Pobierz eWydanie RI 10/2013 - bezpłatny PDF

Transkrypt

mobilne sterowanie budynkiem

ogrzewanie
po termomodernizacji

energooszczędne
pompy obiegowe

wentylacja pływalni
i izolacje HVAC
10/2013
rok XXI
Cena 15,50 zł (5% VAT)
ISSN 1230-9540
Indeks 344079
Nakład 10 tys. egz.
GRUPA
WWW.RYNEKINSTALACYJNY.PL
REKLAMA
Energooszczędne
pompy
do 70%
oszczędności energii
dzięki zastosowaniu
technologii ECM
MIESIĘCZNIK
INFORMACYJNO-TECHNICZNY
ISSN 1230-9540, nakład 10 000
GRUPA
Wydawca
Grupa MEDIUM
www.medium.media.pl
Adres redakcji
04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18
tel./faks 22 512 60 75 do 77
e-mail: [email protected]
www.rynekinstalacyjny.pl
Redaktor naczelny
Waldemar Joniec, tel. 502 042 518
[email protected]
Sekretarz redakcji
Agnieszka Orysiak, tel. 600 050 378
[email protected]
Redakcja
Jerzy Kosieradzki (red. tematyczny),
Aleksandra Cybulska (red. portalu internetowego),
Joanna Korpysz-Drzazga (red. językowy),
Janina Myckan-Cegłowska (red. statystyczny),
Katarzyna Rybka (red. tematyczny),
Jacek Sawicki (red. tematyczny),
Bogusława Wiewiórowska-Paradowska
(red. tematyczny)
Reklama i marketing
tel./faks 22 810 28 14, 512 60 70
Dyrektor biura reklamy i marketingu
Joanna Grabek, [email protected]
Dyrektor ds. marketingu i sprzedaży
Michał Grodzki, [email protected]
Kolportaż i prenumerata
tel./faks 22 512 60 74, 810 21 24
Specjalista ds. prenumeraty
Jerzy Lachowski, [email protected]
Prenumerata realizowana przez RUCH S.A.
Zamówienia na prenumeratę w wersji papierowej
i na e-wydania można składać bezpośrednio na stronie
www.prenumerata.ruch.com.pl. Ewentualne pytania prosimy
kierować na adres e-mail: [email protected]
lub kontaktując się z Telefonicznym Biurem Obsługi Klienta
pod numerem: 801 800 803 lub 22 717 59 59 – czynne w godzinach 7.00 – 18.00. Koszt połączenia wg taryfy operatora.
Administracja
Danuta Ciecierska (HR),
Barbara Piórczyńska (gł. księgowa)
Skład, łamanie
[email protected]
Druk
Zakłady Graficzne TAURUS
Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji
tekstów i nie zwraca materiałów niezamówionych.
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść
reklam i ogłoszeń, ma też prawo odmówić publikacji
bez podania przyczyn.
Wszelkie prawa zastrzeżone © by Grupa MEDIUM.
Rozpowszechnianie opublikowanych materiałów
bez zgody wydawcy jest zabronione.
Wersja pierwotna czasopisma – papierowa.
Za publikację w „Rynku Instalacyjnym” MNiSW
przyznaje jednostkom naukowym 5 punktów
Wskazówki dla autorów i procedura recenzowania
artykułów na rynekinstalacyjny.pl/redakcja
Grupa MEDIUM
jest członkiem Izby Wydawców Prasy
Od Redaktora
W październiku na łamach „Rynku” najwięcej uwagi poświęcamy oszczędzaniu energii
i zapewnieniu komfortu w budynkach przy wysokiej energoefektywności. Do oszczędzania
coraz bardziej skłania ekonomia, choć nie tak skutecznie i szybko jak przepisy, a w tej
ostatniej materii czeka nas trochę zmian.
Zmieniające się w styczniu 2014 r. wymagania zawarte w warunkach technicznych
zmuszać będą do stopniowego zwiększania standardów energetycznych nowych
i remontowanych budynków. Budynek i jego instalacje ogrzewcze, wentylacyjne,
klimatyzacyjne, ciepłej wody użytkowej, a nawet oświetlenia będą musiały być
zaprojektowane i wykonane przy spełnieniu wymaganej wartości wskaźnika EP
określającego roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię pierwotną.
Warunki techniczne wprowadzają też nowe wymagania dla izolowania przegród oraz
instalacji i preferują odnawialne źródła energii. Projekt polityki energetycznej Polski traktuje
rozwój OZE jako jeden ze strategicznych celów krajowej energetyki i zakłada, że w 2030 r.
co najmniej 20% energii będzie pochodziło ze źródeł odnawialnych. Wielu upatruje w tym
szansy dla rozwoju branży instalacyjnej.
Jest też już pierwszy projekt uproszczenia procesu budowlanego. Kodeks
urbanistyczno-budowlany ma zastąpić zdezintegrowane i niekonsekwentne prawo
inwestycyjno-budowlane, rozproszone obecnie w wielu ustawach. Ma wprowadzić zasadę
domniemania legalności działań inwestora, a także następczej, a nie prewencyjnej kontroli
procesu inwestycyjnego oraz szybką ścieżkę realizacji inwestycji strategicznych. Powinien
też usprawnić prowadzenie inwestycji w obiektach objętych ochroną konserwatorską
i ułatwić stosowanie nowych technologii. Prace nad kodeksem mają potrwać
do jesieni 2015 r. Na stosowanie energoefektywnych i oszczędnych technologii
w budownictwie będzie też miało wpływ planowane wydatkowanie 25 mld zł w nowej
perspektywie budżetowej UE w ramach Narodowego Programu Rewitalizacji Miast.
W technice też sporo się dzieje. Automatyka budynkowa to jedna z najszybciej
rozwijanych technologii w budownictwie, o wciąż dużym potencjale. Umożliwia
użytkownikom osiągnięcie w domach oczekiwanego komfortu, wygody i poczucia
bezpieczeństwa – to jeden z powodów coraz większej popularności budynków
inteligentnych. O ofercie rynkowej aplikacji do mobilnej kontroli i zarządzania budynkiem
piszemy na s. 27.
Do niedawna termomodernizacja budynku kojarzona była z prostymi działaniami
– izolacjami na ścianach i wymianą okien. Tkwi w niej jednak większy potencjał obniżenia
zapotrzebowania na ciepło. Jak go efektywnie wykorzystać, piszemy na s. 20, a o badaniu
komfortu w budynku szkolnym przed termomodernizacją – na s. 64 (gdy pojawią się
wyniki pomiarów po przeprowadzeniu robót, także je przedstawimy). Z kolei na s. 48
informujemy o możliwościach komputerowego zarządzania energią w halach
przemysłowych, tak by ograniczyć jej zużycie na cele nieprodukcyjne.
Możliwości zagospodarowania ciepła jest coraz więcej, również ciepła odpadowego
średnio- i niskotemperaturowego z zastosowaniem organicznych obiegów Rankine’a
(s. 42). W Polsce także prowadzi się prace nad prototypowymi urządzeniami
kogeneracyjnymi opartymi na obiegach ORC, współpracującymi z kotłami
wielopaliwowymi zasilanymi m.in. paliwami odnawialnymi. W takich układach energia
elektryczna jest produktem ubocznym produkcji ciepła i może stanowić nawet 20%.
Technologia ta upowszechni się prawdopodobnie wraz z wdrożeniem urządzeń
przeznaczonych dla odbiorców indywidualnych, o mocy ok. 20 kWc i 4 kWe, które
zaspokoiłyby potrzeby domów jednorodzinnych.
Nowe technologie i nowe regulacje budzą też wątpliwości, czy już wszystko,
co się z nimi wiąże, zostało ostatecznie dopięte. Na przykład sposób liczenia efektywności
energetycznej pomp ciepła przy zagospodarowywaniu zasobów energii odnawialnej
– o tym na s. 32.
Zapraszam do lektury
SPIS TREŚCI
AKTUALNOŚCI
TIWS 2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
XVII Forum Ciepłowników Polskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Gospodarka wod-kan miast i wsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Instalacje w szpitalnictwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Laur Konsumenta dla Elektry . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Inauguracja roku akademickiego WIŚ PW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Prognozy pogody w energetyce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Rockwool inwestuje na 20-lecie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Modernizacja sieci w Warszawie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Dobry wynik na trudnym rynku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Nowości w technice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Sztafeta maratońska Sanea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Szkolenia budowlane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Mercor sprzedał oddzielenia ppoż. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Zapraszamy na targi i konferencje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
ENERGIA
Modernizacja instalacji c.o. w budynkach po termomodernizacji
Piotr Jadwiszczak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
Sterowanie domem w zasięgu ręki
Katarzyna Rybka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
Aplikacje mobilne – zestawienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
Energetyczne uwarunkowania określania zasobów energii odnawialnej
pobieranej przez pompy ciepła
Piotr Kubski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Pompy efektywne energetycznie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
Pompy – zestawienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Wykorzystanie układów ORC do odzysku ciepła
Anna Bryszewska-Mazurek, Wojciech Mazurek, Tymoteusz Świeboda, Grzegorz Napolski . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
Kogeneracja z zastosowaniem bezolejowych mikroturbin. Opis przypadku
Ilario Vigani . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
Komputerowe zarządzanie energią w halach przemysłowych
Alina Żabnieńska-Góra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
Izolowanie przewodów HVAC – nowe wymagania
Waldemar Joniec . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
Izolacje techniczne – zestawienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
Wykonywanie instalacji z miedzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Niezbędnik instalatora słonecznych systemów grzewczych.
Cz. 6. Uruchomienie i przeglądy zestawu solarnego
Jerzy Chodura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
Bezpieczne systemy rurowe Geberit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
POWIETRZE
Badanie komfortu cieplnego w salach dydaktycznych przed modernizacją.
Cz. 1. Badania ankietowe
. . . . . . . . . . . . . . . . 64
iQ Star – właściwe chłodzenie we właściwym czasie
Bartosz Pijawski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
Wentylatory i akcesoria
Monika Kosmol . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Przewody wentylacyjne krytej pływalni – możliwości materiałowe i technologiczne
Wojciech Ozgowicz, Elżbieta Kalinowska-Ozgowicz, Sabina Lesz, Aleksander Kowalski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Katarzyna Gładyszewska-Fiedoruk, Dorota A. Krawczyk, Józefa Wiater, Andrzej Gajewski
WODA
Skuteczność oczyszczania ścieków w żwirze pod drenażem rozsączającym ścieki
Marek Kalenik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Ograniczanie stref martwych
Marcin Krzyżanowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
INFORMATOR
Katalog firm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Gdzie nas znaleźć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
Indeks firm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
rynekinstalacyjny.pl
październik 2013
5
AKTUALNOŚCI
Nowa siedziba spółek Carrier
Od 7 października spółki Carrier Polska oraz
Carrier Chłodnictwo Polska mieszczą się w nowoczesnym biurowcu Konstruktorska Business
Center przy ulicy Konstruktorskiej 13 w Warszawie. Budynek klasy A został zaprojektowany
zgodnie z wymaganiami certyfikatu BREEAM.
Dzięki zastosowaniu nowoczesnych systemów
i rozwiązań obiekt oferuje energooszczędne powierzchnie biurowe. Nowoczesny i zoptymalizowany system sterowania klimakonwektorami Aquasmart zapewnia komfort oraz niskie
zużycie energii. Źródłem chłodu są agregaty
Carrier 19XR wyposażone w sprężarki odśrodkowe o łącznej wydajności chłodniczej ponad
5 MW.
Carrier
Zmiana adresu firmy Ventia
21 października firma Ventia przeniosła swoją
działalność do nowej siedziby na terenie parku
logistycznego Ideal Idea III przy ul. Działkowej
121B w Warszawie. Biura wyposażone w sale konferencyjne, szkoleniowe oraz część ekspozycyjną umożliwią firmie prowadzenie szkoleń technicznych połączonych z prezentacją produktów. Część biurową bezpośrednio połączono
z magazynem wysokiego składowania o powierzchni blisko 1200 m2 i pojemności 2000
palet. Obiekt wyposażony został w centrale
wentylacyjne Komfovent oraz aparaty grzewczo-wentylacyjne Stavoklima.
Ventia
Fot. WJ
TIWS 2013
W
tym roku na Targach Infrastruktury Wodno-Ściekowej, Odwodnień i Melioracji w Kielcach prezentowało się 47 wystawców, w tym firmy
oferujące technologie zdalnego odczytu wodomierzy, armaturę wod-kan oraz maszyny i sprzęt specjalistyczny. Podobnie jak na innych imprezach targowych w Polsce w tej branży, od paru lat liczba
wystawców maleje.
tacji z zakresu zagadnień prawnych branży wodno-kanalizacyjnej na stoisku Forum Dyskusyjnego Wodociągów Polskich, a także z konsultacji dotyczących
technologii uzdatniania wody i codziennych problemów występujących w obiektach wodociągowych.
Można się też było podzielić doświadczeniami w ramach dyskusyjnego panelu polsko-ukraińskiego nt.
gospodarki wodno-ściekowej.
E-pompy w promocji
Do promocyjnych opakowań e-pomp LFP dołączane są paczki kaWuchy INSTALATORA oraz
ulotki informacyjne. Akcja „Wytnij koda, będzie
nagroda” przeznaczona jest dla instalatorów,
którzy w wyznaczonym terminie kupią objęte
promocją urządzenia i wyślą pod wskazany adres kody kreskowe z opakowań wraz z wypełnionym formularzem zgłoszeniowym oraz dowodami zakupu. Nagrodami są zestawy wkrętaków
elektrotechnicznych PROLINE i polary LFP. Promocja trwa od 10 października do końca roku
lub do wyczerpania puli nagród.
LFP
Devi z 20-letnią gwarancją
Firma wydłużyła okres gwarancji z 10 do 20 lat
na wszystkie stałooporowe kable i maty grzejne, stając się tym samym producentem oferującym najdłuższą standardową gwarancję na rynku. Obejmuje ona nie tylko produkt, ale również
ewentualną reperację uszkodzonego fragmentu
podłogi, wynikającą z konieczności naprawy lub
wymiany produktu.
Devi
Najlepsza hurtownia Wavin
W ramach konkursu Wavin należy zagłosować
na hurtownię sprzedającą produkty firmy, wysyłając SMS pod numer 661 000 101. W treści należy podać nazwę i adres wybranej hurtowni. Nagrody w postaci smartfonów i tabletów przygotowano zarówno dla głosujących,
jak i dla najlepszych hurtowni. Konkurs potrwa
do końca roku.
Wavin
6
październik 2013
Fot. WJ
Tak jak w poprzednich latach targom towarzyszyło wiele wydarzeń – seminariów, prezentacji i paneli dyskusyjnych oraz punktów konsultacyjnych. Dyskutowano m.in. o przydomowych oczyszczalniach
ścieków, temat ten jest bowiem bardzo aktualny dla
aglomeracji w kontekście spełnienia wymagań Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych i wiele samorządów w celu pełnego uporządkowania gospodarki ściekowej przystępuje do prac
na terenach o zabudowie rozproszonej. Wiele uwagi
poświęcono kwestiom prawnym budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, możliwościom ich dofinansowania oraz wymaganiom dla technologii. Rozmawiano także o zagospodarowaniu osadów ściekowych i racjonalnej gospodarce wodą. W trakcie
targów skorzystać można było z bezpłatnych konsul-
Medal Targów Kielce otrzymała firma Mirometr
za system stacjonarnego odczytu IZAR+R4. Wyróżnienia otrzymały: Apator Powogaz za system przedpłatowy do wodomierzy, Polska Fabryka Wodomierzy i Ciepłomierzy Antoni Fila za wodomierz jednostrumieniowy mechaniczny typu Zuzanna oraz firma
Delfin za oczyszczalnię mechaniczno-biologiczną
Delfin Pro Premium. Za aranżacje stoisk nagrodzono firmy Apator Powogaz i Itron Polska oraz Kielecką Fabrykę Pomp „Białogon”.
Podkreślić należy, że na teren targowy wjeżdża
się bezkolizyjnie i sprawnie z drogi ekspresowej S7,
a miejsc parkingowych jest pod dostatkiem, i to
w bezpośrednim sąsiedztwie hal wystawienniczych
– a to niestety nie jest w Polsce standardem.
Waldemar Joniec
AKTUALNOŚCI
XVII Forum Ciepłowników Polskich
W
tegorocznym Forum (Międzyzdroje,
15–18 września) uczestniczyło ponad
500 osób – przedstawicieli przedsiębiorstw
ciepłowniczych z całej Polski, środowiska naukowego oraz kilkudziesięciu firm współpracujących z ciepłownictwem.
Podczas sesji inauguracyjnej rozmawiano
na temat roli organizacji branżowych we wspieraniu funkcjonowania i rozwoju ciepłownictwa. W debacie udział wzięli przedstawiciele parlamentu – senator Stanisław Iwan i poseł Michał Jach, członkowie Parlamentarnego
Zespołu ds. Energetyki, Maciej Bando – wiceprezes Urzędu Regulacji Energetyki, Jacek
Szymczak – prezes zarządu Izby Gospodarczej
Ciepłownictwo Polskie (organizatora Forum),
Andrzej Schoeneich – dyrektor Izby Gospodarczej Gazownictwa oraz przedstawiciele organizacji branżowych z Niemiec i Czech: Werner
Lutsch z AGFW Der Energieeffizienzverband für
Wärme, Kälte und KWK oraz Mirek Topolanek
– były premier Czech, a obecnie prezes Czeskiej Izby Ciepłowniczej. Jak zauważył J. Szymczak, rozmowa o ciepłownictwie przez pryzmat
organizacji branżowych pozwoliła przyjrzeć się
ich funkcjonowaniu w różnych krajach i zastanowić, czy spełniają one oczekiwania swoich członków i postrzegają sytuację podobnie
jak urzędnicy. Organizacje ciepłowników łączą
wspólne problemy, m.in. legislacyjne, deklarowano zatem chęć ścisłego współdziałania na
forum europejskim.
W trakcie sesji praktycznej przedstawiciele
ciepłowni dzielili się doświadczeniami ze zrealizowanych projektów, mówiono m.in. o możliwościach wykorzystania programu NFOŚiGW
KAWKA służącego likwidacji niskiej emisji do
zwiększenia udziału w lokalnym rynku ciepła czy poszerzenia usługi Ciepła Systemowego o dostawę c.w.u. Z kolei w ramach Dnia
Nowych Technologii prezentowano nowoczesne rozwiązania dla ciepłownictwa – omawiano projekt wymiany wymiennikowych wę-
Fot. IGCP
Prof. Stanisław Mańkowski, Politechnika
Warszawska, i Jacek Szymczak, prezes IGCP
złów grupowych na indywidualne węzły cieplne (Dalkia), inwestycję w Czechach w bloki
spalające w 100% agrobiomasę (BFS Energo) czy koncepcję zrównoważonego rozwoju
sieci ciepłowniczych w oparciu o odnawialne
źródła energii (Rehau).
Jacek Szymczak mówił również m.in.
o zasadach finansowania inwestycji w latach
2014–2020, wsparciu dla inwestycji objętych dyrektywą ETS oraz krajowych i regionalnych Programach Operacyjnych, natomiast
Bogusław Regulski, wiceprezes IGCP, o udziale przedsiębiorstw ciepłowniczych w poprawianiu efektywności energetycznej, dyrektywie IED, wsparciu dla kogeneracji i uprawnieniach do emisji.
W materiałach konferencyjnych zamieszczono referaty niewygłaszane, np. podsumowanie stanu polskiego ciepłownictwa autorstwa członków zarządu IGCP, opis zastosowania systemów alarmowych w sieciach
ciepłowniczych preizolowanych (Małgorzata Kwestarz i Aleksandra Kaflik – Politechnika Warszawska), metodykę określania liczby przecieków i ekonomicznego poziomu wycieków dla systemu ciepłowniczego (Maciej
Chorzelski, Maciej Dąbrowski, Krzysztof Woj-
Fot. IGCP
Debata na temat roli organizacji branżowych
8
październik 2013
dyga – Politechnika Warszawska, Artur Łebek – Dalkia), studium przypadku lokalnego
systemu ciepłowniczego wykorzystującego niskotemperaturowe geotermalne źródło energii
(Anna Niklewicz, Robert Sekret – Politechnika Częstochowska) i analizę efektów energetycznych, ekologicznych i ekonomicznych obniżenia parametrów temperaturowych miejskiej sieci ciepłowniczej (R. Sekret), a także
zagospodarowywania ciepła odpadowego jako sposobu poprawy efektywności energetycznej (Piotr Kubski).
Podczas Forum do Programu Promocji Ciepła Systemowego oficjalnie przystąpiło pięć
nowych spółek Szczecińskiej Energetyki Cieplnej – Słubice, Strzelce Krajeńskie, Myślibórz,
Połczyn-Zdrój i Dębno. W ramach Programu
działa już ponad 100 firm, promując ten sposób dostawy ciepła i ciepłej wody. Jak poinformował J. Szymczak, koordynator Programu, profil Ciepła Systemowego na Facebooku stał się drugim największym fanpage’em
energetycznym w Polsce, a film „Zmień bojler
na kaloryfer” został wyświetlony w mediach
społecznościowych już ponad 220 tys. razy.
Obecnie trwają m.in. prace nad nową odsłoną
strony internetowej oraz bajką dla dzieci i grą
komputerową dla młodzieży, mającymi w przystępny sposób opowiedzieć o produkcji i dostawie ciepła, konieczności jego oszczędzania
i zaletach ciepła systemowego.
Jak co roku w trakcie uroczystej gali wręczono Laury Ciepłownictwa. W kategorii „Wiodące przedsiębiorstwo ciepłownicze” otrzymały je: Pressterm Sp. z o.o. w Bolechowie (sprzedaż ciepła poniżej 200 tys. GJ), ECO Kutno Sp.
z o.o. (200 001–1 000 000 GJ) i Dalkia Warszawa S.A. (powyżej 1 000 000 GJ). Obradom
towarzyszyła wystawa rozwiązań dla ciepłownictwa – Expo i Hyde Park Tech, a także liczne atrakcje „po godzinach” – turniej gry w kręgle, koncert Raya Wilsona (ex Genesis) i zespoao, SEC
łu Kasa Chorych.
Fot. IGCP
Na otwarciu towarzyszącej Forum wystawy przemawia Bogusław Regulski,
wiceprezes IGCP
AKTUALNOŚCI
Gospodarka wod-kan miast
i wsi
I
Fot. WJ
tycznego w procesach oczyszczania ścieków.
W ramach tych zagadnień m.in. prof. Maria
Tomaszewska (Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie) zaprezentowała technologię bezpośredniej kontaktowej destylacji membranowej wody i ścieków,
a prof. Krystyna Konieczny (Politechnika Śląska) porównała ciśnieniowe techniki membranowe stosowane w gospodarce wodnościekowej. O sposobach zmniejszania ładunku zanieczyszczeń odprowadzanych z wodami
opadowymi do wód powierzchniowych mówiła dr Jadwiga Królikowska (Politechnika Krakowska), a nowoczesne metody oczyszczania
ścieków, ich symulacje komputerowe i matematyczne modelowanie zaprezentował prof.
Ryszard Błażejewski (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu). Dr Magdalena Gajewska
(Politechnika Gdańska) przedstawiła najnowsze badania i przykłady zastosowania metody
hydrofitowej w gospodarce komunalnej Europy i świata. Zagadnienia symulacji komputerowej w oczyszczaniu ścieków scharakteryzował dr Jerzy Mikosz (PK), dr Agnieszka Generowicz (PK) wskazywała na różne sposoby
zagospodarowania osadów ściekowych i odpadów komunalnych oraz metody ich wyboru, natomiast wyniki badań przyczyn niskiej
wydajności pompowni ściekowej omówił prof.
Wojciech Dąbrowski (PK). Dr Zbigniew Mucha
(PK) zaprezentował z kolei strategię modernizacji małych oczyszczalni ścieków pod kątem
zwiększenia efektywności usuwania azotu ze
ścieków. Części naukowej konferencji towarzyszyła też sesja posterowa.
Po zakończeniu obrad uczestnicy zwiedzili zabytkową elektrownię wodną w Żurze. Kolejna konferencja z tego cyklu odbędzie się
za dwa lata.
Waldemar Joniec
promocja
Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Gospodarka wodno-ściekowa i odpadowa miast
i wsi” zorganizowana została 5–7 września br.
w Tleniu przez Wyższą Szkołę Zarządzania Środowiskiem w Tucholi. Na inicjatywę zorganizowania konferencji o tej tematyce pozytywnie odpowiedziały inne uczelnie, a w skład komitetu
naukowego weszły takie autorytety, jak m.in.
profesorzy: Anna Maria Anielak, Ryszard Błażejewski, Michał Bodzek, Wojciech Dąbrowski,
Marzena Dudzińska, Zbigniew Heinrich, Janusz
Jeżowiecki, Renata Kocwa-Haluch, Krystyna
Konieczny, Piotr Kowalik, Andrzej Królikowski,
Marek Nawalny, Hanna Obarska-Pempkowiak,
Lucjan Pawłowski, Janusz Rak, Marek Sozański, Maria Tomaszewska i Tomasz Winnicki.
Konferencję podzielono na 5 sesji, w ramach których zaprezentowano aktualne kierunki działań i wymieniono doświadczenia
z prowadzonych prac badawczych. Prezentacjom towarzyszyła dyskusja z przedstawicielami przemysłu i eksploatatorami obiektów gospodarki komunalnej. Prezentowano
m.in. zagadnienia z zakresu: inżynierii środowiska, oddziaływania człowieka na wody powierzchniowe i podziemne, technologii uzdatniania wody oraz oczyszczania ścieków komunalnych i poprodukcyjnych, oczyszczalni
przydomowych, oddziaływania przemysłu na
wody powierzchniowe i podziemne, optymalizacji i zwiększania niezawodności systemów
kanalizacyjnych i wodociągowych, unieszkodliwiania i zagospodarowywania osadów ściekowych i odpadów oraz modelowania matema-
październik 2013
9
AKTUALNOŚCI
Ferro Ambasadorem
Gospodarki
Na początku października podczas spotkania
członków Małopolskiej Loży Business Centre
Club przedstawiciele firmy Ferro odebrali Dyplom Ambasadora Polskiej Gospodarki 2013.
Wyróżnienie przyznane w kategorii Eksporter
potwierdza pozycję spółki na globalnym rynku, szczególnie w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Ferro zostało laureatem tej nagrody już po raz drugi.
Ferro
Rozwój Delabie
Firma specjalizująca się w produkcji armatury
sanitarnej i urządzeń do wyposażenia sanitariatów w budynkach użyteczności publicznej przejęła portugalską firmę Senda. Delabie w ciągu
pięciu lat podwoiła obroty i kontynuuje politykę szybkiego rozwoju na rynku międzynarodowym. Grupa eksportuje swoje wyroby do ponad
70 krajów – bezpośrednio z fabryki we Francji oraz poprzez filie w Europie, Azji i na Bliskim Wschodzie.
Delabie
VTS w Azji
Firma VTS Group podbija Centralną Azję. Centrale wentylacyjno-klimatyzacyjne VENTUS dostępne są obecnie m.in. w: Armenii, Azerbejdżanie, Uzbekistanie i Gruzji, a do końca roku firma
planuje ekspansję na rynki Mongolii i Turkmenistanu. Spośród ostatnich azjatyckich sukcesów
warto odnotować dwie duże realizacje w Armenii: Dalma Garden Mall – największe centrum
handlowo-rozrywkowe w kraju oraz Avedisian
High School – kampus w Erewaniu.
VTS Group
...i w internecie
Firma zaprezentowała nową, bardziej przejrzystą i czytelną stronę internetową, dostępną również w wersji mobilnej, przeznaczonej na tablety
i smartfony. Dane teleadresowe każdego z biur
VTS zostały uzupełnione o QR kody – wystarczy zeskanować wybrany, by zapisać kontakt
w smartfonie.
www.vtsgroup.pl
Oras przejął Hansę
Firma Hansa Metallwerke AG, jeden z głównych dostawców armatury sanitarnej, została we wrześniu sprzedana firmie Oras, liderowi
branży w Europie Północnej. Połączenie doprowadziło do powstania nowej Grupy Oras o łącznych obrotach w wysokości 260 milionów euro. Po zakończeniu transakcji obie marki, Oras
i Hansa, mają być nadal rozwijane.
Oras
Konferencję otwiera sekretarz generalny
PZITS Mieczysław A. Więcaszek
Fot. WJ
Instalacje
w szpitalnictwie
26
września 2013 r. w warszawskim Domu
Technika spotkali się specjaliści od technik instalacyjnych stosowanych w obiektach służby zdrowia i szpitalach. Było to już XI Seminarium
Ogólnokrajowe „Nowoczesne techniki instalacyjne
w szpitalnictwie” zorganizowane przez Główną Sekcję Techniki Instalacyjnej w Szpitalnictwie Polskiego Zrzeszenia Inżynierów i Techników Sanitarnych.
Wzięli w nim udział przedstawiciele służb technicznych obiektów szpitalnych, służb eksploatacyjnych
przedsiębiorstw ciepłowniczych i organów samorządowych ds. lecznictwa, projektanci oraz producenci
technologii i urządzeń.
Dyskutowano o ochronie ppoż. w szpitalnictwie,
przepisach ją regulujących i stosowanych rozwiązaniach instalacji ogrzewczych i wentylacyjno-klimatyzacyjnych oraz wodno-kanalizacyjnych, a także gazów medycznych. W wystąpieniach prezentowano
m.in. nowoczesne techniki instalacyjne i rozwiązania poprawiające stan techniczny oraz usprawniające modernizację obiektów szpitalnych i ich eksploatację.
Praktyczne zagadnienia ochrony przeciwpożarowej w takich obiektach zaprezentował mł. bryg.
Krzysztof Demidziuk z Komendy Głównej Państwowej
Straży Pożarnej. O tym, jak stosować systemy ognio-
Laur Konsumenta
dla Elektry
Gdzie na zakupy?
Od 1 października można głosować w sondażu „Zakupy budowlane – w jakim sklepie i dlaczego?”. Na jego podstawie będzie można się
dowiedzieć, w jakich sklepach głosujący najczęściej kupują materiały budowlane, czego
oczekują i skąd pozyskują niezbędną wiedzę
o produktach. Wyniki publikowane są na bieżąco w portalu Obud.pl.
www.obud.pl
10
październik 2013
chronne, mówił Tomasz Cybula z Alfaseal Group,
a Rafał Kazimierski z Sanitec Koło wskazywał, jak
przygotować i wyposażyć pomieszczenia sanitarne
dla niepełnosprawnych. Projektowanie bezpiecznej
instalacji wodnej w obiektach służby zdrowia było
tematem wystąpienia Bogdana Mężyka i Marcina
Nowakowskiego z Grohe Polska, a unikanie bakterii
Legionella i oszczędne przygotowywanie ciepłej wody – Rafała Kowalskiego z Taconova. Marcin Malicki
z New Energy Transfer informował, jak szpitale mogą produkować energię elektryczną, ciepło i chłód na
swoje potrzeby, natomiast Marcin Cisowski (Smay)
przedstawił SmayLab – system do regulacji ilości powietrza w pomieszczeniach laboratoryjnych. O ochronie dróg ewakuacyjnych przed zadymieniem mówił
Piotr Urasiński z BSH Klima, a o trwałych i komfortowych systemach kanalizacyjnych Rafał Jankowski
(Poliplast). Dorota Kozłowska zaprezentowała system firmy Fermacell do zabezpieczeń przegród ppoż.
w budownictwie szpitalnym. Grzegorz Ojczyk z Herz
Armatura i Systemy Grzewcze radził, jak unikać błędów w procesie termomodernizacji i eksploatacji instalacji, a o centralach wentylacyjnych i klimatyzacyjnych w wykonaniach specjalnych mówił Dariusz
Stefanowski z firmy Klimor.
Waldemar Joniec
M
arka Elektra po raz kolejny znalazła się w gronie najlepiej postrzeganych i najdynamiczniej
rozwijających się marek zestawienia TOP MARKA
2013 w kategorii Ogrzewanie podłogowe w ogólnopolskim programie Laur Klienta/Konsumenta. W oce-
nie wzięto pod uwagę popularność i dynamikę rozwoju marki na przestrzeni ostatnich czterech lat. Odznaczenie Elektry tytułem LAUR KONSUMENTA – TOP
MARKA 2013 potwierdza wysoką świadomość marki i wartość wśród polskich odbiorców. mat. Elektra
AKTUALNOŚCI
Fot. JK
Przemawia prof. Krzysztof Wojdyga, dziekan WIŚ PW
Fot. JK
Inauguracja
roku akademickiego WIŚ PW
1
października w gmachu głównym Politechniki Warszawskiej odbyło się uroczyste rozpoczęcie roku akademickiego dla wydziału Inżynierii Środowiska. Zgromadzonych
gości przywitał dziekan wydziału prof. Krzysz-
tof Wojdyga. Obecność na inauguracji przedstawicieli wielu firm branżowych świadczyła o szerokich możliwościach na rynku pracy dostępnych dla przyszłych absolwentów
tego wydziału. Krótkie wystąpienia mieli An-
drzej Gajewski (PGNiG) oraz Anna Krajewska
(MPWiK w Warszawie), którzy zachęcali studentów do uczestnictwa w różnego rodzaju
projektach i stażach.
Zwieńczeniem inauguracji był wykład prof.
Jarosława Zawadzkiego dotyczący zastosowania technologii sanitarnych w inżynierii
i ochronie środowiska, w którym zaprezentowano najnowsze możliwości teledetekcji,
przynoszące korzyści m.in. inwestorom chcącym budować farmy wiatrowe dzięki informacjom o prędkości, sile i kierunku wiatru. Obserwować można również np. stężenie NO2,
wilgotność gleby, zakłócenia radiacyjne oraz
miejskie wyspy ciepła.
kr
Prognozy pogody w energetyce
I
nterdyscyplinarne Centrum Modelowania
Matematycznego i Komputerowego (ICM)
Uniwersytetu Warszawskiego zorganizowało 4
września br. konferencję na temat wykorzystania numerycznych prognoz pogody w energetyce wiatrowej i cieplnej. Omawiano na niej także perspektywy zastosowania w energetyce odnawialnych źródeł. ICM uruchomił internetowy
serwis pogodowy w 1997 r. i obecnie oferuje
dwa modele prognoz – UM oraz COAMPS.
Fot. KR
12
październik 2013
W bloku tematów poświęconych modelom
meteorologicznym w ciepłownictwie Tomasz
Osak omówił problemy kogeneracji w kontekście wykorzystania modeli pogodowych, a Witold Rudnicki (ICM) możliwości przewidywania produkcji ciepła w elektrociepłowni na podstawie prognozy pogody. W części dotyczącej
modelowania meteorologicznego w energetyce odnawialnej Grzegorz Wiśniewski (IEO)
wskazywał na uwarunkowania prawne i rynkowe dla OZE. Dostęp do archiwalnych prognoz
pogody oraz sposób, w jaki powstają modele
UM i COAMPS, omówił Sławomir Walkowiak
(ICM). O wykorzystaniu numerycznych symulacji danych dla lokalizacji małych elektrowni
wiatrowych mówiła Katarzyna MichałowskaKnap (IEO), a o perspektywach magazynowania energii i wykorzystania ogniw paliwowych
– Mariusz Kłos (Politechnika Warszawska).
Podkreślano, że wykorzystanie prognozy
pogody jest kluczowym elementem usprawniającym pracę elektrociepłowni. Modele two-
rzone są na podstawie danych meteorologicznych oraz pochodzących z elektrociepłowni,
później są one testowane w praktyce i korygowane. Wskazywano także, że w Polsce zbyt
mało produkuje się energii elektrycznej z odnawialnych źródeł. Szansę na zmianę upatruje się w energii wiatrowej, spory potencjał ma
też mikrokogeneracja, zwłaszcza na terenach
wiejskich, gdzie można korzystać z różnych
źródeł odnawialnych.
Zgodnie uznano, że szansą dla rozwoju polskiej energetyki jest zwiększenie konkurencyjności oraz popytu poprzez decentralizację systemu dostaw energii, jednak w tym kierunku
prowadzi się zbyt mało badań. Rozwój mikrokogeneracji i wykorzystania źródeł odnawialnych wymaga zmian w prawie i przełamania
monopolu dużych dostawców energii. Prowadzone w ICM prace umożliwiają wykorzystywanie prognoz pogody w celu optymalizowania zużycia energii i kosztów jej wytwarzania.
kr
AKTUALNOŚCI
Rockwool inwestuje
na 20-lecie
trudnym rynku
P
o przejęciu fabryki w Cigacicach w 1993 r.
firma Rockwool Polska zatrudniała ok.
500 osób – obecnie ponad 1100 w kraju i 350
za granicą. Poza Polską była również odpowiedzialna za rozwój sprzedaży na Ukrainie
i w Białorusi – dziś oprócz krajowego rynku
obsługuje także Czechy, Słowację, Litwę, Łotwę, Estonię i Węgry. Produkty firmy powstają na dziewięciu liniach w czterech fabrykach:
w polskich Cigacicach i Małkini, czeskim Bohuminie i węgierskiej Tapolcy.
Oprócz podstawowych linii do produkcji
skalnej wełny mineralnej na pozostałych ciągach technologicznych Rockwool Polska przetwarza produkty z tego surowca, m.in. sufity
akustyczne, podłoża ogrodnicze czy specjalistyczne izolacje techniczne. Na początku działalności firma oferowała kilka rodzajów produktów pod nazwami Polmin i Rockmin. Dziś
jej asortyment obejmuje blisko 70 typów wyrobów dla każdego segmentu budownictwa.
Przez 20 lat Rockwool Polska zainwestował w kraju ponad miliard złotych (nie licząc
kosztów zakupu fabryk). We wrześniu br. firma uruchomiła w Cigacicach kolejną linię
do produkcji sufitów podwieszanych Rockfon,
S
jedną z najnowocześniejszych na świecie. Inwestycja warta jest ok. 100 mln zł, a w najbliższych planach Rockwool ma już kolejną,
o wartości 280 mln zł. Będzie to modernizacja
parku technologicznego europejskich fabryk,
prace mają się zakończyć w drugiej połowie
2015 r. Ich efektem ma być poprawa jakości
produktów i usług logistycznych oraz redukcja
kosztów produkcji. Świeżo zatwierdzona przez
Grupę decyzja umocni pozycję Rockwool jako lidera na polskim rynku izolacji. Mamy duże ambicje i wiele planów dalszych usprawnień, które wzmocnią konkurencyjność Grupy
na kluczowych rynkach. Jednym z nich jest
właśnie Polska – skomentował Andrzej Kielar,
mat. Rockwool
prezes Rockwool Polska.
Modernizacja sieci
w Warszawie
Z
aplanowane przez Dalkię na lata 2012–
16 zmiany w stołecznej sieci ciepłowniczej
umożliwią zaoszczędzenie rocznie 148 771 GJ
ciepła, co pozwoliłoby na ogrzanie ok. 1000
typowych mieszkań o powierzchni 50 m2 oraz
zmniejszenie rocznej emisji CO2 o 15 tys. ton.
Projekt przewiduje wymianę 100 węzłów grupowych na indywidualne w 765 budynkach
dzielnic: Mokotów, Wola, Praga-Południe, Żoliborz i Bielany, Śródmieście oraz Ochota.
Dalkia poprzez swoją inwestycję zamierza ograniczyć straty ciepła na przesyle. Projekt dofinansowany z funduszu szwajcarskiego wpłynie na zwiększenie efektywności energetycznej oraz znaczną redukcję emisji CO2,
NOx, SO2 oraz pyłów. Według Ryszarda Płotnickiego, dyrektora Jednostki Realizacji Projektu, inwestycja pozwoli też zlikwidować nieefek-
14
październik 2013
Dobry
wynik na
tywne w użytkowaniu przepływowe gazowe
podgrzewacze wody i zastąpić je indywidualnymi węzłami cieplnymi dostarczającymi także c.w.u. Dotychczas Dalkia Warszawa zlikwidowała 8 węzłów grupowych i wybudowała 26
indywidualnych, położyła też 1265,6 m sieci preizolowanej. Do końca 2013 r. planowana jest likwidacja kolejnych 26 węzłów grupowych i budowa indywidualnych w 141 budynkach oraz wykonanie ok. 6,7 km sieci.
mat. Dalkia
półka Ferro zaprezentowała 10 września
swoje wyniki za pierwsze półrocze 2013 r.
Rynek polski stanowił 46% sprzedaży, czeski
31%, słowacki 8%, a rumuński 6%. Pozostałe rynki miały 9-proc. udział w skonsolidowanych przychodach. W ujęciu produktowym
najwięcej przychodów przyniosła sprzedaż baterii i akcesoriów łazienkowych (59%) oraz zaworów (31%). Skonsolidowany zysk netto Grupy Ferro wyniósł w tym okresie 10,4 mln zł
(7,2 mln zł rok wcześniej), przy przychodach
w wysokości 129 mln zł (140,3 mln zł w poprzednim roku). EBITDA (zysk przed odsetkami, opodatkowaniem i amortyzacją) osiągnęła 18 mln zł – jest to wzrost o 18,8%, a marża EBITDA wzrosła do 14%.
Te 18 mln zł EBITDA wypracowane w tak
trudnym okresie to głównie efekt optymalizacji procesów wewnętrznych. Przy słabszych
przychodach tym ważniejsze jest optymalne
zarządzanie klientami i portfolio produktów,
co pozwala osiągać zadowalające wskaźniki
na wszystkich poziomach – wskazywała Aneta Raczek, prezes zarządu Ferro.
W II kwartale firma odnotowała lekką stabilizację koniunktury. W I kw. spadek przychodów wyniósł 9%, w II kw. 7,5%, co wynika też
z negatywnych tendencji kursów walut, a także
słabego rynku, zwłaszcza w Polsce i Czechach.
W 2013 r. oczekujemy dalszego spadku kosztów finansowych związanego z obniżaniem zadłużenia Grupy i spadkiem stóp procentowych
– mówił Artur Depta, wiceprezes zarządu i dyrektor finansowy. Kierownictwo firmy dostrzega sygnały poprawy sytuacji w branży i oczekuje umiarkowanych wzrostów, jednak nie na
tyle dużych, żeby do końca br. całkowicie odrobić spadki z I półrocza. Wskazywano ponadto na zmiany w funkcjonowaniu rynku i wzrost
znaczenia marketów budowlanych w dystrybucji artykułów instalacyjnych. Poinformowało
też o przeniesieniu z Chin do Europy produkcji rozdzielaczy, m.in. dla zapewnienia wysokiej jakości obsługi klientów.
Firma wprowadziła też ostatnio wiele nowych produktów, m.in. pompy obiegowe, armaturę kuchenną i łazienkową, boksy podtynkowe, baterie podokienne i wielootworowe oraz
wj
termostatyczne.
AKTUALNOŚCI
N O W O Ś C I
Armaflex Rail SD
Nowa izolacja firmy Armacell przeznaczona jest do
instalacji klimatyzacyjnych i chłodniczych w wagonach
kolejowych. Stworzono ją na bazie spienionego kauczuku i spełnia ona wymagania nowej normy europejskiej
EN 45545 dotyczącej ochrony ogniowej dla kolejnictwa. Produkt charakteryzuje się niską emisją dymu,
jest trudnopalny, nie wpływa na rozprzestrzenianie się
płomieni i spełnia wymogi „Hazard Level 2”. Posiada
Pompy ciepła
Buderus
Nowe pompy ciepła powietrze/
woda Logatherm WPT 270/2 do przygotowania c.w.u. są przystosowane
do współpracy z instalacją fotowoltaiczną, która może je zasilać w pogodne
dni. Mogą też współpracować z dowolnym kotłem grzewczym. Inteligentne sterowanie umożliwia korzystanie
Promienniki
z grafitu
Mobilny Gaspol
zabezpieczenie antybakteryjne Micorban® chroniące
przed drobnoustrojami, przez co mikroklimat w pociągu
jest bardziej przyjazny dla zdrowia podróżujących. Otulina zmniejsza również ryzyko powstawania zacieków
i rozwoju grzybów. Przewodność cieplna izolacji wynosi
0,040 W/(m K).
mat. Armacell
z energii, która jest w danym momencie najtańsza – np.
gdy budynek wyposażony jest w kolektory słoneczne,
będą one miały pierwszeństwo w dostarczeniu ciepła
do podgrzania wody w zasobniku. Sprawność pomp
dochodzi do 4,3. Mogą one czerpać potrzebne do podgrzania wody powietrze praktycznie z dowolnego miejsca – spoza budynku, z pomieszczeń, w których stoją,
i z pomieszczeń sąsiadujących z nimi. Ich dodatkową
funkcją w gorące dni jest możliwość schładzania pomieszczeń. Dostępne są w dwóch wersjach: do pracy
w temperaturze powietrza 5°C i –10°C.
mat. Buderus
Zehnder wprowadził na rynek promienniki wykonane
z grafitu ekspandowanego. Przeznaczone są do obiektów
użyteczności publicznej, biur oraz sal konferencyjnych.
Dzięki wysokiej i jednolitej temperaturze powierzchni
promiennik oddaje większe ilości ciepła lub chłodu,
w zależności od aktualnego zapotrzebowania, przy
jednoczesnym szybkim czasie reakcji. Zehnder Carboline występuje w opcji kasetonowej i wolnowiszącej.
Pierwsza przeznaczona jest do zastosowania w nowych
oraz istniejących sufitach kasetonowych. W ofercie dostępne są moduły o wymiarach 600 i 625 mm. Wersja
wolnowisząca umożliwia instalację w prawie każdym
pomieszczeniu bytowym, a promienniki o powierzchni
perforowanej są dźwiękochłonne.
mat. Zehnder
Bezkanałowy
odzysk ciepła
Firma Flowair wprowadziła do oferty nową kategorię produktów wentylacyjnych – bezkanałowe jednostki
odzysku ciepła OXeN. Od teraz możliwość stosowania
wentylacji z odzyskiem ciepła staje się prostsza i tańsza. Urządzenie zostało specjalnie zaprojektowane do
zastosowania w budynkach o średniej i większej kubaturze, takich jak: hale produkcyjne i magazynowe,
salony wystawowe, obiekty sportowe i handlowe.
Jednostka nie wymaga prowadzenia jakichkolwiek dodatkowych kanałów rozprowadzających powietrze czy
montażu specjalistycznej automatyki – to urządzenie
kompaktowe od razu gotowe do pracy. Nowatorską
16
październik 2013
Firma wprowadziła nową mobilną aplikację na telefon umożliwiającą bieżące kontrolowanie poziomu
napełnienia zbiornika na gaz. Dostępna jest zarówno
dla telefonów z Androidem, jak i iPhone’ów oraz iPadów. Klient musi jedynie zamontować urządzenie telemetryczne w swoim zbiorniku, by mieć pełny podgląd
konstrukcję urządzenia uzyskano dzięki zastosowaniu na
obudowę EPP – materiału lekkiego, a zarazem wytrzymałego, który w pełni nadaje się do recyklingu.
mat. Flowair
aktualnych cenników, historii zużycia gazu oraz jego
dostaw. Warunkiem skorzystania z aplikacji jest posiadanie aktywnego dostępu do portalu klienta. Aplikacja
jest dostępna również na stronie www.gaspol.pl.
mat. Gaspol
Lewitujące
przyciski
Firma Geberit wprowadziła na rynek nowe przyciski spłukujące Sigma 70.
W zależności od wybranego poziomu spłukiwania do
uruchomienia spłuczki wystarczy krótkie naciśnięcie
lewej lub prawej strony płytki. Ma
ona grubość 4 mm i jest umieszczona na wahaczu, który został osadzony tak, by jasno zasygnalizowany
został moment oporu. Z pomocą ciśnienia w instalacji
zasilającej serwomechanizm zawór spłukujący podnosi się automatycznie, bez konieczności dodatkowego
przekierowania tej siły. Samooczyszczający się filtr
gwarantuje, że do serwomechanizmu nie dostaną się
żadne zanieczyszczenia.
mat. Geberit
AKTUALNOŚCI
N O W O Ś C I
Pompy ciepła Termet
Firma wprowadziła do sprzedaży pompy ciepła typu powietrze/woda służące do przygotowywania wody na potrzeby c.w.u. Oferta obejmuje zasobniki o pojemnościach: 200,
250 i 300 l. Ciepła woda przygotowywana jest poprzez odzyskiwanie ciepła z zasysanego
powietrza. W pompach ciepła KP-38HS współczynnik wydajności (COP) dla temperatury
powietrza zasysanego 25°C wynosi 3,9 – woda o temperaturze 15°C ogrzewana jest do
50°C. Moc grzewcza urządzenia wynosi wówczas 3,0 kW.
mat. Termet
Trzy nowości Keller
Grupa SBS wprowadziła na rynek kolejny w swojej ofercie
system ogrzewania
podłogowego Keller,
pompy elektroniczne
do instalacji c.o. Keller
EKO oraz nagrzewnice
wodne Keller AIR. Polietylenowe rury o podwyższonej odporności
termicznej stosowane
w ogrzewaniu podłogowym montuje się
z wykorzystaniem metody mokrej. W skład
systemu wchodzą:
rury, złączki, izolacje,
rozdzielacze, szafki instalacyjne, automatyka i narzędzia.
Rury o średnicy 17 mm dostępne są w zwojach o długości 600 m. Rozwijanie i układanie prostych odcinków
rur odbywa się przy pomocy specjalnych, ułatwiających
montaż rozwijaków. Dzięki pamięci kształtu rury jednorodne eliminują niebezpieczeństwo zagniecenia układanych pętli grzewczych podczas wykonywania wylewki.
Kolejną nowością są energooszczędne elektroniczne
pompy obiegowe do c.o., dostępne w wersjach 25/40
i 25/60, o współczynniku EEI < 0,2. Pozwalają uzyskać
wymiennik
Makroterm oferuje innowacyjny wymiennik ciepła Connect. Umożliwia on połączenie
rozbudowanych instalacji, składających się
z urządzeń grzewczych i odbiorników ciepła
działających w różnych systemach i zasilanych przez różne media (woda, glikol). Zalety urządzenia to prostota i szybkość montażu
– użytkownik może łatwo oddzielać poszczególne obiegi grzewcze i sterować rozbudowanymi
układami. Urządzenie pozwala również wyeliminować
zakłócenia z obiegów, nie wymaga przy tym żadnych
dodatkowych zestawów pompowych – jedynymi proponowanymi elementami są rozdzielacze z podejściami
pod pompy. Connect dostępny jest w trzech wariantach
różniących się liczbą wymienników.
mat. Makroterm
Nowa armatura
Ferro
do 80% oszczędności energii w stosunku do pomp starego typu. Konstrukcja silnika zapewnia cichą i efektywną pracę, a dodatkową redukcję kosztów umożliwia
włączenie trybu nocnego. Trzecim nowym produktem
są nagrzewnice Keller Air przeznaczone do hal przemysłowych, pawilonów handlowych, warsztatów itp.
Charakteryzuje je wysoka wydajność, niskie zużycie
prądu, łatwy montaż oraz pełna regulacja parametrów.
Nagrzewnice wyposażono w ruchome kierownice powietrza oraz maty wytłumiające, można je też uzupełnić
o elementy niezbędne do sterowania przepływem powietrza oraz czynnika grzejnego. Dostępne są w wersji
jedno- i dwurzędowej.
mat. SBS
Kotły na paliwo stałe
Galmet proponuje dwa nowe modele kotłów na paliwo stałe: GT KWR ST i GT
KWR ST PLUS. Urządzenia docelowo mogą być zasilane drewnem, można go jednak
zastąpić węglem lub ekogroszkiem. Duże drzwiczki załadunkowe z zasypem skośnym
umożliwiają stosowanie opału o zwiększonych gabarytach. Wersja GT KWR ST PLUS
ma głębszą o 50 mm komorę spalania – pozwala ona przedłużyć czas między kolejnym uzupełnianiem paliwa, co przekłada się na wygodę użytkowania. Nowe modele
standardowo wyposażane są w ruchomy ruszt mechaniczny do oczyszczania z popiołu
rusztu wodnego. Urządzenia chroni solidny korpus ze stali kotłowej: 6 mm (21–35 kW)
i 5 mm (16–17 kW), na ich szczelność producent udziela 3-letniej gwarancji. Konstrukcja kotłów umożliwia zastosowanie zestawu nadmuchowego ze sterownikiem ST PiD
(z czujnikiem c.w.u. i czujnikiem spalin) lub LUKSUS PiD1 (z czujnikiem c.w.u. i opcjonalnie czujnikiem spalin) albo miarkownika ciągu. Użytkownik ma możliwość zamontowania wentylatora po prawej lub lewej stronie kotła. Urządzenia mają także okrągły wylot spalin. Kotły typu GT
KWR ST mają moc 16, 21, 27 i 33 kW, a GT KWR ST PLUS – 17, 23, 30 i 35 kW.
mat. Galmet
Integracyjny
W ofercie Ferro pojawiły się cztery zawory kulowe wodne Herkules typ V17 do systemów wodnych,
sprężonego powietrza oraz instalacji solarnych. Zawory
wyposażono w grube ścianki, stalową rączkę oraz podwójne uszczelnienie trzpienia. Znajdujący się w nich
dławik umożliwia kompensację ewentualnych luzów przy
pomocy zwykłego płaskiego klucza. Praktyczne cechy
Herkulesa to chromowana i polerowana kula odporna
na tzw. „zapiekanie”, przelot pozbawiony zwężeń oraz
gwinty stożkowe z dużą liczbą zwojów zapewniających
pewne i szczelne połączenie. Powierzchnia wewnętrzna
przystosowana jest do wody pitnej, a na korpusach znajdują się oznaczenia normatywne. Zawór kulowy Herkules
może pracować w temperaturze do 140°C i przy ciśnieniu
40 barów. Zarówno kulę zaworu, jak i trzpień uszczelniono
teflonem PTFE. Inną nowością Ferro są reduktory ciśnienia
wykonane z materiałów wysokiej jakości, o dużej wytrzymałości i niezawodności działania. Wersja standard
reguluje ciśnienie na wylocie 1–4 bary, a maks. ciśnienie
wlotowe to 16 barów. Dla reduktora o podwyższonym
ciśnieniu na wylocie 0,5–5 barów maksymalne ciśnienie
wlotowe wynosi 25 barów. Maksymalna temperatura
pracy dla obu reduktorów to 80°C.
mat. Ferro
październik 2013
17
AKTUALNOŚCI
Sztafeta maratońska Sanea
C
zteroosobowa drużyna biegaczy startująca
w barwach Sport.Sanea.pl zajęła 8. miejsce w Sztafecie Maratońskiej, która odbyła się
na początku września w Krynicy-Zdroju.
Była to jedna z najważniejszych konkurencji rozgrywanych w ramach IV Festiwalu
Biegowego Forum Ekonomicznego. Dystans
42 km 195 metrów zespół pokonał w 3 godziny i 29 minut. Pierwsze 10 km przebiegł
Dariusz Magdziarz, prezes zarządu hurtowni
oddzielenia ppoż.
F
Monika Szczepanek i Dariusz Magdziarz
Grzegorz Durko, Dariusz Magdziarz, Krzysztof Popajewski
instalacyjnej Sanea w Lublinie, druga zmiana należała do pracownika firmy Grzegorza
Durko, który przekazał pałeczkę Krzysztofowi Popajewskiemu z firmy instalacyjnej „Domek”. Ostatnie 12 km i 195 m pokonała Monika Szczepanek, handlowiec w Sanea, która
dzień wcześniej zajęła 5. miejsce w „Życiowej
Dziesiątce” z Krynicy do Muszyny, przybiegając
8,5 minuty po Justynie Kowalczyk.
Sport.Sanea.pl tworzy obecnie także zespół
mat. Sanea
piłkarski.
Szkolenia budowlane
P
roblem organizacji i jakości szkoleń budowlanych stał się bardzo aktualny. Likwidacja lub duże ograniczenie średniego szkolnictwa zawodowego spowodowały, że nie ma
gdzie zdobyć umiejętności potrzebnych w budownictwie. Usiłują to nadrobić, z różnym
skutkiem, centra szkoleniowe.
Fot. JK
18
październik 2013
Mercor
sprzedał
Jednym z nich jest Polsko-Amerykańskie
Centrum Szkolenia Budowlanych, które odwiedzili nasi dziennikarze. Programy szkoleń obejmują zarówno zajęcia teoretyczne prowadzone
z wykorzystaniem nowoczesnych środków audiowizualnych, jak i zajęcia praktyczne. Szczególny nacisk położono na stronę praktyczną
szkoleń, odbywających się w warsztatach lub
w warunkach placu budowy. W szkole prowadzona jest nauka zawodów: hydraulik, monter,
murarz, spawacz, tynkarz, zbrojarz, brukarz,
jk
blacharz i in.
irma Mercor zawarła 6 września br. przedwstępną umowę z grupą Assa Abloy, liderem rynku zabezpieczeń drzwiowych, w sprawie sprzedaży działalności w zakresie oddzieleń przeciwpożarowych. Wartość transakcji
ma wynieść 221 mln zł. Proces wcielania tego działu odbędzie się dwuetapowo. W pierwszym Pion Oddzieleń Przeciwpożarowych Mercor S.A., spółka Hasil a.s oraz udziały firmy
Mercor S.A. na Ukrainie zostają wcielone do
spółki zależnej Mercor HD SKA, a potem przejmie ją Grupa Assa Abloy. Zakończenie procesu
planowane jest na koniec grudnia br.
Fot. Mercor
Krzysztof
Krempeć,
prezes
firmy
Mercor
Środki ze sprzedaży Mercor przeznaczy na
spłatę zadłużenia oraz inwestycje w technologie oddymiania i odprowadzania ciepła, wentylacji pożarowej, a także zabezpieczeń konstrukcji. W ramach licencji Assa Abloy będzie
miała prawo posługiwania się znakiem towarowym „Mercor” i „mcr” przez co najmniej
35 lat. Mercor Proof, spółka zależna od Mercor S.A. w Rosji, będzie kontynuować dystrybucję produktów z zakresu oddzieleń pożarowych. Ze względu na wspólną administrację
dział IT oraz HR będzie przez najbliższy rok
działać również na rzecz sprzedanego działu. Mercor zobowiązał się do nieprowadzenia
działalności w segmencie oddzieleń przeciwpożarowych przez 3 lata oraz niewprowadzania produktów pod marką Mercor w działach,
w których Assa Abloy jest obecnie aktywna.
Po transakcji Grupa Mercor będzie posiadać cztery zakłady produkcyjne i siedem spółek zależnych zatrudniających ok. 450 pracowników. Firma widzi dobre perspektywy
wzrostu dzięki pozyskanym środkom i redukkr
cji zadłużenia.
AKTUALNOŚCI
TARGI, KONFERENCJE
Zapraszamy na targi i konferencje
LISTOPAD
BUD-ECO Międzynarodowe
Targi Budownictwa Ekologicznego
i Energooszczędnego
8–9 listopada 2013 r., Wrocław
Targi Modernizacji Budynków
28–29 listopada 2013 r., Kraków
MARZEC
Forum Wentylacja
– Salon Klimatyzacja
5–6 marca 2014 r., Warszawa
BUDMA Międzynarodowe Targi
Budownictwa i Architektury
11–14 marca 2014 r., Poznań
KWIECIEÑ
Konferencja „Sterowanie urządzeniami ppoż. w obiektach budowlanych. Instalacje elektryczne,
wentylacyjne i gaśnicze – projektowanie, montaż, eksploatacja”, 7 listopada 2013 r., Warszawa
– Redakcja „Rynku Instalacyjnego” i „elektro info”, tel. 22 512 60 83, faks 22 810 27 42,
e-mail: [email protected], www.rynekinstalacyjny.pl/konferencja-ppoz
VIII Konferencja Techniczna, 6–7 listopada 2013 r., Warszawa – Izba Gospodarcza Ciepłownictwo
Polskie, e-mail: [email protected], www.igcp.org.pl
II Konferencja Dolnośląski Dom Energetyczny i Odnawialne Źródła Energii, 8–9 listopada
2013 r., Wrocław – Agencja Wigor, tel./faks 71 359 62 71, e-mail: [email protected],
www.wigor-targi.com
Konferencja „Poprawa efektywności w systemach instalacji wodnej, grzewczej
oraz ochrony przeciwpożarowej w budynkach wielolokalowych”, 13 listopada 2013 r.,
Wrocław – BMETERS, tel. 71 388 90 83 w. 24 lub 513 055 118, e-mail: [email protected],
www.bmeters.pl
XII Ogólnopolska Konferencja „Problemy jakości powietrza wewnętrznego w Polsce”,
21–22 listopada 2013 r., Warszawa – Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej,
e-mail: [email protected], www.is.pw.edu.pl/iaq
GRUDZIEÑ
Dzień Budownictwa Pasywnego i Energooszczędnego, 6 grudnia 2013 r.,
Poznań – Koło Naukowe Inżynierii Środowiska Politechniki Poznańskiej,
e-mail: [email protected], www.knis.put.poznan.pl
patronat medialny
promocja
INSTALACJE
Międzynarodowe Targi Instalacyjne
8–11 kwietnia 2014 r., Poznań
LISTOPAD
październik 2013
19
ENERGIA
dr inż. Piotr Jadwiszczak
Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Wrocławskiej
Modernizacja instalacji c.o.
w budynkach po termomodernizacji
The modernization of the heating system in buildings after thermomodernization process
Termomodernizacja budynku obniża jego obciążenie cieplne oraz zapotrzebowanie na ciepło.
Wielkość tych zmian zależy od właściwości budynku oraz od przyjętego rozwiązania termomodernizacyjnego [1].
Zredukowanie potrzeb cieplnych budynku zmienia warunki pracy istniejącego systemu grzewczego. Staje się
on „za duży”, ma moc cieplną przewyższającą nowe zapotrzebowanie. Pozostawienie instalacji c.o. w stanie
istniejącym jest błędem inżynierskim, powoduje obniżenie komfortu cieplnego w budynku, rozregulowanie
hydrauliczne instalacji oraz zmniejszenie oszczędności energetycznych wynikających z termomodernizacji.
Zmiany warunków
cieplnych pracy c.o.
W artykule [1] przedstawiono analizę zmian
obciążenia cieplnego wybranych pomieszczeń w budynku wielorodzinnym (rys. 1)
w zależności od przyjętego wariantu jego
termomodernizacji. W niniejszej publikacji
na przykładzie pierwszego wariantu termomodernizacji (tabela 1) przeanalizowano
zmiany w cieplnych warunkach pracy instalacji c.o. i przedstawiono wybrane sposoby
jej modernizacji.
Przyjęto, że istniejąca w budynku instalacja
c.o. jest instalacją wodną dwururową, pompową, o parametrach projektowych 90/70°C,
z rozdziałem dolnym i pionami wznośnymi
(rys. 1). Przewody c.o. są izolowane cieplnie
jedynie w obrębie piwnic. Nieizolowane piony
prowadzone są po wierzchu ścian. W pomieszczeniach ogrzewanych zastosowano żeliwne
grzejniki członowe T-1 bez armatury regulacyj-
nej, zasilane nieizolowanymi gałązkami. Układ
ma centralną instalację odpowietrzającą.
Wstępna regulacja hydrauliczna odbywa się
za pomocą kryz.
Średnice przewodów, liczba członów grzejników, kryzy regulacyjne i pompa obiegowa
w istniejącej instalacji c.o. dostosowane
są do potrzeb i warunków pracy sprzed termomodernizacji budynku. Zapewniają one
dystrybucję i dostawę ciepła do pomieszczeń
ogrzewanych. Po termomodernizacji obciążenia cieplne pomieszczeń zmniejszyły się do
43–73% (średnio 60% dla budynku) obciążenia
początkowego (tabela 1). Oznacza to, że ilość
+11.20
41
+20°C 1989 W
+8.40
1989 W
T-1
18 el.
31
+20°C 1553 W
+5.60
1553 W
T-1
11 el.
21
+20°C 1553 W
1553 W
T-1
11 el.
+2.80
11
+20°C 2080 W
+0.00
2080 W
T-1
14 el.
42
+20°C 2309 W
43
+20°C 1386 W
44
+20°C 1989 W
2309 W
T-1
20 el.
1386 W
T-1
12 el.
1989 W
T-1
17 el.
32
+20°C 1643 W
33
+20°C 972 W
+20°C 1553 W
1643 W
T-1
11 el.
972 W
T-1
6 el.
1553 W
T-1
13 el.
34
22
23
24
+20°C 1643 W
+20°C 972 W
+20°C 2319 W
1643 W
T-1
11 el.
972 W
T-1
5 el.
2319 W
T-1
19 el.
12
13
+20°C 2489 W
+20°C 2080 W
2489 W
T-1
17 el.
2080 W
T-1
13 el.
- 2.80
Rys. 1. Schemat analizowanej części budynku i istniejącej instalacji c.o.
20
październik 2013
Rys. autora
ENERGIA
Pełny artykuł dostępny odpłatnie
po zamówieniu prenumeraty
papierowej lub elektronicznej
www.rynekinstalacyjny.pl/prenumerata
październik 2013
21
ENERGIA
22
październik 2013
ENERGIA
reklama
październik 2013
23
W KAŻDYM NUMERZE
ENERGIA
artykuły techniczne
wywiady
aktualności
nowości w technice
Lider
wśród czasopism
branżowych
Pełny artykuł
dostępny odpłatnie
Grupa MEDIUM
Spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością S.K.A.
ul. Karczewska 18
04-112 Warszawa
tel. 22 810 21 24
faks 22 810 27 42
www.rynekinstalacyjny.pl/
prenumerata
www.rynekinstalacyjny.pl
cena
Kupon prenumeraty rocznej
122 zł
ZAMAWIAM
PRENUMERATĘ
RYNKU INSTALACYJNEGO OD NUMERU
NAZWA FIRMY
ULICA I NUMER
KOD POCZTOWY I MIEJSCOWOŚĆ
OSOBA ZAMAWIAJĄCA
RODZAJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
E-MAIL
TELEFON KONTAKTOWY
Informujemy, że składając zamówienie, wyrażacie Państwo zgodę na przetwarzanie wyżej wpisanych danych osobowych w systemie zamówień Grupy MEDIUM
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A. w zakresie niezbędnym do realizacji powyższego zamówienia. Zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych
z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU Nr 101/2002, poz. 926 z późniejszymi zmianami)
przysługuje Państwu prawo wglądu do swoich danych, aktualizowania ich i poprawiania. Upoważniam Grupę MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
S.K.A. do wystawienia faktury VAT bez podpisu odbiorcy. Wysyłka będzie realizowana po dokonaniu wpłaty na konto: Volkswagen Bank Polska S.A.
09 2130 0004 2001 0616 6862 0001
DATA I CZYTELNY PODPIS
Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w celach marketingowych przez Grupę MEDIUM Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.K.A.
oraz inne podmioty współpracujące z Wydawnictwem z siedzibą w Warszawie
przy ul. Karczewskiej 18. Informujemy, że zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. (DzU Nr 101/2002, poz. 926 z późniejszymi zmianami) przysługuje
Pani/Panu prawo wglądu do swoich danych, aktualizowania i poprawiania ich,
a także wniesienia umotywowanego sprzeciwu wobec ich przetwarzania. Podanie
danych ma charakter dobrowolny.
24
październik 2013
czytelny podpis
promocja
.
ÀïëèêàâéäìîáèëíäċñìøÕèäòòìàíí
×ÞêÞôæÞëæâà÷àæ÷Þêæâëëöàå©ð÷èìéâëæÞ¾èÞáâêææÓæâððêÞëëà÷ö÷áÞéëâðñâïìôÞëæâ
ìäï÷âôÞëæâêñìëÞçëìôð÷âãòëèàçâáìðñíëâá÷æèæÞíéæèÞàçìêêìßæéëöêáìðñíëöàå
ëÞñÞßéâñöçÞèæðêÞïñãìëö÷ðöðñâêâê¾ëáïìæáææÌÐ«
,ICZNEAPLIKACJEMOBILNENASMARTFONY
ITABLETYWSPIERAJINSTALATORAPRZYPRO
JEKTOWANIUINSTALOWANIUISERWISOWA
NIUINSTALACJIGRZEWCZYCH5YTKOWNICY
INSTALACJIMOGNATOMIASTWYKORZYSTYWA½
APLIKACJEMOBILNEDOZDALNEJOBSUGISWO
ICHINSTALACJIGRZEWCZYCHICAOuCIOWEGO
MONITOROWANIASWOICHMIESZKAÈ
¾íéæèÞàçÞêìßæéëÞ
ÂùâèÙàìèäííäċð÷ößèæâ
æÞñôâ÷ÞêÞôæÞëæâ
!PLIKACJAMOBILNA#ZÁuCI:AMIENNEUMO
LIWIATERAZINSTALATOROMZAMAWIANIEPO
TRZEBNYCHCZÁuCIZAMIENNYCHTAKEBEZPO
uREDNIOZTEJAPLIKACJINIEZALENIEODTEGO
CZYWAuNIEPRZEBYWAZASWOIMBIURKIEM
CZYTEUKLIENTAWKOTOWNI.OWOuCI
JESTRÊWNIEFUNKCJASKANOWANIAKODÊW
KRESKOWYCHTAKEOFČINEABYPOTEMOD
CZYTA½DOTYCZCENICHDANETECHNICZNELUB
ZAMÊWI½POTRZEBNECZÁuCI{ATWIEJJUNIE
MONAZINTEGROWANYMSKANEREMKODÊW
KRESKOWYCHZIDENTYüKOWA½CZÁu½ZAMIEN
NJEDNYMNACIuNIÁCIEMSPRAWDZI½WA
SNYZASÊBCZÁuCIZAMIENNYCHIWRAZIEICH
BRAKUpZAMÊWI½BEZPOuREDNIOWüRMIE
6IESSMANN0ONADRÊNYCHCZÁuCI
ZAMIENNYCHMOEBY½DOSTARCZONEW
KRÊTKIMTERMINIE:INTEGROWANAZAPLIKACJ
LISTAPRZYPOMNIEÈPOZWALAZAWSZEZACHO
WA½PRZEGLDSYTUACJI
.OWOuCIJESTTAKEWYuWIETLANIEKODÊW
BÁDÊWZOPISEMMOLIWYCHPRZYCZYNI
ZALECANYMIDZIAANIAMI*ESTTOBARDZO
UYTECZNAFUNKCJADZIÁKIKTÊREJNIETRZEBA
OTWIERA½INSTRUKCJISERWISOWEJDOSTÁP
NYCHZRESZTTAKEZTEJAPLIKACJI/PRÊCZ
JUISTNIEJCYCHFOTOGRAüIWIELUCZÁSTO
STOSOWANYCHCZÁuCIZAMIENNYCHWYuWIE
TLANESTERAZTAKERYSUNKIZOENIOWECO
ZNACZNIEUATWIALOKALIZACJÁDANEJCZÁuCI
"EZPATNIENASMARTFONYI0#
!PLIKACJÁMOBILN#ZÁuCI:AMIENNEMONA
ZAADOWA½BEZPATNIE.IEMAJCSMARTFO
NULUBTABLETUMONAAPLIKACJÁURUCHOMI½
TAKENAKADYMKOMPUTERZE0#ZDOSTÁ
PEMDO)NTERNETUPODWWWVIESSMANN
DEETAPP
Óîîëáî÷¬ÀïïċàâëñïÞéëöáìª
ðñíáìôæÞñÞÓæâððêÞëë
.OWABEZPATNAAPLIKACJAMOBILNA4OOL
BOX!PPUMOLIWIACENTRALNYDOSTÁPDO
uWIATAAPLIKACJI6IESSMANN5MOLIWIA
ONAüRMOMPARTNERSKIMIUYTKOWNIKOM
SZYBKOGÊLNORIENTACJÁ/BOKINFORMACJI
ILINKÊWDOINNYCHAPLIKACJI6IESSMANNJAK
NPAPLIKACJI#ZÁuCI:AMIENNELUB!KADE
MIADOSTÁPNYJESTJESZCZESZEREGINNYCH
INFORMACJI*ESTTOMIÁDZYINNYMIBAZADA
NYCHDOTACJIZAWIERAJCAZAWSZEAKTUALNE
MOLIWOuCIIWARUNKIUZYSKANIADOTACJINA
INSTALACJEGRZEWCZE
,INKIDOSERWISÊWSPOECZNOuCIOWYCH
-ONAWKADEJCHWILIWYWOA½TAKEIN
FORMACJEPRODUKTOWEPROSPEKTYIBRO
SZURYWFORMACIE0$&0ONADTODOSTÁPNE
SLINKIDOSERWISÊWSPOECZNOuCIOWYCH
&ACEBOOKI4WITTER.OWAAPLIKACJA4OOL
BOX!PPDZIAANASMARTFONACHITABLETACH
ZSYSTEMAMIOPERACYJNYMII/3I!NDROID
-ONAJBEZPATNIEZAADOWA½NASMART
FONAPODWWWVIESSMANNDETOOLBOXLUB
BEZPOuREDNIOZ!PP3TORE
!PLIKACJAMOBILNA#ZÁuCI:AMIENNEUMOLIWIAINSTALATOROMZAMAWIANIEPOTRZEBNYCHCZÁuCIZAMIENNYCH
BEZPOuREDNIOZTEJAPLIKACJINIEZALENIEODTEGOCZYWAuNIEPRZEBYWAZASWOIMBIURKIEMCZYTEUKLIENTA
.OWAAPLIKACJAMOBILNA6ITOCOMFORT
!PPUMOLIWIABEZPOuREDNIDOSTÁPDO
SYSTEMUAUTOMATYKIDOMOWEJ6ITOHOME
ATYMSAMYMDOOGRZEWANIAODBIORNIKÊW
ELEKTRYCZNYCHISYSTEMÊWBEZPIECZEÈSTWA
ÕèóîâîìåîñóÀïïċêìëæñìïìôÞª
ëæâôÞðëâäìêæâð÷èÞëæÞ
)NNOWACYJNAAUTOMATYKADOMOWA(O
ME!UTOMATION6ITOCOMFORTPOZWALA
WYGODNIEMONITOROWA½ZDOMOWEJ
CENTRALIURZDZENIAGRZEWCZEODBIORNIKI
ELEKTRYCZNEpODOuWIETLENIADOINSTALACJI
STEREOATAKEDRZWIIOKIEN.OWAAPLI
KACJAMOBILNA6ITOCOMFORT!PPUMOLIWIA
TERAZDOSTÁPDONIEJSPOZADOMUPOPRZEZ
SMARTFONLUBTABLET
0ODWYSZENIEBEZPIECZEÈSTWAWMIESZ
KANIU
/BOKFUNKCJIREGULACJITEMPERATURYPO
SZCZEGÊLNYCHPOMIESZCZEÈIPODGRZEWU
CWUNOWAAPLIKACJAZAWIERAWIELEDAL
SZYCHFUNKCJIJAKCHOCIABYWCZANIA
OuWIETLENIACZNIEZPOMIAREMPRDU
CZYTEINDYWIDUALNIEPROGRAMOWANE
SCENARIUSZEOuWIETLENIA6ITOCOMFORT!PP
ZWIÁKSZATEBEZPIECZEÈSTWOWDOMU
CZYMIESZKANIU3YGNALIZUJEPRZYKADOWO
OTWARCIEDRZWILUBOKIENALBOURUCHOMIE
NIESIÁCZUJNIKADYMULUBRUCHU
6IESSMANNSPZOO
7ROCAWUL+ARKONOSKA
TELFAX
WWWVIESSMANNPL
ENERGIA
Sterowanie domem
mgr inż. Katarzyna Rybka
w zasięgu ręki
Nowe technologie automatyki budynkowej to ukłon w kierunku użytkownika, który sam decyduje, ile energii
chce zużyć i na jakie cele ją przeznaczyć. Nawet nie mając wykształcenia technicznego, może on sterować
własnym domem, utrzymując przy tym komfortowe parametry mikroklimatu. Takie udogodnienia są znakiem
naszych czasów, dlatego warto na bieżąco śledzić nowe możliwości w tym zakresie.
Systemy automatyki
Rozwój automatyki budynkowej umożliwił użytkownikom osiągnięcie oczekiwanej
wygody, komfortu i poczucia bezpieczeństwa we własnym domu. Opierając się na
jednym module komunikacyjnym, możliwe
jest kontrolowanie poszczególnych instalacji,
ich elementów składowych oraz urządzeń
elektrycznych.
Budynek inteligentny to rozwiązanie zdobywające coraz większą popularność, a przy
tym wciąż rozwijane. System zarządzania
budynkiem (ang. Building Management System) pozwala na sterowanie, kontrolowanie
i monitorowanie działania urządzeń i instalacji
w budynku i jego otoczeniu. Wszystkie sygnały
zbierane są w jednym centrum zarządzającym.
Wielkością wejściową do sterownika jest
odchylenie od wartości zadanej, następnie
generowana jest informacja do urządzeń wykonawczych.
BMS może działać na kilku poziomach
przesyłania informacji. W pierwszym, podstawowym, systemy działają niezależnie.
Większe możliwości kontroli daje zespolenie
poszczególnych podsystemów i łączenie ich
szeregowo z regulatorami. Trzeci poziom to
połączenie poszczególnych komponentów
w sieci LAN, a najbardziej skomplikowany, ale
zarazem najszerszy zakres kontroli umożliwia
zastosowanie jednego modułu komunikacyjnego (EIB/KNX, LonWorks, BACnet) [1]. Dwa
ostatnie poziomy są dla użytkownika wyjątkowo wygodne, ponieważ każdy, kto dysponuje
komputerem z dostępem do sieci, może na
bieżąco sprawdzać stan pracy systemu.
Rozwój technologii w kierunku urządzeń mobilnych umożliwił kontrolę budynku z każdego
miejsca na świecie, w którym działa internet.
Żeby sterowanie domem było jeszcze łatwiejsze, powstały również specjalne aplikacje
działające na smartfonach czy tabletach. Na
polskim rynku wybór systemów oraz wspierających ich aplikacji jest coraz szerszy, dzięki
czemu użytkownik może dobrać odpowiednie
dla siebie rozwiązanie.
Budynek
pod szczególnym nadzorem
Obecnie aplikacje umożliwiają pełną regulację instalacji HVAC. W zależności od stopnia
rozbudowania systemu użytkownik może zdalnie ustawiać temperaturę w poszczególnych
pomieszczeniach. Dzięki temu np. zanim wróci
z pracy, włącza ogrzewanie, żeby w momencie
jego wejścia do domu temperatura była już
komfortowa.
Za pomocą notebooka czy smartfonu można
sterować źródłem ciepła, takim jak kocioł,
pompa ciepła czy kolektory słoneczne, a także chłodu, np. klimatyzatorem. Aplikacja,
integrując się z czujnikami, może pokazywać
temperaturę, wilgotność czy stężenie CO2.
Możliwe jest ustawianie trybów pracy, takich
jak „noc” czy „praca”, poprzez wysłanie odpowiedniej informacji do regulatora, a także
sterowanie elektrozaworami. Inne opcje to np.
kontrola sprzętu RTV i AGD, będąca zarówno
udogodnieniem, jak i zabezpieczeniem. Aplikacje oferują również możliwość sterowania
węzłami indywidualnymi oraz kilkoma–kilkunastoma kotłowniami z jednego miejsca, przez
co obsługa staje się prostsza i wygodniejsza.
Logując się na stronie producenta lub korzystając ze smartfonu, można na bieżąco monitorować zużycie energii w budynku, a także
dla pełniejszego obrazu wyświetlić przejrzyste
wykresy pozwalające ocenić pracę systemu
w określonym przedziale czasu.
Szerokie spektrum możliwości oferowanych
przez aplikacje uzupełnia przyjazny interfejs.
Użytkownik ma dostęp do parametrów instalacji, których zmiana do tej pory wymagała
obecności serwisanta. Teraz sam może regulować pracę kotła, a system przypomina
o koniecznych czynnościach przedłużających
jego eksploatację. W przypadku awarii, w zależności od wybranego wcześniej modelu,
użytkownik oraz wybrany serwisant otrzymują powiadomienie o usterce, dzięki czemu
możliwa jest szybka naprawa. System może
również sam uruchomić procedurę konieczną
do wykonania w razie awarii. Informowanie
o alarmach i archiwizowanie danych ułatwia
lokalizację usterki i jej naprawę.
Budynek inteligentny to coś więcej niż
powiązanie w jednym systemie skomplikowanej automatyki, sterowanej za pomocą
niezliczonej liczby pilotów. Największą zaletą jest sprzężenie wszystkich możliwości
w jednym miejscu i dostosowanie wszystkich
parametrów instalacji do wartości zadanych
przez użytkownika, nawet jeśli nie ma go
w domu [2].
Możliwości i wątpliwości
Inteligentny budynek jest rozwiązaniem
komfortowym, które nie wymaga od użytkownika częstego korzystania z pomocy specjalistów. Mając wgląd do wszystkich informacji
o działaniu instalacji i urządzeń, użytkownik
sam decyduje o parametrach, które będą dla
niego odpowiednie. Elementy i urządzenia
systemu muszą być kompatybilne i wówczas
nawet najbardziej skomplikowany układ staje
się przyjazny dla użytkownika i można nim
wygodnie kierować z jednego miejsca.
Zwiększona ilość elektroniki w budynku
pociąga za sobą pewne konsekwencje. Im
więcej wyrafinowanych elementów składowych, tym większe ryzyko awaryjności systemu. Urządzenia elektroniczne są szczególnie
wrażliwe na niewłaściwą eksploatację i mogą
wówczas łatwo ulec usterkom. Należy zatem
z rozwagą dobierać system automatyki, tak by
odpowiednio reagował na sytuacje awaryjne.
Automatyzacja procesów jest jednak znakiem
naszych czasów i warto zainwestować w taki
inteligentny system. Pozwala on zaoszczędzić
czas i energię, dając użytkownikowi wolną
rękę w sterowaniu instalacjami i urządzeniami
we własnym domu. Przykłady zastosowania
aplikacji można mnożyć, a rosnące zainteresowanie nimi świadczy o ich wysokiej
użyteczności.
Literatura
1. www.automatyka-budynkowa.com.
2. Biskupski J., Inteligentny budynek mieszkalny, „Rynek
Instalacyjny” nr 1–2/2009.
październik 2013
27
ENERGIA
aplikacje mobilne
reklama
ROBERT BOSCH SP. Z O.O.
02-231 Warszawa, ul. Jutrzenki 105
infolinia 801 777 801
www.buderus.pl
EasyControl – aplikacja do mobilnego sterowania systemem ogrzewania zasilanym kotłem
gazowym
przeznaczenie: budynki jednorodzinne, mieszkania, apartamenty, budynki biurowe i użyteczności publicznej;
urządzenia, za pomocą których można obsługiwać aplikację: smartfony lub tablety z systemem iOS (iPhone,
iPad, iPod Touch) oraz systemem Android (od I kwartału 2014 r.), z dostępem do internetu mobilnego,
stacjonarnego lub Wi-Fi;
instalacje bądź urządzenia, którymi można sterować za pomocą aplikacji: kotły kondensacyjne Logamax
plus GB072, GB162, GB172T oraz kotły konwencjonalne Logamax U054, U052 i U052T, z regulatorem RC35
oraz modułem web KM200;
opcje sterowania urządzeniami instalacji HVAC: umożliwia komunikację online z automatyką sterującą kotłem
gazowym i obiegami grzewczymi, wybór trybu pracy automatyczny lub manualny, trzy nastawy temperatury
(dzienna, nocna, antyzamrożeniowa); programowanie dobowe i tygodniowe; informacje o temperaturze
zewnętrznej, wewnętrznej, mocy palnika i uzysku solarnym (przy współpracy z instalacją solarną z modułem
SM10); automatyczne powiadomienia o usterkach. Elementem umożliwiającym komunikację pomiędzy
smartfonem lub tabletem a automatyką ogrzewania jest moduł web KM200 marki Buderus, dostarczany
z zasilaczem sieciowym, kablem przyłączeniowym (długość 2 m), kablem LAN CAT 5 (długość 2 m),
elementami montażowymi, wtyczką przyłączeniową do złącza magistrali dwuprzewodowej EMS oraz instrukcją
montażu w języku polskim;
dostępność aplikacji: do pobrania na www.store.apple.com/pl (iPhone, iPad, iPod Touch);
cechy szczególne: przyjazny dla użytkownika, intuicyjny interfejs, stały dostęp do ustawień parametrów
systemu grzewczego, łatwa i zdalna kontrola, obsługa oraz regulacja instalacji grzewczej, oszczędność
na kosztach ogrzewania, aplikacja w języku polskim; bezpieczeństwo użytkowania – zabezpieczenia
uniemożliwiające dokonywanie zmian pracy systemu grzewczego przez osoby niepowołane poprzez fabrycznie
zakodowaną nazwę użytkownika i hasło, w ustawieniach podstawowych modułu zapisane są również
nazwa i adres serwera docelowego; łatwy montaż – podłączenia pomiędzy automatyką systemu grzewczego
a modułem web KM200 wykonywane za pomocą dwużyłowego przewodu elektrycznego 2×0,75 mm2 (TP);
całkowita długość przewodów magistrali EMS pomiędzy wszystkimi elementami systemu: do 50 metrów.
reklama
DANFOSS POLAND SP. Z O.O.
05-825 Grodzisk Mazowiecki, ul. Chrzanowska 5
tel. 22 755 07 00, faks 22 755 07 01
www.danfoss.pl
ECL Portal – system SCADA dla regulatorów ECL 310
przeznaczenie: instalacje ciepłownicze wyposażone w regulator ECL 310;
urządzenia, za pomocą których można obsługiwać aplikację: telefony typu smartphone z systemem Android
lub iOS oraz komputer PC z dostępem do internetu;
instalacje, którymi można sterować za pomocą aplikacji: ciepłownicze z dystrybucją ciepła
za pośrednictwem węzła cieplnego wyposażonego w regulator ECL 310 Danfoss;
możliwości systemu nadzoru i monitoringu ECL Portal: całodobowa kontrola pracy regulatorów ECL 310
w węzłach cieplnych, siedem dni w tygodniu, rejestracja wartości czujników i liczników ciepła, odbiór
sygnałów awaryjnych, tworzenie krzywych trendów, możliwość zdalnej zmiany parametrów pracy
regulatora;
kontrola zużycia energii: łatwe zarządzanie systemem ogrzewania, skrócenie czasu reakcji w sytuacjach
alarmowych, zdalna zmiana parametrów bądź korygowanie pracy w celu optymalizacji działania, bieżąca
kontrola zużycia energii;
dostępność aplikacji: w ramach rocznego abonamentu; serwer aplikacji ECL Portal utrzymywany jest przez
Danfoss, nie jest wymagane dodatkowe oprogramowanie, a jedynie dostęp do internetu i przeglądarka;
cechy szczególne: ECL portal to ujednolicone narzędzie o niskiej złożoności rozwiązań systemów SCADA,
intuicyjny interfejs graficzny prezentuje standardowy schemat technologiczny obsługiwany przez regulator;
rejestrowane i wyświetlane są wszystkie wartości czujników temperatury, przepływu i ciśnienia; system
informuje o stanie pracy poszczególnych obiegów regulowanych, sygnalizuje alarmy i tworzy krzywe
trendów.
28
październik 2013
ENERGIA
reklama
aplikacje mobilne
FIBAR GROUP SP. Z O.O.
60-421 Poznań, ul. Lotnicza 1
www.fibaro.com
Aplikacja do sterowania domem FIBARO
przeznaczenie: budynki jednorodzinne, mieszkalne, biurowe;
urządzenia, za pomocą których można obsługiwać aplikację: smartfony lub tablety z systemem Android
lub iOS (iPhone, iPad), a także komputer z dostępem do internetu;
instalacje bądź urządzenia, którymi można sterować za pomocą aplikacji: sterowanie systemem
reklama
inteligentnego budynku FIBARO z dowolnego miejsca na świecie; oświetlenie, temperatura, rolety, zasilany
elektrycznie sprzęt AGD/RTV oraz większość urządzeń HVAC;
opcje sterowania urządzeniami instalacji HVAC: integracja z odpowiednimi czujnikami systemu FIBARO
umożliwia odczyt temperatury i danych pogodowych (np. wilgotność, prędkość wiatru, ciśnienie, opady,
nasłonecznienie); możliwość integracji z większością termostatów ściennych, które są połączone z modułem
FIBARO UBS oraz z ogrzewaniem podłogowym; sterowanie dowolnymi kotłami oraz klimatyzatorami
w zakresie, na który pozwala producent; kontrola elektrozaworów przez moduły FIBARO on/off; możliwość
zaprogramowania przedziałów czasowych i ustalania trybów pracy, np. noc, urlop itp.;
kontrola kosztów zużycia energii: panel z zaprogramowanymi scenami pokazujący zużycie energii oraz jej
koszty dla urządzeń systemu FIBARO wzbogacony o przejrzyste wykresy, umożliwia również archiwizację
w centralce sterującej;
alarmy i powiadomienia: w przypadku awarii urządzenia, instalacji lub wycieku paliwa komunikat w formie
SMS, e-mail lub push; system natychmiast reaguje na potencjalne zagrożenie poprzez np. odcięcie dopływu
gazu czy wyłączenie pomp w przypadku braku wody w instalacji; możliwość ustawiania/dezaktywowania
alarmów przez telefon, sygnalizacja alarmów pożarowych; komunikaty po przekroczeniu wartości progowych
(np. zużycia energii) nastawianych przez użytkownika;
dostępność aplikacji: do pobrania za darmo na www.play.google.com (Android), www.store.apple.com/pl
(iPhone i iPad) oraz ze strony producenta www.fibaro.com;
cechy szczególne: intuicyjny interfejs umożliwiający wygodne sterowanie obiektem, wizualizacja stanu
operowania funkcją, możliwość zmiany ikonek, dostosowywanie działania systemów HVAC, a także
oświetlenia, rolet, markiz i sprzętu AGD/RTV do aktualnych potrzeb; współpraca z dowolnymi czujnikami
binarnymi oraz 0–10 V, możliwość komunikacji z systemem ochrony przeciwpożarowej i antywłamaniowej
oraz monitoring; pełna integracja z systemem alarmowym Satel Integra; współpraca z dowolnymi
kamerami IP; symulacja obecności domowników w celu odstraszenia potencjalnych włamywaczy,
sterowanie bramami, furtkami i oknami zasilanymi elektrycznie.
ROBERT BOSCH SP. Z O.O.
02-231 Warszawa, ul. Jutrzenki 105
infolinia 801 600 801
www.junkers.pl
JunkersHome – aplikacja do mobilnego sterowania kotłem i ogrzewaniem
przeznaczenie: budynki jednorodzinne, mieszkania, apartamenty, budynki biurowe i użyteczności publicznej;
urządzenia, za pomocą których można obsługiwać aplikację: smartfony lub tablety z systemem iOS (iPhone,
iPad) oraz systemem Android (od I kwartału 2014 r.), z dostępem do internetu mobilnego, stacjonarnego
lub Wi-Fi;
instalacje bądź urządzenia, którymi można sterować za pomocą aplikacji: kotły kondensacyjne Cerapur
Smart, Cerapur Comfort, Cerapur Acu, Cerapur Acu Smart, Cerapur Modul, Cerapur Modul Solar, kotły
konwencjonalne Ceraclass Excellence, z regulatorem FR120, FW120, FW200 lub FW500 oraz modułem
MB100-LAN;
opcje sterowania urządzeniami instalacji HVAC: JunkersHome umożliwia komunikację online z automatyką
sterującą kotłem i obiegami grzewczymi, czyli swobodne programowanie żądanej temperatury wewnątrz
pomieszczeń oraz trybu pracy ogrzewania. Dostępne są cztery tryby: automatyczny, dzienny, nocny
i ochrona przeciwzamrożeniowa; programowanie uwzględnia zarówno poziomy żądanych temperatur,
jak i godziny oraz dni tygodnia. Dodatkowo użytkownik ma dostęp do informacji o stanie pracy kotła
grzewczego, ewentualnych usterkach (wraz z podaniem kodu usterki), temperaturach wewnątrz
i na zewnątrz budynku, a w przypadku zastosowania systemu kolektorów słonecznych do informacji
o aktualnym uzysku solarnym oraz do danych archiwalnych. Elementem pozwalającym na komunikację
pomiędzy smartfonem lub tabletem z automatyką ogrzewania jest moduł MB100-LAN marki Junkers,
dostarczany z: zasilaczem sieciowym, kablem przyłączeniowym o długości 2 m, kablem LAN CAT 5
o długości 2 m, elementami montażowymi (śruby, kołki, wtyczka przyłączeniowa do złącza magistrali
dwuprzewodowej BUS) oraz instrukcją montażu w języku polskim;
dostępność aplikacji: do pobrania na www.store.apple.com/pl (iPhone i iPad);
cechy szczególne: bezpieczeństwo użytkowania – JunkersHome z modułem MB100-LAN posiada
zabezpieczenia uniemożliwiające dokonywanie zmian pracy systemu grzewczego przez osoby niepowołane
poprzez fabrycznie zakodowaną nazwę użytkownika i hasło, w ustawieniach podstawowych modułu
zapisane są również nazwa i adres serwera docelowego; łatwy montaż – do wykonania magistrali BUS,
czyli podłączeń pomiędzy automatyką systemu grzewczego a modułem MB100-LAN, wystarczy jedynie
cienki dwużyłowy przewód elektryczny; całkowita długość przewodów magistrali BUS pomiędzy wszystkimi
elementami systemu może wynosić nawet 300 m (w zależności od przekrojów przewodów); atrakcyjna
i intuicyjna forma graficzna, wszystkie komunikaty i teksty w języku polskim.
październik 2013
29
ENERGIA
aplikacje mobilne
reklama
KAN SP. Z O.O.
16-001 Białystok-Kleosin, ul. Zdrojowa 51
tel. 85 74 99 200, faks 85 74 99 201
www.kan-therm.com
Aplikacja do mobilnego sterowania
przeznaczenie: mieszkalne budynki jedno- i wielorodzinne, biurowe wyposażone w instalację ogrzewania
i chłodzenia płaszczyznowego;
urządzenia, za pomocą których można obsługiwać aplikację: smartfony lub tablety, a także komputer PC
z dostępem do internetu;
zadania i wyposażenie aplikacji: regulacja temperatury dla ogrzewania i chłodzenia płaszczyznowego;
kompatybilność interfejsu graficznego z systemem KAN-therm SMART, w skład którego wchodzi listwa
868 MHz z podłączeniem LAN (wersja 230 V lub 24 V), termostat z czujnikiem temperatury podłogi
lub bez i siłownik 230 lub 24 V; poza systemem KAN-therm SMART do prawidłowego funkcjonowania
niezbędny jest adapter do siłowników; możliwość podłączenia dodatkowych urządzeń sterujących ogrzewaniem
lub chłodzeniem: moduł pompy (obsługuje także pompy elektroniczne), czujnik punktu rosy, zegar zewnętrzny,
dodatkowe źródło ciepła (np. kocioł), czujnik temperatury podłogi;
opcje sterowania urządzeniami instalacji HVAC: układ multifunkcyjny kontrolujący i regulujący temperaturę
w różnych strefach grzewczych, a także m.in. przełączanie trybów grzanie/chłodzenie, sterowanie źródłem
ciepła i pracą pompy, kontrola wilgotności powietrza w trybie chłodzenia; listwy umożliwiają też podłączenie
ogranicznika temperatury oraz zewnętrznego zegara sterującego. Realizacja funkcji ochrony pompy i zaworów
(uruchamianie po okresach dłuższych postojów), ochrona przed mrozem oraz nadmierną, krytyczną
temperaturą; zdalna konfiguracja listwy przy pomocy interfejsu KAN-therm Manager, funkcja „Start SMART”
– możliwość uruchomienia opcji automatycznej adaptacji (uczenia się) systemu do warunków panujących
w pomieszczeniu/obiekcie;
dostępność aplikacji: obsługa przez interfejs na stronie internetowej – brak konieczności instalowania
specjalnych aplikacji, wystarczy jedynie przeglądarka internetowa;
cechy szczególne: konfiguracja i obsługa przyjazna dla instalatora i użytkownika, wiele procesów dokonuje
się automatycznie, ustawienia z poziomu programu KAN-therm Manager są intuicyjne. Łatwa rozbudowa
systemu i szybka aktualizacja ustawień listwy przez internet; listwa wyposażona jest w czytnik kart microSD,
dzięki czemu można importować ustawienia systemu bez połączenia z internetem, przy pomocy karty.
Wiele użytecznych funkcji termostatu, m.in.: blokada urządzenia przed dziećmi, tryb czuwania, czujnik
stanu akumulatorów (baterii), czujnik siły sygnału, tryby pracy dzień, noc lub auto, czujnik wilgoci/roszenia,
czujnik temperatury podłogi, funkcja „Party” i „Urlop”; możliwość konfiguracji również z poziomu termostatu
wyposażonego w przejrzysty wyświetlacz LCD; energooszczędność dzięki dostosowaniu się do potrzeb
użytkownika.
reklama
PANASONIC MARKETING EUROPE GMBH SP. Z O.O.
02-583 Warszawa, ul. Wołoska 9a
tel. 22 338 11 00, faks 22 338 12 00
www.aircon.panasonic.pl
IntesisHome – aplikacja do mobilnego sterowania ogrzewaniem/klimatyzacją
przeznaczenie: budynki jednorodzinne, mieszkalne, biurowe, obiekty komercyjne i publiczne;
urządzenia, za pomocą których można obsługiwać aplikację: smartfony lub tablety z systemem
Android lub iOS (iPhone, iPad), komputery z dostępem do internetu, telefony multimedialne Panasonic
(m.in. Panasonic KX-UT670 Smart Desk Phone);
instalacje bądź urządzenia, którymi można sterować za pomocą aplikacji: urządzenia grzewczo-chłodzące
Panasonic, w tym systemy PACi i ECOi, jednostki Aquarea, Etherea i urządzenia z technologią Heatcharge;
opcje sterowania urządzeniami instalacji HVAC: zdalne włączanie i wyłączanie urządzeń, wybór trybu
ich pracy, dostosowanie temperatury w poszczególnych pomieszczeniach, planowanie cykli ogrzewania
i chłodzenia, tygodniowy harmonogram pracy urządzeń pozwalający na ich zaprogramowanie według
własnych potrzeb, tak aby np. w dni pracujące włączały się tylko rano przed wstaniem użytkowników
i wieczorem przed ich powrotem z pracy;
kontrola kosztów zużycia energii: powiadomienia o zużyciu energii, aplikacja pokazuje, ile kilowatów
wykorzystano dla zapewnienia odpowiedniej temperatury w domu w poszczególne dni oraz w całym
tygodniu, dane są dostępne zbiorczo bądź z podziałem na jednostki zamontowane w konkretnych
pomieszczeniach;
alarmy i powiadomienia: informacje na temat prawidłowości działania systemu, alarm w przypadku awarii,
informacja o konieczności dokonania przeglądu;
dostępność aplikacji: do pobrania bezpłatnie na www.play.google.com (system Android),
www.store.apple.com/pl (iPhone i iPad) oraz ze strony producenta www.intesishome.com/downloads;
cechy szczególne: program oparty na środowisku chmurowym, gdzie wszystkie informacje zapisane
są na jednym serwerze, intuicyjny i przejrzysty interfejs umożliwiający wygodne sterowanie obiektem,
dostosowywanie działania systemów HVAC, współpraca z modułami komunikacji Modbus, KNX,
EnOcean, LonWorks i BACnet, aplikacja jest dostępna w trzech wersjach: podstawowej, zaawansowanej
i profesjonalnej.
30
październik 2013
ENERGIA
reklama
aplikacje mobilne
SAMSUNG ELECTRONICS POLSKA SP. Z O.O.
02-674 Warszawa, ul. Marynarska 15
www.samsung.com/pl
Smart Air Conditioner – aplikacja do sterowania urządzeniami klimatyzacyjnymi marki
Samsung serii RAC, FJM oraz CAC
urządzenia, za pomocą których można obsługiwać aplikację: smartfony lub tablety z systemem operacyjnym
Android lub iOS;
instalacje bądź urządzenia, którymi można sterować za pomocą aplikacji: klimatyzatory marki Samsung
reklama
ścienne serii RAC, FJM oraz kasetonowe i kanałowe serii CAC – dotyczy wybranych modeli urządzeń
z wbudowanym modułem Wi-Fi lub po zainstalowaniu opcjonalnego modułu Wi-Fi;
opcje sterowania urządzeniami instalacji HVAC: sterowanie lokalne przez sieć Wi-Fi lub zdalne
(za pośrednictwem internetu) wybranymi funkcjami klimatyzatora. Zdalnie: włączanie/wyłączanie, zmiana
trybu pracy oraz nastawionej temperatury; lokalnie: włączanie/wyłączanie, przełączanie trybu pracy, zmiana
temperatury, jonizator eliminujący zanieczyszczenia obecne w powietrzu, funkcja d’light cool umożliwiająca
utrzymanie odpowiedniej temperatury zapewniającej komfort poprzez dostosowanie jej do poziomu wilgotności
w pomieszczeniu, smart saver pozwala osiągnąć oszczędność energii do 31% przy zachowaniu odpowiednich
parametrów powietrza, tryb cichy, opcja good’sleep ustala temperaturę w pomieszczeniu dostosowaną do fazy
snu, tworzenie tygodniowych harmonogramów pracy (włącz/wyłącz);
dostępność aplikacji: do pobrania bezpłatnie na www.play.google.com (system Android),
www.store.apple.com/pl (iPhone i iPad) oraz ze strony producenta www.apps.samsung.com;
cechy szczególne: intuicyjny i wygodny w użytkowaniu interfejs; w przypadku większości modeli
klimatyzatorów serii RAC moduł Wi-Fi jest wyposażeniem standardowym umożliwiającym sterowanie
urządzeniem po zainstalowaniu aplikacji (wymagany jest router Wi-Fi z dostępem do internetu); istnieje
możliwość sterowania za pomocą aplikacji wieloma jednostkami wewnętrznymi podłączonymi do jednego
routera Wi-Fi.
VIESSMANN SP. Z O.O.
53-015 Wrocław, ul. Karkonoska 65
www.viessmann.pl
Aplikacja do mobilnego sterowania systemem grzewczym Vitotrol App
urządzenia, za pomocą których można obsługiwać aplikację: smartfony lub tablety z systemem Android lub iOS
(iPhone, iPad), a także komputer PC z dostępem do internetu;
instalacje bądź urządzenia, którymi można sterować za pomocą aplikacji: wszystkie kotły kondensacyjne
serii Vitodens 2xx/3xx, pompy ciepła z regulatorem Vitotronic 200 typ WO1C, regulatory obiegów grzewczych
Vitotronic 200-H typu HKxB;
opcje sterowania urządzeniami instalacji HVAC: obsługa do trzech obiegów grzewczych w danej instalacji,
odczyt bieżącej temperatury zewnętrznej i wewnętrznej, zadawanie temperatury, zdalne włączanie
i wyłączenie ogrzewania, informowanie o pracy palnika kotła, ustawianie parametrów systemu grzewczego,
zaprogramowanie przedziałów czasowych, ustalanie trybów pracy, np. nocnych i dziennych, urlop itp.,
sprawdzenie parametrów pracy systemu solarnego we współpracy z regulatorem Vitosolic lub modułem
solarnym SM1;
alarmy i powiadomienia: w przypadku awarii urządzenia lub instalacji użytkownik otrzymuje darmowe
powiadomienie poprzez e-mail, w opcji możliwe jest ustawienie powiadomień przez SMS lub faks;
dostępność aplikacji: do pobrania na www.play.google.com (system Android), www.store.apple.com/pl
(iPhone i iPad, koszt 5,49 euro);
cechy szczególne: intuicyjny interfejs umożliwiający wygodne sterowanie obiektem, zmiana parametrów
uwidaczniana jest na ekranie.
Aplikacja do mobilnego sterowania domem Vitocomfort App
przeznaczenie: budynki jednorodzinne, wielorodzinne;
urządzenia, za pomocą których można obsługiwać aplikację: smartfony, tablety z systemami Android lub iOS,
a także komputer PC z dostępem do internetu;
instalacje bądź urządzenia, którymi można sterować za pomocą aplikacji: urządzenia grzewcze, odbiorniki
elektryczne (m.in. drzwi, okna, oświetlenie, instalacje stereo);
opcje sterowania urządzeniami instalacji HVAC: regulacja temperatury poszczególnych pomieszczeń,
podgrzewanie c.w.u., ustawianie programów czasowych, wyświetlanie parametrów pracy systemu solarnego;
dostępność aplikacji: do pobrania na www.play.google.com (system Android), www.store.apple.com/de
(iPhone i iPad, koszt 14,99 euro);
cechy szczególne: intuicyjny interfejs umożliwiający wygodne sterowanie obiektem, wizualizacja stanu
operowania funkcją;
dodatkowe: włączanie oświetlenia, łącznie z pomiarem zużycia energii elektrycznej, programowanie scen
świetlnych – np. „Sen”, sygnalizacja otwarcia drzwi, uruchomienie czujki dymu lub ruchu, indywidualny
program „Come/go” pozwala oszczędzać energię z zachowaniem komfortu;
Vitocomfort App umożliwia bezpośredni dostęp do systemu automatyki domowej Vitohome 200, a tym samym
do systemu ogrzewania, odbiorników elektrycznych i systemów bezpieczeństwa.
październik 2013
31
ENERGIA
Energetyczne
uwarunkowania
dr inż. Piotr Kubski
określania zasobów energii odnawialnej
pobieranej przez pompy ciepła
Energy considerations for determining renewable energy resources consumed by heating pumps
Decyzja Komisji Europejskiej 2013/114/UE z 1 marca 2013 r. ustanawiająca wytyczne dla państw członkowskich
dotyczące obliczania energii odnawialnej z pomp ciepła w odniesieniu do różnych ich technologii nawiązuje
do wymagań zawartych w załączniku VII poprzedniej dyrektywy (2009/28/WE) w sprawie promowania
stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Dyrektywa z 2009 r. spowodowała konieczność wprowadzenia
do krajowego systemu prawnego ustawy o promocji OZE i rozporządzeń wykonawczych. Jednak mimo
że od kilku lat trwają prace nad ustawą, powstała kolejna wersja jej projektu.
J
ednym ze sposobów zagospodarowania
energii odnawialnej jest jej wykorzystywanie do ogrzewania budynków przy użyciu pomp
ciepła. Choć dyrektywa 2009/28/WE [2] poświęcona jest szeroko rozumianemu promowa-
niu energii ze źródeł odnawialnych, niektórymi
zapisami odnosi się również do problematyki
pomp ciepła. Istotne fragmenty dyrektywy
poświęcone są ważnemu problemowi, jakim
jest stosowanie pomp ciepła spełniających
Streszczenie
Przedstawiono podstawową problematykę dotyczącą efektywności energetycznej stosowania pomp ciepła przy zagospodarowywaniu zasobów energii odnawialnej. Wskazana problematyka znalazła odbicie w dyrektywie unijnej 2009/28/WE o promowaniu
stosowania energii ze źródeł odnawialnych oraz w wytycznych (z marca 2013 r.), które
stanowią niezbędne uzupełnienie stosownego załącznika do tej dyrektywy. Wytyczne,
podając średnią unijną sprawność konwersji energii pierwotnej w energię elektryczną,
jednoznacznie uściśliły zawarty w dyrektywie stosowny minimalny warunek graniczny.
Warunek ten opisany został przy pomocy współczynnika SPF oznaczającego sezonową
wartość efektywności energetycznej instalacji z pompą ciepła, różniącą się od wartości
współczynnika COP charakteryzującego pracę samej pompy ciepła. Wytyczne podają
także sposób wyznaczania zasobu energii odnawialnej pobranego przez pompy ciepła,
rozróżniając przy tym ich typ i rodzaj zastosowanej energii napędowej. Podano zatem
odpowiednie wartości współczynnika SPF oraz domniemaną liczbę godzin rocznej pracy
takich instalacji.
Abstract
The paper presents the basic issues concerning the energy efficiency of heat pumps in
renewable energy resources utilization. The issue at hand is reflected in the Directive
2009/28/EC of the European Parliament and of the Council, on the promotion of the
use of energy from renewable sources, and within the guidelines (of 1 March 2013),
which are complementary to the relevant Annex to the Directive. The guidelines uniquely
precisions an appropriate minimum limit condition, included in the Directive, giving
an average efficiency ratio of primary energy into electrical energy conversion for
EU. This condition has been described through the use of the SPF factor, incorporating
the value of seasonal energy efficiency of the heating pump installation, a parameter
different from COP factor, which characterizes only the work of the heating pump. The
guidelines provide a method for determining the value of renewable energy resource
picked up by heating pumps, distinguishing the functionality and the drive type of
pumps. Therefore, suitable SPF factor values together with implied annual equivalent
heat pump working hours of such installations were presented.
32
październik 2013
warunek efektywności energetycznej, gdyż
tylko takie pompy – wg dyrektywy − wykorzystują zasoby energii odnawialnej. Temat ten
poruszano m.in. w publikacji [5].
Problemem efektywności energetycznej
pomp ciepła autor zajmował się w licznych
wcześniejszych publikacjach, np. w [6], gdzie
dokonano oceny efektywności energetycznej
stosowania sprężarkowych pomp ciepła zasilanych energią elektryczną z krajowego systemu
elektroenergetycznego oraz alternatywnie ze
spalinowego bloku ciepłowniczo-elektrycznego, a także przeprowadzono porównanie tych
dwóch sposobów zasilania. Wspomniane pompy ciepła zastosowano do zagospodarowania do
celów grzewczych niskotemperaturowej energii
odpadowej lub ze źródeł odnawialnych. Jako
kryterium efektywności energetycznej wykorzystano skumulowane (obejmujące również
nakład energii na wydobycie i transport paliwa)
zużycie energii chemicznej paliwa przypadającego na wytworzenie jednostki ciepła w układzie
utworzonym przez elektrociepłownię parową
lub gazową wraz z pompą ciepła. Przeprowadzona analiza energetyczna wykazała stosowne
uwarunkowania, a także wyższość napędu spalinowego nad zasilaniem pomp ciepła energią
elektryczną z systemu energetycznego.
Podstawowe informacje
odnośnie do OZE
zawarte w dyrektywie
Poniżej przytoczono najważniejsze definicje
poszczególnych odnawialnych zasobów energii zawarte w dyrektywie 2009/28/WE [2].
ENERGIA
październik 2013
33
ENERGIA
34
październik 2013
ENERGIA
XII Ogólnopolska Konferencja
Problemy jakości powietrza
wewnętrznego w Polsce
promocja
21–22 listopada 2013 r., Warszawa
Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Warszawskiej
e-mail: [email protected], www.is.pw.edu.pl/iaq
październik 2013
35
ENERGIA
36
październik 2013
ENERGIA
Pompy efektywne energetycznie
Energooszczędność to pożądana cecha urządzeń stosowanych w instalacjach wodnych.
Nowe wymagania dla pomp bezdławnicowych wyprą z rynku stałoobrotowe pompy obiegowe i cyrkulacyjne,
robiąc miejsce dla urządzeń mogących dostosować pracę do zmiennych parametrów instalacji.
D
o niedawna kupujący pompy obiegowe
kierowali się przede wszystkim dwoma
charakterystycznymi parametrami urządzeń
– wysokością podnoszenia oraz wydajnością. Wysokie ceny energii oraz konieczność
zadbania o środowisko skłoniła producentów
do poszukiwania nowych, bezpiecznych i energooszczędnych rozwiązań. Wraz z rozwojem
technologii Unia Europejska systematycznie
śrubuje wymagania wobec pomp obiegowych
i cyrkulacyjnych. W dyrektywie 2009/125/WE
(tzw. produkty związane z energią – dyrektywa
ErP) oraz rozporządzeniu 641/2009 w sprawie
wymagań dotyczących ekoprojektu dla pomp
bezdławnicowych wolnostojących i zintegrowanych z produktami i zmieniającym je rozporządzeniu 622/2012 uściślono i zwiększono
obostrzenia w stosunku do tych urządzeń
w zakresie sprawności oraz efektywności
energetycznej. W rozporządzeniu 641/2009
podano metodykę obliczania współczynnika
EEI, który zastąpił stosowane wcześniej klasy energetyczne. Zmiany te były kolejnym
impulsem dla producentów do doskonalenia
swoich produktów, tak żeby już teraz spełniały
one wymagania, które zostaną wprowadzone
w życie dopiero za kilka lat.
Automatyczna regulacja
Standardem w instalacjach c.o. są obecnie
zawory termostatyczne, przez co mamy do
czynienia z częstymi wahaniami ciśnienia spowodowanymi zmianami ich stopnia otwarcia.
Dla takich układów najlepszym rozwiązaniem
są elektroniczne pompy z bezstopniową regulacją obrotów, które samoczynnie dostosowują się do zmiennego przepływu. Dzięki
temu do minimum zredukować można hałas
w instalacji.
Pompy bezdławnicowe ze stałą prędkością
obrotową nie spełniają wymagań, które obowiązują od 1 stycznia 2013 r. Osiągnięcie przez
nie współczynnika efektywności energetycznej
o wartości niższej niż 0,27 jest w praktyce
niemożliwe. Nowe pompy na bieżąco ustalają
punkt pracy na charakterystyce ciśnienia proporcjonalnego – jeżeli ich wydajność wzrośnie,
punkt pracy przesuwa się do góry, a jeśli
zmaleje – w dół. Poprzez samoistne dostosowywanie się praca pompy jest sprawniejsza
i nie wymaga ręcznej ingerencji.
Ulepszone rozwiązania
Rys. 1. Działanie funkcji AUTOADAPT
38
październik 2013
Rys. Grundfos
Dawniej standardowe pompy wymagały
poboru mocy rzędu nawet 90 W. Obecnie
w ofertach można znaleźć urządzenia, dla
których wartość ta wynosi tylko 3 W – to,
co jeszcze kilka lat temu było innowacją, teraz
jest już normą. Żeby pompa mogła pracować
z wysoką wydajnością przy niskim nakładzie
mocy, konieczne było wprowadzenie zmian
w jej silniku. Wysoka sprawność może zostać
osiągnięta dzięki zastosowaniu silnika z magnesem trwałym – rozwiązanie to pozwala
uniknąć dawniej wykorzystywanych pierścieni
i szczotek oraz tarcia wywołanego ich pracą.
Dzięki temu silnik ma mniejsze rozmiary, a jego
działanie jest mniej awaryjne i nie wymaga
częstego serwisowania.
W nowym rozwiązaniu moment obrotowy powstaje poprzez współdziałanie prądu
uzwojeń wirnika i strumienia magnetycznego stojana. Dzięki temu silnik jest stale
namagnesowany i nie wymaga dostarczenia
energii z zewnątrz. W silniku komutowanym
Rys. 2. Wybór żądanej charakterystyki
Rys. LFP
elektronicznie układ mikroprocesorów w zależności od wymaganego punktu pracy steruje przetwornicą częstotliwości wpływającą
na działanie uzwojenia wirnika. Dzięki temu
sprawność jest większa niż silników asynchronicznych, można także uzyskać wyższe
prędkości obrotowe. Co ważne, zastosowano
również zabezpieczenia antyprzeciążeniowe,
dzięki którym prąd o dużym napięciu nie
uszkodzi silnika. Jest on również odporny
na prąd przy zablokowaniu dzięki specjalnej
funkcji ABS, która uniemożliwi zahamowanie
wirnika. Kolejnym ulepszeniem jest zastosowanie izolacji korpusu pompy, co pozwala na
redukcję strat ciepła w instalacji. Pracę pompy
zabezpieczono poprzez hermetyzację mokrej
przestrzeni wykonanej z materiału rozpraszającego pole magnetyczne. Pompowane medium
smaruje łożyska i chłodzi silnik, konieczne
zatem było zastosowanie izolacji od generującego prąd stojana poprzez tuleję rozdzielającą.
Obecne rozwiązania materiałowe pozwalają
minimalizować straty przepływu strumienia
magnetycznego spowodowane tuleją.
Nadchodzące zmiany
Od 1 stycznia 2013 r. wartość graniczna
współczynnika efektywności energetycznej
wynosi 0,27, a na tabliczce znamionowej pojawił się znak CE wraz z wartością EEI. Kolejne
obostrzenia wejdą w życie w sierpniu 2015 r.,
kiedy graniczna wartość EEI zostanie obniżona
do 0,23 i obowiązywać będzie pompy wbudowane w urządzenia wytwarzające ciepło,
również zintegrowane z instalacjami solarnymi.
Od 2020 r. pompy zintegrowane ze źródłami
ciepła będzie można wymienić tylko na mające
współczynnik EEI do 0,23. Pompy cyrkulacyjne
stanowią wyjątek – obowiązywać je będzie
jedynie odpowiednie oznakowanie. Obecnie
pompy te osiągają EEI równe 0,20.
kr
ENERGIA
reklama
pompy
GRUNDFOS POMPY SP. Z O.O.
62-081 Przeźmierowo, Baranowo k. Poznania, ul. Klonowa 23
tel. 61 650 13 00, faks 61 650 13 50
www.grundfos.pl
Pompa obiegowa ALPHA2 (N)
rodzaj i obszar zastosowań: obiegowa bezdławnicowa pompa do instalacji grzewczych, klimatyzacyjnych
i cyrkulacji ciepłej wody;
cechy szczególne: elektroniczne sterowanie z funkcją AUTOADAPT, energooszczędny silnik z magnesem
trwałym, wyświetlacz wskazujący moc [W] lub wydajność [m3/h];
wskaźnik efektywności energetycznej EEI ≤ 0,15–0,17;
rodzaje regulacji AUTOADAPT: ciśnienie stałe i proporcjonalne, stała prędkość, automatyczna redukcja mocy;
maksymalna wydajność: 2,8 m3/h;
maksymalna wysokość podnoszenia: 4 lub 6 m słupa wody;
przyłącza: gwintowane R1/2", R1", R1 1/4";
długość montażowa: 130 i 180 mm;
zakres temp. pompowanego medium: 2–110°C;
maks. ciśnienie robocze: 0,1 MPa (10 barów);
pobór mocy: 3–34 W;
korpus pompy: żeliwo malowane kataforetycznie (skuteczne zabezpieczenie przed korozją) lub stal nierdzewna
(wersja N);
otuliny termoizolacyjne w standardzie;
zasilanie: 1×230 V.
Pompa cyrkulacyjna GRUNDFOS COMFORT PM
rodzaj i obszar zastosowań: cyrkulacyjna pompa ciepłej wody dla gospodarstw domowych;
cechy szczególne: energooszczędny silnik z magnesem trwałym, unikatowa funkcja AUTOADAPT pozwalająca
reklama
dostosować pracę pompy do zwyczajów domowników, dwutygodniowy kalendarz spodziewanych poborów
wody, brązowy korpus;
rodzaje regulacji: AUTOADAPT, regulacja temperaturowa i praca ciągła;
maks. wydajność: 0,6 m3/h;
maks. wysokość podnoszenia: 1,2 m słupa wody;
przyłącze: Rp 1/2", Rp 3/4";
pobór mocy: 5,5–25 W (praca ciągła);
otulina termoizolacyjna: standard;
zasilanie: 1×230 V.
RICHARD HALM POLSKA SP. Z O.O.
54-610 Wrocław, ul. Mińska 38
tel. 71 354 52 54, faks 71 352 12 36
www.halm.pl
HEP – elektroniczne pompy obiegowe
rodzaj pomp i główne obszary zastosowań: elektroniczne bezdławnicowe pompy obiegowe z przyłączem
gwintowanym, silnikiem EC i automatycznym dopasowaniem wydajności;
przeznaczone do wodnych instalacji grzewczych wszystkich systemów, instalacji klimatyzacyjnych,
zamkniętych obiegów wentylacji oraz przemysłowych instalacji cyrkulacyjnych;
cechy szczególne: technologia magnesu stałego, cicha praca silnika, bardzo niskie zużycie energii elektrycznej
(do 70% oszczędności), zintegrowany tryb pracy nocnej, komfortowa obsługa, zamontowana wstępnie
przykręcana wtyczka, zajmująca mało miejsca osiowa skrzynka zaciskowa, ręczna pomoc rozruchowa;
współczynnik efektywności energetycznej EEI dla H = 4 m < 0,20; dla H = 6 m < 0,23;
regulacja obrotów: elektroniczna (Δp lub const);
zakres wydajności: do 3,2 m3/h;
zakres wysokości podnoszenia: 6 m słupa H2O;
zakres długości montażowych: 130 i 180 mm;
zakres temp. pompowanego medium: od 2 do 95°C;
maks. ciśnienie robocze: 10 barów;
stopień ochrony obudowy: IP 42;
zasilanie: 230 V, 50 Hz;
pobór mocy: 4–50 W.
październik 2013
39
ENERGIA
pompy
reklama
WITA
HEL-WITA SP. Z O.O.
86-005 Białe-Błota, Zielonka, ul. Biznesowa 22
tel. 52 564 09 00, faks 52 564 09 22
www.hel-wita.com.pl
Elektroniczne pompy obiegowe WITA Delta HE
rodzaj pomp i główne obszary zastosowań: energooszczędne elektroniczne pompy obiegowe z przyłączem
gwintowanym i automatycznym dopasowaniem wydajności przeznaczone do wodnych instalacji grzewczych;
cechy szczególne: pompy z wirnikiem z magnesem stałym; oszczędność energii do 80% w stosunku
do pomp obiegowych tradycyjnych; wykorzystanie materiałów wysokiej jakości; pobór mocy dostosowany
do rzeczywistego zapotrzebowania instalacji; zasada proporcjonalnego ciśnienia; funkcja nocnego spadku
temperatury; obsługa dotykowa poprzez wybór jednego z siedmiu trybów pracy (4 automatyczne i 3 stałe);
korpus kataforezowany; ceramiczne szlifowane łożyska; ceramiczny drążony wałek; hermetycznie zabudowany
wirnik; monolityczny kielich INOX;
współczynnik efektywności energetycznej: EEI < 0,20;
regulacja obrotów: elektroniczna;
maks. wydajność w zależności od typu: 2,6 i 3,2 m3/h;
maks. wysokości podnoszenia w zależności od typu: 4,0 i 6,0 m słupa H2O;
wielkość podłączeń: DN 15, DN 20, DN 25 i DN 32;
stopień ochrony obudowy: IP 42, zasilanie: 230 V, 50 Hz;
Pompy cyrkulacyjne UPH 15-15 E2
rodzaj pomp i główne obszary zastosowań: energooszczędne pompy cyrkulacyjne przeznaczone do cyrkulacji
ciepłej wody użytkowej w domach jedno- i wielorodzinnych;
cechy szczególne: obsługa dotykowa, korpus mosiężny;
regulacja obrotów: trzystopniowa;
maks. wysokość podnoszenia: 1,1 m słupa H2O;
wielkość podłączeń: GW 1/2";
długość montażowa: 65 mm;
stopień ochrony obudowy: IP 42, zasilanie: 230 V, 50 Hz;
pobór mocy: 2,3–5,9 W.
reklama
LESZCZYŃSKA FABRYKA POMP SP. Z O.O.
64-100 Leszno, ul. Fabryczna 15
tel. 65 52 92 209, faks 65 52 99 267
www.lfp.com.pl
Pompy obiegowe sterowane elektronicznie EXPERIA
rodzaj pomp i główne obszary zastosowań: elektroniczne pompy obiegowe z silnikiem synchronicznym
z magnesem trwałym przeznaczone do instalacji grzewczych; pozwalają na szybsze rozprowadzenie ciepła
i zapewniają stałą temperaturę w pomieszczeniach;
cechy szczególne: funkcja AUTOADAPT – automatycznie aktualizuje bieżące zapotrzebowanie instalacji
grzewczej i koryguje ustawienia parametrów pracy pompy; wyświetlacz LED sygnalizuje stan pracy oraz
parametry pompy; dotykowy panel sterujący umożliwia nastawianie pracy; szybkozłączka ułatwia podłączenie
zasilania elektrycznego; redukcja nocna zmniejsza pobór mocy przy spadku zapotrzebowania na ciepło;
współczynnik efektywności energetycznej: EEI ≤ 0,19 dla pomp o Hp 4 m i ≤ 0,22 dla pomp o Hp 6 m;
regulacja obrotów: funkcja AUTOADAPT;
maks. wysokość podnoszenia: 6 m słupa H2O;
średnica przyłączy: 1";
stopień ochrony obudowy: IP 42, zasilanie: 230–240 V;
Pompy obiegowe sterowane elektronicznie SPRINTA
rodzaj pomp i główne obszary zastosowań: elektroniczne pompy obiegowe z silnikiem synchronicznym
z magnesem trwałym przeznaczone do instalacji grzewczych; pozwalają na szybsze rozprowadzenie ciepła
i zapewniają stałą temperaturę w pomieszczeniach;
cechy szczególne: funkcja redukcji nocnej zmniejsza pobór mocy przy spadku zapotrzebowania na ciepło;
termoizolacja korpusu pompy zapobiega emisji ciepła poza pompę, co obniża koszty eksploatacji; dotykowy
panel sterujący umożliwia nastawianie pracy; szybkozłączka ułatwia podłączenie zasilania elektrycznego;
współczynnik efektywności energetycznej: EEI ≤ 0,19 dla pomp o Hp 4 m i ≤ 0,23 dla pozostałych pomp;
regulacja obrotów: bezstopniowa;
maks. wysokość podnoszenia: 8 m słupa H2O;
średnica przyłączy: 1" lub 1 1/4";
maks. ciśnienie robocze: 1,0 MPa;
stopień ochrony obudowy: IP 42, zasilanie: 230–240 V;
40
październik 2013
ENERGIA
pompy
reklama
WILO POLSKA SP. Z O.O.
05-506 Lesznowola, ul. Jedności 5
tel. 22 702 61 61, faks 22 702 61 00
www.wilo.pl, www.doborpompy.pl
Pompa obiegowa Wilo-Stratos PICO
rodzaj pompy i główne obszary zastosowań: elektroniczna, bezdławnicowa pompa obiegowa z przyłączem
gwintowanym i odpornym na prąd przy zablokowaniu silnikiem synchronicznym przeznaczona dla wodnych
instalacji grzewczych i klimatyzacyjnych;
cechy szczególne pompy: bezobsługowa, wykonana w technologii ECM ze zintegrowanym elektronicznym
układem bezstopniowej regulacji wydajności, pozwala zaoszczędzić do 90% energii elektrycznej w porównaniu
z pompami standardowymi, duży wyświetlacz LCD przedstawiający m.in. pobór mocy i zużycie energii
elektrycznej, funkcja Dynamic Adapt (płynna regulacja punktu pracy), obniżenie nocne, regulacja stałooraz zmiennociśnieniowa, automatyczne odpowietrzanie instalacji oraz blokada wyświetlacza; ponadto możliwe
szybkie podłączenie elektryczne za pomocą wtyczki Wilo-Konektor;
współczynnik efektywności energetycznej: EEI < 0,20;
regulacja wydajności: bezstopniowa, elektroniczna;
zakres wysokości podnoszenia: 4,0 i 6,0 m słupa H2O;
zakres temp. pompowanego medium: od 2 do 110°C;
stopień ochrony obudowy: IP X4D;
Pompa obiegowa Wilo-Yonos PICO
rodzaj pompy i główne obszary zastosowań: elektroniczna, bezdławnicowa pompa obiegowa z przyłączem
gwintowanym stosowana w instalacjach grzewczych i klimatyzacyjnych wodnych i glikolowych, idealne
rozwiązanie do instalacji ogrzewania podłogowego;
cechy szczególne pompy: bezobsługowa, wykonana w technologii ECM ze zintegrowanym elektronicznym
układem bezstopniowej regulacji wydajności, funkcja odpowietrzania instalacji, wyświetlacz LED poboru mocy
oraz nastawy wysokości, wygodne i proste podłączenia elektryczne za pomocą wtyczki Wilo-Konektor;
płynna regulacja nastawy stało- lub zmiennociśnieniowa;
zakres temp. pompowanego medium: od –10 do 95°C;
stopień ochrony obudowy: IP X2D;
Pompa cyrkulacyjna Wilo-Star-Z NOVA
rodzaj pompy i główne obszary zastosowań: bezdławnicowa pompa z przyłączem gwintowanym i odpornym
na prąd przy zablokowaniu silnikiem synchronicznym, stosowana w instalacji cyrkulacji ciepłej wody użytkowej
o twardości do 20° dH;
cechy szczególne pompy: bezobsługowa, oszczędność zużycia energii elektrycznej do 80% w porównaniu
ze standardowymi pompami cyrkulacyjnym, szybkie i komfortowe przyłącze do instalacji zasilającej za pomocą
wtyczki Wilo-Konektor; izolacja cieplna korpusu w wyposażeniu standardowym; trwałość i higiena pracy dzięki
zastosowaniu korpusu z brązu oraz wirnika ze stali nierdzewnej; wersja A z kulowym zaworem odcinającym
i zaworem zwrotnym, wersja C z kulowym zaworem odcinającym i zwrotnym oraz wtykowym zegarem
sterującym;
płynna regulacja nastawy stało- lub zmiennociśnieniowa;
zakres temp. pompowanego medium: woda użytkowa do 20° dH: maks. 65°C, w pracy krótkotrwałej (do 2 h)
do 70°C;
stopień ochrony obudowy: IIP X2 D;
pobór mocy: 2–4,5 W.
ZAJRZYJ NA
relacje
komentarze
blogi
katalog ﬁrm
promocja
artykuły
41
ENERGIA
dr inż. Anna Bryszewska-Mazurek
dr inż. Wojciech Mazurek
Wydział Inżynierii Środowiska PWr, Instytut Elektrotechniki we Wrocławiu
mgr inż. Tymoteusz Świeboda, mgr inż. Grzegorz Napolski
Instytut Elektrotechniki we Wrocławiu
Wykorzystanie
układów ORC do odzysku ciepła
Application of Organic Rankine Cycles in heat recovery
Energia elektryczna produkowana jest zwykle w obiegach cieplnych opartych na cyklu termodynamicznym
Rankine’a, gdzie czynnikiem roboczym jest para wodna. W organicznych obiegach Rankine’a (ORC) parę wodną
zastępują czynniki organiczne, które odparowują przy stosunkowo niskiej temperaturze (i ciśnieniu). Dzięki temu
możliwe jest wykorzystanie w obiegach ORC źródeł ciepła o niskiej i średniej temperaturze.
rwają obecnie prace nad rozwojem układów kogeneracyjnych i trójgeneracyjnych,
w których jeden z cykli roboczych stanowią
obiegi ORC. Obiegi te dla źródeł ciepła o dużej
mocy (rzędu MW) są już dość dobrze rozwinięte i mają wiele komercyjnych zastosowań.
Przedmiotem badań i analiz są nadal obiegi
przeznaczone dla źródeł ciepła o małej mocy
(poniżej 50 kW), dla których poszukuje się
optymalnych czynników roboczych, dobiera
się bądź konstruuje maszyny robocze (rozprężarki) i optymalizuje konstrukcje wymienników
ciepła [1].
Organiczne obiegi Rankine’a stosowane
są w siłowniach geotermalnych [2, 3, 4],
siłowniach zasilanych biomasą [5, 6], do
odzysku ciepła z gorących spalin [7, 8] oraz
jako obiegi dolne współpracujące z turbiną
gazową lub innym cyklem wysokotemperaturowym [9, 10]. Ogólną produkcję energii
elektrycznej w układach ORC ocenia się na
Streszczenie
W artykule przedstawiono przykłady
zastosowań organicznych obiegów Rankine’a (ORC) do odzysku ciepła odpadowego średnio- i niskotemperaturowego.
Omówiono poszczególne elementy obiegu, sposób doboru czynnika roboczego
oraz problemy związane z wyborem maszyny roboczej.
Abstract
The article presents example applications of Organic Rankine Cycles (ORC)
for waste heat recovery in medium and
low temperature. Particular elements
of the ORC system were discussed. Methods of the working fluid selection and
problems associated with the selection
of an expander were presented.
42
październik 2013
1,3 GWe [11], przy czym największy udział
mają w niej siłownie geotermalne, następnie
wykorzystujące biomasę oraz ciepło odpadowe (rys. 1). Śladowy udział mają siłownie
zasilane energią słoneczną oraz małe układy
ORC zasilane gazem (tzw. remote power).
W artykule przedstawiono problemy związane
z wykorzystaniem ciepła odpadowego w organicznych obiegach Rankine’a.
Zasada działania ORC
Organiczny obieg Rankine’a składa się z tych
samych elementów składowych, co klasyczny
obieg parowy. Pod wpływem ciepła dostarczanego do parownika czynnik roboczy odparowuje, para czynnika rozpręża się w maszynie
roboczej (turbinie, rozprężarce), a generator
prądu zmiennego podłączony do maszyny
rozprężającej wytwarza prąd elektryczny.
Po rozprężeniu czynnik roboczy (zwykle pod
postacią pary przegrzanej) kierowany jest do
skraplacza (chłodzonego wodą lub powietrzem
z otoczenia), gdzie ulega kondensacji. Następnie pompa obiegowa przetłacza ciecz roboczą
z powrotem do parownika i cykl się powtarza.
Schemat najprostszego obiegu wraz z przykładowym wykresem T-s przedstawia rys. 2.
W przypadku większości czynników roboczych możliwe jest zwiększenie efektywności
cyklu dzięki zastosowaniu regeneratora ciepła,
który umożliwia odzysk ciepła z gorącej pary
opuszczającej rozprężarkę i jednocześnie pozwala na zmniejszenie powierzchni skraplacza.
Schemat obiegu ORC z regeneracją ciepła
wraz z odpowiadającym mu wykresem T-s
przedstawia rys. 3.
Czynniki robocze w ORC
Wybór odpowiedniego czynnika roboczego
zależy od wielu kryteriów. Na pewno należy
0,5% 0,1%
geotermia
13%
biomasa
14%
ciepło odpadowe
energia solarna
73%
gaz
Rys. 1. Procentowy udział poszczególnych źródeł
ciepła w produkcji energii elektrycznej
wytwarzanej przez ORC (wg [10])
440
3
G
400
4
T [K]
T
3
2
360
1
320
2
4
1
280
0,1
0,3
0,5
0,7
s [kJ/(kg · K)]
0,9
Rys. 2. Schemat obiegu ORC
T
1,1
Rys. autorów
3
qR = DqD
G
3
2R
1,2
2R
4
4
4R
4R
2
s
1
Rys. 3. Schemat obiegu ORC z regeneracją ciepła
Rys. autorów
ENERGIA
reklama
październik 2013
43
ENERGIA
44
październik 2013
ENERGIA
październik 2013
45
ENERGIA
46
październik 2013
ENERGIA
Ilario Vigani
Kogeneracja z zastosowaniem
prezes IBT Group
bezolejowych mikroturbin
Opis przypadku
Skojarzone wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej, nazywane również kogeneracją, jest jednoczesną
produkcją dwóch rodzajów energii – ciepła i energii elektrycznej – z jednego źródła paliwa. Wytwarzanie dwóch
rodzajów energii z jednego źródła jest wydajne, oszczędne i korzystne dla środowiska. Bezolejowe mikroturbiny
pozwalają na zmianę natężenia zasilania w cyklu dzień-noc oraz lato-zima, co jest zaletą w porównaniu
do standardowych silników stosowanych w branży hotelarskiej i spa.
G
órski ośrodek wypoczynkowy Quellenhof
w Val Passiria w Południowym Tyrolu we
Włoszech to znaczący konsument energii,
mający 150 pokojów oraz centrum odnowy
biologicznej o powierzchni ponad 5000 m2,
obejmujące 20 salonów spa, osiem saun
i 20 basenów. Do momentu zastosowania
kogeneracji w hotelu przez większość czasu
korzystano z tradycyjnych źródeł energii
oraz standardowych kotłów grzewczych. Ze
względów ekonomicznych, a także z uwagi na
wyjątkowy charakter obszaru Trentino Alto
Adige nastawionego na ochronę środowiska
naturalnego, właściciele hotelu postanowili
poszukać nowego, wydajnego i ekologicznego
źródła energii. Po analizie potrzeb ośrodka
Założenia pracy instalacji

Roczna redukcja CO2: 800 ton.

Roczne oszczędności: 75 tys. euro, w tym 10 tys. dzięki zmniejszeniu kosztów utrzymania.

Zwrot z inwestycji: maks. 3 lata.

Produkcja: 1 mln kWh energii elektrycznej i 1,8 mln kWh mocy cieplnej (50% całkowitego
zapotrzebowania energetycznego); 125 kW energii elektrycznej na codzienne potrzeby hotelu.

Moduł odzysku ciepła odpadowego produkuje 224 kW energii cieplnej do ogrzewania
basenów i strefy odnowy biologicznej.

Efektywność energetyczna systemu kogeneracji: ponad 80%.

Praca mikroturbin: 8000 godzin rocznie przy minimalnym przestoju (zaplanowana
konserwacja).
Fot. IBT Group
zdecydowano się na zastosowanie dwóch
mikroturbin kogeneracyjnych Capstone.
– Szukałem alternatywnego systemu energetycznego, który pozwala oszczędzić energię
przy jednoczesnym zwiększeniu wydajności
– stwierdził Heinrich Dorfer, właściciel hotelu.
– Sprawdzałem kilka technologii i doszedłem
do wniosku, że mikroturbiny bezolejowe
są stosunkowo tanie i najbardziej wydajne
w swojej klasie. W odróżnieniu od silników
tłokowych mogą modulować produkcję energii
w zakresie 0–100% poprzez zmianę prędkości
obrotowej. Tym samym dobrze nadają się do
takich miejsc, jak nasze, gdzie zużycie energii w sezonie lato-zima jest zróżnicowane.
Dzięki bardzo niskiej emisji spalin wpisują
się także w koncepcję zrównoważonego
rozwoju i wspierają nasze dążenia w zakresie
oszczędności energii.
Zastosowanie mikroturbin pozwoliło na
roczną redukcję emisji CO2 przez Quellenhof
o 800 ton. Mikroturbiny zostały zainstalowane
w pomieszczeniu obok hotelu i działają ponad
8000 godzin rocznie, nie zakłócając przy tym
spokoju gości hotelowych (emisja hałasu to
ok. 65 dB w odległości 10 m).
System kogeneracyjny w hotelu produkuje
125 kW energii elektrycznej na codzienne
funkcjonowanie ośrodka, a produkowane za
pomocą mikroturbin ciepło przechwytywane
jest przez moduł jego odzyskiwania i daje
dodatkowe 224 kW energii cieplnej zużywanej
do ogrzewania basenów oraz centrum odnowy
biologicznej. System kogeneracji wytwarza
1 mln kWh energii elektrycznej i 1,8 mln kWh
energii cieplnej z 80-proc. efektywnością
energetyczną i pokrywa 50% ogólnych potrzeb zasilania hotelu. Pozwoli to zaoszczędzić
75 tys. euro rocznie na kosztach energii, w tym
10 tys. euro na kosztach utrzymania, i osiągnąć zwrot z inwestycji w czasie krótszym
niż 3 lata.
październik 2013
47
ENERGIA
dr inż. Alina Żabnieńska-Góra
Komputerowe zarządzanie energią
w halach przemysłowych
Computer energy management in industrial halls
Konieczna jest poprawa efektywności wykorzystania energii przez użytkowników końcowych nowoczesnych
hal przemysłowych, niewynikająca ze zmiany technologii na bardziej efektywną, ale z wprowadzenia zmian
w istniejących instalacjach HVAC i systemach BEMS (Building Energy Management Systems). Zaobserwowano
bowiem, że niedoceniane są możliwości ograniczenia zużycia energii na cele nieprodukcyjne, związane
z energochłonnością i funkcjonalnością budynku jako całości.
R
acjonalizacja zużycia energii i mediów
przy zachowaniu komfortu dla użytkowników oraz warunków technologicznych jest
niezbędnym elementem działalności każdego
przedsiębiorstwa przemysłowego, prowadzącym do oszczędności energii pierwotnej
i emisji CO2. Optymalizacja w zakresie zarządzania procesem produkcyjnym i racjonalizacji użytkowania oraz niewielkie inwestycje
w sprzęt i wyposażenie pozwalają osiągnąć
oszczędności w zużyciu energii. Przy czym
optymalizacje procesu technologicznego mogą
przynieść znaczną redukcję kosztów zużycia
wody i energii – nawet do 50% [4].
Na całym świecie inżynierowie i projektanci
pracują nad racjonalizacją procesu projek-
Streszczenie
Jednym ze sposobów ograniczenia zużycia energii w przemyśle jest zastosowanie
komputerowego systemu zarządzającego
energią i mediami dostarczanymi na
potrzeby utrzymania odpowiedniego mikroklimatu w obiektach przemysłowych.
W artykule przedstawiono kierunki niezbędnych działań w zakresie tworzenia
systemów BEMS oraz opisano efekty
energetyczne uzyskane w wybranym
obiekcie przemysłowym wyposażonym
w taki system.
Abstract
One of the ways to reduce energy consumption in industry is the use of computerized energy management system
and the media delivered to the need
to maintain an appropriate climate in
industrial facilities. The paper presents
the energy performance of industrial
halls and directions of necessary steps
in the creation of BEMS systems and
describes the energy effects obtained
in selected industrial facility, equipped
with a BEMS system.
48
październik 2013
towania budynków tradycyjnych i niskoenergetycznych oraz metodami szacowania
rocznego zapotrzebowania na ciepło. Stosują
w tym celu metody symulacji dynamicznej,
modele predykcji w warunkach ustalonych
oraz modele statystyczne wykorzystujące
metody regresji [1, 3]. W artykule skupiono
się na metodach ograniczenia zużycia energii
w halach produkcyjnych przy wykorzystaniu komputerowych systemów zarządzania
energią, z publikacji [1, 5] wynika bowiem,
że tego typu systemy są powszechnie stosowane w budynkach biurowych i użyteczności
publicznej, natomiast brakuje publikacji dotyczących ich zastosowania w obiektach typu
przemysłowego.
Zarządzanie energią w hali
przemysłowej
Zdecydowaną większość budynków przemysłowych stanowią obiekty mające za zadanie realizację określonego celu produkcyjnego.
Może się w nich odbywać bezpośrednia
produkcja, montaż lub magazynowanie materiałów i wyrobów. Są one wyposażane
w stałe lub ruchome urządzenia technologiczne
(maszyny, suwnice, podnośniki, ciągi transportowe i instalacyjne) zapewniające prawidłowy przebieg produkcji, hale mogą również
stanowić zaplecze produkcyjne (kotłownie,
maszynownie itp.).
O kształcie i wielkości budynku halowego
decydują wymagania eksploatacyjne, dlatego
konstrukcja powinna być podporządkowana
przeznaczeniu obiektu i jego prawidłowemu
użytkowaniu. Dodatkowo pełnienie założonej funkcji technologicznej (produkcyjnej,
eksploatacyjnej) oraz ochrona wnętrza przed
wpływami otoczenia ma zasadniczy wpływ
na konstrukcję budynku i wybór systemu
grzewczo-wentylacyjnego, a tym samym zarządzania energią.
Praca systemu zarządzania energią (Building
Energy Management Systems) w hali produkcyjnej ma na celu osiągnięcie odpowiednich
warunków technologicznych oraz możliwego
poziomu komfortu termicznego dla pracowników przy równoczesnym obniżeniu kosztów
zaopatrzenia w energię i media w obiekcie
poprzez wykorzystanie zaawansowanej technologii informatycznej, automatyki budynkowej
BAS (Building Automation System), systemów
EMS (Energy Management System) oraz numerycznych modeli energetycznych budynku.
Do poprawnej pracy niezbędna jest integracja
wszystkich systemów oraz ich zdolność do
modyfikacji, aktualizacji i reorganizacji odzwierciedlającej zmiany technologiczne i sposobów
użytkowania oraz wpływy zewnętrzne.
Celem zarządzania energią jest zmniejszenie
jej zużycia i kosztów oraz obciążenia środowiska, zapewnienie odpowiednich warunków
technologicznych i komfortu cieplnego, a także
stworzenie warunków do programowych działań, tak żeby w długoterminowym podejściu
zarządzanie mogło się finansować ze swoich
efektów – oszczędności kosztów paliw, energii
i wody. Ogólny warunek samofinansowania się
inwestycji zakłada, że koszt usługi energetycznej po podjęciu działań energooszczędnych
powinien być mniejszy bądź równy kosztom
ponoszonym przed podjęciem działań energooszczędnych.
Zastosowanie komputerowego systemu
zarządzania energią pozwala na [6]:
kontrolowanie i sporządzanie raportów o zużyciu energii,
przewidywanie (budżetowanie) zużycia
energii,
ocenę poziomu zużycia energii,
realizację algorytmów ograniczających zużycie energii do dopuszczalnego poziomu,
rozliczenie kosztów zużycia energii przez
poszczególnych użytkowników (indywi-
ENERGIA
październik 2013
49
ENERGIA
50
październik 2013
ENERGIA
październik 2013
51
ENERGIA
Izolowanie przewodów HVAC
Waldemar Joniec
– nowe wymagania
Przez prawie dwie dekady wiele wysiłku wkładano w uświadamianie użytkownikom budynków w całej
UE znaczenia dobrej i skutecznej izolacji termicznej. Wiedza techniczna, a następnie wymagania prawne
sukcesywnie się zmieniały wraz z rosnącym doświadczeniem i nowymi wynikami badań.
D
otychczas obowiązujące przepisy nie
wymagały tak skutecznego izolowania,
brakowało również wiedzy praktycznej o montażu. Obecnie jakość wykonywanych prac
izolacyjnych stoi na wysokim poziomie, przybyło wiele nowych kompletnych systemów do
izolowania przewodów, a ich stosowanie jest
łatwiejsze, szybsze i wygodniejsze. Do kontroli
jakości wykonania stosuje się powszechnie
kamery termowizyjne, które obnażają wszelkie
niedociągnięcia lub błędy montażowe, więc
można je natychmiast poprawić.
W lipcu tego roku weszły w Polsce w życie nowe wymagania wobec budynków [1],
których celem jest poprawa ich efektywności
energetycznej dzięki redukcji zapotrzebowania
na ciepło. Wynikają one z wymagań zawartych
w dyrektywie 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków [2]. Jej celem
Lp.
jest m.in. zwiększenie do 2020 r. efektywności
energetycznej o 20%, a udziału energii ze źródeł
odnawialnych do 20% całkowitego zużycia energii finalnej w UE oraz zmniejszenie emisji gazów
cieplarnianych o co najmniej 20% w porównaniu
do 1990 r. (tzw. 3×20). Wymagania te do
polskiego prawa wprowadza rozporządzenie
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki [1]. Zmiany dotyczą
budynków nowych i przebudowywanych.
§ 328 ust. 1 otrzymał brzmienie: 1. Budynek
i jego instalacje ogrzewcze, wentylacyjne,
klimatyzacyjne, ciepłej wody użytkowej (...),
powinny być zaprojektowane i wykonane
w taki sposób, aby ilość ciepła, chłodu i energii
elektrycznej, potrzebnych do użytkowania budynku zgodnie z jego przeznaczeniem, spełniła
wymagania minimalne. Wymagania minimalne
uznaje się za spełnione, jeśli technika insta-
Rodzaj
przewodu lub komponentu
Minimalna grubość izolacji cieplnej
(materiał o współczynniku
przewodzenia ciepła λ = 0,035 [W/mk]1))
1 Średnica wewnętrzna do 22 mm
20 mm
2 Średnica wewnętrzna od 22 do 35 mm
30 mm
3 Średnica wewnętrzna od 35 do 100 mm
równa średnicy wewnętrznej rury
4 Średnica wewnętrzna ponad 100 mm
100 mm
5 Przewody i armatura wg poz. 1–4 przechodzące
przez ściany lub stropy, skrzyżowania przewodów
50% wymagań z poz. 1–4
6 Przewody ogrzewań centralnych, przewody wody
ciepłej i cyrkulacji instalacji c.w.u. wg poz. 1–4,
ułożone w komponentach budowlanych między
ogrzewanymi pomieszczeniami różnych
użytkowników
7 Przewody wg poz. 6 ułożone w podłodze
6 mm
8 Przewody ogrzewania powietrznego (ułożone
w części ogrzewanej budynku)
40 mm
9 Przewody ogrzewania powietrznego (ułożone
w części nieogrzewanej budynku)
80 mm
10 Przewody instalacji wody lodowej prowadzone
wewnątrz budynku
11 Przewody instalacji wody lodowej prowadzone
na zewnątrz budynku2)
Uwaga: pozycje 1–4 dotyczą przewodów i komponentów instalacji centralnego ogrzewania, wody ciepłej i cyrkulacji instalacji c.w.u.
1)
Przy zastosowaniu materiału izolacyjnego o innym współczynniku przewodzenia ciepła niż podany w tabeli należy
skorygować grubość warstwy izolacyjnej.
2)
Izolacja cieplna wykonana jako powietrznoszczelna.
Tabela. Wymagania dla izolacji cieplnej przewodów i komponentów
52
październik 2013
lacyjna budynku odpowiada przynajmniej
wymaganiom izolacyjności cieplnej określonym w załączniku nr 2 do rozporządzenia (...)
– art. 328, ust. 1a.
W załączniku nr 2 zawarto szczegółowy
podział na rodzaje instalacji i określono dla nich
minimalną grubość izolacji. W pkt 1.5 załącznika zawarto wymaganie: Izolacja cieplna przewodów rozdzielczych i komponentów w instalacjach centralnego ogrzewania, ciepłej wody
użytkowej (w tym przewodów cyrkulacyjnych),
instalacji chłodu i ogrzewania powietrznego
powinna spełniać (...) wymagania minimalne
określone w tabeli 1. Nowe regulacje dot.
izolacji przewodów dotyczą także przewodów
wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, tak aby
były one efektywne energetycznie – dodano
bowiem w § 153 ust. 8 w brzmieniu: Izolacja
przewodów wentylacji i klimatyzacji powinna
spełniać wymagania zawarte w pkt 1.5 załącznika nr 2 do rozporządzenia.
Zawarte w tabeli wymagania ułatwiają dobór
izolacji cieplnej przewodów i są nadrzędne wobec norm i wytycznych technicznych. Dotyczy
to także PN-B-02421:2000 regulującej kwestię
izolacji cieplnej przewodów, armatury i urządzeń
c.o., c.w.u. i sieci cieplnych [3]. Obecnie te
izolacje powinny być wykonywane zgodnie
z wymaganiami zawartymi w rozporządzeniu.
Jeśli nie zostały one ujęte w rozporządzeniu,
należy się zastosować do wymagań norm.
Zmiany dotyczą także wymagań w zakresie
izolacyjności cieplnej przegród – będą one
wprowadzane stopniowo, a rozporządzenie
zawiera wartości współczynnika przenikania
ciepła dla przegród z podziałem na okresy od
1 stycznia: 2014 r., 2017 r. i 2021 r.
Literatura
1. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa
i Gospodarki Morskiej z dnia 5 lipca 2013 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie warunków technicznych,
jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
(DzU 2013, poz. 926).
2. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/
UE z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki
energetycznej budynków (wersja przekształcona) (DzU
UE L 153 z 18.06.2010 r.).
3. PN-B-02421:2000 Ogrzewnictwo i ciepłownictwo. Izolacja
cieplna przewodów, armatury.
ENERGIA
izolacje techniczne
ISOVER Ultimate
reklama
reklama
Opis produktu: ISOVER Ultimate to produkty
z wełny mineralnej nowej generacji, łączące najlepsze parametry techniczne wełny skalnej i szklanej. Maty i płyty produkowane są z pokryciem
z folii aluminiowej lub bez pokrycia i oferowane
w wielu wymiarach i grubościach.
Zastosowanie: produkty te są szczególnie polecane do izolacji zbiorników przemysłowych, ścian
kotłów, elektrofiltrów, instalacji IOS, kanałów spalin,
rurociągów oraz innych urządzeń przemysłowych. Ze
względu na elastyczność bardzo dobrze sprawdzają
się przy izolowaniu materiałów i urządzeń narażonych
na drgania (włókna nie kruszą się i nie osypują, jak to
ma miejsce przy wykorzystaniu produktów skalnych).
Cechy szczególne: produkty odporne są
na wysoką temperaturę (do 400°C ciągłego obciążenia), co dotychczas było cechą jedynie wełny
skalnej, i jednocześnie mają wszystkie zalety
mechaniczne wełny szklanej, takie jak lekkość, sprężystość, kompresja, wysoka izolacyjność termiczna
i akustyczna. Wełna otrzymała znak jakości RAL, nie
powoduje zagrożeń zdrowotnych.
VENTILAM ALU PLUS
Opis produktu: samoprzylepna mata z wełny
mineralnej z włókien szklanych jednostronnie pokryta
zbrojoną folią aluminiową, warstwa kleju pozwala
na skrócenie czasu montażu ze względu na brak
konieczności użycia dodatkowych elementów montażowych.
Zastosowanie: produkt przeznaczony jest
głównie do wykonywania izolacji termicznej, przeciwkondensacyjnej i akustycznej kanałów wentylacyjnych, jak również innych materiałów i urządzeń,
wykorzystywany przede wszystkim w obiektach
handlowych, handlowo-magazynowych, biurowcach,
hotelach, kinach, teatrach, obiektach użyteczności
publicznej itp.
Dane techniczne:
współczynnik przewodzenia ciepła:
λ10 ≤ 0,039 W/(m K),
temperatura aplikacji: 5–35°C,
maksymalna temperatura stosowania
(ze względu na warstwę kleju): 50°C,
wymiary maty: grubość 20–50 mm,
długość 5–12 m, szerokość 1000 mm,
deklarowany współczynnik pochłaniania dźwięku
αw 0,5–0,8.
Cechy szczególne: rozwiązanie to, poza skróceniem czasu montażu, ułatwia pracę oraz poprawia
jej bezpieczeństwo. Produkt charakteryzuje się lamelowym układem włókien, dzięki czemu nie zmienia
swojej grubości na zagięciach i w narożnikach izolowanych elementów. Jest mocny, lekki i sprężysty,
włókna nie kruszą się i nie łamią, a nałożona fabrycznie warstwa kleju sprawia, że przy montażu można
zrezygnować z użycia gwoździ, ostrych szpilek, taśm,
obejm czy opasek.
SAINT-GOBAIN CONSTRUCTION PRODUCTS POLSKA SP. Z O.O.
44-100 Gliwice, ul. Okrężna 16, tel. 32 339 63 00, faks 32 339 64 44, [email protected], www.isover.pl
PAROC Pro Bend
PAROC Hvac Bend AluCoat T
PAROC Pro Section 100
i PAROC Pro Combi 100
Opis produktu: PAROC Pro Bend i PAROC Hvac
Bend AluCoat T to gotowe elementy z wełny skalnej
służące do izolacji kolan rurociągów. Standardowo
przygotowywane są dla promienia 1,5d lub 3d i kąta
90°. PAROC Hvac Bend AluCoat T jest dodatkowo
pokryta zbrojoną folią aluminiową z zakładką samoprzylepną. Maks. temp. nośnika energii cieplnej:
700°C (PAROC Pro Bend), maks. temp. na powierzchni folii: 80°C (PAROC Hvac Bend AluCoat T).
Zastosowanie: PAROC Pro Bend i PAROC Hvac
Bend AluCoat T przeznaczone są do
stosowania jako izolacja termiczna i akustyczna kolan
rurociągów grzewczych,
c.o., parowych i wody
użytkowej.
Cechy szczególne: współczynnik przewodzenia ciepła
λD10: 0,033
W/(m K).
Opis produktu: PAROC Pro Section 100 i PAROC
Pro Combi 100 to otuliny z wełny kamiennej przeznaczone do izolacji termicznej i akustycznej. PAROC
Pro Combi 100
PAROC Hvac Section AluCoat T
i PAROC Hvac Combi AluCoat T
można dopasowywać średnicą wewnętrzną
do trzech różnych średnic zewnętrznych rury. Maks.
temp. nośnika energii cieplnej: 700°C.
Zastosowanie: otuliny przeznaczone są do
stosowania jako izolacja wysokotemperaturowych
instalacji przemysłowych, rurociągów parowych
i ciepłowniczych, kanałów spalin oraz przewodów
kominowych.
Cechy szczególne: współczynnik przewodzenia
ciepła λD10: 0,034 W/(m K).
Opis produktu: PAROC Hvac Section AluCoat T
i PAROC Hvac Combi AluCoat T to otuliny z wełny
kamiennej pokryte zbrojoną folią aluminiową
z zakładką samoprzylepną, przeznaczone do izolacji
termicznej i akustycznej. Można je dopasowywać
średnicą wewnętrzną do trzech różnych średnic
zewnętrznych rury. Maks. temp. użytkowania:
700°C (maks. temp. od strony pokrycia zewnętrznego: 80°C).
Zastosowanie: otuliny przeznaczone są do
stosowania jako izolacja instalacji przemysłowych,
rur, rurociągów parowych, przewodów sieci c.o.
i przewodów kominowych.
Cechy szczególne: współczynnik przewodzenia
ciepła λD10: 0,034 W/(m K).
PAROC POLSKA SP. Z O.O.
62-240 Trzemeszno, ul. Gnieźnieńska 4, tel. 61 468 21 90, faks 61 415 45 79, [email protected], www.paroc.pl
październik 2013
53
ENERGIA
izolacje techniczne
kie połączenia podłużne i poprzeczne maty należy
skleić samoprzylepną taśmą aluminiową o szerokości
min. 50 mm.
FLEXOROCK
KLIMAFIX
reklama
Opis produktu: samoprzylepna mata lamelowa
z okładziną z folii aluminiowej, posiada fabrycznie
nałożoną warstwę kleju na całej powierzchni wełny,
zabezpieczoną prostą do zdjęcia przed montażem
folią PE.
Zastosowanie: przeznaczona do izolacji termicznej, akustycznej i przeciwkondensacyjnej kanałów
wentylacyjnych i klimatyzacyjnych o dowolnym
przekroju, np. prostokątnym, kołowym. Idealnie nadaje się do stosowania tam, gdzie oprócz własności
izolacyjnych kładzie się szczególny nacisk na czas
wykonania i estetykę izolacji. Uwaga: Wszystkie
izolowane powierzchnie powinny być suche, czyste
i odtłuszczone. Optymalna temeratura montażu
wynosi od 5 do 35°C.
Dane techniczne:
współczynnik przewodzenia ciepła
λD10: ≤ 0,038 W/(m K),
temperatura medium: do 50°C (ze względu
na klej),
klasa reakcji na ogień: B,s1 d0,
wymiary (zakres) dł./szer./gr.:
5000–10 000/1000/20–50 mm,
gęstość nominalna: 37 kg/m3.
Cechy szczególne: Klimafix ma fabrycznie
nałożoną warstwę kleju na całej powierzchni wełny,
zabezpieczoną łatwą do zdjęcia przed montażem
folią PE, a układ włókien prostopadły do płaszczyzny
podłoża sprawia, że jest ona mocna i sprężysta, nie
zmienia swojej pierwotnej grubości na płaszczyznach
płaskich, zagięciach i narożnikach. Dzięki warstwie
kleju montaż jest szybki i prosty, nie ma konieczności
stosowania dodatkowych elementów montażowych
(szpilek, talerzyków zaciskowych, obejm dla gr.
< 50 mm), a połączenie maty z kanałem jest trwałe
i nie traci swoich właściwości po upływie czasu.
Przed przystąpieniem do montażu wszystkie izolowane powierzchnie powinny być suche, wolne od kurzu
i odtłuszczone. Matę należy równomiernie rozłożyć
i docisnąć na kanale, montując ją etapowo, wszyst-
Opis produktu: elastyczna otulina z wełny skalnej
pokryta płaszczem ze zbrojonej folii aluminiowej,
wyposażona w zakładkę samoprzylepną.
Zastosowanie: izolacja rurociągów c.o., c.t.,
c.w.u., rurociągów parowych i węzłów cieplnych.
Dane techniczne:
współczynnik przewodzenia ciepła λD50:
0,047 W/(m K),
temperatura medium: do 400°C,
wymiary (zakres) dł./śr. wew./gr.:
1000/18–133/20–80 mm,
gęstość nominalna: 60 kg/m3.
Cechy szczególne: otuliny produkowane przy
użyciu specjalnej technologii. Każdą otulinę można
uelastycznić w dowolnie wybranym miejscu bez naruszania okładziny i bez konieczności cięcia na segmenty. Otulina polecana do izolacji zarówno odcinków prostych, jak i kolan oraz rurociągów o skomplikowanych
kształtach, znajdujących się w trudno dostępnych
miejscach. Montaż jest szybki i prosty. Uelastycznioną
otuliną izoluje się kolana rurociągów. Połączenia
wzdłużne otulin skleja się zakładką samoprzylepną,
w którą wyposażone są wszystkie otuliny. Połączenia
poprzeczne między kolejnymi odcinkami otulin należy
dodatkowo zakleić taśmą aluminiową samoprzylepną.
ROCKWOOL POLSKA SP. Z O.O., ROCKWOOL TECHNICAL INSULATION
Doradztwo Techniczne: tel. 801 660 036, 601 660 033, faks 68 385 01 22, e-mail: [email protected], www.rockwool.pl
System steinwool®
System steinonorm® 300
reklama
Opis produktu: otuliny termoizolacyjne z półsztywnej pianki poliuretanowej pokrytej folią PVC.
Zastosowanie: izolacja termiczna stalowych
i miedzianych rurociągów centralnego ogrzewania,
ciepłej i zimnej wody w budynkach mieszkalnych,
administracyjnych i przemysłowych, w których temperatura medium grzewczego wynosi 135°C.
Cechy szczególne: dł. standardowa: 1 m (inne
długości na zamówienie); zakres średnic DN izolowanych rurociągów: 8–100 mm; gr. izolacji: 20, 25, 30,
40, 47 i 50 mm; gęstość pozorna izolacji (rdzenia):
ok. 23 kg/m3; współczynnik przewodzenia ciepła
λD wg EN ISO 8497: 0,035–0,036 W/(m K); klasa
palności E; kolor szary (biały na zamówienie). Produkt
charakteryzuje się bardzo dobrą izolacyjnością
cieplną, łatwym montażem, odpornością na związki
chemiczne, insekty i środki stosowane w budownictwie.
54
Opis produktu: otulina termoizolacyjna
z wełny mineralnej, dostępna w trzech wariantach:
steinwool® Alu – z płaszczem aluminiowym,
steinwool® PVC – z płaszczem PVC oraz steinwool®
– bez płaszcza.
Zastosowanie: izolacja termiczna rurociągów
centralnego ogrzewania, ciepłej i zimnej wody,
przewodów klimatyzacyjnych, wentylacyjnych oraz
słonecznych w budynkach mieszkalnych, administracyjnych i przemysłowych, w których temperatura
System steinonorm® 700
Opis produktu: otulina termoizolacyjna z twardej medium grzewczego wynosi 250°C.
pianki poliuretanowej. Dostępna w trzech wariantach: Cechy szczególne: dł.: 1000 mm; gr.: 20, 25,
steinonorm® 720 – w osłonie z folii PVC, steinonorm® 30, 40, 50, 60, 70, 80, 100 mm; średnica DN
izolowanego rurociągu: 8–200 mm; współczynnik
730 – w osłonie z folii PVC pokrytej warstwą alumiprzewodzenia ciepła λD: 0,037 W/(m K); gęstość
nium oraz steinonorm® 710 – bez osłony.
3
Zastosowanie: izolacja termiczna rurociągów cie- pozorna: ok. 90 kg/m ; odporność na temp. do
płowniczych, chłodniczych, wodociągowych, klimaty- 250°C; klasyfikacja ogniowa: materiał nierozprzezacyjnych i wentylacyjnych, w których temp. medium strzeniający ognia. Produkt charakteryzuje się bardzo
dobrą izolacyjnością cieplną, dźwiękochłonnością,
grzewczego wynosi 140°C.
Cechy szczególne: dł.: 1000 mm; gr.: 20, 25, 30, stabilnością i wytrzymałością na zgniatanie oraz
40, 50, 60, 70, 80, 100 mm; średnica DN izolowane- łatwym montażem.
go rurociągu: 8–200 mm; współczynnik przewodzenia
ciepła λD: 0,037 W/(m K); gęstość pozorna: 80–100
kg/m3; odporność na temp. do 250°C; klasyfikacja
ogniowa: materiał nierozprzestrzeniający ognia.
Produkt charakteryzuje się bardzo dobrą izolacyjnością
cieplną, dźwiękochłonnością, stabilnością i wytrzymałością na zgniatanie oraz łatwym montażem.
STEINBACHER IZOTERM SP. Z O.O.
05-152 Czosnów, Cząstków Mazowiecki, ul. Gdańska 14, tel. 22 785 06 90, faks 22 785 06 89, [email protected], www.steinbacher.pl
październik 2013
ENERGIA
izolacje techniczne
ThermaCompact IS™
ThermaEco FRZ™
reklama
Opis produktu: ThermaEco FRZ™ to standardowa
otulina izolacyjna z nacięciem wzdłużnym, w kolorze
szarym, a także gotowe kształtki izolacyjne w postaci
kolan i trójników. Zastosowanie kształtek pozwala
zredukować ilość mostków termicznych w powłoce
izolacyjnej oraz czas pracy.
Zastosowanie: instalacje grzewcze, sanitarne,
wentylacyjne i klimatyzacyjne. Zabezpiecza instalację
przed uszkodzeniami mechanicznymi oraz skutecznie
chroni przed stratami energii.
Cechy szczególne: długość otuliny: 2 m; współczynnik przewodzenia ciepła λ: 0,035 W/(m K) przy
temp. 10°C; temp.
pracy: od –80
do 95°C; dobra
elastyczność; stabilność termiczna:
maks. 2% w średnicy, maks. 3,5%
w długości.
Opis produktu: ThermaPur 035™ to tradycyjne
izolacje techniczne wykonane na bazie spienionego poliuretanu w płaszczu z folii PVC. Występują
w postaci otulin oraz kształtek dostosowanych do
standardowych wymiarów elementów instalacyjnych.
Zastosowanie: do izolacji termicznej: sieci
cieplnych, węzłów cieplnych, rurociągów i połączeń
centralnego ogrzewania, ciepłej wody użytkowej
wewnątrz budynków mieszkalnych, biurowych i przemysłowych (wszędzie tam, gdzie temperatury pracy
nie przekraczają 135°C).
Cechy szczególne: otuliny i kolana PUR wykonane są ze spienionego poliuretanu o gęstości
ok. 20 kg/m3. Współczynnik przewodzenia ciepła
λ: 0,035 W/(m K) przy temp. 40°C. Łatwy montaż
dzięki oferowanym w ramach jednego systemu
materiałom montażowym oraz kolanom dostosowanym do asortymentu otulin Thermaflex we wszystkich grubościach. Relatywnie niewielki nakład robocizny pozwala na uzyskanie zaizolowanego rurociągu
w sposób prawidłowy i estetyczny.
THERMAFLEX IZOLACJI SP. Z O.O.
58-130 Żarów, ul. Przemysłowa 6, tel. 74 85 89 666, faks 74 85 89 667, [email protected], www.thermaflex.com.pl
Panel URSA AIR ZERO A2
– kanały wentylacyjne z wełny mineralnej
Opis produktu: panele URSA AIR to nowoczesny
i wydajny produkt zaprojektowany z myślą o szybkim
i łatwym montażu układów wentylacyjnych oraz
klimatyzacyjnych bezpośrednio na placu budowy.
Dzięki połączeniu wełny mineralnej o dużej gęstości
i specjalnych warstw nośnych powstał produkt
o bardzo wysokim poziomie absorpcji akustycznej,
niepalny oraz znacznie ograniczający ryzyko
występowania bakterii.
Zastosowanie: system do budowy kanałów
wentylacyjno-klimatyzacyjnych w pomieszczeniach
o zwiększonych wymaganiach akustycznych
i higienicznych.
Cechy szczególne:
wysoka absorpcja akustyczna, hałas wywołany
przepływem powietrza przez kanał jest praktycznie
niesłyszalny – raport z badań absorpcji akustycznej APPLUS 12/5203-878,
maksymalna wydajność energetyczna, zewnętrzna
izolacja cieplna znacznie ogranicza straty energii
cieplnej – odporność cieplna zgodna z wymaganiami RITE, certyfikat AENOR 020/003411,
reklama
ThermaPur 035™
Opis produktu: ThermaCompact IS™ to otulina
bez nacięcia, o przekroju okrągłym, zabezpieczająca
instalację przed agresywnym działaniem zaprawy
cementowo-wapiennej. Chroni izolację właściwą
przed uszkodzeniami mechanicznymi. Umożliwia
swobodny przesuw rurociągów spowodowany wydłużeniami cieplnymi.
Zastosowanie: do izolowania ciepło- i zimnochronnych rurociągów usytuowanych w bruzdach
ściennych i podłogowych. Stosowana również jako
izolacja akustyczna, termiczna i mechaniczna instalacji rur kanalizacyjnych, spustowych itp. Montowana
przez naciąganie na odcinki instalacji przed jej montażem lub tradycyjnie przez rozcięcie otuliny wzdłuż,
łączona przy użyciu taśmy izolacyjnej (czerwonej)
lub kleju Thermaglue.
Cechy szczególne: długość otuliny: 2 m; współczynnik przewodzenia ciepła λ: 0,040 W/(m K) przy
temp. 40°C; temp. pracy: od –80 do 95°C; dobra
elastyczność.
szybkość i łatwość montażu – wykonanie kanałów
bezpośrednio na placu budowy jest proste
i szybkie, a panel łatwo się tnie i układa.
Dane techniczne:
wymiary (długość×szerokość): 3×1,2 m,
grubość: 25 mm,
współczynnik przewodzenia ciepła [W/m · K] λ =
10°C – 0,033
24°C – 0,034
40°C – 0,036
60°C – 0,038
izolacja akustyczna αw = 0,80
wykończenie wewnętrzne z perforowanej tkaniny
szklanej tworzy specjalna powłokę antybakteryjną
hamującą rozwój kolonii bakterii,
nowoczesna powłoka kanału zapobiega groma klasa reakcji na ogień: A2-s1,d0
dzeniu się brudu i pozwala na mechaniczne
wytrzymałość na ciśnienie: 2000 Pa
czyszczenie wnętrza przewodów bez uszkodzenia
(przy współczynniku bezpieczeństwa 2,5 kanały
powierzchni,
mogą wytrzymać ciśnienie do 800 Pa),
posiada Atest Higieniczny PZH – HK/B/0486/01/2012,
klasa szczelności C.
URSA POLSKA SP. Z O.O.
42-520 Dąbrowa Górnicza, ul. Armii Krajowej 12, tel. 32 268 01 29, faks 32 268 0205, [email protected], www.ursa.pl
październik 2013
55
ENERGIA
A R T Y K U Ł
S P O N S O R O W A N Y
Wykonywanie instalacji z miedzi
Żeby prawidłowo wykonać instalację z rur miedzianych, projektant i instalator powinni dysponować
odpowiednią wiedzą na temat wykorzystania właściwych materiałów, najkorzystniejszej techniki łączenia
oraz zasad gwarantujących trwałość, niezawodność i sprawność instalacji podczas pracy.
R
ury i złączki miedziane mają szerokie zastosowanie w różnego typu instalacjach:
wody pitnej, ciepłej wody użytkowej oraz
grzewczych (w tym ogrzewania i chłodzenia
płaszczyznowego). Drugą grupę instalacji,
w których powszechnie stosuje się rury i złączki miedziane, stanowią instalacje chłodnicze,
klimatyzacyjne i medyczne (gazów medycznych i próżni).
W instalacjach chłodniczych, w których
stosowany jest ekologiczny czynnik chłodzący
CO2 o ciśnieniu ok. 120 barów, wykorzystuje
się rury i złączki ze stopu miedzi CuFe2P, odporne na wysokie ciśnienia i, w porównaniu
z powszechnie stosowanymi instalacjami stalowymi, mające mniejsze średnice zewnętrzne
i grubości ścianek.
W ostatnich latach coraz popularniejsze
stają się źródła energii odnawialnej: systemy
solarne i pompy ciepła, w których do łączenia
poszczególnych sekcji wykorzystuje się także
rury i złączki miedziane.
Do instalacji z miedzi stosuje się rury wykonywane zgodnie z normami europejskimi:
PN-EN 1057 – dla rur instalacyjnych
przeznaczonych głównie do wykonywania
instalacji wody pitnej, ciepłej wody użytkowej, grzewczych oraz domowych instalacji
gazowych;
PN-EN 12735-1 – dla rur miedzianych do
instalacji chłodniczych i klimatyzacyjnych;
PN-EN 13348 – dla rur miedzianych do
instalacji gazów medycznych i próżni.
Rury te wykonywane są z tej samej miedzi
odtlenionej fosforem – Cu-DHP, mają takie
same średnice zewnętrzne i grubości ścianek
(wyjątek stanowią rury do klimatyzacji i chłodnictwa, które dostępne są także w wymiarowaniu calowym). Dla łatwej identyfikacji mają
trwałe oznaczenie (cechę) naniesioną wzdłuż
rury, która określa numer normy, gatunek
miedzi, wymiary (średnica zewnętrzna i grubość ścianki w mm), stan twardości (twardy
– R290, półtwardy – R250 i miękki – R220),
nazwę producenta, kraj pochodzenia, znak CE
oraz datę produkcji.
Poszczególne rury wykonane zgodnie z powyższymi normami różnią się jakością i czystością powierzchni ścianki wewnętrznej.
Niedopuszczalne jest stosowanie rur instalacyjnych wykonanych wg PN-EN 1057 do
instalacji chłodniczych, klimatyzacyjnych oraz
gazów medycznych lub próżni, a rur zgodnych
z PN-EN 12735-1 do instalacji gazów medycznych oraz próżni. Pozostałe po montażu rury
można wykorzystać do innych typów instalacji,
zgodnie z tabelą 1.
Rury miedziane stosowane do instalacji
wody pitnej oprócz znaku CE muszą mieć
atest higieniczny PZH. Rury ze stopu CuFe2P
stosowane w chłodnictwie spełniają warunki
PN-EN 12735-1 w zakresie czystości ścianek
wewnętrznych, są też oznaczone i pakowane
zgodnie z jej wymaganiami.
Na rynku dostępna jest także instalacyjna cienkościenna rura miedziana z trwale
Instalacje wodne,
ogrzewanie i gaz
Instalacje chłodnicze
i klimatyzacyjne
Instalacje gazów
medycznych i próżni
PN-EN 1057
stosować
nie stosować
nie stosować
PN-EN 12735-1
stosować
stosować
nie stosować
PN-EN 13348
stosować
stosować
stosować
Norma
Tabela 1. Zakres stosowania rur miedzianych
Połączenie/
rodzaj instalacji
Chłodnictwo, Gazy med. Instalacje
klimatyzacja i próżnia
solarne
Woda
Ogrzewanie
Gaz
Lutowanie
miękkie
stosować
do d < 28
stosować
nie
stosować
nie stosować
nie
stosować
nie
stosować
Lutowanie
twarde
stosować
od d > 28
stosować
stosować
stosować
stosować
stosować
Zaprasowywanie
stosować
stosować
stosować
nie stosować
nie
stosować
stosować
Tabela 2. Zakres stosowania rur miedzianych i techniki połączeń
56
październik 2013
zespoloną osłoną z tworzywa sztucznego.
Spełnia wymagania normy PN-EN 1057 i ma
atest higieniczny, może być zatem stosowana
w instalacjach: wody pitnej, c.w.u. i c.o. Jej
zaletą jest o ok. 40% niższa cena od tradycyjnej
miedzianej rury instalacyjnej. Szczególnym
przeznaczeniem tej rury są systemy ogrzewania płaszczyznowego – układanie instalacji z tej rury jest łatwe, szybkie i prostsze
niż rur z tworzyw sztucznych i tradycyjnej
rury miedzianej przeznaczonej do ogrzewania
podłogowego.
Łączniki do instalacji z rur miedzianych
wykonywane są z miedzi i jej stopów (brązu
i mosiądzu). Wymagania dla nich zawarto
w normie PN-EN 1254, złączki do wody pitnej
muszą mieć dodatkowo atest higieniczny.
Do łączenia rur miedzianych z wykorzystaniem łączników z miedzi powszechnie stosuje
się dwie metody: lutowania kapilarnego lutem
miękkim lub twardym oraz zaprasowywania
(tabela 2).
Do łączenia rur cienkościennych stosuje
się łączniki zaprasowywane z podwójnym
elementem uszczelniającym (o-ring z EPDM).
Można stosować złączki systemowe producentów cienkościennych rur miedzianych oraz
inne powszechnie stosowane na rynku złączki
zaprasowywane z systemów tworzywowych
do zaciskarek z konturem TH. Instalacje chłodnicze z rur stopowych CuFe2P łączone są
podobnie jak instalacje chłodnicze z miedzi
za pomocą lutowania twardego.
Metoda łączenia rur miedzianych za pomocą
lutowania kapilarnego wymaga od instalatora
wysokich kwalifikacji i jest czasochłonna.
Zaletą jest niska cena łącznika. Przy lutowaniu
instalacji wodnych i gazowych lutem twardym
należy przestrzegać zasady, że minimalna
grubość ścianki dla nominalnych średnic
zewnętrznych 10, 12, 15 i 18 mm powinna
wynosić 1,0 mm, a dla 22 i 28 mm 1,2 lub 1,5
mm. Metoda łączenia rur miedzianych przez
zaprasowywanie łącznika jest szybka i nie
wymaga od instalatora wysokich kwalifikacji.
Konieczne jest jednak poniesienie wyższych
kosztów urządzenia do zaprasowywania oraz
złączki. Złączki zaprasowywane stosowane są
głównie w instalacjach grzewczych, gazowych
i coraz częściej solarnych.
ENERGIA
NIEZBĘDNIK INSTALATORA SŁONECZNYCH SYSTEMÓW GRZEWCZYCH
Uruchomienie
dr inż. Jerzy Chodura
Sun Engineering
i przeglądy zestawu solarnego
CZ. VI
Bezpośrednio po posadowieniu kolektorów słonecznych oraz pozostałych elementów zestawu solarnego
niezbędne jest przeprowadzenie prawidłowego napełnienia oraz uruchomienia urządzeń. Następnie instalację
przekazuje się użytkownikowi wraz z podstawowymi informacjami dotyczącymi zasad funkcjonowania,
konieczności wykonywania przeglądów, a także zgłaszania reklamacji.
Uruchomienie instalacji
Po wykonaniu prac związanych z posadowieniem kolektorów słonecznych i ustawieniem zasobnika solarnego oraz wszelkich prac
instalatorskich związanych z poszczególnymi
podzespołami niezbędne jest metodyczne
przeprowadzenie prac pozwalających na uruchomienie zestawu solarnego:
1. Sprawdzenie ciśnienia wstępnego
w naczyniu wzbiorczym i ewentualna korekta
jego wartości (sposób określania wymaganego ciśnienia podany zostanie w artykule
poświęconym obliczeniom parametrów instalacji). Dla bezpieczeństwa można sprawdzić
szczelność naczynia poprzez jego zanurzenie
w wodzie.
2. Płukanie instalacji solarnej. Zaleca
się przeprowadzenie płukania przed napełnieniem instalacji cieczą roboczą. W jego
wyniku usunięte zostają z obwodu solarnego
wszelkie pozostałości po pracach spawalniczych w obwodzie kolektorów słonecznych
czy zanieczyszczenia mogące się znajdować
Rys. 1. Płukanie instalacji solarnej – schemat
Rys. archiwum autora
w przewodach rurowych i wężownicy zasobnika solarnego. Instalację płucze się najczęściej
wodą, żeby wyeliminować przedostawanie się
zanieczyszczeń do cieczy solarnej, a woda może być doprowadzana z sieci poprzez króciec
napełniający instalacji (rys. 1).
Innym sposobem jest wykorzystanie do
płukania pompy służącej do napełniania in-
stalacji solarnej. W tym przypadku niezbędne
jest zastosowanie filtra, na którym osadzą się
nieczystości. Podczas płukania instalacji należy
ustawić we właściwym położeniu zawory
grupy pompowej, tak aby płukanie odbywało
się od kolektorów w kierunku zasobnika,
z pominięciem pompy solarnej. Zapobiegnie to
ewentualnemu osadzeniu się zanieczyszczeń
w pompie. Pompa napełniająca nie powinna
również pracować na sucho. Równocześnie
należy przestrzegać instrukcji napełniania instalacji dostarczonej przez producenta w kwestii temperatury.
3. Próba szczelności instalacji solarnej.
Należy ją wykonywać przy ciśnieniu zalecanym w instrukcji producenta. Trzeba skontrolować szczelność wszystkich połączeń instalacji
solarnej – niezbędne jest do tego prawidłowe
ustawienie zaworów instalacji (pamiętać
należy również o zamknięciu zaworu odcinającego pod automatycznym odpowietrznikiem
oraz odcięciu naczynia przeponowego). Próba
szczelności umożliwia wstępne określenie pojemności całkowitej instalacji. Po stwierdzeniu
szczelności opróżnia się obwód solarny przez
króciec spływowy umieszczony w najniższym
punkcie instalacji.
4. Napełnianie instalacji cieczą solarną.
Również w tym przypadku należy się kierować stosowną instrukcją. W zależności od
dostawcy w kompletnym zestawie solarnym
znajdować się może gotowa ciecz solarna
chroniąca instalację przed zamarzaniem (do
określonej temperatury) lub koncentrat płynu
solarnego. W przypadku gotowej cieczy solar-
nej sprawdzić należy, czy ma ona odpowiednie
parametry zamarzania, a w przypadku koncentratu trzeba sporządzić roztwór o wymaganej
temperaturze zamarzania (na podstawie informacji umieszczonych na opakowaniu). Do
napełniania instalacji wykorzystuje się króćce,
najczęściej fabrycznie umieszczone w grupie
solarnej (rys. 2).
Rys. 2. Napełnianie instalacji solarnej – schemat
Rys. archiwum autora
W trakcie napełniania należy ustawić zawory grupy pompowej w położeniu zgodnym z opisem umieszczonym w instrukcji, dotyczy to
również ręcznego zaworu odpowietrzającego
lub zaworu odcinającego pod automatycznym
odpowietrznikiem przy kolektorach słonecznych. Należy doprowadzić do całkowitego
usunięcia z instalacji cząsteczek powietrza
oraz odpowietrzenia pompy obiegowej poprzez
jej ręczne krótkotrwałe uruchomienie po całkowitym napełnieniu instalacji i osiągnięciu
wymaganego ciśnienia. Sprawdzić należy odpowietrzenie samej pompy oraz ewentualność
Wysokość instalacji
[m]
Ciśnienie wstępne
w naczyniu [bar]
Ciśnienie w instalacji*)
[bar]
5
0,6–0,7
0,7–0,8
8
0,9–1,0
1,0–1,2
10
1,2
1,2–1,3
15
1,7
1,7–1,8
20
2,3
2,3–2,5
*) – w stanie zimnym instalacji
Tabela 1. Przykładowe ciśnienie w instalacji zalecane przez producenta (www.wagner-solar.com)
październik 2013
57
ENERGIA
58
październik 2013
ENERGIA
KATALOG
FIRM
promocja
s. 86
październik 2013
59
ENERGIA
60
październik 2013
ENERGIA
reklama
Płyny niezamarzające do
instalacji solarnych, chłodniczych,
klimatyzacyjnych, grzewczych
i pomp ciepła
TRANSTHERM
PPH Glyco-Tech
tel. 22 290 56 57
[email protected]
www.transtherm.pl
październik 2013
61
ENERGIA
A R T Y K U Ł
Bezpieczne
systemy rurowe Geberit
Na rynku jest wiele systemów rurowych do wody i c.o. Producenci prześcigają się w argumentach
na rzecz oferowanych przez siebie rozwiązań. Czym wyróżniają się systemy oferowane przez firmę Geberit?
Jednym słowem: bezpieczeństwem.
G
eberit ma wieloletnie doświadczenie
w produkcji systemów zaciskowych – był
jedną z pierwszych firm, które wprowadziły do
powszechnego użytku systemy zaciskowe. Nazwy Mepla i Mapress są bardzo dobrze znane
tysiącom instalatorów w całej Europie.
Geberit Mepla to system rur wielowarstwowych PE-X/Al/PE-HD łączony za pomocą
kształtek z tworzywa sztucznego PVDF lub
z metalu (brąz i mosiądz).
Geberit Mapress – pod tą nazwą kryje się
cała rodzina systemów zaprasowywanych
z różnych materiałów:
Mapress C-Stahl – system rur i kształtek
ze stali czarnej 1.0034 przeznaczony do
instalacji grzewczych (także chłodniczych
i ppoż.);
Mapress Edelstahl – system rur i kształtek
ze stali nierdzewnej 1.4401 o zastosowaniu
uniwersalnym, szczególnie zalecany do
instalacji wody pitnej. W systemie dostępne
są również rury ze stali nierdzewnej 1.4521
(zastosowanie uniwersalne) i 1.4301 (głównie do instalacji grzewczych);
Mapress Kupfer – system kształtek z miedzi
o uniwersalnym zastosowaniu, w tym do instalacji gazowych (Mapress Kupfer Gas);
inne systemy przeznaczone do instalacji
przemysłowych – Mapress Edelstahl silikonfrei i Mapress Cunife.
Główną cechą wszystkich systemów rurowych Geberit jest bezpieczeństwo osób je
stosujących – instalatorów, użytkowników,
projektantów i handlowców.
Szczegółowo
przemyślana konstrukcja,
najlepsze materiały i wyjątkowe
procesy technologiczne
Do produkcji systemów rurowych Geberit
używa wyłącznie najlepszych materiałów,
bo każda oszczędność na tym polu byłaby
jedynie pozorna. W rurach Geberit Mepla
warstwa aluminium, która decyduje o stabilności i wytrzymałości układu, jest najgrubsza
wśród wszystkich systemów oferowanych na
rynku. Dzięki temu rury te jako jedyne mogą
62
październik 2013
być zaciskane bezpośrednio na kształtce,
bez pośredniej tulei zaciskowej. Zewnętrzna
warstwa rur Mepla ma domieszkę sadzy,
co skutecznie zabezpiecza przed starzeniem
się materiału na skutek działania promieni
UV. Natomiast kształtki Mepla wykonane są
z tworzywa PVDF, które ma znacznie lepsze
własności wytrzymałościowe niż powszechnie
stosowany PPSU.
Z kolei materiał, z którego wykonane są
rury Mapress Edelstahl, zawiera wyższą, niż
przewidują normy, niespotykaną w innych
systemach ilość molibdenu, materiału decydującego o odporności stali nierdzewnej na
korozję (2,2–2,5%; wg normy 1,95–2,2%).
Zgrzewy rur i kształtek Mapress Edelstahl podlegają podczas produkcji dodatkowej obróbce
cieplnej (wyżarzanie w atmosferze wodoru),
co zwiększa ich odporność na korozję, sprężystość i podatność na zginanie. Bardzo mała
chropowatość wewnątrz rurociągu (łącznie
ze szwem) systemów Mapress zapewnia
długotrwałą szczelność instalacji.
Ochrona przed zanieczyszczeniem
Wszystkie rury i kształtki systemów zaciskowych Geberit są fabrycznie zabezpieczone
przed ewentualnymi zanieczyszczeniami, które
mogłyby się przedostać do wnętrza. Dzięki
temu zarówno ich transport, jak i przechowywanie są całkowicie bezpieczne. W systemach Mapress zaślepki pełnią dodatkową
funkcję identyfikującą średnicę i przeznaczenie
kształtki:
biała – kształtki do zastosowań uniwersalnych (uszczelka standardowa);
żółta – kształtki do gazu;
antracytowa – kształtki do zastosowań
specjalnych (np. z uszczelkami FKM do
instalacji solarnych lub z uszczelkami do
instalacji parowych).
Firma Geberit oferuje również specjalny
filtr montowany na pompce do prób, który
zabezpiecza instalację przed wtórnym zanieczyszczeniem. Zatem już tylko od instalatora
zależy, czy wykonana instalacja będzie czysta,
czy też wymagać będzie długotrwałego płukania i dezynfekcji.
Bezpieczeństwo połączeń
Połączenia są najbardziej wrażliwą częścią instalacji, dlatego Geberit przywiązuje
tak wielką wagę do ich bezpieczeństwa.
Wszystkie kształtki Mepla i Mapress do
standardowych instalacji wodnych (woda
i c.o.) wyposażone są w system „niezaciśnięte-nieszczelne”, dzięki czemu już po napełnieniu instalacji ewentualne niezaprasowane
połączenia są łatwo rozpoznawalne. Kształtki
Mepla mają specjalną konstrukcję końcówki,
która zabezpiecza przed działaniem sił osiowych i ciśnieniem panującym w instalacji.
Połączenia Mepla bezpiecznie wytrzymują
ciśnienie wielokrotnie przekraczające wartości spotykane w instalacjach.
ENERGIA
A R T Y K U Ł
W systemie Mapress połączenie zostało
zaprojektowane z użyciem nowoczesnych
technologii obliczeniowych, tzw. metodą elementów skończonych. Dzięki temu uszczelka
w kielichu kształtki układa się po zaciśnięciu
z góry w przewidziany sposób, który zapewnia
maksymalną powierzchnię przylegania i szczelność. Wszystkie kształtki Mapress wyposażone są w specjalne wskaźniki zaciśnięcia,
które odpadają po wykonaniu połączenia.
Połączenia, które nie zostały zaprasowane,
widoczne są nawet z dużej odległości. Dodatkowo wskaźniki zaciśnięcia, występujące
w czterech kolorach, ułatwiają identyfikację
materiału i rozmiaru kształtki, ograniczając
możliwość pomyłki:
niebieski – stal nierdzewna;
czerwony – stal czarna;
biały – miedź;
czarny – Cunife.
Właściwe narzędzia
W metalowych systemach zaciskowych
kształtka jest zaciskana na rurze, dlatego
istotne jest zachowanie odpowiedniej głębokości wsunięcia rury w kielich kształtki. Firma
Geberit oferuje instalatorom specjalny szablon
o prostej konstrukcji, który pozwala nie tylko na
łatwe i szybkie zaznaczenie głębokości wsunięcia na rurze, ale również na szybkie rozpoznanie
materiału rury. Wbudowany magnes reaguje
na stal czarną, a na nierdzewną nie – jest to
dodatkowe zabezpieczenie przed ewentualną
pomyłką przy łączeniu materiałów.
Firma Geberit oferuje maszyny produkowane
przez jednego z najlepszych producentów tego
typu urządzeń, a wszystkie systemy zaciskane
zaprasowywane są tymi samymi zaciskarkami,
co pozwala zagwarantować bezpieczeństwo
połączeń. Dla ułatwienia klientom dostępu do
maszyn firma podpisała umowę z jedną z największych sieci wypożyczalni takich urządzeń,
a instalatorom stale współpracującym z firmą
oferuje program zakupu maszyn na specjalnych, promocyjnych warunkach.
Odpowiednie kształtki
do odpowiednich zadań
Asortyment systemów rurowych Geberit
obejmuje nie tylko podstawowe kształtki
w ogromnym zestawie konfiguracji średnic,
ale również wiele kształtek specjalistycznych
umożliwiających szybkie, dokładne i estetyczne wykonanie podejść pod przybory:
kształtki do wykonywania podejść do baterii
lub zaworów wypływowych, dodatkowo
wyposażone w system MeplaFix, umożliwiające szybkie podłączenie bez konieczności zaprasowywania;
kształtki ułatwiające precyzyjne wykonanie
podejść do baterii i zachowanie właściwego
rozstawu podejść wody zimnej i ciepłej;
kształtki do wykonywania podejść do grzejników, umożliwiające dopasowanie do praktycznie wszystkich układów instalacji.
cja musi być pełna i rzetelna, dlatego firma
zawsze podaje informację o parametrach,
dla których żywotność instalacji wyniesie
minimum 50 lat.
Gwarancja
Firma Geberit udziela 10-letniej gwarancji na
materiał dla systemu Geberit Mepla i 5-letniej
dla systemów Geberit Mapress.
Doradztwo, szkolenia
Bezpieczeństwo instalacji wymaga odpowiedniej wiedzy fachowej wykonawcy. Dla
instalatorów pracujących lub zamierzających
pracować w systemach Geberit dostępna
jest sieć 30 doradców techniczno-handlowych działających na terenie całego kraju.
W pięciu ośrodkach prowadzone są szkolenia,
podczas których można się zapoznać m.in. ze
szczegółami dotyczącymi montażu systemów
zaciskowych, a każdy uczestnik otrzymuje
szablon głębokości wsunięcia dla systemu
Geberit Mapress.
Odpowiedzialna informacja
W materiałach wielu producentów można
znaleźć informacje o wytrzymałości materiału
na wyjątkowo wysokie parametry. Nie podają oni jednak, jaką żywotność będą miały
instalacje pracujące przy takich wartościach
– w rzeczywistości jest ona bardzo ograniczona. Polityka Geberit jest inna – każda informa-
Geberit Sp. z o.o.
02-676 Warszawa, ul. Postępu 1
tel. 22 376 01 00, faks 22 843 47 65
www.geberit.pl
październik 2013
63
POWIETRZE
Katarzyna Gładyszewska-Fiedoruk, Dorota Anna Krawczyk, Andrzej Gajewski
Katedra Ciepłownictwa Politechniki Białostockiej
Józefa Wiater
Katedra Technologii w Inżynierii i Ochronie Środowiska Politechniki Białostockiej
Badanie komfortu cieplnego
w salach dydaktycznych przed modernizacją
Cz. 1. Badania ankietowe
The thermal comfort in classrooms before thermal modernization. Part 1. Questionnaire surveys
W przypadku pomieszczeń, w których przebywa grupa osób, trudno określić stan komfortu, gdyż jest to odczucie
indywidualne i subiektywne. Niemal niemożliwe jest zaprojektowanie takiego systemu ogrzewania i wentylacji,
który zagwarantowałby wszystkim osobom w pomieszczeniu poczucie zadowolenia z panujących w nim
warunków, należy jednak dążyć do tego, by odsetek niezadowolonych był jak najmniejszy.
K
omfort cieplny definiowany jest jako stan,
w którym przebywający w pomieszczeniu
człowiek nie odczuwa ani ciepła, ani zimna.
Natomiast komfort termiczny oznacza, że w pomieszczeniu nie występuje żadne niepożądane
nagrzewanie lub chłodzenie wybranych części
ciała, np. chłodzenie głowy przez przeciągi
czy nagrzewanie nóg od zbyt gorącej podłogi
(sytuacja taka występuje czasem przy źle
zaprojektowanym lub wykonanym ogrzewaniu
podłogowym).
Podstawowym parametrem charakteryzującym środowisko wewnętrzne jest temperatura
powietrza oraz jej rozkład w pomieszczeniu.
Temperatura zależy głównie od rodzaju pomieszczenia i pory roku. Rozkład temperatury
ustala się zwykle w środku badanego pomieszczenia, a różnica temperatury na jednym
poziomie nie powinna przekraczać 2 K. Na odczuwanie komfortu w pomieszczeniu wpływa
również wilgotność powietrza, jego czystość
oraz prędkość, ważne są też takie czynniki jak:
oświetlenie, kolorystyka (komfort optyczny),
jonizacja powietrza, poziom hałasu (komfort
akustyczny), roślinność czy wyposażenie
pomieszczenia [1, 3, 6].
Zagadnienie komfortu termicznego w salach szkolnych omówione zostało w normach
PN-78/B-03421 [9] i PN-EN ISO 7730:2006 [5].
Szeroko rozumianego komfortu użytkowników
dotyczy norma PN-EN 15251:2007 [6], za którą
przytoczono kategorie klasyfikacji warunków
środowiska wewnętrznego (tabela 1).
Warunki mikroklimatu pomieszczeń określają następujące czynniki środowiskowe [4]:
przy małym tempie metabolizmu (np. szycie, pisanie na maszynie – uczestniczenie
w zajęciach projektowych, wykładach):
64
październik 2013
temperatura powietrza wewnętrznego zimą 20–22°C, latem 23–26°C, wilgotność
względna latem 40–55%, maksymalna
prędkość ruchu powietrza zimą 0,2 m/s,
latem 0,3 m/s;
przy średnim tempie metabolizmu (np.
wbijanie gwoździ, tynkowanie, praca w ruchu – zajęcia laboratoryjne): temperatura
powietrza wewnętrznego zimą 18–20°C,
latem 20–23°C, wilgotność względna latem
40–60%, maksymalna prędkość ruchu powietrza zimą 0,2 m/s, latem 0,4 m/s.
Zakres temperatury powietrza wewnętrznego
dla poszczególnych klas pomieszczeń szkolnych
przestawiono w tabeli 2. Wyróżniono trzy
kategorie środowiska (klasy): kategoria A – pomieszczenia o wymaganiach wysokich, kategoria B – o wymaganiach średnich, kategoria C
– o wymaganiach umiarkowanych.
Streszczenie
W artykule omówiono zagadnienia komfortu cieplnego osób w budynkach szkolnych. Scharakteryzowano obiekt przed
termomodernizacją, w którym przeprowadzone zostały pomiary podstawowych parametrów powietrza i badania ankietowe
dotyczące komfortu użytkowników.
Abstract
The article shows the issues related
to the thermal comfort of students in
school buildings. There was presented
the characteristic of the object before
thermal modernization, where the tests
were carried out and the data of surveys
was collected.
Opis budynku
Budynek został oddany do użytku w 1988 r.
Ma trzy kondygnacje nadziemne i jest w całości
Kategoria
Charakterystyka
I
Warunki na wysokim poziomie – kategoria przewidziana dla pomieszczeń, w których
przebywać będą osoby szczególnie wrażliwe na środowisko i mało odporne na
dyskomfort (osoby niepełnosprawne, chorzy, niemowlęta, ludzie w podeszłym wieku itd.)
II
Poziom normalny – kategoria zalecana dla budynków nowych i remontowanych
III
Warunki na średnim, akceptowanym poziomie oczekiwań – kategoria dla istniejących
budynków
IV
Warunki nie spełniają kryteriów kategorii I–III; mogą być akceptowane jedynie, gdy występują w ciągu roku w ograniczonych okresach
Tabela 1. Klasyfikacja warunków środowiska wewnętrznego wg PN-EN 15251:2007 [6]
Rodzaj
Kategoria
pomieszczenia pomieszczenia
Pomieszczenia
szkolne
Temperatura operatywna [°C]
zima
(duża izolacyjność odzieży)
lato
(mała izolacyjność odzieży)
25,5
A
21,0
B
20,0
26,0
C
19,0
27,0
Tabela 2. Zalecane wartości temperatur w pomieszczeniach szkolnych wg [2]
POWIETRZE
Pełny artykuł
dostępny odpłatnie
po zamówieniu
prenumeraty
papierowej
lub elektronicznej
reklama
www.
rynekinstalacyjny.pl/
prenumerata
październik 2013
65
POWIETRZE
66
październik 2013
www.ebmpapst.pl
ul. Annopol 4A, 03-236 Warszawa, tel. +48 22 675 78 19, +48 22 676 95 87, e-mail: [email protected], www.ebmpapst.pl
POWIETRZE
A R T Y K U Ł
iQ Star – właściwe chłodzenie
Bartosz Pijawski
Fläkt Bovent Sp. z o.o.
we właściwym czasie
Nowoczesne biuro jest dynamiczne. Mając laptopy i komórki, możemy pracować i wypełniać swoje obowiązki
w dowolnym miejscu. Sukces w biznesie wymaga też elastyczności w dostosowaniu do nowych oczekiwań,
żeby w przemieszczanie ludzi, ścian czy mebli wkładać minimalny wysiłek. Jeśli weźmiemy pod uwagę, że dziś
większość ludzi spędza 90% czasu w pomieszczeniach – domach, szkołach, szpitalach czy biurach – oddychanie
w nich świeżym powietrzem staje się kluczowe dla naszego zdrowia, wydajności i samopoczucia.
D
obry system wentylacyjny usuwa i rozrzedza ciepłe, wilgotne powietrze oraz
zapewnia jego ruch, dając odczucie świeżości
bez przeciągów. W przestrzeniach biurowych
zależy od tego wydajność pracy i zdrowie
pracowników. Istnieje zależność między stężeniem dwutlenku węgla a samopoczuciem
osób przebywających w pomieszczeniu. Gdy
poziom CO2 rośnie, wzrasta także poziom
zmęczenia, pojawiają się problemy z koncentracją i dolegliwości zdrowotne. Nawet jeśli
trudno wyrazić straty ekonomiczne w liczbach
bezwzględnych, bez wątpienia niska jakość
powietrza wewnętrznego przekłada się na
zwiększone koszty pracy związane ze zwolnieniami lekarskimi oraz obniżoną wydajnością
i jakością pracy.
Większy komfort cieplny, mniej zanieczyszczeń powietrza w pomieszczeniu oraz
zwiększona intensywność i efektywność wentylacji mogą
zwiększyć wydajność
pracy o 5–10%. I odwrotnie, 10-proc. spadek
zadowolenia z klimatu wewnętrznego przekłada
się na 1-proc. spadek wydajności. Temperatura w pomieszczeniu ma także ogromny wpływ
na samopoczucie i wydajność pracy.
Idealna temperatura dla maksymalnej wydajności jest różna
dla poszczególnych osób, a nawet niewielkie
odchylenia wpływają na spadek wydajności
– o 2% na każdy stopień wzrostu temperatury w pomieszczeniu w zakresie 25–32°C.
W nowoczesnym biurze, w którym zakres obowiązków pracowników wiąże się z dużą mobilnością, podczas standardowych godzin pracy
średnie zajęcie przestrzeni biurowych wynosi
35–55%. Zakładając, że system wentylacyjny
zaprojektowany
został
Funkcja Flow Patern Control
68
październik 2013
POWIETRZE
A R T Y K U Ł
Wega
Elastyczność, optymalizacja i energooszczędność to cechy zintegrowanej belki
chłodzącej Wega przeznaczonej do montażu w sufitach podwieszanych. Została ona
wyposażona w funkcję zmiennego przepływu powietrza (VAV) poprzez opatentowane
rozwiązanie Motorized Energy Control System. Przepływ ustawiany jest automatycznie,
odpowiednio do poziomu CO2 w pomieszczeniu, który zależy od liczby użytkowników
i pracujących komputerów. Praca wbudowanego regulatora VAV nie wpływa na
moc chłodniczą wężownicy zamontowanej w belce. Ta z kolei może być łatwo
optymalizowana w celu uzyskania maksymalnych wartości dla danego przepływu
powietrza dzięki opatentowanej funkcji Energy Comfort System. Sterowanie Kierunkiem
Nawiewu (FPC) jest standardem dla wszystkich aktywnych belek chłodzących firmy
Fläkt Woods – nie mogło go zabraknąć również w Wedze.
Motorised Energy Control
i Energy Komfort System
według obciążenia szczytowego jako statyczny
system stałoprzepływowy (CAV), potencjalne
oszczędności wynikające z zastosowania
wentylacji na żądanie wyniosą 45–65%.
Wentylacja na żądanie
Wentylacja taka zapewnia wymaganą
wymianę powietrza, zależną od liczby osób
obecnych w pomieszczeniu. Poprawia jakość
powietrza i pozwala na oszczędność energii,
w innym wypadku traconej na wentylowanie
pustych pomieszczeń. Rozwiązanie to znajduje
zastosowanie w pomieszczeniach, w których
często zmienia się liczba użytkowników, np.
salach konferencyjnych, pokojach zarządu, kawiarenkach itd. Badania terenowe wykazują,
że rzeczywisty poziom użytkowania pomieszczeń jest o ok. 25%, a nawet 60% niższy od
założonego. W przeciętnym budynku podczas
zwykłego dnia roboczego biura są zajęte przez
ok. 60% czasu. Oznacza to, że wentylacja na
żądanie może obniżyć wydajność cieplną
i chłodniczą o 10–30%.
Nowa belka chłodząca w ofercie Fläkt
Woods została zaprojektowana dla nowoczesnych biur, tak aby zapewnić łatwą adaptację
do nowych warunków, gwarantując przy tym
właściwy klimat w miejscu pracy i jednoczesną troskę o środowisko. Szeroki zakres
funkcji umożliwia zmianę aranżacji biura bez
konieczności ponownej instalacji belek. Można
przeprowadzić remont, wstawić lub usunąć
ściany, nie pogarszając jakości powietrza
wewnętrznego.
Wega to nowa belka chłodząca z rodziny
iQ Star charakteryzująca się kompaktową
budową, inteligentnymi funkcjami, elastyczną
konstrukcją i funkcjami oszczędzania energii.
Zastosowane rozwiązania dają praktycznie
nieograniczone możliwości aranżacyjne.
Wega wyróżnia się elastycznością i energooszczędnością – obie te cechy są nieodzownymi elementami prawdziwej wentylacji na
żądanie. W nowoczesnych biurach zmienia
się nie tylko liczba pracowników w ciągu dnia – w ciągu 6–12 miesięcy zmienia
się też aranżacja pomieszczeń. Oferta belek
chłodzących Fläkt Woods jest unikatowa
m.in. ze względu na funkcje Energy Comfort
System i Flow Patern Control, które zapewniają wysoką elastyczność w budynkach
nowych lub remontowanych. Z dysz różnej
wielkości powietrze może wypływać pod
różnymi kątami (do 45°) przez zintegrowane
lamele. Gdy konieczny jest większy przepływ,
lamele można ustawić w różnych kierunkach,
co pozwala wyeliminować kolizję strumieni
powietrza. Komfort i elastyczność jeszcze się
zwiększają dzięki takim funkcjom, jak wbudowany system tryskaczowy, czujniki dymu,
głośniki czy nowoczesne oświetlenie.
Wega to część konsekwentnie realizowanej
polityki systemowej w firmie Fläkt Woods.
Oferowane systemy wentylacyjne spełniają
surowe wymagania określone dla trzech głównych punktów – efektywności energetycznej
(Energy), aspektów ekonomicznych dla całego
okresu eksploatacji instalacji (Economy) i ograniczenia wpływu na środowisko na każdym
etapie życia produktu (Ecology). Polityka e3
jest obecnie standardem dotyczącym nie
tylko belek chłodzących, ale i wszystkich elementów instalacji wentylacyjnej – od central
wentylacyjnych, przez elementy rozdziału
powietrza, nawiewniki, po agregaty wody
lodowej i automatykę.
Optymalny dobór urządzeń możliwy jest
dzięki zaawansowanym programom doboru: Acon (centrale wentylacyjne, agregaty)
i ExSelAir – wielofunkcyjnemu programowi
umożliwiającemu wybór nawiewników, belek
chłodzących, klimakonwektorów, tłumików
i systemów napowietrzania klatek schodowych. Obydwa programy są dostępne bezpośrednio na stronie internetowej firmy.
Fläkt Bovent Sp. z o.o.
05-850 Ożarów Mazowiecki
Ołtarzew, ul. Południowa 2
www.flaktwoods.pl
październik 2013
69
POWIETRZE
A R T Y K U Ł
Wentylator
kanałowy
Wentylatory
Monika Kosmol
i akcesoria
OŚĆ!
NOW
Firma Metalplast wprowadziła na rynek wiele produktów dla branży instalacyjnej: wentylatory przeciwwybuchowe i przeciwwybuchowe w wykonaniu
chemoodpornym, wentylatory WDp z silnikami odśrodkowymi, wywietrzaWywietrzak
ki zespolone, podstawy tłumiące hałas, tłumiki hałasu oraz wentylatory
zespolony
kanałowe. W urządzeniach zastosowano nowe rozwiązania zwiększające
ich trwałość i funkcjonalność. Do ich produkcji używane są wysokiej jakości
Wentylator WDp
materiały odporne na działanie czynników
atmosferycznych oraz zanieczyszczeń.
szybki i łatwy dobór urządzeń oraz akcesoriów,
W
ywietrzaki zespolone z wentylatorem
dachowym składają się z wywietrzaka
dachowego grawitacyjnego i umieszczonego
wewnątrz niego wentylatora dachowego. Wywietrzak oraz wentylator wykonane są z materiału
odpornego na działanie czynników agresywnych
chemicznie. Użyte do wykonania wentylatorów
materiały konstrukcyjne gwarantują ich długotrwałą żywotność bez wykonywania zabiegów
konserwacyjnych.
Wywietrzaki zespolone mocowane są na podstawach dachowych, a te z kolei przytwierdzane
są w otworach dachowych wentylowanego
pomieszczenia. Zamontowany wewnątrz wywietrzaka wentylator podłączony jest do przewodu
wentylacyjnego, do którego można podłączyć
różnego typu elementy wentylacyjne, jak np.:
kratki wentylacyjne wywiewne, anemostaty
wywiewne lub okapy.
Wywietrzaki zespolone z wentylatorem dachowym pozwalają na stosowanie wentylacji
grawitacyjnej i mechanicznej w zależności od
parametrów termodynamicznych powietrza wewnątrz i na zewnątrz pomieszczenia (temperatura, wilgotność) lub też na stosowanie samej
wentylacji grawitacyjnej albo mechanicznej.
Wentylacja grawitacyjna (naturalna) działa na
zasadzie wykorzystania różnicy ciśnień ustalonej na skutek różnicy temperatur na zewnątrz
i wewnątrz pomieszczenia. Ten rodzaj wentylacji
stosowany jest najczęściej w niskich budynkach
przemysłowych i halach, w których panuje wysoka temperatura.
W czasie bezwietrznej pogody wywietrzaki
działają, wykorzystując jedynie różnicę temperatur powietrza wewnętrznego i zewnętrznego.
Podczas naporu wiatru działanie wywietrzaków
dachowych jest uzależnione od kierunku i prędkości wiatru.
Wentylatory WDc, WDc/s, WA i WB wykonane w wersji chemoodpornej przeznaczone
są do przetłaczania czynników agresywnych
chemicznie.
70
październik 2013
graficzne przedstawienie charakterystyk urzą-
Wentylator
WDc/s-Ex
NOWOŚĆ!
Tłumik hałasu
ŚĆ!
NOWO
Podstawa tłumiąca hałas
Metalplast oferuje wentylatory:
ze stałą prędkością obrotową,
ze zmienną prędkością obrotową,
wyposażone w silniki indukcyjne jednofazowe
przystosowane do napięciowej regulacji prędkości obrotowej wraz z regulatorem prędkości
obrotowej (np. typu TR),
wyposażone w silniki trójfazowe, mogące
współpracować z przemiennikami częstotliwości (falownikami); falownik może współpracować z jednym lub z grupą wentylatorów,
dwubiegowe trójfazowe (WDc, WDc/s, WA
i WB).
Dostępne są również rozwiązania z zakresu
sterowania pracą wentylatora. Możliwe jest sterowanie pracą wentylatora w trybie godzinowym,
dobowym, tygodniowym lub temperaturowym.
Program doboru urządzeń można pobrać ze strony internetowej www.metalplast.info.pl. Program
ten powstał z myślą o współpracujących z nami
firmach projektowych i wykonawczych.
Zaletami programu doboru są:
intuicyjne i interaktywne menu programu,
dzeń w postaci przejrzystych wykresów z wieloma możliwościami (zapis, regulacja itp.),
możliwość korzystania z wielu narzędzi ułatwiających dobór oraz ewentualne projektowanie
instalacji, między innymi z:
– kalkulatora strat ciśnienia – możliwość wymiarowania sprężu wentylatora dla obiegu
magistralnego,
– kalkulatora elementów regulacyjnych – możliwość regulacji instalacji,
– kalkulatora bilansu powietrza – możliwość
łatwego wymiarowania wydajności wentylatora,
– kalkulatora powietrza IX oraz graficznej
wersji wykresu Molliera umożliwiających
energetyczną analizę przemian powietrza
wilgotnego,
możliwość aktualizacji programu przez internet,
dwie wersje językowe programu,
możliwość wygenerowania pliku zamówienia
i wysłania go bezpośrednio do firmy Metalplast
za pośrednictwem internetu,
dostęp do katalogów w wersji PDF.
Cechami szczególnymi wentylatorów Metalplastu są: energooszczędność i cichobieżność oraz
trwałość. Wirniki wentylatorów wyważane są
statycznie i dynamicznie. Materiały konstrukcyjne
gwarantują długotrwałą żywotność, bez konieczności wykonywania zabiegów konserwacyjnych.
Wentylatory objęte są 24-miesięczną gwarancją
i posiadają znak CE.
PPHU METALPLAST Sp. z o.o.
42-600 Tarnowskie Góry, ul. Strzelecka 21
tel./faks 32 285 54 11, 285 54 86
www.metalplast.info.pl
POWIETRZE
dr hab. inż. Wojciech Ozgowicz, prof. nzw. PŚ, dr inż. Elżbieta Kalinowska-Ozgowicz,
dr inż. Sabina Lesz, mgr inż. Aleksander Kowalski
Instytut Materiałów Inżynierskich i Biomedycznych Politechniki Śląskiej w Gliwicach
Przewody wentylacyjne
krytej pływalni – możliwości
materiałowe i technologiczne
Ventilation ducts of an indoor swimming-pool – materials and technology possibilities
Dobór materiału na przewody instalacji wywiewnej z hal basenowych to istotny aspekt projektowania instalacji
wentylacyjnej krytej pływalni. Analiza rozwiązań materiałowych kanałów wentylacyjnych hali basenowej
wymaga uwzględnienia jednocześnie takich czynników, jak: uzdatnianie powietrza, jego wilgotność oraz środki
chemiczne stosowane do uzdatniania wody basenowej.
R
oztwory chloru NaOCl i CaOCl, a także
roztwory na bazie kwasów N2SO4 oraz
HCl lub inne stosowane w procesach oczyszczania wody basenowej (do wymogów wody
zdatnej do picia) powodują występowanie
wielu związków chemicznych w powietrzu
wywiewanym z hali basenowej. Jony chlorków i innych związków tworzą się i uwalniają
z wody w wyniku reakcji wolnego chloru z nadmiarem powietrza i przy różnicy temperatury,
a ich obecność w wywiewanym powietrzu ma
degradacyjny wpływ na stalowe konstrukcje
przewodów wentylacyjnych.
Większość krytych pływalni, w których do
wykonania kanałów wentylacyjnych zastosowano blachy z różnych gatunków stali, boryka
się z problemem korozji. Przykładem takiego
materiału jest stal nierdzewna X5CrNi18-10,
która pomimo dobrej odporności w większości
środowisk korozyjnych jest szczególnie wrażliwa na obecność w atmosferze agresywnych
jonów chlorkowych (nawet w śladowych
stężeniach), dlatego zupełnie nie nadaje się
do zastosowania w halach basenowych.
Niezbędnym warunkiem racjonalnego wyboru materiału spełniającego stawiane na
etapie projektowania wymagania jest przeprowadzenie starannej analizy gatunków stali
z uwzględnieniem techniczno-ekonomicznych
kryteriów optymalizacji.
Nowoczesne podejście do problematyki wyboru materiału zakłada wielokryteriową analizę
większości gatunków stali nierdzewnych bez
obciążeń wynikających z dotychczasowych
doświadczeń niektórych producentów stali lub
wykonawców podobnych konstrukcji. Takie
postępowanie stanowi niezbędny element
postępu technicznego również w dziedzinie
projektowania elementów instalacji wyciągo-
wych krytych pływalni. Zatem celowe staje
się przeanalizowanie możliwości zastosowania blach ze stali ferrytyczno-austenitycznych
(typu duplex) bądź ekonomicznych blach ze
stali niestopowych pokrytych galwaniczną
lub ogniową powłoką cynkową zapewniającą
naturalną ochronę anodową w środowisku
korozji elektrochemicznej.
Innym sposobem zwiększenia odporności
korozyjnej przewodów wentylacyjnych krytej
pływalni może być wykorzystanie powłok
polimerowych w postaci żywic poliestrowych,
poliamidowych, winyloestrowych, epoksydowych (elektrostatyczne lub fluidyzacyjne nałożenie powłoki przed montażem przewodów).
Alternatywnie mogą być stosowane również
lakiery epoksydowe, poliuretanowe lub poliestrowe, ale nakładane techniką natrysku na
elementy gotowej instalacji wentylacyjnej.
Ponadto interesującym rozwiązaniem technologicznym jest kształtowanie gotowych arkuszy z tworzyw termoplastycznych i łączenie ich
metodą spawania. Do tego typu zastosowań
nadają się w szczególności tworzywa fluorowe
PVDF, PFA, ECTFE lub inne, np. PVC, PVC-C,
polipropylen, polietylen dużej gęstości i polibuten [1, 2].
Materiał do badań
i metodyka badawcza
Materiał do badań stanowiły dwa wycinki
blach (o oznaczeniu 1 i 2) ze stali austenitycznej (typu 18/8) pobrane z różnych miejsc
kanału wentylacyjnego krytego basenu kąpielowego po rocznej eksploatacji. Skład
chemiczny stali badanych blach określony
metodą spektrometryczną i porównany z normą PN-EN 10088-1:2007 przedstawiono
w tabeli 1.
Streszczenie
W artykule przedstawiono wyniki badań
metalograficznych próbek blach z przewodów wentylacyjnych hali basenowej
krytej pływalni. Stwierdzono, że badane
próbki przewodów ze stali austenitycznej
gatunku 1.4301 wykazują powierzchniowe efekty korozji w postaci wżerów
i mikropęknięć. Ustalono, że degradacja
korozyjna blach stalowych jest wynikiem
przebiegu procesu korozji w środowisku
chlorków oraz nieprawidłowego doboru
gatunku stali na elementy konstrukcji
projektowanej instalacji wentylacyjnej
budynku krytej pływalni. Przedstawiono
również alternatywne możliwości materiałowe (stale ferrytyczno-austenityczne)
oraz technologiczne (powłoki cynkowe)
w celu przeciwdziałania negatywnemu
oddziaływaniu środowiska korozyjnego.
Abstract
The paper presents results of metallographic investigations of steelsheet
samples from aspirating ventilation
ducts in indoor swimming-pools. It has
been found that these samples made
of stainless steel type 1.4301 display
corrosion on their surface in the form
of pinholes and microcracking and that
the corrosive degradation of these steelsheets its the result of pitting corrosion
in a chloride medium and a faulty choice
of the kind of steel used for the structural
elements of the design ventilation installation in an indoor swimming-pool.
It also presents alternative possibilities
of materials (ferritic-austenitic steels)
and technology (zinc coating) in order
to counteract the negative impact of
corrosive environment.
październik 2013
71
POWIETRZE
72
październik 2013
teoria, komentarze, przykłady zrealizowanych inwestycji
POWIETRZE
74
październik 2013
POWIETRZE
reklama
październik 2013
75
POWIETRZE
76
październik 2013
POWIETRZE
reklama
październik 2013
77
POWIETRZE
78
październik 2013
POWIETRZE
P
ROFESJONALIŚCI
OD DOBREGO
KLIMATU
FABRYKA URZĄDZEŃ
WENTYLACYJNO-KLIMATYZACYJNYCH
KONWEKTOR SP. Z O.O.
87-600 LIPNO, UL. WOJSKA POLSKIEGO 6
TEL. 54 287 22 34, 54 287 25 04
FAKS 54 287 24 97
E-MAIL: [email protected]
TORUŃ
LIPNO
WŁOCŁAWEK
PŁOCK
reklama
WARSZAWA
październik 2013
79
WODA
dr inż. Marek Kalenik
Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska
Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Skuteczność
oczyszczania ścieków w żwirze
pod drenażem rozsączającym ścieki
Effectiveness of sewage treatment in gravel under subsurface sewage disposal field
Wiele wsi w Polsce, a także małych miast nie ma uporządkowanej gospodarki ściekowej. Najczęściej spotykaną
metodą usuwania ścieków z budynków mieszkalnych i gospodarskich jest ich gromadzenie w zbiorniku
bezodpływowym i wywóz samochodem asenizacyjnym do oczyszczalni ścieków, niekiedy na pole czy
do rowu. Taki system kanalizacji jest drogi w eksploatacji, a zbiorniki bezodpływowe są często nieszczelne
i nieprawidłowo użytkowane. Ścieki i osady wywożone na pole bez dezynfekcji stanowią duże zagrożenie
sanitarne z uwagi na obecność w nich bakterii chorobotwórczych i jaj pasożytów.
R
ozbudowa wodociągów wiejskich i podniesienie standardu wyposażenia mieszkań w urządzenia sanitarne spowodowały
wzrost ilości ścieków w gospodarstwach
domowych. Budowa zbiorczych systemów
do zbierania i unieszkodliwiania ścieków jest
w wielu przypadkach niemożliwa z powodu
rozproszonego budownictwa, niekorzystnej
topografii terenu i dużych kosztów inwestycyjnych. W tych warunkach alternatywą może
być przydomowa oczyszczalnia ścieków.
W przypadku obszarów wiejskich przydomowe oczyszczalnie ścieków zaleca się
stosować na terenach o zabudowie bardzo rozproszonej, gdzie budowa sieci kanalizacyjnych
Streszczenie
W artykule przedstawiono budowę, zasadę działania oraz zakresy stosowania przydomowej oczyszczalni ścieków
z drenażem rozsączającym. Omówiono
skuteczność oczyszczania ścieków przez
drenaż rozsączający oraz zaproponowano
zmiany w jego budowie, żeby można było
stosować tego typu oczyszczalnie w złożu
gruntowym ze żwiru.
jest z powodów ekonomicznych nieuzasadniona. Ścieki bytowe mogą być odprowadzane
do gruntu, gdy pochodzą z wolnostojących
domów zlokalizowanych poza obszarami
stref ochrony ujęć wody podziemnej oraz
gdy ilość ścieków nie przekracza 5,0 m3 · d–1
[8, 9]. W małych jednostkach osadniczych
(wieś) na jednego mieszkańca przyjmuje się
jako optymalną jednostkową ilość ścieków
q = 120 dm3 · d–1, a w dużych jednostkach
(miasto) q = 200 dm3 · d–1 [4].
Celem artykułu jest ocena skuteczności
oczyszczania ścieków w złożu gruntowym
bez warstwy wspomagającej i z warstwą
wspomagającą pod drenażem rozsączającym
Przydomowa
oczyszczalnia ścieków
z drenażem rozsączającym
Przydomowe oczyszczalnie z drenażem
rozsączającym buduje się w gruntach dobrze
przepuszczalnych (piaski) i kiedy maksymalny
poziom zwierciadła wody gruntowej znajduje
się co najmniej 1,5 m poniżej poziomu rozsączania ścieków [8, 9]. Ma to na celu doczyszczenie ścieków w strefie aeracji, w tym zatrzy-
3
2
a)
ścieki. Zakres badań obejmował złoże gruntowe ze żwiru o miąższości 1,3 m bez warstwy
wspomagającej i z warstwą wspomagającą
z popiołu mineralnego o miąższości 0,2 m.
10
5
1
b)
1
2
3
5
Abstract
The paper contains construction, principles of operation and ranges of use
of household sewage treatment plant
with subsurface sewage disposal field.
An effectiveness of sewage treatment
by subsurface sewage disposal field was
introduced. Changes in construction
subsurface sewage disposal field were
suggested, in order to can build of this
type sewage treatment plants in ground
bed from gravel.
80
październik 2013
4
7
6
4
d)
6
c)
6
8
7
5
7
8
5
9
Rys. 1. Schemat drenażu rozsączającego: a) rzut poziomy, b) przekrój podłużny, c) przekrój poprzeczny
drenażu bez warstwy wspomagającej, d) przekrój poprzeczny drenażu z warstwą wspomagającą;
1 – rurociąg doprowadzający ścieki, 2 – osadnik gnilny, 3 – dozownik, 4 – rury wywiewne, 5 – rurociąg
rozsączający ścieki, 6 – grunt rodzimy, 7 – złoże rozsączające ścieki, 8 – geowłóknina, 9 – warstwa
wspomagająca, 10 – powierzchnia infiltracji ścieków
Rys. autora
WODA
promocja
Firma BMETERS zaprasza na konferencję pod tytułem:
POPRAWA EFEKTYWNOŚCI W SYSTEMACH
INSTALACJI WODNEJ, GRZEWCZEJ
ORAZ OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ
W BUDYNKACH WIELOLOKALOWYCH
Konferencja odbędzie się
13 listopada 2013 r. o godzinie 8.30
w Hotelu Sofitel,
przy ul. św. Mikołaja 67
we Wrocławiu
Wstęp na konferencję jest wolny, wymagana
jest jednak wcześniejsza rezerwacja miejsc
pod numerami: 71 388 90 83 w. 24, 513 055 118
lub pod adresem e-mail: [email protected]
październik 2013
81
WODA
82
październik 2013
WODA
TYLKO DO 31 GRUDNIA
CENA PRENUMERATY BEZ ZMIAN:
• półroczna – 80 zł
• roczna studencka – 80 zł
• roczna – 122 zł
promocja
• dwuletnia – 220 zł
Kontakt:
Jerzy Lachowski
tel. 22 810 21 24, faks 22 810 27 42
do archiwum
+dostęp
RI z lat 2009-13
w internecie
specjalne
+wydania
w ramach serii
„Biblioteka RI”
na rok
2014
październik 2013
83
WODA
A R T Y K U Ł
Ograniczanie
Marcin Krzyżanowski
stref martwych
Ochrona zdrowia użytkowników powinna być priorytetem w projektowaniu i wykonywaniu instalacji wodnych.
Żeby ograniczyć rozwój groźnych bakterii, należy podjąć szereg kroków. Jednym z nich może być zabezpieczenie
instalacji przed miejscowym zastojem wody poprzez model pierścieniowy.
Trochę teorii
Przepisy europejskie oraz krajowe obligują
inwestorów, projektantów i wykonawców do
stosowania w instalacjach wodnych materiałów, armatury oraz rozwiązań redukujących
ryzyko rozwoju bakterii groźnych dla zdrowia
człowieka. Przyczyn rozwoju drobnoustrojów
chorobotwórczych, w tym bakterii z rodziny
Legionella, należy szukać między innymi w zbyt
niskiej temperaturze ciepłej wody dostarczanej
84
do punktów czerpalnych. Zgodnie z przepisami [1] nie powinna ona być niższa niż 55°C
i wyższa niż 60°C. Utrzymanie takiego poziomu
temperatury w instalacji hamuje rozwój bakterii Legionella, a okresowe podgrzewanie do
temperatury 70°C powoduje ich wyginięcie.
Utrzymanie wymaganych parametrów wody
w całej instalacji często nie jest możliwe
z uwagi na występujące miejsca zastoju
wody w odcinkach bezpośrednio zasilają-
cych odbiorniki. Powstawaniu takich miejsc
sprzyjają często stosowane sposoby podejść
do odbiorników: trójnikowe (rys. 1) lub rozdzielaczowe (rys. 2).
Przepisy nakazują zapewnienie cyrkulacji
ciepłej wody w obiegach, których pojemność
wodna jest większa od 3 dm3. Przy najczęściej
stosowanych średnicach podejść oznacza to,
że maksymalna sumaryczna długość odcinków rur bez prawnego wymogu zapewnienia
Rys. 1. Instalacja trójnikowa
Rys. 2. Instalacja rozdzielaczowa
Rys. 3. Odbiorniki połączone poprzez kształtki trójnikowe
Rys. 4. Odbiorniki połączone poprzez kształtki trójnikowe w układzie
pierścieniowym
październik 2013
WODA
A R T Y K U Ł
Projektowanie
Rys. 5. Instal-san TS – przykładowy widok rozwinięcia i tabel wynikowych
Fot. 1. Kształtka trójnikowa do podłączeń odbiornikowych
Fot. Uponor
cyrkulacji wody może wynieść nawet 16 m.
Wobec tego większość typowych instalacji
w budynkach mieszkalnych, użyteczności
publicznej i zamieszkania zbiorowego z pionami, od których biegnie rozprowadzenie do
pomieszczeń, zapewnia cyrkulację jedynie
w obrębie pionów.
Literatura
Wykonawstwo
Coraz częściej w ofercie producentów systemów rurowych znaleźć można specjalne
kształtki trójnikowe do podłączeń odbiornikowych (fot. 1–2). Ich użycie redukuje ilość i objętość miejsc zastoju wody. Ponadto zmniejsza
się również liczba kształtek w podejściu, co
ułatwia i przyspiesza montaż i w efekcie redukuje ryzyko awarii wskutek rozszczelnienia się
połączenia rury z kształtką. Pobór wody w danym odbiorniku wymusza również przepływ
przez pozostałe odbiorniki zlokalizowane bliżej
pionu (rys. 3). Niemniej nadal, w zależności od
częstości i miejsca wystąpienia poboru wody,
mogą się tworzyć strefy martwe.
Narzędziem wspomagającym projektowanie
instalacji z użyciem wymienionych powyżej
rozwiązań jest program Instal-san (od wersji
4.13) w konfiguracjach z modułem T, autorstwa InstalSoft. Program umożliwia wykonanie
pierścienia na rozprowadzeniu wody ciepłej
i zimnej w obrębie podejść od pionów do
odbiorników. Wykonanie schematu instalacji
z podłączeniami trójnikowymi możliwe jest
zarówno na rzutach, jak i rozwinięciach. Dodatkowo dzięki nowej funkcji automatycznego
podłączania odbiorników w systemie trójnikowym poprawne narysowanie połączeń stało
się bardzo proste.
Obliczenia instalacji pierścieniowej wykonywane są w oparciu o metodę Crossa [2].
W ramach obliczeń iteracyjnych pierścienia
wyznaczany jest tzw. odbiornik rozcinający
znajdujący się najbliżej punktu, w którym strata
ciśnienia przy przepływie z lewej i prawej
strony pierścienia jest taka sama. Program
wyznacza przepływy w obydwu gałęziach
pierścienia oraz średnice podejść zgodnie
z normą DIN 1988-300 [3], w oparciu m.in.
o wymagane wypływy i ciśnienia w przyborach. Wyniki prezentowane są na rysunkach
oraz w tabelach z trasami hydraulicznymi
(rys. 5). Program automatycznie specyfikuje
również rury oraz kształtki wymagane strukturą
instalacji.
Warunkiem uzyskania w zestawieniu trójnikowych kształtek odbiornikowych jest ich
obecność w katalogu danego producenta.
Dostęp do opcji projektowania instalacji pierścieniowych możliwy jest w wersji pełnej oraz
w niektórych wersjach firmowych pakietu
InstalSystem.
Fot. 2. Kształtka trójnikowa do podłączeń
odbiornikowych
Fot. Wavin
Optymalnym rozwiązaniem uzupełniającym
powyższe jest zapewnienie przepływu przez
wszystkie odcinki podejścia poprzez stworzenie na instalacji pierścienia zasilanego
z pionu (rys. 4). Przy takim połączeniu instalacji
przepływ wystąpi w każdym odcinku podejścia
w razie poboru wody z dowolnego odbiornika
w ramach pierścienia. Dodatkową zaletą tego
rozwiązania jest zmniejszenie w podejściach
wahań ciśnienia powstających na skutek poboru wody z poszczególnych odbiorników.
1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim
powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (DzU
nr 75, poz. 690 z późn. zm.).
2. Cross H., Analysis of flow in networks of conduits or
conductors, „Engineering Experiment Station Bulletin“
No. 286, University of Illinois, 1936.
3. DIN 1988-300:2012-05 Technische Regeln für TrinkwasserInstallationen – Teil 300: Ermittlung der Rohrdurchmesser,
Technische Regel des DVGW.
InstalSoft
41-500 Chorzów, ul. Zjednoczenia 2
tel. 32 750 52 00, faks 32 720 20 21
www.instalsoft.com.pl
październik 2013
85
INFORMATOR
KATALOG FIRM
Armacell Poland Sp. z o.o.
55-300 Środa Śląska, ul. Targowa 2
tel. 71 31 75 025, fax 71 31 75 115
www.armacell.com
Producent materiałów izolacyjnych
dla profesjonalistów
reklama
– nowoczesne
izolacje kauczukowe
do zastosowań
w instalacjach
chłodniczych,
klimatyzacyjnych,
sanitarnych
i grzewczych
Czesław
Grabarczyk
Mechanika gazów
Jednowymiarowe
przepływy ustalone
Wydawnictw0
WNT
Euroklasa ogniowa: B/BL-s3-d0
WYŁĄCZNY DYSTRYBUTOR POLSKIEGO
PRODUCENTA KURKÓW KULOWYCH
FIRMY EFAWA
ORAZ PRZEDSTAWICIEL NA POLSKĘ
HISZPAŃSKIEJ FIRMY GENEBRE
100% polskiego kapitału
W OFERCIE:
– KURKI KULOWE DO SIECI WODNYCH,
CIEPŁOWNICZYCH, GAZOWYCH I PAROWYCH
– PRZEPUSTNICE, FILTRY, ZAWORY ZWROTNE,
ŁĄCZNIKI AMORTYZACYJNE, ZASUWY
W książce przedstawiono podstawowe
prawa i metody obliczania ustalonych jednowymiarowych przepływów gazów, w tym:
– wyprowadzenie równań praw zachowania
masy, pędu i energii dla gazów,
– określenie, warunki występowania i klasyfikację rodzajów przepływów,
– analizę właściwości fizycznych adiabatycznych i izotermicznych strumieni gazu
w warunkach przepływów pod- i naddźwiękowych, z uwzględnieniem tarcia i wymiany
ciepła,
– opis warunków dopuszczalności pomijania
ściśliwości strumienia gazu,
– dwie graficzno-analityczne metody
adiabatycznych i izotermicznych przepływów
gazów w rurociągach.
Publikacja ma charakter podręcznika akademickiego do przedmiotu mechanika płynów,
w części dotyczącej mechaniki gazów,
wykładanego na wydziałach mechanicznych,
inżynierii chemicznej oraz inżynierii środowiska na uczelniach technicznych. Książkę polecamy również inżynierom zajmującym się
projektowaniem i eksploatacją różnorodnych
przemysłowych instalacji gazowych.
JESTEŚMY POLSKIM
PRODUCENTEM:
Wentylatorów
dachowych,
osiowych,
bębnowych,
promieniowych,
przeciwwybuchowych
Wymienników
i nagrzewnic
Urządzeń
grzewczo-wentylacyjnych
Zestawów
do uprawy grzybów
ŚWIADCZYMY USŁUGI:
Wycinania laserowego
Cynkowania ogniowego
Księgarnia Techniczna
posiadamy
certyfikaty:
ISO 9001:2000, TÜV, CE 0035
86
ul. Gołężycka 27
61-357 Poznań
tel. +48 61 870 00 11
faks +48 61 879 33 11
[email protected]
www.efar.com.pl
październik 2013
Fabryka Urządzeń Wentylacyjno-Klimatyzacyjnych
„KONWEKTOR” Sp. z o.o.
87-600 Lipno
ul. Wojska Polskiego 6
tel. 54 287 22 34, 54 287 25 04
faks 54 287 23 41, 54 287 24 97
promocja
reklama
EFAR Sp.j.
Grupa MEDIUM
04-112 Warszawa, ul. Karczewska 18
tel. 22 512 60 60, faks 22 810 27 42
www.ksiegarniatechniczna.com.pl
INFORMATOR
KATALOG FIRM
ADAM Sp. z o.o.
Systemy Mocowań i Izolacji Dźwiękowych
84-230 Rumia, ul. Morska 9A
tel. 58 771 38 88, faks 671 38 35
e-mail: [email protected], www.adam.com.pl
Fabryka Wentylatorów
...sprawdzone w każdym detalu
„OWENT” Sp. z o.o.
32-300 Olkusz, aleja 1000-lecia 2a
stożkowo-membranowy
zwrotny zawór
antyskażeniowy
EWE
CAD – Projekt s.c.
05-822 Milanówek, ul. Staszica 2B
tel./faks 22 465 59 29
www.megacad.pl
Przedsiębiorstwo MPJ
Marek Jastrzębski
20-232 Lublin, ul. Jana Kasprowicza 15
tel. 81 472 22 22, faks 81 472 20 00
e-mail: [email protected], www.mpj.pl
ROCKWOOL Sp. z o.o.
www.owent.pl
oferuje:
bezwłazowe studzienki
wodomierzowe dla wodomierzy
od Qn 2,5 do Qn 6
zestawy wodomierzowe od 1/2"
do 2" i ich elementy
zawory kulowe oraz skośne
grzybkowe od 1/2" do 2"
zawory antyskażeniowe typu EA
i EB od 3/4" do 2" (połączenia
gwintowe) oraz od DN 50
do DN 200 (połączenia kołnierzowe)
stojaki hydrantowe i ich elementy
hydranty i zawory ogrodowe
nawiertki do rur wszelkich typów
przejścia przez mury
EWE Armatura Polska Sp. z o.o.
reklama
ul. Partynicka 15
53-031 Wrocław
Tel. 71 361 03 43, 71 361 03 49
Faks 71 361 03 52, 71 361 03 74
www.ewe-armaturen.pl
IZOLACJE TECHNICZNE
q OTULINY
PAROC Pro Section 100
PAROC Section AluCoat T
PAROC Section AL5T
q MATY:
PAROC Wired Mat 65, 80, 100
PAROC Wired Mat 80, 100 AluCoat
PAROC Wired Mat 80, 100 AL1
PAROC Pro Lamella Mat AluCoat
PAROC Lamella Mat AluCoat
PAROC Pro Felt 60 N1
PAROC Pro Felt 80 N1
q PŁYTY
PAROC Pro Slab 60, 80, 100, 120
PAROC InVent 60 N1, N3, PAROC InVent 60 N1/N1,
N3/N3, PAROC InVent 80 N1, N3
PAROC InVent 60 G1, G2
PAROC InVent 80 G1, G2
q PŁYTY SPECJALNE
PAROC Fireplace Slab 90 AL1
PAROC Pro Slab 150
Wełna luzem: PAROC Pro Loose Wool
PRODUKTY IZOLACYJNE DLA BUDOWNICTWA
Izolacje ogólnobudowlane
Płyty: PAROC UNS 37, GRS 20, SSB1
Granulat: PAROC BLT 9
Izolacje fasad
– metoda lekka mokra: płyty PAROC FAS 4 i FAL 1
– metoda sucha: płyty PAROC WAS 25 i 25t, WAS 35,
WAS 50 i 50t
Izolacje dachów płaskich
Płyty: PAROC ROS 30 i 30g, ROS 50, ROB 60 i 60t
Izolacje ogniochronne
Płyty: PAROC FPS 17
PAROC POLSKA Sp. z o.o.
ul. Gnieźnieńska 4, 62-240 Trzemeszno
Tel. +48 61 468 21 90
Faks +48 61 415 45 79
www.paroc.pl
66-131 Cigacice, ul. Kwiatowa 14
infolinia: 801 660 036, 601 660 033
www.rockwool.pl
steinbacher izoterm sp. z o.o.
05-152 Czosnów, Cząstków Maz. k. W-wy, ul. Gdańska 14
tel. +48 (22) 785 06 90, fax +48 (22) 785 06 89
www.steinbacher.pl, [email protected]
steinodur® PSN
płyty termoizolacyjno-drenażowe
Zastosowanie: fundamenty, ściany piwnic, cokoły, dachy płaskie
odwrócone, tarasy, parkingi, podłogi, fasady
steinodur® UKD
płyty termoizolacyjne z polistyrenu
Zastosowanie: dachy płaskie odwrócone, dachy zielone, tarasy, patio,
parkingi, podłogi, ściany piwnic
steinothan® 107
płyty termoizolacyjne z twardego poliuretanu
Zastosowanie: dachy płaskie i spadziste, fasady, ogrzewanie podłogowe
steinonorm® 300
otuliny z półsztywnej pianki poliuretanowej z płaszczem
zewnętrznym z PVC
Zastosowanie: izolacja stalowych i miedzianych rurociągów centralnego
ogrzewania, ciepłej i zimnej wody w budynkach mieszkalnych,
administracyjnych i przemysłowych
steinonorm® 700
otulina z twardej pianki poliuretanowej
Zastosowanie: izolacja rurociągów i urządzeń ciepłowniczych
usytuowanych w budynkach, piwnicach, kanałach (np. węzły
ciepłownicze, kotłownie, ciepłownie itp.) oraz izolacja rurociągów
i urządzeń w sieciach napowietrznych
steinwool®
otulina izolacyjna z wełny mineralnej
Zastosowanie: izolacja termiczna rurociągów centralnego ogrzewania,
ciepłej i zimnej wody, przewodów klimatyzacyjnych, wentylacyjnych
oraz solarnych, w budynkach mieszkalnych, administracyjnych
i przemysłowych
październik 2013
87
87
INFORMATOR
GDZIE NAS ZNALEŹĆ
Gdzie
nas znaleźć
Salony sprzedaży prasy
EKO-INSTAL
Bydgoszcz, ul. Fabryczna 15B
tel. 52 365 03 70, -37, 327 03 77
FAMEL
Kępno, ul. Świerczewskiego 41
tel. 62 782 85 95
Kluczbork, ul. Gazowa 2
tel. 77 425 01 00
Namysłów, ul. Reymonta 72
tel. 77 410 48 30
Olesno, ul. Kluczborkska 9a
tel. 34 359 78 51
Oława, ul. 3 Maja 20/22
tel. 71 313 98 79
Wieluń, ul. Ciepłownicza 23
tel. 43 843 91 20
HEATING-INSTGAZ
Rzeszów, ul. Przemysłowa 13
tel. 17 854 70 10
MIEDZIK
Szczecin, ul. Mieszka I 80
tel. 91 482 65 66
Dystrybutorzy
AES
Jasło, ul. Kopernika 18
tel. 13 446 35 00
ASPOL-FV
Łódź, ul. Helska 39/45
tel. 42 650 09 82
BARTOSZ Sp.j.
Białystok, ul. Sejneńska 7
tel. 85 745 57 12
BARTOSZ Sp.j. Filia Kielce
Kielce, ul. Ściegiennego 35A
tel. 41 361 31 74
BAUSERVICE
Warszawa, ul. Berensona 29P
tel. 22 424 90 90
Warszawa, ul. Albatrosów 10
tel. 22 644 84 21
Szczecin, ul. Pomorska 141/143
tel. 91 469 05 93
BOSAN
Warszawa, ul. Płowiecka 103
tel. 22 812 70 72
CENTROSAN Centrum Techniki Grzewczej
Piaseczno, ul. Julianowska 24
tel. 22 737 08 35
faks 22 737 08 28
88
BUD-INSTAL CHEM-PK
Opoczno, ul. Partyzantów 6
tel. 44 755 28 25
BUDEX
Wieluń, ul. Warszawska 22
tel. 43 843 11 60
ELTECH
Częstochowa, ul. Kalwia 13/15
tel. 34 366 84 00
PROMOGAZ-KPIS
Kraków, ul. Mierzeja Wiślana 7
tel. 12 653 03 45, 653 15 02
FILA
Gdańsk, ul. Jaśkowa Dolina 43
tel. 58 520 22 06
SANET
Gdynia, ul. Opata Hackiego 12
tel. 58 623 41 05, 623 10 96
GRAMBET
Poznań – Skórzewo, ul. Poznańska 78
tel. 61 814 37 70
TERMECO
Lublin, ul. Długa 5
tel. 81 744 22 23
WILGA
Częstochowa, ul. Jagiellońska 59/65
tel. 34 370 90 40, -41
GRUPA SBS
www.grupa-sbs.pl
AND-BUD
Tarnobrzeg, ul. Kopernika 32
tel. 15 823 01 48
APIS Andrzej Bujalski, www.apis.biz.pl
Garwolin, ul. Targowa 2
tel. 25 782 27 00
Łosice, ul. 11 Listopada 6
tel. 83 359 06 67
Łuków, Aleje Kościuszki 17
tel. 25 798 29 48
Siedlce, ul. Torowa 15a
tel. 25 632 71 02
ARMET
Chorzów, ul. ks. Wł. Opolskiego 11
tel. 32 241 12 39
październik 2013
BORKOWSKI
Swarzędz, ul. Zapłocie 4
tel. 61 818 17 24, 818 17 25
POL-PLUS
Zielona Góra, ul. Objazdowa 6
tel. 68 453 55 55
B&B
Wrocław, ul. Ołtaszyńska 112
tel. 71 792 77 75, faks 71 792 77 76
GRUPA INSTAL-KONSORCJUM
Rypin, ul. Mławska 46f
tel. 54 280 72 68
[email protected]
CUPRUM-BIS
Toruń, ul. Lubicka 32
tel. 56 658 60 73
ANGUS
Warszawa, ul. Pożaryskiego 27a
tel. 22 613 38 60, 812 41 45
Osielsko k. Bydgoszczy, ul. Szosa Gdańska 1
tel. 52 381 39 50
[email protected]
BEHRENDT
www.behrendt.com.pl
Brodnica, ul. Batalionów Chłopskich 24
tel. 56 697 25 06
Nowe Miasto Lubawskie, ul. Grunwaldzka 56e
tel. 56 472 59 02
PAMAR
Bielsko-Biała, ul. Żywiecka 19
tel. 33 810 05 88, -89
AQUA
Gorzów Wlkp., ul. Szenwalda 26
tel. 95 720 67 20
Gorzów Wlkp., ul. Młyńska 13
tel. 95 728 17 20
Legnica, ul. Działkowa 4
tel. 76 822 94 20
Wałcz, ul. Budowlanych 10b
tel. 67 387 01 00
Wrocław, pl. Wróblewskiego 3 A
tel. 71 341 94 67
Zielona Góra, ul. M.C. Skłodowskiej 25
tel. 68 324 08 98
FEMAX
Gdańsk – Kiełpinek, ul. Szczęśliwa 25
tel. 58 326 29 00
[email protected]
Katowice, ul. Opolska 23-25
tel. 32 205 01 84
GROSS
Kielce, ul. Zagnańska 145
tel. 41 340 58 10, -15
HYDRASKŁAD
Koło, ul. Sienkiewicza 30
tel. 63 261 00 29
Łask, ul. 9 Maja 90
tel. 43 675 53 11
Pabianice, ul. Lutomierska 42
tel. 42 215 71 60
Sieradz, ul. POW 23
tel. 43 822 49 27
Turek, ul. Wyszyńskiego 2A
tel. 63 214 12 12
Warta, Proboszczowice
tel. 43 829 47 51
Zduńska Wola
ul. Getta Żydowskiego 24c
tel. 43 825 57 33
HYDRO-SAN
Kwidzyń, ul. Wąbrzeska 2
tel. 55 279 42 26
INSTALATOR
Ełk, ul. T. Kościuszki 24
tel. 87 610 59 30
Łomża, ul. Zjazd 2
tel. 82 216 56 47
Ostrołęka, ul. Boh. Westerplatte 8
tel. 29 760 67 37, 760 67 38
INSTALBUD
Piotrków Trybunalski, ul. Sulejowska 48
tel. 44 646 46 48
MESAN
Wejherowo, ul. Gdańska 13G
tel. 58 677 08 28, 677 90 90
INFORMATOR
GDZIE NAS ZNALEŹĆ
METALEX
Włocławek, Planty 38a
tel. 54 235 17 93
MIEDŹ
Łódź, ul. Pogonowskiego 5/7
tel. 42 632 24 53
Pabianice, ul. Tkacka 23b
tel. 42 215 76 23
NOWBUD
Radomsko, ul. Młodzowska 4
tel. 44 682 22 17
PUH CIJARSKI, KRAJEWSKI, RĄCZKOWSKI
Płock, ul. Kazimierza Wielkiego 35a
tel. 24 268 81 82
RADIATOR
Wałbrzych, ul. Wysockiego 20a
tel. 74 842 36 04
REMBOR
Tomaszów Mazowiecki, ul. Zawadzka 144
tel. 44 734 00 61 do -65
ROMEX
Płońsk, ul. Młodzieżowa 28
tel. 23 662 87 25
RPW SANNY
Radom, ul. Limanowskiego 95e
tel. 48 360 87 96
SANITER
Płock, ul. Dworcowa 42
tel. 24 367 49 56
Warszawa, ul. Kłobucka 8 paw. 120
tel. 22 607 99 51
SAN-TERM
Łódź, ul. Warecka 10
tel. 42 611 07 81
SANTERM
Lublin, ul. Droga Męczenników Majdanka 74
tel. 81 743 89 11
SAUNOPOL
Łódź, ul. Inflacka 37
tel. 42 616 06 56
SAWO
Zielona Góra, ul. Osadnicza 24
tel. 68 320 46 16
SYSTEMY GRZEWCZE – AUGUSTOWSKI
Kutno, ul. Słowackiego 7
tel. 24 355 44 19
Łęczyca, ul. Ozorkowska 27
tel. 24 721 55 75
TERMER – MCM
Bełchatów, ul. Cegielniana 76
tel. 44 635 08 71
TERMET
Zduńska Wola, ul. Sieradzka 61
tel. 43 823 64 31
TERMOPOL 2
Kraków, ul. Wodna 23
tel. 12 265 06 35
TERWO
Łódź, ul. Pogonowskiego 69
tel. 42 636 66 02
THERM-INSTAL
Łódź, al. Piłsudskiego 143
tel. 42 677 39 60
Łódź, ul. Kopcińskiego 41
tel. 42 677 39 00
THERMEX
Łódź, ul. Wólczańska 238/248 lok. 81
tel. 42 684 78 37
THERMO-STAN
Głowno, ul. Bielawska 17
tel. 42 719 15 26, faks 42 719 05 15
[email protected], www.thermostan.pl
Łowicz, ul. Napoleońska 12, tel. 46 837 83 93
TIBEX
Łódź, ul. Inflancka 29
tel. 42 640 61 22
Kielce, ul. Batalionów Chłopskich 82
tel./faks 41 366 02 77
[email protected]
Konin-Stare Miasto, ul. Ogrodowa 21
tel. 63 245 70 10 do 15, faks 63 245 70 20
[email protected]
GRUPA TG
Kraków, ul. Rozrywka 1
tel. 12 410 12 00, faks 12 410 12 13
[email protected]
CENTRUM
Węgorzewo, ul. Warmińska 16
tel. 87 427 22 53
Kraków, ul. Zawiła 56
tel. 12 262 53 54, faks 12 262 53 49
[email protected]
HYDRO-INSTAL
Gniew, ul. Krasickiego 8
tel. 58 535 38 16
Legnica, ul. Poznańska 12
tel. 76 852 57 58, faks 76 852 57 57
[email protected]
PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLU OPAŁEM
I ARTYKUŁAMI INSTALACYJNYMI
Rzeszów, ul. Reja 10
tel. 17 853 28 74
ZBI WACHELKA INERGIS
Częstochowa, ul. Kisielewskiego 18/28B
tel. 34 366 91 18
ISKO
Jastrzębie-Zdrój, ul. Świerczewskiego 82
tel. 32 473 82 40
MAKROTERM
Zakopane, ul. Sienkiewicza 22
tel. 18 20 20 740
Lublin, ul. Olszewskiego 11
tel. 81 710 40 80, [email protected]
Nowy Sącz, ul. Magazynowa 1
tel./faks 18 442 87 94
[email protected]
Olsztyn, ul. Cementowa 3
tel. 89 539 15 38, 534 54 97, faks 89 534 17 70
[email protected]
Opole, ul. Cygana 1
tel. 77 423 21 40, [email protected]
Płock, ul. Targowa 20a
tel. 24 367 10 24 do 38, faks 24 367 10 26
[email protected]
PRANDELLI POLSKA
Gdańsk, ul. Budowlanych 40
tel. 58 762 84 50
Poznań, ul. Lutycka 11
tel. 61 849 68 10 do 15, faks 61 849 68 41
[email protected]
RESPOL EXPORT-IMPORT
Czeladź, ul. Wiejska 44
tel. 32 265 95 34
Warszawa, ul. Burakowska 15
tel. 22 531 58 58
Michałowice-Reguły
Al. Jerozolimskie 333
tel. 22 738 73 00
Wrocław, ul. Krakowska 13
tel. 71 343 52 34
www.respol.pl
Poznań, ul. św. Michała 43
tel. 61 650 34 24, faks 61 650 34 20
[email protected]
Rzeszów, ul. Instalatorów 3
tel. 17 823 24 13, faks 17 823 63 79
[email protected]
Stargard Szczeciński, ul. Limanowskiego 32
tel./faks 91 577 64 96,
[email protected]
TADMAR – sieć hurtowni
Centrala: Poznań, ul. Głogowska 218
tel. 61 827 24 00
®
faks 61 827 24 10
[email protected]
TADMAR
Bydgoszcz, ul. Bronikowskiego 27/35
tel. 52 581 22 63 do 65, faks 52 345 81 85
[email protected]
Ciechanów, ul. Przasnyska 40
tel. 23 674 36 76 do 77, faks 23 674 36 78
[email protected]
Częstochowa, ul. Bór 159/163
tel. 34 365 90 43, faks 34 365 91 07
[email protected]
Gdańsk, ul. Marynarki Polskiej 71
tel. 58 342 13 22 do -24, faks 58 343 12 43
[email protected]
Gdynia, ul. Hutnicza 18
tel. 58 663 02 35, 667 37 30
[email protected]
Gorzów Wielkopolski, ul. Podmiejska 24
tel. 95 725 60 00/06, faks 95 733 30 63
[email protected]
Katowice, ul. Leopolda 31
tel. 32 609 79 80 i 81, faks 32 609 79 83 i 85
[email protected]
Szczecin, ul. Żyzna 17
tel. 91 439 16 42, 91 311 38 61
[email protected]
Tarnów, ul. Tuchowska 23
tel./faks 14 626 83 23,
[email protected]
Toruń, ul. Chrobrego 135/137
tel. 56 611 63 43 do 45, faks 56 611 63 50
[email protected]
Wałbrzych, ul. Chrobrego 53
tel./faks 74 842 24 29
[email protected]
Warszawa, ul. Krakowiaków 99/101
tel. 22 868 81 28 do 37
[email protected]
Wrocław, ul. Długosza 41/47
tel.71 372 69 96
[email protected]
Zamość, ul. Namysłowskiego 2
tel./faks 84 627 16 14
[email protected]
Zawiercie, ul. Mylna 12/7 (wjazd od ul. Równej 15A)
tel./faks 32 671 02 55, tel. 32 671 35 04
[email protected]
[email protected]
październik 2013
89
89
INFORMATOR
INDEKS FIRM
Zielona Góra, ul. Batorego 118 A
tel./faks 68 324 18 28
[email protected]
Pełna lista hurtowni Tadmar na www.tadmar.pl
Indeks
firm
TG INSTALACJE
centrala: Poznań, ul. Lutycka 111
tel. 61 843 65 64, faks 61 845 68 17
[email protected]
Bydgoszcz, ul. Bronikowskiego 31
tel. 52 325 58 58, faks 52 325 58 50
[email protected]
Katowice, ul. Porcelanowa 68
tel./faks 32 730 32 10
[email protected]
Łódź, ul. Stalowa 1
tel./faks 42 659 96 76, [email protected]
Piaseczno, ul. Puławska 34 bud. 28
tel./faks 22 644 91 37, [email protected]
Poznań, ul. Lutycka 111
tel. 61 845 68 03, faks 61 845 68 00
[email protected]
Siedlce, ul. Karowa 18
tel. 25 633 95 85, faks 25 640 71 65
[email protected]
Warszawa, ul. Białołęcka 233 A
tel. kom. 600 207 551, [email protected]
Wrocław, ul. Fabryczna 14 hala nr 5
tel. 71 339 00 20, tel./faks 71 339 00 24
[email protected]
Zielona Góra, ul. Lisia 10 B
tel. 68 325 70 66, faks 68 329 96 06
[email protected]
Księgarnie
FERT Księgarnia Budowlana
Kraków, ul. Kazimierza Wielkiego 54a
GEPRO Księgarnia Techniczna
Lublin, ul. Narutowicza 18
Główna Księgarnia Techniczna
Warszawa, ul. Świętokrzyska 14
tel. 22 626 63 38
Księgarnia Budowlana ZAMPEX
Kraków, ul. Długa 52
Księgarnia INFO-PANDA
Bydgoszcz, ul. Śniadeckich 50
Księgarnia Naukowo-Techniczna LOGOS
Olsztyn, ul. Kołobrzeska 5
tel. 89 533 34 37
Księgarnia Techniczna NOT
Łódź, pl. Komuny Paryskiej 5a
tel. 42 632 09 68
Księgarnia Naukowo-Techniczna s.c.
Kraków, ul. Podwale 4
Księgarnia Piastowska
Cieszyn, ul. Głębocka 6
P.U.H. MERCURJUS Andrzej Warth
Gliwice, ul. Prymasa St. Wyszyńskiego 14b
tel. 32 231 28 81
Księgarnia Techniczna Anna Dyl
Kraków, ul. Karmelicka 36
90
październik 2013
FLÄKT BOVENT . . . . . . . . . 68, 73 POL-PLUS . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
FLÄKT WOODS . . . . . . . . . . 68, 73 POLSKIE CENTRUM
FLOWAIR . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 PROMOCJI MIEDZI . . . . . . . . . . 56
GALMET . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 PRANDELLI . . . . . . . . . . . . . . . . 89
GASPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 PROMOGAZ-KPIS . . . . . . . . . . . 88
Strona GEBERIT . . . . . . . . . . . . . . . 16, 62 PRZEDSIĘBIORSTWO
HANDLU OPAŁEM
I ARTYKUŁAMI
AES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 GLYCO-TECH . . . . . . . . . . . . . . . 61 INSTALACYJNYMI . . . . . . . . . . 89
ALFASEAL . . . . . . . . . . . . . . . . 10 GRAMBET . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 PURMO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
AND-BUD . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 GROHE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 RADIATOR . . . . . . . . . . . . . . . . 89
Nazwa
ADAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 GEPRO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
ANGUS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 GROSS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 REMBOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
APATOR POWOGAZ . . . . . . . . . . 6 GRUNDFOS . . . . . . . . . . 15, 39, 81 RESPOL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
APIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 GRUPA
ROBERT BOSCH . . . . . . . . . 28, 29
AQUA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 INSTAL-KONSORCJUM . . . . . . 88 ROCKWOOL . . . . . . . . . 14, 54, 87
ARMACELL . . . . . . . . . . . . . 16, 86 GRUPA SBS . . . . . . . . . . . . . . . 88 ROMEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
ARMET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 GRUPA TG . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 RPW SANNY . . . . . . . . . . . . . . 89
ASPOL-FV . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 HALM . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1, 39 SAMSUNG . . . . . . . . . . . . . . . . 31
B & B . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 HANSA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 SANEA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
BARTOSZ . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 HEATING-INSTGAZ . . . . . . . . . 88 SANET . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
BAUSERVICE . . . . . . . . . . . . . . 88 HEL-WITA . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 SANITEC KOŁO . . . . . . . . . . . . . 10
BEHRENDT . . . . . . . . . . . . . . . . 88 HERZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10, 81 SANITER . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
BIAŁOGON . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 HYDRASKŁAD . . . . . . . . . . . . . 88 SANTERM . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
BMETERS . . . . . . . . . . . . . . 15, 81 HYDRO-INSTAL . . . . . . . . . . . . 89 SAN-TERM . . . . . . . . . . . . . . . . 89
BORKOWSKI . . . . . . . . . . . . . . . 88 HYDRO-SAN . . . . . . . . . . . . . . . 88 SAUNOPOL . . . . . . . . . . . . . . . . 89
BOSAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 IBT GROUP . . . . . . . . . . . . . . . . 47 SAWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
BOXMET . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 INFO-PANDA . . . . . . . . . . . . . . 90 SBS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
BSH KLIMA . . . . . . . . . . . . . . . . 10 INSTALATOR . . . . . . . . . . . . . . 88 SFM FILTRY . . . . . . . . . . . . . . . . 3
BUDERUS . . . . . . . . . . . 16, 23, 28 INSTALBUD . . . . . . . . . . . . . . . 88 SMAY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
BUDEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 INSTAL-PROJEKT . . . . . . . . . . . 15 STEINBACHER IZOTERM . . 54, 87
BUD-INSTAL CHEM-PK . . . . . . 88 INSTALSOFT . . . . . . . . . . . . . . . 84 SYSTEMAIR . . . . . . . . . . . . . . . . 2
CAD-PROJEKT . . . . . . . . . . . . . 87 ISKO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 SYSTEMY GRZEWCZE
CAPSTONE . . . . . . . . . . . . . . . . 47 ISOVER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 – AUGUSTOWSKI . . . . . . . . . . . 89
CARRIER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 ITRON . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6, 13 TACONOVA . . . . . . . . . . . . . . . . 10
CENTROSAN . . . . . . . . . . . . . . . 88 JUNKERS . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 TADMAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
CENTRUM . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 KAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30, 92 TERMECO . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
KELLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 TERMER – MCM . . . . . . . . . . . . 89
CIJARSKI, KRAJEWSKI,
RĄCZKOWSKI . . . . . . . . . . . . . . 89 KESSEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 TERMET . . . . . . . . . . . . . . . 17, 89
CUPRUM-BIS . . . . . . . . . . . . . . 88 KLIMOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 TERMOPOL 2 . . . . . . . . . . . . . . 89
D+H . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 KONWEKTOR . . . . . . . . . . . 79, 86 TERWO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
DALKIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 LFP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6, 40 TESTO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
DANFOSS . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 LOGOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 TG INSTALACJE . . . . . . . . . . . . 90
DARCO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 MAKROTERM . . . . . . . . . . . 17, 89 THERMAFLEX . . . . . . . . . . . . . . 55
DELABIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 MERCOR . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 THERMEX . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
DELFIN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 MERCURJUS . . . . . . . . . . . . . . 90 THERM-INSTAL . . . . . . . . . . . . 89
DEVI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 MESAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 THERMO-STAN . . . . . . . . . . . . . 89
EBM-PAPST . . . . . . . . . . . . . . . 67 METALEX . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 TIBEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
EFAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 METALPLAST . . . . . . . . . . . . . . 70 URSA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
EKO-INSTAL . . . . . . . . . . . . . . . 88 MIEDZIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 VENTIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
ELEKTRA . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 MIEDŹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 VIEGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
ELTECH . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 MIROMETR . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 VIESSMANN . . . . . . . . . . . . 26, 31
EWE ARMATURA . . . . . . . . . . . 87 MPJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 VTS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
FAMEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 NOWBUD . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 WACHELKA INERGIS . . . . . . . . 89
FEMAX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 ORAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 WAVIN
FERMACELL . . . . . . . . . . . . . . . 10 OWENT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 METALPLAST-BUK . . . . . . . . . . . 6
FERRO . . . . . . . . . . . . . . 10, 14, 17 PAMAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 WILGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
FERT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 PANASONIC . . . . . . . . . . . . . . . 30 WILO . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41, 43
FIBARO . . . . . . . . . . . . . . . . 25, 29 PAROC . . . . . . . . . . . . . . . . 53, 87 ZAMPEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
FILA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6, 88 POLIPLAST . . . . . . . . . . . . . . . . 10 ZEHNDER . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
Odpływ ścienny Scada
Innowacyjne odwadnianie powierzchni łazienki
Odpływ ścienny Scada Wave
z podświetleniem LED
w 4 opcjach kolorystycznych
LED czerwony
LED zielony
LED niebieski
LED RGB*
*z automatyczną zmianą koloru
... lub bez podświetlenia
www.kessel.pl