fotograficznego oraz opakowan. BRETAGNE (BRETANIA) Bretania jest najwiekszym nadmorskim regionem Francji. Linia brzegowa Bretanii ma dlugosc 1200 km, a powierzchnia 27208 km², co stanowi 4,7% powierzchni kraju. Region liczy prawie 2,9 mln mieszkanców tj. 5% ludnosci Francji. Gestosc zaludnienia wynosi 103 mieszkanców na km². Bretania jest wiodacym francuskim regionem w odniesieniu do produkcji zbozowej i miesnej. Rolnictwo jest dominujacym sektorem w gospodarce regionu. Znajduje sie tu przeszlo 62 tys. ferm wyspecjalizowanych glównie w hodowli trzody chlewnej, bydla i drobiu. W rolnictwie zatrudnionych jest 11% ludnosci regionu. Równie wazny jest sektor przetwórstwa rolno-spozywczego, zatrudniajacy 29% osób pracujacych w przemysle Bretanii. Obroty tej branzy stanowia polowe obrotów przemyslu w regionie. 12 Drugim waznym sektorem gospodarki Bretanii jest rybolówstwo. Stad pochodzi przeszlo polowa francuskich polowów. Porty Bretanii (Brest, Lorient, Saint-Malo, Roscof, Le Légué) zapewniaja Bretanii równiez pierwsze miejsce we Francji pod wzgledem przeladunku towarów. W przemysle Bretanii najwazniejsze galezie to sektor samochodowy (zaklady Ctroëna w stolicy regionu - Rennes) i telekomunikacja. Na sile ekonomiczna regionu sklada sie równiez bardzo dynamiczny sektor uslug, zatrudniajacy 60% ogólu pracujacych w Bretanii. Wazna galezia gospodarki jest tez turystyka. CENTRE (CENTRUM) Region Centrum ma charakter bardzo zróznicowany. Na pólnocy dominuje produkcja przemyslowa, w Dolinie Loary podstawowe znaczenie ma turystyka, na poludniu – rolnictwo. Centrum zajmuje obszar o powierzchni 39151 km², co stanowi 7,1% terytorium Francji. W regionie tym mieszka 2,4 mln osób tj. 4,1% ludnosci Francji. Gestosc zaludnienia wynosi 61 mieszkanców na km². W przemysle regionu dominuja sektory chemiczny, kosmetyczny, farmaceutyczny i elektroniczny. W regionie tym maja swoja siedzibe najwieksze laboratoria farmaceutyczne i firmy kosmetyczne. Zmniejszyla sie natomiast rola innych sektorów takich jak odziezowy, porcelanowy i produkcji zbrojeniowej. W rolnictwie dominuje produkcja zbozowa. Bardzo waznym zródlem dochodów regionu jest turystyka (Zamki nad Loara). Polozenie regionu w sasiedztwie Ile-de-France sprawie, ze stolica – Orlean, przyciaga firmy, które przenosza tutaj swoje siedziby, co korzystnie wplywa na dynamike rozwoju Centrum. CHAMPAGNE - ARDENNE (SZAMPANIA – ARDENY) Region Szampania-Ardeny zajmuje obszar 25606 km², tj. 4,7% powierzchni Francji. Region liczy 1,3 mln mieszkanców, co stanowi 2,4% ludnosci kraju. Gestosc zaludnienia to 53 osoby na km². W strukturze zatrudnienia, po uslugach najwieksze znaczenie ma przemysl (1/4 ludnosci) i rolnictwo (prawie 10%). W rolnictwie podstawowe znaczenie ma produkcja szampana. Uprawa winorosli w regionie zajmuje obszar 28,4 tys. hektarów. Region jest tez najwiekszym we Francji producentem lucerny, drugim – zbóz, buraków i cebuli. Duze znaczenie ma równiez produkcja pasz suchych i hodowla bydla. Tradycyjny przemysl regionu – hutnictwo systematycznie zmniejsza swoje znaczenie, ale nadal produkcja stali i blach plasuje Szampanie w czolówce francuskich regionów w tej dziedzinie. Region jest tez waznym osrodkiem produkcji tekstyliów. Stolica Szampanii – Reims, jest centrum transportowym, a takze silnym osrodkiem naukowo-badawczym, wyspecjalizowanym zwlaszcza w naukach scislych. CORSE (KORSYKA) Korsyka jest regionem Francji o specjalnym statusie. Ma wlasny Parlament, Rade Wykonawcza oraz Rade ds. ekonomicznych, spolecznych i kulturalnych. Wyspa ma powierzchnie 8569 km², co stanowi 1,6% obszaru Francji, liczy 260 tys. 13 mieszkanców (0,4% ludnosci Francji), przy gestosci zaludnienia 29 osób na km². Stolica regionu jest Ajaccio. Podstawa aktywnosci gospodarczej Korsyki sa male przedsiebiorstwa, dzialajace glównie w turystyce, która jest tu zdecydowanie najwazniejsza galezia. Rolnictwo Korsyki opiera sie na produkcji owoców cytrusowych, wina oraz hodowli owiec i bydla. Pomimo swoich walorów krajobrazowych, Korsyka nie nalezy do bogatych regionów, a place mieszkanców sa nizsze od sredniej krajowej. Dlatego Korsyka otrzymuje duze fundusze pomocowe zarówno od panstwa jak i z budzetu europejskiego. FRANCHE-COMTE Region Franche-Comté, ze stolica w Besançon, graniczy ze Szwajcaria i jest najbardziej uprzemyslowiona czescia Francji. Zajmuje powierzchnie 16202 km² tj. 2,9% obszaru Francji. Liczy przeszlo 1,1 mln mieszkanców, co stanowi 1,9% ludnosci kraju, przy gestosci zaludnienia 68 mieszkanców na km². Zatrudnienie w przemysle ksztaltuje sie na poziomie 32,3%, zatrudnienie w uslugach jest nieco nizsze niz w innych regionach 46,8%. Zaledwie 5% ludnosci pracuje w rolnictwie. Dominujacym sektorem w gospodarce regionu jest przemysl samochodowy. Wokól majacych tu swoja produkcje Peugeota i Citroëna, rozwineli dzialalnosc liczni podwykonawcy. Drugim filarem gospodarki regionu jest produkcja turbin i taboru kolejowego oraz wyposazenia dla komunikacji miejskiej (Alstom). Oprócz wymienionych galezi we Franche-Comte obecny jest tez przemysl elektroniczny i mechaniki precyzyjnej. Czesc ludnosci pracuje w sasiadujacej z regionem Szwajcarii. ILE-DE-FRANCE Region paryski, wytwarzajacy najwieksza czesc francuskiego produktu krajowego brutto, jest jednoczesnie najbogatszym regionem Unii Europejskiej. Zajmuje powierzchnie 12072 km² tj. 2,2% obszaru Francji. Mieszka tu przeszlo 11 mln osób, co stanowi 18,4% ludnosci kraju, przy gestosci zaludnienia 883 mieszkanców na km². Liczba ludnosci Ile-de-France stanowi 3% ogólu ludnosci Unii Europejskiej. Stolica regionu jak i calego kraju jest Paryz (aglomeracja paryska liczy 6 mln mieszkanców). Struktura zatrudnienia przedstawia sie nastepujaco: uslugi – 63,5%, przemysl – 17,7%, handel – 12%, budownictwo i roboty publiczne – 6,3%, rolnictwo – 0,4%. Jak wskazuja powyzsze dane gospodarka regionu opiera sie na uslugach, wsród których najwieksze znaczenie maja: bankowosc i finanse, informatyka, media, konsulting i zarzadzanie oraz prace naukowo-badawcze na rzecz przemyslu. Sektor zatrudnia ludzi o najwyzszych kwalifikacjach. Region paryski skupia polowe zatrudnionych w calym francuskim sektorze uslug. Ile-de-France zatrudnia 46% francuskich naukowców i dysponuje kilkoma centrami naukowo-badawczymi o ogromnym potencjale. Wsród dominujacych dziedzin badawczych jest matematyka, fizyka i biologia. Rozwiniete sa równiez badania nad genetyka, nauki ekonomiczne, humanistyczne i spoleczne. Przemysl regionu paryskiego wytwarza ¼ wartosci dodanej calego francuskiego przemyslu, ale liczba zatrudnionych w nim pracowników systematycznie spada, w 14 zwiazku z rosnaca rola sektora uslug oraz przemieszczeniem produkcji w niektórych galeziach na prowincje. Wymieniajac bogactwo regionu nie nalezy zapominac, ze w jego tworzeniu ogromne znaczenie ma turystyka. Na rozwój infrastruktury turystycznej i przyciaganie turystów przeznaczane sa z budzetu regionu duze srodki. Z zasobnosci i potencjalu Ile-de-France korzystaja regiony przylegajace, zarówno poprzez procesy przemieszczania produkcji jak i dzieki realizacji miedzyregionalnego planu rozwoju. LANGUEDOC – ROUSSILLON (LANGWEDOCJA - ROUSSILLON) Region ten zajmuje powierzchnie 27376 km² tj. 5% obszaru Francji. Liczy przeszlo 2,2 mln mieszkanców, co stanowi 3,6% populacji Francji, przy gestosci zaludnienia 77 osób na km². Gospodarka regionu opiera sie w duzej mierze na turystyce i produkcji win. Langwedocja jest na czwartym miejscu na liscie najczesciej odwiedzanych francuskich regionów, a wladze prowadza systematyczna polityke wspierania rozwoju infrastruktury turystycznej. Produkcja wina przeznaczona jest w duzym stopniu na eksport. Dwa wymienione filary gospodarki regionu nie sa jednak w stanie zapewnic odpowiedniego poziomu dynamiki rozwoju. Langwedocja ma najnizszy we Francji poziom PKB na glowe mieszkanca i najwyzsza stope bezrobocia (18%). Jest to konsekwencja recesji w sektorze tekstylnym, wyrobów skórzanych i produkcji szkla oraz niskiej produktywnosci rolnictwa, które charakteryzuje sie stosunkowo duzym rozdrobnieniem. Stolica regionu – Montpellier jest osrodkiem branzy medycznej i informatycznej. LIMOUSIN Region Limousin ma charakter typowo rolniczy. Zajmuje powierzchnie 16942 km², tj. 3,1% obszaru Francji. Jest, obok Korsyki, najmniej zaludnionym obszarem Francji. Mieszka tu 311 tys osób, przy gestosci zaludnienia 43 mieszkanców na km². W rolnictwie regionu dominuje hodowla bydla (rasa Limousin) i owiec. Liczba rolników systematycznie maleje, pomimo prowadzonego przy wsparciu srodków unijnych programu pozyskiwania rolników dla regionu. W przemysle Limousin dominuje przetwórstwo rolno-spozywcze, obecne sa tez takie galezie jak maszynowo-transportowa, mechaniczna, elektroniczna i zbrojeniowa. Stolica regionu Limoges znana jest przede wszystkim z produkcji porcelany. LORRAINE (LOTARYNGIA) Region o charakterze przemyslowym, ze stolica w Metz, zajmuje powierzchnie 23547 km² tj. 4,3% obszaru Francji. Liczy przeszlo 2,3 mln mieszkanców, co stanowi 3,9% ludnosci kraju. Gestosc zaludnienia w Lotaryngii wynosi 98 mieszkanców na km². Region ma najwyzszy we Francji procent ludnosci zatrudnionej w przemysle. Najwazniejsze sektory przemyslu Lotaryngii to tekstylny, drzewny i papierniczy oraz 15 samochodowy. W odniesieniu do tradycyjnych przemyslów, w tym hutnictwa i górnictwa Lotaryngia przeprowadzila proces restrukturyzacji. Cecha charakterystyczna tutejszego przemyslu jest wysoki udzial w nim inwestycji zagranicznych. Naplywowi zagranicznego kapitalu sprzyja zarówno polozenie geograficzne (Lotaryngia graniczy z Niemcami, Belgia i Luksemburgiem), polityka wladz popierajaca wspólprace przygraniczna, jak i dogodne polaczenia komunikacyjne, praktycznie we wszystkich kierunkach. MIDI-PYRENEES Region Midi-Pyrénées, ze stolica w Tuluzie, zajmuje powierzchnie 45348 km², tj. 8,3% obszaru Francji. Liczy przeszlo 2,5 mln mieszkanców, co stanowi 4,2% ludnosci kraju, przy gestosci zaludnienia 54 mieszkanców na km². Glównym filarem przemyslu regionu jest produkcja lotnicza i aeronautyczna. Wokól koncernu Aérospatiale zgrupowane sa liczne przedsiebiorstwa zajmujace sie podwykonawstwem. Druga wazna galezia jest przemysl tekstylny. W strukturze przemyslu Midi-Pyrénées obecny jest tez przemysl zbrojeniowy i produkcja aluminium. Centrum przemyslowym regionu jest Tuluza i jej okolice, gdzie znajduja sie takie firmy jak Airbus Industrie, Motorola, Matra Marconi Space, Simens Automotive, Alcatel Espace. Tuluza jest tez osrodkiem naukowo-badawczym wyspecjalizowanym w dziedzinie lotnictwa, telekomunikacji, elektroniki, informatyki, chemii, i biochemii. Rolnictwo regionu charakteryzuje glównie uprawa zbóz i hodowla bydla. W zakresie przetwórstwa rolno-spozywczego nalezy odnotowac obecnosc zakladów mleczarskich, producentów przetworów owocowo-warzywnych i nasion. NORD-PAS-DE-CALAIS Region, ze stolica w Lille, zajmuje powierzchnie 12414 km² tj. 2,3% obszaru kraju. Mieszka tu 4 mln osób, co stanowi 6,8% ludnosci Francji. Szacuje sie, ze 500 tysiecy mieszkanców to Polonia. Gestosc zaludnienia wynosi 320 osób na km². Nord-Pas-de-Calais jest regionem przemyslowym, w którym duze znaczenie maja tradycyjnie sektor tekstylny, hutnictwo zelaza oraz produkcja szkla i wyrobów szklarskich. Wazne miejsce zajmuje tez sektor samochodowy, ceramika, produkcja materialów budowlanych, kauczuku, papieru i kartonów. Sektor spozywczy zajmuje skromna pozycje i opiera sie glównie na przetwórstwie ryb. Bardzo silny jest natomiast sektor uslug dla przedsiebiorstw, w tym sektor bankowy i ubezpieczeniowy. Nord-Pas-de-Calais zajmuje trzecie miejsce wsród francuskich regionów pod wzgledem wielkosci eksportu. BASSE-NORMANDIE (DOLNA NORMANDIA) Region o charakterze rolniczym, ze stolica w Caen zajmuje obszar 17589 km² tj. 3,2% obszaru Francji. Mieszka tu 1,4 mln osób, co stanowi 2,4% ludnosci kraju, przy gestosci zaludnienia 79 mieszkanców na km². W regionie silnie rozwiniety jest sektor przetwórstwa rolno-spozywczego, w tym zwlaszcza produkcja wyrobów mleczarskich. Wazna galezia jest tez sektor zbozowy. 16 W przemysle regionu najwieksze znaczenie ma przemysl zbrojeniowy, a takze podwykonawstwo na rzecz sektora samochodowego, produkcja mas plastycznych, przemysl elektryczny i elektroniczny. Caen jest tez waznym osrodkiem naukowym. HAUTE NORMANDIE (GÓRNA NORMANDIA) Region, ze stolica w Rouen zajmuje powierzchnie 12317 km², tj. 2,2% obszaru Francji. Górna Normandia liczy 1,8 mln mieszkanców, co stanowi 3% ludnosci kraju. Gestosc zaludnienia wynosi 141 mieszkanców na km². Przemysl regionu oparty jest na branzy petrochemicznej, chemicznej, sektorach farmaceutycznym, samochodowym i stoczniowym. Atutem regionu sa dwa duze porty – Le Havre i Rouen. Wladze Górnej Normandii wiaza duze nadzieje rozwoju regionu zwlaszcza z rozbudowa portu w Le Havre, co pozwoliloby przezwyciezyc kryzys w sektorze stoczniowym i petrochemicznym. Waznym sektorem w gospodarce regionu jest tez rolnictwo i przetwórstwo spozywcze oraz turystyka. PAYS DE LA LOIRE Nad-atlantycki region ze stolica w Nantes, zajmuje powierzchnie 35500 km² tj. 6,5% obszaru Francji. Liczy 3,2 mln mieszkanców, co stanowi 5,3% obszaru kraju przy gestosci zaludnienia 86 osób na km². Pays de la Loire ma wysoko rozwiniety przemysl i nowoczesne, wydajne rolnictwo. Przemysl regionu zajmuje czwarte miejsce pod wzgledem wartosci produkcji we Francji. Do najwazniejszych branz nalezy sektor rolno-spozywczy, elektroniczny, stoczniowy, tekstylny i wyrobów skórzanych, mechaniczny, metalurgiczny, meblarski, papierniczy, samochodowy oraz produkcja kauczuku i mas plastycznych. Do atutów regionu nalezy kompleks portowy Nantes – Saint-Nazaire (najwiekszy na zachodnim wybrzezu Francji). Region dysponuje równiez walorami turystycznymi, przyciagajacymi zarówno mieszkanców Francji jak i przybyszów zagranicznych. PICARDIE (PIKARDIA) Pikardia jest regionem o charakterze rolniczym. Zajmuje obszar 19400 km², tj. 3,5% powierzchni kraju. Mieszka tu 1,9 mln osób, co stanowi 3,1% ludnosci Francji przy gestosci zaludnienia 94 mieszkanców na km². Stolica regionu jest Amiens. Rolnictwo Pikardii nalezy do najbardziej wydajnych w Europie. Region zajmuje czolowa pozycje w produkcji buraków cukrowych, pszenicy i marchwi. Silnie rozwiniete jest przetwórstwo spozywcze. Pikardia dysponuje równiez kilkoma nowoczesnymi galeziami przemyslu: chemicznym, perfumeryjno - kosmetycznym, urzadzen ochrony srodowiska. Istnieja tez tradycyjne sektory jak metalurgiczny i tekstylny. Region czerpie korzysci z turystyki, na której ozywienie wplyw mialo zbudowanie kompleksu rozrywkowego – Parc Asterix. 17 POITOU - CHARENTES Region Poitou-Charentes, ze stolica w Poitiers zajmuje obszar 25809 km², tj. 4,7% powierzchni Francji. Mieszka tu 1,6 mln osób, co stanowi 2,7% ludnosci kraju. Gestosc zaludnienia wynosi 62 osoby na km². Jednym z glównych bogactw regionu i najwazniejszym produktem eksportowym jest koniak. Przy jego produkcji zatrudnionych jest 7,5% osób zawodowo czynnych w departamentach, które go wytwarzaja czyli Charente i Charente-Maritime. 95% produkcji jest eksportowana. Rolnictwo regionu to takze produkcja zbóz, roslin oleistych i mleka. W strukturze przemyslu dominuja branze: maszynowa, samochodowa, lotnicza, elektryczna, elektroniczna i zbrojeniowa. Jedna z atrakcji turystycznych regionu jest kompleks Futuroscope w Poitiers, stanowiacy centrum rozrywki, ale prezentujacy równiez najnowsze techniki audiowizualne. PROVENCE-ALPES-COTE d’AZUR (PACA) Ten duzy region sródziemnomorski jest jednym z najczesciej odwiedzanych przez turystów. Obejmuje obszar 45000 km², tj. 7,4% powierzchni kraju. Region liczy 4,5 mln mieszkanców co stanowi 7,3% ludnosci Francji, przy gestosci zaludnienia 105 osób na km². PACA wytwarza –6,8% PKB Francji, co plasuje ten region na trzeciej pozycji. Jednoczesnie region jest na czwartym miejscu w odniesieniu do wysokosci wytwarzanego PKB na glowe mieszkanca. Olbrzymim atutem regionu jest posiadanie najwiekszego portu handlowego w kraju – Marsylii (równiez jako stolicy regionu). Kluczowe sektory gospodarki to mikroelektronika (w tym badania naukowe i produkcja), przemysl chemiczny, tekstylny, produkcja mas plastycznych, przetwórstwo rolno-spozywcze, branza medyczna i telekomunikacyjna. Turystyka i rozwiniete na jej bazie uslugi zapewniaja zatrudnienie okolo 65% ludnosci (w szczególnosci Lazurowe Wybrzeze). Jako uzupelnienie oferty typowo turystycznej, glówne miasta regionu proponuja uslugi w zakresie organizacji kongresów, konferencji i festiwali. RHONE-ALPES (RODAN-ALPY) Region o ogromnym potencjale przemyslowym ze stolica w Lyonie jest na drugim miejscu w strukturze tworzenia PKB Francji i w odniesieniu do PKB w przeliczeniu na glowe mieszkanca. Zajmuje obszar 43700 km² tj. 7,9% powierzchni Francji. Liczy przeszlo 5,6 mln mieszkanców co stanowi 9,4% ludnosci kraju. Gestosc zaludnienia wynosi 123 osoby na km². Przemysl regionu generuje 10,8% wartosci dodanej i zatrudnia 11% ogólu pracujacych w przemysle Francji. W regionie rozwinieta jest praktycznie wiekszosc galezi przemyslu od obróbki metali, produkcji sprzetu lotniczego, maszyn, poprzez branze chemiczna, energetyczno-nuklearna, farmaceutyczna, elektrotechniczna, na produkcji jedwabiu i wlókien sztucznych konczac. Na mapie gospodarczej regionu obecne sa wielkie koncerny, ale tez srednie i male przedsiebiorstwa. Dynamicznie rozwija sie równiez sektor uslug, który wytwarza 60% PKB regionu. 18 Duza czesc produkcji (okolo 35%) kierowana jest na eksport. Daje to regionowi drugie miejsce na liscie eksporterów. 3. Stosunki gospodarcze francusko - polskie W ostatnim okresie charakteryzuje sie: • • • czasu polsko – francuska wspólpraca gospodarcza wysokim stopniem rozwoju partnerstwa gospodarczego, tak we wspólpracy handlowej, jak i inwestycyjno – kapitalowej oraz produkcyjno – uslugowej (w ukladzie regionalnym, przy zaangazowaniu administracji terytorialnej i samorzadu gospodarczego, na szczeblu malych i srednich przedsiebiorstw); ujemnym saldem handlowym po stronie polskiej lecz z wyzsza dynamika polskiego eksportu do Francji anizeli importu polskiego z rynku francuskiego; wysoka aktywnoscia inwestorów francuskich w Polsce. a). Wzajemne obroty handlowe Polsko – francuskie obroty handlowe w 2000 roku osiagnely poziom 32,2 mld FRF i byly wyzsze o okolo 22% niz w roku 1999. Polski eksport do Francji w tym okresie wyniósl 12,0 mld FRF co oznacza wzrost o ok. 37,5%. Polska natomiast od stycznia do grudnia 2000r. zaimportowala z Francji produkty za kwote 20,2 mld FRF co oznacza wzrost importu o 14,1%. Deficyt we wzajemnych obrotach wyniósl wiec 8,2 mld FRF i byl nizszy niz w 1999r. o prawie 10%. Wymiana handlowa polsko - francuska 35000 30000 25000 mln FF 20000 15000 10000 5000 0 -5000 -10000 1991 1992 1993 1994 Obroty 1995 Eksport 1996 Import 1997 1998 1999 Saldo W zakresie udzialu Polski w eksporcie francuskim, stanowimy prawie 1,0 %, a w imporcie niecale 0,6%. Z kolei udzial Francji w polskim eksporcie stanowi 5,2%, w imporcie okolo 6,5%. Oznacza to, ze Francja jest dla Polski trzecim (po Niemcach i Wlochach) partnerem handlowym w eksporcie, a czwartym (po Niemcach, Rosji i 2000 19 Wlochach) w imporcie. Z kolei Polska jest dla Francji pietnastym partnerem w eksporcie oraz trzydziestym w imporcie. Generalnie nasz kraj jest najwazniejszym dla Francji partnerem gospodarczym sposród krajów Europy Srodkowo – Wschodniej. a1). Struktura towarowa eksportu W eksporcie polskim na rynek francuski dominuja wyroby przemyslu elektromaszynowego - 40% (maszyny i urzadzenia elektryczne i elektromechaniczne oraz czesci zamienne, sprzet oswietleniowy, lozyska, samochody, przyczepy, traktory oraz czesci zamienne, urzadzenia radiowo-telewizyjne), metalurgicznego 14% (wyroby z zelaza i stali oraz zeliwo, miedz oraz wyroby miedziane), tekstylnego i obuwniczego - 12% (tkaniny i dzianiny, odziez, obuwie), drzewno – papierniczego 12% (meble, drewno i wyroby, papier i kartony), chemicznego - 10% ( kauczuk i wyroby, tworzywa sztuczne, nawozy sztuczne) i rolno – spozywczego - 6% (owoce i warzywa, orzechy, ryby i skorupiaki, mieso i podroby) ; Inne pozycje naszego eksportu to : paliwa i energia – 3% (glównie wegiel kamienny) oraz mineraly – 2% (wyroby ceramiczne oraz wyroby ze szkla i krysztalu). a2). Struktura towarowa importu W imporcie polskim z Francji, dominuja tradycyjnie wyroby przemyslu elektromaszynowego - 46% (samochody, motocykle i inne urzadzenia transportowe, maszyny, urzadzenia i silniki elektryczne oraz czesci zamienne) i chemicznego - 25% (produkty farmaceutyczne, tworzywa sztuczne, spoiwa, olejki eteryczne, resinoidy), a takze przemyslu metalurgicznego - 8% (wyroby z zelaza i stali), tekstylnego - 7% (wlókna chemiczne, tkaniny welniane, bawelniane i z wlókien sztucznych), rolnospozywczego - 4% (napoje alkoholowe, mleko i przetwory, zboza) oraz drzewno papierniczego - 4% (papier i kartony, meble, wydawnictwa) i mineralnego – 3% (wyroby szklane, ceramika budowlana). Struktura asortymentowa wymiany handlowej miedzy Polska a Francja (w %) elektromechaniczny chemiczny 40 46 10 25 14 8 tekstylny 12 7 drzewno-papierniczy 12 metalurgiczny rolno-spozywczy mineralny paliwa i energia inne 4 6 4 2 3 3 1 1 2 Eksport Import 20 b1). Inwestycje francuskie W roku 2000 skumulowana wartosc zainwestowanego kapitalu francuskiego w Polsce osiagnela poziom prawie 8 mld USD. Stawia to Francje na pierwszym miejscu wsród inwestorów zagranicznych w Polsce z udzialem w wysokosci 16% (przed Niemcami i USA). Stalo sie tak w wyniku zakupu przez France Télécom – Kulczyk Holding w sumie 35% udzialów TP S.A. za kwote 4,2 mld USD z czego Francuzi objeli 25% akcji placac za nie 3,2 mld USD. Sposród 885 firm zagranicznych, które zainwestowaly w Polsce powyzej 1 mln USD jest 70 firm francuskich, z których najwazniejsze to: Vivendi, Saint Gobain, Lafarge, Alstom, Thomson Multimedia, Accor, Michelin, Alcatel, Auchan, Casino, Carrefour, Danône, Pérnod-Ricard, Seita, EDF, GDF. Nalezy zauwazyc, ze Francuzi w sposób marginalny uczestnicza w prywatyzacji polskiego sektora bankowego oraz towarzystw ubezpieczeniowych. Tym niemniej swa dzialalnosc w Polsce rozpoczely liczne instytucje finansowe m.in.: Société Générale, Banque Nationale de Paris, Crédit Lyonnais, Crédit Agricole, Natexis Banque Populaire. Inwestycje francuskie w Polsce telekomunikacja i elektronika 47% hotelarstwo i gastronomia 3% inne 5% budownictwo 5% przetwórstwo rolno-spozywcze 6% produkcja przemyslowa 18% b2). handel i uslugi 16% Inwestycje polskie Zaangazowany kapital polski we Francji nie odgrywa istotnej roli, niemniej jego wartosc szacuje sie na 120 mln USD, co plasuje Polske na pierwszym miejscu wsród krajów Europy Srodkowo-Wschodniej. Wspólpraca naukowo – techniczna Istotnym kierunkiem wspólpracy naukowo-technicznej, na która Francja przeznacza znaczne srodki finansowe, to wspólne projekty naukowo-badawcze (program zintegrowany POLONIUM), wymiana miedzyuczelniana w ramach programów Unii Europejskiej : TEMPUS, LEONARDO, SOCRATES, PHARE i inne. Francja zasila 21 równiez polski Ekofundusz. Dziala tez Fundusz Wspólpracy Przemyslowej. Wspólpraca naukowo-techniczna realizowana jest w oparciu o umowy miedzyrzadowe (francuski MSZ i polski MEN). W oparciu o powyzsze - corocznie zbieraja sie Komitety ds. selekcji projektów analizujace i zatwierdzajace do realizacji projekty polskie i francuskie, wspólnie finansowane, z udzialem przedstawicieli MEN, PAN, KBN ze strony polskiej, a MSZ i MEN oraz CNRS, INRA i EGIDE ze strony francuskiej. Sposród przedstawionych i przeanalizowanych 167 projektów wzajemnych wizyt naukowo-studialnych – dotychczas 111 przyjeto do realizacji, glównie z obszaru nauk scislych, technicznych i medycznych. Ponadto wspólpraca naukowo-techniczna jest prowadzona w ramach umów regionalnych, koordynowanych po stronie polskiej zarówno przez KBN jak i PAN, a po stronie francuskiej przez CNRS, INRA i CEA. Zawarto takze porozumienia w tym zakresie pomiedzy administracjami regionalnymi (z uwzglednieniem organizacji samorzadu gospodarczego) np. jak Lyonem i Lodzia, Lille i Katowicami, Tuluza i Bydgoszcza. Perspektywy wspólpracy gospodarczej Na wzajemne stosunki gospodarcze wplywac bedzie ogólna sytuacja w koniunkturze obu krajów. Istotna bedzie dalsza aktywnosc inwestorów francuskich w Polsce. Dotyczy to inwestycji francuskich w dziedzinie przetwórstwa rolno-spozywczego, przemyslu ciezkiego (energetyki, metalurgii, obronnego), budownictwa i infrastruktury drogowo-transportowej, telekomunikacji, ochrony srodowiska, banków i ubezpieczen spolecznych. Decydujacym czynnikiem bedzie udzial duzych i srednich firm francuskich w procesie restrukturyzacji i prywatyzacji w Polsce. Inwestycje francuskie na rynku polskim, francuski import zaopatrzeniowy oraz wspólpraca miedzy firmami powinny dodatnio wplynac na jakosc i konkurencyjnosc rodzimych produktów oraz na dalszy wzrost polskiego eksportu. Istnieje potrzeba dalszego rozwoju wspólpracy malych i srednich przedsiebiorstw oraz wykorzystania potencjalu regionalnych struktur gospodarczych i administracyjnych, szczególnie izb handlowo-przemyslowych, agencji rozwoju regionalnego i sejmików regionalnych itp. przy animowaniu i wspieraniu (organizacyjnym, prawnym i finansowym) kooperacji polsko - francuskiej – szczególnie firm mikro (do 5 zatrudnionych) i malych (do 50 pracowników) poprzez ich udzial w misjach handlowych, targach i wystawach, konferencjach i szkoleniach. Szacuje sie, ze polsko - francuskie obroty handlowe nadal beda rosnac, choc wciaz przy ujemnym dla Polski saldzie wymiany handlowej, lecz przy wyzszej dynamice eksportu do Francji niz importu z tego kraju oraz przy coraz bogatszej palecie towarów wysoko-przetworzonych. Jednakze doprowadzenie do równowagi w obrotach handlowych jest procesem wieloletnim i nadal wymaga przedsiewziec zwiekszajacych konkurencyjnosc polskiego przemyslu i dynamike polskiego eksportu. Wplynac na to powinny dodatnio rezultaty realizowanej przez rzad strategii transformacji gospodarczej (programy prywatyzacji, rozwoju przedsiebiorczosci, wspierania eksportu), w ramach której dzialania promocyjne we Francji winny owocowac coraz pelniejsza oferta, a w konsekwencji zwiekszajaca sie obecnoscia polskich wyrobów jak i uslug na rynku francuskim. 22 II. Elementy funkcjonowania rynku francuskiego 1. Dostep do rynku Podstawowe zasady naszej polityki handlowej wobec Francji podobnie jak innych czlonków Unii Europejskiej okresla Uklad Europejski ustanawiajacy stowarzyszenie miedzy Rzeczypospolita Polska a Wspólnotami Europejskimi i ich Panstwami Czlonkowskimi, który wszedl w zycie 1 marca 1994r. Czesc handlowa ukladu pod nazwa Umowy Przejsciowej obowiazuje od 1 lutego 1992r. W wyniku ustalen wspólnotowego szczytu w Kopenhadze w czerwcu 1993r strona unijna przyspieszyla jednostronnie proces liberalizacji dostepu do swego rynku dla polskich towarów. W roku 1996 trwaly negocjacje i konsultacje zwiazane z nowelizacja Ukladu Europejskiego, gdyz czesc jego ustalen handlowych stracila swoja aktualnosc w zwiazku z wejsciem w zycie od 1 lipca 1995r. postanowien Rundy Urugwajskiej GATT – General Agreement on Tariffs and Trade. W wyniku negocjacji prowadzonych w 1996r podpisano dokument zwanym Protokolem Adaptacyjnym. Protokól dotyczy problematyki rolnej, w tym poprawy warunków dostepu do rynku m.in. dla owoców miekkich, bydla oraz produktów przetworzonych (Protokól 3), potraktowanej w Ukladzie Europejskim odrebnie, a takze problematyki przemyslowej, dotyczacej 8 grup produktów. Protokól 4 do Ukladu Europejskiego zostal zmieniony na mocy porozumienia w formie wymiany listów pomiedzy RP a Wspólnotami Europejskimi z dnia 24 czerwca 1997. Wprowadzono system kumulacji pan-europejskiej obejmujacy 15 krajów czlonkowskich UE oraz Wegry, Czechy, Slowacje, Bulgarie, Rumunie, Lotwe, Estonie, Polske, Slowenie, Islandie, Norwegie, Szwajcarie i Turcje. Zgodnie z przyjeta w Ukladzie Europejskim zasada asymetrii, z koncem 1997r, Unia Europejska zniosla ostatnie ograniczenia ilosciowe stosowane wobec importu z Polski kilku tzw. kategorii wyrobów tekstylnych. Od 1 stycznia 1998r polski eksport towarów przemyslowych ma calkowicie wolny dostep do rynku unijnego. W dniu 26.09.2000r podpisano pomiedzy Polska a UE porozumienie w sprawie dalszej liberalizacji obrotów towarami rolnymi. Porozumienie, które weszlo w zycie 1.01.2001r, przewiduje zróznicowany sposób liberalizacji w zaleznosci od wrazliwosci produktów. Obecnie wiekszosc produktów przemyslowych moze byc swobodnie importowanych i eksportowanych. a). Ograniczenia w dostepie do rynku francuskiego Import towarów na rynek ochronie gdy: • francuski, podobnie jak na caly rynek unijny, podlega Towar importowany jest w ilosciach i warunkach mogacych wyrzadzic szkody producentom Ø klauzula oparta na art. XIX i XX GATT 1994 oraz Porozumieniu w sprawie srodków ochronnych WTO; • Import dotyczy tekstyliów i odziezy nie wlaczonych do ogólnego systemu WTO, ale podlegajacych Porozumieniu w sprawie Tekstyliów i Odziezy; Ø zasady okreslane odrebnymi rozporzadzeniami; • Import dotyczy artykulów rolno-spozywczych, podlegajacy: 23 Ø ogólnym zasadom importu Ø specjalnemu mechanizmowi ochronnemu na mocy Porozumienia w sprawie rolnictwa WTO, pozwalajacemu zastosowac dodatkowa oplate gdy cena importowanego towaru jest nizsza od ustalonej ceny wejscia lub minimalnej lub zostaje przekroczony okreslony próg ilosciowy. • W ramach importu istnieje mozliwosc zastosowania srodków anty-dumpingowych lub wyrównawczych na mocy odrebnych rozporzadzen Rady UE, Porozumien WTO w sprawie stosowania artykulu IV GATT 1994 (anty-dumping) oraz w sprawie subsydiów i srodków wyrównawczych (srodki anty-subsydyjne). • Towar nalezy do kategorii produktów weglowych i stalowych objetych kompetencjami Europejskiej Wspólnoty Wegla i Stali (EWWiS). Zgodnie z traktatem o EWWiS, licencjonowanie handlu z krajami trzecimi moze byc ustalane przez poszczególne kraje czlonkowskie. Uklad wygasa w 2003 roku i nie bedzie przedluzony. • Towar importowany zagraza: zdrowiu ludnosci i zwierzat, srodowisku, dobrom kultury badz wspólnym dzialaniom w zakresie polityki zagranicznej i bezpieczenstwa krajów UE. Srodki anty-dumpingowe stosowane przez kraje Unii Europejskiej wobec polskich towarów - przyklady Lp. Towar 1. Rury bezszwowe z zelaza i stali 2. Nawozy azotowe UAN 3. Palety drewniane plaskie 4. 5. 6. 7. 8. b). Srodek anty-dumpingowy Zobowiazanie cenowo-ilosciowe lub clo antydumpingowe (od 25.11.1997) Clo anty-dumpingowe (od 1.01.1995) Zobowiazanie cenowe na palety typu EUR (od 7.06.1997) lub ostateczne clo anty-dumpingowe (od 24.11.1997) Cynk nieobrobiony, Zobowiazanie cenowe (od 3.09.1997) lub ostateczne niestopowy clo anty-dumpingowe (od 22.09.1997) Plyty pilsniowe Zobowiazanie cenowo-ilosciowe (od 6.08.1998) lub ostateczne clo anty-dumpingowe (od 29.01.1999) Sznurek polipropylenowy Ostateczne clo anty-dumpingowe (od 3.04.1999) Liny i druty Zobowiazanie cenowo-ilosciowe (od 19.02.1999) lub ostateczne clo anty-dumpingowe (od 18.08.1999) Saletra amonowa Ostateczne clo anty-dumpingowe (od 26.01.2001) Import tekstyliów i odziezy Od 1.01.1998 r. odrebnym zasadom podlegaja 2/3 produktów tekstylno-odziezowych objetych wczesniej porozumieniem "Multi-fibre Agreement" (MFA Porozumienie dotyczace wlókien wieloskladnikowych). Na mocy obowiazujacych na bazie MFA porozumien, zniesione zostaly ograniczenia ilosciowe, ustanowione w oparciu o wczesniejsze umowy, podpisane z krajami kandydackimi, w tym Uklady Europejskie. Wobec tych towarów stosuje sie srodki ochronne na warunkach ustalonych w Porozumieniu w sprawie srodków ochronnych i ich odpowiedniku wspólnotowym (Rozporzadzenie Rady nr 3285/94 z 22.12.1994 w sprawie wspólnych zasad dotyczacych importu). 24 c). Import artykulów rolno-spozywczych Na mocy Rozporzadzenia Rady nr 1599/97 z 28.07.1997r artykuly rolno- spozywcze podlegaja systemowi importowanych cen minimalnych w przypadku owoców miekkich. Dla kazdej partii towaru importowanego porównuje sie jego wartosc jednostkowa przedstawiona w deklaracji celnej z poziomem importowej ceny minimalnej. Gdy wartosc jednostkowa jest nizsza od ceny minimalnej, Komisja Europejska naklada oplate wyrównawcza stanowiaca róznice pomiedzy cena minimalna a ta wartoscia jednostkowa. W przypadku owoców i warzyw stosuje sie system cen wejscia na podstawie Rozporzadzenia Rady nr 3223/94 z 21.12.1994r. W przypadku importu tych towarów ponizej minimalnych cen wejscia okreslonych w taryfie celnej Unii Europejskiej, naliczane jest clo wyrazone w euro/100 kg wagi netto. Ceny wejscia dotycza: pomidorów, ogórków (swiezych lub chlodzonych), jablek (swiezych), gruszek, moreli, wisni, brzoskwin i nektarynek, sliwek oraz soków owocowych. 2. Regulacje obrotu z zagranica, procedury celne Lokalizacja Francji w centrum Europy i potencjal gospodarczy czynia ja idealnym miejscem do prowadzeni handlu zagranicznego na teren Unii Europejskiej. Umowy unijne wprowadzily, od 1993 roku, skoordynowane cla oraz podatek VAT na terenie wszystkich 15 krajów czlonkowskich umozliwiajac tym samym latwy przeplyw towarów. Przepisy celne powoduja, ze clo placi sie tylko raz, przy wjezdzie na teren UE. Procedury zostaly uproszczone i obecnie wymagany jest tylko jeden dokument do importu, tranzytu i eksportu. UE nie ma jeszcze jednolitego systemu podatkowego. Istnieja w tym zakresie znaczne róznice pomiedzy panstwami czlonkowskimi. Ustawodawstwo w zakresie cel i podatku VAT jest jednak skoordynowane, co przyspiesza przeplyw towarów w Europie. Dobra importowane do Francji zaliczane sa do jednej z dwóch kategorii: dóbr nie podlegajacych zadnym ograniczeniom handlowym lub wymagajacych licencji importowej. UE kontroluje wprowadzanie niektórych produktów na swój rynek. Dotyczy to glównie tekstyliów, zabawek i obuwia (licencje musza byc otrzymane glównie na produkty z Chin). Nalezy wypelnic formularz okreslany jako DI (Déclaration d'Importation) i zlozyc go w Dziale Technicznym odpowiedniego ministerstwa. Po rozpatrzeniu wniosku Dzial Techniczny przyznaje prawo do importu na okres 6 miesiecy lub 1 roku. Po formularze nalezy zwracac sie do Centralnego Biura Licencji Importowych.1 Zgoda na import musi byc przedstawiona wladzom celnym przy wprowadzaniu towaru na obszar UE. Nalezy takze pamietac, ze duza grupa towarów musi odpowiadac unijnym zasadom bezpieczenstwa i byc oznakowana znakiem zgodnosci CE. Szczególowe informacje dotyczace zasad obowiazujacych w odniesieniu do poszczególnych grup produktów mozna uzyskac w Polskim Centrum Badan i Certyfikacji2 oraz francuskim 1 2 Centralne Biuro Licencji Importowych - Service des Titres du Commerce Extérieur, 8, rue de la Tour des Dames, 75436 Paris Cedex 09, tel. (0033.1).55.07.48.62, fax (0033.1).55.07.46.67 Polskie Centrum Badan i Certyfikacji, ul. Klobucka 23A, 02-699 Warszawa, tel. (0.prefix.22)647.10.71, lub 647.07.42, fax: (0.prefix.22).647.12.22, internet: http://www.pcbc.gov.pl 25 stowarzyszeniu AFNOR3. Z kolei Ministerstwo Gospodarki4 dysponuje polskim tlumaczeniem przewodnika5 opracowanego przez Komisje Europejska, omawiajacego zasady oceny i weryfikacji poziomu bezpieczenstwa poszczególnych grup produktów (system oceny zgodnosci), obowiazujace prawodawstwo unijne (tzw. dyrektywy nowego podejscia), rozwiazania w zakresie nadzoru rynku unijnego, wzajemnego powiadamiania o zaistnialych nieprawidlowosciach oraz konsekwencje dla przedsiebiorców unijnych i poza-unijnych nie przestrzegajacych obowiazujacych przepisów. a). Cla Eksport z Unii Europejskiej (UE) do krajów trzecich, poza wyjatkowymi przypadkami (bron, amunicja, przedmioty zabytkowe, dziela sztuki, alkohole, wyroby tytoniowe), nie jest objety ograniczeniami. Stawki celne sa jednolite na terenie calej UE, procedury i dokumenty sa równiez ujednolicone dla calej Unii, towary moga swobodnie przemieszczac sie miedzy krajami czlonkowskimi. Oznacza to, ze dobra przywiezione do Francji z innego panstwa nalezacego do UE nie podlegaja procedurom celnym. To samo dotyczy towarów sprowadzanych do Francji, a pochodzacych spoza UE, pod warunkiem, ze przeszly procedure celna w innym kraju czlonkowskim.. Zasada jest obowiazek wniesienia wymaganej oplaty celnej jednorazowo przy wprowadzeniu towaru na wspólny obszar celny. Towary wwozone na teren UE sa klasyfikowane wedlug odpowiedniej grupy taryfowej (wg typu produktu, nastepnie- kategorii bardziej szczególowych). Sprowadzajac towary do Francji nalezy liczyc sie wiec z koniecznoscia oplacenia podatku VAT oraz wniesienia róznych oplat celnych. Oplata celna winna byc wniesiona do francuskiego urzedu skarbowego przez przedsiebiorstwo zawodowo trudniace sie zalatwianiem formalnosci i oplat celnych. Towary importowane spoza UE gdy tylko znajda sie na terenie Francji, podlegaja takze podatkowi VAT, nawet jezeli nie nastapila zmiana wlasciciela towarów. Clo naliczane jest wedlug taryfy obowiazujacej dla danej kategorii produktów i wedlug wartosci towarów. Jednolite unijne stawki celne sa publikowane w dokumencie pn. „Le Code de Douanes Communautaires” (Wspólnotowy Kodeks Celny). Informacje o stawkach celnych mozna otrzymac w urzedach celnych lub tez znalezc na stronach internetowych administracji francuskiej np. http://www.finances.gouv.fr/douanes/ lub na stronach internetowych Komisji Europejskiej (www.europa.eu.int). W posiadaniu urzedów celnych sa równiez, udostepniane bezplatnie, broszury informujace o obowiazujacych procedurach celnych. Ulatwi to wlasciwe przygotowanie zarówno dokumentacji jak i towarów do wysylki, szczególnie gdy operacje ta realizuje sie po raz pierwszy. Poza niektórymi produktami uznanymi za wrazliwe z powodu ich natury (tekstylia, stal itp.) lub kraju pochodzenia (Daleki Wschód – w tym Chiny, Afryka, wybrane kraje Europy Wschodniej) i wymagajacymi specjalnych zezwolen, import do Francji nie jest ograniczany. Niektóre produkty importowane do Francji a pochodzace z krajów 3 4 5 AFNOR – Association Française de Normalisation (Francuskie Stowarzyszenie ds. Normalizacji) adres : 11, Avenue Francis de Pressense, 93571 Saint Denis la Plaine Cedex, tel. (0033.1).41.62.80.00, fax . (0033.1).49.17.90.00, internet : www.afnor.fr Prosbe o przewodnik nalezy kierowac do: MG - Ministerstwo Gospodarki, adres: Plac Trzech Krzyzy 3/5, 00-507 Warszawa, Departament Polityki Przemyslowej, tel. (0.prefix.22).693.50.12, fax (0.prefix.22).693.40.32, internet: http://www.mg.gov.pl Tytul przewodnika: „Wdrazanie dyrektyw opartych na koncepcji nowego i globalnego podejscia” 26 rozwijajacych sie (Afryka, Ameryka Srodkowa i Poludniowa), bylych republik radzieckich oraz z Chin objete sa nizszym clem lub bezclowymi kontyngentami. b). Wazniejsze dokumenty celne SAD (Jednolity Dokument Administracyjny) jest identyczny we wszystkich krajach czlonkowskich i moze byc uzywany do importu, tranzytu i eksportu. W przypadku importu do Francji nalezy przedstawic towary do kontroli, przekazac SAD i zaplacic clo. Czynnosc ta moze trwac 3 dni, ale istnieja specjalne procedury przyspieszajace. W niektórych przypadkach clo moze byc oplacone po dokonaniu importu towarów do Francji. SAD musi byc wypelniony przez importera przy wjezdzie do kraju. Certyfikat pochodzenia towaru, faktury oraz podstemplowany formularz DI lub licencja importowa sa przekazywane wraz z SADem celnikowi. Urzad Celny, po sprawdzeniu waznosci dokumentów, przyjmuje od importera oplate celna oraz podatek VAT. Oplata moze równiez byc wniesiona w ciagu 30 dni bez naliczania odsetek. W celu uzyskania odroczenia oplaty - przedsiebiorstwo musi otworzyc rachunek w regionalnym urzedzie celnym i zabezpieczyc na nim kwote równa co najmniej wymagalnej platnosci. Dzieki temu odroczeniu oraz skomputeryzowanemu systemowi, wspólnemu dla wszystkich europejskich urzedów celnych, towary moga byc odprawione na granicy w dniu ich zgloszenia. Faktury powinny byc oryginalne, podpisane i opieczetowane. Przy transporcie wielu produktów nalezy takze przygotowac spis przewozonych paczek. Identyfikacja towarów przewozonych przez granice odbywa sie wedlug nomenklatury celnej, towary zostaja przyporzadkowane pozycjom taryfowym. Dla niektórych z nich moze istniec koniecznosc przygotowania czy uzyskania licencji eksportowej, a w przypadku wielu produktów rolnych, miesa, owoców itp. – innych dokumentów swiadczacych o tym, ze produkty te spelniaja odpowiednie wymagania fitosanitarne. Wymóg taki moze dotyczyc zarówno eksportu z Francji do Polski jak i z Polski do Francji, a takze przewozu tranzytowego. Przewoznik, w zaleznosci od wybranej formy transportu winien zaopatrzyc sie w niezbedne dokumenty transportowe, które upowazniac beda do przewozu towaru przez granice. W przypadku transportu z Polski do Francji samochodami ciezarowymi, przewoznik powinien m.in. posiadac6: Miedzynarodowy list przewozowy (LVI). List ten stanowi on potwierdzenie zawarcia umowy transportowej i jest bezwzglednie wymagany na granicy. Okresla warunki i wytyczne dla przewoznika, który musi sie do tych wskazówek calkowicie dostosowac. Cecha charakterystyczna dla tej formy jest to, ze jest pochodna zawartej wczesniej umowy pomiedzy importerem a eksporterem. Karnet drogowy TIR. Istnienie tego dokumentu, wynikajace z europejskiej konwencji TIR, pozwala na bezposredni i nieprzerwany przewóz towarów z urzedu celnego eksportera do urzedu celnego w kraju importera. Towary przewozone w tym przypadku sa na granicy lub w urzedzie celnym w kraju sprzedajacego opieczetowywane i w zasadzie nie wymagana jest wobec nich dalsza kontrola na granicach tych panstw, przez które towar przejezdza tranzytem. Takie rozwiazanie jest bardzo duzym ulatwieniem w calym procesie przewozu i pozwala na skrócenie 6 Szczególowe informacje o wymaganych na terenie Francji dokumentach transportowych omówiono w czesci dotyczacej transportu i spedycji 27 czasu jego trwania. Warto wiec, zanim rozpocznie sie spedycje, zaopatrzyc sie i w taki dokument. 3. Zamówienia publiczne Kwestie zamówien publicznych regulowane sa w prawie francuskim za pomoca Kodeksu Zamówien Publicznych7. Organem odpowiedzialnym za zamówienia publiczne jest Commission centrale des marchés (Centralna Komisja ds. Zamówien) znajdujaca sie w strukturach Ministerstwa Gospodarki, Finansów i Przemyslu. Komisja ta jest odpowiednikiem polskiego Urzedu Zamówien Publicznych. W ramach komisji istnieja trzy sekcje. Sekcja administracyjna odpowiedzialna jest za zmiany prawodawstwa dotyczacego zamówien publicznych (art.5 Kodeksu), sekcja ekonomiczna zajmuje sie bezposrednio problematyka zamówien publicznych, przetargami i podmiotami w nich uczestniczacymi (art.10 Kodeksu), sekcja techniczna rozpatruje zagadnienia specyfikacji technicznej, uniformizacji dokumentacji przetargowej (art.12 Kodeksu). Dzialania poszczególnych sekcji koordynowane sa przez Comité de Coordination (Komitet Koordynacyjny), który corocznie sporzadza raport z dzialalnosci Commission centrale des marchés i przedstawia go Premierowi oraz Ministrowi Gospodarki, Finansów i Przemyslu (art.17 i 18 Kodeksu). Sluzby Centralnej Komisji moga udzielic informacji i wyjasnien odnosnie problematyki zwiazanej z zamówieniami publicznymi. Ogloszenia o zamówieniach publicznych, zgodnie z art.38 Kodeksu i w zaleznosci od wartosci przetargu, drukowane sa w specjalnym biuletynie – tzw. BOAMP8 lub innych wydawnictwach (np. dziennikach, czasopismach) zamieszczajacych ogloszenia prawne. Obowiazek oglaszania w BOAMP odnosi sie do przetargów, których wartosc przekracza bez opodatkowania (art.40 Kodeksu): • 130.000 euro - dla zamówien panstwowych (oglaszanych przez wladze centralne) • 200.000 euro - dla zamówien wladz lokalnych (terytorialnych) Francuskie zamówienia publiczne o duzej wartosci musza byc takze publikowane w Dzienniku Urzedowym Wspólnot Europejskich jesli ich wartosc (bez opodatkowania) wynosi co najmniej : • 130.000 euro - dla zamówien panstwowych (oglaszanych przez wladze centralne) • 200.000 euro - dla zamówien wladz lokalnych (terytorialnych) • 5.000.000 euro - dla zamówien na wykonanie robót publicznych Dodatkowo, jezeli szacowana wartosc zamówienia (bez opodatkowania) przekracza 750.000 euro, dla dostaw towarów czy uslug lub 5.000.000 euro, na wykonanie robót publicznych (art.39), osoba odpowiedzialna za zamówienie zglasza ten fakt do Biura Ogloszen Urzedowych Wspólnot Europejskich9 celem publikacji tzw. zamówienia przedwstepnego. 7 8 9 Code des Marchés Publics (Kodeks Zamówien Publicznych) ogloszony jako „Décret no 2001-210 du 7 mars 2001”, (Francuski Journal Officiel du 8 mars 2001), Bulletin Officiel des annonces des marchés publics (Oficjalny Biuletyn Zamówien Publicznych) adres internetowy: http://www.journal-officiel.gouv.fr/boamp/r1.htm Office des publications officielles des Communautés européennes - (Biuro Ogloszen Urzedowych Wspólnot Europejskich. Wiecej informacji mozna znalezc na stronie internetowej Komisji (Unii) Europejskiej - http://www.europa.eu.int 28 Kodeks (art.29) dopuszcza uproszczone procedury zawierania umów dla zamówien nie przekraczajacych ww. kwot 130 tysiecy euro (zamówienia panstwowe) i 200 tysiecy euro (zamówienia wladz lokalnych) szczególnie jesli chodzi o zakupy „na najkorzystniejszych warunkach” czyli bezposrednio u producenta lub na wolnym rynku produktów zywnosciowych latwo sie psujacych. Kwota zamówienia ponizej 90 tysiecy euro (art.28) umozliwia równiez zawarcie umowy (zaplate za produkty czy usluge) w oparciu o uproszczona procedure (np. bezposrednich negocjacji z oferentami, czasem bez oglaszania przetargu). Kodeks równiez przewiduje procedure odwolawcza od decyzji Komisji Przetargowej10 lub postepowania osoby odpowiedzialnej za rynek11 albo w oparciu o procedure pojednawcza albo na drodze arbitrazu. Sa to zwykle procedury dlugotrwale, regulowane odrebnymi przepisami, trwajace do 6 miesiecy. Skorzystanie z tej drogi wymaga w praktyce bardzo dobrej znajomosci francuskiego prawodawstwa, oraz zapewnienia sobie pomocy prawnej ze strony miejscowych biur prawnych. W oparciu o podpisany w 1991r tzw. Uklad Europejski12 polskie firmy maja w zasadzie swobodny dostep do francuskiego rynku zamówien publicznych. Przystepujac do przetargu na terenie Francji nalezy jednak byc swiadomym, ze w krajach Unii Europejskiej problematyka zamówien publicznych oraz wymagan i procedur z nimi zwiazanych nie jest do konca uregulowana legislacja wspólnotowa. Prawodawstwo unijne w wielu dziedzinach bedacych przedmiotem zamówien publicznych okresla jedynie niezbedne minimum wymagan i warunków, które musza znalezc swoje odzwierciedlenie w narodowych przepisach prawnych krajów czlonkowskich. Dopuszcza jednoczesnie mozliwosc rozszerzania i uzupelniania ww. listy minimalnych wymagan. Oznacza to, ze przepisy krajów czlonkowskich (w tym Francji) transponujace poszczególne dyrektywy unijne, oprócz przyjetych przez Komisje Europejska zapisów, zawieraja „jeszcze cos” czyli dodatkowe wymagania wprowadzone przez krajowego prawodawce. Polskie firmy posiadajace juz doswiadczenie np. z rynku niemieckiego czy holenderskiego i znajace specyfiki tych pozornie jednolitych rynków, powinny zwrócic szczególna uwage na pewne róznice w wymaganiach technicznych i procedurach obowiazujacych we Francji. Nie wystarczy wiec znajomosc przepisów unijnych, nalezy zapoznac sie z przytoczonymi w dokumentacji przetargowej francuskimi aktami prawnymi i normami francuskimi gdyz, jak wspomniano powyzej, moga byc rozbieznosci w zapisach (a czasami i w interpretacji) np. pomiedzy trescia norm europejskich z grupy EN a odpowiadajacych im norm francuskich (NF). Francja posiada tez bardzo duza liczbe krajowych przepisów, które nie byly przedmiotem harmonizacji unijnej. Decyzja o przystapieniu do przetargu powinna byc poprzedzona realna analiza kosztów uczestnictwa, ocena szans na wygranie. Dodatkowym utrudnieniem jest jezyk – dokumentacja przetargowa jest najczesciej zredagowana w jezyku francuskim, cala korespondencja 10 11 12 La commission d’appel d’offres – Komisja Przetargowa, zdefiniowana w art.22 Kodeksu. Wystepuje tez „Le jury de concours (art.25) czyli specjalisci oceniajacy oferty przetargowe. Jury czasem stanowi czesc Komisji Przetargowej. La personne responsable du marche - (Osoba odpowiedzialna za rynek), zgodnie z art.20 Kodeksu osoba upowazniona do wystepowania w imieniu osoby publicznej (wladz lokalnych lub panstwowych) i do podpisywania umów. «Uklad Europejski ustanawiajacy stowarzyszenie miedzy Rzeczypospolita Polska z jednej strony a Wspólnotami Europejskimi i ich Panstwami czlonkowskimi z drugiej strony » podpisany 16.03.1991 w Brukseli, opublikowany m.in. w polskim Dz.U. z 1994r nr 11, poz. 38). Caly uklad wszedl w zycie w dniu 1 lutego 1994r. Ogólne warunki dostepu firm polskich do rynku zamówien publicznych w Unii Europejskiej zapisano w art.67 Ukladu 29 tez jest prowadzona po francusku. Firma polska powinna wszystkie niezbedne dokumenty, zaswiadczenia i inne wymagane dane przedstawic w jezyku francuskim (lub dokumenty polskie wraz z tlumaczeniem wykonanym lub potwierdzonym przez tlumacza przysieglego zarejestrowanego w sadzie polskim lub francuskim). Mimo pozornie równych szans dla wszystkich, w praktyce wladze danego kraju zazwyczaj preferuja swoje firmy i dlatego warto sprzymierzyc sie z lokalnym przedsiebiorstwem (np. wspólne zlozenie oferty lub zaproponowanie podwykonawstwa). Polskie firmy najczesciej wybieraja droge pod-wykonawstwa, choc przy realizacji powierzonych prac sa czesto przez europejskiego partnera pozostawiane same sobie (czyli sprawy uzyskania pozwolenia na pobyt i prace we Francji dla polskich pracowników i zwiazane z tym procedury wobec administracji francuskiej musza realizowac samodzielnie). Wygranie przetargu ulatwia przebrniecie tych procedur lecz nie oznacza, ze polskie przedsiebiorstwo „automatycznie” uzyska wszystkie niezbedne zgody i pozwolenia np. na prace na terenie Francji. 4. System podatkowy Francuski system podatkowy nie rózni sie w zasadzie od innych systemów podatkowych w krajach Unii Europejskiej. Francuskie ustawodawstwo fiskalne skodyfikowane jest w duzej mierze w Generalnym Kodeksie Podatkowym (Code Général des Impôts). Dokumentacja finansowa i podatkowa (faktury, rachunki, potwierdzenia zaplaty, ksiegi rachunkowe) winny byc przechowywane przez 10 lat i udostepniane na zadanie kontroli skarbowej. Kontrola moze obejmowac maksymalnie ostatnie cztery lata dzialalnosci. We Francji obowiazuja (oprócz podatków lokalnych) nastepujace glówne rodzaje podatków : Podatek dochodowy od osób fizycznych (impôt sur le revenu) Podatek dochodowy od osób fizycznych jest to podatek od dochodu rocznego osoby (rodziny) podlegajacej opodatkowaniu. Obywatele polscy przebywajacy czasowo we Francji moga podlegac opodatkowaniu na terenie tego kraju lecz nie powinni placic wtedy podatków w Polsce. Sprawy te reguluje m.in. Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej z dnia 20.06.1975r w sprawie zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majatku. Osoby podlegajace opodatkowaniu: • Osoby zamieszkale we Francji (obywatelstwa francuskiego lub obcokrajowcy), czyli majace miejsce stalego pobytu we Francji lub osoby przebywajace dluzej niz 183 dni w roku, a mianowicie: Ø osoby aktywne zawodowo na terenie Francji (pracownicy zatrudnieni lub dzialajacy na zasadzie samo-zatrudnienia), chyba ze jest to ich dzialalnosc dodatkowa (za dzialalnosc glówna przyjmuje sie ta, której podlegajacy opodatkowaniu poswieca najwiecej czasu lub, z której ma najwiekszy dochód), Ø osoby, które maja ulokowane na terenie Francji centrum swoich interesów ekonomicznych, czyli posiadaja siedzibe (miejsce zamieszkania) skad kieruja lub gdzie prowadza swoja dzialalnosc gospodarcza czy inwestycyjna, Ø urzednicy panstwowi pelniacy swoje funkcje za granica. 30 • Osoby nie zamieszkale we Francji lecz bedace wlascicielami lub najemcami budynków polozonych we Francji lub majace dochód, którego zródlo znajduje sie na terenie Francji (dochód pochodzenia francuskiego). Do dochodów podlegajacych opodatkowaniu zalicza sie: • wynagrodzenie pochodzace z dzialalnosci zawodowej lub innej przynoszacej zysk, • dochód z rzeczy (dóbr) ruchomych i nieruchomych (nieruchomosci), • dochód od wartosci majatku ruchomego i nieruchomego, • korzysci z dzialalnosci rolniczej, • korzysci z dzialalnosci przemyslowej , handlowej i rzemieslniczej, • renty, • posiadany (lub nabyty lub pozyskany) majatek (tzw. podatek od nabytej fortuny). Do dochodów nie podlegajacych opodatkowaniu zalicza sie : • • • • • • renty przyznane z tytulu wypadku przy pracy, emerytury wojskowe, wynagrodzenie z tytulu posiadania odznaczenia Legii Honorowej, odszkodowania orzeczone przez sad, swiadczenia wyplacane przez Panstwo (np. w ramach pomocy spolecznej), renty inwalidzkie. Nie podlegaja opodatkowaniu dochody pracowników zagranicznych misji dyplomatycznych i konsularnych (np. polskich) majacych swoje siedziby na terenie Francji. Deklaracja podatkowa: Deklaracja podatkowa jest corocznie wysylana poczta przez urzad skarbowy (centre des impôts) wlasciwy ze wzgledu na miejsce zamieszkania podatnika. W przypadku nie otrzymania formularza potrzebnego do dokonania rocznego rozliczenia (odpowiednika polskiego PIT), nalezy zglosic sie do urzedu skarbowego. Natomiast osoby podlegajace opodatkowaniu we Francji (których dochód jest „pochodzenia” francuskiego) ale nie zamieszkujace na terenie tego kraju, skladaja swe deklaracje podatkowe w urzedzie skarbowym wlasciwym dla osób nie zamieszkalych we Francji13. Deklaracje podatkowa powinien wypelniac i skladac (takze za posrednictwem internetu) kazdy podatnik indywidualnie. Mozliwe jest zlozenie wspólnej, rodzinnej deklaracji np. przez malzonków bezdzietnych lub majacych na utrzymaniu nieletnie dzieci. W deklaracji zglasza sie wszystkie uzyskane dochody a takze wydatki (koszty utrzymania dzieci, osób starszych, które przekroczyly 75 rok zycia itp.) pozwalajace na obnizenie podstawy opodatkowania. Wedlug prawa francuskiego osoba dorosla stanowi tzw. jedna czesc fiskalna, pierwsze i drugie dziecko stanowia po ½ czesci fiskalnej. Dopiero trzecie i kazde nastepne dziecko sa uznawane jako jedna czesc fiskalna. Przykladowo - rodzina z dwojgiem dzieci stanowi trzy czesci fiskalne (maz 1 czesc, zona – 1 czesc, dziecko pierwsze ½ czesci, dziecko drugie – ½ czesci), rodzina z czworgiem dzieci stanowi piec czesci (obliczenie – jak wyzej plus dziecko trzecie – 1 czesc, dziecko czwarte – 1 czesc). Podstawe opodatkowania stanowi 13 Adres urzedu: Centre des impôts des non- résidents, 9, rue d’Uzès, 75002 Paris 31 natomiast dochód netto, czyli suma przychodów uzyskanych ze wszystkich zródel w danym roku podatkowym, pomniejszona o koszty ich uzyskania (i podzielona przez ilosc czesci fiskalnych). W szczególnych wypadkach, takich jak zawarcie malzenstwa, rozwód, smierc wspólmalzonka w roku podatkowym, dopuszcza sie zlozenie dwóch deklaracji podatkowych dotyczacych tego samego roku. Pierwsza deklaracja powinna zawierac rozliczenie dochodów uzyskanych przed zaistnialym zdarzeniem, a druga, rozliczenie dochodów uzyskane po zaistnieniu zdarzenia. Roczna deklaracje podatkowa nalezy zlozyc: • ogól podatników - do 15 marca roku nastepujacego po zakonczeniu roku podatkowego (czyli np. rozliczenie za rok 2001 - do 15.03 2002r), • podatnicy podlegajacy opodatkowaniu wedlug prawa francuskiego a nie zamieszkujacy we Francji, delegowani za granice - w zaleznosci od kraju wykonywania dzialalnosci lub zamieszkania - odpowiednio do 30 kwietnia, 15 maja, 31 maja lub 30 czerwca. Od podatku mozna odliczyc wydatki i koszty poniesione m.in. na: • • • • • • • • • • oplate skladek zwiazkowych przez pracowników, wydatki mieszkaniowe, koszty inwestycji realizowanych w wynajmowanych nieruchomosciach, koszty wynajecia (zatrudnienia) opiekunki dla dziecka, koszty zwiazane z zatrudnieniem pracownika w miejscu zamieszkania, koszty zwiazane z uczeszczania dzieci do szkoly, koszty sanatorium, koszty utrzymania ksiegowosci, wykup akcji (udzialów) spólki przez pracownika, koszty swiadczen na dzialalnosc spoleczna, Podatek nalezny do zaplacenia jest obliczany progresywnie tzn. im wyzszy dochód, tym wyzszy jest podatek. Stopy podatkowe na rok 2002 szacuja sie miedzy 0% (dochody nie przekraczajace 4.121 euro rocznie) az do 52,75% dla osób najwyzej zarabiajacych (powyzej 46.343 euro rocznie). Zaliczki na poczet podatku sa placone w ratach, 3 razy w roku (polowa lutego, maja, wrzesnia) w urzedzie skarbowym wlasciwym dla miejsca zamieszkania osoby opodatkowanej. Kara za nie zgloszenie deklaracji w terminie, jak tez za opóznienie platnosci poszczególnych rat, wynosi 10% wartosci naliczonego podatku. Podatek od osób prawnych (spólek) - impôt sur les sociétés Zgodnie z prawem francuskim, za osoby prawne podlegajace opodatkowaniu uznaje sie: • • • • • • spólki akcyjne (sociétés anonymes), spólki akcyjno – komandytowe (sociétés en commandite par actions), spólki komandytowe (sociétés en commandite simple), spólki z ograniczona odpowiedzialnoscia (sociétés à responsabilité limité), spólki akcyjne uproszczone (sociétés par actions simplifiées), spóldzielnie (sociétés coopératives), 32 • • • • zaklady panstwowe i jednostki posiadajace autonomie finansowa, wszystkie osoby prawne, których dzialalnosc przynosi zysk, spólki cywilne prowadzace dzialalnosc przemyslowa lub handlowa, spólki jednoosobowe, których wspólnikiem jest osoba prawna. Osoby prawne nie podlegajace temu podatkowi : • • spólki z ograniczona odpowiedzialnoscia prowadzace dzialalnosc przemyslowa, handlowa rzemieslnicza, rolnicza, której udzialowcami sa osoby spokrewnione ze soba (rodzice, rodzenstwo, malzonkowie itp.) spólki majace na celu jedynie: Ø budowe lub nabycie nieruchomosci przez wspólników na wlasnosc lub celem uzytkowania, Ø zarzadzanie nabytymi nieruchomosciami, • • • • • zgrupowania interesu publicznego (groupements d’intérêt public), zgrupowania europejskiego interesu ekonomicznego (groupements européens d’intérêt économique), spólki cywilne zawodowe (sociétés civiles professionnelles), zwiazki zawodowe, jednostki publiczne, stowarzyszenia, które nie prowadza dzialalnosci przynoszacej korzysci materialne (z wyjatkiem dochodu wynikajacego z prawa wlasnosci, najmu nieruchomosci). Zysk podlegajacy opodatkowaniu: Dochodem osób prawnych sa zyski pochodzace z dzialalnosci przemyslowej, handlowej, rzemieslniczej. Zgodnie z art. 209-1 Generalnego Kodeksu Podatkowego (lecz z zastrzezeniem zapisów miedzynarodowych konwencji fiskalnych podpisanych przez Francje), dochód podlegajacy opodatkowaniu pochodzi z dzialalnosci prowadzonej na terenie Francji. Natomiast, spólki francuskie moga wykazac obok korzysci finansowych osiagnietych we Francji - takze i te osiagniete za granica. Wyróznia sie dwie metody okreslenia zysku podlegajacego opodatkowaniu: • metoda zysku realnego - dotyczy duzych i srednich spólek (suma rezultatu dzialalnosci, przyrostu wartosci majatkowych i innych korzysci brutto pomniejszona o koszty i oplaty zwiazane z prowadzeniem dzialalnosci), • metoda mikro - przedsiebiorstw, odnoszaca sie do malych spólek. Niektóre spólki moga skorzystac z ulg podatkowych lub z czasowego wylaczenia z opodatkowania. Dotyczy to nowo zalozonych spólek w regionach (departamentach) gdzie promowany jest rozwój infrastruktury przemyslowej (np. Korsyka, francuskie obszary zamorskie – tzw. DOM-TOM). Z kolei specyficznym regulacjom podlegaja : • • • • • • spólki rodzinne, spólki – matki, spóldzielnie, spólki inwestycyjne w papiery wartosciowe, spólki cywilne budowlane lub inwestycyjne w sektorze budowlanym, spólki mieszkaniowe. Obecnie stawka podatku od dochodu spólek jest ustalona w wysokosci 33,33%. 33 Deklaracje podatkowa sklada kazdy podmiot gospodarczy do 30 kwietnia na formularzu "2031" lub "2035" (wolny zawód). Deklaracje mozna tez wyslac poczta elektroniczna (e-mailem) do urzedu skarbowego, wlasciwego ze wzgledu na siedzibe spólki. Do deklaracji dolaczyc nalezy: bilans roczny, rachunek strat i zysków, wykaz srodków trwalych, amortyzacji, wykaz zadluzenia spólki oraz informacje dotyczace samej spólki (rozklad kapitalu, filie, oddzialy). Podatek placi sie w czterech ratach (20 lutego, 20 maja, 20 sierpnia, 20 listopada). Podstawa opodatkowania jest dochód osiagniety w poprzednim roku obrachunkowym. Wysokosc podatku ryczaltowego (zaliczki na poczet podatku) w skali rocznej zalezy od wysokosci obrotów firmy i jest naliczana zgodnie z ponizsza skala (dane za 2001 rok): obroty ponizej 76.000 euro obroty od 76.000 euro do 150.000 euro obroty od 150.000 euro do 300.000 euro obroty od 300.000 euro do 750.000 euro obroty od 750.000 euro do 1.500.000 euro obroty od 1,5 mln euro do 7,5 mln euro obroty od 7,5 mln euro do 15 mln euro obroty od 15 mln euro do 75 mln euro obroty ponad 75 mln euro 0 euro 750 euro 1.125 euro 1.575 euro 2.175 euro 3.750 euro 15.000 euro 18.750 euro 30.000 euro Podatek zawodowy (taxe professionnelle) Podatek ten, wprowadzony w 1999r obciaza osoby fizyczne, spólki lub jednostki gospodarcze (przedstawicielstwa oraz oddzialy) prowadzace dzialalnosc gospodarcza bez zatrudnienia pracowników. Warunkiem jest, by ta dzialalnosc byla prowadzona: • • • stale, a nie wyjatkowo (okresowo) czy sporadycznie, zawodowo, w celu uzyskania przychodu, na terenie Francji. Podatku tego nie placa pracownicy najemni. Istnieja równiez pewne ulgi wobec niektórych zawodów wykonywanych na zasadzie samo-zatrudnienia (np. rolnicy, rybacy, taksówkarze, rzemieslnicy, artysci, profesorowie, korespondenci prasy lokalnej itp.). Podatku nie placa równiez nowopowstale firmy w przeciagu dwóch lat liczac od daty ich powstania. Podstawa naliczania tego podatku jest suma dochodów z najmu nieruchomosci i wartosci wynagrodzen brutto wyplacanych pracownikom. Minimalna wartosc podatku oszacowano na poziomie stopy podatkowej tzw. podatków "mieszkaniowych" (taxe d’habitation) okreslanych co roku przez gminy. Podmioty, których obroty roczne nie przekraczaja 76 tysiecy euro, placa minimalna stawke 1,5 % od naliczonej w poprzednim roku podstawy opodatkowania. Deklaracje podatkowa sklada sie na formularzu „1003” w terminie do 1 maja. Podatki obciazajace pracodawce a). podatek od doksztalcania (taxe d’apprentissage) Pracodawcy - osoby fizyczne i prawne prowadzace dzialalnosc przemyslowa, handlowa, rzemieslnicza, rolnicza lub spóldzielcza, prowadzacy doksztalcanie mlodych pracowników, zobowiazani sa do zaplaty tego podatku w wysokosci 0,50% rocznej sumy wynagrodzen brutto. 34 Pracodawca powinien zlozyc w urzedzie skarbowym deklaracje ”2482” w terminie do 30 kwietnia. W zamian za oplate tego podatku pracodawca moze korzystac z preferencyjnych umów o prace czy staz, przy których mozna proponowac niektórym pracowniom nizsze place, a przy tym oplacac nizsze skladki ubezpieczeniowe. b). podatek od podnoszenia kwalifikacji zawodowych (participation des employeurs au développement de la formation professionnelle continue) Podatek ten zobowiazuje pracodawców (z wyjatkiem Panstwa jako pracodawcy, jednostek terytorialnych) do wnoszenia oplaty przeznaczanej na ksztalcenie zawodowe pracowników, w wysokosci: • 0,15% sumy wynagrodzen w przedsiebiorstwach zatrudniajacych mniej niz 10 osób, • 1,50% od sumy wynagrodzen w przedsiebiorstwach zatrudniajacych powyzej 10 osób. Pracodawca wypelnia deklaracje"2486" (dla firm ponizej 10 pracowników) lub "2483" dla firm powyzej 10 pracowników i sklada ja do urzedu skarbowego w terminie do 30 kwietnia. c). podatek od inwestycji (participation des employeurs à l’effort de construction) Jest to podatek obciazajacy pracodawców (z wyjatkiem Panstwa jako pracodawcy, jednostek terytorialnych, rolników) zatrudniajacych powyzej 10 pracowników, wplata 0,45% sumy wynagrodzen roku poprzedniego. Podatek jest przeznaczany na inwestycje mieszkaniowe dla pracowników, z czego 8/9 sumy podatku jest przeznaczone na dofinansowywanie tych inwestycji w postaci pozyczek dla pracowników, wplat tytulem pozyczek lub subwencji, doplat do budowy lub remontu mieszkan, których wlascicielem jest pracodawca, a które sa przeznaczone do zasiedlenia przez pracowników. Pozostala 1/9 wysokosci podatku jest przeznaczona na finansowanie budowy lub adaptacji mieszkan dla pracowników imigracyjnych. Deklaracje podatkowa na formularzu "2080" nalezy skladac do 30 kwietnia. Podatki posrednie a). VAT (TVA) Deklaracja VAT zawiera róznice pomiedzy VAT odzyskanym ze sprzedazy towarów lub swiadczenia uslug (TVA collectée) a VAT od zakupionych towarów czy uslug. Stawki podatku VAT na rok 2002 sa nastepujace: • • 19,60% - stawka podstawowa (od 1.04.2000r), 5,50% - stawka zredukowana na niektóre produkty zywnosciowe (oprócz alkoholi) - m.in. produkty rolno-pochodne, produkty potrzebne dla rolnictwa, niektóre „produkty” kulturalne, materialy budowlane, • 2,1% - stawka specjalna (niektóre lekarstwa, niektóre publikacje prasowe, ksiazki, prasa, niektóre „produkty” zwiazane z dzialalnoscia teatralna, lekarstwa). Podatek VAT, w zaleznosci od m.in. przyjetego systemu rachunkowego wybranego przez spólke i wysokosci naleznego podatku, oplaca sie miesiecznie lub kwartalnie. Generalnie - deklaracje VAT nalezy skladac co miesiac, natomiast, gdy roczny VAT nie przekracza 1.830 euro, co trzy miesiace. Deklaracja dotyczy sprzedazy wszelkich 35 towarów i swiadczenia uslug w ciagu ostatniego miesiaca (lub trzech miesiecy). Podatek jest platny przekazem bankowym w momencie skladania deklaracji. W spólkach, których obroty wynosza powyzej 15 mln euro, podatek oplaca sie za posrednictwem przekazu elektronicznego. Zwrot podatku VAT (róznica pomiedzy VAT’em naleznym a VAT’em uiszczonym przy zakupie towarów czy uslug) mozna uzyskac przesylajac formularz" 3519" wraz z kopia faktur do urzedu skarbowego. Przyslugujaca kwota zwrotu podatku moze byc zaliczona na poczet naleznych podatków platnych w nastepnych miesiacach miesiacu. Informacje o stawkach podatku VAT na poszczególne grupy produktów i uslug mozna uzyskac na stronie internetowej francuskiego Ministerstwa Finansów: http://www.minefi.gouv.fr . b). Podatek od wyn agrodzen (taxe sur les salaires) Podatek od wynagrodzen dotyczy tylko tych pracodawców, którzy nie placa podatku VAT. Oprócz tego, nie obciaza on: • • • Panstwa w jego wydatkach budzetowych, jednostek terytorialnych (regiony, departamenty, gminy), przedsiebiorstw rolniczych. Podstawe naliczania podatku stanowi suma wynagrodzen wyplaconych w ciagu roku ubieglego ogólowi personelu. Stawki podatku od wynagrodzen zaleza od wysokosci indywidualnego wynagrodzenia. I tak na rok 2002 ustalono we Francji metropolitarnej nastepujace progi podatkowe: Zarobki pracownika (w euro) Stawka podatku Od 0 do 6.563 4,25% Od 6.563 do 13.114 8,50% Ponad 13.114 13,60% Przelicznik: 1 euro = 6,55957 FRF Podatek nalezy oplacic w ciagu 15 pierwszych dni miesiaca (nastepujacego po miesiacu, w którym dokonano wyplaty wynagrodzenia) w urzedzie skarbowym, wlasciwym wedlug miejsca zamieszkania lub siedziby podatnika. Natomiast, gdy podatek miesieczny nie przekracza 1000 franków (okolo 152 euro) mozna go oplacic w ciagu 15 pierwszych dni kwartalu (nastepujacego po kwartale, w którym dokonano wyplat wynagrodzen). c). Podatek od nieruchomosci Podatek od nieruchomosci obciaza tylko osoby prawne posiadajace nieruchomosci na terenie Francji. Stawka podatku wynosi 3% od wartosci nieruchomosci. Podatek jest platny jednorazowo w momencie skladania deklaracji w urzedzie skarbowym, wlasciwym wedlug miejsca polozenia nieruchomosci. Niektóre konwencje miedzynarodowe podpisane przez Francje przewiduja ulgi w oplacie tego podatku, pod warunkiem, ze spólka zlozy deklaracje na formularzu "2746" do 15 maja roku podatkowego. 36 Rodzaje systemów podatkowych We Francji istnieja 3 systemy podatkowe. O wyborze wlasciwego systemu decyduje roczny obrót spólki. a). System zwykly Dotyczy spólek z rocznym obrotem przekraczajacym 763.000 euro (przy sprzedazy towarów) lub 230.000 euro (przy swiadczeniu uslug). Spólka zobowiazana jest do skladania deklaracji VAT co miesiac, regularnego prowadzenia rachunków i sporzadzenia rocznego bilansu, jak tez rachunku zysków i strat oraz zlozenia go w ciagu 6 miesiecy od zakonczenia roku obrachunkowego w sekretariacie sadu gospodarczego (Greffe du Tribunal du Commerce) w miejscu rejestracji spólki. Sady gospodarcze prowadzace rejestry spólek znajduja sie w kazdym departamencie. b). System uproszczony Stosuje sie w odniesieniu do spólek, których roczny obrót miesci sie w granicach od 76.300 euro do 763.000 euro (przy sprzedazy towarów) i miedzy 27.000 euro a 230.000 euro (przy swiadczeniu uslug). Deklaracje VAT sklada sie kwartalnie, obowiazuja mniej skomplikowane procedury dotyczace rachunkowosci i skladania rocznego bilansu uproszczonego jak tez rachunku zysków i strat. c). System mikro - spólek Jako system wyjatkowy, nie naklada na spólki obowiazku skladania deklaracji czy placenia VAT’u. Dotyczy on przede wszystkim jednoosobowych przedsiebiorstw lub kupców, których obroty roczne nie przekraczaja 76.300 euro (przy sprzedazy towarów) i 27.000 euro (przy swiadczeniu uslug). Rachunkowosc jest uproszczona lecz nalezy zachowac faktury i ksiegi na wypadek kontroli, gdyz jak wspomniano, we Francji obowiazuje 10 letni okres przechowywania rachunków i dokumentów handlowych. Oplacajac podatek do nalezy wypelnic deklaracje "2042" (obowiazujaca dla osób fizycznych) i dolaczyc aneks dotyczacy dzialalnosci gospodarczej platnika - przedsiebiorcy. Podatek jest platny kwartalnie. Przedstawiciel podatkowy (représentant fiscal) Przedstawicielem podatkowym moze byc spólka, biuro rachunkowe, bank francuski z upowaznieniem do wystepowania, w imieniu danego przedsiebiorstwa, wobec wladz podatkowych. Siedziba przedstawiciela powinna znajdowac sie na terytorium Francji, przedstawiciel powinien byc takze platnikiem VAT we Francji. Przedstawiciel musi jednak zostac zatwierdzony przez urzad skarbowy wlasciwy dla miejsca dzialalnosci spólki zagranicznej lub miejsca siedziby przedstawiciela. Osoby fizyczne nie podlegajace opodatkowaniu we Francji i osoby prawne, których siedziba znajduje sie poza terytorium Francji sa zobowiazane do ustanowienia przedstawiciela podatkowego (o ile konwencje miedzynarodowe nie stanowia inaczej), jezeli w ramach realizowanej przez nie dzialalnosci we Francji podlegaja obowiazkowi oplaty podatku VAT lub zamierzaja ubiegac sie o jego zwrot. Ww. osoby musza posiadac przedstawiciela podatkowego takze w przypadku sprzedazy: • • nieruchomosci (domu, mieszkania, dzialki) na terenie Francji, udzialów spólki cywilnej, 37 • udzialów spólki z ograniczona odpowiedzialnoscia lub spólki akcyjnej, gdy aktywa spólki stanowia w wiekszosci nieruchomosci. Przedstawiciela podatkowego musza wiec posiadac spólki zagraniczne, podlegajace opodatkowaniu podatkiem VAT, które zajmuja sie we Francji: • • generalnie sprzedaza lub kupnem, w tym sprzedaza internetowa lub katalogowa, swiadczeniem uslug m.in. takich jak np. montowanie i demontaz urzadzen lub skomplikowanych maszyn, wykonywanie prac budowlanych oraz robót publicznych. Spólki zagraniczne (w tym polskie) nie majace stalego przedstawicielstwa we Francji moga wyznaczyc przedstawiciela podatkowego w przypadkach gdy : • spólka zamierza kupowac towary we Francji i sprzedawac je we Francji lub za granica, • spólka zamierza realizowac dostawy we Francji towarów produkowanych za granica. Wyznaczenie przedstawiciela podatkowego umozliwia polskim przedsiebiorcom uzyskanie (posrednio) numeru identyfikacyjnego dla platników VAT we Francji, co z kolei pozwala na wystawianie faktur z VAT’em i unikanie skladania skomplikowanych deklaracji celnych. Przedstawiciel podatkowy moze w imieniu spólki skladac deklaracje VAT i dokonywac oplat podatku jak i uzyskiwac jego zwrot. Poza tym sprawdza dokumenty, zarzadza rachunkami bankowymi i reprezentuje przedsiebiorstwo w wypadku kontroli. Jest on odpowiedzialny za wszystkie operacje przeprowadzone na rzecz firmy – zleceniodawcy na terenie Francji podczas trwania jego mandatu. W przypadku, gdy przedstawiciel podatkowy nie zostal wyznaczony przez firme w ciagu 90 dni liczac od daty wezwania administracji podatkowej do dokonania tej czynnosci, podatek zostaje naliczony z urzedu. Dodatkowe informacje dotyczace systemu podatkowego we Francji mozna uzyskac na stronie internetowej http://www.impots.gouv.fr lub w ukazujacym sie co roku "Praktycznym przewodniku podatnika" (Guide pratique du contribuable). Koszt przewodnika ok. 6-10 euro, a mozna go nabyc w ksiegarniach francuskich. Zwrot podatku VAT firmom polskim nie zarejestrowanym jako platnicy tego podatku we Francji. Zgodnie z aktami wykonawczymi precyzujacymi zapisy art. 256-298 Code Général des Impots14, zwrot podatku VAT podmiotom, które nie sa zarejestrowane jako platnicy podatku VAT we Francji odbywa sie na podstawie specjalnej procedury bedacej konsekwencja wprowadzenia do prawa francuskiego dyrektywy europejskiej nr 86/560/EWG15. Nie ma w tym wypadku wiekszej róznicy w traktowaniu podmiotów pochodzacych z krajów Unii Europejskiej i krajów trzecich. Zainteresowane podmioty moga skladac wnioski o zwrot podatku w oparciu o posiadane (wystawione) faktury. Odpowiednie formularze, wraz z oryginalami faktur nalezy zlozyc w Centre des Impots des Non-Residents, Service de Remboursement de TVA (Urzad Podatkowy, 14 15 Code General des Impots – Generalny Kodeks Podatkowy Dyrektywa nr 86/560/EWG z 17 listopada 1986 dotyczaca harmonizacji prawa Panstw Czlonkowskich regulujacego zwrot podatku VAT podmiotom usytuowanym poza terytorium Unii Europejskiej (JO.L. 326 21.11.1986 p.40) 38 Sekcja Zwrotu Podatku VAT Nie-Rezydentom). Formularze te dostepne sa takze w wersji elektronicznej na stronie sluzb publicznych (adres http://www.cerfa.gouv.fr) lub francuskiego Ministerstwa Gospodarki, Finansów i Przemyslu pod adresem internetowym: http://www.impots.gouv.fr/e_services/formulaire/formulaires_tva.htm. W stosunku do przedsiebiorców polskich, jako usytuowanych poza terytorium Unii Europejskiej, obowiazuje wypelnienie specjalnego formularza16. Adresy i telefony wszystkich Urzedów Skarbowych w zaleznosci od departamentu i regionu, w którym nalezy zlozyc formularz, dostepne sa takze w wersji elektronicznej pod adresem: http://www.finances.gouv.fr/minefi/ministere/adresses/france.htm. Warunki ubiegania sie polskiej firmy o zwrot podatku VAT sa nastepujace: • Ubiegajacy sie podmiot nie jest zlokalizowany na terenie Francji czyli nie ma w tym kraju ani swojej siedziby ani tez filii swojego przedsiebiorstwa. • Nie dostarcza zadnych produktów ani nie swiadczy zadnych uslug, które bylyby przedmiotem opodatkowania we Francji. • Na terytorium Francji nie nastepuje dostawa takich dóbr lub swiadczenie takich uslug, których normalnym miejscem opodatkowania jest Francja. • Podmiot jest platnikiem podatku VAT w kraju, w którym posiada swa siedzibe. Nalezy przy tym zwrócic uwage, ze w stosunku do niektórych uslug faktycznie wykonanych we Francji, przyjmuje sie tzw. „fikcje prawna” gdyz sa one traktowane w taki sposób, jakby nie byly wykonane na terytorium Francji, ze wszystkimi tego konsekwencjami, takze podatkowymi. W szczególnosci chodzi tutaj o wykonanie uslug przewozu oraz innych uslug zwiazanych z przewozem, a takze wykonanie takich uslug, dla których obowiazek podatkowy istnieje po stronie odbiorcy uslugi (uprawnionego). Zwrot podatku jest dokonywany tylko i wylacznie wtedy, gdy wysokosc zaplaconego podatku VAT wynosi co najmniej 200 euro w okresie jednego kwartalu lub 25 euro w okresie jednego roku. Zwrotu podatku mozna sie domagac do konca czerwca danego roku za faktury wystawione w roku poprzednim. Jak juz wspomniano, celem otrzymania zwrotu podatku nalezy przedstawic oryginaly faktur. Istotnym jest dolaczenie takze dokumentów „uzasadniajacych wystapienie o podatek w zaleznosci od miejsca siedziby ubiegajacego sie o zwrot podatku”. W odniesieniu do przedsiebiorstw spoza Unii Europejskiej np. z Polski chodzi tu o obowiazek ustanowienia przed francuskim Urzedem Skarbowym tzw. przedstawiciela podatkowego reprezentujacego interesy np. polskiego przedsiebiorcy w sprawach podatkowych. Wybór przedstawiciela jest dowolny, nie musi to byc zawodowy doradca podatkowy, mozna zatem upowaznic do reprezentowania w sprawach podatkowych np. swojego dostawce lub klienta. Urzad moze zadac takze zabezpieczenia (kaucji) od kazdego podmiotu domagajacego sie zwrotu podatku VAT okreslonego w zlozonych fakturach. Podatek VAT nie moze byc jednak zwrócony w wypadkach, gdy odnosi sie on do takich dóbr i uslug, które nie daja prawa do dokonania odliczenia podatku. Ma to miejsce m.in. w odniesieniu do nastepujacych kosztów i wydatków: • 16 koszty zakwaterowania, Nazwa formularza: Demande de remboursement de TVA par un assujetti étranger - représentation fiscale ponctuelle: déclaration nr 3559 bis 39 • • rachunki z restauracji, za przyjecia, spektakle, pojazdy mechaniczne uzywane do przewozu osób, z wyjatkiem przedsiebiorstw przewozowych oraz nauki jazdy, • przewóz osób, • dobra darowane tytulem nieodplatnym lub przeniesione na nowego wlasciciela za odplatnoscia lecz ponizej ich wartosci, • paliwo i produkty pochodne. Wszystkie dokumenty ksiegowe (oraz zalaczniki) zwiazane z odzyskaniem podatku VAT nalezy przechowywac przez 6 lat. Dokumenty te winien przechowywac przedstawiciel podatkowy, powinny byc one oddzielone od (innej) ksiegowosci prowadzonej przez ww. przedstawiciela. Wiecej informacji na temat zasad zwrotu podatku VAT mozna znalezc pod nastepujacym adresem internetowym: http://www.impots.gouv.fr/documentation/pratique/tva/tva-france/pch1.htm . 5. Transport, spedycja, ubezpieczenia Przy transporcie towarów transportem samochodowym przez terytorium Unii Europejskiej (w tym i Francji) konieczne jest posiadanie zarówno dokumentów upowazniajacych do przewozu towarów (tzw. dokumentów administracyjnych czyli dotyczacych przewoznika) jak równiez dokumentów transportowych dotyczacych srodka transportu (ciezarówki), kierowcy oraz przewozonego towaru. Brak wymaganej dokumentacji naraza przewoznika na powazne kary pieniezne i administracyjne. Dotyczy to takze kwestii legalnosci pracy zatrudnionego kierowcy jak i jego czasu pracy. Dlatego tez przed realizacja uslugi transportowej nalezy zaopatrzyc sie wszystkie niezbedne pozwolenia zadane od polskich przewozników. Szczególowe informacje mozna uzyskac w Ministerstwie Infrastruktury w Warszawie17 . Dokumenty administracyjne Polskie przedsiebiorstwo przewozace towary przez terytorium Francji lub dostarczajace towary do odbiorcy francuskiego winno posiadac odpowiednie pozwolenie (licencje) na wykonywanie swej uslugi. Kierowca przewozacy towar powinien wiec posiadac jeden z nizej wymienionych dokumentów: Potwierdzona kopia licencji wspólnotowej W praktyce ten rodzaj licencji moga uzyskac przedsiebiorcy zarejestrowani w kraju czlonkowskim Unii Europejskiej lub posiadajacy swoje przedsiebiorstwo zarejestrowane w kraju nalezacym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego18. Licencja pozwala na wykonywanie bez przeszkód wszelkich uslug transportowych na terenie Francji, w tym tzw. kabotazu19 jak i tzw. transportu „po trójkacie”20. Licencja w zasadzie nie jest obecnie osiagalna dla polskiego przedsiebiorcy. 17 18 19 20 Pozwolenia wydaje oraz informacji udziela Biuro Obslugi Transportu Miedzynarodowego Ministerstwa Infrastruktury, 02-021 Warszawa, ul. Grójecka 17, tel. (0.prefix.22).572.97.17 lub (0.prefix.22).572.97.17, fax (0.prefix.22).822.45.30, internet: http://www.botm.gov.pl EEE- Espace Economique Européenne – Europejski Obszar Gospodarczy, obejmuje oprócz krajów Unii Europejskiej m.in. Norwegie i Szwajcarie Np. przewozu towarów (przez polska firme transportowa) pomiedzy dwoma punktami lezacymi na terytorium Francji) Np. przywóz towaru z Polski do kraju A, przewóz towaru z kraju A do B i powrót z towarem z kraju B do Polski 40 Pozwolenie wydane w ramach wielostronnego kontyngentu CEMT 21 Pozwolenie na czas okreslony, wydawane zazwyczaj na okres jednego roku kalendarzowego, pozwala przedsiebiorstwom majacym siedzibe w krajach czlonkowskich CEMT (w tym Polski i Francji) na wykonywanie miedzynarodowych uslug transportowych w tym transportu „po trójkacie” ale bez kabotazu. Przed kazdym wyjazdem nalezy wypelnic stosowne dokumenty zwiazane z pozwoleniem. Zwykle do pozwolen CEMT nalezy dolaczac odpowiednie certyfikaty serii EURO potwierdzajace ze dany samochód transportowy spelnia normy europejskie odnosnie emitowanych zanieczyszczen. Pozwolenia w ramach umów dwustronnych Pozwolenia te sa przekazywane corocznie przez wladze francuskie m.in. stronie polskiej w ramach zawartych wzajemnych porozumien bilateralnych. Pozwolenia te, zgodnie z zapisami poszczególnych umów, umozliwiaja kierowcom umawiajacych sie stron na: • • • • Podróze pomiedzy umawiajacymi sie krajami (np. Polska i Francja lub innym krajem) wraz z tranzytem lub bez tranzytu przez Francje, Wylacznie na tranzyt przez terytorium Francji, Na transport „po trójkacie” wraz z obowiazkiem powrotu tranzytowego przez kraj, z którego pochodzi pojazd, Na transport „po trójkacie” bez obowiazku powrotu tranzytowego przez kraj, z którego pochodzi pojazd. Zazwyczaj wraz z pozwoleniem nalezy posiadac wypelnione przed wyjazdem dokumenty towarzyszace danemu pozwoleniu (np. dziennik podrózy) oraz certyfikaty EURO potwierdzajace ze dany samochód transportowy spelnia normy europejskie odnosnie emitowanych zanieczyszczen. Pozwolenia na transport przyznawane przez niektóre kraje Sa to dokumenty wydawane przez kraje trzecie (Szwajcarie, Monaco) a uznawane przez Francje jako pozwolenia na transport po jej terytorium. Ponadto Francja uznaje pozwolenia wydane dla firm zarejestrowanych na Faroe Islands (licencje wydawane przez Danie), wyspach anglo-normandzkich (licencje wydawane przez Wielka Brytanie). Pozwolenia rzadu francuskiego Sa to pozwolenia wydawane w drodze wyjatku przez Regionalna Dyrekcje ds Sprzetu regionu Ile de France22. Pozwolenia te pozwalaja na przewozy bilateralne (przejazdy miedzy Francja a krajem zarejestrowania firmy) jak i na tranzyt przez Francje. Pozwolenia moga otrzymac przedsiebiorstwa przewozowe nie posiadajace swej siedziby we Francji a jednoczesnie nie mogace sie ubiegac o zadne z wczesniej wymienionych pozwolen. 21 22 CEMT – Conference européenne des ministres des transports – Europejska Konferencja Ministrów Transportu przy OECD (2, rue Andre-Pascal, 75775 Paris Cedex 16, Francja, internet: www.oecd.org/cem) corocznie rozdzielajaca na kraje czlonkowskie pozwolenia na transport miedzynarodowy. Skrót angielski ECMT Direction Regionale de l’Equipement d’Ile de France, division des infrastructures et des transports. (Regionalna Dyrekcje ds. Sprzetu regionu Ile de France, Dzial infrastruktury i transportu), 21/23, rue Miollis, 75732 Paris Cedex 41 Kary Brak dokumentów administracyjnych lub nielegalne wykonywanie uslug transportowych na terenie Francji grozi kara pozbawienia wolnosci do jednego roku i grzywna w wysokosci do 100.000 FRF (15.245 euro). Jednoczesnie kierowca, w zaleznosci od wagi wykroczenia, jest karany mandatem w wysokosci ok. 2287 euro. Dokumenty transportowe List przewozowy (lettre de voiture) Dokument ten wystawiany jest w oparciu o postanowienia Konwencji genewskiej23. Nie istnieja konkretne wymogi dotyczace formy dokumentu ani tez obowiazkowej ilosci egzemplarzy. List ten powinien byc wystawiony (wypelniony) przed rozpoczeciem podrózy. Jesli samochód wyposazony jest w odpowiednie urzadzenia informatyczne, na zadanie odpowiednich sluzb (kontroli celnej, policji itp.) list przewozowy moze byc wydrukowany przez kierowce. List przewozowy nie jest wymagany przy wykonywaniu przewozu towarów na swój wlasny uzytek. Dokument trasy (lettre de suivi) Dokument ten nie posiada szczególnej formy wymaganej przez wladze francuskie, jednak powinien on zawierac zestaw informacji (i podpisów) dotyczacych nadawcy i odbiorcy takich jak: • • • • • • Date i godzine przyjazdu samochodu do nadawcy (pod zaladunek), Date i godzine wyjazdu samochodu od nadawcy (z ladunkiem), Wymagana przez nadawce date i godzine przyjazdu samochodu z ladunkiem do odbiorcy, Nazwe (i pieczatke) Nadawcy, jego podpis oraz nazwisko kierowcy i jego podpis, Date i godzine przyjazdu samochodu do odbiorcy (z ladunkiem), Date i godzine wyjazdu samochodu od odbiorcy (rozladowanego). Proponowany wzór ww. dokumentu (w jezyku angielskim i francuskim), zawierajacy powyzsze informacje przygotowala AFTRI24. Obowiazek wystawiania (posiadania) takiego dokumentu odnosi sie do kazdego przedsiebiorcy, niezaleznie od miejsca jego siedziby przewozacego towary z Francji lub do Francji (w tranzycie nie jest konieczny). Brak dokumentu nie jest karane mandatem. Natomiast gdy kierowca: • • • przekroczy dzienny czas pracy o 20% przekroczy predkosc dozwolona na danej drodze o 20% skróci czas odpoczynku do mniej niz 6 godzin - samochód zostaje zatrzymany (unieruchomiony) a kierowca karany jest mandatem odpowiednim dla popelnionego wykroczenia. Zgodnie z posiadanymi informacjami z Ministerstwa Infrastruktury RP, w roku 2001 strona francuska w zasadzie nie wymaga takiego dokumentu od polskich kierowców przewozacych towary na terytorium Francji. 23 24 Konwencja Genewska z 19 maja 1956r dotyczaca miedzynarodowego transportu drogowego towarów. Wyjatki (art. 1 konwencji) - bez listu przewozowego odbywa sie transport poczty, zwlok i przeprowadzki. AFTRI – Association française du transport routier international – Francuskie Stowarzyszenie Miedzynarodowego Transportu Drogowego, adres: 48, rue de la Bienfaisance, 75008 Paris, tel. (0033.1).53.53.02.40, fax (0033.1).53.76.13.03, internet: http://www.aftri.com 42 Dokument najmu Zgodnie z francuskimi przepisami, sluzby kontrolujace ruch (transport) drogowy uznaja za pojazd wynajety taki pojazd, którego wlascicielem jest inna osoba (lub przedsiebiorstwo) niz osoba (przedsiebiorstwo) zajmujace sie transportem lub wykonujace przewóz na swoje wlasne potrzeby. Kierowca wynajetego pojazdu przewozacego towary na terenie Francji powinien posiadac ze soba dokument wynajmu pojazdu (np. kopie umowy lub wyciag z umowy sporzadzony przez przedsiebiorstwo wynajmujace pojazd). Dokument ten powinien zawierac m.in.: • • • • Nazwe (nazwisko) najemcy oraz nazwe (nazwisko) wynajmujacego, Date zawarcia umowy i okreslenie czasu jej obowiazywania, Dane identyfikacyjne pojazdu, Informacje o sposobie najmu pojazdu (wraz z kierowca lub bez kierowcy). W odniesieniu do pojazdów z polska rejestracja i jadacych nimi polskich kierowców wladze francuskie dotychczas raczej nie byly zainteresowane ww. kwestiami wlasnosci czy najmu i nie wymagaly dokumentów najmu. Dokument „zatrudnienia” Kierowca kazdego pojazdu drogowego przewozacego towary na terenie Francji winien posiadac dokument okreslajacy jego zwiazki z zatrudniajacym go pracodawca (firma transportowa) a sporzadzony przez pracodawce. Regulacja ta obowiazuje kazde przedsiebiorstwo transportowe oraz firmy wynajmujace pojazdy z kierowca, niezaleznie od siedziby firmy i niezaleznie od rodzaju przewozów, a takze firmy wykonujace przewozy na swoje wlasne potrzeby. Moze to byc kopia umowy o prace, zaswiadczenie o zarobkach lub inny dokument potwierdzajacy legalnosc zatrudnienia (wykonywanej pracy). Dokument powinien okreslac: kraj, siedzibe i nazwe pracodawcy. Jesli kierowca zostal wynajety czy oddelegowany, dokument ten powinien takze zawierac dane odnosnie kraju, siedziby oraz nazwy firmy, na rzecz której kierowca ten aktualnie pracuje. Dokument moze byc sporzadzony w jezyku francuskim lub w jezyku innego kraju Unii Europejskiej. Jezeli kierowca nie posiada wymaganego dokumentu „zatrudnienia” i nie udowodni, ze sam wystepuje w roli pracodawcy, wtedy uznawany jest za przedsiebiorce przewozowego. W takim przypadku powinien posiadac w pojezdzie niezbedne dokumenty wymagane od przewozników. Dotychczas francuskie organy kontrolujace ruch drogowy skupialy sie na kontrolowaniu ww. dokumentów u kierowców pojazdów z rejestracjami krajów Unii Europejskiej, nie wymagajac ich od kierowców pojazdów z polska rejestracja. Kary Kary w odniesieniu do braku dokumentów transportowych sa nizsze i mniej dotkliwe niz dokumentów administracyjnych. Jednak brak listu przewozowego, dokumentu najmu, dokumentu zatrudnienia lub posiadanie niekompletnych (niewypelnionych) dokumentów transportowych, w zaleznosci od stopnie przewinienia, jest karane mandatem w wysokosci ok. 762 euro. Czesc z ww. wymagan zapisanych w prawodawstwie francuskim w praktyce nie byla dotad stosowana w odniesieniu do polskich kierowców. Nalezy jednak pamietac, ze transport drogowy jest poddany coraz silniejszej konkurencji, a francuskie przedsiebiorstwa transportowe nie oferuja najatrakcyjniejszych warunków wspólpracy, co z kolei pogarsza ich sytuacje ekonomiczna. Powoduje to, ze co 43 pewien czas francuscy transportowcy wspierajac czynnie swe zadania (strajki, blokady dróg lub przejsc granicznych) domagaja sie od swojego rzadu ochrony przed – ich zdaniem – nieuczciwa konkurencja ze strony „tanszych” firm wschodnioeuropejskich, w tym polskich przewozników lub tez firm zatrudniajacych (czasami nielegalnie) kierowców z krajów Europy srodkowo - wschodniej. Zazwyczaj moze to powodowac okresowe zaostrzenie rygorów przewozu ladunków m.in. wobec kierowców polskich. Nalezy sie wiec liczyc z sytuacja, ze nagle moze sie okazac, iz przewidywane prawem, dotychczas nie wymagane od Polaków dokumenty stana sie niezbedne, a ich brak bedzie pietnowany i rygorystycznie karany. Mozliwosci dokonania dostawy, ladunku zbiorowego towarów eksportowych pomiedzy Polska a Francja sa ograniczone. Przewóz towarów eksportowych odbywa sie najczesciej przy wykorzystaniu transportu ladowego, w pelnych ciezarówkach (co obniza koszty przewozu) lub w malych ciezarówkach o róznej pojemnosci. Wybór formy wynika z koniecznosci dostosowania sie do wymogów dostawy, jak i uwarunkowany jest jej elastycznoscia. Dlatego przy pierwszych wysylkach warto korzystac z uslug doswiadczonych spedytorów zarówno polskich jak i zagranicznych takich jak np. TRISPED-VERLEST, SCHENKER, PEKAES MULTISPEDYTOR, C.HARTWIG S.A. którzy powinni profesjonalnie przygotowac przesylke. Kazdy z nich dysponuje swoim formularzem tzw. „zlecenia spedycyjnego”, (czyli lettre de suivi), które trzeba bardzo dokladnie wypelnic, nie omijajac zadnego punktu. Bezwzglednie zas nalezy wypelnic punkt zwiazany ze wskazaniem odbiorcy we Francji. Przy kolejnych dostawach mozna sobie pozwolic na „samodzielne” przygotowanie przesylki i indywidualny transport. Cena transportu jest uzalezniona przede wszystkim od wybranych regul obowiazujacych w przewozie miedzynarodowym – tzw. INCOTERMS, okreslajacych w warunki i zobowiazania jakie obciazaja strony transakcji miedzynarodowych. Istotna zaleta stosowania regul INCOTERMS jest to, ze okreslaja one jednoznacznie podstawowe obowiazki stron, takie jak: • Koniecznosc zawarcia umowy, która okresla przedmiot transakcji, jego cene i sposób dostarczenia do miejsca przeznaczenia, a takze sposób i czas zaplaty za towary, • przygotowanie dostawy od strony formalnej, czyli zorganizowanie odpowiedniej dokumentacji potrzebnej do przewozu towaru przez granice, • przygotowanie towaru do transportu (odpowiednie opakowanie produktów, zaladowanie, itp.), • okreslenie kto odpowiada za zalatwienie procedur celnych, • wykupienie ubezpieczenia na przewozony towar. Wykorzystanie tych regul w handlu miedzynarodowym prowadzi do wyeliminowania nieporozumien zwiazanych z przeplywem towarów i odpowiedzialnoscia za stan towaru podczas poszczególnych etapów jego transportu. Transport produktów do Francji odbywajacy sie droga ladowa najczesciej realizuje sie w oparciu o dwie podstawowe reguly handlu miedzynarodowego: EXW 25 oraz. DDU26. 25 EXW - Eksporter dostarcza towar do swojego zakladu. Koszty transportu, odpraw celnych i 26 ubezpieczenia ponosi importer. DDU - Formula: „z dostawa do kraju importera, bez odprawy celnej”, w przypadku której koszty wyladunku sa oplacane przez eksportera natomiast odprawa importowo- celna - przez importera. 44 W przypadku umów opartych na warunkach DDU, koszty zwiazane ze spedycja, calkowita kontrola nad transportem oraz ubezpieczenie (az do kraju, w którym siedzibe ma nabywca) nalezy do eksportera. Wtedy ceny transportu sa zazwyczaj ustalane w Polsce, a przewoznikiem bywa polska firma transportowa. Natomiast w razie sprzedazy w oparciu o regule EXW, na nabywcy francuskim spoczywa obowiazek zorganizowania sobie transportu zakupionych w Polsce towarów jak i oplacenie ubezpieczenia towaru i wtedy wynajmuje czesto francuskiego (zachodnioeuropejskiego) przewoznika. Czesto zdarza sie, ze polskie przedsiebiorstwa bez sprawdzenia wiarygodnosci francuskiego partnera wysylaja towary do Francji, po czym okazuje sie, ze kontrahent nie wywiazuje sie z platnosci. Odzyskanie naleznosci wymaga postepowania sadowego, co jest zwiazane z kosztami (w tym zatrudnieniem francuskich adwokatów) i dosc dluga, czasochlonna procedura. Dlatego przed podjeciem decyzji o pierwszej wysylce warto skontaktowac sie z KUKE27 i ubezpieczyc nie tylko towar ale takze zawrzec umowe ubezpieczeniowa od ryzyka transakcji. Celowym jest takze zasiegniecie (przed wysylka) informacji o sytuacji ekonomicznej partnera, bezposrednio (rejestry sadowe) lub posrednio (odplatnie – wywiadownie)28. Aby uniknac opóznienia procedury odpraw i blokady samochodu we francuskim Urzedzie Celnym, wskazanym jest wczesniejsze wyslanie faxem wszystkich dokumentów (faktury, listy zaladunku itp.) do odbiorcy francuskiego. Dzieki temu, gdy samochód z dostawa przyjezdza na granice, wszystkie dokumenty powinny byc przygotowane – a to ulatwia i usprawnia odprawe celna. III. Warunki prowadzenia dzialalnosci gospodarczej we Francji 1. Reglamentacja dzialalnosci gospodarczej Francuskie przepisy okreslaja trzy rodzaje dzialalnosci zawodowej: handlowa, rzemieslnicza oraz wolne zawody. Rozróznienie to jest istotne z uwagi na formalnosci zwiazane z podjeciem danej dzialalnosci, rezim podatkowy, ochrone socjalna szefa przedsiebiorstwa. Ze wzgledu na forme prawna oraz przedmiot dzialania (dzialalnosc przemyslowa, swiadczenie uslug, wymiana towarów, posrednictwo itp.) istnieja rózne rodzaje dzialalnosci gospodarczej. Prowadzenie dzialalnosci handlowej czy przemyslowej uzaleznione jest od spelnienia szeregu kryteriów: • • • • • kryterium wieku (pelnoletnosc), kryterium moralne, brak statusu wykluczajacego podjecie takiej dzialalnosci (funkcjonariusze i urzednicy panstwowi), posiadanie lokalu handlowego (w okreslonych sytuacjach istnieje na poczatek mozliwosc prowadzenia dzialalnosci handlowej w mieszkaniu prywatnym), spelnienie wymogów formalnych wynikajacych z prawa handlowego lub cywilnego przy tworzeniu przedsiebiorstw, spólek itp. Pomimo generalnie obowiazujacej zasady swobody podejmowania dzialalnosci gospodarczej (pod warunkiem wniesienia stosowanych oplat, zarejestrowana 27 28 KUKE – Korporacja Ubezpieczen Kredytowych, ul. Widok 5/7/9 00–023 tel. (0.prefix.22).827.35.85, fax: (0.prefix.22).827.35.87, internet :http://www.kuke.com.pl Wiecej informacji – w czesci dotyczacej dochodzenie wierzytelnosci Warszawa, 45 dzialalnosci, podporzadkowania sie przepisom porzadkowym i zasadom wolnej konkurencji), w praktyce istnieje szereg ograniczen. Nie istnieje zas jednolity zbiór przepisów, który ujmowalby wszystkie rodzaje dzialalnosci reglamentowanej lub podlegajacej kontroli. Dotarcie do rozproszonych informacji i odpowiednich regulacji wymaga duzego nakladu pracy i konsultacji z wieloma francuskimi ministerstwami, Sadem Gospodarczym, róznego rodzaju osrodkami informacji gospodarczej, firmami doradczymi oraz izbami przemyslowo-handlowymi, które zatrudniaja specjalistów z róznych dziedzin oraz dysponuja dokumentacja specjalistyczna. Wazna role spelnia takze paryska Izba Przemyslowo - Handlowa29. I tak miedzy innymi: • • • • • • odrebne uregulowania dotycza inwestycji w sektorze handlu (detalicznego); tworzenie nowych supermarketów i magazynów, których powierzchnia przekracza ustalone wielkosci, uzaleznione jest od uzyskania zgody wladz; w wielu dziedzinach wymagane jest uprzednie uzyskanie zgody, przy czym wymóg ten czesto dotyczy nie produkcji, lecz wprowadzenia towaru na rynek (np. produkty farmaceutyczne, wyposazenie szpitali itp.); decyzje w tych sprawach podejmuja wlasciwe ministerstwa lub ich agendy, a coraz czesciej stosowane sa kryteria lub dyrektywy europejskie, w ramach obowiazujacego europejskiego systemu oceny zgodnosci, okreslone produkty unijne oraz produkty importowane (w tym polskie) objete tzw. dyrektywami nowego podejscia, winny spelniac wymagania zapewniajace odpowiedni stopien bezpieczenstwa przy ich uzytkowaniu i byc oznakowane znakiem zgodnosci „CE”, istnieja dziedziny objete monopolem i kontrola panstwa, w których podjecie dzialalnosci gospodarczej wymaga uprzedniego uzyskania zgody lub koncesji, np. w sektorach uzytecznosci publicznej (energetyka, lacznosc, transport); przy imporcie i sprzedazy broni i materialów wybuchowych (równiez przeznaczenia cywilnego); sprzedazy napojów alkoholowych oraz wyrobów tytoniowych, inwestycje w dziedzinie dzialalnosci przemyslowej musza spelniac okreslone kryteria (np. lokalizacja zakladów chemicznych, produkcyjnych, kopaln itp.) dotyczace glównie bezpieczenstwa ludnosci i ochrony srodowiska; zgode na lokalizacje wydaja wladze lokalne, zas odpowiednie sluzby administracji centralnej i terenowej systematycznie sprawdzaja czy ustalone kryteria sa przestrzegane, w przypadku wolnych zawodów (adwokaci, lekarze, notariusze, ksiegowi, itp.) wymagane jest posiadanie dokumentów i dyplomów uznawanych przez kraje UE (w tym Francje), a podjecie i prowadzenie dzialalnosci uzaleznione jest od spelnienia szeregu kryteriów takich jak ukonczenie stosownych szkól (uczelni), posiadania odpowiedniej praktyki zawodowej, zdanie odpowiedniego egzaminu itp. Przedstawione uregulowania dotycza na ogól wszystkich podmiotów (francuskich i zagranicznych), sa jednak wymogi specyficzne odnoszace sie do podmiotów zagranicznych, np. karta handlowca zagranicznego. 2. Polityka wspierania inwestycji Wspieranie inwestycji we Francji odbywa sie na wszystkich etapach zycia 29 CCIP - Chambre de Commerce et d’Industrie de Paris (Paryska Izba Przemyslowo – Handlowa), adres: 2, rue de Viarmes, 75001 Paris, tel. (00331).55.65.55.65 lub (0033.1).45.08.36.24 lub (0033.1).55.65.35.18, fax (0033.1).45.08.36.66 lub (0033.1).55.65.35.80 46 przedsiebiorstwa i prowadzone jest zarówno przez instytucje krajowe jak i regionalne. Duza liczba zródel finansowania nie oznacza jednak ulatwien w otrzymywaniu pomocy, poniewaz jej przydzielenie jest uzaleznione od spelnienia scisle okreslonych warunków. Przykladowo - firmy-córki nie moga otrzymac pomocy, natomiast filie tylko pod warunkiem, ze nie sa kontrolowane przez znaczace grupy kapitalowe. Niektóre rodzaje pomocy przeznaczone sa wylacznie dla przedsiebiorstw francuskich, szczególnie w przypadku programów badawczych prowadzonych przez mlodych naukowców Pomoc w inwestowaniu przeznaczona jest zarówno dla duzych jak i malych oraz srednich przedsiebiorstw. Przyznanie pomocy nastepuje po analizie dokumentów, a pomoc ma charakter subwencji lub pozyczki (zwrotnej) o zerowym lub minimalnym oprocentowaniu. Okresowo DRIRE30 regionu Ile de France publikuje przewodnik opisujacy rózne formy pomocy dla przedsiebiorstw. Wspieraniem tworzenia duzych projektów inwestycyjnych zajmuja sie miedzy innymi wyspecjalizowane instytucje takie jak powstala jesienia 2001r Agencja AFII 31 Ten publiczny organizm o charakterze handlowym i przemyslowym podlega jednoczesnie Ministerstwu Gospodarki, Finansów i Przemyslu oraz Ministerstwu Zagospodarowania Terenu i Srodowiska. Powstanie Agencji wiazalo sie z potrzeba unifikacji dzialan róznych struktur promujacych Francje jako miejsce zagranicznych inwestycji. AFII we wspólpracy z Agencjami Rozwoju Regionalnego – ARD realizuje polityke panstwa w zakresie niwelowania róznic w poziomie rozwoju gospodarczego pomiedzy regionami, wspomaga firmy inwestujace w okreslonych slabiej rozwinietych lub prowadzacych restrukturyzacje sektorowa regionach Francji AFII dysponuje niezbednymi srodkami do przygotowywania kompleksowej informacji na rzecz zagranicznych przedsiebiorców zamierzajacych ulokowac we Francji znaczace inwestycje. Agencja dostarcza niezbedne dane i ulatwia kontakt z lokalna administracja. Jest organem pro-rzadowym ukierunkowanym na prowadzenie aktywnej polityki wspierania i przyjmowania inwestycji zagranicznych oraz zagospodarowania terenu. Poszczególne regiony francuskie sa reprezentowane w Radzie Nadzorczej AFII i nadzoruja wypracowywanie strategii rozwoju. AFII posiada 17 biur za granica promujacych inwestycje we Francji. Istotnym kierunkiem stymulowania rozwoju inwestycji jest program tworzenia malych i srednich firm, glównie indywidualnych co zaangazowane sa agendy rzadowe, rózne agencje oraz izby przemyslowo-handlowe. Wprowadzane przez rzad preferencje dla tworzenia malych i srednich przedsiebiorstw daza do ulatwienia formalnosci przy ich tworzeniu, uproszczeniu zasad rachunkowosci, wprowadzaniu ulg podatkowych, socjalnych, itp. Izby przemyslowo-handlowe prowadza tez róznego rodzaju szkolenia oraz szeroki program poradnictwa dla osób tworzacych nowe firmy. Samorzady terytorialne w niektórych regionach (departamentach, gminach) wspieraja nowe inwestycje poprzez stosowanie okreslonych ulg (premii) dla nowo tworzonych firm (zaliczki, preferencyjne kredyty, premie za tworzenie nowych miejsc 30 31 DRIRE - Direction Régionale de l'Industrie, de la Recherche et de l'Environement (Regionalna Dyrekcja Przemyslu, Badan i Srodowiska), adres: w Paryzu: 10 rue Crillon, 75194 Paris Cedex 04; tel. (00331).44.59.48.37 fax.(00331).44.59.47.00) internetow: http://www:drire.gouv.fr AFII – Agence Française pour les investissements internationaux (Francuska Agencja ds Inwestycji Miedzynarodowych) adres: 2, Avenue Velazquez, 75008 Paris, tel. (0033.1).40.74.73.64, fax. (0033.1).40.74.74.01, internet: www.investinfrance.org, lub http://ww.afii.fr 47 pracy itp.). Stosuje sie tez pomoc posrednia w postaci przyznawania lokali, poradnictwa, gwarantowanie pozyczek itp. Przykladowo - instytucja zajmujaca sie w niektórych regionach Francji przyznawaniem róznorodnych form pomocy dla nowo tworzonych firm sa tzw. Pepiniere d’entreprises (szkólki przedsiebiorstw). Firmy chcace inwestowac we Francji maja wiec mozliwosc uzyskania pomocy finansowej i ulg podatkowych oferowanych zarówno przez wladze centralne jak i administracje lokalna. Pomoc przybiera bardzo rózne formy i moze odnosic sie albo do konkretnych regionów albo / i okreslonych sektorów dzialalnosci. Wladze francuskie majac na uwadze aktywizacje rejonów o wysokim wskazniku bezrobocia okresowo opracowuja nowe zasady wspierania inwestycji na przedmiesciach duzych aglomeracji oraz Korsyce. W 1994r, po zakonczeniu 10-cio letniego funkcjonowania w regionie Nord Pas de Calais specjalnych stref przedsiebiorczosci, powolano do zycia, w uzgodnieniu z wladzami Unii Europejskiej tzw. Z.I.P.- Zone Industrielle Prioritaire, czyli rodzaj specjalnej strefy ekonomicznej. Strefy te utworzono miedzy innymi na terenie miast Douai, Valenciennes i Maubeuge. Podstawowym celem powolania do zycia strefy w Douai bylo stworzenie preferencyjnych warunków dla rozwoju malych i srednich przedsiebiorstw. Specyfika jej funkcjonowania polega m.in. na zastosowaniu specjalnych zwolnien podatkowych do 25% wartosci inwestycji realizowanych na terenie strefy. Dzialalnosc Z.I.P. przewidziana jest na 10 lat, tzn. do 2004 roku. Przykladem wspierania dzialalnosci gospodarczej w regionach dotknietych kryzysem, prowadzonej w skali Unii Europejskiej jest specjalna strefa zwana „Pole Européen de Développement”, utworzona w 1985r, przez wladze EWG na terenie Belgii, Francji i Luksemburga. Wspólnota pokryla koszty zagospodarowania tej strefy. Na jej terenie firmy inwestujace w dziedzinie metalurgii otrzymuja subwencje w wysokosci 35% nakladów inwestycyjnych; okres funkcjonowania strefy jest nieograniczony. Ponizej omówiono jedynie najwazniejsze formy pomocy. Pomoc zwiazana z lokalizacja Pomoc w inwestycjach i tworzeniu miejsc pracy zalezy od lokalizacji firmy. Moze to byc np. Prime d'amenagement du territoire - stypendium rozwojowe, za które odpowiedzialne dotad byl organizm o nazwie DATAR32 posiadajacy swe biura na terenie calej Francji. Przydzielana jest w ramach programów tworzenie miejsc pracy i uzyskanie korzysci dla przemyslu regionalnego jako calosci. Pomoc ma forme subsydiowania aktywów przedsiebiorstwa poprzez np. zmniejszenie rat leasingowych. Mozliwe jest równiez czesciowe, okresowe zwolnienie firm z oplacania podatków. W niektórych rejonach pomoc oferowana jest przez ugrupowania przemyslowe - szczególnie na terenach objetych restrukturyzacja przemyslu i ma forme preferencyjnych pozyczek lub doplat do kapitalu. W wybranych rejonach wiejskich i miejskich mozliwe jest takze zwolnienie z podatków lub oplat na rzecz ubezpieczen spolecznych. Pomoc udzielana przez wladze francuskie musi byc zgodna z dyrektywami UE regulujacymi te kwestie oraz zasady konkurencji. Na terenie Francji ograniczenia w pomocy dla przedsiebiorstw wahaja sie miedzy 15% a 20% inwestycji netto (17- 22% inwestycji brutto) w grunty, budowle, infrastrukture czy wyposazenie. 32 DATAR – Délégation a l’Aménagement du Territoire et à l’Action Régionale (Biuro Zagospodarowania Terenu i Dzialan Regionalnych). tel. (00331).40.65.12.34, fax. (00331).43.06.98.01, internet http://www.datar.gouv.fr 48 Pomoc nie zwiazana z lokalizacja Pomoc ta dotyczy, miedzy innymi, szkolenia i zatrudniania pracowników. W calej Francji Ministère de l’Emploi et de la Solidarité (Ministerstwo Pracy i Solidarnosci) oferuje pomoc przy organizacji szkolen w firmach. Pomoc moze miec forme dofinansowania samych szkolen czy kursów lub pokrycia czesci wynagrodzen pracowników korzystajacych z doksztalcania. Firmy moga równiez otrzymac bezposrednie subwencje lub byc zwolnione z czesci z podatków zwiazanych z wynagrodzeniem pracowników dzieki zatrudnianiu okreslonej grupy osób (np. osób mlodych bez doswiadczenia lub przebywajacych na dlugotrwalym bezrobociu). Pomoc obejmuje takze subsydia lub zwolnienia podatkowe w zakresie badan i rozwoju. W celu zachecenia firm do inwestowania w kluczowe dziedziny technologiczne, ministerstwo odpowiedzialne za badania33 oferuje subsydia pokrywajace czesc kosztów ponoszonych na badania dotyczacych nowych technologii. Jezeli dany program badawczy nie jest bezposrednio subsydiowany, firma moze otrzymac do ok. 6,1 mln euro zwolnien podatkowych rocznie. Ulgi podatkowe moga tez uzyskac firmy prowadzace badania i wprowadzajace innowacje. Zwolnienia z podatku udzielane przez francuskie Ministerstwo Edukacji Narodowej i Technologii34, które moze pomóc w tworzeniu europejskiego partnerstwa technologicznego, m.in. we wspólpracy z ANVAR35 poprzez dofinansowanie do wysokosci 75% wydatków na prace badawcze czy na wprowadzenie nowych rozwiazan do przedsiebiorstwa. Ponadto ANVAR zajmuje sie przyznawaniem subwencji i kredytów firmom zainteresowanym stosowaniem nowych technologii. Zakladanie przedsiebiorstwa. We Francji istnieje specjalna agencja - APCE36, której zadaniem jest udzielanie praktycznej informacji o warunkach tworzenia firmy we Francji, formalnosciach administracyjnych zwiazanych z powstawaniem, rejestracja przedsiebiorstwa, mozliwosciami uczestniczenia w róznych projektach regionalnych i lokalnych, prowadzi wspólprace z wladzami lokalnymi. APCE wydaje takze praktyczne przewodniki dotyczace problematyki przedsiebiorczosci. Doradztwo. FRAC – Fonds Régional d’aide au conseil (Regionalny fundusz pomocy doradztwa) wspierajacy rozwój handlowy, tworzenie nowych produktów, szczególnie w zakresie technologii i komunikacji, a takze zarzadzania zasobami ludzkimi i pozyskania pracowników. Subwencja dla firmy przeznaczona na pokrycie kosztów tego doradztwa moze wyniesc do 50% calkowitych wydatków na konsultantów (nie wiecej niz ok. 30,5 tysiaca euro netto). Fundusz dzieli sie na eksportowy i miejsc pracy. Informacji na temat nowych technologii i mozliwosci wsparcia ich wdrazania do przedsiebiorstwa, programów innowacyjnych mozna szukac tez pod nastepujacymi adresami internetowym: 33 34 35 36 Ministère de la Recherche (Ministerstwo ds. Badan), adres: 1, rue Descartes, 75231 Paris Cedex 05, tel. (0033.1).55.55.10.10, fax (0033.1).55.55.03.59, internet: http://www.recherche.gouv.net Ministere de l'Education Nationale et de la Technologie (Ministerstwo Edukacji Narodowej i Technologii); adres: 1 rue Descartes 75005 Paris, tel.(00331).55.55.90.90 fax. (00331).55.55.81.88 ANVAR – Agence Nationale de l’Innovation (Krajowa Agencja Innowacji) adres: 15, Cité Malesherbes, 75009 Paris, tel.0033.1.44.53.76.00, fax.0033.1.45.26.09.68 strona internetowa: www.anvar.fr APCE – Agence Pour la Creation d’Entrepises (Agencja ds. Tworzenia Przedsiebiorstw), adres: 14, rue Delambre, 75682 Paris Cedex 14, tel. (0033.1).42.18.58.58, fax (0033.1).42.18.58.00, internet: http://www.apce.fr lub http://www.apce.com 49 • http://www.ridt – adres Miedzyregionalnej Sieci ds. Rozpowszechniania Technologii (Reseau interrégional de diffussion technologique). • http://www.evariste.org – adres zawierajacy informacje na temat wynalazczosci w przemysle i w technologii oraz instytucji wspierajacych dzialalnosc innowacyjna w przemysle (Site d’invention industrielle et technologique). Adresy te sa powiazane z innymi stronami internetowym co pozwala na znalezienie wielu informacji zarówno z zakresu ww. tematyki a takze tez poznanie mozliwosci dostepu do zródel finansowania, pozyskania funduszy na przedsiewziecia wysokiego ryzyka i kapitalu na rozwój firm np. w formie zapisu na zwiekszenie kapitalu lub udzialu mniejszosciowego oraz pozyczek. Eksport - wydzial eksportowy FRAC. Pomoc regionalna w eksporcie (AREX) pozwala przygotowac program rozwoju eksportu np. poprzez zwiekszenie zatrudnienia pomoc ma forme zwrotnej zaliczki równej polowie kosztów uslug (maksymalnie do okolo 15,2 tys euro). Przemyslowe i intelektualne prawa wlasnosci. Patenty, licencje, znaki handlowe oraz przemyslowe i intelektualne prawa wlasnosci podobnie jak w innych krajach Unii Europejskiej, tak i we Francji podlegaja ochronie prawnej. Francja przyjela odpowiednie regulacje ustawowe oraz jest sygnatariuszem wiekszosci umów miedzynarodowych w tej materii. Oznacza to, ze przemyslowe i intelektualne prawa wlasnosci osób zyjacych w innych krajach sa chronione we Francji, jezeli obywatele Francji maja zagwarantowane, na zasadzie wzajemnosci, te same prawa w danym kraju. Dla gwarancji praw autorskich jest zazwyczaj konieczne, aby byly uzywane oraz aby byly zgloszone do INPI37. Patenty i znaki handlowe moga byc uzywane w kontraktach licencyjnych bez koniecznosci autoryzacji (musza tylko byc zarejestrowane w INPI). Strona umowy ma prawo uzywania wlasnosci i obowiazek zaplaty tantiem, których wysokosc jest swobodnie ustalana przez strony. Oplaty za wykorzystywanie praw stanowia koszty podatkowe, jezeli nie zostana uznane za zbyt wysokie oraz jezeli wladze podatkowe nie uznaja, ze licencja stanowi czesc aktywów przedsiebiorstwa licencjobiorcy (na przyklad ze wzgledu na jej ogólny charakter lub czas trwania). Tantiemy moga byc okreslone jako procent sprzedazy, moze tez byc ustalona oplata poczatkowa. Regulacje prawne potwierdzaja, ze Francja jest jednym z najbardziej otwartych na inwestycje krajów w Europie. Aby przyciagnac inwestycje, wladze francuskie ulepszyly i uproscily przepisy zwiazane z inwestycjami zagranicznymi. Nie wymaga sie obecnie zadnych zezwolen na wieksze zmiany w kapitale akcyjnym lub formie firmy, jedynie inwestycje powyzej 10 mln FRF (1,52 mln euro) musza byc zgloszone Ministerstwu Gospodarki, Finansów i Przemyslu38 w momencie zakladania i likwidacji przedsiebiorstwa. Jedynie kilka typów inwestycji wymaga wczesniejszych deklaracji skladanych wladzom. Obejmuja one przemysl obronny oraz dziedziny, w których 37 38 INPI - Institut National de la Propriété Industrielle (Krajowy Instytut Wlasnosci Przemyslowej). Adres: 26 bis, rue de Saint Petersbourg, 75800 Paris Cedex 08, telefon informacyjny (0033).825.863.863 internet: www.inpi.fr MINEFI – Ministère de l’Economie, des Finances et de l’Industrie (Ministerstwo Gospodarki, Finansów i Przemyslu), adres : 139, rue de Bercy, 75572 Paris Cedex 12, tel. (0033.1).40.04.04.04, fax (0033.1).53.18.97.15, internet : http://www.minefi.gouv.fr 50 inwestor dziala w zakresie uslug publicznych lub które moglyby zagrazac porzadkowi, zdrowiu lub bezpieczenstwu publicznemu. Podejmujac dzialalnosc gospodarcza nalezy nie tylko uwzgledniac jednorazowe lub krótkoterminowe (dwu – trzyletnie) ulgi i zwolnienia oferowane przez wladze centralne i lokalne lecz wziac pod uwage takze kwestie kosztów dzialalnosci firmy w perspektywie wieloletniej (stan nasycenia rynku, konkurencyjnosc oferowanego produktu, koszty robocizny, obciazenia socjalne, dlugotrwale procedury administracyjne, poziom opodatkowania, ochrona pracowników przed zwolnieniami, silne zwiazki zawodowe). 3. Umowy handlowe, agenci Przystepujac do rozmów z partnerem francuskim warto pamietac, ze istotnym elementem przy pierwszym kontakcie winna byc punktualnosc polskiego partnera. Choc wiekszosc róznego rodzaju imprez masowych (seminaria, kolokwia) zaczyna sie we Francji zwykle z kilkunastominutowym opóznieniem, to w przypadku spotkan z francuskim kontrahentem nalezy przybyc na ustalona godzine. Równiez wskazanym jest posiadanie odpowiedniego stroju (krawat, garnitur), co takze swiadczy o powaznym podejsciu do partnera. Wskazanym jest wczesniejsze upewnienie sie jakim jezykiem wlada partner francuski (dobra znajomosc angielskiego nie jest oczywistoscia), ewentualne przyjscie na spotkanie ze sprawdzonym tlumaczem francusko – polskim, nawet gdy sie zna niezle jezyk francuski lub angielski. Pozwoli to na swobodne (nie ograniczone slownictwem) wyrazanie mysli i intencji, a w przypadku rozumienia slów partnera – na chwile zastanowienia przed udzieleniem odpowiedzi w czasie gdy tlumacz tlumaczy zrozumiana przez nas wypowiedz. Wspólpracujac z tlumaczem nalezy wypowiadac zdania krótkie, wyrazajace jasno nasze mysli, propozycje i intencje, bez róznych „ozdobników” i zawilosci jezykowych bardzo czesto towarzyszacych róznym wypowiedziom. Po kazdym zdaniu (wyrazonej mysli) nalezy robic przerwe aby osoba tlumaczaca mogla maksymalnie wiernie przetlumaczyc wypowiedz na francuski. Opisane powyzej sprawy sa w zasadzie oczywiste dla kazdego lecz niestety wiekszosc naszych biznesmenów nie respektuje ich w praktyce. Utrudnia to komunikacje, doprowadza do niewlasciwego przetlumaczenia wypowiedzi czy wrecz jej przekrecenia (gdy wypowiedz jest dluga i wielowatkowa), nawet wtedy gdy tlumacz zna swietnie jezyk francuski i polski oraz terminologie omawianej tematyki. Przystepujac do rozmów, nalezy pamietac, ze wiekszosc przedstawicieli srednich, a szczególnie malych przedsiebiorstw bardzo niewiele wie o polskim rynku i jest przekonana, ze ceny polskich produktów sa relatywnie niskie. Z drugiej strony wielu polskich przedsiebiorców uwaza, ze na samym poczatku nalezy zaproponowac „bogatemu” kontrahentowi wysoka cene sprzedazy (moze sie uda), a nastepnie obniza ja szybko o kilkanascie – kilkadziesiat procent. Rozbieznosc oczekiwan i brak wiedzy o rynku kontrahenta sprawia, ze obie strony predko moga stracic zapal do wspólnych interesów. Dlatego przed przygotowaniem i przekazaniem polskiej oferty warto poswiecic troche czasu i pewne fundusze na chociazby powierzchowne rozeznanie interesujacego polskie przedsiebiorstwo segmentu rynku oraz staranne przygotowanie w jezyku francuskim (angielski nie zawsze wystarczy, szczególnie przy bardziej skomplikowanych technicznie wyrobach) informacji handlowej np. prospektu, informacji technicznej, orientacyjnej oferty cenowej, krótkiej informacji o swoim przedsiebiorstwie itp.). Przygotowanie materialów promocyjnych (i ich rozeslanie) czesto taniej kosztuje niz podróz delegacji do Francji i oplacenie kosztów pobyt pracowników (oraz tlumacza), przynosi takze mniej rozczarowan Natomiast 51 materialy informacyjne i pozyskana wiedza o rynku moga byc przydatne przy nastepnych kontaktach z innymi partnerami. Po nawiazaniu scislejszych kontaktów, warto pamietac o osobistym podtrzymywaniu znajomosci i odwiedzanie francuskiego partnera (po wczesniejszym ustaleniu terminu spotkania) 1-2 razy do roku. Mozna równiez, ale przy kolejnym spotkaniu i blizszej zazylosci, z okazji swiat przekazac partnerowi niedrogi, nie powodujacy zobowiazan upominek (np. butelke polskiego alkoholu), lecz wypada to zaaranzowac w sposób dyskretny i w miare naturalny np. jako propozycja skosztowania niezbyt znanego we Francji produktu lub zaprezentowania polskiego wyrobu np. ze szkla artystycznego czy bursztynu. Zgodnie z wieloletnia tradycja, Francuzi praktykuja przerwe obiadowa w godzinach 12.00 – 14.00 i w tym czasie, oprócz osób „dyzurnych”, trudno kogokolwiek zastac w na stanowisku pracy. Biura rozpoczynaja w praktyce funkcjonowanie w okolicach godziny 9.00 i pracuja do 17.30 – 18.00, z tym ze (szczególnie w okresie wiosenno – letnim), moga byc trudnosci ze skontaktowaniem sie z francuskim partnerem w piatkowe popoludnia. a). Forma zawarcia umowy Zamówienie dokonane ustnie powinno zostac potwierdzone w formie pisemnej, gdyz stanowi ona niezbity dowód w zakresie praw i obowiazków kazdej ze stron. Forma pisemna moze przybrac postac listu, faxu lub telegramu. Niezbedne elementy zamówienia sa nastepujace: • • • • • • • dokladny opis towaru, lub swiadczonej uslugi cena, warunki platnosci, srodki platnosci, waluta, miejsce wyslania, klauzula przeniesienia ryzyka, klauzula zastrzezenia wlasnosci i klauzule finansowe, warunki ogólne kupna-sprzedazy, warunki rozwiazania umowy, okreslenie podstawy prawnej. Nalezy miec swiadomosc, ze kontrahenci francuscy zwykle przyzwyczajeni sa do dlugich terminów platnosci (60-90 dni) za wykonane uslugi czy dostarczony produkt. W przypadku niewielkiej polskiej firmy o nienajlepszej kondycji ekonomicznej taka zwloka w zaplacie (szczególnie za duza dostawe) stanowi powazne obciazenie finansowe i moze zniechecac do nawiazania wspólpracy handlowej. Ponadto ewentualne opóznienie strony francuskiej w przelaniu naleznosci i procedura dochodzenia swoich praw sa dodatkowymi czynnikami wazacymi na przyszlosci polskiego przedsiebiorstwa. Dlatego przy podpisywaniu kontraktu nalezy starac sie doprowadzic do zapisów choc czesciowo zabezpieczajacych interesy polskiego dostawcy (zaliczka, akredytywa itp.). Przepisy prawne dotyczace umownych stosunków miedzynarodowych Zgodnie z zasada wolnosci umów wyrazona w prawie francuskim (art. 1134 Kodeksu Cywilnego), strony moge zgodnie postanowic o zastosowaniu któregos z ich praw krajowych (lub prawa kraju trzeciego) do zawarcia i wykonania umowy. W razie braku takiej klauzuli, wybór prawa wlasciwego dla egzekwowania postanowien umowy lub rozstrzygania sporów wynikajacych z niedotrzymania zobowiazan odbywa sie wedlug zasad tzw. „prywatnego” prawa miedzynarodowego (czyli regul odnoszacych sie do aspektów miedzynarodowych prawa cywilnego, handlowego, 52 rodzinnego, prawa spólek itp., w którym przynajmniej jedna ze stron jest osoba prawna lub fizyczna). Jurysdykcja Umowa podpisana z kontrahentem francuskim powinna zawierac klauzule arbitrazu, zgodnie z która wszystkie ewentualne spory mogace wyniknac przy interpretacji lub wykonaniu kontraktu poddane sa postepowaniu arbitrazowemu wedlug prawa dowolnego kraju wybranego przez strony, lub tez klauzule przyznajaca kompetencje sadownictwu krajowemu jednej ze stron. Jezeli strony przyznaly umownie kompetencje sadowi polskiemu, zas strona francuska uchyla sie od wykonania prawomocnego wyroku, wówczas przymusowe jego wykonanie we Francji musi byc poprzedzone zatwierdzeniem polskiego wyroku przez sadownictwo francuskie. Przy braku powyzszych klauzul, strona francuska zgodnie z francuskim prawem cywilnym moze byc pozwana przez polskiego kontrahenta przed sad francuski w celu wyegzekwowania od niej zobowiazan podjetych za granica, takze wobec cudzoziemca (czyli np. polskiego podmiotu). b). Gwarancje platnosci W celu zabezpieczenia sie przed nieuczciwoscia ze strony partnera w trakcie wykonania umowy, prawo francuskie proponuje w dziedzinie umów rózne formy gwarancji umownych oraz bankowych. Gwarancje umowne Umowne zastrzezenie prawa wlasnosci oraz ryzyka utraty rzeczy. W odniesieniu do rzeczy, zasada wolnosci umów pozwala na rozróznienie przeniesienia ryzyka utraty rzeczy od przeniesienia prawa wlasnosci. Zastrzezenie w umowie prawa wlasnosci powinno zostac uzupelnione przez zastrzezenie przeniesienia ryzyka utraty rzeczy. Z reguly ryzyko spoczywa na kupujacym, zas sprzedawca pozostaje wlascicielem sprzedanej rzeczy az do chwili zaplaty. Zasada jest, iz przeniesienie ryzyka nastepuje z chwila przedlozenia towaru do dyspozycji kupujacego. Zastrzezenie prawa wlasnosci jest skuteczne gdy towar istnieje w naturze, zas samo zastrzezenie dokonane jest pisemnie najpózniej w momencie dostawy. Zabezpieczenie realne. Umowa kupna-sprzedazy moze zawierac dyspozycje ustanawiajace zastaw (nantissemnent) na produktach sprzedanych. W celu identyfikacji tych produktów oraz jej skutecznosci wobec osób trzecich, prawo francuskie wymaga dokonania ogloszenia w sadzie gospodarczym oraz opieczetowania towaru. Zabezpieczenie osobiste. Najczesciej stosowane w umowach miedzynarodowych zabezpieczenia transakcji to rózne formy kaucji (cautionnement, aval, "lettre de confort) pozwalajacych na finansowe zabezpieczenie roszczen finansowych stron w trakcie realizacji umowy. Gwarancje bankowe Powaznemu zmniejszeniu ryzyka w transakcjach handlu zagranicznego sluzy wlaczenie do nich aparatu bankowego, spelniajacego role posrednika zarówno dla eksportera jak i importera. System bankowy wypracowal wiele form dokonywania zaplaty, których celem jest zmniejszenie lub wyeliminowanie ryzyka, zwiazanego z zakupem towarów i uslug. 53 Akredytywa dokumentowa Istotna rola akredytywy dokumentowej jest to, iz zabezpiecza on interes zarówno sprzedajacego, który wysyla towar bez pewnosci otrzymania zaplaty, jak i kupujacego, który dokonuje zaplaty przed dostawa. Z uwagi na donioslosc tej formy zabezpieczenia, Miedzynarodowa Izba Handlowa w Paryzu 39 opublikowala Jednolite Zasady i Praktyki dotyczace akredytywy dokumentowej. W nastepstwie podpisania umowy pomiedzy kupujacym i sprzedajacym przewidujacej zastosowanie kredytu dokumentowego, kupujacy wystepuje do banku dzialajacego w jego kraju (bank "émettrice") o uzyskanie kredytu w wysokosci odpowiadajacej wartosci zakupu. Po przeprowadzeniu analizy, bank kupujacego informuje o zaakceptowaniu kredytu bank dzialajacy w kraju sprzedawcy (bank "notificatrice"), który z kolei informuje o tym sprzedawce. Na polecenie kupujacego ustala sie liste dokumentów swiadczacych o rzeczywistej wysylce towarów przez sprzedawce. W momencie potwierdzenia dokumentów, bank sprzedawcy odpowiedzialny jest za zaplate swojemu klientowi. Akredytywa dokumentowa moze pelnic jednoczesnie role instrumentu zaplaty, jak i kredytu sensu stricte: • • c). w nastepstwie zlozenia dokumentów swiadczacych o wysylce towaru, sprzedawca otrzymuje natychmiast zaplate od banku "notificatrice" na podstawie polecenia z banku "émettrice", który wydaje to polecenie po uprzednim przyznaniu kredytu kupujacemu, w przypadku zaangazowania sie kupujacego oraz po uzyskaniu zgody banku kupujacego na dokonanie zaplaty, bank sprzedawcy moze udzielic kredytu na uruchomienie produkcji zamawianych towarów. Agenci, sprzedawcy Czesto zasadnicza role w dzialalnosci przedsiebiorstwa odgrywaja posrednicy, czyli osoby sluzace kompetentna (i odplatna) pomoca w zawieraniu umów sprzedazy towarów czy uslug. Z jednej strony sa to przedstawiciele handlowi pelniacy funkcje na podstawie umowy agencyjnej, z drugiej natomiast sprzedawcy podrózujacy, akwizytorzy miejscowi dzialajacy zgodnie z zasadami zawartych w umowie zlecenia lub umowie o swiadczenie uslug. Do podstawowych umów handlowych w systemie francuskim naleza równiez umowa dystrybucyjna i franchising. Przedstawiciel handlowy (agent commercial) Przedstawiciel handlowy jest to pelnomocnik, który wykonujac wolny zawód (w sposób niezalezny) i nie bedac zwiazanym umowa o swiadczenie uslug moze negocjowac lub zawierac umowy sprzedazy, kupna, najmu, swiadczenia uslug w imieniu i na rzecz producentów czy przedsiebiorców . Przedstawiciel handlowy moze byc osoba fizyczna jak tez prawna. Zawód przedstawiciela handlowego reguluje ustawa z dnia 25 czerwca 1991r. o wzajemnych stosunkach miedzy przedstawicielami handlowymi a zleceniodawcami. Z zapisów tego aktu prawnego wynikaja nastepujace warunki dzialalnosci przedstawiciela handlowego: • 39 przedstawiciel handlowy kieruje agencja, która jest firma (spólka) niezalezna, Miedzynarodowa Izba Handlowa w Paryzu Chambre de commerce international: adres: 38, Cours Albert 1er, 75008 Paris, tel: (0033.1).49;53.28.28, fax: (0033.1).49.53.28.59 54 • • • • przedstawiciel handlowy jest pelnomocnikiem dzialajacym w imieniu i na rzecz jednego lub kilku zleceniodawców krajowych i zagranicznych, przedstawiciel handlowy nie moze reprezentowac firmy konkurencyjnej dla swojego mocodawcy bez uzyskania jego zgody, przedstawicielstwo ogranicza sie do danej strefy geograficznej lub okreslonej dziedziny aktywnosci, wynagrodzenie przedstawiciela placone jest w formie prowizji, czyli ustalonego procentu od uzyskanych efektów finansowych, natomiast zleceniodawca nie ponosi wydatków socjalnych (oplaca je przedstawiciel). Przedstawiciele handlowi obowiazani sa zarejestrowac swa dzialalnosc poprzez dokonanie wpisów do odpowiednich rejestrów. Jezeli przedstawicielem handlowym jest: • • • osoba fizyczna nie bedaca przedsiebiorca, zostaje wpisana do Specjalnego Rejestru Przedstawicieli Handlowych (Registre spécial des agents commerciaux), osoba fizyczna bedaca przedsiebiorca, w tym przypadku niezbedne sa dwa wpisy: jeden do Rejestru Przedstawicieli Handlowych, drugi do Rejestru Handlowego, osoba prawna (spólka handlowa lub cywilna); dwa wpisy sa obowiazkowe: jeden do Rejestru Przedstawicieli Handlowych, drugi do Rejestru Handlowego. Rejestracja przedstawicieli handlowych nastepuje w sekretariacie Sadu Gospodarczego (Tribunal de Commerce) lub Sadu Pierwszej Instancji (Tribunal de Premiere Instance) wlasciwego ze wzgledu na miejsce zamieszkania kandydata. Deklaracja rejestracji przedstawiciela jest wazna 5 lat. Podstawa prawna do wykonywania zawodu przedstawiciela handlowego jest umowa agencyjna (contrat d’agence) pomiedzy zleceniodawca a przedstawicielem handlowym, zawarta we wspólnym interesie. Strony zobowiazane sa do wzajemnego przekazywania wszelkich niezbednych informacji dotyczacych towarów i uslug bedacych przedmiotem umowy. Zadaniem przedstawiciela jest promowanie towarów czy uslug i skladanie regularnych raportów z wykonywanej pracy. Z reguly umowa agencyjna zawarta jest na czas okreslony z mozliwoscia jej wypowiedzenia. Natomiast, gdy umowa jest dalej wykonywana przez strony po uplywie daty jej zakonczenia, przeksztalca sie w umowe na czas nieokreslony. Wypowiedzenie umowy bez waznego powodu zobowiazuje zleceniodawce do wyplaty odszkodowania na rzecz przedstawiciela handlowego (w wysokosci 2 letniej prowizji brutto, szacowanej przewaznie przez sady). We Francji istnieje Stowarzyszenie APAC40, gdzie mozna uzyskac liste agentów handlowych. Sprzedawcy podrózujacy, przedstawiciele, akwizytorzy miejscowi (VRP - voyageurs, représentants, placiers). Podobna dzialalnosc do pracy przedstawiciela handlowego wykonuja tzw. sprzedawcy podrózujacy oraz ww. inni przedstawiciele. Dzialaja w oparciu o umowe o prace z firma, która okresla m.in. przedmiot reprezentacji (czyli zakres sprzedazy towarów czy uslug), zakres dzialalnosci sprzedawcy. Ich funkcjonowanie regulowane jest przez Kodeks Pracy (Code de Travail L nr 73 - 2 du 2 janvier 1973). Sprzedawcy 40 APAC - Assotiation professionnelle des agents commerciaux (Zawodowe Stowarzyszenie Agentów Handlowych), adres: 71, rue Pierre Corneille, 69006 Lyon, tel. (0033.4).78.52.61.75, fax: (0033.4).78.52.61.74, E- mail: [email protected] 55 sa pracownikami zatrudnionymi na pelnym etacie i maja prawo do stalego wynagrodzenia, jak tez prowizji. Pracodawca powierza im pewien obszar geograficzny, w którym wykonuja swa dzialalnosc, sprzedajac towary czy uslugi przedsiebiorstwa, które ich zatrudnia. Sprzedawcy zobowiazani sa do posiadania karty zawodowej (carte d’identité professionnelle), która jest wydawana lub przedluzana na okres 1 roku przez prefekture miejsca zamieszkania wnioskodawcy. Zakonczenie lub wypowiedzenie umowy, podobnie jak w umowach agencyjnych, pociaga za soba obowiazek wyplacenia sprzedawcy odszkodowania w formie: • • prowizji za zlecenia wykonane po zakonczeniu umowy; premii za uzyskanie nowych klientów. Dystrybutorzy, concession) koncesjonariusze (contrats de distribution ou de Dystrybutor (sprzedawca, handlowiec) jest niezaleznym przedsiebiorca, który zobowiazuje sie do kupna i odsprzedazy produktów w okreslonym czasie. Dziala on w swoim imieniu i na swój wlasny rachunek. *We Francji istnieja trzy rodzaje umów dystrybucyjnych : Dystrybucja wylaczna (distribution exclusive), w tej umowie producent powierza danemu dystrybutorowi wylaczna sprzedaz towarów, w obrebie danego obszaru geograficznego i przez okreslony okres czasu. Zarówno producent jak i dystrybutor maja wobec siebie pewne obowiazki. Producent zobowiazuje sie dostarczac towar po uzgodnionych cenach, udzielajac na ten towar gwarancji, zapewniajac serwis itp. Dystrybutor wypelnia obowiazki wynikajace z warunków umowy (np. zatrudnia wykwalifikowanych pracowników, uczestniczy w targach i wystawach, wykonuje czy przekracza ustalone minimum obrotu rocznego). W wypadku wypowiedzenia umowy, dystrybutorowi nie nalezy mu sie zadne odszkodowanie. Umowy zaopatrzeniowe (contrats d’approvisionnement) - sa to umowy, zgodnie z którymi dystrybutor zobowiazuje sie kupowac towar wylacznie od jednego producenta, nie uzyskuje przy tym wylacznosci na dystrybucje danego produktu. Tego typu umowy sa przede wszystkim zawierane w sektorze zaopatrzenia stacji benzynowych w paliwa (concessions pétrolières) lub przy sprzedazy róznych napojów czy produktów spozywczych. Zwykle umowy dystrybucyjne (bez wylacznosci) - w tym przypadku dystrybutor nie ma wylacznosci (monopolu) na sprzedaz w okreslonym sektorze czy grupie towarowej. Producent powierza jednemu lub kilku dystrybutorom pewien obszar geograficzny i zapewnia im dostawy towarów. Najczesciej takie umowy sa zawierane w sektorze perfum, kosmetyków i innych produktów luksusowych. Franchising Franchising jest to umowa, na podstawie której przedsiebiorca udziela dystrybutorowi (drugiemu przedsiebiorcy czy osobie fizycznej), w zamian za oplate, prawo do dzialania w celu handlowym lub uslugowym, pod nazwa i logo okreslonej, zwykle powszechnie znanej firmy. Umowa franchisingu jest odmiana umów dystrybucyjnych wylacznych. Charakteryzuje sie scislejsza wspólpraca pomiedzy udzielajacym pozwolenia a dystrybutorem. Zleceniodawca (wlasciciel logo czy nazwy) zobowiazuje sie do przedstawienia dystrybutorowi ”savoir - faire”, czyli ogólu danych technicznych i handlowych. Natomiast dystrybutor uiszcza pewna sume (zwykle procent od obrotów) corocznie na rzecz zleceniodawcy. Ponadto dystrybutor komunikuje zleceniodawcy sprawozdania finansowe, informacje handlowe. 56 W umowie generalnie okresla sie sposób prezentacji towarów, sposób uzywania marki, szyldów, nazw, logo, znaków towarowych. Producent ma prawo do kontroli swoich dystrybutorów. Ustawa z 31 grudnia 1989r. chroni (w odniesieniu do dystrybucji i franchisingu) dystrybutora zobowiazujac zleceniodawce do dostarczenia dokumentu zawierajacego istotne informacje co do przedmiotu umowy (tzw. DIP document d'information précontractuelle). Dokument ten zawiera: opis dotychczasowej dzialalnosci zleceniodawcy, perspektywy rozwoju, siec implantacji, zakres wylacznosci na dystrybucje, czas trwania i warunki rozwiazania lub wypowiedzenie umowy. Dokument ten jest dostarczany przed zawarciem umowy franchisingu i kandydat na dystrybutora ma 20 dni na jego analize. Jako przyklad mozna wymienic znane sieci franchisingu na rynku francuskim jak fryzjerzy (Jacques Dessange, Biguine) sklepy odziezowe (Benetton), perfumerie (Yves Rocher, Marionnaud), a takze dosc popularna w Polsce na poczatku lat dziewiecdziesiatych siec Michael Badre. 4. Zakladanie firmy Praca na zasadzie samo-zatrudnienia, karta handlowca Obywatele polscy zainteresowani rozpoczeciem w swoim imieniu dzialalnosci gospodarczej (handlowej, przemyslowej czy rzemieslniczej) we Francji na zasadzie samo-zatrudnienia powinni przede wszystkim uzyskac karte handlowca (kupca)41. Dokumenty nalezy zlozyc w Ambasadzie Francji w Polsce42, tam tez mozna uzyskac dokladna informacje jakie dokumenty nalezy przygotowac. Gdy obywatel polski zamierza pozostac na terenie Francji aby prowadzic samodzielnie dzialalnosc gospodarcza, powinien równoczesnie wystapic z wnioskiem do ww. Ambasady o karte pobytu (wize dlugoterminowa). Wniosek, oprócz dokladnego adresu – miejsca dzialalnosci (siedziby) na terenie Francji, winien takze zawierac projekt (opis) przedsiewziecia wraz z planowanym jego budzetem w perspektywie kilkuletniej. Jezeli przedsiewziecie ma byc finansowane w oparciu o pozyczki czy kredyty – koniecznym jest dolaczenie dokumentów potwierdzajacych, ze deklarowane srodki beda udostepnione przez pozyczkodawców (np. bank) wnioskodawcy. Przed wydaniem karty handlowca wladze francuskie sprawdzaja miedzy innymi - czy wnioskodawca spelnia warunki odnosnie zapewnienia przestrzegania przepisów panstwowych dotyczacych danej dzialalnosci oraz czy projektowana dzialalnosc pozwoli na zachowanie bezpieczenstwa, porzadku oraz nie pogorszy tzw. zdrowia publicznego. Z kolei wnioskodawca nie moze byc pozbawiony praw publicznych, nie moze byc karany lub w inny sposób pozbawiony, z punktu widzenia regulacji francuskich, prawa wykonywania danej dzialalnosci gospodarczej. Prefekt odpowiedzialny za region, w którym ma byc prowadzona przez obywatela polskiego dzialalnosc, w ciagu trzech miesiecy powinien podjac decyzje i poinformowac o niej zainteresowanego. Jesli decyzja nie zostala podjeta w ciagu trzech miesiecy, przyjmuje sie, ze wniosek zostal rozpatrzony przez prefekta pozytywnie. Karte handlowca nalezy odebrac na prefekturze wlasciwej dla miejsca planowanej dzialalnosci. 41 42 Karta handlowca zagranicznego - Carte d’identité de commerçant étranger. Szczególowe regulacje zawiera Décret 98-58 z 28.01.1998r relatif aux conditions d’attribution de la carte d’identité de commerçant étranger Ambassade de France en Pologne, Section Consulaire (Ambasada Francji w Polsce, Sekcja Konsularna), adres: ul. Pulawska 17, 02-515 Warszawa, tel. (0.prefix.22).529.30.00, fax (0.prefix.22).529.30.04, 57 Posiadacz karty handlowca w ciagu trzech miesiecy od jej wydania jest zobowiazany do przedlozenia w prefekturze wyciagu o zarejestrowaniu swej dzialalnosci w rejestrze handlowym i spólek43 sadu gospodarczego (Tribunal de Commerce) lub w wykazie zawodów 44 w departamencie, gdzie bedzie prowadzil dzialalnosc gospodarcza. Tam tez otrzymuje dziewieciocyfrowy numer identyfikacyjny. Niedopelnienie tego obowiazku powoduje, ze karta handlowca staje sie niewazna. Przedsiebiorca (osoba fizyczna lub prawna) jest zobowiazany w terminie 15 dni liczac od daty rozpoczecia dzialalnosci gospodarczej we Francji do dokonania wpisu w rejestrze handlowym znajdujacym sie w kancelarii sadu gospodarczego wlasciwego dla : • miejsca siedziby firmy lub miejsca, gdzie znajduje sie zaklad glówny (jesli jest kilka przedsiebiorstw) lub tez miejsca zamieszkania - w przypadku osób fizycznych, • miejsca siedziby firmy - w przypadku osób prawnych. Jezeli posiadacz karty handlowca definitywnie zakonczyl dzialalnosc gospodarcza lub tez tymczasowo zaprzestal jej wykonywania przez czas dluzszy niz 1 miesiac (co pociagnelo za soba zmiane w zapisie rejestru sadowego) – obowiazany jest karte zwrócic. Dzialalnosc gospodarcza we Francji We francuskim systemie prawnym nie istnieje specyficzna ustawa dotyczaca spólek z kapitalem zagranicznym. Przedsiebiorstwo zagraniczne zamierzajace inwestowac na terenie Francji ma spory wachlarz mozliwosci co do uksztaltowani swojego statusu prawnego. Wybór jednej z nich zalezy od strategii, rodzaju dzialalnosci firmy. W zasadzie nie istnieja ograniczenia dotyczace inwestycji zagranicznych we Francji. Jedynie inwestycje powyzej 1.530.000 euro musza byc notyfikowane Ministrowi Ekonomii, Przemyslu i Finansów. Inwestorzy maja w tym zakresie pelna swobode pod rygorem przestrzegania prawa francuskiego. Natomiast przedsiebiorcy polscy zamierzajacy wspólpracowac z firmami francuskimi moga wczesniej sprawdzic kondycje finansowa partnera, czy ich wyplacalnosc korzystajac z zapisów rejestrów sadowych lub uslug wywiadowni handlowych45. We Francji, podobnie jak w Polsce, istnieja dwie formy prowadzenia dzialalnosci gospodarczej : jako osoba fizyczna lub osoba prawna. a). Dzialalnosc gospodarcza prowadzona indywidualnie Dzialalnosc gospodarcza mozna prowadzic indywidualnie, bez koniecznosci zalozenia spólki handlowej czy cywilnej. Aby zostac tzw. handlowcem (commerçant) osoby zainteresowane musza spelniac okreslone wymogi prawne takie jak: pelnoletnosc, niekaralnosc, prowadzenie na wlasny rachunek dzialalnosci przynoszacej dochód. Natomiast osoby spoza Unii Europejskiej (w tym z Polski) musza najpierw otrzymac zezwolenie na prowadzenie dzialalnosci handlowej w formie karty handlowca 43 44 45 Rejestr handlowy – Registre du commerce et des sociétes. Regulacja prawna: Décret 84-406 z 30.05.1984r relatif au registre du commerce et des sociétés Wykaz zawodów – Repertoire des métiers. Regulacja prawna: Décret 83-487 z 10.06.1983r relatif au registre des métiers Wiecej informacji o sprawdzaniu partnera w czesci dotyczacej rozliczen finansowych. Przykladowe adresy wywiadowni w zalaczniku do przewodnika 58 zagranicznego (carte de commerçant etranger). Kupiec odpowiada wobec wierzycieli bezposrednio swoim majatkiem. Ta forma dzialalnosci gospodarczej jest coraz rzadsza (male sklepy, zawody rzemieslnicze itp.). Coraz czesciej dochodzi do wniesienia aportem dzialalnosci prowadzonej indywidualnie do formy bardziej bezpiecznej, która jest spólka. b). Przedstawicielstwo Formy przedstawicielstwa. Przedsiebiorstwa zagraniczne nie sa zobowiazane do posiadania przedstawicielstwa jako zarejestrowanej struktury organizacyjnej. Dzialalnosc bez rejestracji jest mozliwa, gdy firma zagraniczna wynajmie lokal do prowadzenia dzialalnosci i otworzy rachunek bankowy. Natomiast, gdy przedsiebiorstwo zagraniczne posiada lokale tytulem wlasnosci lub najmu handlowego i zatrudnia wiecej niz jedna osobe we Francji, musi utworzyc strukture przedstawicielstwa tj.: biuro lacznosci (bureau de liaison), oddzial (succursale) czy filie (filiale) zarejestrowane w Rejestrze Handlowym i Spólek (Registre du Commerce et des Sociétés). Istotna rzecza jest odróznienie przedstawicielstwa firmy zagranicznej od instytucji przedstawiciela handlowego (omówionego w czesci dotyczacej umów handlowych), dzialajacego, w oparciu o zawarta umowe, na rzecz i rachunek zleceniodawcy. b1). Biuro lacznosci (bureau de liaison) Jest to najmniej kosztowny sposób zaistnienia na obcym rynku. Utworzenie przedstawicielstwa w formie biura lacznosci jest mozliwe tylko w stosunku do firm nie prowadzacych dzialalnosci przemyslowej lub handlowej. Biuro nie jest odrebna osoba prawna, lecz przedluzeniem, kontynuacja dzialalnosci spólki - matki. Jego zalozenie odbywa sie w krótkim czasie bez poniesienia duzych kosztów. Biuro jest pierwszym etapem, który pozwala zaistniec na rynku francuskim, nawiazac kontakty handlowe, uczestniczyc w targach, promowac produkty czy uslugi. Jezeli te kontakty okaza sie pozytywne, biuro moze byc przeksztalcone w oddzial lub w filie. Biuro nie moze samodzielnie wystawiac faktur, ani tez podpisywac umów handlowych. We Francji nie prowadzi ono wlasnej ksiegowosci i nie placi podatków. Osoba prawna upowazniona do dokonywania zamówien i dostaw jest spólka matka, reprezentowana przez biuro. Zaleca sie jednak aby biuro przechowywalo faktury poniesionych wydatków w celu ewentualnego odzyskania VAT’u. Biuro moze zatrudniac pracowników i otworzyc konto bankowe. Rejestracja biura jest konieczna. Sa to formalnosci bardzo uproszczone. Biuro rejestruje sie w urzedzie skarbowym, a w przypadku gdy zatrudnia ono pracowników - w odpowiedniku polskiego ZUS, czyli w URSSAF46). b2). Oddzial (succursale) Utworzenie oddzialu jest jedna z dwóch mozliwosci (oprócz filii) ustanowienia przedstawicielstwa dla firm prowadzacych dzialalnosc przemyslowa lub handlowa. Oddzial moze powstac w wyniku przeksztalcenia biura handlowego. Oddzial musi byc wpisany do rejestru handlowego i jak kazda spólka otrzymuje wyciag z rejestru i numer identyfikacyjny. 46 URSSAF - (Unions pour le recouvrement des cotisations de Sécurité Sociale et d'Allocations Familiales), internet: http://www.urssaf.fr 59 Oddzial jest uwazany za przedsiebiorstwo stale (établissement stable). Moze on prowadzic calosc albo czesc dzialalnosci spólki - matki, nie majac odrebnej osobowosci prawnej47. Niemniej jednak spólka - matka ponosi odpowiedzialnosc za wyniki finansowe, w tym za zadluzenia oddzialu. Oddzial zobowiazany jest do prowadzenia ksiegowosci we Francji, wedlug zasad francuskich. Bilans oraz rachunek zysków i strat musi byc przedstawiany corocznie francuskiej administracji podatkowej. Oddzial podlega obowiazkowi podatkowemu we Francji (podatek od zysków spólki i podatek VAT). Przedstawiciel prawny oddzialu (pelnomocnik, reprezentant) moze byc jego pracownikiem, tak jak w biurze handlowym. Umowa o prace musi byc podpisana przez obie strony : spólke matke i przedstawiciela prawnego oddzialu. Oddzial moze byc sprzedany albo przeksztalcony w spólke. Tego typu transakcje pociagaja za soba konsekwencje z punktu widzenia prawa podatkowego, gdyz podlegaja oplacie skarbowej. b3). Filia (filiale) Filia przedsiebiorstwa zagranicznego jest forma prawna podporzadkowana prawu francuskiemu i majaca te same prawa i obowiazki co firmy francuskie. Jest osobowoscia prawna niezalezna od spólki - matki, z wyjatkiem kwestii ekonomicznych. We Francji najpowszechniejsza forma prawna filii spólki zagranicznej jest SARL spólka z ograniczona odpowiedzialnoscia (Société à la responsabilité limitée), ze wzgledu na dosc prosta procedure tworzenia i funkcjonowania oraz minimalny kapital zakladowy wynoszacy 7.500 euro. Równie interesujaca forma filii jest EURL - spólka jednoosobowa z ograniczona odpowiedzialnoscia (Entreprise unipersonnelle à responsabilité limitée) takze o prostej i malo kosztownej strukturze. Wzajemne relacje miedzy spólka - matka a filia ustala podpisana przez obie strony umowa, która moze okreslac, ze: • filia posiada status przedstawiciela, który dziala w imieniu spólki - matki zawierajac tylko umowy sprzedazy, • filia posiada status dystrybutora sprzedajacego we Francji produkty kupione od spólki macierzystej, • filia bedzie swiadczyc okreslone uslugi na rzecz spólki - matki i/lub klientów francuskich. Procedure zwiazana z utworzeniem filii omówiono ponizej, w czesci przewodnika poswieconej tworzeniu spólek. Wiecej informacji dotyczacych tworzenia przez przedsiebiorców zagranicznych przedstawicielstwa we Francji mozna uzyskac na stronie internetowej AFII48: http://www.afii.fr. c). Spólki handlowe wedlug prawa francuskiego We francuskim systemie prawnym istnieja dwie kategorie spólek : spólki posiadajace osobowosc prawna i spólki nie posiadajace osobowosci prawnej. Spólki posiadajace 47 48 Oddzial moze samodzielnie podpisywac umowy handlowe, wystawiac faktury, eksportowac i importowac towary, prowadzic dzialalnosc produkcyjna i handlowa, zatrudniac pracowników AFII - Agence française pour les investissements internationaux (Francuska Agencja do spraw Inwestycji Miedzynarodowych 60 osobowosc prawna, to spólki cywilne i spólki handlowe c1). Spólki cywilne Francuski odpowiednik polskiej spólki cywilnej posiada osobowosc prawna od momentu rejestracji w Rejestrze Handlowym i Spólek. Jej status jest regulowany przez przepisy kodeksu cywilnego, artykul 1832 i nastepne. Spólka cywilna powstala na mocy aktu (umowy) jednej lub wiecej osób ma na celu osiagniecie zysku przez wspólników. Wspólnicy sa odpowiedzialni solidarnie i calym swoim majatkiem za zobowiazania spólki. Forma spólki cywilnej jest wykorzystana glównie na prowadzenie dzialalnosci w zakresie handlu nieruchomosciami, produkcji rolnej lub przez wolne zawody. c2). Spólki handlowe System spólek handlowych jest regulowany przez ustawe z 1966r49, aktualnie wchodzaca w sklad Kodeksu Handlowego (francuski Kodeks Handlowy stanowi zbiór szeregu odrebnych ustaw z zakresu problematyki dzialalnosci gospodarczej). Spólki powstaja na mocy umowy wspólników (statut spólki), która wspólnicy moga w niektórych przypadkach spisac sami bez obecnosci notariusza. Niemniej jednak wiele aspektów dotyczacych dzialalnosci spólek jest regulowanych ustawowo. Do spólek handlowych zaliczane sa : Spólka jawna (société en nom collectif SNC) - art.10 i nastepne ustawy z 1966r. W tej spólce wszyscy wspólnicy musza byc handlowcami (commerçant) co oznacza, ze polscy przedsiebiorcy zamierzajacy zalozyc taka spólke musza najpierw otrzymac karte handlowca zagranicznego. Wspólnicy sa odpowiedzialni za zobowiazania spólki solidarnie i calym swoim majatkiem. Przewaznie jest to spólka rodzinna, lecz jej forma jest takze wykorzystywana przez zagranicznych inwestorów i przedsiebiorców, ze wzgledu na korzystny system podatkowy. Spólka ta nie wymaga minimalnego kapitalu. Spólka komandytowa zwykla, (société en commandite simple - SCS) - art.23 i nastepne ustawy z 1966r. Tu mamy do czynienia z dwoma rodzajami wspólników: komplementariusze odpowiadajacy za zobowiazania spólki calym majatkiem, którzy musza byc handlowcami (tak jak w spólce jawnej), natomiast z drugiej strony komandytariusze, których odpowiedzialnosc za dlugi spólki jest ograniczona do wysokosci udzialów. Ci zas nie musza posiadac karty kupca. Komplementariusze zarzadzaja spólka i reprezentuja ja wobec osób trzecich. Komandytariusze nie pelnia zadnych funkcji w zarzadzie spólki, ale maja prawo do kontroli jej dzialalnosci. Spólka komandytowa akcyjna (société en commandite par actions - SCA) - art.251 i nastepne ustawy z 1966 roku. Kapital zakladowy spólki w wysokosci minimalnej 37.000 euro stanowia akcje, a dziala ona na tych samych zasadach co spólka komandytowa zwykla. Spólka z ograniczona odpowiedzialnoscia (société à responsabilité limitée SARL) - art.34 i nastepne ustawy z 1966 roku. Forma jest zblizona do polskiej spólki z ograniczona odpowiedzialnoscia i jest najbardziej rozpowszechniona forma prowadzenia dzialalnosci gospodarczej we Francji. Spólka ta posiada od 2 do 50 wspólników. Moze takze wystepowac pod forma spólki jednoosobowej (EURL, czyli entreprise unipersonnelle à responsabilité limitée), gdzie jedynym wspólnikiem jest osoba fizyczna lub prawna. Wspólnicy spólki ponosza odpowiedzialnosc za dlugi 49 Ustawa z 24 lipca 1966r o spólkach handlowych (Loi n° 66- 537 sur les Sociétés Commerciales) 61 spólki do wysokosci wniesionych wkladów (udzialów), jest to tzw. odpowiedzialnosc ograniczona. Zbycie udzialów jest dowolne, chyba ze statut przewiduje np. prawo pierwokupu dla wspólników i/lub mozliwosc decydowania o wejsciu nowych wspólników przez uchwale podejmowana kwalifikowana wiekszoscia glosów. Przyjecie bilansu rocznego jest zatwierdzane przez zgromadzenie wspólników w ciagu 6 miesiecy od zakonczenia roku obrachunkowego. Kapital zakladowy wynosi minimalnie 7.500 euro i musi byc z góry wplacony na konto spólki. Spólka jest zarzadzana przez jednego lub kilku dyrektorów (gérant), którzy nie musza byc wspólnikami. Natomiast jezeli nie posiadaja oni pozwolenia na prace lub nie pelnia podobnej funkcji dyrektorskiej w innym kraju Unii Europejskiej, musza najpierw uzyskac karte handlowca. Dyrektor reprezentuje spólke wobec osób trzecich. Dyrektor, który nie jest udzialowcem lub posiada mniej niz 50% udzialów jest uwazany za pracownika spólki i oplaca skladki spoleczne jak kazda osoba wykonujaca wolny zawód. Spólka akcyjna (société anonyme – SA) - art.73 i nastepne ustawy z 1966r. Jest to jedyna forma spólki, która moze byc notowana na gieldzie. Forma ta jest uzywana przez duze przedsiebiorstwa. SA wymaga minimum 7 akcjonariuszy, którzy moga byc obcokrajowcami. Tylko spólki notowane na gieldzie moga wydawac akcje na okaziciela. SA ma obowiazek wyznaczyc jednego lub w niektórych przypadkach dwóch niezaleznych rewidentów ksiegowych do sprawdzenia rocznych rachunków. Rewident ma zas obowiazek zglaszania wszelkich niescislosci lub przestepstw finansowych do prokuratora. Tak jak w spólkach z ograniczona odpowiedzialnoscia, uchwaly zwyklego Zgromadzenia akcjonariuszy zapadaja wiekszoscia glosów, chyba ze statut spólki stanowi inaczej. Uchwaly zgromadzenia nadzwyczajnego wymagaja wiekszosci 2/3 glosów. Kapital zakladowy SA wynosi minimalnie 37.000 euro, natomiast SA notowanej na gieldzie 225.000 euro, z tym, ze co najmniej polowa kapitalu zakladowego musi byc pokryta w momencie rejestracji, reszta w ciagu 5 lat. Wejscie na gielde wymaga zezwolenia Komisji Transakcji Gieldowych (fr. COB). Istnieja dwie formy zarzadzania spólkami akcyjnymi : • • Klasyczny – organem zarzadzajacym jest Zarzad (comité de gestion), który sklada sie z co najmniej 3 osób, na czele którego stoi Prezes. Specyfika prawa francuskiego jest, iz wszyscy czlonkowie zarzadu musza byc akcjonariuszami, czyli posiadac co najmniej jedna akcje. Dwustopniowy – organem zarzadzajacym jest Zarzad, który moze byc jednoosobowy, drugim obowiazkowym organem jest organ kontrolujacy – Rada Nadzorcza (conseil de surveillance), skladajaca sie z 3- 5 czlonków. Najbardziej powszechnym jest system klasyczny. System dwustopniowy, Zarzad – Rada Nadzorcza wprowadzony do Francji pod wplywem wzoru niemieckiego, jest rzadkoscia (istnieje np. gdy czesc kapitalu nalezy do obcokrajowców, wtedy najczesciej Zarzad jest francuski, a Rada Nadzorcza sklada sie z osób reprezentujacych akcjonariuszy). Spólka akcyjna uproszczona (société anonyme simplifiée – SAS). W roku 199950 znowelizowano ustawe z 1966r (art.262 i nastepne) wprowadzajac pojecie spólki akcyjnej uproszczonej. Ta nowa forma spólki zostala utworzona pod naciskiem duzych przedsiebiorstw, które szukaly bardziej, "elastycznych" mozliwosci prawnych aby rozszerzyc wspólprace zarówno miedzy soba jak równiez z partnerami 50 Ustawa z 12 lipca 1999r. o dzialaniach innowacyjnych i badaniach (Loi n° 99- 587 sur l’innovation et la recherche) 62 zagranicznymi. Aktualnie akcjonariuszem spólki akcyjnej uproszczonej moze byc osoba fizyczna lub osoba prawna a ilosc wspólników nie jest ograniczona. Spólka taka moze równiez byc jednoosobowa. Akcje spólki nie moga byc notowane na gieldzie. Zbywalnosc akcji moze byc ograniczona przez umowe spólki (np. ustanowienie zakazu sprzedazy akcji w ciagu 10 lat). Przewiduje sie, ze duzo istniejacych spólek akcyjnych bedzie sukcesywnie przeksztalcanych w spólki akcyjne uproszczone (wieloosobowe lub jednoosobowe). d). Prawa wspólników spólki akcyjnej odpowiedzialnoscia (SA i SARL) i spólki z ograniczona Kazdy wspólnik posiada prawo do otrzymania informacji dotyczacych dzialalnosci lub rachunków spólki z ostatnich trzech lat. Ma on równiez prawo do sprawdzania rachunków i dokumentów finansowych spólki. Wspólnicy posiadajacy co najmnie10% udzialów maja prawo zadac od sadu wyznaczenia rewidenta w celu kontroli dzialalnosci zarzadu, a w przypadku, gdy zarzadzanie stalo sie niemozliwe, wyznaczenia administratora. Czlonkowie Zarzadu jak i dyrektorzy ponosza zarówno odpowiedzialnosc cywilna jak i karna. Warto tez zaznaczyc, ze taka sama odpowiedzialnosc ponosza "tajni" dyrektorzy, którzy nie figuruja oficjalnie w Rejestrze Handlowym, lecz w praktyce zarzadzaja spólka. e). Spólki nie posiadajace osobowosci prawnej Spólka cicha (société en participation) art. 419 i nastepne ustawy z 1966r nie podlega zarejestrowaniu, nie posiada osobowosci prawnej, dziala na podstawie umowy wspólników, która jest nieznana osobom trzecim. Wspólnicy ponosza odpowiedzialnosc solidarna i calym swoim majatkiem za dlugi spólki. Spólka cicha nie wymagajaca skomplikowanych formalnosci, posiada prosta i malo kosztowna strukture. Jest dobra forma prawna dla prowadzenia dzialalnosci krótkookresowej, o ograniczonym czasie trwania lub do zrealizowania okreslonych zadan na rzecz wspólników. f). Spólki specyficzne ze wzgledu na ich statut Mozna tu wymienic spóldzielnie, spólki ze zmiennym kapitalem, spólki mieszane (z udzialem Skarbu Panstwa). g). Inne formy dzialalnosci gospodarczej: Zgrupowanie w interesie ekonomicznym (Groupement d’intérêt économique). Rozporzadzenie z 23 wrzesnia 1967r51 umozliwilo tworzenie zgrupowanie we wspólnym interesie ekonomicznym. Pozwalajac przedsiebiorstwom grupowac sie we wspólnej strukturze, przy zachowaniu przez czlonków pelnej niezaleznosci. Zgrupowanie charakteryzuje sie nastepujacymi cechami : • • • • • 51 musi dzialac jako przedluzenie (rozszerzenie, uzupelnienie) dzialalnosci gospodarczej swoich czlonków, nie ma obowiazku przynoszenia zysku, posiada pelna osobowosc prawna, moze byc utworzone bez kapitalu zakladowego, -czlonkowie zgrupowania sa odpowiedzialni bez ograniczen i solidarnie za dlugi tego zrzeszenia, Ordonnance no 67-821 du 23.09.1967 sur les groupments d’intérêt économique 63 • h). organizacja i funkcjonowanie zgrupowania jest bardzo elastyczna, ustawa daje duza swobode jej czlonkom. Proces tworzenia spólek Sam proces tworzenia oraz zasady dzialania spólek sa uregulowane wczesniej wymieniona ustawa z 24 lipca 1966r o spólkach handlowych, obecnie ujeta w Kodeksie Handlowym. Przed przystapieniem do tworzenia spólki, obywatel kraju nie bedacego czlonkiem Unii Europejskiej (w tym Polski) musi posiadac karte handlowca zagranicznego lub uregulowane sprawy pobytu i pozwolenia na prace (za wyjatkiem gdy bedzie komandytariuszem w spólce komandytowej). Istotnym elementem jest ustanowienie siedziby spólki. Nalezy wiec znalezc (np. za posrednictwem agencji nieruchomosci52) odpowiedni lokal biurowy czy produkcyjny oraz podpisac umowe najmu lub umowe kupna. Trzeba tez powolac zarzadce (gérant), który np. jesli jest Polakiem powinien posiadac karte handlowca zagranicznego lub tez pozwolenie na prace (i pobyt) we Francji. Kolejna czynnoscia jest sporzadzenie i przyjecie umowy spólki (statutu) oraz jej regulaminu wewnetrznego. Przygotowujac statut spólki; który okresla m.in. jej forme, nazwe (logo) celowym jest sprawdzenie we francuskim Urzedzie Patentowym (registre des marques) czy wybrana przez wspólników nazwa (logo) nie jest juz wykorzystana. Ponadto w statucie nalezy podac adres siedziby spólki, wysokosc kapitalu zakladowego, rodzaj i ilosc udzialów lub akcji, forme ich wniesienia (gotówka, aport rzeczowy itp). Statut w zasadzie nie musi byc potwierdzony notarialnie, lecz gdy w sklad kapitalu wnoszona jest w aporcie np. nieruchomosc – to notarialne potwierdzenie jest wymagane. Dokumenty winny byc sporzadzone w jezyku francuskim (lub np. dokumenty po polsku z tlumaczeniem na francuski sporzadzonym przez tlumacza przysieglego zarejestrowanego w sadzie). Przygotowana dokumentacja, w sklad której wchodza m.in. • • • • • • statut i regulamin wewnetrzny spólki, swiadectwa niekaralnosci Prezesa (czlonków zarzadu) umowa najmu (kupna) lokalu (lokali), zaswiadczenie o przelaniu kapitalu, zalozycielskiego na konto spólki, informacje dotyczace zarzadcy, prezesa zaswiadczenie o oplaceniu publikacji ogloszenia o zalozeniu spólki w Dzienniku Oficjalnym Ogloszen Handlowych (BODAC)53. Wszelkie niezbedne do rejestracji spólki dokumenty sklada sie w CFE - Centrum Formalnosci Przedsiebiorstw 54. miedzy 30 a 15 dniem przed rozpoczeciem dzialalnosci. Rejestracja obowiazuje handlowców prowadzacych dzialalnosc indywidualna i wszystkie spólki handlowe i cywilne, z wyjatkiem spólek cichych. Centrum istnieje praktycznie w kazdym departamencie we Francji. Jest to specjalny oddzial lokalnych izb handlowych, który zajmuje sie formalnosciami rejestracji spólek 52 53 54 Np. firmy Keops, majacej 17 biur we Francji, internet: http://www.keops.fr BODAC - Bulletin officiel des annonces commerciales, internet: http://www.journal-officiel.gouv.fr CFE - Centre de formalités des entreprises, adresy poszczególnych Centrum mozna uzyskac w izbach handlowych, izbach regionalnych a takze w Izbie Handlowo – Przemyslowej w Paryzu (Chambre de Commerce et d'Industrie de Paris) – por. uzyteczne adresy. 64 oraz wszelkich zmian zwiazanych ze statutem lub zarzadzaniem. Centrum, po weryfikacji, przekazuje otrzymane dokumenty do Rejestru Handlowego i Spólek (Registre du Commerce et des Sociétés) przy Sadzie Gospodarczym w miejscu siedziby spólki, do urzedu podatkowego (centre des impôts), ubezpieczeniowych i itp. celem dokonania stosownych operacji i zapisów zwiazanych z rozpoczeciem funkcjonowania spólki. Po zalatwieniu formalnosci zwiazanych z rejestracja, ukazaniu sie ogloszenia w BODAC, Centrum wydaje wyciag K-bis potwierdzajacy rejestracje spólki. Sluzy on jako dowód istnienia spólki we wszystkich urzedach i pozwala na praktyczne rozpoczecie dzialalnosci, w tym korzystanie z konta bankowego. Do momentu prawidlowej rejestracji, wspólnicy zalozyciele ponosza osobiscie odpowiedzialnosc za wszelkie czynnosci dokonane w imieniu tworzonej spólki. Na pierwszym po rejestracji walnym zgromadzeniu udzialowców (akcjonariuszy), czynnosci zwiazane z funkcjonowaniem spólki te winny byc przejete (w oparciu o przyjeta uchwale) przez Zarzad (i ewentualnie – Rade Nadzorcza) Umowa musi byc zarejestrowana w urzedzie skarbowym (centre des impôts) w miejscu siedziby, gdzie spólka sklada coroczne deklaracje podatkowe. Nastepnie kapital zakladowy jest wplacany na konto bankowe spólki, które nie moze byc uruchomione do czasu rejestracji, czyli po jej ogloszeniu w organie prasowym oraz w Wyciag z Rejestru, zwany K-bis, jest dowodem rejestracji spólki. W trakcie procedury przygotowujacej do utworzenia przedsiebiorstwa, jego rejestracji w róznych urzedach i zapisywania w rejestrach, nadawania numerów identyfikacyjnych (o czym wiecej w czesci poswieconej sciaganiu naleznosci) itp. wnioskodawca wypelnia srednio okolo dwudziestu róznego rodzaju formularzy. Koszt formalnosci zwiazanych z utworzeniem spólki wynosi ok. 760 euro, a procedura rejestracji winna trwac okolo 8 dni. Wyciagi z rejestru mozna zamawiac w dowolnej ilosci zarówno przez internet : http//www.infogreffe.com, jak bezposrednio w Rejestrze Handlowym i Spólek, w którym spólka zostala zarejestrowana. 5. Umowy najmu lokalu Spólki utworzone wedlug prawa francuskiego musza miec siedzibe, której adres jest podany w statucie i zlozony w Rejestrze Handlowym i Spólek. Wybór siedziby zalezy oczywiscie od finansowych mozliwosci inwestorów. Najtanszym sposobem "zadomowienia" spólki jest umowa tzw. "domiciliation". W oparciu o ta umowe, spólka podaje jako adres swej siedziby dane tele-adresowe tzw. Biura Ogólnego swiadczacego tego typu uslugi. Tam jest odbierana korespondencja. Natomiast za „wynajecie” adresu (i ewentualne inne uslugi) spólka uiszcza relatywnie niewielkie oplaty. Prawo zezwala na tymczasowe "zadomowienie sie" spólki do 2 lat, po czym spólka musi uzyskac stala siedzibe. Zarejestrowanie przedsiebiorstwa z mieszkaniu prywatnym wiaze sie z pewnymi problemami. W wielu wypadkach regulamin budynku (règlement de copropriété) zabrania prowadzenia dzialalnosci gospodarczej, co oznacza, ze najpierw trzeba uzyskac stosowne pozwolenie administratora (syndic) na tymczasowe zarejestrowanie spólki bez prowadzenia w tym miejscu efektywnej dzialalnosci handlowej, jak np. przyjmowanie klientów, swiadczenie uslug czy prowadzenie produkcji. Ponadto w niektórych miastach (np. w Paryzu) procedura przeksztalcenia lokalu mieszkaniowego w lokal "handlowy" czy "biurowy" pociaga za soba wysokie 65 koszty. Zgloszenia o takie zezwolenie na przeksztalcenie lokalu nalezy kierowac do miejscowej Prefektury55. Najwiekszym powodzeniem w pierwszym okresie dzialalnosci spólek zagranicznych ciesza sie umowy podnajmu (o ile sa one dozwolone) oraz tzw. krótkoterminowe umowy najmu nie przekraczajace 2 lat. Te umowy nie daja zadnego zabezpieczenia podnajemcy, ale z drugiej strony, ze wzgledu na ich elastycznosc, pozwalaja przedsiebiorcom rozwinac dzialalnosc bez ponoszenia zbyt duzych kosztów. Przy zawieraniu umowy nalezy wplacic kaucje, której wartosc zazwyczaj jest równa trzymiesiecznemu czynszowi. Generalnie - umowy najmu handlowego sa regulowane dekretem z 1953r., obecnie wchodzacym w sklad Kodeksu Handlowego. Podstawowe umowy najmu handlowego sa podpisywane na 3, 6 lub 9 lat, z prawem do szesciomiesiecznego okresu wypowiedzenia przez najemce. Natomiast wypowiedzenie przez wynajmujacego, zobowiazuje go do wyplacenia najemcy odszkodowania. Podwyzki czynszu, obliczane przewaznie na podstawie opublikowanego indeksu wzrostu kosztów, wprowadza sie w oparciu o procedure notyfikacji przez komornika i tylko pod koniec kazdego trzyletniego okresu najmu. Podwyzki czynszu wywoluja czesto spory, gdyz przepisy pozwalaja najemcy zakwestionowac wycene czynszu na drodze procedury sadowej. 6. Nabywanie gruntów rolnych i lesnych Grunty rolne Regulacje prawne dla cudzoziemców spoza Unii Europejskiej (w tym dla Polaków) przewiduja, ze warunkiem dopuszczenia do zakupu ziemi jest uregulowany status prawny osoby fizycznej lub przedsiebiorstwa (spólki), czyli co najmniej dziesiecioletnie zezwolenie na pobyt np. karta pobytu z dziesiecioletnim terminem waznosci lub karta rezydenta. W takiej sytuacji posiada sie juz prawo zakupu ziemi uprawnej. Jednakze potencjalny nabywca winien m.in. spelniac ponizsze kryteria: • • • Posiadanie wyzszego lub sredniego wyksztalcenia rolniczego, 5-letnie doswiadczenie pracy na roli w okresie ostatnich 15 lat, Po ukonczeniu wyzszej uczelni rolniczej – 3 lata pracy w gospodarstwie rolniczym, Formalnie w przepisach o obrocie ziemia nie istnieja dodatkowe uwarunkowania zwiazane z nabyciem ziemi uprawnej jak: miejsce zamieszkania, przynaleznosc do organizacji samorzadu zawodowego, spóldzielni produkcyjnej. Nabywajac ziemie przyszly wlasciciel, w przypadku prowadzenia dzialalnosci poza-rolniczej winien przedstawic zaswiadczenie o zysku netto. Rozwijajac hodowle czy produkcje rolna wlasciciel ma obowiazek dostosowania sie do wyznaczonych progów produkcyjnych (na przyklad 300.000 kur-niosek, czy 30.000 kaczek do tuczenia czy 1.000 stanowisk na przetluszczona watrobe) gdyz przestrzeganie narzuconych ograniczen umozliwia ubieganie sie o dofinansowanie do prowadzonej produkcji rolnej. Osoba nie bedaca obywatelem Francji (lub kraju – czlonka Unii Europejskiej) nie bedzie miala mozliwosci skorzystania z jakiegokolwiek wsparcia finansowego, francuskiego czy wspólnotowego. Instytucjami prawnymi sprawujacymi kontrole nad obrotem ziemia sa, utworzone w 55 W przypadku Paryza jest to: Préfecture de Paris, Service du changement d’affectation des locaux,, adres: 17 Boulevard Morland, 75004 Paris 66 resorcie rolnictwa w formie przedsiebiorstw wyzszej uzytecznosci publicznej spólki akcyjne tzw. SAFER56 wraz z ich krajowa federacja.57 Organizacje te zajmuja sie sprawami obrotu gruntami rolnymi zarówno osób fizycznych jak i prawnych. Kazdy notariusz ma obowiazek zglaszania do SAFERu zamiaru zawarcia transakcji zakupu - sprzedazy ziemi, SAFER z kolei moze skorzystac z prawa pierwokupu, jesli zachodza nastepujace okolicznosci: • • • zalozenie, zmiana struktury lub wsparcie gospodarstwa rolnego, powiekszenie arealu istniejacych gospodarstw lub poprawa ich rentownosci, zachowanie równowagi gospodarstw rolnych w przypadku koniecznosci kompromisu z przedsiewzieciami o charakterze publicznym, • zachowanie rodzinnego charakteru gospodarstwa rolnego, • zapobieganie spekulacji ziemia, • zachowanie istniejacych gospodarstw zagrozonych podzialem gruntów oraz budowa budynków mieszkalnych czy gospodarczych, • wynikajaca z decyzji panstwa koniecznosc poprawy struktur lesnych (planowanie zalesienia dzialki i okolic), • zachowanie pieknych pejzazy oraz poprawa stanu ochrony srodowiska. Przedstawione warunki dotycza zazwyczaj arealów od 10 arów do 1 hektara, choc górnego limitu nie ma. SAFER ma dwa miesiace na poinformowanie zainteresowanego czy skorzysta z prawa pierwokupu. Mozna tez, zamiast nabywac ziemie, zawrzec umowe dzierzawy. Zazwyczaj umowa dzierzawy moze trwac od roku do 6 lat. Grunty lesne. Status lasów panstwowych i prywatnych we Francji okreslany jest przez specjalny Kodeks Lesny58 przyjety przez Parlament 29 czerwca 2001. Zezwolenia na taki zakup udziela Ministerstwo Rolnictwa i Rybolówstwa59. Obowiazkowe jest przy tym przedstawienie programu rozwoju danej dzialki lesnej w okresie od 10 do 30 lat. 7. Pobyt we Francji a). Karta pobytu (na czas okreslony) – wymagania ogólne Karta pobytu nie jest przyznawana osobom, których pobyt we Francji móglby zagrazac w jakikolwiek sposób porzadkowi publicznemu, ani osobom zyjacym w poligamii. O karte pobytu na czas okreslony (carte de séjour temporaire) moga ubiegac sie: Osoba niepelnoletnia (przed ukonczeniem 18 roku zycia): • • 56 57 58 59 której przynajmniej jedno z rodziców posiada karte pobytu lub/i, która udowodni, ze zamieszkuje we Francji co najmniej od 10 roku zycia lub/i, SAFER - Sociétés d'Aménagement Foncier et d'Etablissement Rural (Spólki Zagospodarowania Ziemi i Rozwoju Wsi) FNSAF -Fédération Nationale des Sociétés d'Aménagement Foncier et d'Etablissement Rural (Krajowa Federacja Spólek Zagospodarowania Ziemi i Rozwoju Wsi). Code Forestier (Kodeks Lesny) sklada sie z dwóch czesci: Partie législative (czesci prawnej) i Partie Réglementaire – Décrets en Conseil d’Etat (czesci wykonawczej – dekretów Rady Panstwa), teksty – internet: http://www.legifrance.com Ministere de l’Agriculture et de la Pêche, Direction de l’Espece rural et de la forêt (Ministerstwo Rolnictwa i Rybolóstwa, Dyrekcja Departamentu ds. Ziemi Rolnej i Lasów), 19, Av. du Maine, 75732 Paris Cedex 15, tel. 00331.49.55.47.25, fax 00331.49.55.40.73 67 • która po ukonczeniu 10 roku zycia uczeszczala minimum przez 5 lat do szkoly francuskiej (UWAGA - wniosek moze skladac osoba pomiedzy 16 a 21 rokiem zycia). Osoba studiujaca pelnoletnia: • która udowodni, ze posiada odpowiednie srodki na pokrycie kosztów studiowania i pobytu we Francji60. Osoba pelnoletnia: • Która urodzila sie we Francji, i która udowodni, ze mieszkala we Francji co najmniej przez osiem lat w sposób ciagly, lub/i • która udowodni posiadanie silnych wiezów rodzinnych i osobistych we Francji lub/i • która jest rodzicem niepelnoletniego dziecka francuskiego rezydujacego we Francji i lozy na jego utrzymanie oraz przynajmniej czesciowo wypelnia obowiazki rodzicielskie, lub/i • która przyjezdza regularnie do Francji i jest malzonkiem (malzonka) obywatelki francuskiej (obywatela francuskiego), lub/i • która przyjezdza regularnie do Francji, i która jest wspólmalzonkiem posiadacza (posiadaczki) karty pobytu (nalezy wtedy poddac sie procedurze laczenia rodzin – regroupement familiale), lub/i • która przyjezdza regularnie do Francji, i która jest wspólmalzonkiem posiadacza (posiadaczki) karty pobytu „naukowej” (bez koniecznosci przejscia procedury laczenia rodzin – regroupement familiale), lub/i • która jest upowazniona do pobierania renty inwalidzkiej przyznanej w wyniku wypadku przy pracy lub choroby zawodowej w trakcie pracy w organizmie (przedsiebiorstwie) francuskim (co najmniej 20% utraty zdrowia), lub/i • która przebywa zazwyczaj we Francji, i której stan zdrowia wymaga niezbednej opieki medycznej, a której wnioskodawca nie móglby uzyskac w kraju pochodzenia, lub/i • która posiada statut bezpanstwowca, lub/i • która uzyskala azyl na terytorium Francji Karta pobytu pozwala na ubieganie sie o pozwolenie na wykonywanie dzialalnosci zawodowej. Zapis na karcie pobytu „salarié” oznacza ze jej posiadacz ma prawo pracowac we Francji. Zapis na karcie „vie privée et familiale” (zycie prywatne i rodzinne) oznacza, ze jej posiadacz nie moze pracowac zarobkowo we Francji. Karta pobytu z zapisem „travailleur temporaire” (pracownik okresowy, sezonowy) pozwala na prace zawodowa u scisle okreslonego pracodawcy. Karte wydaje sie na czas okreslony, na jaki pracownik ma byc zatrudniony. Inne mozliwe zapisy na karcie pobytu - visiteur (gosc), etudiant (student), scientifique (naukowiec), profession artistique et culturelle (artysta, dzialacz kultury), rolnik (agriculteur). I tak mozna uzyskac: Czasowa karte pobytu "visiteur" (gosc) pod warunkiem: • 60 Posiadania niezbednych srodków finansowych na pobyt we Francji, Przepisy prawa francuskiego okreslaja sposób liczenia minimalnej wysokosci srodków na pokrycie kosztów studiowania i pobytu we Francji 68 • Zobowiazania sie do niepodejmowania pracy zarobkowej na terytorium Francji (podjecie pracy nie-zarobkowej wymaga wpisania na karcie rodzaju wykonywanej pracy) Czasowa karte pobytu "étudiant" (student) pod warunkiem: • • podjecia studiów we Francji, posiadania wystarczajacych srodków finansowych (zródel finansowania) na pobyt we Francji (obliczanie ich wysokosci jest okreslone przepisami) Czasowa karta pobytu "scientifique" (naukowiec) pod warunkiem: • regularnego przebywania we Francji w celach naukowych lub prowadzenia nauczania na poziomie uniwersyteckim • posiadania zaswiadczenia o prowadzeniu pracy naukowej we Francji wraz z okresleniem czasu pobytu Czasowa karte pobytu "profession artistique et culturelle" (artysta, dzialacz kultury) mozna uzyskac pod warunkiem posiadania kontraktu podpisanego na okres dluzszy niz 3 miesiace z przedsiebiorstwem badz firma prowadzaca dzialalnosc artystyczna. b). Waznosc karty pobytu, koszty, procedura Waznosc karty pobytu na czas okreslony nie moze przekraczac 1 roku i nie moze byc tez dluzszy niz czas waznosci dokumentu podrózy (paszportu), w oparciu o który karta zostala wydana. W przypadku posiadania zezwolenia na prace, waznosc karty pobytu nie moze przekraczac waznosci czasu zgody na prace. Waznosc bezplatnej (od 1.01.2000r) studenckiej karty pobytu ("étudiant"), nie moze przekraczac czasu studiów. W niektórych przypadkach wydawane jest tymczasowe pozwolenie na pobyt (autorisation provisoire de séjour) wazne do 6 miesiecy. Osoby po raz pierwszy ubiegajace sie o karte pobytu musza przeprowadzic badania lekarskie (na która czeka sie we Francji czesto kilka miesiecy). W tym celu nalezy wplacic (od 17.03.1997) w biurze OMI61 - kwote w wysokosci: • • 360 FRF (ok. 54,9 euro) - studenci i uchodzcy, 1 050 FRF (ok. 160 euro) - inni obcokrajowcy O karte pobytu nalezy sie ubiegac : • w przeciagu dwóch pierwszych miesiecy po przyjezdzie do Francji (dotyczy to takze Polaków, którzy uzyskali w Ambasadzie czy Konsulacie Republiki Francuskiej trzymiesieczna wize pobytowa wraz z pozwoleniem na prace na czas dluzszy niz trzy miesiace), • najpózniej dwa miesiace po uplywie daty osiemnastych urodzin zainteresowanego, • najpózniej dwa miesiace po utracie obywatelstwa francuskiego, • na dwa miesiace przed uplywem waznosci posiadanej karty pobytu (przedluzenie waznosci). W celu zlozenia wniosku o przyznanie karty pobytu, nalezy zglosic sie na prefekture lub pod-prefekture Policji, w Merostwie badz w komisariacie Policji (w Paryzu - na prefekture Policji). Obcokrajowcy w wieku od 16 do 18 lat chcacy podjac prace, 61 Office des migrations internationales (Urzad ds. migracji miedzynarodowych) 69 musza zlozyc podanie (wraz z wymaganymi dokumentami) na prefekturze Policji badz pod-prefekturze. Do wypelnionego wniosku nalezy dolaczyc m.in.: • • • 3 zdjecia, zaswiadczenie lekarskie przeprowadzeniu wymaganych badan znaczek skarbowy, którego cena zalezy od narodowosci zainteresowanego i celu pobytu we Francji, • zaswiadczenie o legalnym przybyciu na terytorium Francji (np. wiza, wazny paszport ze stemplem granicznym), • inne zaswiadczenia i dokumenty, zalezne od rodzaju karty, o która ubiega sie wnioskodawca Karta pobytu zostaje uniewazniona, gdy osoba zainteresowana: • • • • podlega ekstradycji, pracuje bez zezwolenia, dokonala oszustwa w celu otrzymania karty, nie spelnia juz warunków pozwalajacych na posiadanie karty pobytu. Istnieje takze mozliwosc ubiegania sie o karte rezydenta (wymagania nieco ostrzejsze niz w przypadku karty pobytu na czas okreslony) jak i o tzw. wize pobytowa (visa de longue séjour) na czas pobytu przekraczajacy 3 miesiace. Osoby, które posiadaja karte pobytu na czas okreslony moga ubiegac sie o karte rezydenta (wazna 10 lat). O karte rezydenta moze tez wystepowac m.in.: • Osoba mogaca zaswiadczyc o legalnym i nieprzerwanym pobycie we Francji co najmniej od pieciu lat, oraz potwierdzic posiadanie wystarczajacych srodków finansowych na pobyt we Francji • Osoba sluzaca co najmniej 3 lata w Legii Cudzoziemskiej i posiadajaca zaswiadczenie o „wlasciwym zachowaniu” (czyli postepowaniu zgodnym z prawem francuskim, braku konfliktów i naruszen prawa i porzadku publicznego), • Osoba, która otrzymala status uchodzcy. Dokladniejsze informacje mozna uzyskac m.in. na nastepujacych stronach internetowych: http://vosdroits.service-public.fr/ARBO/080202-NXETR133.html oraz http://vosdroits.service-public.fr/ARBO/080202-NXETR132.html a takze http://sosnet.eu.org/etrangers/externe/titridx.html. 8. Zatrudnianie pracowników we Francji Obywatele krajów czlonkowskich Unii Europejskiej moga bez przeszkód przemieszczac sie, osiedlac i podejmowac prace w dowolnym kraju UE, w tym we Francji. Ponadto uklady partnerskie miedzy Francja a niektórymi panstwami (niejednokrotnie wybieranymi na drodze wspólnej przeszlosci historycznej) ulatwiaja ich obywatelom znalezienie zatrudnienia na terytorium Francji (Algieria, Maroko, Togo, Gabon, Turcja, Andora, Szwajcaria, USA). Pomimo przygotowan do wejscia do Unii Europejskiej oraz coraz lepszych kontaktów ekonomicznych i handlowych z Francja, Polska traktowana jest jako kraj trzeci w dziedzinie przeplywu sily roboczej. Jednoczesnie nalezy pamietac, ze poza stosunkami rodzinnymi, jedyna szansa na uregulowanie tymczasowego pobytu we Francji sa studia badz zatrudnienie. Z kolei osoba posiadajaca uregulowane prawo pobytu (carte de séjour) bez prawa pracy moze równiez ubiegac sie o zezwolenie na prace. Obywatele innych panstw (w tym Polski) nie moga pracowac m.in. jako: 70 • • • • • • • Pracownicy i urzednicy centralnej i lokalnej administracji panstwowej oraz dyplomacji, policji, wojska (z wyjatkiem Legii Cudzoziemskiej), wymiaru sprawiedliwosci, urzedów podatkowych, Notariusz, komornik, Agent ubezpieczeniowy, Sprzedawca napojów alkoholowych, papierosów, Kierowca transportu bankowego (ograniczenie - osoby spoza UE), Organizator imprez (ograniczenie - osoby spoza UE), Dyrektor przedsiebiorstwa kolportazu prasy. Obowiazek posiadania pozwolenia na prace generalnie nie dotyczy: • • • • • • • • • osób majacych karte stalego pobytu (carte de résident), osób majacych karte pobytu tymczasowego, z dopiskiem: "z pozwoleniem na prace" (la carte de séjour temporaire, dopisek "autorisation de travail"), pracowników misji dyplomatycznych, Konsulatów oraz ich rodzin, czlonków organizacji miedzynarodowych, obcokrajowców wykonujacych wraz ze wspólmalzonkiem uslugi handlowe (pamietac o karcie handlowca zagranicznego wspólmalzonka), korespondentów prasowych, kierowców zatrudnionych poza Francja, wykonujacych usluge przewozu towaru do odbiorcy, tlumaczy, modelek, pomocy do dzieci. Istnieje kilka francuskich adresów internetowych, pod którymi mozna znalezc wiele ofert zatrudnienia jak i zlozyc swoja oferte jako osoba poszukujaca pracy. Zajmuje sie tym m.in. Agencja ANPE62 jak i inne stowarzyszenia zawodowe – chociazby APEC63. a). Pozwolenie na prace Firma francuska zainteresowana zatrudnieniem obywatela polskiego powinna zglosic sie do DDTEFP 64 w departamencie, w którym ma swa siedzibe z wnioskiem o zezwolenie na zatrudnienie (o zawarcie umowy o prace z obywatelem polskim). Wniosek ten powinien byc uzupelniony dobrze przygotowanym uzasadnieniem podajacym przyczyny, dla których przyszly pracodawca poszukuje pracowników z zagranicy (wysokie kwalifikacje polskiego kandydata, brak odpowiednika we Francji, brak chetnych wsród miejscowych bezrobotnych itp.) Z kolei, gdy wnioskodawca jest osoba fizyczna chcaca pracowac legalnie i posiadajaca uregulowany pobyt we Francji (np. karte pobytu na czas okreslony), powinien on zlozyc w DDTEFP: • • 62 63 64 Umowe o prace lub (raczej nie stosowane) promese zatrudnienia – w czterech egzemplarzach, Zobowiazanie pracodawcy (lub swoje wlasne) do wniesienia stosownej oplaty na rzecz OMI65, ANPE – Agence Nationale pour l’emploi (Krajowa Agencja ds. Zatrudnienia) internet: http://www.anpe.fr APEC – Association pour l’emploi des cadres (Stowarzyszenie na rzecz zatrudnienia kadry kierowniczej), internet: http://www.apec.fr lub http://www.recruteurs.apec.fr DDTEFP – Direction Departamentale du travail, de l’emploi et de la formation professionnelle – Departamentalna Dyrekcja do Spraw Pracy, Zatrudnienia i Szkolenia Zawodowego 71 • • • • Wypelniony kwestionariusz dotyczacy warunków zakwaterowania (zamieszkiwania) wnioskodawcy (ewentualnie tzw. contract d’hebergment), Szesc fotografii, Dwie koperty ze znaczkami z wpisanym adresem wnioskodawcy, W miare potrzeby - dokumenty potwierdzajace kwalifikacje zawodowe, dyplomy ukonczenia szkól, kursów , uczelni, CV (zyciorys), uzasadnienie ubiegania sie o prace. Ww. wniosek moze tez zlozyc osoba przebywajaca czasowo (np. na podstawie waznego paszportu) we Francji. Natomiast bedac w Polsce, wszelkie dokumenty nalezy skladac w warszawskim biurze OMI66 i tam tez odbiera sie niezbedne pozwolenia. Osoby zainteresowane moga uzyskac szczególowe informacje (w jezyku polskim lub francuskim) dzwoniac do ww. biura w Polsce (biuro z reguly nie odpowiada na korespondencje „pisana” z prosbami o informacje). Biuro ponadto wspólpracuje z odpowiedzialnym za wyjazdy do pracy za granice obywateli polskich Krajowym Urzedem Pracy67 Jesli francuski pracodawca zamierza zatrudnic polskich pracowników – to powinien on zlozyc wszystkie niezbedne dokumenty w DDTEFP odpowiedniej dla siedziby jego firmy. Skladane dokumenty, musza byc w jezyku francuskim, a w przypadku dokumentów w innych jezykach (np. po polsku) - obowiazkowo przetlumaczone na jezyk francuski przez tlumacza przysieglego we Francji badz w Polsce i (co jest czasami wymagane) - potwierdzone przez konsulat francuski. Osoba, która zlozyla wniosek (lub w imieniu której wniosek zostal zlozony) moze oczekiwac na decyzje w Polsce. Po 6 – 8 tygodniach (kontrola polityczna, karalnosc...) zainteresowany powinien otrzymac albo decyzje odmawiajaca zgody na prace68 lub tez pozwolenie na prace. Jezeli decyzja jest pozytywna, a wnioskodawca przebywa we Francji i nie odbyl badan lekarskich (np. nie posiada karty pobytu), OMI powinno wezwac zainteresowanego do przeprowadzenia badan lekarskich (na które czasami czeka sie we Francji dosc dlugo). Jezeli wyniki badan sa zadawalajace, OMI przekazuje zainteresowanemu poswiadczona umowe o prace (lub jej promese) oraz polecenie zgloszenia sie do DDTEFP celem uzyskania tymczasowego pozwolenia na prace, lub tez do prefektury celem odbioru karty pobytu z zapisem „salarié”. Jezeli wnioskodawca przebywa w Polsce, zgoda na zatrudnienie jest przesylana do Ambasady Republiki Francuskiej w Polsce. W Polsce równiez odbywa badania lekarskie w przychodni wskazanej przez warszawskie biuro OMI. Po odbyciu badan i w oparciu o przeslane dokumenty, Ambasada (Konsulat) Francji wydaje obywatelowi 65 66 67 68 OMI - Office de Migration Internationale (Urzad do Spraw Migracji Miedzynarodowych), adres biura paryskiego: OMI, Espace Emploi International, 48, Boulevard de la Bastille, 75012 Paris, tel. (0033.1).53.02.25.54, internet: www.omi.social.fr OMI - biuro w Warszawie, ul.Pulawska 17, 02-515 Warszawa, telefon: (0.prefix.22).529.31.84 (-85, -86, 88), fax: (0.prefix.22).529.31.83 KUP - Krajowy Urzad Pracy, Departament Migracji Zarobkowej, adres: 01-402 Warszawa, ul. Ciolka 10A, telefon: (0.prefix.22).837.69.27, fax: (0.prefix.22).837.12.25, internet: http://www.praca.gov.pl. Od 1.04.2002 kompetencje KUP przejmie Ministerstwo Pracy i Polityki Spolecznej, internet: www.mpips.gov.pl Od decyzji odmownej prefekta mozna sie odwolac do komisji zajmujacej sie sprawami kart pobytu. Zainteresowany (lub upowazniona przez niego osoba) moze uczestniczyc w posiedzeniu komisji. Pozytywna decyzja komisji nie zobowiazuje prefekta do zmiany decyzji. Prefekt moze utrzymac swa odmowe wydania karty lub tez moze wydac karte. 72 Polski wize pobytowa wraz z pozwoleniem na prace (wiza jest zazwyczaj wazna na okres 3 miesiecy). Po przyjezdzie do Francji, celem legalizacji swojego przyszlego pobytu na czas dluzszy niz 3 miesiace, posiadacz pozwolenia na prace powinien w ciagu dwóch pierwszych miesiecy wystapic o karte pobytu (lub wize dlugoterminowa) zgodnie z procedura opisana w czesci dotyczacej uzyskiwania karty pobytu. W przeciagu 3 miesiecy po przyjezdzie do Francji nalezy znalezc mieszkanie (rzecz stosunkowo trudna za wzgledu na status obcokrajowca) lub obywatela francuskiego (ewentualnie przedsiebiorce), który zgodzi sie podpisac "certificat d'hébergement", zobowiazujac sie tym samym do zapewnienia mieszkania obywatelowi polskiemu. Czasami pracodawca dolacza taki "certificat d'hébergement" z chwila zlozenia dokumentów w DDTEFP. Odbyte badania lekarski i zatrudnienie we Francji pozwalaja na korzystanie z dobrodziejstw ubezpieczenia spolecznego, które zwraca czesciowo wydatki poniesione na wizyty lekarskie i za zakupione lekarstwa. Bedac we Francji i chcac uzyskac karte pobytu na czas okreslony, nalezy postepowac zgodnie z procedura opisana powyzej. Mozna tez ubiegac sie o wize pobytowa na okres dluzszy niz trzy miesiace. b). Pozwolenie na prace okresowa (do trzech miesiecy) Czesto sie zdarza, ze polskie przedsiebiorstwa, które wspólpracuja z firmami zachodnioeuropejskimi (w tym francuskimi) uzyskuja zlecenie na wykonanie róznych prac czy uslug na terenie Francji (np. prace montazowo - instalacyjne), których czas trwania nie przekracza trzech miesiecy. Zazwyczaj na barki polskiego przedsiebiorcy spada kwestia uregulowania wszelkich spraw zwiazanych z formalnym pobytem pracowników, w tym uzyskanie pozwolenia na prace terenie Francji. Co prawda zasady ubiegania sie o pozwolenie na prace na terenie Francji na taki krótki okres sa nieco uproszczone gdyz nie wystepuje koniecznosc ubiegania sie o karte pobytu lub wize dlugoterminowa. Natomiast sama procedura postepowania jest podobna jak w przypadku opisanego powyzej ubiegania sie o pozwolenie na prace. Do DDTEFP, oprócz wczesniej wymienionych dokumentów, sklada sie takze: • zaswiadczenie firmy polskiej o zatrudnieniu pracowników (kopie umów o prace i legitymacji ubezpieczeniowych) przygotowujacych sie do wyjazdu, • uzasadnienie ubiegania sie pozwolenie na prace, • oswiadczenie kazdego pracownika, ze zobowiazuje sie do opuszczenia Francji po wykonaniu zlecenia. Celem uzyskania szczególowych informacji odnosnie mozliwosci i warunków uzyskania pozwolenia nalezy skontaktowac sie bezposrednio z warszawskim przedstawicielstwem OMI. c). Praca sezonowa Rzady Republiki Francuskiej i Polski na przestrzeni lat 1990 - 2001 podpisaly kilka umów dotyczacych mozliwosci wykonywania pracy sezonowej69, które w sposób ogólny reguluja kwestie dostepu obywateli umawiajacych sie stron do lokalnych rynków pracy. Generalnie jednak pozwolenie na prace sezonowa (okresowa, krótkoterminowa) moga uzyskac obcokrajowcy (w tym Polacy), którzy nie posiadaja ani nie ubiegaja sie o karte rezydenta lub o karte na pobyt czasowy z prawem pracy. Warunkiem jest aby osoba chcaca pracowac miala konkretnego pracodawce 69 Patrz zalacznik z wykazem wazniejszych umów francusko - polskich 73 zamierzajacego ja zatrudnic. Praca ze wzgledu na swój charakter i rodzaj lub okolicznosci powinna byc typowo sezonowa (okresowa). Pracodawca winien zlozyc w DDTEFP wstepna umowe o prace (dla) pracownika sezonowego Umowa o prace podpisana przez pracodawce z pracownikiem sezonowym upowaznia pracownika do wykonywania okreslonej pracy (okreslonego zawodu). Umowa ta powinna okreslac czas pracy i okres (terminy, daty) w którym praca bedzie wykonywana. W zadnym wypadku nie moze trwac w sumie dluzej niz szesc miesiecy w ciagu 12 miesiecy kolejno nastepujacych po sobie. Wnioski skladane do DDTEFP przez francuskiego pracodawce moga byc imienne (na konkretne osoby) jak i bez wyszczególniania konkretnych osób – czyli zapotrzebowanie na okreslona grupe. Podobnie jak w powyzej opisanych sytuacjach, przy wydaniu pozwolenia DDTEFP i OMI wspólpracuja z polskim Krajowym Urzedem Pracy. Czas jednorazowego pozwolenia na prace sezonowa nie moze przekroczyc 9 miesiecy, lecz moze byc odnawiany. Osoba ubiegajaca sie o pozwolenie musi przebywac we Francji legalnie. Pracodawca zobowiazany jest do wplacenia na rzecz OMI stosownej kwoty, z chwila zatrudnienia pracownika sezonowego. Studenci – obcokrajowcy, po uzyskaniu tymczasowego (okresowego) pozwolenia na prace moga pracowac do 20 godzin tygodniowo. Francuscy rolnicy najbardziej zainteresowani sa zatrudnieniem Polaków przede wszystkim przy zbiorze winogron, jablek, borówek, uprawie warzyw i innych pracach dotychczas w niewielkim stopniu zmechanizowanych w gospodarstwach rolnych. Obecnie, mimo braku rak do pracy i zainteresowaniu korzystaniem z polskich pracowników sezonowych, przeszkoda jest zbyt rygorystyczne i formalistyczne podchodzenie niektórych DDTEFP do kwestii wydawania zezwolen (np. zadanie okreslenia przez wnioskujacego rolnika francuskiego, z okolo kwartalnym wyprzedzeniem, dokladnego terminu rozpoczecia i zakonczenia zbiorów czy prac rolnych) a takze oplaty wnoszone przez rolników na rzecz OMI, co przy niektórych krótkich sezonowych pracach (np. zbiór winogron) czyni ta forme zatrudniania obcokrajowców spoza Unii Europejskiej malo oplacalna. Dodatkowa przeszkoda jest slaba znajomosc obowiazujacych francuskich przepisów wsród francuskich rolników, szczególnie tych, którzy po raz pierwszy staraja sie o pozyskanie poza-unijnej sezonowej sily roboczej. Opóznia to sprawne i wlasciwe przygotowanie dokumentacji oraz utrudnia przeprowadzenie procedury administracyjnej. d). Staze zawodowe W mysl podpisanych pomiedzy Polska a Francja kilku umów dotyczacych wymiany stazystów, w tym umowy o bez-wizowej wymianie studentów i osób odbywajacych staze zawodowe70, studenci i stazysci moga przebywac we Francji przez okres niezbedny na ukonczenie studiów lub odbycie stazu zawodowego w firmie francuskiej. Zgodnie z umowa z 1990 roku71 pod ogólnym pojeciem stazysty rozumiana jest osoba; która ukonczyla 18 lat lecz ma nie wiecej niz 35 lat ; legitymuje 70 71 Umowa miedzy Rzadem Rzeczypospolitej Polskiej a Rzadem Republiki Francuskiej w sprawie zniesienia obowiazku wizowego przy pobycie dluzszym niz trzy miesiace dla studentów i stazystów odbywajacych szkolenia - przyjeta w formie wymiany not pomiedzy Ambasadorem RF w Polsce a Podsekretarzem Stanu w MSZ w dniu 3 lipca 2001. Umowa weszla w zycie 3 sierpnia 2001r , zostala opublikowana we francuskim Journal Officiel z 1.09.2001 jako Décret no 2001-783 z 27.08.2001 Prezydenta RF (strona 14042, dzial Ministerstwa Spraw Zagranicznych RF) Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej w sprawie wymiany stazystów zawodowych, podpisana w Auxerre dnia 29.09.1990r. weszla w zycie dnia 14.05.1991r 74 sie dyplomem « nauczania zawodowego »; posiada znajomosc jezyka kraju do którego przyjezdza (czyli francuskiego) w stopniu odpowiednim do wymagan dla stanowiska pracy, na którym bedzie odbywala staz. Czas stazu u jednego, okreslonego pracodawcy w zasadzie winien wynosic najwyzej jeden rok, z mozliwoscia przedluzenia go maksymalnie o dalsze 6 miesiecy. Stazysta powinien otrzymywac wynagrodzenie pozwalajace na pokrycie kosztów pobytu, w wysokosci co najmniej takiej jak otrzymuja pracownicy – obywatele kraju przyjmujacego (czyli Francji) na tym samym stanowisku pracy. Stazysci powinni byc traktowani, oplacani oraz zatrudnieni na takich samych warunkach (czas pracy, bezpieczenstwo i higiena pracy, ubrania ochronne itp.) jak pracownicy miejscowi. Pracodawca francuski zapraszajacy polskiego stazyste powinien zglosic sie do departamentalnego biura OMI (lub gdy ma siedzibe w Bretanii, Ile de France, Pays de Loire, lub Normandii – do biura w Paryzu 72) gdzie otrzyma stosowny kwestionariusz. Kwestionariusz jest wypelniany czesciowo przez pracodawce, czesciowo przez stazyste. Wraz z kwestionariuszem pracodawca winien zlozyc inne wymagane dokumenty dotyczace kandydata (m.in. zdjecia, zyciorys, dyplomy wraz z ich tlumaczeniem na jezyk francuski), "certificat d'hébergement" oraz umowe o staz. Na podstawie zlozonych dokumentów, odpowiednia delegatura OMI w porozumieniu z DDTEFP moze odrzucic wniosek lub wyrazic zgode na staz. W przypadku zgody na odbycie stazu, warszawski oddzial OMI73 wskazuje przychodnie, w której kandydat powinien przeprowadzic w Polsce badania lekarskie. Pozytywny wynik badan pozwoli na uzyskanie ostatecznej zgody OMI i wyjazd do Francji. Szczególowych informacji moze uzyskac dzwoniac do ww. warszawskiego oddzialu OMI (mozna rozmawiac po polsku lub po francusku). Istnieje równiez Stowarzyszenie ADESPE74, które wspiera wymiane stazystów zawodowych pomiedzy Polska a Francja. Pomoc, która oferuje stowarzyszenie to glównie nawiazanie kontaktu z przedsiebiorstwem poszukujacym stazystów zawodowych, dokonywanie niezbednych formalnosci (kontakt z instytucjami takimi jak: OMI, DDTEFP, ANPE, ambasady), organizacja i finansowanie przejazdu z kraju pochodzenia do kraju, gdzie ma byc wykonywany staz, tlumaczenie dokumentów, organizacja i finansowanie kursów jezyka francuskiego, zapewnienie zakwaterowania, itd. Jednak przed skorzystaniem z uslug Stowarzyszenia nalezy sie dokladnie upewnic, które uslugi sa oferowane odplatnie i jaki jest ewentualny koszt udzielanej pomocy. e). Swiadczenia socjalne, kwestie podatkowe Francja jest krajem Unii Europejskiej, w którym poziom opieki socjalnej panstwa jest relatywnie wysoki. Pracownik zagraniczny po uzyskaniu odpowiednich zezwolen na pobyt i prace, które zapewniaja mu dostep do rynku pracy, powinien uzyskac prawo do korzystania ze wszystkich swiadczen (kosztowna, dofinansowywana z budzetu opieka medyczna, zasilki rodzinne, zasilki dla bezrobotnych, itp.). Ochrona socjalna 72 73 74 OMI (Office des Migrations Internationales), Espace Emploi International, (Biuro ds. Migracji Miedzynarodowych, Dzial ds; Zatrudnienia Miedzynarodowego) , 48 Boulevard de la Bastille, 75012 Paris, tel. 01.53.02.25.54, strona internetowa http://www.omi.social.fr OMI - Office des Migrations Internationales (Biuro ds. Migracji Miedzynarodowych), Warszawa, ul. Pulawska 17, tel. (0.prefix.22).529.31.84 lub koncówki: -85, -86, -88), fax (0.prefix.22).529.31.83 ADESPE - Association pour le Développement et l’Echange de Stagiaires Professionnels en Europe (Stowarzyszenie Rozwoju Wymiany Zawodowych Stazystów w Europie), internet: hppt://www.adespe.org 75 objeta jest takze rodzina pracownika, która z czasem moze uzyskac dostep do francuskiego rynku pracy. Zgodnie z polsko-francuska Generalna Konwencja o Ubezpieczeniu Spolecznych z 9.06.1948r, polscy pracownicy oddelegowani do Francji w celu wykonania prac (uslug) musza posiadac podstawowe ubezpieczenia zalatwione w Polsce (w ZUS). Celowym jest jednak wykupienie dodatkowej, dobrowolnej polisy u francuskiego lub polskiego ubezpieczyciela, co ulatwi pokrycie ewentualnych kosztów zwiazanych np. z usuwaniem konsekwencji róznych wypadków losowych, leczeniem, rehabilitacja czy transportem poszkodowanego do kraju. Dokladniejszych informacji udzielic moze polskie Ministerstwo Pracy i Polityki Spolecznej. Kwestie podatkowe uregulowane sa w polsko-francuskiej umowie w sprawie zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majatku z 20.06.1975r (Dz.U.nr 1 z 1977r). Dokladniejszych informacji moze udzielic polskie Ministerstwo Finansów. f). Warunki zatrudnienia Sprawy zatrudnienia pracowników regulowana jest przez Kodeks Pracy (Code de travail), przez liczne umowy zbiorowe (conventions collectives) oraz regulaminy zakladowe (règlement intérieur). Umowy zbiorowe dotycza branzy przemyslowych i obowiazuja, gdy sa podpisane przez przedstawicieli zwiazków zawodowych w danej branzy. Istnienie owych umów w znacznym stopniu ogranicza swobode pracodawcy w ksztaltowaniu wysokosci wynagrodzen. Regulaminy pracy obowiazuja w przedsiebiorstwach zatrudniajacych powyzej 20 pracowników. Przewiduja one m.in. kary i rózne sankcje za niewykonanie obowiazków pracowniczych. Od 1 stycznia 2002 roku czas pracy we Francji wynosi 35 godzin tygodniowo. W systemie francuskim spotyka sie generalnie nastepujace rodzaje umów o prace: Umowa na czas nieokreslony (CDI : contrat à durée indéterminée) Tego typu umowe zawiera sie w wiekszosci przypadków zatrudnienia pracownika, z wyjatkiem sytuacji wskazanych w umowie na czas okreslony. Umowa na czas nieokreslony moze zostac rozwiazana wskutek wypowiedzenia jednej ze stron. W przypadku wypowiedzenia umowy przez pracodawce, okresy wypowiedzenia wynosza: • • 1 miesiac - gdy staz pracy pracownika wynosi od 6 miesiecy do 2 lat, 2 miesiace - gdy staz pracy wynosi powyzej 2 lat. Umowa na czas okreslony (CDD : contrat à durée déterminée). Umowe ta mozna zawrzec wylacznie w nastepujacych wypadkach : • • • • • zastapienie pracownika tymczasowo nieobecnego, szczególny, okresowy wzrost aktywnosci dzialania firmy, potrzeba wykonania specyficznego lub wyjatkowego (dodatkowego) zlecenia, zatrudnienie w ramach pracy sezonowej, w innych przypadkach okreslonych programami redukcji bezrobocia. Zakonczenie umowy na czas okreslony zobowiazuje pracodawce do wyplaty premii w wysokosci 6% od sumy zarobków brutto wyplaconych podczas trwania umowy. Nalezy zwrócic uwage na fakt, ze wznowienie okresu, na który umowa na czas 76 okreslony zostala zawarta, powoduje jej automatyczne przeksztalcenie w umowe na czas nieokreslony. Umowa o prace na czesc etatu (contrat à temps partiel). Czas trwania tej umowy nie moze przekroczyc 2 lat, natomiast tygodniowy czas pracy nie moze byc dluzszy niz 32 godziny. g). Warunki pracy i placy Istnieje minimalna ustawowa miesieczna kwota wynagrodzenia (SMIC), ponizej której pracodawca w zasadzie nie moze zatrudnic osoby na pelnym etacie. Stawka ta, corocznie rewaloryzowana, wynosi (od 1.07.2001r) 6,67 euro za godzine, czyli ok. 1,127 euro miesiecznie za 169 godzin pracy w roku 2001. Czesto zbiorowe umowy przewiduja nie minimalne lecz korzystniejsze wynagrodzenia, zalezne od stopnia czy tez kategorii pracownika. Od 1.01.2002 ustawowy czas pracy wynosi 35 godzin tygodniowo. g1). Zwolnienie pracownika Decyzja o zwolnieniu pracownika (lettre de licenciement) musi byc umotywowana. Pracownik ma prawo znac powody zwolnienia, którego podstawy podlegaja kontroli sadowej (dotyczy to zwolnien indywidualnych, dyscyplinarnych i grupowych z powodów ekonomicznych). g2). Spory wynikajace ze stosunku pracy Instancja sadowa kompetentna do rozpatrywania sporów pomiedzy pracownikami i pracodawcami jest Sad Pracy (conseil des prud’hommes), wystepujacy przy kazdym Sadzie Pierwszej Instancji (Tribunal de Première Instance). g3). Czas pracy Ustawa z 13 czerwca 1998r, obowiazujaca od 1 stycznia 2002 wprowadzila 35 godzinny tydzien pracy we wszystkich przedsiebiorstwach na terenie Francji. Nadgodziny sa zwykle platne w formie kompensaty odpoczynkowej, czyli w dodatkowych dniach urlopowych, z tym, ze maksymalna ilosc godzin nadliczbowych nie moze przekroczyc 130 rocznie na kazdego pracownika (z wyjatkiem pewnych odstepstw na lata 2002 i 2003). Jezeli pracownik pracuje wiecej, to za kazda dodatkowa godzine (liczac od 39 godziny w tygodniu) dostaje wynagrodzenie o 25% wyzsze, a od 44 godziny - o 50% wyzsze. g4). Urlopy O ile umowa o prace lub uklad zbiorowy nie stanowi inaczej, pracownikowi przysluguje 2½ dnia urlopu za kazdy przepracowany miesiac, co oznacza, ze minimalny ustawowy roczny urlop wynosi 30 dni roboczych (5 tygodni). Ponadto Kodeks Pracy przewiduje 16-tygodniowy urlop macierzynski. Podczas tego urlopu kobieta otrzymuje z ubezpieczenia spolecznego 80% pensji (o ile zbiorowy uklad danej grupy zawodowej nie przewiduje bardziej korzystnych warunków). g5). Organizacje pracowników Istnieja trzy instancje reprezentujace interesy pracowników : • Przedstawiciele pracowników (délégués du personnel). W kazdym przedsiebiorstwie zatrudniajacym powyzej 11 osób, wybiera sie przedstawicieli pracowników (délégués du personnel) mianowanych na okres 1 roku. Ich rola jest przekazywanie dyrekcji roszczen pracowników, pelnienie kontroli nad 77 • • przestrzeganiem przepisów prawa pracy i bezpieczenstwa pracy, ochrona interesów pracowników. Rada Przedsiebiorstwa (Comité d’Entreprise). Obowiazek wyboru Rady Przedsiebiorstwa dotyczy przedsiebiorstw zatrudniajacych powyzej 50 pracowników. Zebraniom Rady odbywajacym sie przy kazdej waznej decyzji dotyczacej kwestii spolecznych, ekonomicznych lub finansowych w przedsiebiorstwie, przewodniczy pracodawca. Zwiazki zawodowe (syndicats). W przedsiebiorstwach zatrudniajacych powyzej 50 osób, pracownicy moga wybrac delegatów zwiazków zawodowych, których rola jest ochrona interesów pracowników i ich reprezentacja przed sadami pracy. g6). System ubezpieczen spolecznych (Securité sociale) Ubezpieczenia spoleczne w tym choroby, macierzynstwo, kalectwo, wypadki zawodowe i smierc pokrywane sa w systemie francuskim przez kasy spoleczne (caisse d’assurance maladie),. Istnieje tez kasa emerytalna (caisse d’assurance vieille) oraz bezrobocia (Assedic). Kasy finansowane sa ze skladek spolecznych zarówno pracowników jak i pracodawców. W sumie skladki nie przekraczaja obecnie 60% pensji brutto. Skladki miesieczne pobierane z pensji pracownika wynosza zazwyczaj w granicach 20-23% i sa wyliczone na kazdym potwierdzeniu wyplaty (bulletin de salaire). Skladki i swiadczenia placone przez pracodawce na rzecz pracownika wynosza 40%. Osoby pracujace na zasadzie samo-zatrudnienia (w tym wolne zawody) placa skladki kwartalnie w wysokosci ok. 40% od zarobków uzyskanych w roku poprzednim. 9. a). Warunki s wiadczenia uslug przez polskie firmy we Francji Zasady ogólne, uregulowania odcinkowe Zgodnie z zasadami ustanawiajacymi Jednolity Rynek Unii Europejskiej obowiazuje swoboda przeplywu osób, towarów, uslug i kapitalów pomiedzy krajami czlonkowskimi. Jednak mozliwosci swiadczenia uslug przez firmy z krajów trzecich na rynkach krajów Pietnastki sa powaznie ograniczone. Rygorystyczna polityka imigracyjna Francji przy równoczesnym uprzywilejowaniu opartym na historycznych zwiazkach, niektórych krajów sródziemnomorskich oraz afrykanskich powoduje, ze obywatele krajów trzecich (w tym Polski) maja utrudniony dostep do francuskiego rynku pracy. Legalne podejmowanie pracy na zasadach ogólnych przez pracowników polskich we Francji odbywa sie najczesciej poprzez oddelegowanie („détachement”) i dotyczy personelu kluczowego, dyrektorów firm i oddzialów, wysoko wykwalifikowanych specjalistów, dla których minimalne stawki wynagrodzenia sa okreslone poprzez odpowiednie przepisy. Oddelegowanie, które uprzednio mozliwe bylo pomiedzy firmami powiazanymi kapitalowo (np. firma - matka i filia), obecnie moze miec miejsce w szerszym wymiarze. Oddelegowany na powyzszych zasadach przedstawiciel polskiej firmy moze podjac prace we francuskiej firmie – jako jej pracownik i podlega francuskiemu kodeksowi pracy oraz innym uregulowaniom obowiazujacym na rynku pracy w tym kraju. O ile wladze francuskie nie powinny odmówic zgody na pobyt i prace dla tej ograniczonej kategorii pracowników oddelegowanych z Polski (w przypadku gdy nie ma przeciwwskazan np. natury moralno-obyczajowej i pod warunkiem przejscia wczesniej opisanych), o tyle zatrudnianie pracowników nizszego szczebla napotyka na powazne trudnosci. Moga oni zostac zatrudnieni jedynie wtedy, gdy na francuskim 78 rynku pracy nie mozna znalezc pracowników o odpowiednich kwalifikacjach lub zainteresowanych wykonywaniem oferowanej pracy. Obywatele polscy, którzy nie sa delegowani przez swa macierzysta firme, moga znalezc zatrudnienie na francuskim rynku pracy (bezposrednio w miejscowych firmach). We francuskich przepisach ta kategoria pracowników okreslana jest jako „expatriés”. Otrzymanie zgody na pobyt i prace jest jednak znacznie trudniejsze niz przy oddelegowaniu, a przejscia przez procedury opisane w rozdziale dotyczacym kwestii pobytu oraz zatrudniania pracowników nie gwarantuje uzyskania pozytywnej decyzji wladz francuskich. Uproszczone procedury obowiazuja w odniesieniu do niektórych rodzajów krótkotrwalych prac (uslug), realizowanych na podstawie kontraktów przez firmy z krajów trzecich, w tym z Polski, delegujacych do Francji swych pracowników (najemnych). Dotyczy to przede wszystkim: • • ekip montazowych i instalacyjnych delegowanych dla uruchomienia lub naprawy we Francji urzadzen opatentowanych i wyprodukowanych w Polsce (instalacja wind, montaz badz demontaz maszyn i urzadzen, kotlów, instalacji przemyslowych itp.); sa to na ogól misje krótkookresowe - do 3 miesiecy. Realizacji innych krótkotrwalych prac zlecanych przez firmy francuskie. Firmy polskie wykonujace uslugi na powyzszych zasadach nie maja obowiazku tworzenia w tym celu we Francji swych struktur organizacyjnych np. zakladu czy filii. Podobne uproszczone procedury stosowane sa wobec przeplywu pracowników pomiedzy firmami posiadajacymi powiazania kapitalowe (dotyczy to ograniczonych w czasie misji, np. audytu). Przypadki te nie sa traktowane jako bezposrednia ingerencja na francuskim rynku pracy, gdyz delegowani do Francji specjalisci pozostaja caly czas pracownikami polskich firm, które realizuja kontrakt lub wykonuja okreslona misje w ramach oddelegowania. Bezposredni dostep firm polskich do przetargów publicznych we Francji jest bardzo utrudniony, m.in. z uwagi na fakt, ze ogloszenia o przetargach ukazuja sie z nieduzym wyprzedzeniem, a dodatkowa bariera sa uwarunkowania jezykowe oraz wymogi techniczne (czesto obowiazek stosowanie sie do norm francuskich) i finansowe (wadium, koszty dokumentacji). W praktyce polska firma zwykle moze wziac udzial w przetargu jako podwykonawca (dostawca maszyn, urzadzen, uslug) dla firmy z terenu Unii w przypadku prostych, standardowych dostaw. Jednak uczestnictwo w realizacji czesci zamówienia przetargowego nie zwalnia polskiej firmy od uzyskania niezbednych pozwolen na prace (i pobyt) polskich pracowników we Francji, a stosowna umowa o pod-wykonawstwo jest jedynie ulatwieniem przy przebrnieciu procedur administracyjnych. Dokladniejsze informacje – w rozdziale poswieconym zamówieniom publicznym. b). Procedury administracyjne, warunki placowe Procedury administracyjne zwiazane z podejmowaniem pracy we Francji przez obywateli krajów trzecich, w tym z Polski, sa obwarowane licznymi warunkami, a zalatwianie jest procesem dlugotrwalym, co czesto zniecheca strony do ich przeprowadzenia. Najbardziej rygorystyczne wymogi stawiane sa wtedy, gdy swiadczenie pracy wiaze sie z dlugotrwalym pobytem pracownika zagranicznego na terenie kraju. Wykonywanie pracy we Francji wymaga w kazdym przypadku zgody na prace oraz (przy pobycie przekraczajacym 3 miesiace) zgody na pobyt. 79 Cudzoziemcy z krajów trzecich (spoza UE) , pragnacy w dluzszym okresie czasu wykonywac we Francji dzialalnosc przemyslowa, handlowa lub rzemieslnicza w ramach indywidualnej dzialalnosci gospodarczej oraz pelniacy kierownicze funkcje w spólkach itp. musza ponadto uzyskac karte handlowca zagranicznego (carte de commerçant étranger). Wydawanie zezwolen na prace lezy w gestii DDTEFP 75 (placówek Ministerstwa Zatrudnienia i Solidarnosci w poszczególnych departamentach), zas wydawaniem zezwolen na pobyt zajmuja sie prefektury w poszczególnych departamentach. Uznawanie kwalifikacji polskich specjalistów podlega kompetencjom francuskiego Ministerstwa Zatrudnienia i Solidarnosci oraz Ministerstwa Edukacji (Departamentu Nostryfikacji Dyplomów) – jednak generalnie nie sa one automatycznie uznawane, a osoba posiadajaca polski dyplom zazwyczaj musi spelnic dodatkowe wymagania (np odbyc nauke w miejscowej szkole czy uczelni, zdac odpowiedni egzamin, wykazac sie stosownym poziomem znajomosci jezyka, odbyc praktyke zawodowa itp). Przepisy europejskie (francuskie) przewiduja przypadki, w których cudzoziemcy z krajów trzecich sa zwolnieni z obowiazku ubiegania sie o zgode na pobyt i prace. Dotyczy to na przyklad obywateli z krajów trzecich legalnie zamieszkalych i zatrudnionych w jednym z krajów Unii Europejskiej, którzy udaja sie do innego kraju Unii w celu wykonywania pracy (swiadczenia uslug). Jest to konsekwencja orzeczenia Trybunalu Europejskiego z sierpnia 1994 r. w sprawie R.Van der Elst przeciw francuskiemu OMI76. Zgodnie z tym orzeczeniem, pracownicy np. polscy, legalnie zatrudnieni w firmie na terenie dowolnego kraju Unii Europejskiej (np. w Niemczech, Holandii, Belgii), powinni miec ulatwiona mozliwosc czasowego oddelegowania do innego kraju (np. Francji), korzystajac z uproszczonych formalnosci dotyczacych zezwolen na pobyt i prace. Jesli pracownicy polscy sa zatrudnieniu w firmie francuskiej na zasadach ogólnych, to pracodawca musi zapewnic im warunki pracy zgodne z miejscowymi przepisami, w tym takze minimalna gwarantowana place (SMIC), która od 1.07.2001 wynosi 6,67 euro brutto. SMIC podlega okresowej rewaloryzacji (zwykle co roku w lipcu) zaleznej od poziomu inflacji. Wymogi dotyczace placy minimalnej nie obejmuja delegowanych do pracy obywateli polskich, którzy w trakcie jej wykonywania pozostaja pracownikami polskiej firmy. IV. Informacja i promocja Promocja oraz zródla pozyskiwania informacji gospodarczej we Francji sa dobrze zorganizowana i ma bogata tradycje. Liczne organizacje samorzadowe i publiczne na szczeblu lokalnym, regionalnym i centralnym, sa kontrolowane i nadzorowane (w zaleznosci od struktury) badz przez wybieranych przedstawicieli przedsiebiorstw, badz przez przedstawicieli administracji centralnej; sa ze soba powiazane licznymi umowami i wzajemnie sie uzupelniaja. Spelniaja istotna role w reprezentowaniu przedsiebiorstw wobec organów administracji publicznej oraz dostarczaja informacji niezbednych w procesie podejmowania decyzji. Szczególnie duzo uwagi poswieca sie malym i srednim przedsiebiorstwom (PME-PMI), które maja zapewniona opieke 75 76 DDTEFP – Direction Departamentale du travail, de l’emploi et de la formation professionnelle – Departamentalna Dyrekcja do Spraw Pracy, Zatrudnienia i Szkolenia Zawodowego OMI - Office des Migrations Internationales (Biuro ds. Migracji Miedzynarodowych)– jest instytucja panstwowa– monopolista zajmujaca sie we wspólpracy z odpowiednimi francuskimi resortami – wydawaniem zgody na prace we Francji dla pracowników z krajów trzecich, w tym z Polski 80 od chwili podjecia decyzji o rozpoczeciu dzialalnosci, poprzez doradztwo jak zalozyc firme, zatrudnic i wyszkolic pracowników, prowadzic akcje marketingowe, znalezc partnerów do wspólpracy, zaciagnac kredyt, rozwinac eksport itp. Doradcy (kilkadziesiat tysiecy w calej Francji) specjalizuja sie w obsludze poszczególnych krajów badz sektorów czy branz. Zazwyczaj czesc kosztów doradztwa oplacaja lokalne lub centralne organizacje zajmujace sie wspieraniem rozwoju malych i srednich firm. 1. Organizacje samorzadu gospodarczego Francuskie Izby Handlu i Przemyslu (Chambres de Commerce et d’Industrie) sa strukturami publicznymi o charakterze ekonomicznym i reprezentuja swych czlonków w sporach z organami administracji publicznej oraz realizuja przedsiewziecia o znaczeniu ogólnym. Sa gleboko zakorzenione w tradycji sluzby dla przedsiebiorstw i niekwestionowanym waznym podmiotem gospodarczym. Pierwsza Izba Handlu i Przemyslu powstala we Francji w 1680 roku w Marsylii. Przynaleznosc do Izb jest we Francji obligatoryjna. Jako uprzywilejowany partner administracji publicznej i terenowej, izby usytuowane sa na styku sektorów prywatnego i publicznego. Reprezentuja one calosc dzialalnosci przemyslowej, handlowej i uslug. Izby spelniaja funkcje sluzb publicznych oraz dzialaja na rzecz promocji i rozwoju gospodarki na szczeblu lokalnym i regionalnym. Z tytulu dwoistosci spelnianych funkcji odrózniaja sie od zawodowych organizacji pracodawców. Izby rozmieszczone sa na calym terytorium Francji (161 Francuskich Izb Handlu i Przemyslu i 22 Izby Regionalne) sa nawzajem od siebie niezalezne i jednoczesnie scisle ze soba powiazane, co pozwala im wymieniac doswiadczenia i zwiekszac efektywnosc. W izbach, które w zaleznosci od regionu maja rózna wielkosc i znaczenie, zatrudnionych jest lacznie 26.000 pracowników. Izby zarzadzane sa przez wybieralnych przedstawicieli przedsiebiorstw. Laczny budzet Izb francuskich za rok 2000 wyniósl 3,22 mld euro i pochodzil w 85% z obowiazkowych skladek – IATP 77. Wszystkie 183 izby lokalne i regionalne we Francji sa zrzeszone w ACFCI78. Dzialalnosc Izb koncentruje sie na nastepujacych kierunkach aktywnosci: • • • 77 78 Informacja ekonomiczna. Dostarczanie niezbednych informacji majacych na celu ukierunkowanie strategii rozwoju przedsiebiorstwa poprzez oddanie do dyspozycji dostepu do sieci wyspecjalizowanych danych o znaczeniu miedzynarodowym (transfer technologii, informacje o partnerach, badanie rynku) Doradztwo - Ponad 2000 specjalistów technicznych doradza i pomaga przedsiebiorstwom w przygotowaniu i podejmowaniu decyzji. Szkolenie - Izby francuskie przeznaczaja jedna czwarta swojego budzetu na ksztalcenie podstawowe i doskonalenie zawodowe (zarzadzanie, jezyki obce, techniki handlu). Dzialalnosc ta obejmuje swym zasiegiem kilkaset tysiecy uczniów i stazystów, 30.000 wykladowców w 450 placówkach. Pewna ilosc szkól funkcjonuje równiez za granica (Anglia, Niemcy, Hiszpania, USA, Kanada, Egipt, Singapur) dysponujac specyficznymi programami (zarzadzanie, elektronika, IATP- Imposition Additionnelle à la Taxe Professionnelle (Dodatkowa skladka do podatku zawodowego) ACFCI- l’Assemblée des Chambres Françaises de Commerce et d’Industrie (Zgromadzenie Francuskich Izb Handlowo - Przemyslowych) Relations Economiques Internationales, 45, Av. d’Iéna- BP.448, 75769 Paris Cedex 16, tel. (0033.1).40.69.37.27 fax. (0033.1).40.69.38.08, internet: www.acfci.cci.fr 81 • • hotelarstwo, restauratorstwo). Izby sa drugim, po panstwowym sektorze szkolnictwa, organizatorem nauczania. Duza ilosc szkól nalezacych do Izb od dawna cieszy sie doskonala reputacja miedzynarodowa (Ecoles Superieurs de Commerce - Wyzsze Szkoly Handlowe). Zagospodarowanie przestrzenne - francuskie izby stworzyly i eksploatuja duza czesc obiektów uzytecznosci publicznej, takich jak lotniska, porty, dzielnice przemyslowe, centra transportowe, sklady itp... Niekiedy izby byly „zmuszane” przejecia od podmiotów publicznych opieki nad tymi obiektami ze wzgledu na ich trudna sytuacje ekonomiczna lub od podmiotów prywatnych ze wzgledu na niska rentownosc w poczatkach eksploatacji. Izby sa równiez doradcami i pomocnikami administracji panstwowej w dziedzinie zagospodarowania przestrzennego. Dzialalnosc miedzynarodowa - 940 doswiadczonych doradców w dziedzinie handlu zagranicznego, liczne misje przedsiebiorstw za granice, wlasne centra informacji na temat rynków zagranicznych, stale przedstawicielstwo przy Komisji Europejskiej, szkoly ksztalcenia kadr dla dzialalnosci miedzynarodowej, umowy o wspólpracy z Izbami w wielu krajach na calym swiecie to zespól srodków pozwalajacych Francuskim Izbom Handlu i Przemyslu sluzyc w sposób kompetentny i zorganizowany rozwojowi aktywnosci miedzynarodowej malych i srednich przedsiebiorstw. Partnerami izb w dzialalnosci miedzynarodowej sa miedzy innymi: Dyrekcja ds. Stosunków Ekonomicznych z Zagranica Ministerstwa Gospodarki, Regionalne Dyrekcje Handlu Zagranica, CFME-ACTIM i duze przedsiebiorstwa francuskie o znaczeniu miedzynarodowym. Wiekszosc informacji udzielanych przez Izby oraz uslug swiadczonych przez jej pracowników jest platna. Dlatego tez przed zleceniem Izbie wykonania konkretnych prac nalezy dokladnie zapoznac sie z warunkami, w tym kosztami swiadczonych uslug. Firmy francuskie inwestujace i dzialajace za granica zrzeszone sie we Francuskich Izbach Handlowych i Przemyslowych za Granica – CCIFE 79. Izby francuskie za granica (85 izb) zrzeszaja 24.500 przedsiebiorstw na calym swiecie. W Polsce dziala Francuska Izba Przemyslowo-Handlowa80. ARD – Agence Régionale de Developement (Agencje Rozwoju Regionalnego) – stowarzyszenia dzialajace wedlug prawa z 1901 roku i zrzeszajace na danym terenie organizacje dzialajace na rzecz rozwoju regionalnego. Maja za zadanie informowac o mozliwosciach inwestycyjnych w danym regionie, przyjmowac ewentualnych inwestorów, wspierac lokalne firmy poprzez tworzenie i zarzadzanie „inkubatorami przedsiebiorczosci”. ARD posiadaja za granica swoje przedstawicielstwa (miedzy innymi w Polsce) informujace o potencjalnych mozliwosciach wspólpracy i inwestycji. ARD zrzeszone sa w CNER – Conseil National des Economies Régionales (Krajowa Rada Gospodarek Regionalnych), internet http://www.cnerfrance.com . EIC - Euro Info Centre (Centrum Informacji Europejskiej) - siec organizacji rozmieszczonych we wszystkich regionach Unii Europejskiej (ponad 270 EIC), w tym we Francji, majacych za zadanie informowac, asystowac i doradzac przedsiebiorstwom w zakresie spraw europejskich. We Francji EIC funkcjonuja przy 79 80 CFCIFE - Chambres de Commerce et d’Industrie Françaises à l’Etranger (Francuskie Izby Handlowo – Przemyslowe za Granica) CCIFP - Chambre de Commerce et d'Industrie Française en Pologne (Francuska Izba Handlowo – Przemyslowa w Polsce), adres: ul. Swietokrzyska 36/14, 00-116 Warszawa, tel. (0.prefix.22).622.55.25 lub (0.prefix.22).654.64.91, fax (0.prefix.22).622.55.45, internet: www.cci-pologne.pl 82 strukturach gospodarczych takich jak Izby Handlowo Przemyslowe, Agencje Rozwoju Regionalnego, organizacje zawodowe i sa scisle powiazane z Komisja Europejska. Udzielaja informacji na temat projektów europejskich oraz mozliwosciach oferowanych przez rynki wewnetrzne. Pomagaja PME-PMI w dostepie do programów europejskich. Adres strony internetowej: http://www.industrie.gouv.fr/eic/reseau . RESIS – Réseau d’Informations stratégiques pour les entreprises (Siec informacji strategicznych dla przedsiebiorstw) - centrum analizy i ekspertyzy oraz pomocy we wprowadzaniu nowych produktów, analiza nowych kierunków konsumpcji, poszukiwanie nowych produktów oraz uslug. CRDI - Centres Regionaux de Documentation International (Regionalne Centra Dokumentacji Miedzynarodowej) - (30) zarzadzane wspólnie z CFCE (Centre Français de Commerce Exterieur - Francuskie Centrum Handlu Zagranicznego), dostarczaja praktycznych informacji nt. rozwoju dzialalnosci eksportowej. ARIST - Agences Regionales d'Information Scientifique et Technique (Regionalne Agencje Informacji Naukowej i Technicznej) - doradzaja w sprawach technologii, ochrony patentowej i markowej we wspólpracy z Panstwowym Instytutem Wlasnosci Przemyslowej (INPI - Institut National de la Propriete Industrielle. Realizuja diagnostyke systemu obiegu informacji w przedsiebiorstwie. Wspomagaja prace przy projektach innowacyjnych i transferze technologii. CFME ACTIM – Agence pour la Promotion Internationale des Technologies et des Entreprises Françaises (Agencja ds. Miedzynarodowej Promocji Technologii i Przedsiebiorstw Francuskich). Realizuje i koordynuje dzialania sluzace miedzynarodowemu rozwojowi firm francuskich, promuje technologie i przedsiebiorstwa francuskie za granica. Chambres d’Agricultures (Izby Rolnicze) funkcjonuja w kazdym regionie i departamencie francuskim. Maja za zadanie reprezentowac rolników wobec wladz administracyjnych oraz swiadczyc szeroko rozumiane uslugi na rzecz swoich czlonków. Izby rolnicze sa strukturami zawodowymi publicznymi (consulaires) dzialajacymi na tych samych zasadach co Izby Przemyslowo-Handlowe i Izby Rzemieslnicze. Reprezentantem Izb Rolniczych na poziomie krajowym jest ich Stale Zgromadzenie czyli APCA81. Izby Rzemiosla (Chambres de Métiers) podobnie jak Izby Rolnicze funkcjonuja w kazdym departamencie i regionie francuskim (lacznie 106 Izb). Zgodnie z prawem powolujacym je do zycia w 1925r, Izby Rzemiosla sa strukturami reprezentujacymi ogólne interesy Rzemiosla, zapewniajace jego reprezentacje w srodowisku politycznym, ekonomicznym i spolecznym. Scisle wspólpracuja z Radami Generalnymi (wladze departamentu) i wladzami nizszego szczebla przy lokalnych projektach interesujacych przedsiebiorstwa rzemieslnicze. Izby Rzemiosla prowadza rejestracje firm rzemieslniczych oraz dbaja o ich rozwój prowadzac szkolenia i organizujac akcje promocyjne takie jak targi i wystawy. Francuskie Izby Rzemiosla i inne podobne im organizacje z krajów Unii Europejskiej zrzeszone sa w Europejskim Zwiazku Rzemiosla oraz Malych i Srednich firm (Union Européenne de l’Artisanat et 81 APCA - Assemblée Permanante des Chambres d’Agriculture , (Stale Stowarzyszenie Izb Rolniczych),, adres: 9, avenue George V, 75008 Paris, tel: (0033.1).53.57.10.10, fax: (0033.1).53.57.10.05, internet: www.apca.chambagri.fr 83 Moyennes Entreprises) - lacznie zrzeszonych jest 8 milionów firm. Reprezentantem tych izb na szczeblu krajowym jest we Francji Stale Zgromadzenie- APCM82. 2. Formy promocji Seminaria i konferencje Sa waznym elementem promocji oraz pozyskiwania informacji rynkowych, miejscem spotkan i nawiazywania kontaktów. Najwiekszym organizatorem seminariów i konferencji we Francji sa Izby Przemyslowo-Handlowe, z których kazda organizuje rocznie od kilku do kilkudziesieciu konferencji na tematy interesujace zrzeszonych w izbie przedsiebiorców. Najczesciej dotycza one aspektów prawnych, podatkowych oraz innych elementów przyblizajacych dany rynek zagraniczny (w tym i rynek polski) i poprzedzaja planowana misje gospodarcza. Na konferencje typu „Journées Pays” (Dni Kraju), zapraszane sa przedstawicielstwa dyplomatyczne oraz firmy z zagranicy które uczestnicza w biznesowych spotkaniach indywidualnych z miejscowymi przedsiebiorcami. Akcje lobbyingowe Akcje lobbyingowe sluza zwykle do stworzenia przyjaznego klimatu dla szeroko rozumianej wspólpracy z Polska i polskimi podmiotami gospodarczymi oraz promowania zarówno kraju jak i gospodarki. Pomimo ogromnych zmian jakie dokonaly sie w naszym kraju w latach dziewiecdziesiatych, w szczególnosci otwartosci rynku, wzrostowi gospodarczemu, politycznemu i ekonomicznemu zblizeniu do krajów Europy Zachodniej, nie wszyscy francuscy rozmówcy zdaja sobie sprawe z mozliwosci jakie stwarza wspólpraca z Polska i polskimi partnerami. W prasie francuskiej generalnie mówi sie o Polsce coraz przychylnej, jednak rzeczowe informacje gospodarcze pojawiaja sie sporadycznie. Obecnie jest jeszcze stosunkowo malo akcji lobbyingowych przeprowadzanych we Francji, w których uczestnicza polscy przedsiebiorcy. Wynika to miedzy innymi z malej ilosci polskich podmiotów gospodarczych zadomowionych we Francji. Z uwagi na ograniczone srodki finansowe dzialania lobbyingowe maja zwykle charakter jednorazowych akcji, co z zasady ogranicza zamierzone oddzialywanie na francuskie srodowiska, do których sa one skierowanie. Dodatkowym utrudnieniem jest znaczna konkurencja ze strony innych krajów, które podobnie jak Polska, zabiegaja o francuskie inwestycje, czy wsparcie na arenie miedzynarodowej. Dla zwiekszenia skutecznosci akcji lobbyingowych we Francji wykorzystuje sie obecnosc wysokich ranga urzedników ministerialnych badz czlonków polskiego rzadu, w trakcie ich wizyt we Francji i spotkan z miejscowa administracja i biznesem. Misje handlowe Misje podobnie jak udzial w targach i wystawach sa dobrym sposobem osobistego nawiazania pierwszych kontaktów handlowych i zapoznania sie realiami miejscowego rynku. Do Francji przyjezdza z roku na rok coraz wiecej przedstawicieli polskich przedsiebiorstw. Wiekszosc z firm koncentruje sie na spotkaniach w Paryzu i regionie paryskim z uwagi na wage gospodarcza regionu i regularne polaczenia lotnicze. W trakcie trwania misji (najczesciej 2-3 dni) odbywa sie kilka spotkan z 82 APCM- Association Permanante des Chambres de Métiers, (Stale Stowarzyszenie Izb Zawodowych), adres: 12, Avenue Marceau, 75008 Paris, tel: (0033.1).44.42.10.00, fax: (0033.1).47.20.34.48, internet: http://www.apcm.com 84 potencjalnymi partnerami francuskimi. Wazny jest dobór organizatora misji, zarówno w Polsce jak i we Francji, jego kompetencji i znajomosci rynku, umiejetnosci dostepu do baz danych o firmach i znajomosci firm francuskich. Firmy polskie powinny zainteresowac sie równiez innymi miastami i regionami francuskimi, Lyon, Lille, Marsylia, Tuluza, Bordeaux, a szczególnie miastami gdzie dzialaja polskie placówki, Konsulaty Generalne RP, Wydzialy Handlowe lub gdzie dzialaja polscy Konsule Honorowi. Obok tradycyjnie organizowanych we Francji misji handlowych, na uwage zasluguja misje administracyjno-handlowe, zwiazane ze wspólpraca miedzy regionami, miastami czy instytucjami takimi jak Izby Przemyslowo-Handlowe, Agencje Rozwoju Regionalnego itp. Misje przyjezdzajace do Francji w towarzystwie czlonków rzadu czy administracji lokalnej samorzadowej, ciesza sie zainteresowaniem francuskich wladz, traktowane sa priorytetowo i prestizowo, czesto tez niektóre przedsiewziecia w ramach misji sa dofinansowywane z budzetu panstwowego lub regionalnego. Charakteryzuja sie tez wiekszym zainteresowaniem mediów i wieksza efektywnoscia przy doborze partnerów do rozmów indywidualnych. Misje administracyjno-handlowe ukazuja atrakcyjnosc miasta badz regionu z punktu widzenia inwestycji i implantacji (lacznie ze specjalnymi strefami ekonomicznymi), przychylnosc i zainteresowania wladz administracyjnych i samorzadu gospodarczego oraz pozwalaja na bezposrednie kontakty ludzi biznesu z róznych branz. Targi i wystawy Targi i salony sa waznym elementem rozeznania rynku francuskiego, czesto pierwszym etapem w strategii eksportowej. Pozwalaja spotkac zarówno potencjalnych nabywców jak i miedzynarodowa konkurencje. W miedzynarodowej hierarchii organizatorów targów Francja stanowi druga swiatowa potege, sytuujac sie tuz za Niemcami. W ciagu roku organizuje sie we Francji setki róznego rodzaju imprez targowych, zarówno o charakterze narodowym jak i miedzynarodowym; przeznaczonych wylacznie dla specjalistów z danej branzy, jak i dla szerokiej publicznosci. Stolica Francji - Paryz dysponuje najwieksza sumarycznie powierzchnia targowa na swiecie. Dzieje sie tak glównie za sprawa dwóch najwiekszych i najnowoczesniejszych centrów wystawowych we Francji: PARISNORD VILLEPINTE (220.000 m2) oraz PARIS-EXPO (230.000 m2). Trudno nie docenic znaczenia francuskich imprez targowych dla gospodarki kraju. Mozna je smialo zdefiniowac jako motor napedzajacy zycie gospodarcze w wielu dziedzinach. Wspomnijmy jedynie o setkach tysiecy gosci zagranicznych, którzy rezerwuja hotele, korzystaja z oferty gastronomicznej, handlowej, kulturalnej, itd. Skale zjawiska ilustruja np. statystyki BATIMAT-u – najwiekszych na swiecie targów budowlanych (ok. 500.000 odwiedzajacych) oraz Salonu Lotniczego Le Bourget (300.000 odwiedzajacych). Od kilku lat obserwujemy wyrazny wzrost zainteresowania targami francuskimi w Polsce. Zainteresowanie to dotyczy zarówno gosci z naszego kraju, jak i firm bioracych udzial w targach w charakterze wystawców. Uwzgledniajac róznice wynikajace z cyklicznosci targów w latach parzystych i nieparzystych, francuskie imprezy targowe odwiedza rocznie od 4.500 do 6.000 gosci z Polski. Jednoczesnie – równiez w wymiarze rocznym – wystawia sie we Francji od 200 do 250 polskich firm. 85 Wsród polskich firm najwieksza popularnoscia cieszy sie BATIMAT – Miedzynarodowe Targi Budowlane, odwiedzane przez ok. 1.000 naszych rodaków, SIAL – Miedzynarodowe Targi Zywnosci – ostania sesja imprezy w roku 2000 odnotowala obecnosc 853 gosci z Polski oraz EQUIP’AUTO – Miedzynarodowe Targi Motoryzacyjne – ok. 650 Polaków. Powyzsze liczby nalezy uznac za wysoka frekwencje, jesli wezmie sie pod uwage fakt, iz dotycza one wylacznie profesjonalistów z danej branzy. Promocja francuskich imprez wystawienniczych na arenie miedzynarodowej zajmuje sie miedzy innymi Komitet PROMOSALONS – funkcjonujacy od roku 1967. Od roku 1994 dziala polskie przedstawicielstwo PROMOSALONS83 Dostarcza merytorycznych informacji o francuskich targach, pomaga w zdobyciu kart wstepu i zorganizowaniu wizyty, towarzyszy i ulatwia formalnosci polskim firmom pragnacym zaprezentowac sie we Francji w charakterze wystawcy. Strona internetowa Komitetu zawiera adresy biur na calym swiecie, uzyteczne wyszukiwarki, informacje dotyczace róznych imprez targowych i warunków uczestnictwa oraz polaczenia z wieloma organizmami uzytecznosci publicznej (kolej, metro, meteo), organizatorami targów i firmami zarzadzajacymi terenami wystawowymi. Do najwazniejszych i najwiekszych imprez targowych we Francji w roku 2002 mozna zaliczyc : • LINGERIE PARIS – Miedzynarodowe Targi Bielizny, 25 – 28 stycznia 2002, PARIS EXPO PORTE DE VERSAILLES • TISSU PREMIER – Miedzynarodowe Targi Tkanin, 5 – 6 lutego 2002, GRAND PALAIS – LILLE • EUROPAIN – Miedzynarodowy Salon Piekarnictwa, Cukiernictwa i Malej Gastronomii, 20 – 24 kwietnia 2002, PARIS-NORD VILLEPINTE • EUROSATORY – Miedzynarodowe Targi Przemyslu Obronnego, 17 – 21 czerwca 2002, LE BOURGET pod Paryzem • LYON MODE CITY – Miedzynarodowe Targi Bielizny i Mody Plazowej, 31 sierpnia - 2 wrzesnia – EUREXPO – LYON • SALONS D’AUTOMNE – Miedzynarodowe Targi Domu, Ogrodów i Terenów Rekreacyjnych, 30 wrzesnia – 2 pazdziernika 2002, PARIS-NORD VILLEPINTE • SIAL – Miedzynarodowe Targi Zywnosci, 20 – 24 pazdziernika 2002, PARISNORD VILLEPINTE • SILMO – Miedzynarodowe Targi Optyki i Okularów, 25 – 28 pazdziernika 2002, PARIS-EXPO PORTE DE VERSAILLES • EXPOPROTECTION – Miedzynarodowe Targi Ochrony Mienia i Osób, 5 – 8 listopada 2002, PARIS-NORD VILLEPINTE • EMBALLAGE – Miedzynarodowe Targi Opakowan, 18 – 22 listopada 2002, PARIS-NORD VILLEPINTE • IPA – Miedzynarodowe Targi Maszyn i Urzadzen dla Przemyslu Spozywczego, 18 – 22 listopada 2002, PARIS-NORD VILLEPINTE 83 PROMOSALONS POLSKA (Komitet Promocji Francuskich Salonów Wystawowych za Granica), adres: ul. Chorzowska 49/14, 04-696 Warszawa, tel. (0.prefix.22).815.64.55, fax: (0.prefix.22).815.64.80, internet: http://www.promosalons.com , e-mail: [email protected], [email protected] 86 • POLLUTEC – Miedzynarodowe Targi Przemyslu i Uslug dla Ochrony Srodowiska, 26 – 29 listopada 2002, EUREXPO – LYON • ELEC – Miedzynarodowe Targi Przemyslu Elektrycznego, Oswietlenia, Automatyki i Kontroli, 9 – 13 grudnia 2002, PARIS-NORD VILLEPINTE Udzial polskich firm w targach i wystawach jest istotnym choc dosyc kosztownym elementem pozwalajacym na nawiazanie wspólpracy kooperacyjnej, kontaktów handlowych czy pozyskanie zamówien ze strony francuskich kontrahentów. Jednak ze wzgledu na powazne koszty zwiazane m.in. z wynajmem i zagospodarowaniem stoiska, transportem, pobytem, przed podjeciem ostatecznej decyzji warto zasiegnac informacji na temat znaczenia imprezy w której chce polskie przedsiebiorstwo uczestniczyc (charakter lokalny, regionalny czy miedzynarodowy) oraz ich charakteru (targi zamkniete czyli tylko dla profesjonalistów z danej branzy, targi otwarte dla publicznosci, targi polaczone ze sprzedaza wystawianych produktów) i rodzaju (targi ogólne, targi branzowe, targi tematyczne). Ponadto warto okreslic czego dane polskie przedsiebiorstwo, ze wzgledu na oferowane produkty i uslugi, oczekuje po swoim uczestnictwie w wybranej imprezie targowej (poznanie konkurentów, pozyskania odbiorców, nawiazania kooperacji, znalezienia inwestora, sprzedaz produktów na miejscu itp.) Przedsiebiorstwa zainteresowane wieksza powierzchnia wystawowa i posiadajace wieksze fundusze na cele promocyjne moga zlecic przygotowanie ekspozycji wystawowej, obsluge stoiska czy spotkan z potencjalnymi kontrahentami lub tez wykonanie innych uslug (np. rozliczenie kosztów imprezy, zarzadzanie okreslonymi srodkami finansowymi na uczestnictwo i promocje) wyspecjalizowanej francuskiej firmie. Natomiast przedsiebiorstwa posiadajace mniejsze fundusze staraja sie przy minimalnym nakladzie srodków mozliwie efektownie zaprezentowac wlasna ekspozycje przywozac wiekszosc niezbednego sprzetu i wyposazenia z kraju i zajmujac sie samodzielnie przygotowaniem stoiska. Przykladowo – male polskie przedsiebiorstwa oferujace niewielkie, niezbyt drogie produkty codziennego uzytku, ozdoby, szklo i krysztaly bizuterie itp. czesto uczestnicza w targach i imprezach lokalnych (nawet typu kiermaszu) polaczonych ze sprzedaza wystawianych wyrobów. Wlasciwe wybranie targów (a czasami cyklu kilku odbywajacych sie po sobie imprez w róznych regionach Francji) pozwala szczególnie drobnym przedsiebiorcom na zminimalizowanie procedur zwiazanych z uczestnictwem (rejestracja, wpisowe, wypelnianie kwestionariuszy celem uzyskania niezbednych zezwolen), procedur celnych, kosztów transportu towarów i podrózy osób z Polski obslugujacych stoiska. Z kolei sprzedaz polskich wyrobów dopasowanych do gustów i kieszeni wybranej grupy francuskich odbiorców pozwala wrócic do kraju z pewnym zyskiem. Firmy, które po raz pierwszy chca uczestniczyc w wybranych targach powinny oplacic koszty uczestnictwa z odpowiednio duzym wyprzedzeniem aby miec czas na wyjasnienie z organizatorami pojawiajacych sie czasami rozbieznosci odnosnie zasad uczestnictwa i akceptacji platnosci dokonywanych z Polski przelewem, karta badz czekiem. Celowym jest, szczególnie przy wiekszych imprezach, wczesniejsze rozeznanie lokalizacji najblizszych miejscu imprezy hoteli, cen pokoi i dokonanie rezerwacji noclegów.. Pozwoli to dodatkowo zoptymalizowac wydatki zwiazane z pobytem i codziennym dojazdem do miejsca imprezy. Zazwyczaj mozna zmienic lub odwolac dokonana rezerwacje w hotelu bez konsekwencji finansowych co najmniej na dobe przed planowanym przyjazdem Mozna tez (zwykle przy wiekszej grupie uczestników lub kolejnym odwiedzaniu danego hotelu) pokusic sie o negocjowanie w trakcie dokonywania rezerwacji ewentualnych znizek w oplacie za wynajmowane pokoje. 87 Ministerstwo Gospodarki corocznie ustala liste imprez targowo – wystawienniczych odbywajacych sie za granica (w tym i we Francji), w których uczestnictwo jest dofinansowywane z funduszu promocji. Polskie przedsiebiorstwa uczestniczace w takiej imprezie, w zaleznosci od jej znaczenia dla polskiej gospodarki i eksportu, moga uzyskac zazwyczaj czesciowy zwrot kosztów poniesionych na wynajecie powierzchni wystawowej i zabudowy standardowej stoiska oraz zwiazanych z transportem eksponatów. Dokladniejsze informacje mozna uzyskac w Departamencie Promocji Gospodarczej Ministerstwa Gospodarki84. Ponizej podano przykladowe adresy kilku stron internetowych, na których mozna uzyskac dokladniejsze informacje na temat terminów wystaw i targów organizowanych we Francji, jak równiez znalezc dane licznych organizatorów wystaw oraz firm zaangazowanych w dzialalnosc targowo – wystawiennicza, w tym mogacych np. pomóc zainteresowanym przedsiebiorstwom i organizacjom w zorganizowaniu stoiska, wlasnego salonu, konferencji, seminarium, itp. • http://www.salons-online.com - wyszukiwarka - informator na temat targów i wystaw organizowanych we Francji (miejsce wystawy, dokladne daty, organizatorzy, liczba wystawców, itp.) oraz firm swiadczacych rózne uslugi np. w zakresie transportu zagospodarowania, wyposazenia i obslugi stoiska, organizacji imprez towarzyszacych, promocji i reklamy • http://www.ccip.fr/foireuro - informator CCIP – Chambre de commerce et d’industrie de Paris (Paryskiej Izby Handlowo – Przemyslowej) na temat targów i wystaw organizowanych w Paryzu oraz wybranych krajach Europy Zachodniej. • http://www.ffme.org – FFME - Fédération Française des Métiers de l’Exposition (Francuska Federacja Zawodów Targowych). Oferuje uslugi i pomaga w nawiazaniu kontaktów z ponad 160 przedsiebiorstwami czlonkami Federacji a specjalizujacymi sie m.in; w organizacji i obsludze targów, wystaw oraz stoisk targowych. • http://www.alizeehotesses.com - agencja ALIZÉE HÔTESSES, organizator róznego typu imprez, zapewniajacy takze ich kompleksowa lub czesciowa obsluge. • http://www.groupeautrementdit.com - grupa AUTREMENT DIT, organizator seminariów, kongresów, zajmujacy sie takze przygotowywaniem materialów (filmów) szkoleniowych, reklam i wizerunku przedsiebiorstwa na rynku itp. • http://www.bice.fr - firma BICE, organizator salonów i wystaw. • http://www.boi.fr – BOI - Bureau des Opérations Internationales (Biuro ds. Dzialan Miedzynarodowych) - prowadzi dzialalnosc i doradztwo w zakresie organizacji targów odbywajacych sie w róznych regionach swiata/ • http://www.spat.fr grupa SPAT, organizator wystaw, kongresów, zagospodarowanie i wyposazanie stoisk, kompleksowa obsluge wystawców zapewnia tez pelna obsluge i ochrone imprez, itp. • http://www.exposium.com - grupa Exposium - francuski organizator targów dla profesjonalistów, zawiera tez wykaz wybranych targów we Francji i na swiecie 84 MG - Ministerstwo Gospodarki, Departament Promocji Gospodarczej, Plac Trzech Krzyzy 3/5, 00-507 Warszawa, tel. (0.prefix.22).693.52.15 lub (0.prefix.22).628.39.88, fax (0.prefix.22).693.40.24, strona internetowa: http://www.mg.gov.pl/struktur 88 wraz z wyszukiwarka wedlug daty, lokalizacji, tematyki itp. Internet Nie mozna przeceniac znaczenia informacji dostepnych w internecie oraz tej formy jako miejsca na promocje. Podobnie jak w Polsce, równiez we Francji uzycie internetu upowszechnia sie bardzo szybko. Wiekszosc instytucji i firm zamieszcza tam informacje o swojej dzialalnosci, uslugach, towarach i propozycjach. Posiadanie strony www. staje sie standardem zapewniajacym szybkie wyszukiwanie potencjalnych parterów, a profesjonalnie przygotowana i aktualna strona internetowa zacheca firmy do skontaktowania sie i zlozenia oferty. Ta forma promocji i komunikacji jest znacznie szybsza i tansza od tradycyjnych zródel informacji rynkowej. Baza ofert WEH Ambasady RP Uwzgledniajac duze zainteresowanie zarówno ze strony przedsiebiorców francuskich jak i polskich nawiazaniem bilateralnych relacji gospodarczych, Wydzial Ekonomiczno – Handlowy Ambasady RP w Paryzu uruchomil elektroniczna baze ofertowa. Baza, ze wzgledu na specyfike lokalnego rynku, opracowana w jezyku francuskim i umieszczona na stronie internetowej Wydzialu zawiera oferty polskich przedsiebiorców zainteresowanych pozyskaniem partnera handlowego, wspólpraca kooperacyjna czy swiadczeniem uslug. Biznesmeni francuscy chcacy nawiazac kontakt z polska firma, w trakcie przegladania bazy beda mogli za pomoca tzw. linków bezposrednio skontaktowac sie z danym oferentem (e-mail) jak i wejsc na strone internetowa polskiego przedsiebiorstwa. Polskie firmy zainteresowane umieszczeniem swej oferty w bazie WEH sa proszone o wypelnienie stosownego kwestionariusza zawierajacego podstawowe dane tele-adresowe, w tym dane osoby odpowiedzialnej za kontakty z zagranica, oferowany zakres wspólpracy jak i podstawowe informacje o przedsiebiorstwie. Kwestionariusz bedzie okresowo przesylany przedsiebiorcom do aktualizacji. Dane w bazie beda publikowane na odpowiedzialnosc przedsiebiorcy, brak aktualizacji bedzie równoznaczny z rezygnacja uczestnictwa i usunieciem zapisu z bazy. 3. Zródla informacji o rynku francuskim We Francji dosc powszechnie jest korzystanie z wyspecjalizowanych gabinetów doradczych, w szczególnosci prawnych i marketingowych. Pomimo wysokich niekiedy oplat za korzystanie z fachowej pomocy, przynosi to oszczednosc czasu, która pozwala na uniknac bledów zwiazanych z poruszaniem sie po nieznanym rynku. Konsultant moze okreslic istote problemu i znalezc srodki zaradcze. Odrebnym elementem pozyskiwania informacji, a w efekcie praktycznych porad i informacji statystyczno – ekonomicznych sa wywiadownie gospodarcze. Dzieki nim mozna dowiedziec sie o sytuacji prawnej i finansowej potencjalnego partnera. Badania rynku Badania rynku sa niezbednym elementem przygotowujacym do rozpoczecia sprzedazy na nowym rynku i do wyboru partnera do wspólpracy. Poznanie rynku pozwala na wieksza skutecznosc dzialania i zwieksza szanse na sukces na zmieniajacym sie rynku francuskim, gdzie konkurencja jest bardzo silna, a klient jest bardzo wymagajacy. Badania rynku sa zwykle czasochlonne i nie zawsze sa rzetelnie przygotowane i wiarygodne. Istnieje wiele zródel pozyskania informacji, jednakze szczególowe badania moga byc przeprowadzane w sposób profesjonalny 89 przez wyspecjalizowane firmy konsultingowe. Gotowe opracowania sa tez do nabycia miedzy innymi w CFCE (Centre Français du Commerce Extérieur – Francuskie Centrum Handlu Zagranicznego), CRDI (Centres Régionaux de Documentation Internationale - Regionalne Centra Dokumentacji Miedzynarodowej) oraz strukturach Izb CCI Info : • Bezplatne krótkie syntetyczne informacje na temat kraju czy sektora dzialalnosci, wymiany handlowej czy inwestycji zagranicznych, listy opracowan, zródla informacji, pomoc, organizacja podstawowych kontaktów i praktyczne porady. • Badania rynku i dane marketingowe – platne operacyjne informacje na temat sytuacji, perspektyw i sposobów wejscia na dany rynek (w podziale na sektor lub produkt), warunki inwestowania oraz ewolucja warunków ekonomicznych, konkurencyjnych, finansowych, prawnych i reglamentacyjnych pozwalajacych dostosowac swoja strategie dzialania do lokalnych przepisów i warunków. • Informacje prawne i fiskalne (zazwyczaj platne) tj. przepisy celne, uwarunkowania techniczne i sanitarne, warunki oznakowania i opakowania, warunki wejscia towarów na rynek (kwoty importowe, kontyngenty ilosciowe, cla), kwestie prawne i fiskalne zwiazane z inwestycjami, kontrakty, prawo spólek, umowy bilateralne o unikaniu podwójnego opodatkowania, prawo wlasnosci intelektualnej. Bazy danych Wsród duzej ilosci francuskich baz danych zawierajacych informacje gospodarcze oraz dane o przedsiebiorstwach mozna wyróznic nastepujace: • DELPHES - Analiza i selekcja 900 tytulów prasy gospodarczej francuskiej i europejskiej, 200.000 referencji nt. rynków, sektorów dzialalnosci, towarów, zarzadzania przedsiebiorstwem, firmami, srodowiskiem gospodarczym i finansowym. • TELEFIRM – Wykaz 1.700.000 firm francuskich wpisanych do rejestru firm francuskich. • TELEXPORT - Wykaz 40.000 firm francuskich importujacych i eksportujacych we wspólpracy z CFCE (Francuskie Centrum Handlu Zagranicznego - Centre Française de Commerce Exterieur). • ENVIROVEILLE - zawiera ponad 2.000 referencji i jest regularnie aktualizowany. Podsumowuje, komentuje i wyjasnia ustawodawstwo i akty prawne, pozwala sledzic, antycypowac i interpretowac aktualnosci w zakresie prawa. Celem jest ulatwienie i zrozumienie francuskich aktów prawnych. Przeznaczony w szczególnosci dla radców prawnych, inzynierów i kadr zarzadzajacych przemyslem, administracja, samorzadami i biurami badawczymi. Czesc informacji na temat rynku i firm jest bezplatna, dostep do innych wiaze sie z oplatami. Serwisy Izb Handlowo Przemyslowych, CFCE, CRDI fakturuja dostep do czesci informacji (np. informacje z bazy danych adresowych sa platne, najczesciej w zaleznosci od ilosci zadanych adresów) zgodnie z zasada, ze rozwój na rynkach zagranicznych jest inwestycja zarówno czasowa jak i finansowa, która kazda firma musi poniesc. Powyzsza zasada powinna byc dodatkowa motywacja do osiagniecia sukcesu za granica i szybkiego zwrotu nakladów inwestycyjnych. Adresy ww. baz 90 danych jak i innych serwisów informacyjnych mozna uzyskac zarówno w CEFC jak i w izbach handlowo – przemyslowych. Na terenie Francji dziala tez kilka firm konsultingowych zatrudniajacych specjalistów pochodzenia polskiego lub znajacych jezyk polski, co jest znacznym ulatwieniem przy poznawaniu trudnego rynku oraz pozwala na uzyskanie poprawnie jezykowego opracowania na zlecony temat. Przykladowe adresy konsultantów zamieszczono w zalaczniku do przewodnika. V. Informacje o partnerze, dochodzenie wierzytelnosci Wspólpraca handlowa z francuskimi kontrahentami stanowi szanse na rozwój polskich przedsiebiorstw. Tymczasem kazda wspólpraca niesie za soba ryzyko finansowe, które wzrasta w przypadku braku odpowiedniej wiedzy na temat rzeczywistej sytuacji ekonomicznej partnera oraz obowiazujacych w jego kraju przepisów prawnych. Równiez sama tresc podpisanego kontraktu handlowego winna w miare mozliwosci precyzyjnie okreslac prawa i obowiazki kazdej strony, a w szczególnosci sposób rozwiazywania sporów i egzekucji naleznosci finansowych. W celu zmniejszenia ryzyka zwiazanego z ewentualna niewyplacalnoscia kontrahenta francuskiego nalezy wykazac sie duza ostroznoscia od chwili rozpoczecia negocjacji, az do zawarcia i realizacji umowy. Niezbedna jest weryfikacja informacji na temat partnera W przypadku niewyplacalnosci lub nieuczciwosci partnera pozostaje dochodzenie wierzytelnosci na drodze polubownej lub sadowej. 1. Weryfikacja informacji na temat partnera francuskiego Informacje na temat kondycji finansowej i prawnej potencjalnego kontrahenta stanowia podstawowy element strategii przedsiebiorstwa w ramach wspólpracy handlowej. Analiza sytuacji partnera powinna koncentrowac sie w szczególnosci na informacjach dotyczacych jego identyfikacji (adresu), wyplacalnosci, wywiazywania sie z dotychczasowych zobowiazan platniczych (w tym zastawów na nieruchomosciach i ruchomosciach), a takze jego perspektyw rozwoju. Francuskie zródla informacji dziela sie na: • • • rejestry oraz repertoria (spisy) o charakterze publicznym, kartoteki zawierajace dane o zobowiazaniach platniczych, uslugi proponowane przez wywiadownie, tj. spólki zajmujace sie odplatnym udzielaniem informacji handlowych i ekonomicznych na temat konkretnych firm i osób fizycznych prowadzacych dzialalnosc gospodarcza , • inne zródla informacji . Róznorodnosc zródel informacji powoduje, iz wybór sposobu uzyskania danych na temat potencjalnego partnera nie jest latwy. W przypadku, gdy przedsiebiorstwo zamierza prowadzic skuteczna polityke zabezpieczania sie przed niewyplacalnoscia partnera, nalezy zastanowic sie nad skorzystaniem z uslug wywiadowni. Jesli natomiast potrzeby przedsiebiorstwa ograniczaja sie do uzyskania generalnej informacji, konsultacja zródla oficjalnego wydaje sie wystarczajaca. Rejestry i repertoria o charakterze publicznym Rejestry i repertoria zawieraja informacje o charakterze prawnym, ekonomicznym i finansowym, których ujawnienie przewidziane jest przez przepisy prawne. Z uwagi na istnienie obowiazku, lub mozliwosci zamieszczenia okreslonych danych, wyróznia sie 91 wpisy obowiazkowe, wywolujace okreslone skutki prawne lub administracyjne oraz wpisy fakultatywne. Zapisy rejestrów i repertorii sa dostepne dla kazdego zainteresowanego. Rejestry handlowe i spólek (RCS - Registres du commerce et des sociétés) RCS prowadzone sa przez departamentalne sady gospodarcze (tribunal de commerce) lub - w przypadku gdy na danym obszarze nie wystepuje sad gospodarczy - sady cywilne (tribunal de grande instance). Informacje zarejestrowane na poziomie lokalnym sa scentralizowane w Krajowym Rejestrze Handlowym i Spólek (RNCS). Przedsiebiorstwa francuskie maja obowiazek prawny rejestrowac w RCS najwazniejsze informacje dotyczace ich dzialalnosci. Kazda spólka zarejestrowana w RCS posiada numer RCS, w który zaopatrzone sa jej oficjalne dokumenty. Jesli przedsiebiorstwo nie jest zarejestrowane w RCS (np. rzemieslnicy), jego identyfikacja mozliwa jest, mimo to, na podstawie numeru SIREN lub SIRET, który musi posiadac kazde przedsiebiorstwo zalozone we Francji. Obowiazek zarejestrowania sie w RCS maja: handlowcy (commerçant), spólki handlowe, zgrupowania interesu ekonomicznego (groupements d’inérêt économique GIE), spólki cywilne, spólki osób wykonujacych wolne zawody (sociétés d’exercice liberal), organizmy panstwowe o charakterze przemyslowym lub handlowym, przedstawicielstwa i agencje handlowe Skarbu Panstwa, zagraniczne samorzady i organizmy publiczne. RCS zawiera wpisy dotyczace aktu rejestracji osoby fizycznej lub prawnej, jego modyfikacji oraz wykreslenia z rejestru. Osoby prawne maja obowiazek zlozenia statutu oraz aktów powolujacych ich wladze, a takze zgloszenia wszelkich modyfikacji tych dokumentów. Spólki handlowe musza ponadto skladac bilanse roczne oraz sprawozdania finansowe. Na prosbe kazdego zainteresowanego wydawany jest wyciag “K bis” zawierajacy dane na temat: numeru RCS przedsiebiorstwa, numeru SIREN lub SIRET, nazwy, adresu siedziby, glównej dzialalnosci, formy prawnej, wysokosci kapitalu, obywatelstwa akcjonariuszy lub wspólników, liczby i adresów oddzialów, nazwisk dyrektorów oraz ewentualnego postepowania upadlosciowego. W celu uzyskania informacji z RCS nalezy zwrócic sie z zapytaniem, droga telefoniczna lub listowna (najlepiej listem poleconym), do sadu gospodarczego (lub cywilnego) danego departamentu – miejsca siedziby spólki. Mozliwa jest równiez platna konsultacja zapisów RCS za posrednictwem internetowych serwisów informacyjnych np.: http://www.infogreffe.fr, http://www.societe.com, http://www.euridile.inpi.fr, http://www.acm-societe.com, http://www.coteinfos.com, http://www.entreprisesfrance.com, oraz wywiadowni. Rejestr zawodów (RM - Répertoire des metiers) Rzemieslnicy maja obowiazek zarejestrowania swojej dzialalnosci w rejestrze zawodów prowadzonym przez Izby Rzemieslnicze. Wypis z rejestru jest dostepny na prosbe kazdego zainteresowanego, we wlasciwej ze wzgledu na siedzibe rzemieslnika, Izbie Rzemieslniczej. Wypis ten zawiera dane identyfikacyjne, nazwe zakladu, logo, rodzaj wykonywanej dzialalnosci oraz adres rzemieslnika. 92 Zbiór statutów stowarzyszen (Collection des statuts d’association) Obowiazkiem stowarzyszen dzialajacych na podstawie ustawy z dnia 1 lipca 1901r. jest zlozenie statutu w prefekturze departamentu wlasciwego ze wzgledu na siedzibe stowarzyszenia. Statut oraz lista czlonków stowarzyszenia dostepna jest dla kazdego zainteresowanego, po uprzednim zgloszeniu zainteresowania do prefektury. Krajowy rejestr przedsiebiorstw i oddzialów polozonych we Francji (SIRENE) Kazde przedsiebiorstwo i instytucja polozone we Francji podlega wpisowi do SIRENE85. Rejestr ten prowadzony jest przez Instytut INSEE86, zawiera dane dotyczace wszystkich przedsiebiorstw przemyslowych i handlowych, rzemieslników, rolników, wolnych zawodów, stowarzyszen, administracji i samorzadów lokalnych. Indywidualny numer SIREN sklada sie z 9 znaków (cyfr). Z kolei numer SIRET zawierajacy 14 znaków wlasciwy jest dla kazdego oddzialu przedsiebiorstwa polozonego we Francji. Dziewiec pierwszych cyfr numeru SIRET koresponduje z numerem SIREN przedsiebiorstwa, któremu podlega oddzial. Dane zgromadzone w SIRENE opracowywane sa na podstawie deklaracji przedsiebiorstw skladanych w Centrach Formalnosci Przedsiebiorstw (CFE - centres de formalités des entreprises), stanowiacych jednostki administracyjne przy izbach rzemieslniczych, izbach handlowo-przemyslowych, centrach podatkowych, w których kazde przedsiebiorstwo moze dopelnic wszystkie formalnosci administracyjne zwiazane z utworzeniem firmy. Dane te obejmuja : nazwe, polozenie geograficzne, w tym kompletny adres przedsiebiorstwa, kod wykonywanej dzialalnosci glównej (APE), date powstania lub rozwiazania przedsiebiorstwa, jego obroty handlowe, forme prawna, udzial w eksporcie, a takze przyznanie numeru SIREN (i ewentualnie SIRET). Ponadto INSEE corocznie wydaje w formie ksiazkowej i elektronicznej (CDROM) Nomenclatures d’activités et de produits français (Nomenklatury dzialalnosci i produktów francuskich) zawierajacej klasyfikacje wedlug dzialalnosci (NAF)87 oraz wytwarzanych produktów – (CAF)88. Informacje zawarte w SIRENE sa istotne w procesie dochodzenia wierzytelnosci, gdyz pomagaja zidentyfikowac adres oraz ustalic sytuacje kontrahenta, zwlaszcza jesli jest nim przedsiebiorca indywidualny lub mala spólka. Sa one dostepne bezposrednio w INSEE (internet: http://www.insee.fr) posiadajacym swoje oddzialy w kazdym regionie oraz za posrednictwem niektórych spólek zajmujacych sie odplatnym udzielaniem informacji na podstawie uzyskanej i oplaconej licencji. Publiczne rejestry wpisów d’inscription des sûretés) zabezpieczajacych (Registres publics Kazdy zainteresowany ma mozliwosc skonsultowania znajdujacych sie w sadzie gospodarczym, wlasciwym dla sprawdzanego przedsiebiorstwa, rejestrów zastawów (zastaw na rzeczach, zastaw na prawach do uzywania oprogramowania, zastaw na przedsiebiorstwie handlowym, itp.), rejestrów umów zaopatrzonych w zastrzezenie 85 86 87 88 SIRENE - Système Informatique du Répertoire des Entreprises et des Etablissements (System Informatyczny Rejestru Przedsiebiorstw i Oddzialów). INSEE - Institut National des Statistiques et d’Etudes Economiques (Narodowy Instytut Statystyczny i Badan Ekonomicznych), adres: 18, boulevard Adolphe-Pinard, 75014 Paris, tel : (0033.1).41.17.66.11, fax :(0033.1).41.17.66.66, informacja: tel. (0033.1).36.68.07.60, internet: http://www.insee.fr NAF - Nomenclature d’activités française (Francuska Nomenklatura Dzialalnosci) CAF - Classification des produits française (Francuska Klasyfikacja Produktów) 93 wlasnosci rzeczy sprzedanej, umów leasingowych, itp. Zapis w jednym z powyzszych rejestrów moze byc sygnalem o pogarszajacej sie sytuacji finansowej kontrahenta, w tym ciazacym na nim zadluzeniu. Dostep do informacji z rejestrów wpisów zabezpieczajacych mozliwy jest bezposrednio w sadach gospodarczych lub za posrednictwem wywiadowni. Dziennik Urzedowy Ogloszen Cywilnych i Handlowych (BODACC) 89) W Dzienniku Urzedowym Ogloszen Cywilnych i Handlowych BODACC publikowane sa informacje o przedsiebiorstwach majace charakter obowiazkowy, a dotyczace ich utworzenia, modyfikacji, przeksztalcen, oraz zaprzestania dzialalnosci. Zawiera on takze informacje na temat sprzedazy przedsiebiorstwa, otwarcia postepowania upadlosciowego oraz postanowien wydawanych w trakcie trwania postepowania ukladowego lub upadlosciowego. BODACC dostepny jest w sprzedazy w formie pojedynczych dzienników lub abonamentu. Informacje zawarte w BODACC znajduja sie równiez w dyspozycji wywiadowni. Kartoteki zawierajace dane o zobowiazaniach platniczych (Fichiers recensant les incidents de paiement) Kartoteki zobowiazan platniczych prowadzone przez przedsiebiorstwa kredytowe oraz spólki ubezpieczeniowe (Fichiers d’incidents de paiement tenus par les établissement de crédit et sociétés d’assurance). Przedsiebiorstwa dzialajace w sektorze bankowym, udzielajace kredytów i pozyczek oraz zajmujace sie ubezpieczeniami opracowuja wewnetrzne kartoteki dotyczace zobowiazan platniczych swoich klientów, którym udzielaja kredyt lub które ubezpieczaja np. przed ryzykiem wynikajacym z dzialalnosci gospodarczej, w tym handlowej. Dane te sa komercjalizowane za posrednictwem spólek (wywiadowni) zajmujacych sie dzialalnoscia "wywiadowcza" o charakterze handlowym. Kartoteki podmiotów, których dzialalnosc polega na dochodzeniu wierzytelnosci (Fichiers d’incidents de paiement tenus par les sociétés de recouvrement). Niektóre spólki zajmujace sie odplatnym dochodzeniem wierzytelnosci (np. TRIADE 90) dostarczaja takze informacji o stwierdzonych zobowiazaniach platniczych dluzników wzgledem swoich partnerów i klientów. Kartoteki Banku Francji 91 (Fichiers gérés par la Banque de France) W posiadaniu Banku Francji znajduje sie kilka rodzajów kartotek dotyczacych róznych form zobowiazan platniczych oraz nieprawidlowosci wystepujacych przy ich uiszczaniu. Centralna Kartoteka kredytowych zobowiazan platniczych (FICP - Fichier central des incidents de paiement sur remboursement de crédit) zawiera informacje na temat zobowiazan platniczych osób fizycznych, którym przyznany zostal kredyt na cele pozazawodowe. 89 90 91 BODACC, BALO - Bulletin official des annonces civiles et commerciales 5dzionnik Urzedowy Ogloszen Cywilnych i Handlowych) , adres: BODACC, BALO Direction des Journaux officiels, 26, rue Desaix, 75727 Paris, tel : (0033.1).40.58.79.79, fax: (0033.1).45.79.17.84, internet: http://www.journalofficiel.gouv.fr Société TRIADE, adres: 20, rue Saint Romain, 76000 Rouen, tel./ fax: (0033.2).35.15.14.21, e-mail: [email protected] Banque de France, Centre national du crédit et du titre, adres: 48, rue Croix-des-Petits-Champs, 75001 Paris, tel: (0033.1).42.92.39.08, fax: (0033.1).42.92.39.40, internet: http://www.banque-france.fr 94 Centralna Kartoteka Czeków (FCC - Fichier central des chèques). W tej kartotece zgromadzone sa, przekazane przez banki, deklaracje zobowiazan i zastrzezen odnosnie warunków korzystania z czeków,. Do kartoteki maja dostep organizmy udzielajace kredytu. Krajowa Kartoteka Czeków Nieprawidlowych (FNCI - Fichier national des chèques irréguliers) zawiera informacje na temat zobowiazan platniczych, zastrzezen bankowych oraz czeków zagubionych i skradzionych. Kazdy przedsiebiorca, jak równiez kazda osoba dysponujaca czekiem ma prawo skonsultowac kartoteke (po uprzednim oplaceniu abonamentu). Wywiadownie (Sociétés de renseignement) Wywiadownie handlowe (Sociétés de renseignement commercial) Wywiadownie handlowe zajmuja sie zbieraniem danych zawartych w rejestrach i repertoriach publicznych, kartotekach banków i innych instytucji, prasie oraz udostepnianych przez same przedsiebiorstwa. Dzieki dzialalnosci polegajacej na zawodowym poszukiwaniu oraz przetwarzaniu informacji, wywiadownie stanowia podstawowe zródlo przekazu na temat przedsiebiorstw. Spólki te komercjalizuja dostep do informacji po dokonaniu ich analizy i interpretacji. Wysokosc oplat za usluge waha sie w zaleznosci od rodzaju zadanej informacji oraz renomy spólki. Wybrane adresy wywiadowni podano w zalaczniku do przewodnika. Agencje dochodzeniowe (Sociétés d’enquête) Agencje dochodzeniowe poszukuja okreslonych informacji tematycznych, zgodnie ze zleceniem zainteresowanego podmiotu lub osoby fizycznej. Uslugi tych agencji moga byc uzyteczne w sytuacji gdy ustalenie polozenia lub identyfikacji dluznika, wczesniej opisanymi metodami, nastrecza trudnosci. Uslugi te swiadczone sa czesto w ramach dzialalnosci wywiadowni handlowych. Inne zródla informacji Informacje wlasne przedsiebiorstwa Informacje wewnetrzne dotyczace przedsiebiorstwa, podstawowe wyniki finansowe zakres dzialalnosci a takze proponowana game produktów czy uslug mozna znalezc na stronach internetowych czy folderach wydawanych przez francuskie przedsiebiorstwa. Organizacje i zrzeszenia zawodowe Organizacje i zrzeszenia zawodowe moga byc cennym zródlem informacji na temat przedsiebiorstw nalezacych do branzy. Adresy dostepne sa za posrednictwem Internetu. Media Sledzac uwaznie prase, szczególnie o charakterze ekonomiczno-handlowym, mozna uzyskac wiele dodatkowych informacji zwiazanych z funkcjonowaniem wiekszych przedsiebiorstw oraz sytuacja interesujacego polskiego przedsiebiorce sektora gospodarki. Istotnym jest mozliwosc skorzystania za posrednictwem internetu z archiwalnych wydan poszczególnych tytulów prasowych. Ponizej podano kilka adresów internetowych zródel informacji prasowych oraz wazniejszych dzienników i czasopism francuskich o zasiegu ogólnokrajowym: 95 • http://www.afp.com – strona francuskiej agencji prasowej • http://www.entreprise-carrieres.presse.fr – Czasopismo „Entreprise – carrieres” skierowane glównie do przedsiebiorców poszukujacych pracowników oraz informacji o rynku pracy i obowiazujacych regulacjach w tym zakresie. • http://www.lesechos.fr – Dziennik gospodarczy „Les Echos” • http://www.latribune.fr/ - Dziennik gospodarczy „La Tribune” • http://www.lefigaro.fr – Dziennik Le Figaro zawierajacy m.in. codzienna specjalna wkladke poswiecona gospodarce • http://www.lesinfos.com – Czasopismo gospodarcze „Les Infos” • http://www.lemonde.fr – Popularny dziennik „Le Monde”, zawierajacy, oprócz codziennych publikacji ekonomicznych, cotygodniowa wkladke poswiecona gospodarce francuskiej oraz swiatowej • http://www.lemoci.com – tygodnik ogólnokrajowy „Le Moci” przygotowujacy tematyczne wydania i analizy gospodarcze poswiecone poszczególnym krajom • http://www.pressed.com/wpresse/recherche/recherche.ow – wyszukiwarka internetowa pozwalajaca odnalezc archiwalne materialy prasowe z róznych dziedzin, w tym takze gospodarki, finansów i prawodawstwa. 2. Dochodzenie wierzytelnosci W sytuacji gdy kontrahent opóznia sie z zaplata, prawo francuskie zapewnia wierzycielowi mozliwosci zarówno polubownego jak i sadowego dochodzenia wierzytelnosci, a poprzez system srodków zapobiegawczych umozliwia okresowe lub dlugoterminowe zabezpieczenie dóbr dluznika pozwalajace na zaspokojenia uzasadnionych roszczen. Polubowne dochodzenie wierzytelnosci Polubowne dochodzenie wierzytelnosci moze stanowic skuteczny sposób oddzialywania na dluznika. W tym celu wskazane jest wykorzystanie wszystkich mozliwych sposobów oddzialywania, poczawszy od wezwan telefonicznych, poprzez pisemne wezwania do zaplaty oraz negocjacje. Wierzyciel moze samodzielnie dochodzic naleznosci lub wyznaczyc przedstawiciela w osobie komornika sadowego (huissier de justice), adwokata lub agencji zawodowo trudniacej sie dochodzeniem wierzytelnosci. Zaleta polubownego dochodzenia wierzytelnosci, zwlaszcza gdy wierzyciel dziala samodzielnie, jest niewielki koszt. Polubowne dochodzenie naleznosci moze byc przedsiewziete jeszcze przed data platnosci, tytulem srodka zapobiegawczego. Na tym etapie wierzyciel nie moze domagac sie wykonania zobowiazania przez kontrahenta, lecz jedynie uprzedza go o zblizajacej sie zaplacie oczekujac jej dokonania. Ten srodek zapobiegawczy moze okazac sie istotny w sytuacji, gdy dluznik majac klopoty finansowe musi zadecydowac o pierwszenstwie zaspokojenia róznych wierzycieli. W przypadku wystapienia jakiegokolwiek opóznienia ze strony kontrahenta w dokonaniu zaplaty, natychmiastowa reakcja wierzyciela powinno byc wstapienie na polubowna droge dochodzenia naleznosci. Jesli po wezwaniu do zaplaty, dluznik nie spieszy sie z wyznaczeniem nowej daty platnosci, nalezy rozpoczac negocjacje. W 96 przypadku niepowodzenia tej ostatniej fazy postepowania polubownego, pozostaje droga postepowania sadowego. W celu wywolania okreslonych skutków prawnych wynikajacych z opóznienia zaplaty ze strony dluznika, wierzyciel powinien stwierdzic to opóznienie w sposób formalny, poprzez wezwanie do zaplaty. Wezwanie to posiada szczególna forme, jesli wystawione zostalo przez dzialajacego w imieniu wierzyciela przedstawiciela. Od momentu doreczenia wezwania do zaplaty liczone sa odsetki ustawowe z tytulu opóznienia dluznika, nalezne wierzycielowi, na którym nie ciazy obowiazek udowodnienia poniesionej straty (art. 1153 ust.2 Kodeksu Cywilnego). Po otrzymaniu wezwania do zaplaty, dluznik nie moze domagac sie wykonania zobowiazania przez wierzyciela, np. w postaci dostarczenia dóbr lub swiadczenia uslug. Ten skutek prawny wezwania do zaplaty jest szczególnie istotny w przypadku istnienia zlej woli ze strony dluznika. W przypadku nie zastosowania sie do wezwania, wierzyciel ma prawo domagac sie rozwiazania umowy na drodze sadowej lub rozwiazania kontraktu poprzez zastosowanie stosownej klauzuli pozwalajacej na rozwiazanie. Ponadto, na skutek wezwania do zaplaty, odpowiedzialnosc przechodzi na dluznika. Jest to szczególnie wazne w sytuacji, gdy strony uzgodnily w umowie zastrzezenie wlasnosci dostarczonego towaru na rzecz sprzedawcy az do momentu zaplaty, pomijajac dyspozycje o zasadach odpowiedzialnosci za rzecz. Prawo francuskie dopuszcza mozliwosc dokonania zastrzezenia umownego, wedlug którego nadejscie terminu platnosci równowazne jest z automatycznym wezwaniem do zaplaty, bez dodatkowych wymagan formalnych. Bezpieczniej jest jednak dostarczyc wezwanie do zaplaty za pomoca listu poleconego. Srodki zabezpieczajace W sytuacji, gdy wierzyciel posiada przekonanie o pogarszajacym sie stanie finansowym partnera, lecz jego naleznosc nie jest jeszcze wymagalna lub oczekuje on na decyzje w ramach juz toczacego sie postepowania sadowego, moze on przedsiewziac srodki zabezpieczajace roszczenie na majatku dluznika. Srodki te, w postaci zajecia rzeczy (saisie conservatoire) badz zabezpieczenia sadowego (sûreté judiciaire) zapobiegaja wyprowadzeniu dóbr z majatku dluznika. Maja one skutek tymczasowy i prowizoryczny. W celu przedsiewziecia srodków zabezpieczajacych, wierzyciel musi uzyskac pozwolenie sadu wykonawczego (juge de l’execution) wlasciwego ze wzgledu na miejsce zamieszkania lub siedziby dluznika. Jesli nie toczy sie jeszcze zaden proces, wierzyciel moze uzyskac zabezpieczenie wierzytelnosci podlegajacej kompetencji sadownictwa gospodarczego, po wniesieniu wniosku (requête) do sadu gospodarczego wlasciwego dla miejsca zamieszkania lub siedziby dluznika (art. 69, al.1 i art.211 al.2 Nowego kodeksu postepowania cywilnego). Skladajac wniosek wierzyciel musi udowodnic istnienie wierzytelnosci i jej wysokosc oraz wykazac, iz zaspokojenie naleznosci, chociazby jeszcze nie wymagalnej, jest zagrozone. W przypadku wydania pozwolenia (ordonnance) na zastosowanie srodków zabezpieczajacych, wierzyciel zobowiazany jest, w terminie jednego miesiaca uzyskac w sadzie klauzule wykonalnosci postanowienia, gdyz w przeciwnym wypadku traci ono moc prawna. Zabezpieczenie sadowe (sûreté judiciaire) jest srodkiem, który moze zostac ustanowiony w postaci hipoteki na nieruchomosci, zastawu na przedsiebiorstwie, zastawu na udzialach oraz akcjach na okres trzech lat z mozliwoscia jego 97 przedluzenia. Zabezpieczenie to jest niezwykle korzystne dla wierzyciela, gdyz w przypadku istnienia wymagalnej naleznosci, tymczasowy srodek zabezpieczajacy przeksztalca sie w zabezpieczenie definitywne. W razie dalszej zwloki dluznika w zaplacie, wierzyciel ma prawo wszczac postepowanie o zaplate (action en paiement) i zostac zaspokojonym w pierwszej kolejnosci przed innymi wierzycielami. Zabezpieczenie sadowe wywoluje skutki prawne wobec osób trzecich, dopiero od chwili podania go do publicznej wiadomosci. Zajecie rzeczy (saisie conservatoire) chroni interes wierzyciela przed wyprowadzeniem dóbr z majatku dluznika. W przypadku, gdy pozwolenie na zajecie rzeczy zaopatrzone zostanie w tytul egzekucyjny, dziala ono na korzysc wszystkich wierzycieli. Zajecie rzeczy moze zostac ustanowione na wszystkich dobrach ruchomych i nieruchomych dluznika, wierzytelnosciach, udzialach oraz akcjach. Sadowo – cywilne dochodzenie wierzytelnosci W przypadku problemów z klientem uchylajacym sie od zaplacenia przewidzianej kwoty pieniedzy za wykonana usluge badz za sprzedany produkt, lub w przypadku odmowy wykonania uslugi, która zostala uzgodniona na mocy kontraktu, pomimo wczesniejszych prób polubownego dochodzenia naleznosci, a zwlaszcza mimo wezwania do zaplaty oraz zastosowania srodków zabezpieczajacych, osoba poszkodowana moze, przy niewielkim nakladzie kosztów i czasu wystapic na droge cywilnego postepowania sadowego. Wierzyciel, dla którego orzeczenie sadu jest pomyslne (decyzja musi zostac zaopatrzona w tytul wykonawczy) ma prawo domagac sie wszczecia postepowania egzekucyjnego na dobrach dluznika. W zaleznosci od sytuacji, wierzyciel ma do dyspozycji kilka sposobów dochodzenia naleznosci – miedzy innymi: • • • Injonction de payer (nakaz uiszczenia zaplaty). Injonction de faire (nakaz wykonania swiadczenia). Référé-provision (postanowienie tymczasowe o zabezpieczeniu kosztów postepowania). • Assignation en paiement (pozew o zaplate). • Action en attribution judiciaire du gage, action en revindication ou en restitution, jesli wierzyciel legitymuje sie prawem wlasnosci lub zabezpieczeniem na rzeczy bedacej w posiadaniu dluznika. • Action paulienne, action oblique, action contre la caution ou contre codébiteur, tj; dzialania przeciwko osobom wyplacalnym powiazanym z dluznikiem, np.: dluznik dluznika. Nakaz wykonania swiadczenia (l’injonction de faire) Tego typu procedura zostala wprowadzona w zycie 1 stycznia 1989. Jest to procedura pozwalajaca na otrzymanie swiadczenia w przypadku, gdy kontrahentwykonawca uchyla sie od jego wykonania. Chodzi tu jednak o swiadczenie, którego wartosc nie przekracza 50.000 franków (7.622,45 euro). W celu uzyskania nakazu, wierzyciel powinien przygotowac na pismie wniosek i wyslac je listem (najlepiej poleconym) do kancelarii sadu cywilnego (greffe du tribunal d’instance) lub gospodarczego (tribunal de commerce) znajdujacego sie w miejscu zamieszkania lub siedziby dluznika albo w miejscu, gdzie klauzule kontraktu zakladaja wykonanie zamówienia. Wniosek powinien zawierac : 98 • Nazwisko, imie, zawód i adres wnioskodawcy i dluznika (w przypadku osoby prawnej: nazwa, forma prawna i adres siedziby). • Uzasadnienie wniosku natura zobowiazania (np. podpisana umowa). • Dowody rzeczowe (np. pisma wzywajace do realizacji umowy). W przypadku, gdy wniosek zostanie uznany za uzasadniony, sedzia wydaje orzeczenie o obowiazku wykonania swiadczenia. Nie wzywa on przy tym do sadu zadnej ze stron. Orzeczenie zostaje wyslane do stron konfliktu, zawiera sprecyzowany czas wykonania swiadczenia. W przypadku uchylenia sie od wykonania orzeczenia, istnieje podstawa do wytoczenia procesu. Nakaz uiszczenia oplaty (l’injonction de payer) W przypadku problemów z kontrahentem uchylajacym sie od zaplaty przewidzianej kwoty pieniedzy za wykonana usluge badz za sprzedany produkt, osoba poszkodowana moze, przy niewielkim nakladzie kosztów i czasu oraz przed rozpoczeciem postepowania karnego, wystapic do sadu o wydanie nakazu zaplaty. Wszczecie postepowania nakazowego jest uzyteczne zwlaszcza w sytuacji, gdy dluznik ma niewielka szanse na zanegowanie wierzytelnosci oraz jej wysokosci. Postepowanie uregulowane jest na mocy dekretu n° 81-500 z 12 maja 1981r oraz art. 1405 –1425 Nowego kodeksu postepowania cywilnego. Osoba poszkodowana powinna przygotowac na pismie wniosek i przeslac je listem (najlepiej poleconym) do sadu znajdujacego sie w miejscu zamieszkania lub siedziby osoby uchylajacej sie od zaplacenia naleznej sumy pieniedzy. Wierzytelnosc cywilna podlega kompetencji sadu cywilnego (tribunal d’instance) zas handlowa kompetencji sadu gospodarczego (tribunal de commerce). Wniosek powinien zawierac : • • • Nazwisko, imie, zawód i adres wierzyciela oraz dluznika, Kwota, o której zwrot ubiega sie osoba zainteresowana, Motyw zlozenia podania, natura zobowiazania (np. zrealizowany kontrakt handlowy, dostawa produktów, wykonanie uslugi) • Dowody rzeczowe (np. dokumenty uzasadniajace roszczenia wnioskodawcywystawione faktury, wezwanie do zaplaty) Jezeli podanie zainteresowanego zostanie uznane za uzasadnione, sedzia wyda orzeczenie o obowiazku zaplacenia okreslonej kwoty pieniedzy. Oznajmienie decyzji nie wymaga osobistej obecnosci zadnej z zainteresowanych stron. Dokument zawierajacy decyzje sadu zostanie przekazany wierzycielowi. Ten z kolei powinien zwrócic sie do komornika z prosba o przekazanie go drugiej stronie. Dluznik ma miesiac czasu, podczas którego moze uiscic dlug lub odwolac sie od decyzji sadu - co oczywiscie przedluza procedure. W przypadku wiekszych kwot naleznych od kontrahenta francuskiego, procedure odzyskiwania pieniedzy nalezy przeprowadzac przed francuskimi sadami. Zabezpieczenie kosztów postepowania (action en référé-provision) Cecha charakterystyczna postepowania jest jego szybkosc. Postepowanie wszczyna sie poprzez wniesienie pozwu. Sprawe, w zaleznosci od jej charakteru cywilnego lub handlowego, rozpoznaje Przewodniczacy sadu cywilnego lub gospodarczego bez obowiazku stawiennictwa stron. Zaleta postepowania jest mozliwosc uzyskania prowizorycznego tytulu wykonawczego, z pominieciem jednak ostatecznego rozstrzygniecia procesu. Orzeczenie nie ma zatem waloru rzeczy osadzonej. 99 Pozew o zaplate (assignation en paiement) Postepowanie wszczete na podstawie pozwu o zaplate, charakteryzuje sie stawiennictwem stron przed sadem. Procedura jest dluzsza i bardziej kosztowna, gdyz wymaga przeprowadzenia postepowania dowodowego. Z tego tez wzgledu uzyteczna jest jedynie w przypadku, gdy istnieje prawdopodobienstwo zanegowania wierzytelnosci przez dluznika. Z uwagi na nature i i wysokosc wierzytelnosc, sprawe wnosi sie przed sad cywilny (tribunal de grand d’instance lub tribunal d’instance) lub przed sad gospodarczy (tribunal de commerce) wlasciwy ze wzgledu na miejsce zamieszkania lub siedzibe dluznika. Pozew powinien zostac sporzadzony przez komornika sadowego (huissier de justice). Niezbedne elementy pozwu to: • oznaczenie jurysdykcji sadu, do którego wnosi sie pozew, • przedstawienie przedmiotu pozwu z uzasadnieniem faktycznym i prawnym, • zalaczenie dowodów rzeczowych W postepowaniu przed sadem cywilnym (tribunal de grande instance) niezbedna jest reprezentacja stron przez adwokata. Od orzeczenia sadowego przysluguja srodki odwolawcze w postaci apelacji (appel) wniesionej do sadu apelacyjnego (cour d’appel), a nastepnie w formie kasacji (pourvoi en cassation) do sadu kasacyjnego (Cour de cassation). Postepowanie na podstawie wniosku opartego na prawie rzeczowym (actions fondées sur un droit réel) Wierzyciel ma prawo do odzyskania dóbr, co do których zachowal prawo wlasnosci na podstawie umownego zastrzezenia wlasnosci pomiedzy stronami lub zachowal prawo zastawu. Postepowanie rewindykacyjne moze byc wszczete nawet wówczas gdy wzgledem dluznika toczy sie postepowanie upadlosciowe. W tym przypadku zagraniczny (np. polski) wierzyciel ma trzy miesiace na zgloszenie roszczenia do organów prowadzacych postepowanie upadlosciowe. Wierzyciel ma prawo domagac sie zwrotu lub zajecia rzeczy w naturze oraz rzeczy, które nadaja sie do zidentyfikowania a takze, co do których wierzyciel udowodni prawo wlasnosci. Postepowanie przeciwko wyplacalnym partnerom dluznika Wierzyciel ma prawo dochodzenia naleznosci nie tylko od dluznika, lecz takze od innych osób. Postepowanie przeciwko osobom trzecim jest istotne zwlaszcza w sytuacji gdy dluznik jest niewyplacalny lub toczy sie przeciwko niemu postepowanie upadlosciowe. Istnieje tez mozliwosc zwrócenia sie do firm zajmujacych sie w sposób legalny "polubowny" odzyskiwaniem zaleglych platnosci. Jednak w takim przypadku nalezy sie liczyc z wiekszymi kosztami niz w przypadku przeprowadzenia procedury sadowej (oplata za usluge zwykle jest liczona jako kilka – kilkanascie procent od wartosci sciaganej kwoty, firme oplaca zleceniodawca). Ponadto w przypadku takiego "pozasadowego" postepowania istnieje ryzyko przedawnienia roszczen, jezeli nie zostanie wszczeta w terminie procedura sadowa. We Francji nie ma w zasadzie obowiazku pokrywania (oplacania) kosztów postepowania sadowego, natomiast dochodza „tradycyjne” koszty pomocy prawnej (adwokat), koszty zwiazane z gromadzeniem dowodów, tlumaczeniem niezbednych dokumentów (np. z jezyka polskiego na francuski), przyjazdami na rozprawy. Dochodzenie naleznych roszczen opiera sie generalnie na dwóch typach procedur sadowych, a mianowicie: 100 1) Procedura "przyspieszona" (réferé) - stosowana gdy zadana naleznosc jest bezsporna (nie moze byc zakwestionowana przez dluznika), w takiej sytuacji wzywa sie (lub nie) dluznika na posiedzenie, na którym sedzia wydaje wyrok (ordonnance), czesto z rygorem natychmiastowej wykonalnosci. 2) Procedura "zwykla" - na wniosek poszkodowanego, sad wzywa dluznika na rozprawe. W trakcie toczacej sie zazwyczaj kilka miesiecy procedury sadowej, na kolejnych posiedzeniach strony przedstawiaja swoje argumenty i dowody procesowe, po czym na rozprawie ostatecznej zapada wyrok. Odwolanie od wyroku (apelacje) nalezy wniesc w ciagu miesiaca (w ciagu 3 miesiecy jesli skladajacy jest zagraniczna osoba fizyczna lub prawna). Postepowanie w sadzie apelacyjnym moze trwac nawet rok. We Francji dziala kilka kancelarii prawnych zatrudniajacych osoby (w tym prawników) znajace jezyk polski. Niektóre kancelarie posiadaja takze swoje przedstawicielstwa lub partnerów w Polsce, co takze ulatwia polskim firmom dochodzenie swych praw przed sadami francuskimi. Wybrane adresy kilku takich kancelarii umieszczono w zalaczniku do niniejszego przewodnika. Wybrane wzory pism do instytucji francuskich ulatwiajacych regulacje drobnych roszczen (np. zaplaty lub wykonania uslugi) lub wniesienie wlasciwie sformulowanego pozwu znajduja sie w wielu sadach. Kilka wzorów pism mozna takze znalezc m.in. na stronie internetowej: http://www.finances.gouv.fr/DGCCRF/consomation (haslo w polowie strony: Démarches administratives: modèles de lettres) lub www.finances.gouv.fr/DGCCRF/consomation/liconso/ - wyszukiwarka z praktycznymi poradami, adresami i wzorami róznych listów m.in. do sadów (haslo: Modeles de lettres). 101 ZALACZNIK 1 WYBRANE AKTY PRAWNE STANOWIACE PODSTAWY TRAKTATOWE POLSKO - FRANCUSKICH STOSUNKÓW GOSPODARCZYCH UMOWY WIELOSTRONNE 1. Uklad Europejski ustanawiajacy stowarzyszenie miedzy Rzeczypospolita Polska z jednej strony, a Wspólnotami Europejskimi i ich panstwami czlonkowskimi z drugiej strony, podpisany w Brukseli 16 grudnia 1991 roku. WAZNIEJSZE UMOWY DWUSTRONNE 1. Konwencja dotyczaca pomocy i opieki spolecznej pomiedzy Polska a Francja, podpisana w Warszawie dnia 14.10.1920r. Weszla w zycie dnia 24.02.1923r. Opublikowana w Dz.U.z 1923r. Nr 48, poz. 329. 2. Konwencja Polsko- Francuska dotyczaca majatków, praw, i udzialów podpisana w Paryzu dnia 6.02.1922r. Opublikowana w Dz.U. z 1924r. Nr 16, poz. 149. 3. Traktat Ekstradycyjny miedzy Rzeczpospolita Polska a Republika Francuska, podpisany w Paryzu dnia 30.12.1925r. Wszedl w zycie 27.08.1929r. Opublikowany w Dz.U. z 1929r. Nr 63, poz. 491. 4. Protokól ustanawiajacy uklad wykonawczy do konwencji dotyczacej pomocy i opieki spolecznej z dnia 14.10.1920r., podpisany 3.11.1926r. 5. Konwencja weterynaryjna miedzy Polska a Francja, podpisana w Paryzu dnia 14.04.1929r. Weszla w zycie dnia 14.05.1932 r. Opublikowana w Dz. U. z 1932r. Nr 55, poz. 537. Porozumienie modyfikacyjne, podpisane w Paryzu dnia 02.06.1931r. Weszlo w zycie dnia 14.05.1932r. Opublikowane w Dz. U. z 1932 r. Nr 55, poz. 538. 6. Traktat handlowy i nawigacyjny miedzy RP a Rep. Francuska, podpisany w Paryzu dnia 22.05.1937r. Wszedl w zycie dnia 01.06.1937r. Opublikowany w Dz. U. z 1937r. Nr 54, poz. 423. Prolongowany od 10.06.1997r. do 30.04.2001r. Porozumienie modyfikacyjne, podpisane w Warszawie dnia 30.03.1939 r. /wymiana not/. Weszlo w zycie dnia 24.04.1939r. Opublikowane w Dz. U. Nr 40, poz. 264. 7. Konwencja pomiedzy Polska a Francja w sprawie wyplaty zaopatrzen z tytulu smierci i inwalidztwa ofiarom wojny 1939 - 1945r., podpisana w Paryzu dnia 11.02.1947r. Weszla w zycie dnia 1.10.1947r. Opublikowana w Dz.U. z 1947r. Nr 73, poz. 459. 8. Uklad dotyczacy odszkodowania przez Polske interesów francuskich dotknietych przez ustawe polska z dnia 3 stycznia 1946r. o nacjonalizacji, podpisana w Paryzu 19.03.1948r. Wszedl w zycie dnia 6.10.1951r. 102 9. Konwencja generalna pomiedzy Polska a Francja o zabezpieczeniu spolecznym, Uklad dodatkowy dotyczacy systemu zabezpieczenia spolecznego stosowanego do pracowników górnictwa i przedsiebiorstw zrównanych z górnictwem, Uklad dodatkowy dotyczacy sposobu przekazywania funduszów i Protokól ogólny, podpisane w Paryzu dnia 9.06.1948r. Weszly w zycie dnia 1.03.1949r. Opublikowane w Dz.U. z 1949r, Nr 24, poz. 158. 10. Porozumienie w sprawie dostosowania wysokosci pensji, zasilków i rent do poziomu zycia kraju zamieszkania uprawnionych. Porozumienie w sprawie ustalenia prawa do odszkodowania z tytulu zawodowej pylicy pluc, podpisane w Paryzu dnia 9.06.1948r. Weszlo w zycie dnia 1.04.1947r. Opublikowane w Dz.Urz.MPiOS z 1949r. Nr 4, poz 37. 11. Protokól dodatkowy do konwencji generalnej o zabezpieczeniu spolecznym z dnia 9.06.1948, dotyczacy pracowników z Polski, Francji, Belgii, podpisany dnia 17.08.1948r. 12. Uklad pomiedzy Rzadem RP a Rzadem Rep. Francuskiej w sprawie zaspokojenia przez Polske francuskich roszczen finansowych, podpisany w Paryzu 7.09.1951r. Wszedl w zycie dnia 13.06.1957r. 13. Uklad przez wymiane not dotyczacy przeplywu osób, podpisany dnia 30.01.1957r. 14. Uklad dodatkowy do Konwencji Generalnej miedzy Polska a Francja o zabezpieczeniu spolecznym z dnia 9.06.1948r., podpisany w Paryzu 6;03.1959r. Wszedl w zycie dnia 1.12.1959r. Opublikowany w Dz.U. z 1959r. Nr 58, poz. 347. 15. Porozumienie zawarte w formie wymiany not miedzy MSZ PRL a Amb. Francji w Warszawie w sprawie zwolnienia od oplat skarbowych lub oplat manipulacyjnych wiz wjazdowych i pozwolen na pobyt wydawanych sluzbie domowej zatrudnionej u czlonków przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych i urzedów konsularnych w Polsce i Francji, podpisany w Warszawie 12.11.1959r. Wszedl w zycie dnia 12.11.1959r. 16. Konwencja finansowa miedzy PRL a Rep. Francuska, podpisana w Paryzu 17.02.1960r. Weszla w zycie dnia 20.02.1960r. 17. Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej o cywilnej komunikacji lotniczej, podpisana w Warszawie 25.06.1960r. Weszla w zycie dnia 22.08.1960r. 18. Porozumienie w sprawie utworzenia Centrum francuskiej dokumentacji naukowo- technicznej w Warszawie, podpisane dnia 28.02.1961r. 19. Protokól miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej w sprawie sytuacji pracowników posiadajacych okresy ubezpieczenia w niemieckich, francuskich i polskich systemach ubezpieczenia spolecznego, podpisany w Paryzu 25.05.1961r. Wszedl w zycie dnia 1.10.1961r. Opublikowany w Dz.Urz.KPiP nr 2, poz.9. 20. Porozumienie zawarte w formie wymiany not miedzy MSZ PRL a Amb. Francji w Warszawie w sprawie wydawania pozwolen na prowadzenie 103 pojazdów mechanicznych na podstawie okazania przez dyplomatów i konsulów waznych pozwolen wydanych przez panstwa wysylajace, podpisane w Warszawie 15.06.1961r. Weszlo w zycie 15.06.1961r. 21. Uklad miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej i Rzadem Królestwa Holandii dotyczacy sytuacji w dziedzinie zabezpieczenia spolecznego pracowników i z nimi zrównanych, którzy byli zatrudnieni w Polsce, we Francji i w Holandii, podpisany w Paryzu 28.04.1966r. Wszedl w zycie dnia 1.08.1967r. 22. Protokól miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej dotyczacy zasilku starczego dla niepracujacych zawodowo lub zasilku specjalnego na podstawie ustawodawstwa francuskiego oraz renty na podstawie ustawodawstwa polskiego o zabezpieczeniu spolecznym, podpisany w Paryzu 28.04.1966r. Wszedl w zycie dnia 1.11.1966r. Opublikowany w Dz.Urz.KPi P Nr 6, poz.13. 23. Umowa o wspólpracy naukowej i technicznej podpisana w Warszawie w dniu 20.05.1966 r. Weszla w zycie dnia 10.11.1966r. Opublikowana w Journal Officiel z 4 kwietnia 1967 r. Zawarta na okres 5 lat, automatycznie przedluzana na dalsze okresy piecioletnie, z mozliwoscia szesciomiesiecznego wypowiedzenia przed uplywem kolejnego okresu. W ramach tej umowy w czerwcu 1994r. podpisany zostal kolejny Program wymiany miedzy Polska a Francja w dziedzinie kultury, edukacji, nauki i techniki na lata 1994 – 1997. W dniu 18-19.01.2001 r. w Lyonie podpisano kolejny program wykonawczy pomiedzy KBN i MSZ RF. 24. Umowa kulturalna podpisana pomiedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej w Warszawie w dniu 20.05.1966r. Weszla w zycie 14.09.1966r. 25. Umowa miedzy PRL a Rep. Francuska o prawie wlasciwym, jurysdykcji i wykonywaniu orzeczen w zakresie prawa osobowego i rodzinnego, podpisana w Warszawie 5.04.1967r. Weszla w zycie dnia 1.03.1969r. Opublikowana w Dz.U. z 1969r. Nr 4, poz.22. 26. Uklad miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej o ulatwieniu stosowania Konwencji o procedurze cywilnej, podpisanej w Hadze dnia 1 marca 1954r., podpisanej w Warszawie 5.04.1967r. Wszedl w zycie dnia 1.02.1969r. Opublikowany w Dz.U. z 1969r; Nr 5, poz.33. 27. Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej o miedzynarodowych przewozach drogowych, podróznych i ladunkach, podpisana w Warszawie dnia 03.03.1968r. Weszla w zycie dnia 17.06.1968r. 28. Uklad dodatkowy do Konwencji Generalnej miedzy Polska a Francja o zabezpieczeniu spolecznym z dnia 9 czerwca 1948, podpisana w Paryzu 5.11.1968r. Weszla w zycie dnia 1.08.1969r. Opublikowana w Dz.U. z 1969r. Nr 22, poz.155. 29. Porozumienie miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej w sprawie rozszerzenia wzajemnej wspólpracy gospodarczej, podpisane w Warszawie 18.12.1969r. Weszlo w zycie 18.12.1969r. 30. Umowa polsko- francuska o wspólpracy w dziedzinie kinomatografii, podpisana w Warszawie 5.06.1970r. Weszla w zycie 28.10.1970r. 104 31. Porozumienie miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki. Francuskiej w sprawie kooperacji przemyslowej (w dziedzinie autobusów) i telekomunikacyjnej, podpisane w Warszawie dnia 01.08.1972 r. Weszlo w zycie w dniu podpisania. 32. Porozumienie pomiedzy Ministerstwem Lacznosci PRL a Ministerstwem Poczty i Telekomunikacji Rep. Francuskiej dotyczace nawiazania bezposredniej wspólpracy w dziedzinie telekomunikacji, podpisane 28.09.1972r. Weszlo w zycie w dniu podpisania. 33. Uklad o rozwoju wspólpracy gospodarczej, przemyslowej, naukowej i technicznej miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej, podpisany w Paryzu 5.10.1972r. Wszedl w zycie z dniem podpisania. 34. Porozumienie miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej w sprawach morskich, podpisane w Warszawie dnia 19.04.1973 r. Weszlo wzycie dnia 01.09.1973r. 35. Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej w sprawie zapobiezenia podwójnemu opodatkowaniu w zakresie podatków od dochodu i majatku, podpisana w Warszawie dnia 20.06.1975r. Weszla w zycie dnia 12.09.1876r. Opublikowana w Dz. U. Nr 1 z 1977r. roku oraz w Journal Officiel z 1 grudnia 1976 r. 36. Konwencja konsularna miedzy PRL a Rep. Francuska, podpisana w Paryzu 20.02.1976r. Weszla w zycie dnia 19.06.1977r. Opublikowana w Dz.U. z 1977r. Nr1, poz.76. 37. Protokól miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej w sprawie produkcji i organizacji zbytu nawozów sztucznych, podpisany w Paryzu dnia 07.05.1976r. Wszedl w zycie w dniu podpisania. 38. Protokól w sprawie poglebiania i rozszerzania wspólpracy polskofrancuskiej w dziedzinie gospodarki i przemyslu, podpisany w Paryzu dnia 07.05.1976r. Wszedl w zycie z dniem podpisania. 39. Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej dotyczaca wegla i ulatwien finansowych dla zakupów we Francji, podpisana w Paryzu dnia 14.09.1977r. Weszla w zycie w dniu podpisania. 40. Uklad dotyczacy rozszerzenia wspólpracy polsko- francuskiej pomiedzy malymi i srednimi przedsiebiorstwami, podpisany w Paryzu 14.09.1977r. Wszedl w zycie w dniu podpisania. 41. Porozumienie miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej w sprawie Instytutów Polskich i Instytutów Francuskich, podpisane w Warszawie 19.07.1979r. Weszlo w zycie w dniu 21.01.1985r. 42. Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej o wspólpracy w dziedzinie turystyki, podpisana w Warszawie dnia 26.10.1979r. Weszla w zycie dnia 22.03.1980r. 43. Porozumienie w sprawie wspólpracy w dziedzinie kultury fizycznej i sportu miedzy GKKFiS a Ministerstwem Mlodziezy, Sportu i Wypoczynku Republiki Francuskiej, podpisane w Warszawie dnia 26.10.1979r. Weszlo w zycie w dniu podpisania. 105 44. 45. Umowa piecioletnia o wspólpracy gospodarczej miedzy Rzadem PRL a Rzadem RF podpisana w Paryzu 21.11.1980 r. z klauzula dalszego przedluzenia na okresy jednoroczne. Weszla w zycie dnia 21.11.1980r. Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej w sprawie ulg w zadluzeniu zagranicznym, podpisana w Paryzu dnia 28.04.1986r. 46. Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji, podpisana w Paryzu dnia 14.02.1989r. Weszla w zycie dnia 10.02.1990r. Opublikowana w Dzienniku Ustaw Nr 38 z 1990r. oraz Journal Officiel z 05.04.1990r. 47. Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej o wymianie mlodziezowej, podpisana w Warszawie 14.06.1989r. Weszla w zycie 25.10.1989r. 48. Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej w dziedzinie ochrony srodowiska, podpisana w Warszawie dnia 14.06.1989r. 49. Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Rep. Francuskiej w dziedzinie ksztalcenia kadr kierowniczych przedsiebiorstw, podpisana w Warszawie dnia 14.06.1989r. Weszla w zycie dnia 04.12.1989r. 50. Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej o konsolidacji dlugów, podpisana w Warszawie dnia 14.06.1989r. Weszla w zycie dnia 14.06.1989r. 51. Umowa miedzy Rzadem PRL a Rzadem Republiki Francuskiej w sprawie wymiany stazystów zawodowych, podpisana w Auxerre dnia 29.09.1990r. Weszla w zycie dnia 14.05.1991r. Opublikowana w Dz.U. z 1994r. Nr 100, poz.489. 52. Traktat o Przyjazni i Solidarnosci miedzy RP a Republika Francuska, podpisany w Paryzu dnia 09.04.1991r. Wszedl w zycie dnia 07.11.1992r. Opublikowany w Dz.U. z 1992r. Nr 81, poz. 415. 53. Porozumienie miedzy Rzadem Rzeczypospolitej Polskiej a Rzadem Republiki Francuskiej o wzajemnym zniesieniu obowiazku posiadania wiz krótkoterminowych, podpisana w Paryzu 4.04.1991 r. Weszlo w zycie dnia 8.04.1991r. 54. Umowa miedzy Rzadem RP a Rzadem RF o polskich pracownikach sezonowych, podpisana w Warszawie 20.05.1992 r. Weszla w zycie dnia 15.07.1994r. 55. Porozumienie zawarte miedzy Ministrami Obrony RF i RF w sprawie wspólpracy w dziedzinie obronnosci, podpisane w Paryzu 15.06.1992r. Wszedl w zycie z dniem podpisania. 56. Porozumienie miedzy Rzadem RP a Rzadem Rep. Francuskiej o wspólpracy w dziedzinie pracy, zatrudnienia i szkolenia zawodowego, podpisany w Paryzu dnia 14.04.1994 r. Weszlo w zycie w dniu 12.06.1997r. 57. Umowa miedzy Rzadem RP a Rzadem Republiki Francuskiej o wspólpracy w dziedzinie sportu i wymiany mlodziezy, podpisana w Warszawie dnia 1.07.1994 r. Weszla w zycie w dniu 1.03.1996r. 106 58. Umowa miedzy Rzadem RP a Rzadem RF o wspólpracy w dziedzinie spraw wewnetrznych, podpisana w Warszawie 12.09.1996r. Weszla w zycie w dniu 1.03.1998r. 59. Memorandum miedzy-ministerialne dotyczace wspólpracy w dziedzinie rolnictwa i gospodarki zywnosciowej, podpisane w Warszawie, 27.09.1996r. Weszlo w zycie w dniu podpisania. 60. Umowa miedzy Rzadem RP a Rzadem RF o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych, podpisana w Paryzu, 29.01.1997r. Weszla w zycie 1.10.1998r. 61. Protokól Finansowy miedzy Rzadem RF i Rzadem RP dot. ulatwien kredytowych na finansowanie polsko – francuskich spólek kapitalowych, podpisany w Warszawie dnia 4.02.1999 r. Wszedl w zycie z dniem podpisania. 62. Umowa miedzy Rzadem Rzeczypospolitej Polskiej a Rzadem Republiki Francuskiej w sprawie zniesienia obowiazku wizowego przy pobycie dluzszym niz trzy miesiace dla studentów i stazystów odbywajacych szkolenia zawodowe, przyjeta w formie wymiany not pomiedzy Ambasadorem RF w Polsce a Podsekretarzem Stanu w MSZ w dniu 3.07.2001r. Umowa weszla w zycie 3.08.2001r., opublikowana w JORF z 1.09.2001r. jako Décret No 2001-78” du 27 août 2001 oraz w Dz. Monitor Polski z 2002r. Nr 6, poz. 113. 107 ZALACZNIK 2 Uzyteczne adresy FRANCJA: Ambasada R.P. we Francji, adres:1, rue de Talleyrand, 75007 Paris, tel. (0033.1).43.17.34.00, fax:(0033.1).43.17.34.07 lub (0033.1).43.17.35.07, Internet: http://www.ambassade.pologne-org.net, e-mail: [email protected] Sekretariat Ambasadora, tel. (0033.1).43.17.34.08 lub (0033.1).43.17.34.11 Pion Polityczny, tel. (0033.1).43.17.34.55 Pion Wojskowy, tel. (0033.1).43.17.34.24, Pion Administracyjny, tel. (0033.1).43.17.34.41 Wydzial Ekonomiczno-Handlowy Ambasady RP, adres: 86, rue de la Faisanderie, 75116 Paris, tel. (0033.1).45.04.10.20, fax: (0033.1).45.04.63.17, e-mail: [email protected], internet http://www.weh.ambassade.pologne.net Instytut Polski (Wydzial Kulturalny Ambasady RP) adres: 31, rue Jean Goujon, 75008 Paris, tel. (0033.1).53.93.90.13, fax: (0033.1).45.62.07.90, e-mail: [email protected] Konsulaty R.P. - stale • Konsulat Generalny w Paryzu, adres: 5, rue de Talleyrand, 75007 Paris, tel. (0033.1).43.17.34.22, fax: (0033.1).43.17.34.74, Internet: http://192.0.2.103, e-mail: [email protected] , • Konsulat Generalny w Lyonie, adres: 79, rue Crillon, 69006 Lyon, tel. (0033.4).78.93.14.85, fax: (0033.4).78.93.56.37, e-mail: [email protected] , Internet: http://www.pologne-info.com/consulat-pl-lyon, • Konsulat Generalny w Lille, adres: 45, Bld Carnot - 59800 Lille tel. (0033.3).20.14.41.81, fax: (0033.3).20.14.46.50, e-mail: [email protected], Internet: http://www.cr-npdc.fr/consulats/pologne.htm, • Konsulat Generalny w Strasbourgu, adres: 2, rue Geiler, 67000 Strasbourg, tel. (0033.3).88.37.23.20, fax: (0033.3).88.37.23.30, e-mail: [email protected] Konsulaty R.P. - honorowe • Konsulat Honorowy (Nicea), adres: 57, Boulevard Victor Hugo, 06000 Nice, tel. (0033.4).93.82.39.72, fax: (0033.4).93.82.45.49 • Konsulat Honorowy (Rennes), adres: 4 H, avenue des Peupilers, Technopare, 35510 Cesson-Sévihné, tel. (0033.2).99.83.81.82, fax: (0033.2).99.83.91.95 • Konsulat Honorowy (Tuluza), adres: 21, rue Volta, 31000 Toulouse, tel./fax: (0033.5).61.63.81.68 • Konsulat Honorowy (Bordeaux), adres: 12, place de la Bourse, 33076 Bordeaux Cedex, tel. (0033.5).56.79.51.26 Stale przedstawicielstwo R.P. przy OECD, adres: 136, rue Longchamp, 75116 Paris, tel. (0033.1).56.28.57.60, fax: (0033.1).56.28.94.66, e-mail: [email protected] Stale przedstawicielstwo R.P. przy UNESCO, adres: 1, rue Miollis,75015 Paris, tel. (0033.1).45.68.29.97, fax:(0033.1).45.66.59.56, e-mail: [email protected] 108 Stale przedstawicielstwo R.P. przy Radzie Europy, adres: 2, rue Geiler, 67000 Strasbourg, tel. (0033.3).88.52.98.00, fax: (0033.3).88.52.57.99 Polska Izba Handlowo-Przemyslowa we Francji, (Chambre de Commerce et d’Industrie polonaise en France), adres: 25, rue Taitbout, 75009 Paris, tel. (0033.1).40.22.95.34, fax (0033.1).40.22.94.42, e-mail: [email protected] PAN - Stacja Polskiej Akademii Nauk, adres: 74, rue Lauriston, 75016 Paris, tel. (0033.1).56.90.18.34, fax: (0033.1).47.55.46.97 POT – Polska Organizacja Turystyczna, Osrodek Informacji Turystycznej, adres: 49, Avenue de l'Opéra, 75002 Paris, tel. (0033.1).53.43.88.10, fax: (0033.1).42.66.35.88, Internet: http://www.tourisme.pologne.net, e-mail: [email protected] LOT – Polskie Linie Lotnicze, adres: 27, rue du Quatre Septembre, 75002 Paris, tel. (0033.1).47.42.05.60, fax (0033.1).40.17.02.97, Lotnisko Roissy – Charles de Gaulle, tel. (0033.1).48.16.35.90 Biuro w Nicei – lotnisko , tel. (0033.4).93.97.68.05, fax . (0033.4).93.21.46.91 Biuro w Lyonie, tel. (0033.4).78.42.27.10, fax (0033.4).72.41.85.81 ACFCI - Assemblée des Chambres Françaises de Commerce et d’Industrie (Zgromadzenie Francuskich Izb Handlowo - Przemyslowych), Relations Economiques Internationales (Miedzynarodowe Kontakty Gospodarcze), adres: 45, Av. d’Iéna - BP.448.16, 75769 Paris Cedex 16, tel. (0033.1).40.69.37.00 lub (0033.1).40.69.37.27 fax. (0033.1).40.69.38.08, lub (0033.1).47.20.61.28 internet: www.acfci.cci.fr ADEPTA - Association pour le Développement des Echanges internationaux de Produits et Techniques Agricoles et Agro-alimentaires (Stowarzyszenie ds. Rozwoju Wymiany Miedzynarodowej Produktów i Technik Rolnych i Rolnych Produktów Zywnosciowych) adres: 41, rue de Bourgogne, 75007 Paris, tel. (0033.1).44.18.08.88, fax: (0033.1).44.18.08.89, Internet: http://www.adepta.com ADESPE - Association pour le Développement et l’Echange de Stagiaires Professionnels en Europe (Stowarzyszenie Rozwoju Wymiany Zawodowych Stazystów w Europie), internet: hppt://www.adespe.org AFII – Agence Française pour les investissements internationaux (Francuska Agencja ds Inwestycji Miedzynarodowych); adres: 2, Avenue Velazquez, 75008 Paris, tel. (0033.1).40.74.73.64, fax: (0033.1).40.74.74.01, internet: http://www.investinfrance.org oraz http://www.alfi.fr AFNOR – Association Française de Normalisation (Francuskie Stowarzyszenie ds. Normalizacji), adres : 11, Avenue Francis de Pressense, 93571 Saint Denis La Plaine Cedex, tel. (0033.1).41.62.80.00, fax: (0033.1).49.17.90.00, internet: http://www.afnor.fr AFTRI – Association française du transport routier international (Francuskie Stowarzyszenie Miedzynarodowego Transportu Drogowego), adres: 48, rue de la Bienfaisance, 75008 Paris, tel. (0033.1).53.53.02.40, fax (0033.1).53.76.13.03, internet: http://www.aftri.com ANVAR – Agence Nationale pour la Valorisation de la Recherche (Krajowa Agencja Waloryzacji Badan) adres: 15, Cité Malesherbes, 75009 Paris, tel. (0033.1).44.53.76.00, fax (0033.1).45.26.09.68 strona internetowa: http://www.anvar.fr 109 APAC - Association professionnelle des agents commerciaux (Zawodowe Stowarzyszenie Agentów Handlowych), adres: 71, rue Pierre Corneille, 69006 Lyon, tel. (0033.4).78.52.61.75, fax: (0033.4).78.52.61.74, e-mail: [email protected] APCA - Assemblée Permanante des Chambres d’Agriculture (Stale Stowarzyszenie Izb rolniczych), adres: 9, Avenue George V, 75008 Paris, tel: (0033.1).53.57.10.10, fax: (0033.1).53.57.10.05, internet: www.apca.chambagri.fr APCE – Agence Pour la Creation d’Entrepises (Agencja ds. Tworzenia Przedsiebiorstw), adres: 14, rue Delambre, 75682 Paris Cedex 14, tel. (0033.1).42.18.58.58, fax (0033.1).42.18.58.00, internet: http://www.apce.fr lub http://www.apce.com APCM - Assemble Permanante des Chambres de Métiers (Stale Zgromadzenie Izb Zawodowych), adres: 12, Avenue Marceau, 75008 Paris, tel: (0033.1).44.42.10.00, fax: (0033.1).47.20.34.48, internet:: http://www.apcm.com APEC – Association pour l’mploi des cadres (Stowarzyszenie ds. zatrudnienia kadr kierowniczych), adres: 51, bd. Brune, 75689 Paris Cedex 14, tel. (0033.1).40.52.20.00, fax (0033.1)45.39.49.56, internet: http://www.apec Association France – Pologne pour l’Europe (Stowarzyszenie Francja – Polska dla Europy), adres biura we Francji: 4, rue de la Michodière, 75002 Paris, tel. (0033.1).53.05.00.00, fax (0033.1).53.05.00.10, e-mail: [email protected] , (poprzednia nazwa: Fondation France-Pologne), por. tez – biuro w Polsce Banque de France, Centre national du crédit et du titre (Bank Francji, Narodowe Centrum Kredytowe i Papierów Wartosciowych), adres: 48, rue Croix-des-PetitsChamps, 75001 Paris tel: (0033.1).42.92.39.08, fax: (0033.1).42.92.39.40, internet:http://www.banque-france.fr BOAMP, BODACC, BALO, Direction des Journaux officiels (Dyrekcja Dzienników Oficjalnych), adres: 26, rue Desaix, 75727 Paris, tel : (0033.1).40.58.79.79, fax :(0033.1).45 79 17 84, Internet:http://www.journal-officiel.gouv.fr CCI - Chambre de commerce international (Miedzynarodowa Izba Handlowa w Paryzu) adres: 38, Cours Albert 1er, 75008 Paris, tel: (0033.1).49;53.28.28, fax: (0033.1).49.53.28.59 CCIP - Chambre de Commerce et d’Industrie de Paris (Paryska Izba Przemyslowo – Handlowa): adres: 2, rue de Viarmes, 75001 Paris, tel. (0033.1).53.40.46.00 lub (0033.1).55.65.55.65 lub (0033.1).45.08.36.24 lub (0033.1).55.65.35.18, fax: (0033.1).45.08.36.66 lub (0033.1).55.65.35.80 internet: http://www.ccip.fr CEMT – Conference européenne des ministres des transports (Europejska Konferencja Ministrów Transportu) przy OECD (adres do korespondencji: 2, rue Andre Pascal, 75775 Paris Cedex 16, siedziba biura: 2-4, rue Louis-David, 75116 Paris, tel. (0033.1).45.24.97.15, fax. (0033.1).45.24.97.42, internet: http://www.oecd.org/cem Skrót angielski - ECMT CFCE - Centre Français du Commerce Extérieur, (Francuskie Centrum Handlu Zagranicznego), adres: 10 avenue d’Iéna, 75783 Paris cedex 16, tel. (0033.1).40.73.30.00, fax: (0033.1).40.73.39.79, Internet: http://www.cfce.fr 110 CFME-ACTIM – Agence pour la promotion internationale des technologies et des entreprises françaises, (Agencja ds. Miedzynarodowej Promocji Technologii i Przedsiebiorstw Francuskich), adres: 14 avenue d’Eylau, 75016 Paris, tel. (0033.1).44.34.50.00, fax: (0033.1).44.34.50.01, Direction des expositions et salons à l’étranger (Dyrekcja do spraw wystaw i salonów zagranicznych), adres: 10, Avenue d’Ièna, 75783 Paris cedex 16, tel. (0033.1).40.73.30.00, fax: (0033.1).40.73.39.69, Internet: http:/www.cfme-actim.com CNCCEF - Comité National des Conseillers du Commerce Extérieur de la France (Komitet Narodowy Radców Handlu Zagranicznego Francji), adres: 22 avenue Franklin-Roosevelt, 75008 Paris, tel. (0033.1).53.83.92.92, fax: (0033.1).42.25.29.87, e-mail: [email protected], Internet: http://www.cnccef.org DDTEFP – Direction Departamentale du travail, de l’emploi et de la formation professionnelle – Departamentalna Dyrekcja do Spraw Pracy, Zatrudnienia i Szkolenia Zawodowego, DRE - Direction Regionale de l’Equipement d’Ile de France, division des infrastructures et des Transports. (Regionalna Dyrekcje ds. Sprzetu regionu Ile de France) 21/23, rue Miollis, 75732 Paris Cedex INPI - Institut National de la Propriété Industrielle (Krajowy Instytut Wlasnosci Przemyslowej), adres: 26 bis, rue de Saint Petersbourg, 75800 Paris Cedex 08, telefon informacyjny (0033).825.863.863, internet: http://www.inpi.fr DATAR – Délégation a l’Aménagement du Territoire et à l’Action Régionale (Biuro Zagospodarowania Terenu i Dzialan Regionalnych), tel. (0033.1).40.65.12.34, fax: (0033.1).43.06.98.01, internet hhttp://www.datar.gouv.fr DRIRE - Direction Régionale de l'Industrie, de la Recherche et de l'Environement (Regionalna Dyrekcja Przemyslu, Badan i Srodowiska), adres dyrekcji paryskiej: 10, rue Crillon, 75194 Paris Cedex 04; tel. (0033.1).44.59.48.37 fax: (0033.1).44.59.47.00, internet: http://www:drire.gouv.fr EXP-PECO Conseil (doradztwo, badanie rynków, poszukiwanie partnerów), adres: 180, rue du Genevois, PAE Côte Rousse, 73000 Chamberry, tel. (0033.4).79.85.74.35, fax (0033.4).79.85.98.58, e-mail: [email protected] INPI - Institut National de la Propriété Industrielle (Krajowy Instytut Wlasnosci Przemyslowej – 13 biur), adres w Paryzu:: 26 bis, rue de Saint Petersbourg, 75800 Paris Cedex 08, tel. (0033.1).53.04.53.04, fax. (0033.1).42.93.59.30, telefon informacyjny (00338).25.863.863, strona internetowa: http://www.inpi.fr INSEE - Institut National des Statistiques et d’Etudes Economiques (Narodowy Instytut Statystyczny i Badan Ekonomicznych), adres: 18, boulevard Adolphe-Pinard, 75014 Paris, tel : (0033.1).41 17 66 11, fax :(0033.1).41 17 66 66, informacja: tel : (0033.1).36 68 07 60, internet: http://www.insee.fr Le Club des Exportateurs (Klub Eksporterów), adres: 34 boulevard d’Haussemann, 75009 Paris, tel. (0033.1).48.01.48.47, fax: (0033.1).48.01.48.52 MAE – Ministere des Affaires Etrangères (Ministerstwo Spraw Zagranicznych), adres: 37, quai d‘Orsay, 75351 Paris, tel. (0033.1).43.17.53.53, fax (0033.1).45.51.60.12, internet: http://www.france.diplomatie.fr 111 MEDEF International, adres : 31 avenue Pierre 1er de Serbie, 75784 Paris Cedex 16 tel. (0033.1).40.69.96.00, fax: (0033.1).47.23.47.32, Internet: http://www.medefinternational.fr MINEFI – Ministère de l’Economie, des Finances et de l’Industrie (MMinistinisterstwo Gospodarki, Finansów i Przemyslu), adres : 139, rue de Bercy, 75572 Paris Cedex 12, tel. (0033.1)40.04.04.04, fax (0033.1).53.18.97.15, internet : http://www.minefi.gouv.fr MINEFI – DREE Direction des Relations Economiques Extérieures (Dyrekcja Zagranicznych Stosunków Handlowych), adres: 139 rue de Bercy, 75572 Paris Cedex 12, tel. (0033.1).40.04.04.04, fax : (0033.1).53.17.13.04, Internet: http://www.commerce-exterieur.gouv.fr MINEFI - DGDDI – Direction Générale des douanes et droits indirects (Dyrekcja Generalna ds. Cel i Podatków Posrednich), adres: 2, rue de Montalembert, 75700 Paris 07 SP, tel. (0033.1).40.04.04.04, fax (0033.1).42.60.21.54,: internet: http://www.finances.gouv.fr./douanes, http://www.tarif.douane.finances.gouv.fr (taryfa celna) Ministère de l’Agriculture et de la Pêche, Direction de l’Espèce rurale et de la Forêt (Ministerstwo Rolnictwa i Rybolóstwa, Dyrekcja Departamentu ds. Ziemi Rolnej i Lasów), 19, Av. du Maine, 75732 Paris Cedex 15, tel. (0033.1).49.55.47.25, fax: (0033.1).49.55.40.73 Ministere de l'Education Nationale et de la Technologie (Ministerstwo Edukacji Narodowej i Technologii); adres: 1, rue Descartes 75005 Paris, tel. (0033.1).55.55.90.90, fax. (0033.1).55.55.81.88 Ministere de l'Emploi et de la Solidarite (Ministerstwo Zatrudnienia i Solidarnosci), adres: 127, rue de Grenelle, 75350 Paris, (0033.1).44.38.38.38, fax (0033.1).44.38.20.10, internet: http://www.travail.gouv.fr Ministère de la Recherche (Ministerstwo ds. Badan), adres: 1, rue Descartes, 75231 Paris Cedex 05, tel. (0033.1).55.55.10.10, fax (0033.1).55.55.03.59, internet: http://www.recherche.gouv.net OMI - Office de Migration Internationale (Urzad do Spraw Migracji Miedzynarodowych), adres biura paryskiego: OMI , Espace Emploi International, 48, Boulevard de la Bastille, 75012 Paris, tel. (0033.1).53.02.25.54, Internet: http://www.omi.social.fr posiada tez biuro w Polsce ONUDI (UNIDO), Organisation des Nations Unis pour le Développement Industriel (Organisacja Narodów Zjednoczonych dla Rozwoju Przemyslowego), adres: 118, rue de Vaugirard, 75006 Paris, tel. (0033.1).44.39.34.34, fax: (0033.1).45.48.72.55, Internet: http://www.unido/france Petites Affiches, Drobne Ogloszenia, adres: 2, rue Montesquieu, 75001 Paris, tel: (0033.1).42.61.56.14, fax: (0033.1).47.03.92.02 SOPEXA - Société pour l’expansion des ventes de produits agricoles et alimentaires (Towarzystwo ekspansji sprzedazy produktów rolnych i spozywczych), adres: 43-45 rue de Naples, 75008 Paris, tel. (0033.1).44.69.40.00, fax: (0033.1).44.69.40.71 STCE - Service des Titres du Commerce Extérieur (Centralne Biuro Licencji Importowych) adres: 8, rue de la Tour des Dames, 75436 Paris Cedex 09, tel. (0033.1).55.07.48.62, fax: (0033.1).55.07.46.67 112 UCCIFE - Union des Chambres de Commerce et d’Industrie Françaises à l’Etranger (Zwiazek Francuskich Izb Handlowo-Przemyslowych za Granica), adres: 2 rue de Viarmes, 75040 Paris Cedex 01, tel. (0033.1).55.65.39.10, fax: (0033.1).55.65.39.38, Internet: http://www.ccip.fr/uccife Wywiadownie gospodarcze: • A.2R.C. CONSEIL, adres: 14 quai Nicolas Rolin, 21000 DIJON, tel : (0033.3).80.58.94.45, Fax : (0033.1).80.30.78.96, e-mail : [email protected] • Action RC - 6, rue Rampon 75011 Paris; tél: (0033.1).48.07.11.66 fax: (0033.1).48.07.88.66 • Cabinet ARNOUX, adres: 150 Avenue Le Bellegou, Imm. Le Fou de Bassan, La Rode, 83 000 TOULON, Fax : (0033.4).94 41 92 31 • CODINF SERVICES, adres: 29, rue de Delizy, 93698 PANTIN Cedex, tel. (0033.1).48.10.25.25, fax : (0033.1).48.10.06.58, e-mail : [email protected] • Gorrias Consultants - 46, rue d'Artois F 75008 Paris; tél: (0033.1).42.89.49.81 fax: (0033.1).53.76.02.49, • InfoR-Crédit, adres: 46, rue d’Artois, 75008 Paris, tel. (0033.1).42.89.49.81, Fax : (0033.1).53.76.02.49 lub 30, rue Ozenne, 31068 Toulouse Cedex 7, tel. (0033.5).61.14.78.18, fax : (0033.5).61.14.78.28 • ODC - Organisation Défance Crédit, 75, avenue Parmentier 75011 Paris; tél: (0033.1).40.35.10.31 fax: (0033.1).40.35.10.39, • Société Triade (spólka zajmujaca sie dochodzeniem wierzytelnosci), adres: 20, rue Saint Romain 76000 ROUEN, Tél. / fax : (0033.2).35.15.14.21 Minitel (elektroniczna ksiazka francuska) 3617 FNIP, e-mail : [email protected] POLSKA: Ambassade de France en Pologne, Section Consulaire (Ambasada Francji w Polsce, Sekcja Konsularna), adres: ul. Pulawska 17, 02-515 Warszawa, tel. (0.prefix.22).529.30.00, fax (0.prefix.22).529.30.04, BCMM (Badanie rynków), adres: ul. Kosciuszki 23, 40-048 Katowice, tel. (0.prefix.32).25.15.300, fax (0.prefix.32).25.13.986, e-mail: [email protected] CCIFP - Chambre de Commerce et d'Industrie Française en Pologne (Francuska Izba Handlowo – Przemyslowa w Polsce), adres: ul. Swietokrzyska 36/14, 00-116 Warszawa, tel. (0.prefix.22).622.55.25 lub (0.prefix.22).654.64.91, fax (0.prefix.22).622.55.45, internet: www.cci-pologne.pl KIG – Krajowa Izba Gospodarcza, Biuro Wspólpracy z Zagranica, adres: ul. Trebacka 4, 00-074 Warszawa, tel. (0.prefix.22).826.01.23, fax (0.prefix.22).827.46.73, internet: http://www.kig.pl KUKE – Korporacja Ubezpieczen Kredytowych, adres: ul. Widok 5/7/9 00–023 Warszawa, tel. (0.prefix.22).827.35.85, fax (0.prefix.22).827.35.87, internet: http://www.kuke.com.pl KUP - Krajowy Urzad Pracy, Departament Migracji Zarobkowej, adres: 01-402 Warszawa, ul. Ciolka 10A, telefon: (0.prefix.22).837.69.27, fax: (0.prefix.22).837.12.25, internet http://www.praca.gov.pl. Od 1.04.2002r 113 kompetencje KUP przejmie Ministerstwo Pracy i Polityki Spolecznej, internet: www.mpips.gov.pl MARPOL (Doradztwo eksportowe), adres: ul. T. Regera 30, 43-382 Bielsko – Biala, e-mail: [email protected] MG - Ministerstwo Gospodarki, adres: Plac Trzech Krzyzy 3/5, 00-507 Warszawa, Departament Promocji Gospodarczej, tel. (0.prefix.22).693.52.15 lub (0.prefix.22).628.39.88, fax (0.prefix.22).693.40.24, Departament Polityki Przemyslowej (0.prefix.22).693.50.12, fax (0.prefix.22).693.40.32, internet: http://www.mg.gov.pl/struktur MI - Ministerstwa Infrastruktury, Biuro Obslugi Transportu Miedzynarodowego, adres: 02-021 Warszawa, ul. Grójecka 17, tel. (0.prefix.22).572.97.17 lub (0.prefix.22).572.97.17, fax (0.prefix.22).822.45.30, internet: http://www.botm.gov.pl OMI - Office de Migration Internationale (Urzad do Spraw Migracji Miedzynarodowych), adres biura warszawskiego: ul. Pulawska 17, 02-515 Warszawa, telefon: (0.prefix.22).529.31.84 (lub koncówki -85, -86, -88), fax: (0.prefix.22).529.31.83. PCBC - Polskie Centrum Badan i Certyfikacji, adres: ul. Klobucka 23A, 02699 Warszawa, tel. (0.prefix.22).647.10.71, lub (0.prefix.22).647.07.42, fax: (0.prefix.22).647.12.22, , internet: http://www.pcbc.gov.pl PEKAES – MULTISPEDYTOR (spedycja, transport, logistyka) adres: ul. Siedmiogrodzka 1/3, 01-204 Warszawa, tel (0.prefix.22).632.22.51, fax (0.prefix.22).632.56.07, internet: http://www.multispedytor.com.pl PROMOSALONS POLSKA, adres: ul. Chorzowska 49/14, 04-696 Warszawa, tel. (0.prefix.22).815.64.55, fax: (0.prefix.22).815.64.80, internet: http://www.promosalons.com , e-mail: [email protected], [email protected] SPEDPOL (spedytor), adres: ul. Ordona 2a, 01-237 Warszawa, tel. (0.prefix.22).532.11.00, fax (0.prefix.22).532.11.11, e-mail: [email protected] Stowarzyszenie France – Pologne pour l’Europe (Association France – Pologne pour l’Europe), adres biura w Polsce: ul. L. Narbutta 27.m.1, 02-536 Warszawa, tel. (0.prefix.22).881.04.16, fax (0.prefix.22).646.33.23, e-mail: [email protected], (poprzednia nazwa: Fondation France-Pologne), por. tez – biuro we Francji TRIESPED (transport), adres: ul. Fleminga tel. (0.prefix.22).519.70.00, fax (0.prefix.22).519.70.13 2A, 03-176 Warszawa, Niektóre kancelarie prawne udzielajace porad w jezyku polskim : Biuro we Francji Biuro w Polsce Cabinet BGS Me Hanna Stypulkowska -Goutierre 21, rue Viète, 75017 PARIS tel. (0033.1).40.53.95.95 fax: (0033.1).40.53.95.53 e-mail: [email protected] POCIEJ i DUBOIS (wspólpraca z Me Goutierre) ul. Rozbrat 6/6 WARSZAWA tel. (0.prefix.22).622.72.22 fax: (0.prefix.22).621.19.75 Me Gabriela MABRU-STEFANIAK 86, rue Monceau, Me Gabriela MABRU-STEFANIAK ul. Nowogrodzka 62 B appt. 13 114 75008 PARIS tel. (0033.1).44.70.02.09 fax (0033.1).42.93.46.83 WARSZAWA tel. kom.: 06.08.46.53.84 fax (0.prefix.22).84.60.629 CLIFFORD CHANCE Me Henri Lazarski 112, avenue Kléber 75770 PARIS cedex 16 tel. (0033.1).44.05.52.93 fax (0033.1).44.05.52.04 CLIFFORD CHANCE PUNDER Norway House ul. Lwowska 19 00-660 WARSZAWA tel. (0.prefix.22). 627.11.77 fax (0.prefix.22). 627.14.66 GIDE LOYRETTE NOUEL Mr Stanislas Dwernicki 26, Cours Albert 1er 75008 PARIS tel. (0033.1).40.75.60.00 fax (0033.1).43.59.37.79 GIDE LOYRETTE NOUEL STRATOS OFFICE CENTER ul. Skorupki 5 00-546 WARSZAWA tel. (0.prefix.22).583.67.01 fax (0.prefix.22).583.67.67 BIGNON LEBRAY DELSOL&Associés Me Malgorzata Ulla 12, quai André Lassagne 69001 LYON tel. (0033.4).72.10.10.00 fax (0033.4).72.10.10.02 e-mail: [email protected] ZALACZNIK 3 Adresy francuskich izb gospodarczych a). Adresy francuskich regionalnych izb handlowo - przemyslowych (CRCI – Chambre Regionale de Commerce et d’Industrie) Uwaga – dzwoniac z Polski nalezy na poczatku wybrac numer « 0033 » a nastepnie, pomijajac zero – kolejne dziewiec cyfr numeru. Przykladowo - dla francuskiego numeru « 04 67 13 68 00» nalezy wybrac « 0033.4 67 13 68 00 » Nr Izba 1 CRCI Alsace CRCI Aquitaine 3 CRCI Auvergne 4 CRCI Basse-Normandie 5 CRCI Bourgogne 6 CRCI Bretagne 7 CRCI Centre CRCI ChampagneArdenne 9 CRCI Franche-Comté 10 CRCI Haute-Normandie 11 CRCI Ile-de-France 12 CRCI LanguedocRoussillon Adres 3 quai Kléber, Le Sébastopol 185, cours du Médoc, BP 143 Aéroport de ClermontFerrand/Aulnat, BP 25 21, place de la République Place des Nations-Unies, Parc de l’Europe, BP 87009 1, rue du Général Guillaudot Zone Industrielle d’Ingré, 6, rue Pierre et Marie Curie. BP 109 10, rue de Chastillon, BP 537 Valparc, Z.A.C de Valentin 9, rue Robert Schumann 21, rue d'Angiviller, BP 3541 Résidence „Majestic” Bat.1 Miasto Telefon Faks Strona "http:/" e-mail 67000 STRASBOURG 03 88 76 45 00 03 88 76 45 01 33042 BORDEAUX Cedex 63510 AULNAT 05 56 11 94 94 05 56 11 94 95 http://www.aquitaine.cci.fr/ [email protected] (dyrektor generalny) [email protected] 04 73 60 46 46 04 73 90 89 22 [email protected] 14052 CAEN Cedex 02 31 38 31 38 02 31 85 76 41 21006 DIJON Cedex 03 80 60 40 20 03 80 60 40 21 http://www.bourgogne.cci.fr/ [email protected] 35044 RENNES Cedex 02 99 25 41 41 02 99 63 35 28 http://www.bretagne.cci.fr/ [email protected] 45142 SAINT-JEAN-DELA-RUELLE Cedex 51011 CHALONS - ENCHAMPAGNE 25043 BESANÇON Cedex 76000 ROUEN 78035 VERSAILLES Cedex 34961 MONTPELLIER Cedex.2 02 38 25 25 25 02 38 43 00 39 http://www.centre.cci.fr/ [email protected] 03 26 69 33 40 03 26 69 33 69 http://www.champagne-ardenne.cci.fr/ 03 81 47 42 00 03 81 80 70 94 [email protected] [email protected] 02 35 88 44 42 02 35 88 06 52 http://www.haute-normandie.cci.fr/ 01 39 20 58 50 01 39 20 58 78 http://www.iledefrance.cci.fr/ [email protected] 04 67 13 68 00 04 67 13 68 10 [email protected] 116 Nr Izba Adres 273, avenue de la Pompigname 13 CRCI Limousin - Poitou- Boulevard des Arcades, Charentes BP 3817 14 CRCI Lorraine 10-12, Viaduc J.F.Kennedy, C.S. 4231 15 CRCI Midi - Pyrénées 5, rue Dieudonné Costes, BP 32 16 CRCI Nord–pas-de2, Palais de la Bourse, Calais BP.500 17 CRCI Pays de la Loire 16, quai Ernest-Renaud, Centre des Salorges, BP 70515 18 CRCI Picardie 36, rue des Otages 19 CRCI Provence - Alpes- 8, rue Neuve-SaintCôte d'Azur- Corse Martin, BP 1880 20 CRCI Rhône-Alpes 75, cours Albert Thomas, 6ème Avenue 21 CRCI de Paris 27, avenue de Friedland Miasto Telefon Faks Strona "http:/" e-mail 87038 LIMOGES Cedex 05 55 04 40 00 05 55 04 40 40 http://www.limousin-poitoucharentes.cci.fr/ 54042 NANCY Cedex 03 83 90 13 13 03 83 28 88 33 http://www.lorraine.cci.fr/ [email protected] 31701 BLAGNAC Cedex 05 62 74 20 00 05 62 74 20 20 http://www.midi-pyrenees.cci.fr/ [email protected] 59001 LILLE Cedex [email protected] 44105 NANTES Cedex 04 03 20 63 79 79 03 20 13 02 00 http://www.nordpasdecalais.cci.fr/; http://%20www.nordpasdecalais.com/ 02 40 73 32 14 02 40 69 61 21 80037 AMIENS Cedex 1 03 22 82 80 80 03 22 82 80 81 http://www.picardie.cci.fr/ 13222 MARSEILLE 04 91 14 42 00 04 91 91 85 37 http://www.pacac.cci.fr/ Cedex.1 69447 LYON Cedex 03 04 72 11 43 43 04 72 11 43 62 http://www.rhone-alpes.cci.fr/ 75382 PARIS Cedex 08 [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] 01 55 65 55 65 01 55 56 78 68 b). Adresy francuskich izb handlowo - przemyslowych (CCI – Chambre de Commerce et d’Industrie) Uwaga – dzwoniac z Polski nalezy na poczatku wybrac numer « 0033 » a nastepnie, pomijajac zero – kolejne dziewiec cyfr numeru. Przykladowo - dla francuskiego numeru « 05.45.20.55.50 » nalezy wybrac « 0033.5.45.20.55.50 » Lp Izba Adres Kod pocztowy, miasto Telefon Fax 1. CCI Auxerre 26, rue Etienne Dolet 89015 AUXERRE Cedex 03 86 49 40 00 03 86 49 40 09 2. CCI d'Abbeville-Picardie Maritime CCI d'Albi-CarmauxGaillac 30, rue Lesueur 80142 ABBEVILLE Cedex 03 22 24 24 71 03 22 31 40 47 14, rue Timbal, BP 116 81012 ALBI Cedex 9 05 63 49 48 47 05 63 49 48 40 3. 117 Lp Izba Adres Kod pocztowy, miasto 61002 ALENÇON Cedex Telefon Fax 02 33 82 82 82 02 33 32 10 16 04 73 82 01 55 04 73 82 44 00 4. CCI d'Alençon 12, place du Palais, BP 42 5. CCI d'Ambert 4, place de l'Hôtel-de-Ville, BP 69 63600 AMBERT 6. CCI d'Angers 8, bd du Roi René, BP 626 49006 ANGERS Cedex 01 02 41 20 54 20 02 41 20 54 14 7. CCI d'Angoulême 27, place Bouillaud 16021 ANGOULEME Cedex 05 45 20 55 55 05 45 20 55 50 8. CCI d'Annonay Parc des Platanes, BP 185 07104 ANNONAY Cedex 04 75 69 27 27 04 75 69 27 00 9. CCI d'ArmentièresHazebrouck CCI d'Arras 1, rue de Strasbourg, BP 104 03 20 44 06 20 03 20 77 26 56 8-10, rue du 29-Juillet, BP 540 59427 ARMENTIÈRES Cedex 62008 ARRAS Cedex 03 21 23 24 24 03 21 23 84 84 CCI de l’Ardeche Meridionale CCI d'Auch et du Gers en Gascogne CCI du Cantal Chemin La Temple, BP 215 07205 AUBENAS 04 75 35 85 00 04 75 35 85 01 Place Jean-David, BP 181 32004 AUCH Cedex 05 62 61 62 61 05 62 61 62 63 44, bd du Pont Rouge 15013 AURILLAC Cedex 04 71 45 40 40 04 71 48 48 12 CCI d'Avignon et du Vaucluse CCI de Basse-Terre 46, Cours Jean Jaures, BP 158 84008 AVIGNON Cedex 04 90 14 87 00 04 90 85 56 78 6, rue Victor Hugues 97100 BASSE-TERRE 05 90 99 44 44 05 90 81 21 17 Nouveau Port, BP 223 20293 BASTIA Cedex 04 95 54 44 44 04 95 54 44 45 50-51, Allées Marines, BP 215 64102 BAYONNE Cedex 05 59 46 59 46 05 59 46 59 47 18. CCI de Bastia et de la Haute-Corse CCI de Bayonne-Pays Basque CCI de Beaune 2, rue du Tribunal, BP 89 21203 BEAUNE Cedex 03 80 26 39 39 03 80 26 39 38 19. CCI de Bergerac 16, bd Maine-de- Biran 24100 BERGERAC 05 53 63 81 81 05 53 57 33 30 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 118 Lp Izba Adres Kod pocztowy, miasto Telefon Fax 26, allées Paul-Riquet, BP 371 34504 BÉZIERS Cedex 04 67 49 58 58 04 67 28 21 73 21. CCI de Béziers/ SaintPons CCI de Bolbec 16 bis, av. Foch, BP 11 76210 BOLBEC 02 32 84 47 47 02 35 31 20 55 22. CCI de Bordeaux 12, place de la Bourse 33076 BORDEAUX Cedex 05 56 79 50 00 05 56 81 80 45 23. CCI de Brest place du 19e RI, BP 126 29268 BREST Cedex 02 98 44 14 40 02 98 43 23 98 24. place de la Résistance, BP 30 43101 BRIOUDE Cedex 04 71 50 05 36 04 71 50 43 43 25. CCI de Brioude et de son arrondissement CCI de Caen 14035 CAEN Cedex 02 31 85 85 85 02 31 86 45 76 26. CCI de Calais 41, bd du Maréchal Leclerc, BP 511 24, bd des Alliés, BP 199 62104 CALAIS Cedex 03 21 46 00 00 03 21 46 00 99 27. CCI de Cambrai Place de la République, BP 367 59407 CAMBRAI Cedex 03 27 72 10 10 03 27 72 10 05 28. CCI de Carcassonne3, bd Camille Pelletan, BP 13 Limoux-Castelnaudary CCI de Castres Allées Alphonse-Juin, BP 217 11001 CARCASSONNE Cedex 81101 CASTRES Cedex 04 68 10 36 00 04 68 10 36 02 05 63 51 46 46 05 63 51 46 99 30. CCI de Chalon-s/SaôneAutun Louhans 03 85 42 36 00 03 85 42 36 01 31. CCI de Châlons-en 2, rue de Chastillon, BP 533 Champagne, Vitry le Francois, Ste Manehould CCI de Charleville18a, av. G. Comeau, BP 389 Mézières CCI de Chartres et d'Eure- 1, rue de l'Etroit-Degré, BP 62 et-Loir 71105 CHALON-SURSAÔNE Cedex 51010 CHALONS-ENCHAMPAGNE Cedex 03 26 21 11 33 03 26 68 47 07 08106 CHARLEVILLEMÉZIÈRES Cedex 28002 CHARTRES Cedex 03 24 56 62 62 03 24 56 62 22 02 37 84 28 28 02 37 84 28 29 20. 29. 32. 33. 28, bd de la République, BP 190 119 Lp Izba Adres 34. Hotel Atlantique, bd Félix Amiot, BP 839 148, bd Lavoisier 36. CCI de CherbourgCotentin CCI de Clermont-Ferrand / Issoire CCI de Cognac 37. CCI de Dieppe 38. Kod pocztowy, miasto Telefon Fax 50108 CHERBOURG Cedex 02 33 23 32 00 02 33 23 32 28 04 73 43 43 43 04 73 43 43 42 23, rue du Port, BP 77 63037 CLERMONTFERRAND Cedex 16103 COGNAC Cedex 05 45 36 32 32 05 45 36 32 28 4, bd du Général-de-Gaulle 76374 DIEPPE Cedex 02 35 06 50 50 02 35 06 50 51 04000 DIGNE les BAINS 04 92 30 80 80 04 92 32 04 73 39. CCI de Digne et des Alpes 60, bd Gassendi de Haute-Provence CCI de Dijon 1, place du Théâtre, BP 370 21010 DIJON Cedex 03 80 65 91 00 03 80 65 37 09 40. CCI de Douai 120,rue Morel, BP 659 59506 DOUAI Cedex 03 27 93 74 74 03 27 93 74 75 41. CCI de Dunkerque 59383 DUNKERQUE Cedex 03 28 22 70 00 03 28 22 70 10 42. CCI de Fécamp 512, avenue de l’Université, BP 1501 8, rue de Bailly, BP 126 76403 FÉCAMP Cedex 02 35 10 38 38 02 35 29 94 60 43. 61103 FLERS Cedex 02 33 64 68 00 02 33 64 00 87 44. CCI de Flers-Argentan Aérodrome Flers St-Paul, La Normanex Lande Patry, BP 159 CCI Centre et Sud Manche Place Albert Godal, BP 219 50402 GRANVILLE Cedex 02 33 91 33 91 02 33 50 63 11 45. CCI de Haute-Saone 27, av. Aristide-Briand 70000 VESOUL 03 84 96 71 00 03 84 76 76 60 46. CCI de Grenoble 1, place André Malraux, BP 297 38016 GRENOBLE Cedex 1 04 76 28 28 28 04 76 28 27 47 47. CCI de la Creuse Av. de la République, BP 35 23001 GUÉRET Cedex 05 55 51 96 60 05 55 52 98 75 48. CCI de l' Arrondis. d' Alès 2 rue Michelet, BP 49 30101 ALÈS Cedex 04 66 78 49 49 04 66 78 49 00 49. CCI de l' Oise Hotel Consulaire Pont de Paris, BP 60250 60002 BEAUVAIS 03 44 79 80 81 03 44 48 47 19 35. 120 Lp Izba Adres Kod pocztowy, miasto Telefon Fax 50. CCI de la Guyane place de l'Esplanade, BP 49 97321 CAYENNE 05 94 29 96 00 05 94 29 96 34 51. CCI de la Haute-Savoie 2, rue du Lac, BP 2072, 74011 ANNECY Cedex 04 50 33 72 00 04 50 33 72 36 52. CCI de la Martinique 05 96 60 66 68 CCI de la Meuse 97241 FORT-DE-FRANCE Cedex 55000 BAR-LE-DUC 05 96 55 28 00 53. 50-54, rue Ernest Deproge, BP 478 6, parc Bradfer 03 29 76 83 00 03 29 45 47 42 54. CCI de la Moselle 10-12, avenue Foch 57016 METZ Cedex 1 03 87 52 31 00 03 87 52 31 99 55. CCI de la Nièvre Place Carnot, BP 438 58004 NEVERS Cedex 03 86 60 61 62 03 86 60 61 14 56. CCI de La Réunion 97490 SAINTE-CLOTHILDE 57. CCI de La Rochelle 100, route de la Rivière des Pluies 14, rue du Palais 05 46 50 60 82 58. CCI de la Savoi 5, rue Salteur 17024 LA ROCHELLE 05 46 00 54 00 Cedex 73024 CHAMBERRY Cedex 04 79 75 76 77 59. CCI de la Vendée 02 51 45 32 32 02 51 62 72 17 60. CCI de la Vienne 16, rue Olivier de Clisson, BP 49 85002 LA ROCHE-SURYON Cedex 86006 POITIERS Cedex 47, rue du Marché, BP 229 05 49 60 98 00 05 49 41 65 72 61. CCI de l'Ain 1, rue Joseph Bernier, BP 48 04 74 32 13 00 04 74 21 42 63 62. CCI de l'Aisne Espace Jean Bouin, BP 630 03 23 06 02 02 03 23 06 02 06 63. CCI de l'Ariège 21, allée de Villote BP 11 01002 BOURG-ENBRESSE Cedex 02322 SAINT-QUENTIN Cedex 09001 FOIX Cedex 05 61 02 03 04 05 61 65 28 71 64. CCI de l'Arrondissement d'Avesnes CCI de Laval et de la Mayenne 1, av. Louis Loucheur, BP 34 59440 AVESNES-SURHELPE Cedex 53002 LAVAL Cedex 03 27 57 77 77 03 27 57 77 78 02 43 49 50 00 02 43 49 33 16 65. 12, rue de Verdun, BP 239 04 79 33 56 84 121 Lp 66. Izba Adres Kod pocztowy, miasto Telefon Fax 3, av. Elie Reumaux, SP 14 62302 LENS 03 21 69 23 23 03 21 42 99 82 2, cours Monseigneur Romèro, BP 135 35, rue du Docteur Oursel, BP 187 125, av. Georges Pompidou, BP 162 Place du Théâtre, BP 359 91004 EVRY Cedex 01 60 79 91 91 01 60 79 00 11 27001 EVREUX Cedex 02 32 38 81 00 02 32 38 81 07 33503 LIBOURNE Cedex 05 57 25 40 00 05 57 51 17 07 59020 LILLE Cedex 03 20 63 77 77 03 20 74 82 58 67. CCI de l’arrondissement de Lens CCI de l'Essonne 68. CCI de l'Eure 69. CCI de Libourne 70. CCI de Lille-Metropole 71. 16, place Jourdan, BP 403 87011 LIMOGES Cedex 05 55 45 15 15 05 55 32 24 46 72. CCI de Limoges et de la Haute-Vienne CCI de l'Indre 24, place Gambetta, 02 54 53 52 51 02 54 34 17 77 73. CCI de Haute-Saone 12, rue Kléber, BP 89 36028 CHÂTEAUROUX Cedex 70204 LURE Cedex 03 84 62 40 00 03 84 62 96 12 74. CCI de Lyon 20, rue de la Bourse 69289 LYON Cedex 02 04 72 40 58 58 04 78 37 53 46 75. 71010 MÂCON Cedex 03 85 21 53 00 03 85 38 20 97 76. CCI de Mâcon-Charolles— Place Gérard-Genevès, BP 531 Tournus CCI de Mayotte Place Mariage, BP 248 97600 MAMOUDZOU 02 69 61 04 26 02 69 61 08 88 77. CCI de Meaux 12, bd Jean-Rose, BP 216 77104 MEAUX 01 64 36 32 57 01 64 33 41 15 78. CCI de Melun 36:38 et 42 rue Bancel 77007 MELUN Cedex 01 64 52 45 01 01 64 09 54 71 79. CCI de la Lozère 16, bd du Soubeyran, BP 81 48002 MENDE 04 66 49 00 33 04 66 65 35 29 80. CCI de Meurthe-et-Moselle 53, rue Stanislas, BP 4226 54042 NANCY Cedex 03 83 85 54 54 03 83 85 54 50 81. CCI de Millau 12101 MILLAU Cedex 05 65 59 59 00 05 65 59 59 17 38, bd de l'Ayrolle, BP 145 122 Lp 82. Izba Adres Kod pocztowy, miasto Telefon Fax 82065 MONTAUBAN Cedex 05 63 22 26 26 05 63 22 26 29 03106 MONTLUÇON Cedex 04 70 02 50 00 04 70 02 50 59 04 67 10 24 00 04 67 66 25 16 02 98 62 39 39 02 98 62 39 50 84. CCI de Montauban et de 22, allée Mortarieu, BP 527 Tarn-et-Garonne CCI de Montluçon-Gannat, 15, bd Carnot, BP 3248 Portes d’Auvergne CCI de Montpellier 32, Grand'Rue Jean Moulin 85. CCI de Morlaix Aéroport, BP 6 34944 MONTPELLIER Cedex 9 29201 MORLAIX Cedex 86. CCI de Moulins-Vichy 17, cours Jean Jaures, BP 1729 03017 MOULINS Cedex 04 70 35 40 00 04 70 35 40 99 87. 1, av. du Forum-Croix Sud, BP 7101 11781 NARBONNE Cedex 04 68 42 71 11 04 68 42 71 12 12, rue de la République 30032 NÎMES Cedex 04 66 76 33 33 04 66 36 61 00 15, rue de Verdun, BP M3 98849 NOUMÉA Cedex 90. CCI de Narbonne, Lesignan- Corbiers, Port le Nouvelle CCI de Nimes-BagnolsUzès-Le Vigan CCI de NouvelleCalédonie CCI de Pau 21, rue Louis-Barthou, BP 128 64001 PAU Cedex 05 59 82 51 11 05 59 27 02 84 91. CCI de Péronne 7, rue des Chanoines, BP 117 80202 PÉRONNE Cedex 03 22 73 36 36 03 22 73 36 37 92. Quai de Lattre-de-Tassigny, BP 941 Rue Félix Eboué 66020 PERPIGNAN Cedex 04 68 35 66 33 04 68 35 67 10 97152 POINTE-A-PITRE 0 590 93 76 00 0 590 90 21 87 94. CCI de Perpignan et des Pyrénées-Orientales CCI de Pointe-à-Pitre, (departaments d’outremer) CCI de Poitiers 47, rue du Marché 86006 POITIERS Cedex 05 49 60 98 00 05 49 41 65 72 95. CCI de Quimper 145, av. de Kxiiéerdanec, BP 410 29330 QUIMPER Cedex 02 98 98 29 29 02 98 98 29 50 96. CCI de Reims et d'Epernay Hotel Ponsardin, 5, rue des Marmouzets, BP 2511 03 26 50 62 50 03 26 50 62 26 83. 88. 89. 93. 51070 REIMS Cedex 00 687 24 31 00 00 687 24 31 31 123 Lp Izba 97. CCI de Rennes 2, av. de la Préfecture 98. CCI de Riom 16, rue du Commerce, BP 7 Adres Telefon Fax 35042 RENNES Cedex 02 99 33 66 66 02 99 33 24 28 63201 RIOM Cedex 04 73 33 74 74 04 73 63 09 33 CCI de Rochefort-sur-Mer La Corderie Royale, BP 129 et de Saintonge 100. CCI de Rodez17, rue Arstide Briand, BP 3349 Villefranche-Espalion 101. CCI de Rouen Quai de la Bourse, Palais des Consuls, BP 641 102. CCI de Saint-Dié Place Jules Ferry 17306 ROCHEFORT Cedex 05 46 84 11 84 05 46 99 13 28 12033 RODEZ Cedex 9 05 65 77 77 00 05 65 77 77 09 76007 ROUEN Cedex 02 35 14 37 37 02 35 14 38 38 88109 SAINT-DIÉ Cedex 03 29 52 32 32 03 29 55 45 48 103. CCI de Saint-Malo 35409 SAINT-MALO Cedex 02 99 20 63 00 02 99 56 61 48 44602 SAINT-NAZAIRE 02 40 17 21 00 Cedex 62502 SAINT-OMER Cedex 03 21 98 46 22 02 40 66 68 35 89107 SENS 03 86 83 63 00 03 86 64 47 96 34203 SÈTE Cedex 04 67 46 28 28 04 67 46 28 18 52101 SAINT-DIZIER Cedex 03 25 07 32 00 03 25 07 32 19 99. 4, av. Louis Martin, BP 185 104. CCI de Saint-Nazaire 35, rue du Général de Gaulle, BP 405 105. CCI de Saint-Omer-Saint- 16, place Victor-Hugo, BP 94 Pol 106. CCI de Sens 14, bd du 14-Juillet, BP 725 107. CCI de Sète-FrontignanMèze 108. CCI de la Haute-Marne Kod pocztowy, miasto 03 21 98 01 66 109. CCI de Tarbes et des Hautes-Pyrénées 110. CCI de Thiers Palais Consulaire, 2, quai Philippe-Régy, BP 169 55, rue du Président-Carnot, BP 24 Centre Kennedy, 1, rue des Evadés de France, BP 350, Av. Général de Gaulle, BP 90 65003 TARBES Cedex 05 62 51 88 88 05 62 93 44 52 63307 THIERS Cedex 04 73 51 66 50 04 73 80 78 81 111. CCI de Toulouse 2, rue d'Alsace-Lorraine, BP 606 31002 TOULOUSE Cedex 6 05 61 33 65 00 05 61 55 41 26 112. CCI de Touraine 4 bis, rue Jules Favre, BP 1028 37010 TOURS Cedex 1 02 47 61 62 38 02 47 47 20 00 124 Lp Izba 113. CCI de Troyes et de l' Aube 114. CCI de Tulle et Ussel Adres 10, place Audiffred, BP 706 Kod pocztowy, miasto 10001 TROYES Cedex Telefon Fax 03 25 43 70 00 03 25 43 70 43 05 55 21 55 21 05 55 21 55 03 04 75 75 70 00 04 75 43 72 03 03 27 28 40 40 03 27 28 40 39 04 74 62 73 00 04 74 65 31 79 02 35 77 02 16 02 35 78 98 93 115. CCI de la Drôme 19001 TULLE Cedex Immeuble Consulaire, Le Puy Pincon, Tulle Est, BP 30 52-74, rue B. Laffemas, BP 1023 26010 VALENCE Cedex 116. CCI du Valenciennois 3, av. Sénateur-Girard, BP 577 117. CCI de Villefranche et du Beaujolais 118. CCI d'Elbeuf 317, bd Gambetta, BP 427 28, rue Henry, BP 410, 59308 VALENCIENNES Cedex 69654 VILLEFRANCHESUR-SAÔNE Cedex 76504 ELBEUF Cedex 119. CCI d'Epinal 10, rue Claude Gelée 88026 EPINAL Cedex 03 29 35 18 14 03 29 64 01 88 120. CCI des Côtes-d'Armor Rue de Guernesay, BP 514 02 96 78 62 00 02 96 78 62 10 121. CCI des Deux-Sèvres 10, place du Temple, BP 314 22005 SAINT-BRIEUC Cedex 1 79009 NIORT Cedex 05 49 28 79 79 05 49 24 57 11 122. CCI des Hautes-Alpes 16, rue Carnot, BP 6 05001 GAP Cedex 04 92 56 56 05 04 92 56 56 56 123. CCI des Landes 40003 MONT-DE MARSAN Cedex 18001 BOURGES Cedex 05 58 05 44 50 05 58 06 18 33 124. CCI du Cher 293, av. du Maréchal Foch, BP 137 Route d'Issoudun, BP 54 02 48 67 80 80 02 48 67 80 99 125. CCI du Choletais 34, rue Nationale, BP 2116, 49321 CHOLET Cedex 02 41 49 10 00 02 41 49 10 10 126. CCI du Doubs 46, av. Villarceau 25042 BESANÇON Cedex 03 81 25 25 25 03 81 25 25 00 127. CCI du Jura 33, place de la Comédie, BP 377 39016 LONS-LE-SAUNIER Cedex 45044 ORLÉANS Cedex 1 23, place du Martroi, 03 84 24 15 76 03 84 24 54 62 02 38 77 77 77 02 38 53 09 78 128. CCI du Loiret 125 Lp Izba Adres Kod pocztowy, miasto Telefon Fax 129. CCI du Loir et Cher 16, rue de la Vallée Maillard, 41018 BLOIS Cedex 02 54 44 64 00 02 54 74 78 20 130. CCI du Lot 147, quai Cavaignac, BP 79, 46002 CAHORS Cedex 05 65 20 35 00 05 65 20 35 24 131. CCI du Lot-et-Garonne 52, cours Gambetta, BP 279 47007 AGEN Cedex 05 53 77 10 00 05 53 66 55 76 132. CCI du Mans et de la Sarthe 133. CCI du Morbihan 1, bd René Levasseur, BP 22385 72002 LE MANS Cedex 1 02 43 21 00 00 02 43 21 00 50 02 97 02 40 00 02 97 02 40 01 134. CCI du Pays d'Arles 04 90 99 08 08 04 90 96 07 10 135. CCI du Pays d'Auge 13643 ARLES Cedex Avenue de la 1-ère-Division de France Libre, BP 39 33, Cours des Fossés, BP 40010 14601 HONFLEUR Cedex 02 31 14 43 33 02 31 89 48 71 136. CCI du Pays de Brive 10, av. Maréchal-Leclerc 19316 BRIVE Cedex 05 55 18 94 00 05 55 18 94 01 137. CCI du Pays de Fougères 50, rue Nationale, BP 10151 35301 FOUGÈRES Cedex 02 99 94 75 75 02 99 94 41 20 138. CCI du Puy et d'Yssineaux 16, bd Bertrand, BP 127 43004 LE PUY Cedex 04 71 09 90 00 04 71 02 77 58 139. CCI du Roannais 42334 ROANNE Cedex 04 77 44 54 64 04 77 72 17 17 140. CCI du Territoire de Belfort 1, rue du Docteur-Fréry, BP 199 90004 BELFORT Cedex 03 84 54 54 54 03 84 54 54 03 141. CCI du Tréport 76470 LE TRÉPORT 04 94 22 80 00 04 94 22 80 01 21, quai des Indes 4, rue Marengo 2, quai de la République, BP 5 56323 LORIENT Cedex 236, bd Maréchal-Leclerc, BP 5501 143. CCI de Marseille-Provence Palais de la Bourse, BP 1856 83097 TOULON Cedex 13221 MARSEILLE Cedex 1 04 91 39 33 33 04 91 91 42 25 144. CCI Nice-Côte d'Azur 06005 NICE Cedex 1 04 93 13 73 99 142. CCI du Var 20, bd Carabacel, BP 1259 0820 422 222 126 Lp Izba 145. CCI Nord-Isère Adres 5, rue Condorcet, BP 108 146. CCI Versailles, Val d'Oise, 34, rue de Rouen Yvelines 147. CCI de Strasbourg et du 10, place Gutenberg Bas-Rhin Kod pocztowy, miasto Telefon Fax 03 88 75 25 25 03 88 22 31 20 38093 VILLEFONTAINE Cedex 95300 PONTOISE 67081 STRASBOURG CEDEX Dodatkowe informacje np. na stronie : http://www.lille.cci.fr/ccis/ccis.html