szótár 1 - Lengyelország magyarul

Transkrypt

Polsko Węgierska Encyklopedia
-
Wersja 01 01 2017.
O
4230
o [I 1. litera oznaczająca samogłoskę o;
2. samogłoska ustna; 3. litera oznaczająca
w numeracji porządkowej: szesnasty] – o
(zárt magánhangzó és jele)
o kreskowane, o z kreską [litera ó
odpowiadająca brzmieniu u, stosowana
przede wszystkim w wypadkach, gdy
samogłoska ta wymienia się z o, np. wóz –
woz] – ó (betű és írásjel)
O [symbol pierwiastka chemicznego tlen] –
(vegyt.) O (oxigén vegyjele)
o (przyim.) [II 1. przyimek wprowadzający
nazwę lub charakterystykę przedmiotu
czyjejś wypowiedzi, czyjejś prośby,
czyichś starań, myśli, uczuć, czyjegoś sądu
lub przekonania, a także nazwę
przedmiotu sporu, walki bądź oskarżenia,
np. Często opowiadał o swojej rodzinie. Był
przekonany o swojej racji. Drużyny walczyły
o wejście do finału.; 2. przyimek
poprzedzający nazwę przedmiotu, z
którym styka się jakaś osoba lub rzecz w
wyniku ruchu lub w trakcie wykonywania
jakiejś czynności, np. Zaczepiła rękawem o
gwóźdź. Koła stukały o szyny.; 3. «przyimek
wprowadzający określenie różnicy między
dwoma obiektami lub stanami rzeczy pod
względem ilości, liczby lub stopnia, np.
Przerósł brata o głowę.; 4. przyimek
wprowadzający
określenie
czasu
zdarzenia, np. Wyruszyli w góry o świcie.;
5. przyimek przyłączający do nazwy
rzeczy
lub
osoby
rzeczownik
z
przymiotnikiem
lub
liczebnikiem
charakteryzujący właściwość tej rzeczy
lub osoby, np. Był człowiekiem o stalowych
nerwach.;
6. przyimek
przyłączający
nazwę narzędzia lub środka, którym
posługuje się dana osoba, chcąc wykonać
określoną czynność, np. Poruszała się o
kulach. — III 1. wykrzyknik wyrażający
zdziwienie lub zaskoczenie, np. O! Co za
miła wiadomość!; 2. wykrzyknik używany
w celu zwrócenia uwagi na coś, np. O, tu
są
świeże
ślady.;
3. wykrzyknik
poprzedzający rzeczownik w wołaczu,
użyty spontanicznie w funkcji czysto
ekspresywnej, np. O mój Boże, co tu się
dzieje?] – 1. [a tevékenység irányításának
megjelölésénél] (co) -ba, -be; (w odległości)
-ra, -re; 2. -nak, -nek; 3. (összehasonlításnál)
-val, -vel; -ról, -ről, valamennyire (o rok:
egy évvel); 4. [az idő megjelölésénél] (w
czasie czegoś) –ban, -ben, -kor, táján; 5. [az
ok, a cél megjelölésénél] (dla, za) -ért, miatt;
-ra, -re; 6. (o kim/czym) -ról, -ről; 7. [a
tulajdonság megjelölésénél] (zaopatrzony w
coś) –ú, -ű; 8. (a hely megjelölésénél)
mellett, közel; 9. [a helyzet megjelölésénél ]
vminek a segítségével, -val, -vel; 10. [az ügy
megjelölésénél] –ról, -ről
O! (wykrz.) – ó, ni, íme; óh!
o barwach tęczy – szivárványszínű
o bądź pewien! – oh! légy biztos!
o biada mi! – oh! jaj nekem!
o! to kiepski interes – ó, ez rossz üzlet v. dolog
o (kogo/co) – -ért (pyta o wynik: érdeklődik a
végeredmény felől)
o (kim/czym) - -ról, -ről; felől
o charakterze miejskim – várias; városias jellegű
o chlebie i wodzie – kenyéren és vízen (élni)
o co chodzi?, o czym mowa? – miről van szó?
o co gniewasz? – miért haragszol?
o co idzie? – miről van szó?
o co im poszło? – miről volt szó (közöttük)?
o co za miła niespodzianka! – oh! micsoda
kellemes meglepetés
o co zakład? – mibe fogadunk?
o coś – valamivel; valamit
o coś prosić – kérni vmit
o czwartej – 4.00 órakor, négykor (négy órakor)
o czwartej dwanaście – négy óra tizenkét perckor
o czym – amiről
o czym? – miről?
o czym jest mowa? – miről szól?; mit mond?
o czym jest mowa (w tej książce)? – miről szól (ez
a könyv)?
o czym mowa? – miről van szó?
o czym mówisz? – miről beszélsz?
o czym ona zamyśliła! – mire gondol!
o czym rozmawiacie? – miről beszélgettek?
o czym ty mówisz? – miről beszélsz?
o długich uszach – (pies) hosszú fülű
o dobrym sercu – jószívű
o doprawdy? – oh! oh! igazán? valóban?
o drugiej czterdzieści – két óra negyvenkor
o dużej objętości – terjedelmes, nagy terjedelmű
o dużych uszach – nagyfülű
o dwuch – kétfejű, két fejjel rendelkező v. bíró
o dwóch gałęziach a. rozgałęzieniach – kétágú
o dwóch zębach – (villa) kétágú
o dwunastej w nocy – éjjel tizenkettőkor (éjfélkor)
o dwunastej w południe – délben tizenkettőkor
Copyright © 2006-2016 SAMORZĄD NARODOWOŚCI POLSKIEJ W 17-TEJ DZIELNICY BUDAPESZTU
Wydanie poprawione i rozszerzone
4231
o dziesięciu rodzajach – tízféle
o dziewiątej trzydzieści (o wpół do dziesiątej) –
9.30-kor, fél tízkor
o głodzie i chłodzie – étlen-szomjan
o godzinie jedenastej przedpołudniem – délelőtt
tizenegykor
o godzinie czwartej – négy órakor
o godzinie dziewiątej rano – reggel kilenckor
o godzinie dziesiątej – tíz órakor
o godzinie ósmej – nyolc órakor, nyolckor
o godzinie piątej po południu – délután öt órakor
o godzinie pierwszej w nocy – éjjel egy órakor
o godzinie siódmej wieczorem – este 7 órakor
o godzinie trzeciej – három órakor
o godzinie X chcę iść do domu – X órakor haza
akarok menni
o, i jak! – de még mennyire!, de még hogy!
o ile – ha, amennyiben
o ile ja wiem – tudtommal
o ile kolej przyjdzie na to – ha arra sor kerül
o ile mi wiadomo – amennyire tudom; tudtommal
o ile mogę o tym sądzić – amennyire meg tudom
ítélni; megítélésem szerint
o ile wcześniej trzeba być na lotnisku przed
odlotem samolotu? – mennyi idővel kell
indulás előtt a repülőtéren lenni?
o ile wiadomo – mint tudjuk, amennyire
köztudomású
o ile wiem – ahogy v. amennyire tudom;
tudomásom szerint, tudtommal
O imitatores, servum pecus! (łac.); O
naśladowcy, trzodo niewolników! - Źródło:
Listy, I, xix, 19 - O, imitatores servum pecus
– oh, követők, követők, rabi barmok!”
(Horatius)
o jak dobrze! – jaj de jó!
o jaki mi mądry! – oh! oh! micsoda okos!
o jakimś numerze (nr) – számú (sz.)
o jedwabistym blasku a. polysku – selyemfényű
o, już widzę – ó, már tudom
o kamiennym sercu – átv. kőszívű
o każdej cjwili – bármely pillanatban, bármikor
o każdej porze – minden időben
o kęs – még egy kicsit, majdnem
o kilka kroków stąd – néhány lépésnyire innen
o kim? – kiről? kikről?
o krótkich rękawach – rövidujjú
o krzywych nogach – ó-lábú
o krzywych nogach [nogi wygięte na zewnątrz] –
X-lábú; ikszlábú
o kształcie jajka – tojásalakú; tojásdad
o której godzinie? – hány órakor?
-
Wersja 01 01 2017.
o której godzinie jada pan (pani) obiad? –
hánykor szokott ebédelni?
o której godzinie przyjeżdża pociąg z Krakowa?
– mikor jön a krakkói vonat?; hány órakor
érkezik a vonat Krakkóból?
o której godzinie się spotkamy? – hánykor v. hány
órakor találkozunk?
o której godzinie zaczynają się nasze zajęcia? –
hány órától kezdődnek a foglalkozásaink?
o której jest śniadanie (obiad, kolacja)? –
hánykor van a reggeli (ebéd, vacsora)?
o której nadają słuchowisko (dziennik radiowy)?
– hány órakor adják a hangjátékot (a
rádióhíreket)?
o której odjeżdża pociąg – hány órakor indul a
vonat?
o której odjeżdża pociąg do X? – mikor indul a
vonat X.-be?
o której otwierają sklepy? – mikor nyitnak az
üzletek?
o której przyjeżdża pospieszny z …? – mikor
érkezik a gyors?
o której rozpoczyna się przedstawienie? – hány
órakor kezdődik az előadás?
o której się kończą? – mikor végződnek?
o której się kończy? – mikor végződik?
o której zaczyna się audycja? – mikor kezdődik a
közvetítés?
o której zaczyna się pierwszy seans? – hánykor
kezdődik az első előadás?
o której zaczyna się przedstawienie? – hány
órakor kezdődik az előadás?
o której zaczynają się seanse? – hány órakor
kezdődnek az előadások?
o którym mowa – szóbanforgó v. szóban forgó
o kreskowane, o z kreską [litera ó
odpowiadająca brzmieniu u, stosowana
przede wszystkim w wypadkach, gdy
samogłoska ta wymienia się z o, np. wóz –
wozy] – ó (hosszú „ó”)
O la la! – Hűűűű! Hűha!
o luby! – kedvesem! drágám! édesem!
o lwim sercu – oroszlánszívű
o mało co nie zlamał nogi – majdnem eltörte a
lábát
o mało nie wyskoczy ze skóry – majd kiugrik a
bőréből
o mało ze skóry nie wyskoczy – majd kibújik a
bőréből
o mały figiel a byłby spadł – kis híja, hogy le nem
esett
o mały kęs, a kęs byłby zrobił – egy hajszál híja v.
majdnem, hogy megcsinálta
o mały włos – majdnem, egy hajszál híján; egy
hajszálnyira, kis híján; hajszál híja
o mały włos nie został zabity – egy hajszál híján
megölték
o małych rozmiarach – kisméretű
o mnie – rólam; énrólam
o mnie jeszcze jako tako się wyraził, ale o tobie
bie ani wspomniał – rólam még nyilatkozott
úgy, ahogy, de rólad egy szót sem szólt
o niczym nie chcę wiedzieć – semmi közöm hozzá,
nem akarok beleavatkozni
o niczym nie pamiętać – semmire sem emlékszik
o nie… – óh, ne…
o niebieskich oczach – kékszemű
4232
-
Wersja 01 01 2017.
Ahol álltam, sárga föveny-szőnyeg
Volt terítve, s tartott a mezőnek,
Melyen a levágott sarju-rendek,
Mint a könyvben a sorok, hevertek.
Túl a réten néma méltóságban
Magas erdő: benne már homály van,
De az alkony üszköt vet fejére,
S olyan, mintha égne s folyna vére.
Másfelől, a Tisza tulsó partján,
Mogyoró. s rekettye-bokrok tarkán,
Köztök egy csak a nyilás, azon át
Látni távol kis falucska tornyát.
Boldog órák szép emlékeképen
Rózsafelhők usztak át az égen.
Legmesszebbről rám merengve néztek
Ködön át a mármarosi bércek.
Semmi zaj. Az ünnepélyes csendbe
Egy madár csak néha füttyentett be,
Nagy távolban a malom zugása
Csak olyan volt, mint szunyog dongása.
Dziewczyna o niebieskich oczach
o nim/niej – róla
o osłabionym słuchu, słabo słyszący – nagyothalló
o ósmej godzinie – nyolckor, nyolc órakor
o ósmej rano – reggel nyolckor
o ósmej wieczorem – este nyolc órakor, este
nyolckor
o piątej będziemy na granicy – ötkor leszünk a
határon
o pierwszym brzasku – kora hajnalban
o pięć minut wcześniej – öt perccel korábban v.
előbb
o pół do szóstej – fél hatkor
o północku – (dawno, táj) éjfélkor
o północy – éjfélkor
o prowincjonalnym wyglądzie – vidékies;
vidékies külsejű v. kinézetű
O przyrodo! Przyrodo dudowa. Jakaż mowa z
twoją się porówna? – Oh természet, dicső
természet! Mely nyelv merne versenyezni
véled? [Petőfi Sándor; przekł. Marian
Jachimowicz]
Petődi Sándor – A Tisza
Nyári napnak alkonyúlatánál
Megállék a kanyargó Tiszánál
Ott, hol a kis Túr siet beléje,
Mint a gyermek anyja kebelére.
A folyó oly símán, oly szelíden
Ballagott le parttalan medrében,
Nem akarta, hogy a nap sugára
Megbotoljék habjai fodrába'.
Síma tükrén a piros sugárok
(Mint megannyi tündér) táncot jártak,
Szinte hallott lépteik csengése,
Mint parányi sarkantyúk pengése.
Túlnan, vélem átellenben épen,
Pór menyecske jött. Korsó kezében.
Korsaját mig telemerítette,
Rám nézett át; aztán ment sietve.
Ottan némán, mozdulatlan álltam,
Mintha gyökeret vert volna lábam.
Lelkem édes, mély mámorba szédült
A természet örök szépségétül.
Oh természet, oh dicső természet!
Mely nyelv merne versenyezni véled?
Mily nagy vagy te! mentül inkább hallgatsz,
Annál többet, annál szebbet mondasz.
Késő éjjel értem a tanyára
Fris gyümölcsből készült vacsorára.
Társaimmal hosszan beszélgettünk.
Lobogott a rőzseláng mellettünk.
Többek között szóltam én hozzájok:
–Szegény Tisza, miért is bántjátok?
Annyi rosszat kiabáltok róla,
S ő a föld legjámborabb folyója..
Pár nap mulva fél szendergésemből
Félrevert harang zugása vert föl.
Jön az árvíz! jön az árvíz! hangzék,
S tengert láttam, ahogy kitekinték.
Mint az őrült, ki letépte láncát,
Vágtatott a Tisza a rónán át,
Zúgva, bőgve törte át a gátot,
El akarta nyelni a világot!
O rany, co z nim zrobić? – Ó, mit művelsz vele?
O rany, co ja tutaj robię! – Ó, mit csinálok én itt?
o rzeczach – dolgokról
o siódmej piętnaście – negyednyolckor
o siódmej rano – reggel hétkor
o sobie – magamról
o spiczastych uszach – csúcsos fülű
o stałej fazie – szigorúan azonos fázisú
o sterczących uszach – hegyes fülű
4233
o sto kroków – száz lépésnyire
o sto kroków dalej – száz lépéssel tovább v. odébb
o suchym pysku – (közöns) éhgyomorra
o szerokich barach a. ramionach – széles vállú;
széles vállú
o świcie – hajnalban, pirkadatkor; virradatkor
o święta naiwności! [łac.: o, sancta simplicitas!;
okrzyk, jaki miał wydać Jan Hus (zob.
husyci) na widok chłopa w fantastycznym
zaślepieniu dewocyjnym dokładającego
drew na stos, na którym Husa palono 6
VII 1415.] – ó szent együgyüség!
o tak, bardzo! – de még mennyire!
o tam pod lasem! – ott az erdő mellett!
o tego już nadto! – oh! oh! ez már túlzás v. túl sok!
o tej porze – ilyenkor, ebben v. abban az időbeben,
ebben az időpontban v. időben; akkor, ekkor
o tej sprawie – erről az ügyről
o tej sprawie decyduje sąd – a bíróság dönt ebben
az ügyben
o tempora! o mores! [wym. o tempora o mores]
[o czasy! o obyczaje! – wyrażenie
oburzenia na widok zepsucia, rozluźnienia
obyczajów] – (lat.) o tempora! o mores! [Ó,
idők, ó, erkölcsök! – Rossz időket élünk, ha
már ilyenek az erkölcseink; Eredet: Cicero
Catilina elleni első beszéde. A teljes mondat:
O tempora, o mores! Senatus haec intellegit,
consul videt, hic tamen vivit! (Ó idők, ó
erkölcsök! A szenátus tudja, a konzul látja
mindezt [amit Catilina művel], ez [Catilina]
mégis életben van!)]
o to właśnie chodzi – éppen erről van szó
o tobie – rólad
o tobie tu gadka – rólad folyik a szó
o ton jaśniejszy – egy árnyalattal világosabb
o trzy lata starszy ode mnie – három évvel
idősebb nálam
o tyle – annyival, ennyire; ennyiben
o tyle o ile – annyira, amennyire; annyiban,
amennyiben; úgy ahogyan; félig-meddig
o tym – róla, arról
o tym jedynie myśli – csak erre gondol; csak ezen
jár az esze
o tym już ucichło – már csend van körülötte, már
senki sem beszél róla
o tym nie ma co mówić – kár a szóért
o użyteczności publicznej – közhasznú
o wiele – jóval; sokkal
o wiele lepszy – sokkal jobb
o wiele później – sokkal később
o wiele w cześniej – sokkal előbb
o wiele większy – jóval nagyobb
-
Wersja 01 01 2017.
O wiele większy problem jest przy Dworcu
Centralnym – jóval nagyobb a probléma a
Központi Pályaudvarnál
o wielkich rozmiarach – nagyszabású; nagyméretű
o wielkich uszach – nagyfülű
o wielkich wymaganiach – nagyigényű
o wielkiej głowie – nagyfejű
o wielkiej mocy – nagy teljesítményű v.
nagyteljesítményű
o wielkiej wartości – nagybecsű
o wielkiej wiedzy – nagytudású
o wielkim powodzeniu – nagysikerű
o wielkim znaczeniu – nagy jelentőségű v.
nagyjelentőségű; nagyfontosságú
o wilku mowa, a wilk tu; o wilku mowa, a wilk
tuż – (a farkasról van szó, a farkas
megjelent) farkast emlegetnek, kert alatt jár;
ne fesd az ördögöt a falra, mert megjelenik
o własnej mocy; o własnych siłach – saját erejéből
o własnej sile – saját erejéből
o własch siłach – saját erejéből
o włos śmierci – egy hajszál választja el a haláltól
o wpół do piątej (dziesiątej) – fél ötkor (tízkor)
o wpół do trzeciej – fél háromkor
o wyglądze księdza – papos
o wysokim napięciu – nagyfeszültségű
o wysokim poziomie – magas színvonalú
o wysokim stopniu – magas fokú
o zajęczym sercu – nyúlszívű
o zasięgu krajowym – országos hatáskörű
o zdrowych zmysłach – épelméjű
o zgrozo! – oh bosszantó!
o zmierzchu – alkonyatkor, szürkületkor, estefelé
o zmroku – szürkületkor, alkonyatkor
o żydowskim wyglądzie – zsidós; zsidó kinézetű
o- [1. przedrostek nadający czasownikowi
podstawowemu uzupełniający odcień
znaczeniowy: ogarnięcie czegoś z różnych
stron, skierowanie czegoś w dół lub
wstecz, przeniesienie czynności na inny
typ przedmiotu, oddzielenie od czegoś itp.,
np. ogrodzić, osunąć się, oglądać się,
okraść, otłuc; 2. przedrostek tworzący
czasowniki pochodne od przymiotników,
rzeczowników, niekiedy połączeń z
przyimkiem, oznaczający uczynienie lub
stanie się jakimś, otoczenie, objęcie czymś,
np. ocieplić, onieśmielić, oprzytomnieć,
opancerzyć; 3. przedrostek występujący w
rzeczownikach lub przymiotnikowych
formacjach odimiennych, oznaczających
zwykle to, co sąsiaduje z czymś, np. okrąg,
otrzewna] – (lat.) prefixum; (nyelvt.)
(przedrostek) előtag, előrag; igekötő
4234
OASIS, Organization for the Advancement of
Structured Information Standards [to
międzynarodowe
konsorcjum
o
charakterze non-profit, zajmujące się
rozwojem standardów e-biznesu, w tym
także
standardów
sieciowych.
Konsorcjum powstało w 1993 roku pod
nazwą SGML Open, w celu promocji
języka SGML, zmiana nazwy nastąpiła w
1998 roku, aby odzwierciedlić poszerzenie
obszaru działań organizacji. W skład
OASIS wchodzi ponad 5 tysięcy
podmiotów z ponad 100 krajów, w tym
ponad
600
organizacji.
Proces
podejmowania decyzji przez członków
konsorcjum jest otwarty i demokratyczny.
Prace odbywają się obecnie między
innymi w takich działach jak usługi
sieciowe, e-handel, bezpieczeństwo, prawo
i administracja, aplikacje, dokumenty,
przetwarzanie XML czy zgodność i
współpraca.] – OASIS, Organization for the
Advancement of Structured Information
Standards;
Szervezet
a
strukturált
információs szabványok fejlesztéséért [egy
nemzetközi konzorcium, amely a webes
biztonság, e-business, üzleti tranzakciók,
logisztika, és a különféle piacok közötti
kölcsönös együttműködés szabványainak
fejlesztésére szakosodott.]
oaza [1. obszar na pustyni obfitujący w
roślinność
dzięki
obecności
wody;
2. miejsce, w którym można znaleźć
spokój, wytchnienie; też: zajęcie dające
odprężenie
od
innych
zajęć;
3. młodzieżowy
ruch
w
Kościele
katolickim, którego celem jest pogłębienie
życia religijnego; 4. obóz letni dla
młodzieży należącej do tego ruchu; 5. (od
greckiej
nazwy
staroegipskiej
miejscowości Oασις Oasis podanej przez
Herodota) - teren o bardzo bujnej
roślinności na obszarze pustyń i
półpustyń. Występują one w miejscach,
gdzie woda z rzek przenika do gruntu
(oazy nadrzeczne) lub w miejscach, gdzie
zwierciadło wody gruntowej znajduje się
na takiej głębokości, że dosięgają go
korzenie roślin.] – (egyiptomi, földr.) oázis;
olyan hely a sivatagban, ahol növényzet és
víz van; (átv.) a zajló v. zűrzavaros
események között a pihenés, megnyugvás,
felüdülés helye v. jelképe
oazowy, -a, -e [1. ruch oazowy - młodzieżowy
ruch w kościele katolickim; oaza; Oaza; 2.
związany z ruchem oazowym (Oazą,
oazą)] – oázisob. obyw. = obywatel, obywatelka – (dawno)
polgártárs, állampolgár
-
Wersja 01 01 2017.
ob ema rękami – két kézzel v. mindkét kézzel
oba [zob. obaj] – mindkét, mindkettő; mindketten
ob., obacz – lásd
OB [zob. opad w zn. 3.] – (med) vérsüllyedés
ob-,
obe[przedrostek
odpowiadający
znaczeniowo przedrostkowi o-, lecz
występujący rzadziej, czasami obocznie] –
(przedrostek) előtag, előrag; igekötő
oba
ić
–
(közb.
tréf.)
megházasítani,
összeházasítani, benősíteni
oba ić się – megnősülni, megházasodni
oba ił syna – fiát megházasította, asszonyt szerzett
a fiának
obacht! [uwaga!] – [Słowniczek języka śląskiego]
figyelem!, vigyázat!, vigyázz!
obaczyć [dawniej: zobaczyć] – (dawno) látni,
nézni,
megnézni,
megszemlélni;
megtekinteni; megpillantani
obadwa (obydwa) – mindkettő
obaj, obydwaj, oba [liczebnik odpowiadający
liczbie 2, wskazujący, że to, o czym mowa,
dotyczy każdej z dwóch wymienionych
wcześniej osób, rzeczy lub spraw] – (az
oba szó hímnemű személyi alakja, ragozása
mint: dwa) mindkét, mindkettő; mindketten;
mind a kettő (férfiak)
obaj siebie warci – egymáshoz valók, megérik a
pénzüket
obaj z Janem poszliśmy do domu – Jánossal
együtt hazamentünk; mindketten Jánosszal
hazamentünk
obalać (zob. obalić) – ledönteni, feldönteni;
megdönteni, megbuktatni
obalanie, obalenie – feldöntés, ledöntés;
megdöntés;
megfordítás,
felfordítás;
megbuktatás
obalenie caratu – a cárizmus megdöntése
obalenie Komunizmu – a kommunizmus
megdöntése
obalić (obalę) [1. przewracać coś, używając
większej siły; powalać, zwalać 2.
przenośnie:
odpierać
argumenty,
podważać
coś,
wykazywać
bezpodstawność czegoś 3. pospolicie:
wypijać butelkę alkoholu] – dönteni,
feldönteni,
megdönteni,
felfordítani;
ledönteni,
letaszítani,
megbuktatni;
meghiúsítani
obalić [przewrócić (zob. → zwroty śląskie)] –
[Słowniczek języka śląskiego] megfordítani,
átfordítani; eldönteni
obalić coś – megcáfolni v. megtámadni vmit;
megdönteni vmit
obalić czyjeś dowodzenie – megdönteni vkinek az
érvelését
4235
obalić domniemanie – vélelmet megdönteni
obalić jaki projekt – meghiúsítani vkinek a tervét
obalić mur – falat ledönteni
obalić obronę – védekezést megdönteni
obalić rząd – kormányt megbuktatni
obalić się — obalać się [przewrócić się] –
felfordulni, hanyat esni
obaliny, ruiny [stare, zaniedbane, zniszczone
budynki, resztki po budynkach] – romok,
omladék
[elhagyatott,
rossz
állagú
épületmaradvány]
obałamucić — obałamucać [daw. wprowadzić
kogoś w błąd] – megszédíteni, elszédíteni v.
elcsavarni vkinek a fejét
obałamucić kogo – megszédíteni vkit
obałek – (a vihar által) gyökerestől kidöntött fa,
feldőlt fa
obandażować [owinąć bandażem] – bekötözni,
bekötni, bepólyálni
obandażować ranę – sebet bekötni
obandażowanie – kötés feltétele; bekötözés
obarczyć — obarczać [1. dać komuś jakiś ciężar
do
niesienia;
2. uczynić
kogoś
odpowiedzialnym za coś lub obciążyć
moralnie; 3. nałożyć na kogoś jakiś
obowiązek lub powierzyć wykonanie
czegoś] – terhelni, megterhelni, túlterhelni;
megrakni, elhalmozni; megbízni, rábízni
obarczyć kogo obowiązkami – kötelességekkel
terhelni vkit
obarczyć kogo obowiązkiem czego – megterhelni
vmilyen kötelességgel vkit
obarczyć kogo pracą – munkát róni vkire
obarczyć ludność podatkami – adókkal terhelni a
népet
obarczyć się — obarczać się [1. wziąć jakiś
ciężar; 2. wziąć odpowiedzialność za coś;
3. wziąć na siebie jakiś obowiązek] –
terhelődni, megterhelődni, túlterhelődni;
elhalmozódni, megterheli magát; terhet vesz
a vállára
obarczony, -a, -e – terhelt, megterhelt, túlterhelt,
megrakott
obarczony pracą – megterhelt, túlterhelt;
munkával megrakott
obarczony stratami – veszteséges
obarierować – bekeríteni; kerítéssel körülvenni
obarykadować [otoczyć barykadą] – barikáddal
körülvenni, körülbarikádozni
obarykadować się – körülveszi, elbarikádozza
megát
obarzanek [zob. obwarzanek] – perec, körtős
kalács
-
Wersja 01 01 2017.
obatożyć [daw. zbić batogiem] – megostorozni,
korbácsolni, ütni
obawa (kogo/czego a. przed kim/czym) [uczucie
niepokoju lub niepewności co do skutku,
następstw czegoś] – félelem, rettegés
(vmitől), aggodalom, aggály (vmi miatt);
veszély
obawa o kogo/co – rettegés, aggódás
(vkiért/vmiért)
obawa przestrzeni – tériszony
obawa śmierci – halálfélelem
obawiać się (kogo/czego) [odczuwać obawę] –
félni, rettegni, tartani vkitől/vmitől; aggódni
vmi miatt; óvíkodni vkitől/vmitől; tartózkodni
vmitől; kerülni vkit/vmit
obawiać się o kogo/co – félteni vkit/vmit; aggódni
vkiért/vmiért v. vmi miatt
obawiać się o kogoś – féleteni vkit
obawiałem się, że się nudzisz beze mnie – féltem,
hogy unatkozol nélkülem
obawiam się, że… – attól tartok, hogy…; félek
hogy…
obawiam się, że dokuczam panu – félek, hogy
háborgatom önt most
obawiam się, że dokuczę panu jutro – félek, hogy
háborgatom önt holnap
obawiam się, że jest trochę chora – attól félek
(tartok), hogy egy kicsit beteg
obawiam się, że język polski jest bardzo trudny
– félek, hogy a lengyel nyelv nagyon nehéz
obawiam się, że nie przyjadzie – attól félek, hogy
nem jön el
obawiam się, że on się nudzi – attól tartok, hogy ő
unatkozik
obbligato = obowiązkowy a. obowiązkowo [1. w
muzyce
orkiestrowej
oznacza
głos
instrumentalny, którego nie można
opuścić (np. flauto obbligato), jako
przeciwieństwo ad libitum. 2. w muzyce
rozrywkowej z niezrozumiałych powodów
ma znaczenie zupełnie przeciwne: oznacza
możność
pominięcia
danego
głosu
instrumentalnego (tzw. obligat); zob. też
ad libitum.] – (ol.) obbligato; (zene) kötelező
v. kötelességszerűen, kötelező módon,
kötelezően
obcałować — obcałowywać [wiele razy
pocałować kogoś] – összecsókolni
obcałować się — obcałowywać się [wiele razy
pocałować
się
nawzajem]
–
összecsókolózni; csókolgatják egymást
obcas [1. część obuwia, przymocowana
zazwyczaj za pomocą małych gwózdków
do podeszwy, wykonana z trwałego
materiału; 2. spodnia część obuwia, na
której wspiera się pięta; 3. część buta
4236
przytwierdzona do podeszwy pod piętą za
pomocą małych gwoździ, dzięki której tył
stopy znajduje się na wyższym poziomie
niż jej przód. Za obcas przyjmuje się
podwyższenie o wysokości co najmniej 0.5
cm. Obcasy stosowane w obuwiu męskim
są zazwyczaj niskie i proste. Kobiety
często noszą buty na wysokim obcasie,
również w typie szpilek, co sprawia że ich
sylwetka wygląda szczuplej. Buty na
obcasie poprawiają również znacznie
wygląd kobiecych łydek.] – sarok,
cipősarok
obcas gumowy – (cipő) gumisarok
obcasik [mały obcas - tylna, spodnia część buta
podpierająca piętę] – kis cipősarok
obcasisko [zgrubienie od: obcas] – nagy cipősarok
obcążki [narzędzie używane dawniej w
kowalstwie obecnie nawet w kosmetologii.
Służą do wyciągania czegoś.] – fogó,
harapófogó; csipesz
obces, obcesowo – egyenesen, kertelés nélkül;
hirtelen, fesztelenül, teketória nélkül
obcesowe zachowanie się – nem sokat teketóriázó
bánásmód v. magatartás
obcesowy, -a, -e – éles, határozott, ellentmondást
nem tűrő, fesztelen, merész, teketória nélküli
obcęgi [1. (niem. Zange) stalowe narzędzie z
ostrymi szczękami i dwoma uchwytami,
służące do przecinania drutu, wyciągania
wbitych w coś gwoździ itp.; 2. narzędzie
ręczne z częścią roboczą w postaci dwóch
przeciwstawnie ustawionych łukowatych
szczęk zakończonych na ostro. Służy
głównie do wyciągania gwoździ oraz
odcinania drutu. Stosowane głównie przez
cieśli, stolarzy i dekarzy. 3. metalowe
narzędzie
zakończone
półokrągło
rozsuwającymi się szczękami, służące do
wyciągania gwoździ, cięcia drutu itp.] –
fogó, csípőfogó, harapófogó
obcęgi płaskie – laposfogó
obcęgi tnące – csípőfogó, harapófogó
obchodowy, -a, -e [1. biorący udział w
obchodach
albo
organizujący
je;
2. obchodzący coś w celu kontroli] –
ünnepi, ünnepségobchodowy – pályaőr
obchody
[uroczystość
organizowana
dla
uczczenia kogoś lub czegoś] – ünnepség
obchodzenie – körjárat, körséta, körút; kikerülés,
megkerülés; (átv.) megkerülés; ünneplés,
megünneplés
obchodzenie chorych przez lekarza – az orvos
beteglátogató körútja
obchodzenie jubileusza – jubileum megünneplése
-
Wersja 01 01 2017.
obchodzenie kałuży – a pocsolya megkerülése
obchodzenie prawa – törvény megkerülése
obchodzenie się – bánásmód, kezelési mód;
önkéntes nélkülözés
obchodzenie się bez czego/kogo – az, hogy elvan v.
megvan vmi/vki nélkül
obchodzenie się z kim – vkivel szemben tanúsított
bánásmód
obchodzenie święta – ünneplés, ünnep megtartása
v. megülése
obchodzić (obchodzę) [zob. obejść] – 1. (iść
naokoło czegoś) körüljárni, körbejárni,
kerülgetni, megkerülni, bejárni; összejárni;
végigjárni; 2. (święcić) megünnepelni,
megülni, megtartani; 3. (interesować)
érdeklődni; érdekelni, érinteni
obchodzi mnie jego los – érdekel a sorsa
obchodzić imieniny – névnapot tartani; névnapot
ünnepelni v. ülni; névnapját megülni
obchodzić jaką uroczystość – megülni,
megünnepelni
obchodzić jubileuisz – jubilálni; jubileumot tartani
v. megtartani v. ünnepelni v. ülni v. megülni
obchodzić rocznicę – évfordulót megünepelni
obchodzić święto – ünnepelni, ünnepet ülni v.
tartani
obchodzić urodziny – születésnapot ünnepelni v.
taratani; megüli a születésnapot
obszedł pół świata – összejárta a fél világot
obchodzić się – (z kim/czym) bánni (vkivel/vmivel);
kezelni vkit/vmit; megvan, elvan, megél,
boldogul (vki/vmi nélkül)
obchodzić się (z kim) delikatnie – finoman v.
kesztyűs kézzel bánni (vkivel)
obchodzić się z kim obcesowo – packázni vkivel
obchodzić się z kim szortsko – packázni vkivel
obchodzić się z kimś jak z jajkiem – (átv.)
óvatosa, kíméletesen v. csínján bánni vkivel;
úgy bánni vkivel, mint a hímes tojással
obchodzić się z kimś ostrzożnie – szőrmentén
obchód [1. kontrolne obchodzenie jakiejś
instytucji lub terenu; 2. obchodzenie
czegoś dokoła; 3. chodzenie do sali do sali
dookoła kogoś lub czegoś, świąt] – bejárás,
körjárat, menet, körmenet, felvonulás, körút;
(święcenie
urocystości)
ünneplés,
megünneplés;
ünnepség,
ünnepelés,
szertartás; (orvosi) körút, vizit
obchód lekarski – orvosi körút v. vizit (a
kórtermekben)
obchód straży, wart – (wojsko) körjárat, őrszemek
ellenőrzése
obchód weselny – lakodalmi ünnepség
obciąć (obetnę, obetnie) — obcinać [1. tnąc,
skrócić coś lub oddzielić od czegoś;
4237
2. skrócić komuś włosy, zwykle nadając
im jakąś fryzurę; 3. zmniejszyć ilość
pieniędzy przeznaczoną na jakiś cel;
4. pot. dać komuś na egzaminie ocenę
niedostateczną;
5. obcinać:
pot.
przypatrywać się komuś lub czemuś
uważnie; 6. obcinać: pot. zbijać kogoś z
tropu lub ostro się do kogoś odzywać] –
elvágni, levágni, szelni, nyírni, lemetszeni,
lenyesni,
csökkenteni,
korlátozni,
megnyírbálni; (na egzaminie) elvágni,
elbuktatni, megbuktatni
obciąć coś – lecsípni vmit
obciąć gałęzie – a fákat, az ágakat lenyesni v.
megnyesni
obciąć kogo na egzeminie – vkit megbuktatni a
vizsgán
obciąć końce włosów – levágja a haj végét
obciąć a. obcinać ogon – (pies) farkat csonkolni v.
levágni
obciąć paznokcie – levagdalja a körmeit; körmöt
nyírni
obciąć pensje – csökkenteni a fizetést
obciąć a. obcinać włosy – levágja a hajat; hajat
vágni; lenyírja, megnyírja a haját
obciąć wydatki – csökkenteni a kiadásokat
obciąć się — obcinać się [1. pot. być ostrzyżonym
przez fryzjera; 2. pot. nie zdać egzaminu]
– levágja a haját; megnyiratkozni; (átv.)
megbukni a vizsgán
obciąganie – bevonás, huzat
obciągnąć — obciągać [1. powlec lub pokryć
czymś; 2. wygładzić na sobie odzież,
pociągając ją w dół; 3. pot. wypić alkohol;
4. zlać fermentujące wino lub piwo znad
osadu do beczek lub butelek] – körülhúzni,
meghúzni; (co czym) behúzni, bevonni,
befedni (vmit vmivel), kifeszíteni; bevonni,
bemázolni;
igazítani,
helyrerántani,
rendbeszedni; élesíteni, köszörülni, fenni;
(átv.) alkoholt inni, lehúzni
obciągnąć brzytwę, nóż – borotvát, kést fenni,
élezni
obciągnąć farbą, lakierem – befesteni,
mbemázolni festékkel, lakkal
obciągnąć krzesło skórą – széket bőrrel bevonni,
behúzni
obciągnąć linę – kötelet kifeszíteni
obciągnąć meble płótnem – bútort vászonnal
bevonni, behúzni
obciągnąć na sobie ubranie – a ruháját
megigazítja, helyrerántja, rendbeszedi
obciągnąć piwko – lehúzni v. meginni egy sört
obciągnąć pół litra – lehúzni egy sört; egy fél litert
(szeszesitalt)
obciąż (obetnie) – levágni
-
Wersja 01 01 2017.
obciążać (zob. obciążyć) – terhelni, megterhelni,
megrakni; megnehezíteni, súlyosbítani
obciążać konto – számlát megterhelni
obciążać odbiorców – vevőket megterhelni
obciążać rachunek sumą – számlát megterhelni
egy összeggel
obciążający, -a, -e [taki, który obciąża (się); w
użyciu przymiotnikowym: a) będący dla
kogoś ciężarem b) będący dowodem
czyjejś winy] – súlyosbító, terhelő;
megterhelő, súlyos, terhes, nyomasztó
obciążająca okoliczność – súlyosbító körülmény
obciążające dane – terhelő adatok
obciążające zeznanie – terhelő vallomás
obciążający dowód – terhelő bizonyíték
obciążalność
[zdolność
urządzenia
do
przejmowania określonego obciążenia w
przewidzianym okresie eksploatacji] –
terhelés
obciążalność mocą – zajterhelhetőség
obciążanie – terhelés, megterhelés, megrakás;
teher, teherrakomány
obciążanie nieruchomości komunalnych – helyi
ingatlanok terhelése
obciążenie
[1. zobowiązanie,
zwłaszcza
finansowe, nałożone na kogoś; 2. coś, co
ma niekorzystny wpływ na życie
człowieka, od czego nie może się on
uwolnić; 3. moc elektryczna pobierana w
danej
chwili
ze
źródła
energii
elektrycznej; 4. siła nacisku, której ulega
jakieś ciało] – teher; terhelés, megterhelés,
túlterhelés, megrakás; (ker.) tartozás,
adósság; (műsz,) terhelék; teherrakomány;
átv. tehertétel
obciążenie dziedziczne [dziedziczna wada lub
skłonność do zapadania na jakieś
choroby] – orv. öröklött terheltség
obciążenie konta – számlamegterhelés
obciążenie płacenia podatku – adókötelezettség;
adófizetési kötelezettség
obciążenie płatnicze – fizetési kötelezettség
obciążenie podatkiem – adóterhelés
obciążenie rachunku – a számla megterhelése
obciążeniowy, -a, -e - terhelési, megterhelési,
túlterhelési, megrakási
obciążony, -a, -e – megterhelt, túlterhelt; megrakott
obciążony długami – adósságokkal terhelt;
adósságok alatt nyögő
obciążyć — obciążać [1. obładować kogoś lub coś
czymś ciężkim; 2. nałożyć na kogoś jakieś
zobowiązanie, zlecić komuś wykonanie
czegoś; 3. nadmiernie coś eksploatować; 4.
zwiększyć ciężar czegoś; 5. uczynić coś
przeciążonym; 6. zlecić komuś wykonanie
4238
czegoś; 7. uczynić kogoś odpowiedzialnym
za coś, winnym czegoś; też: wskazać lub
udowodnić czyjąś winę] – súlyosbítani,
terhelni; megterhelni, túlterhelni, megrakni,
megnehezíteni
obciążyć czyj rachunek pewną sumą – vkinek
számláját bizonyos összeggel megterhelni; egy
bizonyos összeget terhére írni vkinek
obciążyć dane konto – adott számlát megterhelni
obciążyć hipotekę [zagwarantować wykonanie
jakiegoś zobowiązania wpisem do księgi
hipotecznej] – jelzálogot megterhelni
obciążyć a. obciążać (kogo) – megterhelni (vkit);
terhet róni (vkire)
obciążyć kogo odpowiedziałnością za co –
felelőssé tenni vkit vmiért
obciążyć kogo zaznaniem – vkit vallomásokkal
terhelni
obciążyć konto [zapisać jakąś transakcję na
dane konto] – kontót v. számlát terhelni
obciążyć pamięć – terheli v. megterheli az
emlékezetét
obciążyć podatkiem – megterhelni adóval
obciążyć rachunek – számlát terhelni v.
megterhelni
obciążyć swoje sumienie występkami – bűnökkel
terheli meg lelkiismeretét
obciążyć wóz – kocsit megrakni v. megterhelni
obciążyć a. obciążać żołądek – megterheli a
gyomrát
obciążyć się — obciążać się [1. wziąć coś
ciężkiego;
2. podjąć
się
jakiegoś
obowiązku;
3. poczuć
się
odpowiedzialnym za coś lub winnym
czegoś; 4. zarzucić sobie nawzajem jakąś
winę] – megrakodni, telerakja magát;
magára vállal
obciążyć się czym – megrakodik, telerakja magát
vmivel; magára vállal vmit
obciec — obciekać, obcieknąć [1. o cieczy:
spłynąć skądś małymi strugami; 2. o
przedmiotach: stać się mniej mokrym] –
(kis patakokban) lefolyni, elfolyni
obetrzeć — obcierać [1. przesunąć czymś po
powierzchni w celu jej osuszenia lub
oczyszczenia; 2. uszkodzić skórę wskutek
tarcia o coś] – törölni, letörölni, megtörülni,
megtörölni
obetrzeć się — obcierać się [1. obetrzeć samego
siebie z czegoś wilgotnego lub brudnego;
2. mijając się, dotknąć kogoś lub czegoś] –
letörli v. megtörli magát
obcieranie – letörlés, megtörlés
obcierka [1. pot. strzał, który spowodował tylko
obtarcie ciała; 2. pot. zdarcie fragmentu
lakieru z samochodu w wyniku obtarcia o
-
Wersja 01 01 2017.
coś; 3. środ. obtarcie się piłki o któregoś z
grających] – (vadászat) (az állat) könnyebb
megsebzése, megsebesítése
obcięcie, obcinanie – levágás, lenyírás, lemetszés,
lenyesés; amputálás, leamputálás
obcięcie gałęzi – ágak lenyesése
obcięcie jednej nogi – egyik láb levágása v.
amputálása
obcięcie włosów – hajnyarás v. vágás
obcięty, -a, -e – levágott, lemetszett, lenyírt;
amputált, leamputált; (átv.) rászedett,
becsapott
obcinać (obciąć) – levágni
obcinak [1. narzędzie do obcinania rur; 2.
narzędzie ręczne do obcinania rur, w
którym organem roboczym są krążki
tnące osadzone w oprawce lub łańcuchu i
poruszane ruchem wahadłowym za
pomocą dźwigni.] – vágó, kurtító kés, nyíró
kés
obcinak do rur – csővágó
obcinanie rogów (dekoronizacja) – szarvtalanítás
obcinarka – vágógép, vágó kkészülék, lemezvágó
gép, fémvágó gép
obcinek – levágott rész, hulladék, szelet
obcinka
[wyrobisko
górnicze
typu
chodnikowego, prowadzone na granicy
wyeksploatowanej wcześniej części złoża]
– teljesen kitermelt aknák; elhagyott
bányatérség
obcios [1. pozostałość, odpad po obrobieniu albo
wygładzeniu drzewa lub kamienia; 2.
siekiera ciesielska służąca do ociosywania
grubego drzewa; 3. dawniej: obciosanie] –
széles ácsbalta; hulladék v. hulladékfa;
forgács
obciosać — obciosywać [obrobić albo wygładzić
drzewo lub kamień] –
lefaragni,
megfaragni, kifaragni, ácsolni
obcioski – ácsforgács
obcisła góra stroju [lekki damski top, który
noszony był w XIX wieki i na początku
XX, szczególnie na wsi.] – ingváll
[Könnyű, a felsőtestet borító női
ruhadarab, a 19. században és a 20. század
elején viselték, különösen vidéken.]
4239
obcisnąć (obciśnie) — obciskać [1. przylegać
mocno do czegoś; 2. zacisnąć coś wokół
czegoś, owinąć coś mocno] – megszorítani,
összeszorítani,
szorosan
körülvenni,
körülfogni, befűzni
obciskać się – összeszorulni, szorongani, simulni
obcisło; obciśle – feszesen, szorosan, szűken
obcisłość – feszesség, szorosság, szűkösség
obcisły, -a, -e [o ubraniu: ściśle przylegający do
ciała] – I. testhezálló; testreszabott; feszes,
feszülő;
feszülős;
szoros,
hozzáillő,
alkalmas, megfelelő, potenciális, tapadó,
szűk; II. "testhez álló"; testre szabott, egyéni,
egyéni igényeknek megfelelő, személyre
szabott, egyedi, egyéni igényeket kiszolgáló
Seksowna gwiazda Hollywood, Jessica Alba,
przyznaje, ze jej kostium, w którym występuje w
filmie Fantastyczna czwórka nie zasłania zbyt wiele.
obcisłe obuwie – szűk cipő
obcisłe ubranie – testhezálló ruha
obco – idegenül
obcojęzyczny, -a, -e [pochodzący z obcego
języka] – idegennyelvű
obcokrajowiec [mieszkaniec lub obywatel obcego
kraju] – külföldi, idegen
obcokrajowy, -a, -e – külföldi, idegen
obcoplemieniec – idegen törzsbeli ember
obcopiemienny, -a, -e [należący do innego
plemienia»] – idegen törzsbeli
obcość – idegenség, idegen jelleg
obcować (z kim) [1. kontaktować się z kimś lub
czymś blisko; 2. mieć stosunki płciowe z
kimś] – érintkezni (vkivel), gyakrabban
meglátogatni
(vkit);
(egymás
közt)
közlekedni
obcować na odległość ze światem – távolról
érintkezni a világgal
obcować z kobietami wiele razy każdego dnia –
nővel érinzkezni minden nap többször
obcowanie – érintkezés, gyakori (társadalmi)
érintkezés
v.
látogatás,
kapcsolat,
összeköttetés
obcowanie z ludźmi – gyakori érintkezés az
emberekkel
obcowanie z kobietą – nővel érinkezés
-
Wersja 01 01 2017.
obcy, -a, -e [1. nienależący do jakiegoś kręgu
osób, spraw, rzeczy; 2. należący do innego
państwa, właściwy mu; 3. nieznany
komuś; 4. niewłaściwy komuś lub czemuś]
– (cudzoziemski) idegen, külföldi, ismeretlen
(nieznajomy) idegen, ismeretlen; távoli,
távolálló; idegenszerű
obce ciało – (med.) idegentest v. idegen test
obce dewizy – idegen v. külföldi devizák
obce mu są wszelkie intrygi – minden intrikától
távol áll
obcy język – idegen nyelv
obcy kapitał – idegen tőke
obcy klasowo – osztályidegen
Obcy Ogień [synowie Aarona, Nadab i Abihu,
chcieli przynieść ofiary w sposób nie
nakazany przez Boga (może z własnej
woli, albo i dla zabawy) i za to ukarani
zostali śmiercią. Nauka z tego bardzo
ważna: Boga należy uwielbiać w sposób
podany przez Niego; nie należy robić z
wielbienia Boga zabawiania, nawet gdy
chęci nie są złe; w zborach nie może być
woli ludzkiej, ale wola Boga wykonywana
pod przewodnictwem Ducha Świętego.] –
idegen tűz (Lev. 10. fejezet) [1Áron fiai,
Nadab és Abihu vették füstölőjüket. Tüzet
tettek bele és rá tömjént, s az Úr előtt
szabálytalan tűzáldozatot mutattak be, amely
nem volt előírva számukra. 2Az Úr színe elől
láng csapott ki, és megégette őket, meg is
haltak az Úr előtt. 3Ekkor Mózes így szólt
Áronhoz: "Itt beteljesedett, amit az Úr
mondott: azokon mutatom meg szentségemet,
akik a közelemben vannak, s az egész nép
előtt kinyilvánítom dicsőségemet." Áron
némán hallgatta. ― Niszán (niszán =
csodák) hónapban vonultak ki a zsidók
Egyiptomból. E hónapban állították fel a
pusztai szentélyt és a Midrás szerint, ez a
hónap hozza majd el Izrael végső
megváltását és békéjét is. ― A pusztai
szentély felállítása után, a nyolcadik napon
felavatták azt. Először Áháron, majd Mózes
megáldotta a népet és bejelentették, hogy
Isten megjelenik e napon a nép előtt (t(íz
formájában). Aháron az oltárra helyezte a
feláldozandó részeket, és akkor az égből jött
tűz
elemésztette
azokat.
(Isten
"megjelenése") Ezután Áháron két fia,
Nádáv és Avihu helyeztek az oltárra állati
részeket, és sajátmaguk által gyújtott tűzzel
akarták azokat elégetni. ("idegen tűz" Lev.
10/ I ) Erre égi tűz jött, és megölte Áháron
két áldozó fiát. Áháron, az apa, megkövülten
hallgatott. Rási megjegyzi, hogy Áháronnak
Isten érdemül tudta be hallgatását. Rási szavait úgy értelmezhetjük, hogy Aháron
4240
nem tört meg apai fájdalmában, hanem
tovább folytatta főpapi működését.]
obcym wstęp wzbroniony – idegeneknek tilos a
belépés, idegeneknek belépni tilos
obcy [1. człowiek nienależący do danego
środowiska, rodziny; też: mieszkaniec
innego kraju; 2. w literaturze science
fiction: przybysz z kosmosu lub
jakakolwiek forma życia obdarzona
inteligencją, pochodząca z innej planety] –
ismeretlen ember; földönkívüli lény
obcy * cudzoziemiec [każdy człowiek, który nie
był
Żydem,
był
cudzoziemcem.
Cudzoziemcami byli także Samarytanie.
Należał do nich jeden z dziesięciu
uzdrowionych
trędowatych,
który
przyszedł podziękować Panu.] – idegen;
jövevény [Az izráeliták szemében mindazok,
akik nem tartoztak Isten népéhez, nem
számítottak teljes értékű embernek (1Móz
31,15) és ezért csak korlátozott jogokkal
rendelkeztek. Az ilyen nem vehetett részt a
páska-vacsorán (2Móz 12,43), nem léphetett
be a szentélybe (Ez 44,9), nem lehetett király
(5Móz 17,15), nem házasodhatott össze
Izráel népéből valókkal (2Móz 34,12-16).
Fel lehetett azonban őket venni a nép közé,
ha elismerték a törvényt és annak
követeléseit. Az ÚSZ azokra alkalmazza ezt
a fogalmat, akik nem tartoznak Isten
országához (Ef 2,19); de a Gyülekezet is
jövevénynek számít a világban, ahol nincs
tulajdonképpeni hazája (1Pt 1,1).]
obczyzna [obce kraje, zagranica] – idegen,
(cudzoziemszczyzna) idegen ország v. föld,
külföld; minden ami idegen, idegenség,
idegenszerűség; külföldi portéka, szokások
obdarcie – nyúzás, megnyúzás
obdarcie ze skóry – bőr lenyúzás
obdarciuch – toprongyos alak
obdarować
(obdaruje),
obdarowywać
–
megajándékozni, ajándékkal ellátni
obdarować kogo czym – megajándékozni vkit
vmivel
obdarłem
się
całkowicie
–
egészen
lerongyolódtam
obdarowywać (obdarowuje) kogo czym –
megajándékozni vkit vmivel
obdartus [osoba w nędznym, brudnym, lichym
ubraniu;
obszarpaniec]
–
rongyos,
toprongyos alak, lerongyolófott, csavargó
ember
obdarty, -a, -e [pot. mający na sobie podarte,
nędzne ubranie] – rongyos, tépett,
toprongyos, lerongyolódott, elrongyolódott,
kopott; nyúzott, lenyúzott; ütött-kopott
obdarty ze skóry – (bőrétől) lenyúzott
-
Wersja 01 01 2017.
obdarzyć — obdarzać [1. ofiarować komuś coś
cennego; 2. poczuć do kogoś zaufanie,
szacunek, miłość; 3. dać komuś coś (z
reguły coś cennego)] – megajándékozni,
elhalmozni; felruházni, ellátni
obdarzać, obdarzyć kogo czym – megajándékozni,
elhalmozni vkit vmive; felruházni v. ellátni
vkit vmivel
obdarzać kogo zaufaniem – megajándékoz vkit
bizalmával
obdarzyć kogo łaskami – kegyekkel elhalmozni
vkit
obdarzony, -a, -e – megajándékozott, felruházott,
ellátott, halmozott
obdarzony inteligencją – ésszel megáldott
obdarzony przez naturę – természettől megáldott
obdarzony talentem – tehetséggel megáldott
obdarzony
zdołnościami
–
tehetséges,
nagyképességű,
nagytehetségű,
igen
tehetséges
obdaszek [1. w architekturze nazwa niewielkiego
daszka; 2. jedno lub dwuspadowy daszek
przykrywający murowane ogrodzenie,
bramę lub furtkę itp. W budynkach
drewnianych - wąski, jednospadowy
daszek umieszczony pomiędzy szczytem
a ścianą. Chroni ścianę przed wodą
deszczową] – (ép) eresz
obdłubać
–
megpiszkálni,
körülpiszkálni,
lekapargálni,
lehántani,
lehámozni,
meghámozni, megtisztítani
obdłubać złotych wiórków – aranyforgácsokat
lekapirgálni
obdłużać, obdłużyć – adóssággal megterhelni,
adósságba verni
obdłużyć majątek – vagyont adóssággal
megterhelni
obdłużyć się – adósságba keveredni, eladósodni,
adósságba veri magát
obdłużyć się po szyje, obdłużyć się po uszy –
nyakig úszik v. nyakig van az adósságban
obdrapywać — obdrapać [obetrzeć, porysować
jakąś powierzchnię] – összekaparni
obdrapaniec [1. pot. człowiek niechlujny,
chodzący w podartym ubraniu; 2. pot.
obdrapany, zniszczony przedmiot] –
toprongyos alak,
csavargó;
lekapart,
összekapart, letépődött
obdukcja [1. łac. obductio 'zasłonięcie' z
obducere 'przyprowadzać; zasłaniać'; ob'do, ku; przeciw'; ducere, badanie
lekarskie wykonywane w celu ustalenia
rodzaju
i
rozmiarów
doznanych
uszkodzeń ciała; 2. badanie zwłok w celu
ustalenia przyczyny śmierci] – (lat.)
4241
obductio;
(törvényszéki)
boncolás,
halottszemle boncolással
obdukcyjny, -a, -e [związany z obdukcją] –
boncolási
obdukować – boncolni, halottat boncolni, tetemet
megvizsgálni
obdzielenie – megosztás, felosztás, osztozás
obdzielić — obdzielać [podzielić coś między
jakąś liczbę osób] – felosztani, szétosztani,
részesíteni vmiben
obdzielić czym – felosztani, szétosztani vmit,
részesíteni vmiben
obdzielić się – egymás közt felosztani, szétosztani,
megosztozni; megoszlani
obdzielić się po bratersku – testvériesen
megosztozni
obdzierać (zob. obedrzeć) – lehántani, lenyúzni,
leszagatni;
(łupić)
megnyúzni,
megkopasztani
obdzierać z czego – megfosztani vmitől
obdzierać ze skóry – megnyúzni; lenyúzni;
megkopasztani
obdzieranie – nyúzás, megnyúzás
obdziergać, obdziergnąć — obdziergiwać
[obszyć drobnym, gęstym ściegiem brzeg
jakiejś tkaniny] – beszegni, szegélyezni
(fércöltéssel)
obecni [osoby znajdujące się gdzieś w danym
czasie] – jelenlévők
obecnie (teraz) – jelenleg, most, ez idő szerint,
mostanában, manapság; ezúttal
obecność
[1. znajdowanie
się
gdzieś,
przebywanie czasowe; 2. funkcjonowanie
gdzieś, zaznaczanie swojego istnienia w
jakiejś sferze lub dziedzinie] – jelen;
jelenlét
obecność Boga – zob. Bliskość Boga – Isten
jelenléte [Isten tulajdonságainak egyike,
predikamentális nyugvó, pozitív sajátság.]
obecność obowiązkowa – a jelenlét v. megjelenés
kötelező
obecny, -a, -e [1. osobiście przy czymś będący,
znajdujący się gdzieś w danej chwili;
2. istniejący teraz, w tym okresie lub
momencie;
3. funkcjonujący
lub
zaznaczający się w czymś] – jelen,
jelenlévő, jelenvaló; (teraźniejszy) jelen,
jelenlegi, mostani, jelenkori
obecne czasy – a jelen idők
obecny! – jelen! (itt van!)
obecny tu pan – ez az (itt jelenlévő) úr
Obed (służba) [syn Boaza i Rut] – OBED
(tisztelő, imádó; (Jahve) szolgája, rabszolga)
[1. Férfi Júda törzséből (1Krón 2,37-38). 2.
Dávid hőse (1Krón 11,47). 2. Ajtóőrző lévita
-
Wersja 01 01 2017.
Dávid idejében (1Krón 26,7). 3. Azáriás (22)
százados atyja (2Krón 23,1). 4. Ruth és Boáz
fia; Dávid nagyatyja, Jézus őse (Ruth 4,2122; Mt 1,5; Lk 3,32). 5. Azáriás (9) próféta
atyja (2Krón 15,1)]
obediencja (z łac. oboedientia – posłuszeństwo) engedelmesség (lat. oboedientia) [az egyik
evangéliumi boldogság, amely Krisztus alázatos
követését javasolja a halálig, azáltal, hogy
akaratunkat az elöljáró akarata alá vetjük, főleg
az engedelmesség fogadalma miatt.]
obediencja zakonna zob. posłuszeństwo (łac.
oboedientia
być
posłusznym)
[posłuszeństwo zakonnika, co do woli
przełożonego, dotyczy także przenosin
zakonnika z jednej wspólnoty klasztornej
do drugiej] – szerzetesi engedelmesség (lat.
oboedientia - engedelmesnek lenni) lásd
engedelmesség [a szerzetesi engedelmesség, az
elöljáró akaratától függően arra is kiterjed, ha a
szerzetest egyik közösségből áthelyezik a
másikba.]
Historycznie miała dwa znaczenia:
 Podział na dwa obozy: obediencja papieży
rzymskich i obediencja papieży awiniońskich
w czasie schizmy w Kościele katolickim
(1378–1417). W tym czasie także zakony
dzieliły się na obediencje, np. zakon
karmelitów czy zakon dominikanów, a
podziały te ulegały zatarciu po przywróceniu
jedności w świecie katolicyzmu.
 W
terminologii masońskiej obediencja
wolnomularska to struktura złożona z kilku
samodzielnych lóż. Jest to jednostka
niezależna, bez władzy zwierzchniej i bez
dalszych rozgałęzień. Obediencje przyjmują
przeważnie organizacyjne formy prawne
oparte na ustawach o stowarzyszeniach
kraju, w którym się znajdują. W Polsce
funkcjonują obediencje Wielkiej Loży
Narodowej Polski, Wielkiego Wschodu
Polski, Polska Federacja Międzynarodowego
Zakonu Masońskiego Obrządku Mieszanego
Le Droit Humain.
obedrzeć
(obedrę,
obedrze),
(obdzierać)
[1. ściągnąć coś z kogoś lub z czegoś;
2. pozbawić kogoś nadziei, złudzeń itp.] –
lehántani, lekérgezni, lehámozni; nyúzni,
lenyúzni, lefejteni, leszagatni; (łupić)
megnyúzni, megkopasztani, levetkőztetni,
kifosztani, bőrét
lenyúzni, kirabolni,
kiszipolyozni
obedrzeć do cna, obedrzeć do nitki – teljesen
kifosztani, meztelenre vetkőztetni
obedrzeć interesanta, obedrzeć klienta – az
ügyfelet megnyúzni v. becsapni
obedrzeć kogo z czego – megfosztani vkit vmitől
obedrzeć kogo z majątku – vagyonától
megfosztani vkit
4242
obedrzeć skórę ze zwierząt – lenyúzza az állat
bőrét
obedrzeć z liści – lombtalanítani
obedrzeć ze skóry – még a bőrt is lenyúzza róla;
lenyúzza a bőrét
obedrzeć zwierzę ze skóry – megnyúzni az állatot
obedrzeć się – lerongyolódni
obegnać
–
meghajszolni,
körülhajszolni,
meghajtani, körülhajtani
obejdzie się – nem kell, felesleges
obejdzie się bez marcypanów – (átv.) megelégszik
önmagával; anélkül is jónak kell lenni
obejmadło – pofa, satu, befogó
obejmadło do nur – cső befogó
obejmować (objąć) [1. otoczyć kogoś lub coś
ramionami; 2. podjąć się wykonywania
jakichś obowiązków; 3. dotyczyć czegoś
lub kogoś; 4. zawierać, mieć w swoim
składzie; 5. wziąć coś w posiadanie;
6. zająć jakiś obszar lub rozprzestrzenić
się na nim; 7. zrozumieć coś w całości lub
uświadomić
sobie
całościowo;
8. o
wrażeniach, stanach psychicznych i
fizycznych: pojawić się lub wystąpić z
dużą siłą] – (ramionami) ölelni, átölelni,
megölelni; ölelgetni; (otoczyć rękami)
átfogni, megfogni, átkarolni, karjába zárni;
(otoczyć) körülvenni, körülfogni; (zawrzeć)
felölelni, tartalmazni, magába foglalni,
(wziąć w posiadanie) átvenni; (pojąć)
felfogni, megérteni; birtokba venni vmit;
birtokába lép vminek; (okrążyć) körülfogni
obejmować cały świat – behálózza az egész világot
obejmować co w posiadanie – birokba venni vmit
obejmować a. objąć dowództwo – átvenni a
parancsnokságot
obejmować kierownictwo – átvenni a vezetést v.
irányítást
obejmować kogoś – átölelni vkit
obejmować po kim posadę – állásban, hivatalban
követni v. felválktani vkit
obejmować rozumem – ésszel megérteni, felfogni
obejmować urząd – átvenni a hivatalt v. hivatali
vezetést
obejmować a. objąć w ramiona – karjába zár
obejmować władzę – átvenni a hatalmat v. uralmat
obejmować wzrokiem – áttekinteni; tekintetét
végigjáratja vmin
obejmować się — objąć się [objąć ramionami
jeden drugiego] – ölelkezni, átölelik
egymást; össszeölelkezni
-
Wersja 01 01 2017.
obejmujący, -a, -e – átfogó, tartalmazó
obejmujący wszystko – mindenre kiterjedő
obejrzeć [1. przypatrzyć się komuś lub czemuś
dokładnie; 2. zapoznać się z czymś, patrząc
na to] – megtekinteni,
megnézni,
megszemlélni,
körülnézni,
vizsgálni,
megvizsgálni; végignézni
obejrzeć chorego – megvizsgálni v. megnézni a
beteget
obejrzeć miasto – megtekinteni a várost
obejrzeć telewizję – tévét nézni, tévézni
obejrzeć wystawę – megtekinteni v. megnézni a
kiállítást; kirakatot nézegetni
obejrzyjmy zabawki! – nézzük meg a játékokat!
obejrzeć się [1. obejrzeć samego siebie;
2. obracając głowę w jakimś kierunku,
spojrzeć na kogoś lub na coś; 3. zauważyć
coś i zastanowić się nad tym] – körülnézni,
körültekinteni, szemlélődni, hátranézni,
hátratekinteni; félrenézni
obejrzeć się na kogo/co – hátratekinteni
vkire/vmire
obejrzenie
–
körülnézés,
megtekintés,
megszemlélés
obejrzenie filmu – a film megnézése
obejście [1. ambit, w kościele wąskie przejście
obiegające
prezbiterium,
oddzielone
arkadami lub murem. Charakterystyczny
element w architekturze kościołów
romańskich (zwłaszcza pielgrzymkowych),
a następnie gotyckich (gotyk). Do obejścia
przylegał wieniec kaplic (tzw. kaplice
promieniste). 2. (wojsko) jest to manewr
(odmiana
oskrzydlenia),
w
którym
nacierające wojska obchodzą przeciwnika
na lądzie lub w wymiarze powietrznym
(ponad jego pozycjami obronnymi),
unikając kontaktu ogniowego. Celem tego
manewru jest zdobycie obiektów na tyłach
przeciwnika, zmuszając go do ich
opuszczenia.] – körüljárás, megkerülés,
kikerülés, körüllátogatás; (postępowanie)
viselkedés, modor; érintkezés, (wojsko)
manőver,
megkerülés;
(egyház)
szentélykörüljáró;
körüljáró
folyosó
(templomokban, kolostorokban)
4243
obejście
obejście czego – vminek a kikerülése
obejście przepisów prawnych – a jogi előírások
megkerülése v. kijátszása
obejść (obejdę, obejdzie) — obchodzić [1. idąc,
okrążyć kogoś, coś; 2. pójść kolejno w
kilka miejsc w jakimś określonym celu;
3. wzbudzić
czyjeś
zainteresowanie;
4. obchodzić: czcić jakiś uroczysty dzień
lub rocznicę czegoś] – körülmenni,
körüljárni;
végigjárni;
megkerülni;
ünnepelni,
megünnepelni,
megülni;
érdekelni, érinteni
obejść prawo – kiszátszani v. megkerülni a
törvényt
obejść rocznicę – az évfordulót megünnepelni
obejść straże – (wojsko) körjáratot tartani,
őrszemek ellenőrzését végezni
obejść swoje urodziny – születése napját v.
születésnapját megünnepli v. megüli
obejść trudności – elkerülni a nehézségeket
obejść się (ovejdę, obejdzie) — obchodzić się
[1. potraktować kogoś w jakiś sposób;
2. poradzić sobie bez kogoś lub czegoś;
3. zadowolić się niewielką ilością czegoś;
4. obchodzić się: posługiwać się czymś lub
stosować coś] – bánni, eljárni; megvan,
elvan vmi nélkül; megelégedni
obejść się bez kogo/czego – meglenni, ellenni,
boldogulni vki/vmi nélkül
obejść się bez przysmaku – legszükségesebbet
beéri; megvan ínyencfalatok nélkül is
obejść się smakiem – hosszú (lógó) orral távozni;
felsülni, faképnél hagyták; nem kap a jó
falatból
obejść się z czym – megelégedni vmivel
obejść się z kim – bánni vkivel
-
Wersja 01 01 2017.
obelne prawo; bartne prawo – (hist.) méhészeti
jog
obelga [1. obraźliwe słowo skierowane do kogoś;
2. obraźliwy postępek; 3. obraza słowna
kierowana do drugiej osoby] – sértés,
bántás, bántalmazás; szidalom, rágalom,
rágalmazás, gyalázás, megbántás
obelga czynna – tettleges bántalmazás; pofon
obelga słowna – szóbeli sértés
obelisk (łac. obeliscus, gr. obeliskos - rożen, słup)
[1. pomnik w kształcie ostrosłupa; 2.
pomnik w formie wysokiego, smukłego,
najczęściej o czworobocznej podstawie,
słupa, wykonanego z jednego bloku
skalnego. Zakończenie słupa ma formę
ostrosłupa, często obitego złotą blachą.] –
(gör.) obeliszk (kis nyárs); négyoldalú,
felfelé keskenyedő, magas emlékoszlop;
általában emlékoszlop; kis méretekben
díszítőelem
obeliskowy, -a, -e – obeliszkobelkować [ułożyć belki pod konstrukcję stropu]
– födémgerendát beépít
obelkowanie [belki ułożone pod konstrukcję
stropu] – födémgerendázat
obelżywie – sértően, gyalázatosan, felháborítóan
obelżywość – sértő, bántó jelleg, vminek sértő volta
obelżywy, -a, -e [obrażający kogoś] – (hańbiący)
rágalmazó,
gyalázó,
gyalázkodó,
meggyalázó; sértő, sértegető, gyalázatos,
bántó
obelżywe przezwisko – sértő gúnynév
obelżywy komentarz – sértő kommentár
obelżywy list – sértő tartalmú levél
obełgiwać — obełgać (co) [okłamać] –
rágalmazni, gyalázni; hazudni, hazugsággal
elámítani, összehazudozni, megtéveszteni,
félrevezetni, távedésbe ejteni
obełgać kogo – hazugsággal elámítani vkit;
megrágalmazni vkit
Obercuch (z niem. Ueberzug, Überzug)
[wierzchnia suknia, wierzchnie okrycie,
bywał ozdobny] – (ném. Überzug = bevonat,
burkolat) (daw) felső ruha; felöltő
obereczek [zdrobnienie od: oberek] – oberecska
(tánc)
oberek [1. polski taniec ludowy, o żywym tempie
i skocznej melodii w rytmie nieparzystym;
popularny na wsi w wielu regionach
Polski, szczególnie lubiany na Mazowszu i
Radomszczyźnie. W swoim naturalnym
kontekście (zabawy, wesela) zaczął
zanikać w II połowie XX wieku, obecnie
tańczony wyjątkowo na weselach tylko
przez starszych i na ich życzenie, pod
warunkiem, że ma oberka w repertuarze
4244
kapela weselna, co zdarza się rzadko
(najczęściej wtedy jest to skomponowany
w mieście "oberek wilanowski"). 2.
muzyczna forma taneczna oparta na tańcu
oberek. Klasyczny oberek wiejski posiada
dwuczęściową melodię ujętą w ośmiu
taktach o metrum nieparzystym 3/8,
rzadko 3/4. Rytm synkopowany. Tempo
szybkie. Gra energiczna. Podobnie jak w
przypadku mazurka, źródłem oberka jako
formy instrumentalnej, był często śpiew,
przyśpiewka.
W
twórczości
kompozytorskiej istnieją oberki wyłącznie
instrumentalne
lub
wokalnoinstrumentalne, spotykamy je w formie
mazurków
u
F.
Chopina,
H.
Wieniawskiego, R. Statkowskiego, G.
Bacewicz (Oberek na skrzypce i fortepian
No 1 z 1951)] – oberek (lengyel tánc)
Polski taniec ludowy od końca XVII w. Nazwa
“oberek” pochodzi od ruchu obrotowego, wirowego w
tańcu.
oberiba, ouberiba [kalarepa] – [Słowniczek języka
śląskiego] karalábé
obertas [pot. oberek] – oberek (tánc) [heves, elemi
erejű, vidám forgó tánc, élénk, ugrótáncszerű dallammal, jellegzetes hirtelen
megállásokkal, hármas tagolású ütemben.]
(u Zygmunta Glogera) Obertas, oberek – taniec ludowy
polski, którego nazwa pochodzi od szybkiego obracania się,
najbardziej ze wszystkich tańców ludowych w kraju
upowszechniony. Miewa zwykle swą przodkującą (rej
wiodącą) parę, za którą suną gromadnie i gęsto pary następne.
Przodkujący, obszedłszy izbę, puszcza się młynkiem na lewo,
a za nim drużyna. Niekiedy przystawa on i śpiewa przed
muzyką, częściej wszakże śpiewa wśród tańca. To znowu
-
Wersja 01 01 2017.
zwraca się nagle w prawą stronę, a cała gromada, tym
zwrotem nieraz potężnie uderzona, czas jakiś miesza się,
przystaje, tłoczy lub wywraca, lecz potem szybko podąża za
wodzem na prawo. Obrót ten dzieje się przeciwnie. W wirze
tańca, odbywającego najczęściej drogi koliste, raz kobieta
obraca się koło mężczyzny, to znowu mężczyzna koło
kobiety; raz on jest osią a drugi raz ona. Cechy te wskazują
wszechstronną obertasa rozmaitość i wybitnie różnią go od
niemieckiego walca. Ale i w rytmie ważna zachodzi różnica,
bo chociaż oba tańce idą na 3 (zwykle na 3 raz wiązane nuty
w takcie, mimo pisania ich niekiedy na 3 ćwierciowe), to
jednakże walc daje nacisk na pierwszej tylko nucie zwanej
mocną, robiąc dwie następne słabemi, obertas zaś akcentuje
wszystkie trzy nuty taktu z równą siłą, lub akcent ten przenosi
niekiedy na którąkolwiek (lub na dwie) taktu. Owszem,
zostawia czasami pierwszą słabą, robiąc dwie drugie
mocnemi. Własność pierwsza daje mu poniekąd rytm
zdrobniałego poloneza (trzy krótkie równej siły nuty, gdy
polonez ma trzy długie), odpowiadający w poezyi formie
stopy trójsylabowej Tribrachys. To też w Krakowskiem zowie
on się zwykle drobnym, gdy krakowiak wielkim a polonez
polskim. Obertas mniej żwawo tańczonym bywa w
Wielkopolsce i Kujawach (ob. Kujawiak), żywiej nieco na
Mazowszu i Podlasiu, a najżywiej w Krakowskiem i na Rusi.
W wielu okolicach jest on jedynym tańcem ludu i rozmaicie
się cieniuje i odmienia. Tu go zowią wyrwasem (w
Płockiem), ówdzie drygantem, zawijaczem, okrągłym i t. p.
Śpiewka krótka na jego nutę również najpopularniejszą jest w
kraju formą poezyi, prześcigającą krakowiaka nawet w wielu
okolicach ziemi Krakowskiej. Obrazy i myśli są w niej
zwykle prozaiczniejsze niż w krakowiaku, za to przeważa
dowcip i humor. Nie brak wszakże ustępów z głębi serca
wysnutych. Obertas wprowadził wiele żywiołu ludowego do
naszej wykształconej muzyki narodowej. Wszyscy niemal
kompozytorowie posługiwali się nim z korzyścią, a
najznakomiciej
Szopen.
Oskar Kolberg.
oberwać — obrywać [1. szarpnięciem odłączyć
coś od czegoś; 2. spowodować odpadnięcie
albo osunięcie się czegoś; 3. pot. zostać
pobitym lub uderzonym; 4. pot. doznać
czegoś niekorzystnego dla siebie lub
narazić się na jakieś przykrości] – eltépni,
letépni, elszakítani, leszakítani, leszaggatni,
letörni, szöretelni; elszakítani, elpattantani;
(dostać cięgi) ütést, szidást kapni; kikapni
oberwać guza – verést kapni
oberwać kwiat – leszakítani a virágot
oberwać linę, oberwać powróz – elszakítani a
kötelet
oberwać liść z drzewa – leszaggatni a falevelet
oberwać owoce – leszakítani a gyümölcsöt
oberwać po pysku – leakasztani egy pofont
oberwać po uchu – megráncigálja a fülét
oberwać strunę – elpattantani a húrt
oberwać za co – kikapni vmiért, ütést, szidást kapni
vmiért
oberwał od matki za spóźnienie – kiakpott
anyjától a későnjövésért
oberwać się — obrywać się [1. urwać się lub
odpaść
wskutek
szarpnięcia
lub
wstrząsów; 2. o ziemi, stoku: osunąć się] –
megszakadni,
leszakadni,
elszakadni,
elpattanni, elválni; jut vmi vkinek, csurran-
4245
cseppen, leesik; ütést, verést, szidástkapni,
kikapni
oberwanie – megszakítás, leszakítás; elszakítás;
megveretés
oberwanie chmury – felhőszakadás
oberwanie się – elszakadás, leszakadás, elpattanás,
elválás, összeomlás, összedőlés
oberwaniec [pot. człowiek chodzący w podartym
ubraniu] – rongyos, lerongyolódott ember;
ágrólszakadt, toprongyos alak, csavargó
oberwany, -a, -e [1. pot. o człowieku: mający
podarte ubranie; 2. pot. o ubraniu:
obszarpany, podarty] – rongyos, elszakadt,
leszakadt, tépett, szakadozott, elrongyolódott
oberwany włącznik – szakadozott bekapcsoló
oberwie mu się po skórze – majd kikap;
elnáspángoljuk, megverjük
oberznąć, oberżnąć—obrzynać [1. ściąć coś
naokoło lub z wierzchu; 2. odciąć coś za
pomocą ostrego narzędzia] – elvágni,
levágni, szelni, lemetszeni, amputálni
oberznięcie, oberżnięcie – lenyesés, levágás,
lefűrészelés
oberża [daw. dom zajezdny przy głównym
trakcie, w którym podróżni zatrzymywali
się na posiłek i nocleg] – fogadó,
vendégfogadó, (útszéli) kocsma, korcsma
Oberżyna (bakłażan, gruszka miłosna, Bakman)
(Solanum melongena) [jednoroczna roślina
warzywna z rodziny psiankowatych o
jadalnych
owocach.
Pochodzi
prawdopodobnie z Indii. W Polsce
uprawiana wyłącznie w sprzyjających
warunkach
mikroklimatycznych.]
–
(perzsa→bolgár)
padlizsán
[egy
zöldségnövény, amelynek latin neve:
(Solanum melongena L.), magyar népies
elnevezései:
török
paradicsom,
tojásgyümölcs, kék paradicsom, de egyes
vidékeken vinete néven is emlegetik.]
oberżysta, oberżystka [właściciel oberży] –
fogadós, kocsmáros, korcsmáros (ffi/nő)
obeschły, -a, -e; obeschnięty [suchy z wierzchu] –
összeszáradt, kiszáradt, megszáradt, száraz
obeschnąć—obsychać [stać się suchym z
wierzchu] – kiszáradni, elszáradni
-
Wersja 01 01 2017.
obesłać (obeślę, obeśle) — obsyłać [posłać kogoś
lub coś do wielu miejsc lub osób] –
(dawno) megküldeni, szétküldeni
obeszło się bez przelewu krwi – vérontás nélkül
folyt le
obetkać — obtykać [zatkać szpary, szczeliny lub
wolną przestrzeń wokół czegoś] –
körölrakni, eltömni, elzárni; dugaszolni
obetkać co czym – ellátni, körülrakni vmit, vmivel
obetkać okno na zimę – légmentesen eltömni,
elzárni az ablakot télire
obetonować — obetonowywać [oblać betonem,
umocnić
za
pomocą
betonu]
–
körülbetonozni, betonnal körülvenni
obetonować słupki – körülbetonozza az oszlopokat
obetonowanie [osłona lub umocnienie z betonu]
– körülbetonozás
obetrzeć
(obetrę,
obetrze)
—
obcierać
[1. przesunąć czymś po powierzchni w celu
jej
osuszenia
lub
oczyszczenia;
2. uszkodzić skórę wskutek tarcia o coś] –
törölni, letörölni, megtörülni, kitörölni;
ledörzsölni, bedörzsölni
obetrzeć co kurzu – leporolni, letörölni a port
vmiről
obetrzeć sobie nogi podczas marszu – feldörzsöli
a lábát menetelés közben
obetrzeć sobie ręce – kezet törölni; megtörli a
kezét
obetrzeć się — obcierać się [1. obetrzeć samego
siebie z czegoś wilgotnego lub brudnego;
2. mijając się, dotknąć kogoś lub czegoś]–
törülközni; letörli magát
obezjdzie się bez adwokatów – majd csak meglesz
az védő nélkül is!, nem kell annak ügyvéd v.
szószóló
obeznać, obeznawać (obeznaje) – megismertetni,
megbarátkoztatni
obeznać kogo z czym – megismertetni,
megbarátkoztatni
vkit
vmivel
;
hozzászoktatni vkit vmihez
obeznać się [dobrze się z czymś zapoznać] –
megismerkedni, megbarátkozni
obeznać się z czym – megismerkedni,
megbarátkozni vmivel
obeznanie [dobra znajomość czegoś] –
megismertetés, ismeret, jártasság
obeznanie kogo czym – vkinek a megismertetése
vmivel
obeznany, -a, -e [dobrze się na czymś znający] –
szakavatott,
beavatott,
megismert,
megbarátkozott, hozzászokott
obeznany z czym – jártas vmiben; szakavatott,
megbarátkozott vmivel; járatos vmiben
4246
obezwładnić — obezwładniać [1. pozbawić kogoś
swobody ruchów; 2. uczynić kogoś
bezsilnym lub niezdolnym do działania] –
megbénítani; erőtlenné, ártalmatlanná tenni;
közömbösíteni, gúzsba kötni
obezwładnieć – elerőtlenedni, erejét veszti,
elernyedni
obezwładnić przestępce – ártalmatlanná tenni a
bűnözőt
obezwładnić szaleńca – ártalmatlanná tenni az
őrültet
obezwładnienie [stan wyczerpania fizycznego] –
megbénítás, semlegesítés, ártalmatlanná tétel
obeżreć – obżerać [1. o zwierzętach: objeść,
ogryźć, zjeść z każdej strony; 2.
pospolicie: objeść kogoś; 3. obeżreć się pospolicie: objeść się, spożyć posiłek w
obfitych ilościach; 3. pot. o zwierzętach,
owadach: objeść coś ze wszystkich stron] –
lerágni, lefalni, lezabálni
obeżreć się – obżerać się [posp.; zob. objeść się] –
telezabálja magát; teletömi a bendőjét
obżarty [pot. taki, który wiele zjadł] – telezabált
obficie – bőven, bőségesen, gazdagon, dúsan,
bőkezűen
obfitość – bőség, gazdagság, bővelkedés; özön;
tömkeleg
obfitość
artykółów
żywnościowych
–
élelmiszerbőség
obfitość produktów – termékbőség
obfitość
produktów
(żywnościowych)
–
termékbőség
obfitość surowców – nyersanyagbőség
obfitość towarów – árubőség
obfitować (obfituje) [zawierać wielką ilość czegoś,
mieć czegoś pod dostatkiem] – bővelkedni,
bővében lenni, dúslakodni
obfitować w co – bővelkedni vmiben, gazdag
vmiben
obfitować w coś – bővelkedni vmiben
obfitujący w wodę – vízben gazdag v. bő
obfity, -a, -e [składający się z dużej ilości czegoś,
występujący w dużej liczbie lub natężeniu]
– bőséges, túláradó, bő, kiadós; (w co) dús,
gazdag (vmiben)
obfita broda – dús, sűrű, tömött szakáll
obfity deszcz – kiadós eső
obfity posiłek – bőséges, dús étkezés v. táplálék
obfity w co – bőséges vmiben
obfotografować
—
obfotografowywać
[sfotografować kogoś lub coś ze
wszystkich stron] – minden oldalról,
sokszor lefényképezni, körbefényképezni
obgadać — obgadywać [1. pot. omówić coś
wszechstronnie; 2. pot. obmówić kogoś] –
-
Wersja 01 01 2017.
(coś) megbeszélni, megtárgyalni, megvitatni,
megvizsgálni, kivizsgálni vmit; (kogoś)
megszólni, szapulni, pletykálni, kibeszélni,
megrágalmazni (hamisan), megvádolni,
befeketíteni vkit; szapulni
obgadać kogo – megszólni, szapulni, befeketíteni
vkit, pletykálni vkire
obgadać sprawę – kivizsgálni, tárgyalni az ügyet
obgadać się — obgadywać się [pot. obmówić
jeden drugiego] – megbeszélni
obgadywanie – megbeszélés; megszólás, szapulás,
pletykálás, rágalmazás, befeketítés
obgotować — obgotowywać [krótko gotując
warzywa, ryby itp., ugotować je tylko z
wierzchu] – megfőzni, felfőzni, átfőzni,
előfőzni; leforrázni, (forró vízzel v. gőzzel)
megégetni
obgryzać paznokcie – rágja a körmét
obgryziony, -a, -e – körülrágott, lerágott
obgryźć — obgryzać [gryząc, objeść lub
obskubać coś ze wszystkich stron] –
lerágcsálni, megrágni, lerágni, körülrágni,
körülharapdálni, összerágni, összeharapdálni
obgryźć kości – lerágcsálja a csontokat
obi [japoński pas przepasujący kimono] – obi [a
kimonó megkötésére és díszítésére használt
széles öv, férfiak és nők is hordják]
obiad [gorący posiłek spożywany najczęściej w
środku dnia] – ebéd; ebédidő, dél
obiad (kolację) będę jadał w restauracji –
vendéglőben ebédelek (vacsorázom)
obiad ciągnał się bez końca – az ebéd a végtelenbe
nyúlt
obiad domowy – otthoni, házi ebéd
obiad galowy – díszebéd
obiad galowy (między 7 a 8 wieczorem) – estebéd
obiad firmowy – menü
obiad jarski – hústalan v. vegetariánus ebéd
obiad jeszcze niegotowy – az ebéd még nem
készült el
obiad na 10 osób – 10 fős ebéd
obiad na trzy osoby – ebéd három személynek;
háromszemélyes ebéd
obiad ostygnie – kihűl az ebéd
obiad popularny – típusebéd
obiad postny – böjti ebéd
obiad poweselny – mennyegző utáni ebéd
obiad pożegnalny – búcsúebéd
obiad proszony – vendégség, lakoma, ebéd);
ebédvendégség, ebédmeghívás, díszebéd
obiad restauracyjny – vendéglői ebéd
obiad roboczy – munkaebéd
obiad stygnie na stole – az ebéd kihűl az asztalon
obiad trzydaniowy – háromfogásos ebéd
4247
obiad z postem – böjti ebéd
obiad z trzech (czterech) dań – háromfogásos
(négyfogásos) ebéd
obiad z trzech potraw – háromfogásos ebéd
obiad znakomity – pompás v. kitűnő ebéd
obiad zakrapiany – ivással egybekötött ebéd
obiad zjem na mieście – a városban ebédelek
obiad zjem w restauracji – vendéglőben ebédelek
obiadek [zdrobnienie od: obiad] – ebédecske
obiadować [daw. jeść obiad; np. W lipcu trza
gotować, co na jesień obiadować sierpień]
– ebédelni
obiadowanie – ebédelés
obiadowy, -a, -e – ebéd-, ebédlő
obiady czwartkowe [cotygodniowe obiady
wydawane przez króla Stanisława
Augusta, mające charakter zebrań
naukowo-literackich]
–
(történelem)
csütörtöki ebédek (Stanisław August lengyel
király udvarában)
obiata [w czasach pogańskiej Słowiańszczyzny:
ofiara ze zwierząt lub płodów rolnych
składana bóstwom albo ku czci zmarłych]
– (dawno) fogalom, ünnepélyes ígéret, eskü;
(tört.) feláldozás, áldozat
obibok [pot. osoba leniwa lub wymigująca się od
pracy] – bicskás, verekedő
obicie [materiał pokrywający coś] – bevonás,
behúzás; (materiał) huzat, bútorhuzat;
(ściany) kárpit, fali kárpit; tapéta, burkolat;
verés, ütleg
obicie kogo – vkinek a megverése, ütlegelése
obicie mebli – bútorhuzat, bútorvászon
obicie skórzane – bőrhuzat
obiciowy, -a, -e – huzat-, kárpitobiczować – megostorozni
obić – obijać [1. uderzając o coś, doznać
obrażeń; 2. pokryć coś, zwłaszcza meble,
materiałem;
3. zbić
kogoś
mocno;
4. uderzeniem spowodować uszkodzenie,
wyszczerbienie lub odpadnięcie czegoś] –
bevonni, behúzni, burkolni, kárpitozni;
(kogoś) megverni, elpáholni, ütlegelni,
megbotozni, megostorozni; leverni, leütni;
ütéssel felsérteni, megcsorbítani; megvasalni,
megabroncsozni, borítani
obić beczkę obręczami – hordót megabroncsozni;
abroncsokat húzni, verni a hordóra
obić brzeg talerza – megcsorbítani a tányér szélét
obić co blachą – vaslemezzel borítani vmit
obić czym – benonni (kárpitozni) vmivel
obić deskami – bedeszkázni
obić deski co – deszkával borítani, bedeszkázni
vmit
obić drzwi żelazem – ajtót megvasalni
-
Wersja 01 01 2017.
obić fotel płótnem – karosszéket vászonnal
bevonni
obić jabłka z drzewa – leverni a fáról az almát
obić kogo kijem – elverni, megverni, megbotozni
vkit
obić meble – a bútorokat bevonni, behúzni
obić się — obijać się [1. siłą bezwładności
uderzyć o coś boleśnie; 2. wyszczerbić się;
3. o dźwięku: odbić się od jakiejś
przeszkody; 4. obijać się pot. wałęsać się
bezczynnie, unikać pracy] – ütődni,
leütődni, hozzáverődni; lazsálni, lebzselni
obić się o co – ütődik vmihez
obić się o uszy – (vmi) megüti a fülét
obiło mi się o uszy – fülembe jutott, megtudtam
obie – mindkét, mindkettő, egyik és másik, két,
kettő; (dot. osób) mindketten; mind a kettő
obiec (obiegnę, obiegnie), obiegnąć — obiegać
[1. biegnąc, okrążyć kogoś lub coś; 2. o
informacjach,
plotkach:
być
przekazywanym różnym osobom lub w
różne miejsca; 3. dotrzeć kolejno do wielu
osób lub w wiele miejsc; 4. o ciałach
niebieskich: zatoczyć krąg wokół czegoś] –
körülfutni, futva megkerülni, körüljárni; (sok
embert) meglátogatni, (sok helyt) bejárni;
körülszaladni, beutazni
obiec dokoła – körbe szaladni
obiec znajomych – végiglátogatni az ismerősöket
obiecać — obiecywać [1. zapewnić kogoś, że się
coś zrobi, załatwi, da coś itp.; 2. stanowić
zapowiedź
czegoś
dobrego
lub
przyjemnego] – ígérni, megígérni, kötelez
magát vmire; remélni, bizakodni, számítani,
biztatja magát; kecsegtetni
obiecuję, że… – ígérem, hogy…
obiecać a. obiecywać coś komuś – ígérni vkinek
vmit; kecsegtetni vkit vmivel
obiecać a. obiecywać dać – odaígérni
obiecać komuś coś – ígérni, megígérni vkinek vmit
obiecać solennie – ünnepélyesen igérni vmit v.
ünnepélyes igéretet tenni
obiecać spłatę – fizetési ígéretet tenni
obiecać a. obiecywać więcej – ráígérni; többet
ígérni
obiecać złote góry – aranyhegyeket v. eget-földet
ígérni
obiecanie – ígéret, ígérés
obiecanie komu czego – vkinek vmit ígérés v.
ígérése
obiecanka [obietnica, na której spełnienie nie
można liczyć] – ígéret, ígérgetés
obiecanka cacanka, a głupiemu radość –
(közmondás) az ígéret szép szó, ha
4248
megtartják úgy jó; bolond aki hiszi; okos
ígér, bolond örül
obiecany, -a, -e – ígért, megígért
obiecujący, -a, -e [1. dobrze prognozujący; 2.
dobrze się zapowiadający; 3. o uśmiechu,
spojrzeniu itp.: wymowny, zalotny] –
sokatígérő, reményteljes, kecsegtető
obiecujący młodzieniec – sokat ígérő ifjú v.
fitalamber
obiecujący rynek – ígéretes piac
obiecywać (obiecuję, -esz) +T., (komu) – ígérni,
ígérgetni
obiecywać gruszki na wierzbie [składać obietnice
bez pokrycia] – hetet-havat ígérni; fűt-fát v.
eget-földet ígérgetni, (toronyórát ígérni
lánccal)
obiecywać komu złote góry – fűt-fát v.
aranyhegyeket ígérni v. ígérgetni vkinek
obiecywać sobie – (co) számítani vmire; bizakodni
vmiben; remélni vmit; biztatja magát vmivel;
számítgatni
obiecywać sobie przyjemjny wieczór – szép estére
számít; szép este gérkezik vkinek
obiecywanie
–
reménykeltés,
ígérgetés,
reménykedés
obiecywanie sobie po kim/czym – reménykedés
vkiben/vmiben
obiedwie (obie) – mindkét, mindkettő, egyik és
másik, két, kettő; (dot. osób) mindketten
obieg [1. okrążanie czegoś; 2. krążenie płynu w
układzie zamkniętym; 3. krążenie lub
rozprowadzanie czegoś wśród różnych
osób lub w różne miejsca; 4. powszechne
występowanie czegoś] – keringés; forgás,
körforgás, forgalom; közkeletűség
obieg banknotów – bankjegykörforgalom
obieg bezgotówkowy – készpénz nélküli forgalom
obieg gotówkowy – készpénzforgalom
obieg krwi – vérkeringés
obieg pieniądza, obieg pieniężny – a pénz forgása;
pénzforgalom
obieg planet – a bolygók keringése
obieg środków obrotowych – pénzforgás, a
forgóeszközök forgása
obieg towarowy; obieg towarów – áruforgalom
obieg transakcyjny – tranzakciós forgalom
obieg weksla – váltóforgalom
obieg wody – a víz körforgása
-
Wersja 01 01 2017.
obieg wody
obiega pogłoska, że… – azt mondják v. az a hír
járja, hogy…
obiegowy, -a, -e [1. związany z obrotem dokoła
czegoś; 2. będący w ogólnym użyciu, np.
moneta
obiegowa;
3.
powszechnie
akceptowany, choć nie zawsze prawdziwy,
np. obiegowe opinie] – forgó, forgalomban
levő, forgalmi, folyó
obiekcja [1. (p.łc. obiectio od łc. obicere, obiectum
‘rzucać, wyrzucać naprzeciw; czynić
wyrzuty’) niezgoda na coś, zarzut,
wątpliwość, przeciwstawienie się czemuś;
2. zastrzeżenie w stosunku do czegoś] –
ellenvetés, szemrehányás, kifogás
obiekt [1. przedmiot, który można zobaczyć lub
dotknąć; 2. rzecz abstrakcyjna, np. cecha
lub pojęcie; 3. coś, czego dotyczą czyjeś
działania, zainteresowania lub uczucia;
4. budynek lub zespół budynków; też:
urządzenia terenowe] – (lat.) objektum;
tárgy, a külső anyagi világ része, az emberi
megismerés és tevékenységtárgya; egyes
dolog, épület, műtárgy, létesítmény; (nyelv.)
tárgy
obiekt archeologiczny [nieruchomy zabytek
archeologiczny obejmujący jedną lub
kilka jednostek stratygraficznych. Jest to
wyróżniona ze względu na funkcję lub
formę część stanowiska archeologicznego.
Obiekty
archeologiczne
mogą
być
zagłębione w podłoże (np. domostwa
zagłębione, jamy grobowe czy jamy
zasobowe), bądź też wzniesione na
powierzchni podłoża (np. mury). Obiekt
zagłębiony zazwyczaj posiada wypełnisko,
czyli jest wypełniony ziemią lub innym
materiałem organicznym (np. popiołem)
lub
nieorganicznym
(np.
gruzem
ceglanym), który został bądź to wrzucony
celowo do zagłębienia po zaprzestaniu
jego użytkowania, bądź też osadził się w
sposób naturalny po porzuceniu danego
miejsca przez człowieka. Obiekty dzielą
się na proste i złożone. Przykładowe
4249
obiekty proste to jamy zasobowe, piece
garncarskie, studnie itp. W skład
obiektów złożonych wchodzi wiele
obiektów prostych
np.
stanowisko
składające się z wielu pomieszczeń,
konstrukcje mieszkalne itp.] – régészeti
objektum (gödör, ház, sír)
obiekt budowlany – épület, épülettömb; építmény
obiekt inwestycyjny – beruházási objektum
obiekt jednoizbowy – egykamrás létesítmény
obiekt miłości – (tréf.) szerelem tárgya
obiekt porusza się po orbicie eliptycznej – az
objektum elliptikus pályán mozog v. kering
obiekt produkcyjny – termelési objektum
obiekt przemysłowy – ipari objektum
obiekt wojskowy – katonai létesítmény
obiekt wojskowy
obiekt zainteresowań – az érdeklődés tárgya
obiektowa baza danych [to zbiór obiektów,
których zachowanie się, stan oraz związki
są określone zgodnie z obiektowym
modelem danych. Obiektowy system
zarządzania bazą danych jest systemem
wspomagającym
definiowanie,
zarządzanie,
utrzymywanie,
zabezpieczanie i udostępnianie obiektowej
bazy
danych.
Obiektowe
systemy
zarządzania bazą danych zapewniają
tradycyjną funkcjonalność baz danych,
lecz bazują na modelu obiektowym. Ich
-
Wersja 01 01 2017.
atutem jest udostępnianie danych w
postaci obiektowej, czyli takiej samej w
jakiej dane są przechowywane w
programach napisanych w obiektowych
językach
programowania.
Znika
konieczność mapowania między modelem
obiektowym a modelem relacyjnym jak to
ma miejsce w przypadku użycia relacyjnej
bazy
danych.]
–
objektumorientált
adatmodell
[az
objektumorientált
programozás módszertanának egy része.
Olyan adatbázis, amely intelligens elemekből
épül fel. Az intelligencia itt azt jelenti, hogy
az egyes adatbázis elemek (objektumok)
„tudják”, hogy kik ők, mire használhatók, s
miként kapcsolódnak a többi adatbáziselemhez. Az objektumorientált adatbázisok
az objektumorientált programozási nyelvek
térhódításával
terjedtek
el.
Hatékonyságukban
jelenleg
még
alulmaradnak a relációs adatbázisokkal
szemben.]
obiektowy model dokumentu (Document Object
Model, DOM) [sposób reprezentacji
złożonych dokumentów XML i HTML w
postaci modelu obiektowego. Model ten
jest niezależny od platformy i języka
programowania. Standard W3C DOM
definiuje zespół klas i interfejsów,
pozwalających na dostęp do struktury
dokumentów oraz jej modyfikację
poprzez
tworzenie,
usuwanie
i
modyfikację tzw. węzłów (ang. nodes). Dla
większości
języków
programowania
istnieją biblioteki obsługujące DOM dla
plików XML. Najbardziej zaawansowane
z nich to Apache Xerces i MS XML.
Standard W3C definiuje interfejsy DOM
tylko dla języków JavaScript i Java.] –
dokumentum objektum modell (Document
Object Model / DOM) [1. a W3C által
elfogadott, de a jelenlegi legújabb Webkliensek által még csak részben támogatott
szabványjavaslat, mellyel a HTML-oldalak
egyes elemei (szövegek és képek) önálló
objektumokként kezelhetők, mozgathatók,
változtathatók; a DOM szabvány elterjedése
megoldhatja a mostani DHTML oldalak
kompatibilitási problémáit; 2. egy platformés nyelvfüggetlen standard objektummodell
amely a HTML, XHTML, XML és rokon
formátumaik szerkezetét modellezi. A DOM
egymással gyerek-szülő kapcsolatban álló
objektumok rendszere. A DOM a
dokumentum
tartalmát,
illetve
a
dokumentum
valamennyi
összetevőjét
magában foglalja. A beépített objektumok
kezelése böngészőnként eltérő lehet, továbbá
plusz tulajdonságok is lehetnek különböző
4250
böngészők
esetén.
3.
A
dokumentumobjektum-modell egy API a
HTML és az XML dokumentumokhoz. A
dokumentum szerkezetét modellezi és
lehetővé teszi annak tartalmi és vizuális
változtatását. Lényegében összeköttetést
képez a weblapok és a script- vagy
programozási nyelvek között. 4. a W3C által
elfogadott
szabványjavaslat
Webdokumentumok
elemeinek
dinamikus
(mozgatható) megjelenítésére; célja, hogy
egy Web-oldal összes statikus és inter- aktív
eleme, legyen az szöveges vagy képszerű,
önálló objektumként legyen kezelhető és
mozgatha- tó; a legfontosabb Webböngészők a Netscape Navigator és az
Internet Explorer egyelőre csak részben
támogatják]
obiekty sportowe – sportlétesítmények
obiekty wojskowe – katonai célpontok,
objektumok
obiektyw [soczewka lub zespół soczewek w
przyrządzie optycznym dające rzeczywisty
i odwrócony obraz obserwowanego
obiektu] – (lat.) objektív, tárgylencse
(távcsőn, nagyítón; stb.), fényképező
lencserendszer; a fényképezőgép lencséje
obiektyw fotograficzny [to układ optyczny (ew.
pojedyncza soczewka), który w aparacie
fotograficznym umożliwia rzutowanie
obrazu widzianych obiektów na matówkę,
błonę fotograficzną lub matrycę CCD lub
CMOS.] – (fényképezőgép) objektív [a
fotográfiában az objektív a tárgyról valódi
képet rajzoló optikai rendszer, mely több
optikai lencséből, illetve egyes objektívek
esetében optikai lencsékből és tükrökből épül
fel.]
obiektyw rybie oko – halszem-objektív
obiektyw szerokokątny [obiektyw o krótszej
ogniskowej niż obiektyw standardowy,
obejmujący większe od niego pole
widzenia]
–
széleslátószögű
lencse,
nagylátószögű lencse
obiektywistyczny, -a, -e – objektív
obiektywista – objektívista
obiektywy wymienne – cserélhető objektívek
obiektywizm [ang. objectivism, fr. objectivisme od
ang. objective, fr. objectif ‘obiektywny;
przedmiotowy’ ze ś.łc. obiectivus) 1.
postawa człowieka w ocenie zjawisk,
ludzkich zachowań i systemów wartości,
oparta na równoważeniu pierwiastka
racjonalnego
i
emocjonalnego,
na
kierowaniu się racjami zarówno dobra
ogólnego,
jak
i
własnego;
2.
przedstawianie i ocenianie czegoś w
sposób zgodny ze stanem faktycznym,
-
Wersja 01 01 2017.
niezależnie od własnych opinii, uczuć i
interesów; 3. w ontologii: pogląd, zgodnie
z którym przedmiot poznania istnieje poza
podmiotem poznającym i niezależnie od
niego; w aksjologii: stanowisko, które
przypisuje wartościom istnienie niezależne
od świadomości; 4. a) bezstronność,
rzeczowość, postawa badawcza wolna od
uprzedzeń;
b)
filoz.
stanowisko
ontologiczne
lub
teoriopoznawcze
uznające istnienie przedmiotu poznania
poza istnieniem podmiotu poznającego i
niezależnie od niego, teoria przeciwstawna
subiektywizmowi; realizm metafizyczny.]
– (lat.) (fil.) objektivizmus; tárgyhűség; I.
(dawno) áltárgyilagosság, a társadalmi
jelenségek
osztályjellegét
leplezni
igyekvővizsgálati
módszer,
amely
megelégszik a tények és a köztük levő
viszonyok,
törvényszerűségek
passzív
megállapításával
obiektywnie – objektíve, objektíven; tárgyilagosan
obiektywność [bezstronność, brak uprzedzeń,
umiejętność oceny rzeczywistości w
sposób
realistyczny, niezależny od
osobistych upodobań i emocji.] – (lat.)
objektivitás; tárgyilagosság, tárgyi hűség;
elfogulatlanság, pártatlanság
obiektywny, -a, -e [1. odznaczający się
obiektywizmem, wolny od uprzedzeń;
2. istniejący niezależnie od poznającego
podmiotu] – objektív, tényleges, tárgyi,
tárgyas; az emberi tudattól függetlenül
létező;
valódi érzékeinkkel felfogható;
páratlan, tárgyilagos, elfogulatlan, valóságos;
a tényekben, tárgyakban rejlő; (átv.)
pártatlan, részrehajlás nélküli; tárgyilagos,
elfogulatlan
obiektywna krytyka – tárgyilagos kritika
obiektywna rzeczywitość – tárgyi valóság
obiektywne stanowisko – tárgyilagos állásfoglalás
obiektywne warunki – objektív feltételek
obiektywny historyk – tárgyilagos történetíró
obiektywny miernik szumów – objektív zajmérő
obiektywny opis – tárgyszerű, objektív leírás
obielić — obielać [1. pomalować na biało;
2. pobrudzić coś czymś białym; 3. łow.
obedrzeć zwierzynę ze skóry] – fehéríteni,
kifehéríteni, megfehéríteni; meszelni, fehérré
festeni
obielić chałupę – viskót bemeszelni
obielić drzewa – fát bemeszelni
obielić się — obielać się [pobrudzić się czymś
białym] – fehérre keni magát
obieraczka [przyrząd do obierania warzyw] –
burgonyatisztító
kés;
krumplihámozó;
burgonyát tisztító nő
4251
obierać [obrać] [1. usunąć z czegoś łupiny, skórę
lub skorupę; 2. zdejmując lub obrywając,
oczyścić coś z czegoś lub coś zebrać;
3. pozbawić kogoś czegoś; 4. wybrać dla
siebie coś najbardziej odpowiedniego;
5. wybrać kogoś na jakieś stanowisko,
funkcję itp. w drodze głosowania] –
hámozni, hántani, hántolni; meghámozni,
lehántani, tisztítani
obierać coś – lehántani, lehámozni vmit
obierać ogóra [o mężczyźnie: masturbować się] –
(szleng) (ffi) önkielégítés
obierać a. obrać jabłka – almát hámozni,.
meghámozni az almát
obierać a. obrać kartofle – hámozni v.
meghámozni a burgonyát v. krumplit;
burgonyát hámozni, krumplit pucolni v.
tisztítani
obierać kogo na co – megválasztani vkit vminek
obierać a. obrać pietruszkę – petrezselymet
tisztítani v. pucolni
obierać a. obrać pomarańczę – meghámozza a
narancsot
obierać a. obrać ziemniaki – krumplit hámozni
obierać się [podchodzić ropą] – gennyesedni,
gennyedni, meggyűlni, kelni, gyulladni
obieralność – választhatóság, megválaszthatóság
obieralność
posłów
–
a
követek
megválaszthatósága
obieralny, -a, -e [ustanowiony, obsadzony w
wyniku wyborów] – választott, választható,
megválasztható;
választáson
alapuló,
választás útján betöltött
obieralna godność – választás útján betöltött
tisztség
obieranie – hámozás, tisztítás; választás,
megválasztás
obieranie kartofli – burgonyahámozás
obieranie posła – képviselő választása
obieraczka [przyrząd do obierania warzyw] –
burgonyatisztítókés;
krumplihámozó;
burgonyát tisztító nő
obierka, obierek, obierki, obierzyna [skórka z
obranych warzyw lub owoców] – 1.
hulladék (eldobott romlott részek, héj stb.),
(gyümölcs, stb. lehámozott) héja; 2. selejt
obierki towaru – selejtes áru
obierki z buraków – répahéj
obierki z kartofli – krimplihéj
obietnica [1. zapewnienie zrobienia, załatwienia
lub dania komuś czegoś; 2. narodzeni z
Chrystusa są dziećmi obietnicy] – ígéret
[Isten ünnepélyes ígérete az emberhez; az
első ígéret a Megváltóról, Akiben minden
ígéret beteljesedik majd, az 1Móz 3,15-ben
-
Wersja 01 01 2017.
van megírva; Ábrahám szintén ígéretet nyert
(1Móz 12,2.7); Isten megígérte Dávidnak,
hogy háza mindörökké megáll (2Sám 7,1213.28-29); Jézus ígérete, hogy elküldi a
Szent Szellemet, pünkösdkor teljesedett be; a
hívőkhöz az ígéretek százai szólnak az
Írásban (Jak 2,5; 1Tim 4,8; 2Pt 3,9).];
fogadalom
„obietnica piękne słowo, jeśli się jej dotrzyma,
wtedy jest dobrze” – ígéret szép szó, ha
megtartják, úgy jó
obietnica wyborcza – választási ígéret
obieżyświat [ten, kto wiele podróżuje po świecie]
– világcsavargó, világjáró;
hontalan,
bolyongó, csavargó, globetrotter
Jelky Andrásvilágjáró
obijać (obić) – bevonni, behúzni, burkolni; (kogoś)
megvárni, elpáholni, ütlegelni
obijać się – 1. ütődni, leütődni, hozzáverődni; 2.
(közb.) tétlenkedni, henyélni, lustálkodni
obijanie – megvasalás, abroncsolás, behúzás,
kárpitozás
obijanie beczek – hordó abroncsozása
obijanie się – lustálkodás, semmittevés
obiód, łobiód [obiad] – [Słowniczek języka
śląskiego] ebéd
obiór [wybór, elekcja] – választás, megválasztás
obiór prezydenta – elnökválasztás
obity, -a, -e – ütődött (gyümölcs)
obity poduszkami – párnázott
objadacz – (vmit) lerágó, leevő
objadać się [zob. objeść się] – teleeszi magát,
megterheli a gyomrát
objadanie się szkodzi zdrowiu – a zabálás v.
túltáplálkozás árt az egészségnek
objaśnianie
–
magyarázat,
felvilágosítás,
megmegyarázás
4252
objaśnić
—
objaśniać
[1. uczynić
coś
zrozumiałym dla kogoś; 2. udzielić
niezbędnych informacji na jakiś temat] –
magyarázni, megvilágítani, megmagyarázni,
megvilágítani, tisztázni, kifejteni, értelmezni,
jegyzetekkel
ellátni;
kommentálni;
elmagyarázni; kimagyarázni
objaśnić co komu – felvilágosítást adni vkinek
vmiről
objaśnić a. objaśniać coś – értelmezni vmit
objaśnić coś przez analogię – hasonlattal világít
meg vmit
objaśnienie [uwaga ułatwiająca zrozumienie
czegoś] – magyarázat, felvilágosítás;
tisztázás;
magyarázás,
megvilágítás,
értelmezés, megfejtés, szövegmagyarázat,
kommentár
objaśnienie symboli i napisów – szimbólumok és
feliratok magyarázata
objaśnienie – magyarázat, felvilágosítás, eligazítás
objaśnienie znaków – jelmagyarázat
[oznaka
jakiegoś
zjawiska]
–
megnyilvánulás,
kinyilatkoztatás,
megnyilatkozás; megnyilvánulás; jelenség,
látomás, tünemémény, jel, (med.) tünet
objaw choroby – kórtünet
objaw jednostkowy – elszigetelt v. egyedülálló
jelenség
objaw tektoniczny – tektonikus jelenség
objaw uznania – tetszésnyilvánítás
objawić — objawiać [1. uzewnętrznić swoje
uczucie, swój stan psychiczny lub
fizyczny; 2. ujawnić coś lub wyznać] –
kinyilvánítani,
kifejezésre
juttatni,
kinyilatkoztatni,
kijelenteni,
tanúsítani,
mutatni
objawić swą wolę – kifejezésre juttatja akaratát
objawia się w nim talent – jelentkezik a tehetsége
objawiać się, objawić się [stać się widocznym,
jawnym] – megmutatkozni, megnyilvánulni,
megnyilatkozni, kifejezésre jutni
objaw
-
Wersja 01 01 2017.
objawianie [1. fakt, zjawisko, osoba itp., które
pojawiły się nagle i odkryły przed kimś
coś
dotąd
nieznanego;
2. nagłe
uświadomienie sobie istnienia czegoś
dotąd nieznanego; 3. nagłe ukazanie się
jakiegoś zjawiska; 4. zespół tez i zasad
wiary uznanych za pochodzące od Boga] –
közlés, hírüladás; felfedezés, feltárás;
leleplezés; kinyilatkoztatás
objawianie Jezusa – Jézus kinyilatkoztatása
objawianie tajemnicy – titok közlése
objawianie się Chrystusowego życia – Krisztus
életének önkinyilatkoztatása
Objawienie [jedna z nazw święta należącego do
dwunastu wielkich i ustanowionego na
pamiątkę Chrztu Jezusa Chrystusa w
rzece Jordan i objawienia się w tym
momencie trzech osób Trójcy Świętej Boga Ojca w głosie („Ten jest mój Syn
umiłowany, w którym mam upodobanie"),
Jezusa Chrystusa („Oto Baranek Boży") i
Ducha Świętego w postaci gołębia (Mt
3,13-17; Mk 1,9-11; Łk 3,21-22). Jest
obchodzone 6 stycznia, do V w. pod nazwą
„Objawienie" świętowano jednocześnie
Narodzenie i Chrzest. Kanony jutrzni
ułożyli w VII w. Kosma z Maiumy i Jan z
Damaszku. Ikonograficzne przedstawienia
Chrztu w Jordanie wraz z nowo
ochrzczonymi, nad którymi dokonuje się
tajemnica chrztu, znane są już w
malarstwie
katakumb;
ikona
„Objawienie"
(„Chrzest
Pański")
znajduje się w rzędzie ikon świąt w
ikonostasie.]
–
megnyilatkozás;
kinyilatkoztatás (gör. apokalüpszisz, lat.
revelatio, a velum, 'kendő' szóból) [a
kereszténység teológiai kulcsfogalmainak
egyike, amely Isten és az ember kapcsolatba
kerülését és az emberek ebből táplálkozó
istenhitét és vallásosságát isteni önközlésből,
önkijelentésből vezeti le. Ezen felfogás
szerint van természetes kinyilatkoztatás,
amikor az ember képes ráismerni értelmi
úton Istenre, és van természetfeletti, de a
történelemben megvalósuló kinyilatkoztatás,
amikor Isten maga mutatkozik meg vagy
szól az emberhez. Az Ószövetség és a zsidó
vallás hagyománya szerint Isten önmagát
egyetlenként jelentette ki Mózesnek, egyben
pedig Törvényt
adott
népének.
A
kereszténység szerint ez a kinyilatkoztatás
nyert folytatást Isten üzenetének prófétái
általi tolmácsolásában, majd pedig Jézus
megtestesülésében, tanításában és megváltó
cselekedetében. Isten szavai és cselekedetei
révén közvetlenül is kinyilváníthatja
önmagát, de az embernek szóló üzenetét,
parancsait és tanítását adhatja az ember
tudomására az általa sugalmazott Biblia
szövegében vagy a hívő közösség eleven
hagyománya és a nevében tanító egyház hite
által is. Maga Isten természetfeletti
kinyilatkoztatása
a
maga
titokzatos
teljességében az emberi értelmet meghaladó
hittény és hittörténés, legalább részleges
értelmezése azonban a hit témája, a teológia,
a dogmatika feladata.]
4253
Objawienie, Apokalipsa (z grec. apo - od, kalupto
- przykrywać; apkalupto - odkrywać,
odsłaniać, stąd apokalupsis - objawienie,
odkrycie, odsłonięcie) [księdze tej dano
nazwę, ''Objawienie Świętego Jana'',
czym ta księga wcale nie jest, bo Jan jej
nie objawił. Objawiał Jezus Chrystus, co
mówią nam pierwsze słowa tej księgi;
zatem jest to objawienie Jezusa
Chrystusa. Napisana została podczas
pobytu Jana apostoła na wyspie Patmos,
która leży na Morzu Śródziemnym
naprzeciwko dawnego Efezu w dzisiejszej
Azji Mniejszej (Turcja). Było to widocznie
za czasów krwawych prześladowań, gdy
panował rzymski cesarz Domicjan (około
roku 95) po zburzeniu Jerozolimy, które
miało miejsce w roku 70. Apostoł
obeznany był z życiem chrześcijaństwa,
które
miało
za
sobą
już
sześćdziesięcioletnią historię. Księga jest
na wskroś proroczą, podobnie jak księga
Daniela w ST. Język jej jest symboliczny.
Dlatego księga może czasami być dość
trudna do zrozumienia. Zresztą, jak każda
inna księga prorocza, staje się ona dopiero
wtedy więcej zrozumiałą, gdy proroctwa
zaczynają się wypełniać. Główną Osobą
tej księgi jest Jezus Chrystus, który
objawienie podaje Janowi dla tych, co Go
miłują. Ci, co nie poznali Jezusa
Chrystusa,
tzn.
pseudochrześcijanie,
księgi tej teraz (w szafarstwie łaski) :nie
mogą zrozumieć, będzie to dla nich
możliwe dopiero wtedy, gdy będzie za
późno (może przy końcu wielkiego
ucisku). Sama księga wskazuje na to, że
treść jej podzielić można na trzy części: 1.
''Co widziałeś'', tzn. co zostało już
objawione w, 2. ''Co jest'', tzn. stan
Kościoła (chrześcijaństwa) w chwili
przekazywania objawienia (około 95 roku)
i 3. ''Co się stanie potem'', tzn. co się
stanie z Kościołem w przyszłości. W
rozdziałach 5-18 nie ma wzmianki o
Kościele, który ''wraca dopiero znów po
rozdziale osiemnastym''. W trzeciej części
rozróżnić można części, które pojawiają
się w siedmiokrotnych etapach: 1. siedem
pieczęci, 2. siedem trąb, 3. siedem postaci,
-
Wersja 01 01 2017.
4. siedem czasz, 5. siedem sądów, 6.
siedem nowych rzeczy. Księga Objawienia
jest podobna do Księgi Daniela (jak już
wspomniano wyżej) i w znacznym stopniu
ją uzupełnia. Alfa i omega to pierwsza i
ostatnia litera greckiego alfabetu, języka,
w którym księga była napisana, a znaczą
początek i koniec; w tym wypadku
symbolizują Jezusa Chrystusa. Aniołowie
siedmiu kościołów to widocznie ci, co
dzierżą świadectwo; bo powiedziane jest o
nich, że są także gwiazdami; a gwiazdy nie
dają takiego światła jak słońce, ale
pomagają orientować się w kierunku
żeglarzom i wędrowcom w czasie nocy, w
której pogrążony jest świat. Inni twierdzą,
że byli to wysłańcy z tych zborów do
apostoła, przynoszący informacje o stanie
duchowym w tych zborach. Kościoły te w
rzeczywistości istniały i stosunki w nich
opisane też istniały. A każdy z kościołów
był inny i przedstawiał stosunki jakie
miały panować w przyszłych okresach
kościoła. List pierwszy do kościoła w
Efezie ostrzega i poucza, ale pokazuje nam
także
stosunki
zborowe
wśród
pierwotnych
chrześcijan,
pomiędzy
którymi byli jeszcze tacy, co widzieli Pana
naocznie w ciele. Jednak pojawili się już
tacy, co sami mianowali się apostołami i
tacy, co odstępowali od pierwszej miłości.
Jednak zbór osądzał jeszcze zło i usuwał
je. Pojawiali się już wtedy nikolaici,
którzy zaczęli tworzyć klasę innych
chrześcijan wśród chrześcijan; o czym nie
może być mowy w życiu zborowym, gdzie
wszyscy mają być jedno i nikt nie ma się
uważać za lepszego od drugiego.
Widocznie tam pojawiły się już zaczątki
podziału braci na kler i laików. List do
kościoła w Smyrnie poucza i ostrzega,
podobnie jak poprzedni, ale wskazuje
także na wielki ucisk, co odpowiada
okresowi
wielkich
prześladowań
chrześcijan, który rozpoczął się już za
czasów Nerona i trwał aż do końca
panowania cesarza Dioklecjana, który był
dziesiątym
cesarzem
(prześladowcą)
cesarstwa rzymskiego (co odpowiada 10ciu
dniom
przepowiedzianych
prześladowań). List do zboru w Pergamie
stwierdza, że przyznaje on się jeszcze do
imienia Pana, ale znajduje się tam, gdzie
szatan ma swój tron, ale gdzie są i ci, co
trzymają się nauki Balaama (mieszają
politykę z wiarą), a nikolaici mają już
nawet swoją doktrynę. Zbór ten był
zeświecczały, przymilał się i pozwalał na
wpływy tym, co nie narodzili się na nowo,
4254
czyli
mieszali
pogaństwo
z
chrześcijaństwem. Zbór ten wskazuje na
stosunki panujące wśród chrześcijan za
czasów cesarza Konstantyna i kilka
wieków po nim (313 - 606 r.). Stosunki w
tych wiekach doprowadzają do okresu,
który pojawił się około VII w., który
przedstawia
kościół
w
Tiatyrze.
Cechowany przez silną organizację
zewnętrzną, na której czele stoi jedna
osoba i całkowite pomieszanie spraw
wiary ze sprawami świata. Kościół w
Sardach ma duże podobieństwo do
kościołów protestanckich, powstałych po
reformacji, które jednak, mimo że miały
opierać życie zborowe na Biblii, stały się
także kościołami, w których pierwiastek
narodowy grał większą rolę niż żywa
wiara. Zbór w Filadelfii był słaby. Był
także mały, ale trzymał się Słowa Bożego.
Widać w nim nawrót do życia
pierwotnych chrześcijan i trzymania się
Pisma Świętego. Po nim pojawia się
kościół (kościoły), gdzie znane jest Pismo
Święte, i w ogóle wszystkiego jest pod
dostatkiem, ale panuje tam ślepota, nawet
martwota, bo Chrystus jest poza
drzwiami, do których puka i chce się
dostać do wnętrza (gdzie Go nie ma).
Bardzo ważne są także części wtrącone
(nawiasowe) jak np. pozostałość Żydów;
wielki anioł, dwaj świadkowie, wizja
Baranka i zbawienia, zebranie królów na
końcową bitwę (Armagedon) i inne.] –
(gör.) apokalipszis; a Jelenések Könyve, az
Újszövetség utolsó irata; szó szerint:
elrejtett, titkos dolgok feltárulása; JÁNOS:
A JELENÉSEK KÖNYVE [A Biblia utolsó
könyve; az ÚSZ egyetlen kizárólagosan
prófétai tartalmú könyve; a végső dolgokkal
foglalkozik; a hagyomány szerint szerzője
János (2), Krisztus apostola; Pátmosz
szigetén keletkezett, ahol János hite miatt
száműzetésben élt, vagy röviddel Néró halála
(Kr. u. 68) után, vagy az 1. század vége felé;
Ázsia, római tartomány hét gyülekezetéhez
szól; célja, hogy a gyülekezetekben lévő
visszás állapotokat megszüntesse, és
előkészítse őket a rövidesen bekövetkező
eseményekre. Felosztása:
1. Krisztus,
gyülekezeteinek
szigorú
ítélőbírája (1-3);
2. a hét pecsét, a hét trombitaszó és a harag
hét pohara; Isten ítélete a világ felett,
amelyben a gonosz uralkodik (4-16);
3. győzelem a gonosz társadalom és vallás,
valamint a gonosz uralma felett, amelyet
Babilon leomlása és Krisztusnak a fenevad
-
Wersja 01 01 2017.
és seregei felett aratott győzelme ábrázol
ki (17,1-21,8);
4. Isten városa: az örök cél népe számára
(21,9-22,5);
5. zárószó, sürgető figyelmeztetés és
meghívás (22,6-21).]
objawowy, -a, -e [dotyczący objawów choroby] –
tüneti
objawy – tünetek
objawy chorobowe – kóros tünetek; a betegség
tünetei; kórtünetek
objawy kliniczne – klinikai tünetek
objawy zaburzeń obsesyjno–kompulsowych [1.
Nerwica
natręctw
zwana
również
zaburzeniami obsesyjni-kompulsywnymi
jest chorobą psychiczną objawiająca się
występowaniem pewnych myśli lub
czynności obsesyjnych. Natręctwa takie
stają się bardzo uciążliwe w codziennym
funkcjonowaniu człowieka. 2.
zob.
zaburzenia obsesyjno-kompulsywne] –
rögeszmés-kényszeres
betegségek
[obsessive-compulsive disorders] [Három
alakban
megjelenõ
szorongásos
betegségfajta: a) visszatérő, gyakran zavaró
és nem kívánt gondolatok (rögeszmék); b)
ellenállhatatlan késztetés sztereotipizált,
szertartásos cselekedetek végrehajtására
(kényszer); c) az előző kettő kombinációja.]
objazd [1. objeżdżanie czegoś dookoła boczną,
okrężną drogą; 2. boczna, okrężna droga
wyznaczona okresowo w celu ominięcia
jakiejś przeszkody; 3. kolejne odwiedzanie
różnych miejscowości lub miejsc w
terenie] – (podróż) körutazás, körkocsizás,
körséta, körút; (okrążenie) kerülő; terelőút
objazd ślimakiem – csigajárat
objazdka [wyraz używany w wojsku polskiem
zamiast
cudzoziemskiego
patrol
(patrouille). B. Gemb.] – (fr. patrouille)
patruj, patrul; (wojsk) őrjárat, járőr
objazdowy, -a, -e[1. okrężny; 2. wędrowny,
ruchomy, np. kino objazdowe] – utazó,
mozgó, vándor, ide s tova járkáló, utazgató,
kerülő
objąć (obejmę, obejmie) — obejmować [1. otoczyć
kogoś lub coś ramionami; 2. podjąć się
wykonywania
jakichś
obowiązków;
3. dotyczyć czegoś lub kogoś; 4. zawierać,
mieć w swoim składzie; 5. wziąć coś w
posiadanie; 6. zająć jakiś obszar lub
4255
rozprzestrzenić się na nim; 7. zrozumieć
coś w całości lub uświadomić sobie
całościowo; 8. o wrażeniach, stanach
psychicznych i fizycznych: pojawić się lub
wystąpić z dużą siłą] – (otoczyć ramionami)
átölelni, átfogni, átkarolni, megölelni,
karjába zárni; (w posiadanie) átvenni;
(okrążyć) körülvenni, körülfogni; (zawrzeć)
felölelni, tartalmazni, magába foglalni;
(pojąć) felfogni, megérteni; birtokba venni
vmit; birtokába lépni vkinek
objąć co posiadanie – birtokba venni vmit
objąć co we władanie – birtokba venni
objąć dowództwo – átvenni a parancsnokságot
objąć kibić tancerki – átöleli a táncosnő derekát
objąć kierownictwo czego – vminek vezetését
átvenni; átvenni a vezetést, irányítást
objąć kogoś amnestią – kiterjeszteni vkire az
amnesztiát
objąć kogo wpół – derékon ragadni (vkit)
objąć kogoś – átölelni vkit
objąć komendę brygady – átvenni a dandár
parancsnokságát
objąć kontraktem – szerződésbe venni,
szerződésbe foglalni
objąć ochroną coś – védeni vmit
objąć panowanie – átvenni az uralmat; uralomra
lépni
objąć patronat nad konferencją – vki
védnökséget vállal a konferencia felett
objąć placówkę za granicą – diplomáciában
szolgálni
objąć po kim posadę – állában, hivatalban követni
vkit
objąć rozumem – ésszel megérteni, felfogni
objąć rządy – átvenni a kormányzást; átvenni az
uralmat
objąć stanowisko – állást elfoglalni; elfoglalja
állását
objąć tekę ministra – átvenni a minsizteri tárcát
objąć tron – trónra lépni, elfoglalni a trónt
objąć urząd – átvenni a hivatalt v. hivatali
vezetést; hivatalba lépni
objąć władzę – átvenni a hatalmat v. uralmat;
hatalomhoz jutni, kezébe veszi a hatalmat
objąć wpół – átfogja derekát (táncban)
objąć współną nazwą – közös címmel látni el;
közös megnevezés alá venni
objąć wzrokiem – áttekinteni; tekintetét
végigjáratja vmin
objąć się – ölelkezni, ölelik egymást
objął
dowództwo
armii
–
a
hadseregparancsoikságot átvette
-
Wersja 01 01 2017.
objął wychowawstwo klasy – átvette az osztály
nevelését; osztályfőnök lett
objechać (pojadę, pojedzie) — objeździć
(objeżdżę) — objeżdżać [1. jadąc, okrążyć
coś lub kogoś; 2. zbaczając z drogi,
ominąć
jakąś
przeszkodę;
3. pot.
podróżując, odwiedzić wiele miejsc lub
osób; 4. pot. ostro skrytykować kogoś] –
kikerülni, megkerülni; körüljárni, bejárni,
beutazni; (átv.) korholni, szidni, lekapni
objechać (co) – beutazni, körülutazni, körüljárni
objechać całe miasto – az egész várost bejárni,
körülkocsikázni a várost
objechać cały świat – az egész világot beutazni
objechać Węgry – bejárni v. körüljárni
Magyarországot
objechałem go za lenistwo – megfedtem a
lustaságáért
objedzony, -a, -e [pot. taki, który zjadł czegoś
zbyt dużo] – jóllakott, bezabált
Object Database Management Group (ODMG)
[grupa
stawiająca
sobie
za
cel
opracowywanie standardów obiektowych
baz danych. Grupa zakończyła działalność
w roku 2001.] – ODMG Object Database
Management Group [célja: az objektumorientált adatbázis-kezelőkre vonatkozó
szabvány kidolgozása]
Object Definition Language (ODL) [język
specyfikacji obiektu, przeznaczony do
definiowania schematu, struktury bazy
danych oraz interfejsów do obiektów.
Uniwersalny język wysokiego poziomu
umożliwiający
integrację
różnych
systemów. ODL powinien uwzględniać
semantykę zgodną z modelem obiektowym
ODMG.] – ODL (Object Definition
Language) (objektumdefiníciós nyelv)
Object Linking and Embedding (OLE)
[mechanizm osadzania, m.in. obiektów.
Nazwa OLE nie jest jednoznaczna; z
czasem Microsoft nazywał w ten sposób
różne technologie. Tak więc OLE może
oznaczać kilka różnych technologii.] –
OLE, Object Linking and Embedding
(objektumcsatolás és beillesztés - kapcsolási
technika, objektumok fűzhetők eltérő típusú
állományokhoz) [Különböző programokból
származó adatrészletek összekapcsolása,
beágyazása és kezelése.]
Object Management Group (OMG) [konsorcjum
powstałe w 1989 r., w którego skład
wchodziły m.in. firmy IBM, Apple
Computer i Sun Microsystems. Celem
konsorcjum
było
ustanowienie
standardów
międzyplatformowego,
rozproszonego
programowania
4256
obiektowego.
Najważniejszym
dokonaniem OMG jest utworzenie
standardu Common Object Request
Broker Architecture (CORBA), który
pojawił się w pierwszej wersji w 1991 r. W
marcu 2003 opublikowana została wersja
CORBA 3.0. OMG przejęła również
pewne standardy z zaniechanego już
projektu OpenDoc dla dokumentów
złożonych. Jednym z najnowszych
opracowań jest standard dla języka
modelowania UML (Unified Modeling
Language) i pokrewnych technologii MOF
i XMI.] – Object Management Group
(OMG)
(objektumkezelő
csoport,
a
szoftverfejlesztés nemzetközi szervezete)
[konzorciumot 1989-ben alapították azzal a
céllal, hogy az elosztott, objektum-orientált
rendszerek elterjedését elősegítsék. A
tevékenységi köre az alapítás óta kibővült a
modell-alapú tervezéssel, illetve a modellalapú szabványok készítésével is. Az
alapításkor
11
cég
tartozott
a
konzorciumhoz, köztük az IBM, az Apple és
a Sun, azonban időközben több mint 800
tagú szervezetté bővült, és az általa
létrehozott
szabványok
nemzetközi
elismertséget értek el. Az OMG legismertebb
fejlesztései a Common Object Request
Broker Architecture (CORBA), amely a
heterogén környezetben működő elosztott
alkalmazások
fejlesztését
jelentősen
megkönnyíti, illetve a Unified Modeling
Language (UML), amely lehetővé teszi,
hogy grafikus nyelv, illetve szintaxis
segítségével dokumentáljuk és modellezzük
az objektum-orientált rendszereket.]
object-oriented {przym.} [komp.]; obiektowy
{przym. m.} [komp.] – OO Object Oriented
(objektum orientált)
Object Query Language (OQL) [obiektowy
język zapytań wg standardu ODMG
(Object Data Management Group). Składnia
OQL wzorowana jest na SQL. Semantyka
OQL bazuje na modelu obiektowym
ODMG oraz wprowadza mocną kontrolę
typów (co różni go od SQL), jakkolwiek
ten system typów krytykowany jest jako
niespójny. OQL posiada operatory
podobne do operatorów SQL, ale
wprowadza także szereg nowych, m.in.
zależne złączenie (dependent join) i
operatory umożliwiające konstruowanie
złożonego wyniku. OQL jest dość mocnym
językiem (w zakresie wyszukiwania
mocniejszym od SQL); posiada również
znacznie
bardziej
ortogonalną
konstrukcję niż SQL. Podobieństwo OQL
do SQL jest oparte na syntaktycznej
-
Wersja 01 01 2017.
mimikrze – w istocie, od strony modelu
danych i semantyki są to bardzo różne
języki.] – Objektum lekérdezési nyelv (OQL
– Object query language)
Object Request Broker (ORB) [termin w
informatyce
oznaczający
pośrednika
umożliwiającego komunikację pomiędzy
obiektami znajdującymi się w systemie
rozproszonym. Komunikacja ta odbywa
się niezależnie od systemu operacyjnego
czy języka programowania. Głównym
zadaniem ORB jest odbieranie i
przekazywanie
danych
pomiędzy
obiektami znajdującymi się w różnych
systemach. Pośrednicy ORB symulują
jedną przestrzeń adresową dla obiektów
znajdujących
się
na
różnych
komputerach.] – objektum lekérdező
ügynök (Object Request Broker - ORB)
(objektum-kérelmező közvetitő)
objektywność – pártatlanság
objeść (objem, objedzą) — objadać [1. zjeść coś,
ogryzając dookoła lub całkowicie; 2. pot.
zjeść komuś jego jedzenie] – megrágni,
lerágni, körülrágni
objeść się — objadać się [najeść się do przesytu]
– teleeszi v. telezabálja magát, megterheli a
gyomrát; betegre eszi magát, jóllakik
objetość [jest miarą przestrzeni, którą zajmuje
dane ciało w przestrzeni trójwymiarowej.
W układzie SI jednostką objętości jest
metr sześcienny, jednostka zbyt duża do
wykorzystania w życiu codziennym. Z
tego względu najpopularniejszą w Polsce
jednostką objętości jest jeden litr (l) (1 l =
1 dm3 = 0,001 m³)] – térfogat (jele: V)
[megadja, hogy egy adott test mekkora
helyet foglal el a térben. A térfogat SI
alapegysége a köbméter. A térfogatot
(különösen folyadéktároló vagy egyéb
edények, tartályok térfogatát) általánosan
űrtartalomnak nevezzük.]
objeżdżać (objechać) – körülutazni
objeżdżanie – körutazás, körjárat, körbejárás;
bekerítés, körülfogás; lehordás, korholás,
szidás
objęcia [ramiona obejmujące w uścisku] – ölelés
objęcia Morfeusza [zapaść w sen, zasnąć.
Morfeusz, bóg marzeń sennych syn
Hypnosa.] – (átv.) álom
objęcie – (otoczenie ramionami) ölelés, ölelkezés,
megölelés, átkarolás, átölelés, ölelő karok;
(zewsząd) körülfogás, körülzárás; (wzięcie
we władanie) átvétel, elfoglalás; (pojętność)
megértés, belátás, felfogás, értelmezés;
birtokbavétel, átvétel
4257
objęcie myślą, objęcie rozumem – ésszel,
értelemel való felfogás
objęcie urzędu – hivatalbalépés, hivatalátvétel,
hivatali működés megkezdése
objęcie spądku – az örökség birtokbavétele
objęcie tronu – trónralépés
objęcie wzrokiem – áttekintés
objętościowy, -a, -e – köbtartalom-, térfogat-; nagy
befogadóképességű
objętościowe wyroby papierowe [patrz pulchne
wyroby papierowe] – laza papír
objętościowy współczynnik rozproszenia – térbeli
szórás tényezője
objętość [jest miarą "ilości" przestrzeni. Może to
być zarówno miara przestrzeni pustej, jak
i miara przestrzeni zajmowanej przez
określony obiekt.] – terjedelem, térfogat,
űrtartalom,
köbtartalom,
köbméret;
begogadóképesség
objętość ciała, miara przestrzeni zajmowanej
przez ciało (liczba rzeczywista nieujemna). W
przypadku przestrzeni trójwymiarowej
objętość ciała V wyraża się wzorem:
V
 dxdydz
gdzie całkowanie odbywa się po obszarze
zajętym przez ciało.
Jednostką objętości ciała w układzie SI jest m3,
inne jednostki: litr (dm3), cm3, km3, galon itd.
objętość ładunku towarowego – a hajórakomány
terjedelme v. térfogata
objętość naczynia – az edény befogadóképessége
objętość właściwa [objętość w cm3 1 grama
wyrobu papierowego wyrażona w cm3/g.
Czasem zwana jest przez papierników
pulchnością.] – volumenitás (cm3/g) [papír
tulajdonság]
objęty, -a, -e – bennfoglalt, felvett, vmiben levő;
megragadott, vmibe bevont; vmivel körülvett
objęty obowiązkiem nauczania – tanköteles,
iskolaköteles
objęty obowiązkiem szkolnym – iskolaköteles
objęty płomieniami – lángoktól elborított,
lángbaborult
objęty wykazem, zestawieniem – kimutatásba
foglalt
objuczanie – megterhelés, felmálházás
objuczyć — objuczać [1. dać komuś ciężkie
rzeczy do niesienia; 2. nałożyć juki lub
jakieś ciężary na zwierzę pociągowe] –
megterhelni, felmálházni, málhanyerget
rátenni (állatra)
objuczyć się — objuczać się [wziąć w ręce lub na
plecy coś ciężkiego] – megterheli magát
-
Wersja 01 01 2017.
obkleić — obklejać, oklejać (zob. okleić) –
megragasztani, enyvezni
obkopać — obkopywać [zob. okopać] –
körülkapálni, körben megkapálni
obkroić (obkroję) — obkrawać (zob. okroić) –
levágni, lenyírni, körülvágni, körülszabdalni,
megmunkálni
obkroić skórkę (od chleba) – levágja a héját, a
szélét (kenyérnél)
obkupić się [pot. kupić sobie wiele rzeczy] –
(közb.) rengeteget bevásárolni, mindent
összevásárolni
obkuć się — obkuwać się – magolni, bemagolni,
biflázni, szajkózni
Oblaczkowate (Syntomidae) – Ctenuchidae
(Syntomidae) – álcsüngőlepkék
oblacja (łac. oblatio, oblatum – ofiara, ofiarować)
[1. dawniej lub podniośle: a) złożenie
ofiary; b) ofiara; 2. stosowany we
wczesnym
średniowieczu
zwyczaj
oddawania małych dzieci do klasztoru w
celu ich wychowania na przyszłych
zakonników. Oblację dopuszczała reguła
św. Bazylego, choć według jej zasad oblaci
dopiero po osiągnięciu dojrzałości składali
śluby zakonne i mieli możliwość
rezygnacji z życia klasztornego. Natomiast
przyjęta
później
powszechnie
w
zachodniej Europie reguła św. Benedykta
uznawała decyzję rodziców za ostateczną i
uniemożliwiała oblatom odejście z
zakonu.] – (lat.) oblatio; obláció; felajánlás;
1. a hívők önkéntes adománya az egyháziak
eltartására; 2. a misében: felajánlás, a
felajánlott kenyér és bor ill. az ostya és a
kehely felajánlása; a hívők önkéntes
adománya az egyháziak eltartására; 3.
középkorban a kolostornak felajánlott
gyermek (pl. Szt. Margit); 3. A hívek
adománya
az
agapé
céljaira,
szeretetadomány.
oblać (obleje) — oblewać [1. polać coś po
wierzchu lub ze wszystkich stron;
2. pokryć coś ze wszystkich stron jakąś
masą; 3. pot. nie zdać jakiegoś egzaminu;
4. pot. postawić komuś na egzaminie ocenę
niedostateczną; 5. pot. uczcić coś piciem
alkoholu; 6. o morzu, rzece itp.: otoczyć ze
wszystkich stron; 7. ukazać się, wystąpić
na czymś; 8. o świetle, blasku itp.:
oświetlić kogoś lub coś ze wszystkich
stron; 9. o uczuciach, doznaniach:
przeniknąć kogoś do głębi] – 1. leönteni,
lelocsolni,
meglocsolni;
leöntözni,
megöntözni; 2. benedvesíteni, megöntözni,
mosni; 3. bevonni, kenni; (átv.) ivással
megünnepelni; áldomást iszik; 4. megbukni
(tanuló)
4258
oblać co łzami radości – örömkönnyeket hullat
vmi miatt
oblać egzamin – megbukni a vizsgán; (zsarg.)
elvágódni v. elhasalni a vizsgán
oblać imieniny – névnapot ülni, névnapi lakomát
rendezni
oblać jakieś wydarzenie – ivással megünnepelni
vmit; áldomást inni vmire
oblać kogo – megbuktatni vkit
oblać kogo wodą – vízzel lelocsolni, megöntözni
vkit
oblać kogoś z czegoś – megbuktatni, elvágni,
elhúzni, meghúzni vkit vmiből
oblać książkę atramentem – tintával leönti v.
betintázza a könyvet
oblać a. oblewać nowe mieszkanie – lakásavatót v.
lakásszentelő rendezni
oblać obrus – leönti az abroszt
oblać smołą – bekátrányozni
oblać z czegoś – megbukni vmiből
oblać się — oblewać się [1. wylać coś na siebie;
2. oblać czymś siebie nawzajem] – 1. leönti
magát; zuhanyozni, zuhanyt venni; 2. (átv.)
befeketődni,
bevonódni,
beborítódni,
betakarózni; 3. megbukni
oblać się na egzaminie – megbukni a vizsgán
oblać się potem – csurog róla a veríték
oblać się rumieńcem – elvörösödni, elpirulni,
elönti a pír; pír önti el az arcát
oblać się zimną wodą – leönti magát hideg vízzel
oblader [1. rzemień przechodzący przez grzbiet
konia i przytrzymujący postronki;
2. deska z jednej strony płaska, z drugiej
półokrągła] – hevederek a ló hátán; (ép.)
födém
-
Wersja 01 01 2017.
oblamować—
oblamowywać [obszyć
coś
lamówką] – körülszegni, körülvarrni,
díszíteni
oblamować futrem – szőrmével szegélyezni v.
díszíteni
oblamowanie [lamówka] – szél, szegély,
paszomány, körülvarrás, szegélyezés
oblanie – 1. öntözés, megöntözés, leöntés, locsolás,
2. áldomás, ivászat, ivás; 3. megbukás
oblanie egzaminu – megbukás a vizsgán
oblanie imienin – névnapi ivászat
oblany, -a, -e – leöntött, lelocsolt, leöntözött,
nyakonöntött
oblany krwią – vérbe borított, bevérezett, vérrel
beszennyezett
oblany wodą – vízzel lelocsolt, leöntött
oblat (łac. oblatus - ofiarowany) [1. członek
katolickiego zgromadzenie zakonnego
założonego w 1816 r. we Francji; 2. osoba
świecka podejmująca stałą służbę przy
klasztorze i uprawniona do noszenia
stroju zakonnego; 3. w średniowieczu:
dziecko przeznaczone przez rodziców do
stanu zakonnego; 4. w Kościele katolickim
zakonnik, który nie składa ślubów
zakonnych,
tylko
przyrzeczenie
wytrwania. Zajmuje się prowadzeniem
rekolekcji i misji. W średniowieczu
nazywano tak oddawane na naukę do
zakonu dzieci, które później opuszczały
zgromadzenie, wiodąc życie świeckie.] –
oblátus, obláta (a lat. offero, 'felajánl' igéből)
[felajánlott férfi vagy nő. - 1. a középkorban
gyermek, akit szülei kicsi korban átadtak egy
kolostornak, hogy szerzetessé neveljék. IX.
Gergely p. (ur. 1227-41) külön rendelettel
biztosította
szabadságukat,
hogy
nagykorúságukat
elérve
dönthessenek:
maradnak-e, v. visszatérnek a világba.
Obláta volt pl. Árpádházi Szt Margit. - 2.
bizonyos szerzetekben a nem örök
fogadalmas segítő testvér (laikus testvér,
laikus nővér). - 3. bizonyos harmadrendek
tagja (bencések). - 4. újabb férfi vagy női
szerzetes kongregáció tagja.]
oblata, oblatowanie [1. w dawnym prawie
polskim: wpis aktu prawnego do ksiąg
sądowych 2. (u Zygmunta Glogera)
znaczyło
przeniesienie
aktu
z
niewłaściwych akt do właściwych. Przy
sądach były w Polsce księgi czyli akta
wieczyste, do których regenci kancelaryi
lub ich pomocnicy wciągali: ugody,
manifesty, wszelkie podania i pisma. Jeżeli
ktoś przyniósł pismo już gotowe i kazał je
tylko zaregestrować do księgi i podpisać,
nazywało się to roboracją; jeżeli zaś całą
rzecz ustnie albo na piśmie podał, żądając
4259
dosłownego zapisania w księdze, zwano to
oblatą. W jakim czasie zapis, w
niewłaściwych aktach zeznany, miał być
oblatowany przed właściwym urzędem,
tego prawo polskie, i bardzo mądrze, nie
oznaczało.] – (daw., prawo) jogi irarok
iktatása v. beírása a bírósági könyvekbe
oblatać, oblatywać, oblecieć [wypróbować nowo
skonstruowany samolot lub szybowiec,
latając nimi] – körülrepülni, berepülni;
(samolot) berepülni; (napadać); (napadać)
megrohanni, rárohanni
oblatuje go uczucie strachu – a félelem fut rajta
végig
oblatanie [pot. dobra znajomość czegoś] megismerés
oblatany, -a, -e [1. pot. dobrze się na czymś
znający; 2. pot. doświadczony i dobrze
sobie radzący w życiu] – (közb.) járatos,
jártas
oblatywacz
[lotnik
latający
na
nowo
skonstruowanych samolotach w celu
wypróbowania
ich
sprawności]
–
berepülőpilóta; berepülést végző pilóta
oblatywać – gépet (próbarepülésre) kipróbálni,
berepülni
oblatywanie – berepülés; körüljárás, bejárás;
lehullás, lepotyogás
oblazłem całe miasto – bejártam, körülmászkáltam
az egész várost
oblazły, -a, -e – vedlett, kopott, csupasz, kopasz
oblec [oblec I, oblegnąć — oblegać: 1. otoczyć
twierdzę, miasto itp. wojskiem w celu ich
zdobycia; 2. zgromadzić się tłumnie wokół
kogoś lub czegoś; — oblec II — oblekać:
1. założyć powłoczkę; 2. daw. ubrać kogoś
lub włożyć jakąś część garderoby] – I.
(oblęgnę, oblęgnie) (wojsko) ostromolni,
körülvenni, körülzárni; körülfogni; (átv.)
ostromolni, nem hagy békén; nyugtalanítani,
zaklatni, gyötörni II. (oblekę, oblecze)
(dawno) felöltöztetni, beöltöztetni; (átv.)
vminek a formájába öltöztetni, önteni
oblec co – ostromolni vmit
oblec kogo/co w co – felöltöztetni, beöltöztetni
vkit/vmit vmibe
oblecieć (oblecę) — oblatywać II [1. lecąc,
okrążyć coś; 2. pot. przebiec lub
przejechać dokoła czegoś; 3. pot. chodząc
lub jeżdżąc, odwiedzić kolejno wiele
miejsc lub osób; 4. spaść, oderwawszy się
od czegoś] – körülrepülni; (közb.) (sok
embert) meglátogatni, (sok helyet) bejárni;
lehullani, lepotyogni; (átv.) meglepni,
elfogni,
megszállni,
lenyűgözni,
lebilincselni; szájról szájra járni; rohamosan
-
Wersja 01 01 2017.
terjedni; (tájsz.) éppen nem rossz, elég jó,
kibírható
oblecieć całe miasto – bejárni az egész várost
oblecieć dokoła całą Europę – körülrepülni egész
Európát
oblecieć wszystkich znajomych – az összes
ismerőst sorra látogatni
oblegać (oblega), oblegnąć, oblec I [1. otoczyć
twierdzę, miasto itp. wojskiem w celu ich
zdobycia; 2. zgromadzić się tłumnie wokół
kogoś lub czegoś] – körülzárni, ostromolni,
ostrom alá venni; zaklatni
obleganie – ostromlás, körülzárás; (átv.) ostromlás,
tolakodás, megrohanás
obleganie banku – a bank megrohanása (tömeg
tolakodó magatartása miatt)
obleganie twierdzy – az erőd ostromlása
oblegany, -a, -e – ostromlott; (átv.) zaklatott
oblegane miasto – ostromlott város
oblegany prośbami – kérésekkel zaklatott
oblekać [1. założyć powłoczkę; 2. daw. ubrać
kogoś lub włożyć jakąś część garderoby] –
(oblekę, oblecze) (dawno) felöltöztetni,
beöltöztetni; (átv.) vminek a formájába
öltöztetni, önteni
oblekać [ubierać] – [Słowniczek języka śląskiego]
(kłaść ubranie) öltöztetni, felöltöztetni;
ruházni, felruházni
oblekać się, oblec się [daw. włożyć coś na siebie]
– (dawno) öltözni öltözködni, magára vesz,
magára ölt
obleniec [1. bezkręgowiec o wydłużonym, obłym
ciele;
2.
przedstawiciel
obleńców
(Aschelminthes), typu bezkręgowców] –
hengeresféreg; giliszta
oblepicha [Rokitnik pospolity (Hippophaë
rhamnoides L.)] – homoktövis
oblepić — odlepiać [1. przykleić dużo czegoś w
jakimś miejscu; 2. lepiąc się lub mażąc,
przywrzeć do czegoś; 3. zasmarować coś
ze
wszystkich
stron
jakąś
gęstą
substancją; 4. szczelnie pokryć czymś
jakąś powierzchnię lub miejsce; 5. pot.
«zwykle o ubraniu: szczelnie przylgnąć do
ciała»] – körülragasztani, beragasztani,
teleragasztani,
ráragasztani,
bevonni,
tapétázni;
kitapasztani,
bevonni,
hozzáragasztani, bekenni
oblepić cementem – cementezni, cementtel
kitapasztani
oblepić gliną – agyaggal bevonni, kitapasztani
oblepić pokój tapetami – a szobát kitapétázni
oblepić pudło papierem – papírral bevonni a
dobozt
4260
oblepić się — oblepiać się [1. przywrzeć do
czegoś ściśle; 2. pokryć się czymś lepkim]
– bevonódni, beragasztódni, bekenődni
obleśnie – hízelgően, talpnyló módon
obleśny, -a, -e [odrażający, lubieżny, rozpustny]
– hízelgő, hízelkedő, szolgai módon hízeldő,
talpnyaló, csúszómászó, képmutató, álszent,
álnok, csalfa, hipokrita
obleśny uśmiech – behízelgő mosoly
oblewać (zob. oblać) – öntözni, megöntözni;
locsolni, meglocsolni; áldomást inni
oblewanie [pot.
przyjęcie
z alkoholem
zorganizowane w celu uczczenia czegoś] –
(podlewanie) locsolás, öntözés, megöntözés;
(orv.) leöntés; (közb.) áldomás, ivás, mulatás,
dőzsölés; elbuktatás
oblewanie imienin – névnapi evés-ivás
oblewanie mieszkania – lakásavató, lakásszentelő
oblewanie zimną wodą – leöntés hideg vízzel
oblewanie się – megbukás
oblewanie się na egzaminie – megbukás a vizsgán
obleźć (oblazł) — obłazić [1. pot. o insektach,
robakach: wejść na kogoś lub na coś w
dużej ilości; 2. pot. stracić wierzchnią
warstwę; 3. pot. posuwając się wolno,
obejść wiele miejsc lub osób] –
körülmászkálni,
körülmászni,
kószálni;
megtámadni,
megrohanni,
nekiesni;
bepiszkolja, beszennyezi magát; betakarja,
befödi, beborítja magát; kiesni, kihullani,
szőrét veszteni, vedleni, kihullatja a szőrét,
hámlani; kifakulni, színét veszti; (tréf.)
érdeklődni, kiváncsiskodni
oblezie mu skóra – hámlik a bőre
obleźć czym – bepiszkolja, szennyezi, takarja,
befödi magát vmivel
oblężanie – ostromlás; ostrom
oblężanie zamków – várak ostromlása
oblężenie
[1. otoczenie
wojskiem
jakichś
terenów, twierdz, miast w celu ich
zdobycia; 2. tłumne otoczenie kogoś lub
czegoś] – ostrom, körülkerítés, körülvevés;
(átv.) zaklatás, ostromlás, tolakodás; (átv.)
-
Wersja 01 01 2017.
megrohanás,
tömeges
támadás,
szorongatottság
oblężenie banku – a bank megrohanása
oblężenie Nicei (znanej też z greckiej nazwy Nikea,
a współcześnie Iznik) [trwające od 14 maja
do 18 czerwca 1097 roku oblężenie stolicy
Sułtanatu Rum, przez Krzyżowców i
Bizantyjczyków podczas I wyprawy
krzyżowej. Zakończone poddaniem miasta
Bizantyjczykom.] – Nicea ostroma (1097)
oblężenie Szigetváru [oblężenie miasta i twierdzy
w węgierskim Szigetvárze, które miało
miejsce w roku 1566 w trakcie walk
węgiersko-tureckich] – Szigetvár ostroma
[1566. augusztus–szeptember között zajlott
le Szigetvár várvédői és az oszmán haderő
csapatai között. Az ostrom I. Szulejmán
szultán seregeinek döntő győzelmével
végződött. Zrínyi Miklós bán és katonái
szinte az utolsó szálig elestek a végső
kirohanás során. Maga Szulejmán szultán az
ostrom közben, táborában hunyt el.]
oblężniczy, -a, -e – ostromoblężony, -a, -e [Londyn oblężony, Kraków
oblężony.] – ostromlott; (átv.) zaklatott
oblężone miasto – ostromlott város
oblężony przez wierzycieli – a hitelezők által
ostromlott v. zaklatott
oblicować — oblicowywać [obłożyć ściany
budynku licówką] – berakni, befödni,
burkolni, borítani, stukatúrozni
oblicować ścianę – bevakolni; falat vakolattal
borítani
oblicówka [warstwa okładzinowa na ścianie
wykonana z licówki] – dísz-, homlokzati
tégla; burkolás, burkolat, borítás, vakolás,
vakolat
oblicówka granitowa – gránitkő burkolat
oblicówka klinkierowa – klinkwertégla burkolat
obliczać (zob. obliczyć) – megszámolni,
összeszámolni;
kiszámítani;
számlálni;
számfejteni
obliczać pierwiastek z czegoś – gyököt vonni
vmiből
obliczać a. obliczyć wynik – kiszámolni az
eredményt
obliczać się – (z kim/czym) számolni, elszámolni
obliczając z grubsza – nagyjából számolva
obliczanie – számítás; számítgatás; számlálás;
elszámolás
obliczanie płac – bérelszámolás
oblicze [1. twarz; 2. postać, wygląd lub
charakter kogoś lub czegoś] – arc, arculat,
arcvonások; jelenlét; (bibl.) arc, ábrázat
[Három héber szó megfelelője: "ajin" (szem),
"af" (orr) "panim" (arc), valamint a görög
"prosopon" szóé (arc). Olykor jelenthet
személyt, jelenlétet vagy jóindulatot. "Az
arcot elrejteni" annyit jelent, mint "megvetni,
elvetni" (Zsolt 27,9); az arcot betakarni azt
jelentette: kárhoztató ítéletet kimondani
(Eszt 7,8); arcra esni pedig: magát
megalázni, magát alávetni valakinek (1Móz
17,3).]
4261
1. Biblia Warszawska: Nie ukrywaj oblicza
swego przede mną! Nie odtrącaj w gniewie
sługi swego! Ty jesteś pomocą moją: Nie
odrzucaj mnie I nie opuszczaj mnie, Boże
zbawienia mego! Biblia Tysiąclecia: swego
oblicza nie zakrywaj przede mną, nie
odpędzaj z gniewem swojego sługi! Ty jesteś
moją pomocą, więc mnie nie odrzucaj i nie
opuszczaj mnie, Boże, moje Zbawienie!
Biblia Gdańska: Nie ukrywajże twarzy
twojej przedemną, ani odrzucaj w gniewie
sługi twego; tyś bywał ratunkiem moim, nie
opuszczajże mię, ani mię odstępuj, Boże
zbawienia mego. (Ps. 27:9) — Zsoltárok
Könyve 27:9 Ne rejtsd el orczádat előlem;
ne utasítsd el szolgádat haraggal; te voltál
segítőm, ne taszíts el és ne hagyj el engem,
üdvösségemnek Istene!
2. Biblia Warszawska: Zaledwie król te słowa
wypowiedział, a już na twarz Hamana
rzucono zasłonę. Biblia Tysiąclecia: Słowo
wyszło z ust króla, a twarz Hamana zakryto.
Biblia Gdańska: A gdy te słowa wyszły z ust
królewskich, zaraz twarz Hamanową
nakryto. (Ester. 7:8) — A mint e szó kijött a
király szájából, Hámán arczát befedék.
(Eszter Könyve 7.8)
3. Biblia Warszawska: Wtedy Abram padł na
oblicze swoje, a Bóg tak do niego mówił:
Biblia Tysiąclecia: Abram padł na oblicze, a
Bóg tak do niego mówił: Biblia Gdańska:
Tedy upadł Abram na oblicze swoje, i rzekł
do niego Bóg, mówiąc: (1 Moj. 17:3) — És
arczára borúla Ábrám; az Isten pedig szóla
őnéki, mondván: (1 Móz. 17:3)
oblicze przedsiębiorstwa – vállalati arculat
obliczenia [operacje wykonywane na liczbach w
celu określenia wielkości lub wartości
-
Wersja 01 01 2017.
czegoś; też: wynik takich operacji] –
számítások
obliczenie [peracje wykonywane na liczbach w
celu określenia wielkości lub wartości
czegoś; też: wynik takich operacji] –
számolás,
számítás,
kiszámítás,
összeszámolás, megszámolás, megszámlálás,
megolvasás; elszámolás; rovancsolás
obliczenie głosów – a szavazatok megszámlálása
obliczenie kosztów – költségszámítás
obliczenie ostatnie – végelszámolás
obliczenie ostateczne – végelszámolás
obliczenie
pamięciowe
–
fejszámolás,
fejbenszámolás
Obliczenia
rozproszone
(ang.
distributed
computing) [obliczenia, umożliwiające
współdzielenie zasobów obliczeniowych,
często rozproszonych geograficznie] –
elosztott számítások [egy számítógépes
feldolgozási módszer, ahol egy program
különböző részei kettő
vagy több
számítógépen futnak párhuzamosan, és
kommunikálnak egymással a hálózaton
keresztül.]
obliczenie strat – kárbecslés
obliczeniowy, -a, -e – számítási, számolási,
számlálási, elszámolási
obliczeniowy stopa procentowa – számítási
kamatláb
obliczony, -a, -e – számított, kiszámított
obliczony na efekt – hatás keltésére számított v.
szánt
obliczyć — obliczać [1. licząc, ustalić wielkość
lub wartość czegoś; 2. uwzględnić coś w
swoich planach; 3. zaplanować coś, zwykle
jakiś termin lub ilość czegoś] – számítani,
számolni, elszámolni, ellenőrizni a számítást,
megolvasni, számlálni, összeszámolni; (átv.)
számítani, számítgatni; becsülni, értékelni,
számolni,
kiszámítani;
mérlegelni;
megszámolni; számfejteni
obliczyć kasę – bevételt és kiadást összeszámolni
obliczyć na palcach – ujjakon számolni,
kiszámolni
obliczyć na zimno konsekwencją – hidegen
mérlegelni a következményeket
obliczyć a. obliczać kasy – kasszát csinál
obliczyć a. obliczać podatek – adót kiszámítani
obliczyć pole koła – kiszámítani a kör területét
obliczyć a. obliczać powierzchnię figury –
kiszámolni az idomnak a területét
obliczyć swoje pieniądze – megszámolja a pénzét
obliczyć w głowie – fejben számolni
obliczyć wynik – eredményt kihírdetni
4262
obliczyć się — obliczać się [1. zaplanować sposób
wydatkowania
jakichś
pieniędzy;
2. uregulować
z
kimś
należności
finansowe] – számolni, figyelembe venni,
eldönteni; számlát kiegyenlíteni, leszámolni,
elszámolni
obliczyć się z kim – számlát kiegyenlíteni vkinek;
leszámolni vkivel
obliczyć się z kim/czym – számolni vmivel,
figyelembe venni vmit;
obliczyć się z krawcem – kifizetni a szabó
számláját; elszámolni a szabóval
obliczyć się ze swoimi siłami – figyelembe veszi
saját erejét, számol saját erejével
obligacja [1. rodzaj papieru wartościowego; 2.
papier wartościowy dający posiadaczowi
prawo do otrzymywania stałego dochodu,
wypłacanego przez instytucję, która ten
papier wyemitowała] – (lat.) obligáció;
kötvény, részvény, értékpapír, kötelezvény,
kötelezettség; kölcsönkötvény
obligacja długoterminowa – hosszú lejáratú
kötvény
obligacje komunalne – községi kölcsönkötvény
obligacja krótkoterminowa – rövid lejáratú
kötvény
obligacja na okazicela – bemutatóra szóló kötvény
obligacja państwowa – államkötvény
obligacja poźyczki państwowej – államkölcsönkötvény
obligacja pożyczkowa – kölcsönkötvény
obligacja skarbu państwa – kincstári kötvény
obligacje obiegowe – érvényes kötelezvények
obligacyjny, -a, -e [związany z obligacjami] –
kötelezvénnyel lekötött; kötelező, kötvényObligatio est iuris vinculum. [Zobowiązanie
tworzy więź prawną.] – (lat.) Obligatio est
iuris
vinculum;
a
kötelezettség
jogkapcsolatot teremt
Obligatio est iuris vinculum, quo necessitate
adstringimur alicuitis solvendae rei
secundum
nostrae
civitatis
iura
[zobowiązanie jest węzłem (stosunkiem)
prawnym, który zmusza nas do
świadczenia komuś oznaczonej rzeczy
według praw naszego państwa.] — (lat.)
Obligatio est iuris vinculum, quo necessitate
adstringimur
alicuitis
solvendae
rei
secundum nostrae civitatis iura; a
kötelezettség olyan jogkapcsolat, amely
szerint
meghatározott
dolgokat
kell
nyújtanunk vkinek az államunk törvényei
szerint
obligatio ex contractu [zobowiązanie wynikające
z umowy/kontraktu] – szerződésből eredő
kötelezettség
-
Wersja 01 01 2017.
Obligatio
semel
extincta
non
reviviscit
[zobowiązanie, które raz wygasło, nie
odżywa] — (lat.) Obligatio semel extincta
non reviviscit ; a kötelezettség, amely már
egyszer lejárt, nem támad fel újra; lejárt
kötelezettség nem áll fenn
obligatoryjnie – kötelezően, szükségképpen
obligatoryjny, -a, -e [taki, który jest dla kogoś
obowiązujący] – (lat.) obligát; (dawno)
kötelező, szükséges, előírt, szokásos,
elmaradhatatlan
obligatoryjność – szükségesség
obligować [nakładać obowiązek lub skłaniać do
określonego postępowania] –
(lat.)
obligálni; kötelezni vmire; lekötelezni,
nagyon kérni, lekötni vkit
oblina, oflis [1. wąska, obła powierzchnia na
bokach
tarcicy;
oflis;
2.
rodzaj
zaokrąglenia
powierzchni
okrągłego
drewna, która występuje w określonych
materiałach tartych obrzynanych w
miejscach, gdzie powinna znajdować się
ostra krawędź] – szűk, ovális felület a
deszka v. palánk oldalán
oblizać (obliżę) — oblizywać [liznąć coś z kilku
stron
lub naokoło]
–
megnyalni,
körülnyalni,
körülnyaldosni,
nyalni,
nyalogatni, összenyalni
oblizać palce – megnyalja az ujjait
oblizać wargi – a szája szélkét megnyalja v.
körülnyalja
oblizać się — oblizywać się [oblizać sobie wargi]
– nyalja magát; gusztusa van rá [megnyalja a
száját]
oblodzenie [warstwa osadzonego gdzieś lodu] –
eljegesedés
oblodzić — obladzać [pokryć coś warstwą lodu]
– eljegesíteni, jéggel bevonni
oblodzić się — obladzać się [pokryć się lodem] –
eljegesedni
oblodzony, -a, -e – jeges, eljegesedett
oblodzona droga – jeges út
oblodzona nawierzchnia – jeges útfelület
oblong [prostokąt, prostokątny] – (lat., ang.)
oblong, hosszúkás, téglalap alakú; nyújtott
derékszögű négyszög (téglalap)
oblubienica [1. daw. narzeczona lub panna
młoda; 2. należy odróżnić resztę żydowską
w Oz. 2;19, 20, Iz. 61;10 i w Pieśni nad
Pieśniami, w której nie ma wyrazu
oblubienica, od oblubienicy Baranka,
którą jest Kościół (właściwie społeczność
wszystkich
z
Ducha
urodzonych
chrześcijan), która pochodzi z pogan.] –
(dawno) menyasszony
4263
oblubieniec [1. daw. narzeczony lub pan młody;
2. pan młody. Tytułu tego używa Pan, gdy
chodzi o określenie Jego stosunku do
Kościoła, którym jest Jego oblubienicą. W
przypowieści o dziesięciu pannach
również pojawia się to słowo.] - (dawno)
vőlegény
oblukrować – cukormázzal bevonni
obluzgać — obluzgiwać [1. pot. obrzucić kogoś
wyzwiskami; 2. ochlapać czymś] –
befröcskölni
(sárral);
befecskendezni,
beszórni; (átv.) befeketíteni, megrágalmazni
obluzgać krwią – vérrel befröcskölni
obluzować, obluźnić — obluzowywać, obluźniać
[spowodować powstanie luzu, szpar
między jakimiś elementami lub sprawić,
że coś jest mniej napięte] – lazítani,
meglazítani
obluzować śrubę – csavart meglazítani
obluzować się, obluźnić się — obluzowywać się,
obluźniać się [stać się obluzowanym,
mniej ściśle do siebie przylegać] –
meglazulni, elernyedni
obładować — obładowywać [włożyć na coś jakiś
duży ciężar lub dać komuś czegoś dużo do
niesienia] – megrakni, megterhelni
obładować się — obładowywać się [obładować
siebie samego czymś ciężkim]
–
megrakodni; telerakja magát; magára rak
obładować się pakunkami – csomagokkal
telerakja magát
obładować się sięczym – megrakodik, telerakja
magát vmivel; magára rak vmit
obładowanie – megterhelés, megrakás, felpakolás
obłam, obłamek [dawniej: to, co się obłamało,
bądź zostało obłamane] – töredék,
törmelék, letört rész
obłamać — obłamywać [1. łamiąc, oderwać część
od całości lub oderwać coś kawałek po
kawałku; 2. otoczyć tekstem ilustrację] –
letörni,
körültördelni;
megfosztani,
kifosztani, fosztani; (nyomda) tördelni
obłamać gałęzie z drzewa – megnyesni a fákat,
gallyazni
obłamać ilustrację – illusztrációt tördelni
obłamać kukurydzę – kukoricát törni
obłamać się — obłamywać się [oddzielić się od
jakiejś całości pod wpływem ciężaru] –
letörni, letöredezni, málladozni
obłapić — obłapiać [1. obłapiać pot. obejmować i
ściskać kogoś natarczywie w celach
erotycznych; 2. daw. objąć lub ścisnąć
kogoś lub coś] – megölelni, átkarolni,
szorongatni
obłapić się — obłapiać się [1. obłapiać się pot.
obejmować i ściskać się wzajemnie w
-
Wersja 01 01 2017.
celach erotycznych; 2. daw. objąć jeden
drugiego] – ölelkezni, megölelik egymást
obłaskawić — obłaskawiać [1. oswoić dzikie
zwierzę; 2. nastawić do siebie przychylnie
jakąś
niechętną
sobie
osobę]
–
megszelídíteni,
idomítani;
(átv.)
megpuhítani, meglágyítani, lecsillapítani,
lecsendesíteni, megbékéltetni, kibékíteni
obłaskawić dzikie zwierzę – megszelídíteni a
vadállatot
obłaskawić się — obłaskawiać się [o zwierzęciu:
zostać obłaskawionym] – megszelídülni
obłaskawienie – szelídítés, megszelídítés
obłaskawiony, -a, -e – megszelídített; kezes (állat)
obława [1. polowanie z nagonką na dzikie
zwierzęta; też: ludzie wchodzący w skład
tej nagonki; 2. akcja polegająca na
obstawieniu terenu w celu zatrzymania
kogoś; też: ludzie biorący udział w tej
akcji] – (rodzaj polowania) hajtóvadászat,
meghajtás; (policji) razzia, rendőri portyázás
obława policyjna – razzia
obławnik [1. obraz Jakuba Sokołowskiego; 2.
uczestnik myśliwskiej nagonki] – hajtó
(vadászaton)
obłazić (obłażę), (obleźć) – körülmászkálni,
körülmászni, kószálni
obłączek [przedmiot w kształcie półkola] – kis ív
obłąk [1. element architektoniczny w kształcie
półkola; 2. pręt stalowy w kształcie litery
U
służący
do
przymocowywania
poprzecznej belki z izolatorami do słupa;
3. daw. «przedmiot zakrzywiony w
półkole] – boltív, bolthajtás; ív, ívalakú
tárgy
obłąkanie [szaleństwo, choroba psychiczna] –
megzavarodás,
elmezavar,
téboly,
tébolyodottság őrület, őrültség
obłąkaniec [szaleniec, wariat] – őrült, tébolyult,
tébolyodott, elmebeteg
obłąkany, -a, -e [I. człowiek psychicznie chory;
II. dotknięty obłędem, chory psychicznie;
też: świadczący o takim stanie] – I. zavart,
révedező; II. bolond, őrült, tébolyult,
tébolyodott, elmebeteg, elmebajos [czy jesteś
obłąkany?: bolond vagy?]
obłąkana – elmebeteg nő
obłąkane oczy – révedező szemek
obłąkane oczy łają – szeme tébolyultan forog
obłąkany umysł – zavart elme
obłąkańczo – őrülten, féktelenül
obłąkańczy,
-a,
-e;
obłędny,
-a,
-e;
[1. charakterystyczny dla obłąkanego;
2. ryzykowny,
szalony]
–
féktelen,
visszafojthatatlan, szenvedélyes, őrült
obłąkańcza miłość – bolond v. őrült szerelem
4264
obłąkańczy śmiech – féktelen (visszafojthatatlan)
nevetés
obłęd [I. 1. choroba psychiczna; 2. pot. duże
zamieszanie, chaos; 3. coś nienormalnego,
wykraczającego poza przyjęte schematy
lub zasady; — II. pot. wykrzyknik
wyrażający czyjś emocjonalny stosunek
do czegoś] – téboly, tébolyodottság, őrület,
őrültség, elmezavar
Obłęd moralny (głuptactwo moralne, zespół
anetyczny, ang. moral insanity; łac. mania
sine delirio, insania ex morum defectione; fr.
folie raisonnante, folie lucide raisonnante,
folie morale, monomanie affective; niem.
moralisches Irresein) – historyczny termin
wprowadzony przez angielskiego lekarza
J. C. Pricharda w 1835 w dziele Treatise
on insanity and other disorders affecting
the mind na określenie szczególnej postaci
rozstroju psychicznego. Prichard opisał
obłęd
moralny
jako
"szaleństwo,
charakteryzujące
się
chorobliwym
wypaczeniem naturalnych odczuć, uczuć,
skłonności,
temperamentu,
postawy
moralnej i naturalnych odruchów, bez
zauważalnych zaburzeń wiedzy czy
zdolności rozumowania, a zwłaszcza bez
obłąkańczych złudzeń czy omamów" –
(ang.) moral insanity (ang., ejtsd: morrel
inszenniti); beteges erkölcstelenség v.
erkölcsi elmezavar [az a kórkép, melynek
legfőbb sajátsága az etikai és morális
irányban mutatkozó kedélyi elfajulás];
erkölcsi beszámíthatatlanság, az erkölcsi
gátlások teljes hiánya
obłęd opilczy – delirium tremens; alkoholos
delirium
obłęd prześladowczy (paranoia persecutoria) –
üldözési mánia
obłocić (obłocę) [ubrudzić, ochlapać błotem] –
sárral beverni, befröcskölni, beszennyezni,
bepiszkítani, bemocskolni
obłocić się [obłocić sobie buty lub ubranie] –
sárral
befröcskölődni,
beszennyeződni,
bepiszkolódni, bemocskolódni; besározza,
bepiszkolja, beszennyezi magát
obłoczek [zdrobnienie od: obłok] – felhőcske
obłoczny, -a, -e; obłokowy, -a, -e – felhő-,
gomolyagobłoczysty, -a, -e – felhő-, gomolyag-; felhőalakú,
felhős, borult
obłok [1. niewielka chmura na niebie;
2. unoszący się w powietrzu kłąb jakiegoś
pyłu lub gazu; 3. przejrzysta, lekka,
zwiewna rzecz] – felleg, felhő, köd,
felhőgomolyag; (átv.) zavar, homály; (átv.)
gomolyag, füst, füstgomolyag; (átv.) zavaros
gondolatok
-
Wersja 01 01 2017.
obłok kurzu – porfelhő
obłok elektronowy – elektronfelhő
obłoki pierzaste – bárányfelhők
Obłoku, Słup (w hebr. szekinah) [był to znak
widoczny
ludzkimi
oczyma
przedstawiający obłok dymu w postaci
słupa w dzień, a ognia w nocy. W ogniu
tym obecny był Pan. Boga widzieć nie
można. Kto by Go widział, ten musiałby
umrzeć, dlatego Bóg użył zjawisk
fizycznych
do
objawienia
Jego
kierownictwa. Nie mógł to być wulkan
wybuchający, bo ten byłby zawsze
widoczny z daleka i stałby na jednym
miejscu, a obłok ten bywał wśród
Izraelitów, między nimi a Egipcjanami,
chodził i stawał tuż przed nimi.] – sekina
(héber: ‫[ )הניכש‬szó jelentése Isten jelenléte
vagy Isten dicsősége; a zsidó vallásban Jahve
megnyilvánulása
volt.
A
templom
szentélyében a második függönyön túl volt a
szent sekina – Isten dicsőségének látható
megmutatkozása.]
obłowić się — obławiać się [pot. dużo zarobić,
zrobić dobry interes] – (közb.) megszegi
magát, meggazdagodni, megtollasodni
obłowić się czyim kosztem – vkinek rovására
megszedi magát
obłożenie [stosunek liczby osób przypadających
na jedno miejsce do liczby miejsc w
szpitalach, hotelach itp.] – ágybanfekvés
obłożnie – ágybanfekve, ágynak dőlve
obłożnie chory – fekvőbeteg; súlyos beteg; ágyban
fekvő beteg
obłożny, -a, -e [o chorobie: ciężka, długotrwała,
zmuszająca do leżenia w łóżku] –
ágybanfekvést követelő
obłożna choroba – ágybanfekvést követelő súlyos
betegség
obłożony, -a, -e – berakott, belepett, körülrakott
obłożony język [język pokryty nalotem, będącym
objawem choroby] – (orv.) lepedékes nyelv
obłożyć — obkładać [1. umieścić wokół czegoś
dużą ilość jakichś rzeczy; 2. osłonić zeszyt
lub książkę dodatkową okładką; 3.
nałożyć na kogoś jakiś obowiązek lub
karę] – berakni, berakosgatni, megrakni,
körülrakni, eltakarni, befödni, beborítani;
megterhelni, kiróni, ráróni, kiszabni,
lefoglalni, zár alá venni
obłożyć co aresztem – lefoglalni, zár alá venni vmit
obłożyć co czym – ellátni, körülrakni vmit vmivel
obłożyć co darnią – gyeppel, pázsittal fődni vmit
obłożyć darnią – gyeppel fődni, pázsittal födni
obłożyć dodatkowym podatkiem – pótadó kivetni
4265
obłożyć kogo, co czym – megterhelni vkit vmivel;
ráróni vkire vmit
obłożyć kogo do wykonania czego – kányszeríteni,
rávenni vkit, hogy megtegyen vmit
obłożyć kogo karą pieniężną – pénzbírsággal
sújtani vkit; pénzbírságot róni ki vkire
obłożyć kogo podatkami – megadóztatni, adóval
terhelni vkit
obłożyć kotlet jarzyną – körítéssel tálalni a
bordaszeletet
obłożyć
niedźwiedzia
–
(hajtóvadászaton)
bekeríteni a medvét
obłożyć się — obkładać się [zgromadzić wokół
siebie dużą ilość czegoś] – kötelezi,
elkötelezi, leköti magát; ígéretet tenni;
kötelezettséget vállalni; körülrakja magát,
maga köré rak vmit
obłożyć się do czego – kötelezi magát, ígéretet tesz
vmire
obłożyć się książkami – könyvekkel veszi magát
körül; körülbástyázza magát könyvekkel
obłóczyć (oblec) – beöltözni
obłóczyć w habit – felvenni a szerzeti csuhát,
beöltözni szerzetesnek
obłóczyny [1. ceremonia przywdziania habitu
zakonnego;
2. daw.
uroczyste
przywdzianie munduru; 3. pierwsze,
uroczyste nałożenie habitu nowicjuszowi
po przyjęciu do nowicjatu] – (egyház)
beöltözés (szerzetesnek, apácának) [a
noviciátusba való belépés után, a habitus első,
ünnepélyes keretek között történő felvétele]
obłów (polowanie) – (vadászat) tömeges fogás
(halászati
v.
vadászati),
zsákmány;
zsákmány (különösen jogtalan), nyereség,
haszon
obłuda [zob. zakłamanie] – képmutatás,
kétszínűség, szenteskedés; tettetés; hazugság
obłudnie – hamisan, hazugan, képmutatóan,
csalárdul
obłudnie spoglądać na kogoś (udająć świętoszka)
– sunyítani
obłudnik [człowiek falszywy, dwulicowy],
obłudnica – képmutató, szenteskedő,
hipokrita (ffi/nő)
obłudny, -a, -e [zakłamany; żyjący w obłudzie] –
nyegle,
sunyi,
hamis,
alakoskodó,
szemforgató,
szenteskedő,
képmutató,
kétszínű, hazug, hipokrita; kétkulacsos
obłudny lis – átv. kétszínű róka
obłupać — obłupywać [odrywając kawałkami,
pozbawić coś zewnętrznej powłoki] –
lehántani,
lehámozni,
meghámozni;
lenyúzni; műsz. lecsípni
obłupać się — obłupywać się [oderwać się,
odpaść] – lehámlani, lemállni, lepattogzani
-
Wersja 01 01 2017.
obłupić — obłupiać [1. obrabować z pieniędzy
lub dobytku; 2. zob. obłupać] – kifosztani,
kirabolni, megfosztani
obłupić korę z drzewa – lehántani a fa kérgét, fát
lehántani
obłupić zająca ze skóry – lenyúzni a nyúl bőrét
obłuskać — obłuskiwać [usunąć łuskę lub łupinę
z owoców albo warzyw] – kihüvelyezni,
kifosztani (hüvelyest), kifejteni, lehántani,
meghámozni
obłuskać coś – lehántani, lehámozni vmit
obłuskać fasolę – babot kihüvelyezni v. kifejteni
obłuskiwacz [maszyna do usuwania łusek z
ziaren zbożowych] – gabonatisztítógép
obłuskiwacz do zboża – gabonatisztítógép
obłuskiwacz dolnobiegunowy – alsópólusú
gabonatisztítógép
obłość – hengeresség, tojásdadság
obły, -a, -e [mający kształt podłużny i
zaokrąglony] – hengeres, ovális, tojásdad
obły kształt – ovális alak
obmacywać — obmacać [1. dotykać kogoś,
czegoś wiele razy lub ze wszystkich stron,
aby rozpoznać kształt, fakturę itp.;
2. posp. dotykać kogoś w celach
erotycznych]
–
megtapogatni,
körültapogatni,
összetapogatni,
végigtapogatni; összefogdosni; kitapintani;
(sorban
egymásután)
megtapogatni,
megtapintani; megsimogatni
obmacał wszystkie kieszenie – megtapogatta,
kikutatta összes zsebeit
obmacywać się — obmacać się [1. obmacywać
siebie samego; 2. posp. dotykać się
nawzajem w celach erotycznych] –
végigtapogatja magát; egymást tapogatják;
megsimogatjék egymást
obmoczyć— obmaczać – bevizezni, megvizezni,
benedvesíteni, áztatni, beáztatni
obmalować — obmalowywać [1. pomalować coś
lub kogoś ze wszystkich stron; 2. pot.
przedstawić kogoś w złym świetle] –
befesteni, kifesteni, kiszínezni; (átv.)
befeketíteni, megrágalmazni; (hamisan)
megvádolni
obmalować co – befesteni, kiszínezni vmit
obmalować kogo – befeketíteni, megrágalmazni
vkit
obmalować
się
—
obmalowywać
się
[1. pomalować siebie samego; 2. pot.
przedstawić w złym świetle siebie
nawzajem] – befesti magát; hírbe hozza
magát
obmarzły, -a, -e [[czytaj: obmar-zły] taki, który
obmarzł (zamarzł lub przemarzł po
4266
wierzchu); obmarznięty] – megderesedett,
jeges, jéggel bevont
obmarznąć — obmarzać [czytaj: obmar-znąć]
[1. pokryć się dookoła powłoką lodu lub
szronu; 2. o płynie: zamarznąć dokoła
czegoś; 3. przemarznąć po wierzchu] –
megfagyni, jegesedni, deresedni, keményre
fagyni
obmawiać [zob. obmówić] – (kogoś) megszólni,
megszidalmazni, ócsárolni; megrágalmazni;
(coś) megbeszélni, megtárgyalni
obmawianie – megszólás, szapulás, pletykálás
obmawianie młodych – fiatalok megszólása
obmazać (obmażę) — obmazywać [wybrudzić lub
posmarować kogoś, coś dookoła, z wielu
stron] – bekenni, bemázolni; körülkenni,
kitapasztani;
bepiszkolni,
összekenni,
összemaszatolni
obmazać co farbą – festékkel bemázolni vmit
obmazać piec (glinę) – kitapasztja a kályhát
(agyaggal)
obmazać twarz – bekormozza az arcát
obmazać się —obmazywać się [obmazać czymś
siebie samego] – bemázolja saját magát
obmierzić [czytaj: obmar-zić] — obmierzać,
obmierznąć
[stać
się
dla
kogoś
obmierzłym] – (komu co) undort kelteni
(vmiben v. vmi iránt); elveszi a kedvét
(vkinek vmitől); untatni, undorítani; elveszi
az étvágyát
obmierźle – undorítóan, utálatosan
obmierzłość – utálatosság, ocsmányság
obmierzły, -a, -e [czytaj: obmer-zły] [taki, który
budzi niechęć lub wstręt] – undorító,
utálatos, visszataszító, ocsmány
obmierzły nałóg – undorító rossz szokás
obmierznąć [czytaj: obmer-znąć] (obmierzać)
[stać się dla kogoś obmierzłym] –
utálatossá, undorítóvá-, visszataszítóvá válni
obmierzyć — obmierzać [zmierzyć kogoś lub coś
ze wszystkich stron] – körülmérni, minden
oldalról mérni, kimérni, felmérni
obmierzyć się—obmierzać się [obmierzyć siebie
samego] – körülméri, megméri magát
obmieść (obmiotę, obmiecie) — obmiatać
[zmiatając, usunąć skądś brud lub kurz] –
körülseperni,
kiseperni,
leseperni,
letörölgetni
obmoczyć – bevizezni, megvizezni, benedvesíteni,
áztatni, beáztatni
obmowa [1. celowe przekazywanie o kimś
niekorzystnych lub złośliwych informacji;
2. (Jak czytamy u Zygmunta Glogera) W
prawie litewskiem znaczyła to samo, co w
Koronie zwano ustęp, t. j. naradę tajemną
sędziów względem mającego zapaść
-
Wersja 01 01 2017.
wyroku. Potem zwano także obmową
dozwolenie sądowe dane pozwanemu, aby
namyślił się względem odpowiedzi do
drugiego terminu.] – megszólás, pletyka,
rágalom, szapulás
obmówić — obmawiać [celowo powiedzieć o
kimś coś złego lub złośliwego] – ócsárolni,
megszólni, szapulni, pletykálni, fecsegni,
megrágalmazni
obmówić kogo – megszólni, szapulni vkit;
pletykálni,
rosszat
mondani
vkiről;
megrágalmazni vkit
obmówić się — obmawiać się [obmówić jeden
drugiego] – megrágalmazzák, leszólják
egymást; rosszat mond, ócsárolja magát;
szerényen beszél v. nyilatzkozik magáról;
megbeszél magával vmit
obmurować — obmurowywać [1. obłożyć coś
warstwą kamieni lub cegieł; 2. otoczyć
murem jakieś miejsce] – befalazni, fallal
körülvenni; körülfalazni
obmurować się — obmurowywać się [otoczyć
murem swój dom, teren itp.] – fallal veszi
körül magát; körülfalazza magát
obmurowanie [niewysoki mur otaczający coś lub
murowane ogrodzenie] – befalazás,
körülfalazás
obmycie – lemosás, megmosás, mosás
obmycie nóg uczestników przez biskupa – a
tanítványok lábának megmosása a püspök
által
obmycie z grzechów [Baptizo jest greckim
słowem określającym chrzest. Pochodzi
ono od słowa bapto, które oznacza
zanurzyć,
zamoczyć,
zatopić
lub
pogrzebać w czymś. W przypadku
biblijnego chrztu zanurzenie w wodzie
symbolizuje
obmycie
z
grzechów
przeszłości (Dzieje Apostolskie 22:16),
wskazuje moment upamiętania (Dzieje
Apostolskie 2:38 / Marka 1:4 / Efezjan 4:2232), stając się publiczną deklaracją decyzji
o odrzuceniu grzesznego trybu życia
(Rzymian 6:3-5 / Rzymian 12:1-2). Biblia
nazywa
to
nawróceniem
(Dzieje
Apostolskie 3:18-19).] – zob. Odpuszczenie
grzechów – bűnök lemosása [„Most tehát
miért késlekedsz? Kelj fel, keresztelkedj meg,
mosd le bűneidet, segítségül híván az Úr
nevét.” (Ap. Csel. 22:16)]
obmycie się – mosdás, mosakodás, lemosakodás
obmyć — obmywać [1. «spłukać brudną
powierzchnię; też: umyć kogoś lub coś
niestarannie, z grubsza; 2. o wodzie,
falach itp.: zalać lub zmoczyć kogoś, coś] –
körülmosni, lemosni, megmosni, kimosni;
(opłukać) leöblíteni
4267
obmyć duszę z grzechów – lelkét megtisztja a
bűneitől
obmyć łzami – könnyel áztatni v. öntözni,
megsiratni
obmyć ranę – sebet leöblíteni, kimosni
obmyć ręce – kezet mosni
obmyć się — obmywać się [1. «obmyć samego
siebie; 2. obmyć jeden drugiego; 3. zostać
obmytym] – mosakodni, lemosakodni,
lemossa magát; tisztálkodni; (átv.) tisztázza,
igazolja magát
obmywać się wodą – vízzel lemosakodni
obmyślanie – gondolkozás, tervezgetés
obmyślanie podróży – utak tervezgetése
obmyślenie – elképzelés, kitervelés
obmyślenie zakresu wiadomości – hír hatásának
kitervelése v. megtervezése
obmyślić (obmyślę) — obmyślać, obmyśliwać
[zaplanować coś w myśli lub opracować w
myśli rozwiązanie jakiegoś problemu] –
kitervezni, eltervez magában vmit, fejében
forgat vmit; átgondolni, meggondolni,
megfontolni, fontolgatni
obmyślić plan działania – működési tervet
kiagyalni
obmyślić sposób załatwienia sprawy – elgondolja
v. eltervezi az ügy elintézésének módját
obmyślony, -a, -e [syn. improwizowany,
przemyślny, skombinowany, wymyślony,
wyrozumowany, zmyślny] – meggondolt;
megfontolt; eltervezett
obmywania [na czystość ciała i potraw Zakon
kładł
wielki
nacisk.
Stąd
częste
obmywania rąk przed jedzeniem i częste
obmywania
nóg
gościom,
którzy
podróżowali w sandałach (bez skarpetek,
pończoch)
albo
i
całkiem
boso.
Przykazanie to wykonywano z czasem
bardzo powierzchownie, albo tylko dla
uczynienia zadość przykazaniu a nie dla
utrzymania czystości, co Jezus piętnował.
Obmywania mają także znaczenie
symboliczne i wskazują na utrzymanie
czystości po wyjściu z kąpieli. Żydzi
obmywali się całkiem (kąpali się) w
bieżącej wodzie albo w stawach. Podczas
rządów
greckich
albo
rzymskich
wprowadzone zostały kąpiele publiczne, z
których Żydzi robili częsty użytek. Po
przyjściu do domu, mimo kąpieli, trzeba
było znów obmyć nogi, by nie zabrudzić
podłogi (dywanów itp.). Z tych czynności
Pan zrobił użytek dla zilustrowania
różnicy między głównym oczyszczeniem
(całkowitą kąpielą) a obmywaniem
zanieczyszczeń,
co
wskazuje
na
odrodzenie duchowe (kąpiel, całkowite
-
Wersja 01 01 2017.
oczyszczenie) i zanieczyszczenia duszy
chrześcijanina po jego narodzeniu na
nowo. Wyjaśnił to Pan w Ewangelii Jana
13;10. Chrześcijanin musi także zważać
na czystość serca. Kapłani musieli się
obmywać (ręce i nogi) dlatego i
chrześcijanie, którzy także są kapłanami,
powinni oczyścić serca swe z trosk życia
codziennego i myśli odciągających od
uwielbiania Boga, gdy udają się na
zebrania, w których Pan ma być pośród
nich.] – mosakodás [A bibliai országokban
szükség volt a gyakori mosakodásra és
fürdésre; evés előtt megmosták a kezüket,
fárasztó út után a lábukat (1Móz 18,4; 2Móz
30,19.21; Bír 19,21).]
obmywanie – lemosás, kimosás
obmywanie nóg – lábmosás
obnaszać (obnosić) – hordozni, körülhordozni,
körülvinni
obnażanie
–
mezítelínítés,
levetkőztetés,
ruhátlanítás; (átv.) feltárás; napvilágra hozás;
(átv.) felfedés, leleplezés
obnażenie – leleplezés, felfedés, (átv.) leleplezés,
feltárás, kimutatás [nieprzystojne obnażenie:
rút leleplezések]
obnażony, -a, -e – levetkőztetett, lemeztelenített;
meztelen, csupasz, puszta, fedetlen; csupasz,
kopasz, dísztelen; (átv.) megfosztott;
(földtan) denudációs; felszíni
obnażony mecz; obnażona szabla – meztelen
(kivont) kard
obnażony z czego – megfosztott vmitől
obnażyć — obnażać [1. rozebrać kogoś do naga
lub odsłonić jakąś część ciała; 2. pozbawić
coś osłony; 3. uczynić coś jawnym, ukazać
prawdę o czymś; 4. o ubraniu: nie
okrywać
całkowicie]
–
kitakarni,
lemezteleníteni, levetkőztetni, mezítelenné
tenni; födetlenül hagyni; kihúzni, kivonni,
kirántani a hüvelyéből; (wojsko) fedezetlenül
v. fedezet nélkül hagyni; kitenni az
ellenséges tüzelésnek; védtelenül hagyni;
(átv.) leleplezni, feltárni, felfedezni, kitárni,
jelenteni,
nyilvánítani,
nyilatkoztatni,
elárulni,
rájönni;
(átv.)
kifosztani,
megkopasztani, megnyúzni, kiszipolyozni
obnażyć całą prawdę – felfedi az egész igazságot
obnażyć drzewo z kory – lehántja, lehámozza a
fakérget
obnażyć głowę – leveszi a kalapját
obnażyć skrzydło wojska – a sereg szárnyát
fedezetlenül v. védelem nélkül hagyni
obnażyć spisek – összeesküvést felfedezni v.
leleplezni
obnażyć szablę, sztylet – kardot, tőrt a hüvelyéből
kirántani
4268
obnażyć szyję – a nyakát födetlenül hagyja
obnażyć się — obnażać się [1. rozebrać się do
naga lub odsłonić jakąś część swojego
ciała;
2. stracić
osłonę,
stać
się
widocznym; 3. zostać ujawnionym] –
levetkőzni,
mezítelenné teszi magát;
kitakarózni; (átv.) leleplezi magát; feltárulni,
lelepleződni, napvilágra kerülni
obnieść (obniośe) — obnosić [niosąc kogoś lub
coś z miejsca na miejsce, pokazać
wszystkim
wokół]
–
hordozni,
körülhordozni, körülvinni; sokáig elhordani;
végigkínálni, felszolgálni
obnieść potrawy – ételeket felhordani, felrakni,
végigkínálni
obniża się stan liczebny personelu – a személyzet
létszáma csökken; csökkentik a személyzet
létszámát
obniżać (zob. obniżyć) – leszállítani, csökkenteni;
lecsökkenteni; süllyeszteni
obniża się stan wody – a víz leapad
obniżać a. obniżyć cenę – árat leszállítani v.
csökkenteni
obniżać się – apadni, csökkenni, fogyni
obniżać się z upływem czasu – idővel csökkenni
obniżenie [teren położony niżej od terenów,
które go otaczają] – csökkentés, alászállítás,
leszállítás,
leengedés,
alacsonyítás;
lebocsátkozás, leereszkedés, lesüllyedés,
apadás
obniżenie ceny a. cen – árengedmény, árleszállítás
obniżenie głosu – a hang mélyülése
obniżenie gruntu – a talaj süllyedése
obniżenie kosztów produkcji – termelési költség
csökkentése
obniżenie
kosztów
własnych
–
önköltségcsökkentés
obniżenie płacy a. pensji – fizetéscsökkenés
obniżenie poziomu szumów – zajcsökkentés
obniżenie stanu wody – a vízállás csökkenése
obniżenie stopnia służbowego, rangi – lefokozás
obniżenie temperatury – a hőmérséklet csökknése
obniżenie zdolności bojowej – a harckészség
csökkenése
obniżenie się – apadás
obniżka [zmniejszenie (się) cen, kosztów, płac
itp.] – csökkentés, leengedés, mérséklés,
esés, süllyedés, leszállítás
obniżka ceł – vámcsökkentés
obniżka ceny a. cen – árcsökkentés, árleszállítás
obniżka kosztów – költségcsökkentés
obniżka kosztów własnych – önköltségcsökkentés
obniżka
kursów
–
árfolyamcsökkenés,
árfolyamesés
-
Wersja 01 01 2017.
obniżka płac a. płacy – bér- v. fizetéscsökkentés;
bércsökkenés
obniżka posezonowa – leszállított ár
obniższyć czyjąś pensę – csökkenteni vkinek a
fizetését
obniższyć koszty produkcji – a termelési
költségeket csökkenteni
obniżyć — obniżać [1. uczynić niższym lub
umieścić coś na niższym poziomie;
2. spowodować zmniejszenie czegoś pod
względem wysokości, liczby, nasilenia,
znaczenia lub wartości; 3. uczynić dźwięk
niższym]
–
lebocsátani,
lehajtani,
leereszteni, alacsonyabbá tenni, leszállítani,
lesüllyeszteni, csökkenteni, mérsékeleni;
(átv.) romlani, esni
obniżyć ceny – az árakat csökkenteni, leszállítani
obniżyć gorączkę – lázat lecsillapítani
obniżyć kapitał – tőkét leszállítani
obniżyć komu stopień służbowy, rangę – rangban
v. tisztségben lefokozni vkit
obniżyć koszty – korlátozni, csökkenteni a
költségeket
obniżyć koszty własne – önköltséget csökkenteni
obniżyć płace – bért csökkenteni
obniżyć stan liczebny personelu – a személyzet
létszámát csökkenteni
obniżyć strój instrumentu – hangszert mélyebbre,
alacsonyabbra hangolni
obniżyć wartość – csökkenteni vminek az értékét;
értéket csökkenteni
obniżyć wydatki – korlátozni, csökkenteni a
kiadásokat
obniżyć wymagania – leszállítani az igényeket
obniżyć się — obniżać się [1. ulec obniżeniu,
opaść poniżej normalnego poziomu;
2. ulec zmniejszeniu pod względem
wielkości, liczby, nasilenia, znaczenia lub
wartości; 3. ulec obniżeniu pod względem
brzmienia] – alacsonyabbá válni; süllyedni,
hanyatlani,
elhagyja
magát,
apadni,
csökkenni; (ár) leszállni
obnosić (obnoszę) [1. nosić jakieś ubranie aż do
opatrzenia
się;
2. okazywać
demonstracyjnie swoje uczucia, przeżycia
lub chwalić się czymś] – sokáig hordani,
elhordani; körülhordozni, körülhordani
obnosić falszywą wiadomość – álhírt terjeszteni,
széthordani
obnosić kogo na językach – nyelvére vesz vkit
obnosić swoją cnotę – erénybe burkolózni
obnosić się – terjeszteni, híresztelni, mindenütt
mesélni
obnosić się z czym – szétkürtölni, elkürtölni,
híresztelni vkiről vmit
4269
obnosić się ze swoim nieszczęściem – saját
szerencsétlenségét szétkürtüli v. kikürtöli;
fűnek-fának beszél szerencsétlenségéről
obnoszenie – körülhordozás, házalás, kihordás,
hordozás, kolportázs
obnoszenie gazet – újságkihordás
obnoszenie towarów – házalókereskedelem
obnoszenie wiadomości – hírhordás, hírterjesztés
obnoszenie się z tą miłością – ennek a szerelemnek
a hordozása v. viselése
obnoszony, -a, -e – körülhordozott, körülvitt,
elhordott, kihordott
obnoszony fason sukienki – divatjamúlt v. régi
szabású ruha
obocznica – mellékvágány; helyi érdekű vasút
obocznie – közel, mellé, mellett
oboczność – (nyelvtan) váltakozás, egymás
melletti, párhuzamos (váltakozó) jelenség
oboczność form – a formák váltakozása
oboczność tematu czasownikowego w języku
interlingua – az interlingua nyelvben igei v.
verbális témák váltakozása
oboczny, -a, -e [o cechach, zjawiskach, zwłaszcza
o formach wyrazowych: wymienny,
współwystępujący]
–
szomszéd-,
szomszédos, határos, mellette levő, egymás
melletti; hasonló, megegyező
oboczne państwa – szomszédos, egymással határos
államok
oboczyć
[zobaczyć, ujrzeć, dostrzec] –
[Słowniczek języka śląskiego] meglátni,
megnézni,
észrevenni,
megpillantani,
megfigyelni, megtekinteni
oboedientia (posłuszeństwo) [Papież Jan XXIII
jako swoją dewizę wybrał Oboedientia et
pax
(Posłuszeństwo
i
pokój).]
engedelmesség (lat. oboedientia) [az egyik
evangéliumi boldogság, amely Krisztus alázatos
követését javasolja a halálig, azáltal, hogy
akaratunkat az elöljáró akarata alá vetjük, főleg
az engedelmesség fogadalma miatt.]
oboedientia activa [posłuszeństwo aktywne] –
(lat.)
oboedientia
activa;
Cselekvő
engedelmesség.
Krisztus
cselekvő
engedelmessége, a törvény betöltése.
oboedientia passiva [posłuszeństwo pasywne] –
(lat.) oboedientia passiva; Szenvedő
engedelmesség.
Krisztus
szenvedő
engedelmessége,
büneink
büntetésének
önkéntes elszenvedése.
oboista [muzyk grający na oboju], oboistka –
(zene) oboista, oboás, oboajátékos [oboán
játszó zenész]
obojczyk [kość łącząca mostek z łopatką] –
kulcscsont
obojczykowy, -a, -e – kulcscsont-
-
Wersja 01 01 2017.
oboje
[obydwoje;
liczebnik
zbiorowy
odpowiadający
liczebnikowi
obaj,
używany wyłącznie w odniesieniu do osób
różnej płci i do dziec] – mindkettő,
mindkét; mindketten; mind a kettő
oboje przyjechali – mindketten (férfi és a nő)
megérkeztek
obojętnie [1. nie okazując zainteresowania ani
zaangażowania
emocjonalnego;
2. wszystko jedno; 3. bez żadnej reakcji
fizycznej i chemicznej] – közömbösen,
közönyösen,
egykedvűen,
egyformán,
válogatás nélkül, részvétlenül; mindegy
obojętnieć [1. stawać się obojętnym, tracić
zainteresowanie
kimś
lub
czymś;
2. przestawać
budzić
czyjeś
zainteresowanie]
–
közömbössé,
közönyössé, egykedvűvé válni; elfásulni
obojętnieje na powaby świata – a világ
gyönyörűsége közömbössé, egykedvűvé
válik számára
obojętność – közöny, közömbösség, közönyösség,
egykedvűség, részvétlenség, érzéketlenség;
szenvtelenség
obojętność na co – közömbössé vmi iránt
obojętność religijna – vallási közömbösség
obojętność wobec kogo/czego – közömbösség
vkivel/vmivel szemben
obojętność wobec czegoś – közöny vmi iránt
obojętny, -a, -e [1. nieokazujący zainteresowania
kimś lub czymś, niedbający o kogoś lub o
coś; też: świadczący o takiej postawie;
2. niebudzący żywszych uczuć, niemający
dla kogoś znaczenia; 3. pozbawiony cech
charakterystycznych,
wyróżniających;
4. niewywierający na coś szkodliwego
wpływu; 5. niewykazujący właściwości
zasadowych
ani
kwasowych;
też:
niełączący się w związki; 6. pozbawiony
ładunku elektrycznego] – közömbös,
közönyös, részvétlen, szenvtelen, egykedvű;
érdektelen; (chem.) semleges, közömbös;
lagymatag
obojętny na co – közömbös, érzéketlen vmi iránt
obojętny w stosunku do czegoś – közömbös,
közönyös vmi iránt
obojnactwo, obojnaczość [zob. hermafrodytyzm]
– kétneműség, hermafroditizmus
obojnak [1. zob. hermafrodyta; 2. (hermafrodyta,
interseksualista)
określenie
osobnika
posiadającego cielesne cechy dwojga płci]
– kétnemű, hermafrodita
4270
obojnak
obok [I 1. przyimek komunikujący, że dana
rzecz lub osoba znajduje się blisko innej,
np. Położył łyżkę obok talerza. Usiadła obok
syna.; 2. przyimek komunikujący o
współwystępowaniu przedmiotów lub
faktów, o których jest mowa, z innymi
przedmiotami i faktami, np. Obok
działalności
politycznej
uprawiał
dziennikarstwo.
—
II
przysłówek
komunikujący o małej odległości między
przedmiotami, np. Dziecko śpi obok.] – I.
(przyim.) (kogo/czego) (vmi) közelében, -nál,
-nél; kívül; II. (przysł) közelében, mellette;
(vmin) kívül; közel, mellé, mellett
obok ciebie… – melletted…
obok kogo/czego – vki/vmi mellett, közelében,
mellette
obok mnie – mellettem, mellém
obok okna – az ablaknál
obok powieści pisał również poezje – regényeken
kívül költeményeket is írt
obok sobie – egymás mellett
obok tablicy stoi stolik lektora – a tábla előtt áll a
nyelvtanár asztala
obok tego – amellett; emellett
obol [1. w starożytnej Grecji: drobna moneta z
miedzi
i
srebra;
2. w
Polsce
średniowiecznej: drobna moneta srebrna]
– (gör. obolosz) (pénz) obulus;
ezüst
aprópénz a régi görögöknél, a drahma
hatodrésze; ezt tették a halottak szájába,
hogy az alvilági révész átszállítsa őket a Styx
folyón; (átv.) kis összeg, garas, főleg
hozzájárulásként; (biz.) kapupénz
obolały, -a, -e [1. odczuwający ból fizyczny lub
psychiczny; 2. bardzo bolący] – fájdalmas,
fájó, kínos
obopólnie – kölcsönösen, viszont
obopólność
–
kölcsönösség,kétoldaliság,
reciprocitás
obopólny,
-a,
-e
[dotyczący
obu
zainteresowanych osób, instytucji lub
organizacji] – kölcsönös, kétoldalú,
kétoldali, közös
obopólna pomoc – kölcsönös segítség
-
Wersja 01 01 2017.
obopólna przyjaźń – kölcsönös barátság
obopólna sympatia – kölcsönös vonzalom
obopólna zgoda – kölcsönös egyetértés
obopólne interesy – közös érdek
obopólne zabowiazanie – kölcsönös kötelezettség
obopólny interes – kölcsönös érdek
obopólny zachwyt – kölcsönös elragadtatás
obora [budynek przeznaczony dla bydła, głównie
dla krów] – (budynek) istálló, tehénistálló,
marhaistálló; hodály; ól, barumfiudvar; (átv.)
(rogacizna) szarvasmarha
obora zarodowa – szarvasmarha tenyészlő-hely
oborać — oborywać [zaorać dokoła] –
körülszántani
obornik [nawóz będący mieszaniną odchodów
zwierzęcych i ściółki] – trágya, tehén- v.
marhatrágya; istállótrágya
oborowy [osoba mająca nadzór nad oborą i
bydłem] – tehenész
obosieczny, -a, -e; obusieczny [1. mający ostrze z
obu stron; 2. niebezpieczny dla obu stron,
mogący zwrócić się przeciw obu stronom]
– kétélű, kettős értelmű; (átv.) kétes,
kétséges, mind a két oldalnak vezélyes
obosieczny miecz [1. Słowo Boże porównane jest
do miecza obosiecznego dla zaznaczenia
przenikliwości (w sprawach ziemskich i
duchowych). 2. Słowo Boże jest jak
obosieczny miecz.] – kétélű kard
obosieczna siekiera – kétélű balta
obostrzać się, obostrzyć się – kiélesedni,
kiéleződni
obostrzenie [przepis, zarządzenie wzmagające
surowość jakichś praw, zakazów itp.] – I.
kiélesítés,
kiéleződés;
kiélezés;
(np.
przepisów)
szigorítás,
súlyosbítás,
megszigorítás; rosszabbodás; II. szigorító
előírás v. szabály
4271
obostrzyć — obostrzać [uczynić coś surowszym,
bardziej rygorystycznym] – szigorítani,
megszigorítani; kiélezni, kiélesíteni
obostrzyć karę – a büntetést szigorítani
obowiązać, obowiązywać – kötelezni, lekötni,
kötni
obowiązany, -a, -e [1. mający jakiś obowiązek do
spełnienia; 2. poczuwający się do okazania
wdzięczności] – kötelezett, akit köteleznek
vmire; köteles-; (do czego) kötelezett vmire;
kénytelen; (wdzięczny) lekötelezett, hálás
obowiązany do służby wojskowej – katonaköteles;
sorköteles
obowiązek [1. konieczność zrobienia czegoś
wynikająca z nakazu moralnego lub
prawnego; też: to, co ktoś musi zrobić
powodowany taką koniecznością; 2. daw.
praca w charakterze służącej] – kötelesség,
kötelezettség, teendő; tartozás, teher; terhes
kötelezettség; átv. hely, állás, hivatal,
tisztség
obowiązek ciąży na nim – őt terheli a felelősség
obowiązek
do
służby
wojskowej
–
katonakötelezettség
obowiązek lenniczy – hűbéri kötelesség v.
kötelezettség
obowiązek małżeński – házastársi kötelesség
obowiązek nad obowiązkami – kutya kötelessége
obowiązek nauki – tankötelezettség
obowiązek obywatelski – állampolgári kötelesség
obowiązek pod względem kogo – kötelesség vki
irányában
obowiązek podatkowy – adókötelezettség
obowiązek pracy – munkakötelesség
obowiązek służby wojskowej – hadkötelezettség,
katonakötelezettség,
katonai
szolgálati
kötelezettség, kötelező katonai szolgálat
obowiązek
szkolny
–
iskolakötelezettség,
tankötelezettség
obowiązek
uczęszczania
do
szkoły
–
iskolakötelezettség
obowiązek utrzymania – eltartási kötelezettség
obowiązek urzędowy – hivatali kötelesség
obowiązek wobec ojczyzny – a haza iránti
kötelesség v. kötelezettség
obowiązki hajduckie – a hajdú kötelességei
obowiązki
małżeńskie
–
házastársi
kötelezettség(ek)
obowiązki osobiste – személyes kötelezettségek
obowiązki publiczne – közterhek
obowiązki stróżowskie – őrkötelmek
obowiązki swe spełniał zawsze należycie –
kötelezettségeinek mindig pontosan eleget
tett
-
Wersja 01 01 2017.
obowiązki wynikające z przepisów – a
szabályokból v. rendszabályokból fakadó
kötelességek
obowiązkiem twoim jest słuchać – kötelességed
engedelmeskedni
obowiązkowo – kötelességszerűen, kötelező
módon,
kötelezően;
feltétlenül,
múlhatatlanul, okvetlenül, biztosan
obowiązkowość – kötelességtudat, kötelességtudás,
kötelességteljesítés, pontosság, kitartás,
(kitartó) szorgalom
obowiązkowość w pracy – kötelességtudás,
kitartás a munkában
obowiązkowy, -a, -e (obowiązujący) [1. należący
do czyichś obowiązków, wypływający z
ustalonych
praw,
przepisów
lub
konwenansów;
2. mający
poczucie
obowiązku] – kötelező, kötelességszerű,
okvetlenül
szükséges,
elengedhetetlen;
(sumienny)
kötelességtudó,
köteleségteljesítő,
pontos,
rendes,
szorgalmas, serény, állhatatos, kitartó,
lelkiismeretes
obowiązkowa dostawa – kötelező beszolgáltatás
obowiązkowa dostawa z boża – kötelező
gabonabeszolgáltatás
obowiązkowa lektura – kötelező olvasmány
obowiązkowa służba wojskowa – általános
hadkötelezettség; kötelező katonai szolgálat;
védkötelezettség [az állampolgároknak az a
törvénybe iktatott kötelezettsége, amelynek
alapján bizonyos életkorban (nálunk 18-50
éves korig) katonai szolgálat ellátására
behívhatók]
obowiązkowe nauczanie – kötelező oktatás,
általános tankötelezettség
obowiązkowe
pierwszeństwo
–
kötelező
elsőbbségadás
(obowiązkowa) praca społeczna – közmunka
obowiązkowe
udzielenie
pierwszeństwa
przejazdu – elsőbbségadás kötelező
obowiązkowe używanie pasów bezpieczeństwa –
a biztonsági öv használata kötelező
obowiązkowy materiał do nauki – kötelező
tananyag
obowiązkowy w pracy – kötelességtudó dolgozó, a
munkában
obowiązująco
–
kötelezően,
kötelezőleg,
érvényesen
obowiązujący, -a, -e [1. mający moc prawną;
2. będący w danym okresie normą,
wypływający z ustalonego zwyczaju] –
kötelező, köteles; (prawo) érvényben lévő,
érvényes, hatályos
obowiązująca ustawa – hatályos törvény v.
jogszabály
4272
obowiązująca ustawa o emisjach CO2 – hatályos
jogszabály a CO2 kibocsátásról
obowiązujące szczepienia – kötelező oltások
obowiązujące ustawy – hatályos törvényes
obowiązujący kierunek ruchu – kötelező haladási
irány
obowiązujący od 1 września 2006 r. – 2006
szeptember 1-től hatályos
obowiązywać (obowiązać) [1. być czyimś
obowiązkiem, mieć moc prawną; 2. być
powszechnie
uznaną
zasadą
lub
zwyczajem] – (do czego) kötelezni vmire;
(dot. prawa) érvényben van, érvényes
obozować [przebywać gdzieś, rozłożywszy się
obozem] – táborozni, sátorozni; tanyázni
obozowanie – táborozás, sátorozás, sátrazás;
tanyázás
obozowanie na polu namiotowym – sátorhelyen
sátrazni
obozowisko [miejsce, w którym rozłożono obóz]
– táborhely, tábor; táborozóhely; táborozás
obozowy, -a, -e – tábori, táborobozowe ognisko – tábortűz, őrtűz
oboźny [1. główny, obok komendanta, kierownik
obozu harcerskiego; 2. w dawnej Polsce:
wyższy urzędnik wojskowy zajmujący się
zakładaniem
obozów
dla
wojska,
zaopatrzeniem itp. 3. (Jak czytamy u
Zygmunta Glogera) urzędnik wojenny,
odpowiadający
poniekąd
kwatermistrzowi, do którego należało
„kładzenie obozu”. U jednego z
dawniejszych pisarzów polskich: „Nauka
obozowania jest trojaka: wybrać obóz,
strzedz i opatrzyć go. Wybór dobrego
obozowiska częstokroć wiele pomagał do
zwycięstw. Oboźny koronny i litewski są
dygnitarze i urzędnicy wyżsi, ich
obowiązek zakładać obóz na miejscu,
które
najwyższy
wódz
naznacza”.
Władysław Jagiełło w r. 1410 na wyprawę
przeciw Krzyżakom dwuch oboźnych
wielkich wyznaczył. Oboźni mniejsi czyli
„polni” zapewne byli zastępcami i
pomocnikami wielkich. Sejm z r. 1717
przeznaczył oboźnemu litewskiemu stałej
pensyi 1500 złp. rocznie. Ostatnim
oboźnym litewskim był Karol Prozor,
zasłużony krajowi obywatel, którego
piękny życiorys skreślił Rolle (Dr. Antoni
J.) i w oddzielnej książce Marjan
Dubiecki. 4. urząd, funkcja związana z
zakładaniem
obozów
wojskowych,
harcerskich itp., ich zaopatrzeniem oraz
utrzymywaniem w nich porządku] –
cserkész
táborvezető;
(daw)
katonai
hivatalnok; táborparancsnok
-
Wersja 01 01 2017.
 oboźny wielki koronny i oboźny polny





koronny - urząd dygnitarski i wojskowy w
Królestwie Polskim i Rzeczypospolitej
szlacheckiej
oboźny ziemski (powiatowy) - urząd ziemski
w Wielkim Księstwie Litewskim;
oboźny wojsk zaporoskich - ataman
koszowy;
oboźny pułkowy w pułku (kureniu)
kozackim;
oboźny - drugi po komendancie lub zastępcy
komendanta, kierownik obozu harcerskiego
lub kolonii zuchowej, przełożony służby
obozowej, odpowiedzialny za porządek w
obozie i za organizację zajęć;
Wielki Oboźny - tytuł Romana Dmowskiego
jako szefa Wielkiej Rady Obozu Wielkiej
Polski.
obój [instrument dęty drewniany z grupy
aerofonów stroikowych. Obój należy do
grupy instrumentów z podwójnym
trzcinowym stroikiem. Do tej samej
rodziny należą także rożek angielski, fagot
i kontrafagot.] – (ol., fr. haut bois) (zene)
oboa [1. oboa kettős nádnyelvű fafúvós
hangszer, a szimfonikus zenekar egyik
legrégibb és fontos hangszere; 2. (francia
hautbois = 'erős hangú fa') a nádnyelves
hangszerek családjába tartozik, kettős
nádsíppal megszólaltatott fúvós hangszer.
Kónikus, tehát kúpos furatú, fából készült,
billentyűzettel ellátott zeneszerszám.]
obój węgierski – (rodzaj klarnetu) tárogató [két,
különböző magyar vonatkozású nádnyelves
fúvós hangszer: 1. A 17-18. században egy
kettős nádnyelves hangszert, a töröksípot
hívták így; 2. a 19. század végétől egy új,
egynyelvű nádsíppal működő, kónikus furatú
hangszer neve lett. ― A tárogató történeti
változata, a töröksíp legnépszerűbb a
Rákóczi-szabadságharc idején volt, amikor
hadi sípként is funkcionált és a
szórakoztatást is szolgálta. Az újkori,
modern tárogató megalkotása e hangszer
történelmi emlékezetének felelevenítését
célozta, de előképével nem mutat közelebbi
hangszertani rokonságot. A történeti
tárogatótól való megkülönböztetésül a
modern tárogatót feltalálója neve után
Schunda-tárogatónak is hívják. Ez utóbbi az
a hangszer, ami a 20. század során a falusi
nép körében népi hangszerként elterjedt,
4273
amit általában tárogató néven ismer.
Nemcsak a magyarok, de erdélyi románok,
délszlávok is népi hangszerükként tartják
számon. 2014-ben a „tárogató népzenei
hangszert” Hungarikummá minősítette a
Hungarikum Bizottság.]
obórka [budynek przeznaczony dla bydła,
głównie dla krów] – istállócska, kisebb
istálló
obóz [1. zespół namiotów usytuowanych pod
gołym niebem, przeznaczonych na dłuższy
odpoczynek dla większej grupy osób;
2. forma zorganizowanego wypoczynku
grupy ludzi, połączona z uprawianiem
sportu, nauką czegoś itp.; też: osoby
biorące udział w tej formie wypoczynku;
3. miejsce tymczasowego pobytu jakiejś
grupy ludzi, mieszkających tam w
prymitywnych warunkach; 4. miejsce
przymusowej izolacji jeńców wojennych,
więźniów lub osób internowanych;
5. grupa ludzi, państw lub organizacji
łączących się ze sobą ze względu na
wspólne cele polityczne, gospodarcze itp.
6. cały zespół Izraelitów wraz z
porządkiem marszu i rozmieszczenia
podczas postoju w czasie wędrówki z
Egiptu do Ziemi Obiecanej nazywano
obozem. Porządek marszu, sposób
rozlokowania podczas postojów, czas
ruszania w drogę i zatrzymywania się,
wszystko czyniono wg zarządzeń samego
Boga. Cały obóz podzielony był na cztery
oddziały, które też nazywano obozami
(chorągwiami).
Przy
postojach
na
wschodniej
stronie
(na
zewnątrz)
zajmował miejsce obóz Judy wraz z
Issacharem i Zebulonem, po tejże stronie
wewnątrz tzn. między obozem Judy i
dziedzińcem przybytku były kwatery
Mojżesza, Aarona i kapłanów. Na
północnej stronie obóz Dana z Aserem i
Naftalim, a po tejże stronie, wewnątrz,
synowie Merariego. Po zachodniej stronie
zewnątrz Efraima z Manassesem i
Beniaminem, a po tejże stronie, bliżej
dziedzińca przybytku, Gerszonici. Na
południowej stronie był obóz Rubena i z
nim Symeon, Gad, a między tymi a
przybytkiem
kwaterowali
Kehatyci.
Synowie Merariego, Kaata i Gerszona byli
Lewitaimi. Ich obowiązkiem były wszelkie
prace
związane
z
ustawianiem,
rozbieraniem i transportem wszystkiego,
co należało do przybytku. Obóz był
miejscem świętym. Ciała zwierząt,
których
krew
przynoszono
do
najświętszego miejsca, spalano poza
obozem, co wskazuje na Chrystusa, który
-
Wersja 01 01 2017.
umęczony został poza murami Jerozolimy
(symbolizującej w tym wypadku obóz).
Zaznaczyć należy, że obóz stoi w związku
z Izraelem, a nie z Kościołem. Mówi o
obozie świętych, tzn. nawróconych do
Chrystusa Żydów, na których napadną
zjednoczone przeciw nim wojska, a na te
spadnie ogień i pożre je.] ] – tábor,
táborhely [Utazás vagy háború során felvert
sátrak összessége, amely átmeneti lakóhelyül
szolgál. A pusztában vándorló Izráel
népének Isten pontosan megszabta, hogyan, s
milyen rendben verje fel sátrait, mind a
pihenő időkben, mind pedig a vándorlás alatt
(4Móz 2-3).]; tanya; (átv.) tábor, párt
obóz cygański – cigánytábor
obóz ćwiczebny – edzőtábor
obóz harserski – cserkésztábor
Obóz Antyimperialistyczny – antiimperialista
tábor
obóz imperialistycznych agresorów – (dawno)
(pol) az imperialista agresszorok tábora
obóz internowanych – internálótábor
obóz jeniecki
[miejsce
przetrzymywania
wziętych do niewoli żołnierzy przeciwnika
po zakończeniu bezpośrednich działań
wojennych. Jeniec wojenny, to osoba,
która zgodnie z artykułem 4 i 5
Konwencji Genewskiej o traktowaniu
jeńców wojennych przyjętej 12 sierpnia
1949, była zaangażowana w działania
bojowe pod rozkazami swojego rządu i
została zatrzymana przez siły zbrojne
strony przeciwnej], obóz jeńców –
fogolytábor; hadifogolytábor
obóz karny – büntetőtábor
obóz kempingowy – kempingtábor
obóz
koncentracyjny
[1.
to
miejsce
przetrzymywania, zwykle bez wyroku
sądu, dużej liczby osób uznawanych za
niewygodne z rozmaitych powodów dla
władz. Służyć może różnym celom: od
miejsca czasowego odosobnienia osób,
wobec których zostaną podjęte później
inne decyzje, poprzez obóz pracy
przymusowej czyli de facto niewolniczej,
aż po miejsce fizycznej eksterminacji
stosowanej rozmaitymi metodami. Tak
więc pojęcie obozu koncentracyjnego jest
szerokie: od rodzaju zwykłego więzienia w
postaci baraków na ogrodzonym i
strzeżonym terenie, po "fabrykę śmierci"
czyli miejsce koncentracji ludzi przed ich
celową zagładą w specjalnie w tym celu
skonstruowanych
urządzeniach
do
zabijania (głównie komorach gazowych), a
następnie likwidacji ciał (krematorium).
Ten
ostatni
rodzaj
obozów
4274
koncentracyjnych, nazywany też obozami
zagłady, tworzony był przede wszystkim
przez
Niemcy
hitlerowskie
(obozy
hitlerowskie). Nawet jednak jeśli nie łączą
się z mordowaniem osadzonych ludzi,
obozy koncentracyjne zwykle wiążą się z
łamaniem praw człowieka w większym lub
mniejszym stopniu, zwłaszcza prawa do
nieuwięzienia bez sprawiedliwego procesu.
W
zasadzie
rodzajem
obozów
koncentracyjnych o stosunkowo łagodnym
rygorze są obozy internowania, również
służące do tymczasowej koncentracji
ludności. 2. Pierwsze obozy zastosowały
władze
hiszpańskie
(1896)
wobec
powstańców na Kubie, władze brytyjskie
(1899-1902) w czasie wojen burskich dla
"koncentracji" ludności górskiej i
wiejskiej sprzyjającej Burom w celu
lepszej ich kontroli, oraz władze
amerykańskie (1900) na Filipinach. 3.
Masowo obozy koncentracyjne, z których
część była też obozami zagłady, pojawiły
się w ZSRR już od początku istnienia tego
państwa (patrz: GUŁAG). Powszechnie
były tworzone przez Niemcy hitlerowskie
od lat 30. XX wieku (w okresie II wojny
światowej także na terenie Polski i innych
krajów okupowanych), nosiły nazwę
Konzentrationslager, w skrócie KL. Duża
część z nich była obozami zagłady, przez
co pojęcie obozu koncentracyjnego w
Polsce zostało w znacznym stopniu
utożsamione z tą formą. 4. Obozy
koncentracyjne różnego rodzaju istniały w
wieku XX w bardzo wielu państwach. W
okresie po II wojsnie światowej w Polsce
istniały obozy koncentracyjne NKVD dla
żołnierzy podziemia oraz obozy pracy dla
młodzieży antykomunistycznej oraz osób
pochodzenia
niemieckiego
lub
ukraińskiego, które są klasyfikowane jako
obozy koncentracyjne. – Współcześnie
różne formy obozów koncentracyjnych
istnieją wciąż w kilku państwach, przede
wszystkim w Rosji (nazywane obozami
filtracyjnymi
w
Czeczenii),
Korei
Północnej, Chinach i na Kubie. Tworzone
były w latach 90. XX wieku podczas wojny
domowej w Jugosławii, także w celach
eksterminacji ludności. Cechy takiego
obozu ma też amerykański obóz dla osób
podejrzanych
o
terroryzm
w
Guantanamo.] – koncentrációs tábor (ném.
Konzentrationslager);
gyűjtőtábor,
megsemmisítő internálótábor a hitleri
Németországban
[A
koncentrációs
táborokban (internálótábor) jogi alap nélkül
politikai ellenfeleket, többek között nem
-
Wersja 01 01 2017.
kedvelt népcsoportokat (pl. fajgyűlölő vagy
vallási okokból) tartottak fogva. – Ilyen
táborokat először a XIX. század végén
Kubában hoztak létre az elnyomó spanyolok,
majd Dél-Afrikában az angolok. –
Németországban a nemzetiszocialista rezsim
már 1933-ban megkezdte a koncentrációs
táborok létesítését. Az első koncentrációs
táborokban a szocialisták, kommunisták és
szabadgondolkodók (liberálisok) kerültek.
Kezdetben a Gestapo szervezte, 1934-ben az
SS igazgatása alá került. ]
obóz
koncentracyjny, obóz zagłady; obóz
masowej zagłady [miejsce więzienia,
niewolniczej pracy i masowej zagłady
całych grup ludności] – koncentrációs tábor
obóz kondycyjny – edzőtábor
Obóz Narodowo-Radykalny (ONR) [narodoworadykalne, nacjonalistyczne ugrupowanie
polityczne, założone w 1934 przez byłych,
młodych działaczy Obozu Wielkiej Polski,
rozwiązane po 3 miesiącach działalności
przez sanacyjne władze państwowe,
działał potem nielegalnie. W 1935 rozpadł
się na RNR „Falangę” i ONR „ABC”.
Podczas okupacji "Falanga" utworzyła
konspiracyjną Konfederację Narodu, zaś
"ABC" – Związek Jaszczurczy.] – Nemzeti
Radikálisok Tábora
obóz pionierski – (dawno) úttörő tábor
obóz pokoju – béketábor
obóz pokoju w Izraelu – béketábor Izraelben
Obóz Polski Walczącej (OPW) [(OPW, ang.
Camp of Fighting Poland, or Fighting
Poland Movement); 1942-1944] – Harcoló
Lengyelország Tábora
obóz pracy – munkatábor
obóz przejściowy dla uchodźców – ideiglenes
menekültszállítás v. tábor
obóz rzymski [l.poj. castrum Romanum; Castra
Romana] – római tábor (castrum) [a római
hadsereg állótábora, amelyet hadi előírások
szabályoztak]
obóz treningowy – edzőtábor
obóz warowny – megerősített tábor
obóz więźniów – fegyenctelep
obóz zagłady – éhhalálra ítéltek (koncentrációs)
tábora
4275
Obóz Zjednoczenia Narodowego (popularnie
nazywany też Ozon) [1. organizacja
polityczna działająca w latach 1937-39;
OZN organizacja polityczna tworzona na
polecenie marszałka Edwarda RydzaŚmigłego od połowy 1936. Jej powstanie
ogłosił płk dypl. Adam Koc w deklaracji
ideowo-politycznej z 21 lutego 1937. 2.
organizacja polityczna utworzona w 1937
z inicjatywy E. Rydza Śmigłego. Miała
zastąpić dotychczasową sanacyjną partię,
Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem
(BBWR). Program OZN spotkał się ze
sprzeciwem nie tylko partii opozycyjnych,
lecz także części obozu sanacyjnego.
Działacze OZN utworzyli w 1937 Związek
Młodej Polski, w 1942 Obóz Polski
Walczącej.]
–
Obóz
Zjednoczenia
Narodowego (ang. "Camp of National
Unity"; röv.: "OZN"; "Ozon") [Nemzeti
Egység Tábora; lengyel politikai párt 193739 között]
obrobić
—
obrabiać
[1. nadać
czemuś
zamierzony kształt przez ciosanie lub
szlifowanie; 2. przygotować ziemię pod
uprawę; 3. wykończyć brzegi materiału
specjalnym ściegiem; 4. pot. opracować
lub omówić jakieś zagadnienie; 5. pot.
obmówić kogoś; 6. pot. okraść kogoś] –
megmunkálni, kidolgozni
obrabiać a. obrobić coś – megmunkálni vmit
obrabiać coś na tokarce – esztergályozni,
esztergálni vmit
obrabiać pańszczyźnę – robotolni
obrabianie
–
megmunkálás,
kidolgozás,
megdolgozás, alakítás
obrabiany przedmiot – munkadarab
obrabiarka [to maszyna do mechanicznej
obróbki przedmiotów w celu nadania im
określonych kształtów, wymiarów i
wykończenia
powierzchni.
Obróbka
realizowana jest przy pomocy narzędzi.] –
szerszámgép, megmunkáló, fémmegmunkáló
v. forgácsoló, fémforgácsoló gép
obrabiarka zespołowa – szerszámgépaggregát
obrabiarkowy, -a, -e – szerszámgép
obrabować (obrabuje) — obrabowywać [okraść]
– rabolni, kirabolni, kifosztani, fosztogatni
obrabować coś – kifosztani vmit
obrabować bank – bankor kirabolni
obrabować człowieka – embert kirabolni
obrabowanie – rablás, kirablás, kifosztás
obrabowanie banku – bankrablás
obracać (obrócić) – forgatni, megforgatni;
fordítani, megfordítani; (kołować) forogni
-
Wersja 01 01 2017.
obracać co na swoją korzyść – (a maga v. saját)
hasznára v. előnyére fordítani vmit,
(zmieniać) változtatni
obracać (obrócić) coś o 90 stopni – 90 0-kal
elforgatni vmit
obracać językiem – pereg a nyelve; nyelvét jól
pergeti v. forgatja; jól pörög a nyelve
obracać kierownicą – a kormánykereket
elfordítani v. tekerni
obracać korbę – a hajtókart forgatni
obracać kota ogonem – kertelni
obracać mięso w trakcie pieczenia – megforgatja
a húst
obracać pieniędzmi – forgatja a pénzt
obracać się (zob. obrócić się) – (kręcić się)
forogni, fordulni, megfordulni; (zmieniać się
w coś) válni, változni; (przebywać) forogni,
megfordulni
obracać się w towarzystwie – társaságban forogni,
megfordulni
obracać się (zob. obrócić się) wokół osi – tengely
körül forogni
obracać się wokół własnej osi – forog a tengelye
körül
obracalność – forgathatóság, fordíthatóság
obracalność
aktywów
–
(ker.)
aktívák
forgathatósága
obracalny, -a, -e – forgatható, fordítható
obracanie [obrzęd ten nie daje się łatwo
wytłumaczyć. Pewne części ofiary jak
mostek i łopatkę kładziono na ręce
Aarona, który nimi poruszał; widocznie w
górę i na dół, w prawo i w lewo; albo też
kładziono na ręce kapłana i ofiarodawcy i
obaj razem wykonywali obracanie. Przez
to
chciano
widocznie
wykazać
wdzięczność dla Boga za urodzaj, bo to
samo czyniono także ze snopami pszenicy i
jęczmienia. Możliwe, że miało to
wskazywać na rozgłaszanie chwały Bożej i
wdzięczności
(u
chrześcijan
także
głoszenie Ewangelii całemu światu).
Ofiary te należały po kołysaniu do
kapłanów).] – forgás, fordulás, fordulat,
kanyarulat; forgatás, fordítás; megfordítás
obracanie obiektów – tárgyak forgatása
obrachować, obrachowywać [określić wielkość,
liczbę czegoś za pomocą obliczeń] –
összeszámolni, megszámolni, megszámlálni,
elszámolni;
kiszámítani,
kalkulálni,
számításba venni; (átv.) megfontolni,
mérlegelni, meggondolni, fontolgatni
obrachować kasę – bevételt és kiadást
összeszámolni; „kasszát” csinálni
obrachować na zimno następstwa – hidegen
mérlegelni, megfontolni a következményeket
4276
obrachować się — obrachowywać się [1. ocenić
na podstawie obliczeń swoją sytuację
materialną; 2. rozliczyć się z kimś] –
elszámolni, leszámolni, öszeszámolni; (átv.)
mérlegelni, megfontolni; elszámítja magát
obrachować się z kim – elszámolni v. leszámolni
vkivel
obrachować się ze swoim sumieniem – számot vet
a lelkiismeretével
obrachowany na efekt – hatásra számított v.
beállított
obrachunek,
obrachowanie
[1. wyliczenie
wysokości strat i dochodów; 2. dokonanie
podsumowania i oceny jakiejś działalności
lub jakiegoś okresu; 3. jest to konieczne
przed obiecywaniem, ślubowaniem] –
számolás; elszámolás, leszámolás; számadás,
zárszámadás, számítás
obrachunek drogą wzajemnych potrąceń –
készpénznélküli
elszámolás,
kölcsönös
leszámolás, klíring
obrachunkowy, -a, -e – elszámolási, fizetési,
számoló
obrachunkowy rok – költségvetési év
obrać (obiorę, obierze) — obierać [1. usunąć z
czegoś łupiny, skórę lub skorupę;
2. zdejmując lub obrywając, oczyścić coś z
czegoś lub coś zebrać; 3. pozbawić kogoś
czegoś; 4. wybrać dla siebie coś
najbardziej odpowiedniego; 5. wybrać
kogoś na jakieś stanowisko, funkcję itp. w
drodze
głosowania]
–
hámozni,
meghámozni, lehámozni, hántani, lehántani,
tisztítani,
megtisztogatni;
hernyózni;
megkeresni,
választani,
kiválasztani,
megválasztani; kikeresni, kiválogatni
obrać gąsienice z drzewa – fát hernyótlanítani
obrać jabłko – almát hámozni
obrać jajka ze skorupek – leszedi a tojás héját
obrać kartofle – krumplit hámozni v. pucolni
obrać kogo na co – megválasztani (vkit vminek)
obrać kogo posłem – képviselővé választani vkit
obrać marchew – sárgarépát pucolni
obrać na prezydenta – elnökké álasztani
obrać rybę z ości – kiszálkázza a halat
obrać sobie miejce zamiszkania – lekóhelyet
választ magának
obrać zawód – pályát választ
obrada
[wspólne
omawianie
spraw
o
charakterze publicznym] – tanácskozás;
(debaty) vita
obradować (obraduje) [naradzać się nad nad
sprawami o charakterze publicznym] –
tanácskozni, tárgyalni, értekezletet tartani,
megvitatni, megbeszélni
-
Wersja 01 01 2017.
obradować na temat czegoś – tanácskozást
folytatni vmiről; vmilyen témát megtárgyalni
obradować nad czym – tanácskozni, tárgyalni
vmiről; megvitatni vmit; megbeszélni vmit
obradować o czymś – tanácskozást folytatni vmiről
obradowanie – tanácskozás, tárgyalás, megvitatás,
megbeszélés
obradowanie na sesjach – megbeszélés v.
tárgyalás ülésszakokba
obradujący, -a, -e – tárgyaló
obrady – tanácskozás, tárgyalás, tanakodás
obrady na najwyższym szczeblu – legfelsőbb
szintű tárgyalás
obrady parlamentarne – parlamenti vita v.
tárgyalás
obrady przerwały się – a tárgyalások
megszakadtak
obrady sejmowe – szejmi tárgyalások
obrady się toczą – tanácskozások, tárgyalások
folynak
obramować — obramowywać [1. otoczyć coś
czymś naokoło, tworząc ramę; 2. obszyć
brzegi ubrania pasem innego materiału] –
bekeretezni, berámázni, keretezni; keretbe
foglalni; körülvenni, beszegni, szegélyezni,
körülvarrni, díszíteni; (átv.) körülvenni,
keretbe foglalni, körülállni, körülkeríteni
obramować płaszcz futrem – a nagykabátot
szőrmével szegélyezni v. díszíteni
obramowanie [1. to, co otacza jakiś przedmiot,
tworząc ramę; 2. pas materiału, którym
obszyte zostały brzegi ubrania] –
bekeretezés, berámázás, keretbe foglalás,
keretezés;
beszegés,
szegélyezés,
körülvarrás,
díszítés;
szél,
szegély,
paszomány
obrany, -a, -e – választott, megválasztott;
kiválasztott; hámozott, meghámozott
obrane jabłko – hámozott alma
obrany poseł – megválasztott képviselő
obrastać – obrosnąć [1. rosnąc, pokryć coś,
wyrosnąć dokoła czegoś; 2. pokryć się
warstwą czegoś; 3. zyskać, zgromadzić
dużo czegoś] – benő
obrosnąć piórami – megtollasodni
obrastać a. obrosnąć ścianę – befutja a falat
obrastać w pierze – tollasodni, (bogacić się)
megszedi magát
obrastać w sadło – (átv.) megtollasodni
obrastanie – szőrösödés, benövés
obraz
(obrazy)
[1. dzieło
plastyczne
przedstawiające kogoś lub coś, wykonane
za pomocą farb, kredek, ołówka itp. na
płótnie, papierze lub desce; 2. widok kogoś
lub czegoś przedstawiający się czyimś
4277
oczom; 3. osoba, scena, rzecz odtwarzana
w pamięci lub wyobrażana sobie przez
kogoś;
4. film,
zwłaszcza
dobry;
5. całościowy opis kogoś lub czegoś;
6. wyobrażenie, jakie ktoś ma o czymś, lub
czyjaś opinia na jakiś temat; 7. widok na
ekranie uzyskany za pomocą projekcji;
8. wizerunek czegoś odtworzony przez
promienie odbite lub załamane, też odbity
na kliszy lub papierze fotograficznym;
9. scena lub odsłona sztuki teatralnej,
opery lub baletu] – kép, festmény, festett
kép, képmás; szentkép; (átv.) kép, látvány;
jelenet; (színm) szín, színváltozás, felvonás,
jelenet, kép; (ir.) kép, szókép, költői kép;
kép, felvétel
Obraz Abgara [domniemany Całun Turyński,
odegrał
dużą
rolę
w
walce
z
ikonoklazmem] – Abgár-kép [Abgár
edesszai királynak küldött Krisztus-kép,
akheiropoiétosz. - A legenda szerint maga
Krisztus küldte a kir-nak egy kendőn arca
lenyomatát. A 10. sz: Konstantinápolyba
vitték, 1204: a város ostromakor elpusztult.]
obraz akustyczny – akusztikai kép
obraz batalistyczny – csatakép
obraz dźwiękowy; obraz dźwięku – hangkép
obraz echa (echogram) – visszhangkép;
visszhangfénykép; az echográf görbéje
obraz fotodrukowy – fénynyomású kép
obraz historyczny – történelmi tárgyú kép
Jan Matejko
Kraków 1838 - Kraków 1893
obraz i podobieństwo Boże w człowieku – Isten
képe és képmása az emberben [istenképiség:
az ember lényegi sajátossága, mely abból
következik, hogy Isten a saját képére és
hasonlóságára teremtette őt (Ter 1,26). Az
istenképiség jele az emberben a szellemi
-
Wersja 01 01 2017.
lélek, a teremtményi szabadság és az emberi
méltóság.]
obraz ilustrujący bitwę – csatát ábrázoló kép
obraz
interferencyjny
–
interferenciakép
(hangeloszlás)
obraz kliniczny choroby [ogół objawów choroby
wskazujący
na
jej
rodzaj
i
zaawansowanie] – klinikai kórkép
obraz kontrolny, testowy [obraz telewizyjny o
prostym,
geometrycznym
wzorze,
umożliwiający kontrolę lub pomiar
parametrów
określających
jakość
urządzeń telewizyjnych] – ellenőrző v.
tesztkép
obraz literacki – költői kép
Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, Czarna
Madonna, (łac. Imago thaumaturga Beatae
Virginis Mariae Immaculatae Conceptae, in
Claro Monte Jasnogórski Cudowny obraz
Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie
Poczętej) [w tradycji wschodniej znany
jako Częstochowska Ikona Matki Bożej
(Bogurodzicy)
(cs.
Czenstochowskaja
Ikona Bożijej Matieri), a także jako Bełska
Ikona Matki Bożej – znajdujący się w
jasnogórskim
klasztorze
wizerunek
(ikona) przedstawiający Matkę Boską z
Dzieciątkiem (typ hodegetria), powstały w
kręgu
kultury
bizantyjskiej
prawdopodobnie ok. VI wieku, otoczony
szczególnym kultem wśród wiernych
Kościoła
rzymskokatolickiego
oraz
prawosławnego, uważany za cudotwórczy.
Współcześnie jest jednym z najlepiej
rozpoznawanych symboli chrześcijaństwa
w Polsce.] – częstochowai Fekete Madonna
(Czarna Madonna vagy Matka Boska
Częstochowska lengyelül) [ikon Európa
egyik legismertebb Szűz Mária ábrázolása, a
lengyel katolicizmus és függetlenség
szimbóluma. A Jasna Góra-i pálos
kolostorban
őrzik
Lengyelországban,
Częstochowában. A legenda szerint Szent
Lukács
evangélista
festette
egy
4278
cédrustáblára, amely a Szent Család
otthonából származott. Az egyik legrégebbi
Jasna Góra-i irat szerint a kép Jeruzsálemből
Konstantinápolyon át került a kolostorba,
1382 augusztusában. Ugyanebben az évben
kapták birtokul Jasna Górát (magyarul
Fényes Hegy) a magyar pálosok.]
obraz na desce – táblakép
obraz na radarze – radarkép
obraz nędzy i rozpaczy – nyomorúságos és
kétségbeejtő látvány; szánalmas kép;
vkinek/vminek siralmas állapota
obraz olejny – olajfestmény
obraz optyczny [obraz utworzony przez
promienie światła emitowane lub odbite
od zwierciadła] – optikai kép
obraz poetycki – költői kép
obraz pozorny [1. obraz powstający w wyniku
przecięcia się przedłużeń promieni
świetlnych załamanych lub odbitych przez
układ optyczny; 2. Obraz pozorny – obraz
przedmiotu, który powstaje w wyniku
przecięcia się przedłużeń promieni
rzeczywistych po ich przejściu przez układ
optyczny. Obraz pozorny nie jest
widoczny na ekranie. Obraz ten jest
widoczny dla obserwatora rejestrującego
rozbieżną
wiązkę
promieni
opuszczających układ optyczny. Nasze
zmysły,
przyzwyczajone
do
prostoliniowego rozchodzenia się światła,
lokują obraz w miejscu, w którym w
rzeczywistości nie biegną żadne promienie
- stąd nazwa obrazu pozornego. Efekt ten
bywa wykorzystywany w pokazach
iluzjonistycznych.] – (fiz.) látszólagos kép
obraz przedsiębiorstwa – vállalatkép
obraz radiologiczny [zdjęcie wykonane za
pomocą promieni Roentgena] – röntgenkép
obraz rodzajowy – zsánerkép, genrekép, életkép
obraz sprzed stu lat – száz év előtti kép
obraz świata – világkép
obraz święty – szentkép
-
Wersja 01 01 2017.
obraz tablicowy – táblakép
obraz testowy – (műsz) TV kontrollkép, teszt
obraz trójwymiarowy (ang. three dimensional
image)
[obraz
spełniający
wymogi
perspektywy
architektonicznej,
generowany na ekranach monitorów
przez
program
graficzny]
–
háromdimenziós kép
obraz w dyskretnych tonach – nem feltűnő
(pasztell) színekkel festett kép
obraz w ołtarzu – oltárkép
obraz w tonie pogodnym – derűs színárnyalatú
kép
obraz wisi na ścianie – kép lóg a falon
obraz z życia – életkép
obraza [1. uchybienie czyjejś godności osobistej;
2. stan kogoś, kto czuje się obrażony;
3. naruszenie jakichś norm,
praw,
wartości] – sértés, megsértés; bántás,
megbántás; sérelem, sértődés, bántódás;
(átv.) sértés, megsértés, túllépés, áthágás
obraza czci – becsületsértés
obraza majestatu [1. obrażenie godności
panującego; 2. Statut litewski a w Koronie
konstytucja sejmowa z r. 1588 za obrazę
majestatu uważała spiski, sprzysiężenia i
zamach na życie króla.] – felségsértés
obraza moralności – szeméremsértés
obraza prawa – a törvény megsértése v. áthágása
obraza śmiertelna – halálos sértés, megbántás
obrazeczek – képecske, kicsinyke kép
obrazek [1. mały obraz; 2. ilustracja w książce;
3. widok
lub
scenka
z
życia
zaobserwowana
przez
kogoś
lub
pokazywana w telewizji, teatrze itp.;
4. krótki utwór literacki przedstawiający
drobny wycinek rzeczywistości] – kis kép;
képecske; (w książce) kép; kis irodalmi mű,
kis költemény, novella, elbeszélés
obrazek kolorowy – színes kép v. képecske
obrazić (obrażę, obrazi) [1. uchybić czyjejś
godności osobistej słowem lub czynem;
2. naruszyć słowem lub czynem jakieś
normy, prawa lub wartości] – sérteni,
megsérteni,
megbántani;
bántalmazni;
4279
sérteni, megsérteni, túllépni, áthágni; (átv.)
sérteni, bántani; kellemetlenül érinteni
obrazić czyj honor – becsületében bántani v.
sérteni meg vkit
obrazić czyje uszy – sérti vkinek a fülét
obrazić klienta – klienst megsérteni
obrazić kogoś – megbántani vkit
obrazić kogo śmiertelnie – halálosan megbántani
vkit
obrazić majestat – felségsértést követni el
obrazić prawo – törvényt sérteni v. áthágni
obrazić zdrowy rozum – a józan észt sérti
obrazić się — obrażać się [poczuć się
obrażonym] – megorrolni, megsértődni,
zokon
venni,
rossz
néven
venni;
megbotránkozni, sértve v.
bántva érzi
magát; megbántódni; megneheztelni
obrazić się (o co); obrazić się o coś – megsértődni
vmin v. vmiért, megbántódni vmi miatt;
zokon venni vmit
obraził mnię, ale mu oddałem (zapłaciłam) z
lichwą – megsértett, de visszaadtam
kamatostul
obrazki… – …képek
Obrazki plamiste (Arum maculatum L.) [1.
gatunek byliny z rodziny obrazkowatych.
Roślina w Polsce dość rzadka, występuje
na zachodzie i południu kraju; 2. gatunek
rośliny
z
rodziny
obrazkowatych.
Występuje w Europie oraz w Turcji. W
Polsce jest dość rzadki, występuje na
zachodzie i południu kraju] – Foltos
kontyvirág (Arum maculatum); Áron
szakálla [1. az egyszikűek (Liliopsida)
osztályának a hídőrvirágúak (Alismatales)
rendjéhez, ezen belül a kontyvirágfélék
(Araceae) családjához tartozó faj. Ez a faj
nagyon elterjedt Európa északi részén, és
nagyon sok elnevezése van, de a
legismertebb közülük a kontyvirág. A
hímnemű virág ebből a növényfajtából egy
szőrszálakat tartalmazó gyűrűvel van ellátva,
amivel fogva tartja rovarokat. Amíg a
rovarok a csapdában vannak, a hímnemű
virág befecskendezi őket pollennel, hogy
aztán a rovarok majd elhordják azt a női
virágokhoz.
2.
Áron
szakálla:
a
kontyvirágfélék (Araceae) családjába tartozó
foltos kontyvirág (Arum maculatum) ma is
használatos népi neve. - Szt Hildegárdnál
Herba Aaron, 13. sz. glosszákban Aron
barba alakban fordul elő. Áron attributuma,
de valószínűleg. csak a latin Arum név
torzulása alapján. A lat. Dioszkoridészkommentárok már a torzult Áron változatot
használják. Mo-on a korai orvosnövénytani
szakirodalom nem említi; a népies név
-
Wersja 01 01 2017.
kialakulásában a szájhagyomány szerepe
lehetett döntő. Másik népies elnevezése:
ábrahámgyökér.]
obrazki wschodnie (Arum orientale = A. alpinum)
– keleti kontyvirág (Arum orientale M.B.);
sülyfű
obrazkowy, -a, -e – képes, képekkel dízsített,
illusztrált
obrazkowy słownik języka angielskiego dla
dzieci – képes angol nyelvű szótár
gyerekeknek
obrazoburca – (tört.) képromboló
obrazoburczy, -a, -e – képromboló, kéáprombolási
obrazoburcze
zapędy
–
képromboló
v.
tekintélyromboló hajlamok
obrazoburstwo [1. występowanie przeciwko
powszechnie szanowanym wartościom;
2. ruch rozwijający się w Bizancjum w
VIII–IX w., zwalczający oddawanie czci
obrazom i figurom religijnym] – (tört.)
képrombolás
obrazować [przedstawiać, odtwarzać coś] –
ábrázolni;
leírni,
lefesteni, ecsetelni,
szemléltetően elmondani, képekkel díszíteni,
képletesen értelmezni v. magyarázni
obrazować coś – ábrázolni v. bemutatni vmit
obrazować myśl – képekkel v. szóképekkel
világítani meg egy gondolatot
obrazowanie [sposób przekazywania w dziele
artystycznym
myśli,
uczuć
lub
fragmentów rzeczywistości za pomocą
odpowiednich środków] – ábrázolás
Obrazowanie magnetyczno-rezonansowe (ang.
MRI, magnetic resonance imaging) [to
nieinwazyjna
metoda
uzyskiwania
obrazów
wnętrza
obiektów.
Ma
zastosowanie w medycynie, gdzie jest
jedną
z
podstawowych
technik
diagnostyki obrazowej (tomografii) oraz w
badaniach naukowych przeprowadzanych
in vivo na zwierzętach.] – MRI, tomográfia
[Agyi képalkotó módszer, amely lehetővé
teszi nem invazív módon (beavatkozás
nélkül) a test mélyebb rétegeiben a szövet- és
szervstruktúrák
réteges,
illetve
háromdimenziós ábrázolását. (tomogram)
Olyan hullám-, ill. részecskemintázatok
regisztrálásán alapszik, amelyek az adott
struktúrákból és/ vagy a bennük lezajló
kémiai-fizikai folyamatokból származnak.
Felismerésük vagy letapogató sugarakkal
(röntgen vagy mágneses sugarak) történik,
vagy kontrasztot létrehozó nyomjelzők
inhalációjával, ill. infúziójával.]
4280
obrazowo – szemléltető módon, színesen,
elevenen, képletesen
obrazowość – képletesség; szemléltető mód,
festőiség, festői elem
obrazowość stylu – a stílus festőisége
obrazowy, -a, -e [silnie działający na
wyobraźnię, wywołujący obraz czegoś] –
képes, képszerű, kép-; képekben gazdag,
festői,
színes,
eleven,
szemléletes;
szemléltető; képletes
obrazowy opis – szemléletes leírás
obrazowy styl – élénk, virágos, szemléletes stílus
obrazu honoru – becsületsértés
obrazy drgań dźwiękowych – rezgésábrák
obrazy cudowne Najśw. Matki Bożej [te znane
były w Polsce od pierwszych czasów
ugruntowania chrześcijaństwa] – Szűz
Mária-kegyképek; csodatévő képek v.
kegyképek [némely katolikus bucsujáró
helyeken őrzött szent képek - főleg Szűz
Mária képei, - melyekhez különféle csodák
és kegyelmek, főkép csodálatos gyógyulások
és megtérések emléke füződik. Innen van,
hogy bár a csoda maga nem a képnek mint
olyannak tulajdoníttatik, hanem istennek a
Szűz Mária közbenjárása utján, mindazáltal a
kép is, amely előtt a csoda történt,
tiszteletben áll, s az isteni működés kiváló
eszközének tekintetik. Ily képek vannak
Radnán, Mária-Pócson s a külföldön is több
helyen, melyek közt kiválóan nevezetes a
máriacelli.]
-
Wersja 01 01 2017.
obrazy, obrazki na ścianę – festmények,
táblaképek [levehető, ill. falra felakasztható
képek]
Obrazy i Figurki [mogą uchodzić jako dzieła
artystyczne (jeżeli nimi są) ale nie mogą
być tolerowane jako obiekt uwielbiania,
ani nawet w miejscach uwielbiania.
Ponieważ Bóg jest Duchem i modlić się do
Niego należy w duchu i w prawdzie.
Każdy
obraz
przedstawia
jedynie
nieudolne wyobrażenie Boga, zaś w
psychice wierzącego może on stanowić
jedynie pomoc w koncentracji przy
medytacjach i modlitwie jako rozmowie z
Bogiem.] – képek és szobrok; kegyképek és
kegyszobrok
obrazy rzeczywiste – valódi v. reális kép v. képek
obrazy święte – zob. Święte przedmioty –
szentképek
obrazy urojone – képzetes, látszólagos v. virtuális
kép v. képek
obraźliwie – bántó, sértő módon, sértődősen,
sértően
obraźliwość – sértő, bántó jelleg, vminek sértő
volta; érzékenység, könnyen sértődő
természet, sértődés
obraźliwy, -a, -e [1. będący obrazą dla kogoś;
2. obrażający się z byle powodu] –
4281
(obrażający) sértő, bántó, bosszantó,
sérelmes;
(łatwo
obrażający
się)
sértődékeny, sértődő, sértődős, érzékeny,
könnyen sértődő
obraźliwa propozycja, obraźliwa oferta – sértő
ajánlat
obraźliwa uwaga – sértő megjegyzés
obraźliwe porównanie – sértő összehasonlítás
obraźliwy człowiek – érzékeny v. könnyen sértődő
ember
obraźnictwo
[ludowa
sztuka
malowania
obrazów; malarstwo ludowe] – (nép) népi
festészet; képfestés népművészete; pingálás
obraźnik,
ochweśnik [wymarły
zawód
polegający na wytwarzaniu obrazów,
rycin
i
odbitek
drzeworytniczych
wykonanych głównie na papierze –
przeważnie o tematyce dewocyjnej i
religijnej,
oraz
ich
domokrążnej
sprzedaży] – népi festő; naív festő; piktor
obrażać (obraża) (zob. obrazić) – (krzywdzić)
sérteni, megsérteni, sértegetni, bántani,
megbántani; (kaleczyć) – bántalmazni
obrażać czyjeś uczucia – sérteni vkinek az
érzelmeit
obrażać kogoś – megsérteni vkit
obrażać się – megorrolni, megsértődni
obrażająca uwaga – sértő megjegyzés
obrażająco – sértően, bántóan, sértő v. bántó
módon
obrażający, -a, -e – sértő, bántó, bosszantó; a sértő,
a sértő fél
obrażalski, -a, -ie [I. pot. obrażający się z byle
powodu; II. człowiek obrażający się z
byle powodu] – sértődékeny, sértődős,
érzékeny, minden apróságon megsértődő
obrażanie – sértés
obrażenia ciała (u ludzi) – személyi sérülés
obrażenie [uszkodzenie ciała jako skutek
uderzenia, skaleczenia, złamania] – sértés,
megbántás; megsértés; (orv.) sérülés,
csonkítás, csonkaság, testi fogyatékosság,
rokkantsaág; sebesülés, seb
obrażenie się – megsértődés, megbántódás;
sértődöttség
obrażenie cielesne a. ciała – testi sérülés
obrażenie oparzeniowe – égési seb
obrażenie płuc – a tüdő sérülése v. megsérülése
obrażenie prawa – jogsértés
obrażenie serca – a szív sérülése v. megsérülése
obrażenie wewnętrzne – belső sérülés
obrażony, -a, -e [I. ktoś, kto się obraził; II. taki,
który się obraził na kogoś lub na coś; też:
będący oznaką takiego stanu] – sértett,
megsértett, megbántott
-
Wersja 01 01 2017.
obrażona ambicja – sértett önérzet
obrażona niewinność – megbántott ártatlanság
obrażliwy, -a, -e – paprikás (hangulatú); sérelmes
obrąb, obręb [1. obszar ograniczony czymś;
2. zamknięta
całość
o
ustalonych
granicach; 3. zakres czyichś wpływów,
działań, możliwości; 4. brzeg tkaniny
zagięty i przyszyty, zabezpieczający
materiał
przed
strzępieniem;
5.
wykończenie brzegów tkaniny lub
krawędzi
wykrojów
zapobiegające
strzępieniu. Obręb może być prosty lub
owalny. Wyróżnia się obręby proste:
przestębnowane;
podszyte
ściegiem
krytym; podszyte ściegiem krzyżykowym;
podszyte taśmą lub podszyte lamówką i
obręby owalne z marszczeniem ręcznym
krawędzi,
podszyte
ściegiem
krzyżykowym krytym. 6. wykończenie
brzegu tkaniny lub części ubioru, aby się
nie strzępił. Nieobrębione materiały dały
zapewne początek frędzlom.] – szél,
szegély, perem; határ, terület; (obszywka)
szegés
obrąbać — obrąbywać [obciąć coś siekierą,
toporem] – levagdalni, körülvágni, baltával,
bárddal levágni, leütni, lefaragni, lenyesni
obrąbać gałęzie z drzewa – az ágakat lenyesni a
fáról
obrąbek (zob. obrębek) – szegés, beszegés,
szegély, vminek a széle v. pereme
obrąbek, obrębiać [taśmy pojedynczego wątku o
płóciennym lub skośnym splocie, o jednej
wzmocnionej krawędzi; w pogłębionym
splocie z padding of bawełnianej,
wiskozowej przędzy, sztucznego jedwabiu
lub
jedwabiu
poliamidowego.
Wytwarzany w różnych kolorach o
szerokości między 8 mm a 25 mm.
Stosowana do ozdoby brzegów i do celów
technicznych, w przemyśle odzieżowym i
hafciarstwie.] – paszpólszalag [Vászonvagy sávolykötésű szalag, üreges és pamut-,
viszkóz- vagy poliamidfonallal kitöltött,
megerősített
szegéllyel.
Különböző
színekben és különféle szélességekben (8-25
mm)
készítik.
Ruharészek
széleinek
díszítésére, kárpitosipari vagy műszaki
célokra használják.]
4282
obrąbek z innego materiału – szegés idegen
anyagból
obrąbki * padołki – palást szegély (papi ruhák
része)
obrączka [1. kółko ze szlachetnego metalu
noszone na palcu na znak zawarcia
małżeństwa; 2. kółko, zwykle metalowe,
używane do umacniania lub łączenia
czegoś; 3. koliste obramowanie wokół
czegoś; 4. opaska aluminiowa z napisem,
zakładana na nogę ptakom w celu
prowadzenia obserwacji] – 1. abroncs,
karika, (műsz.) merevítő abroncs; köralakú
lehántolt fakéreg; 2. gyűrű, karikagyűrű,
jegygyűrű; bor karimája
obrączka na nogę – lábgyűrű
obrączka ślubna [pierścień w kształcie obręczy,
często
grawerowany,
wykonywany
najczęściej ze złota. W dniu ślubu
zakładany
sobie
nawzajem
przez
małżonków na serdeczny palec prawej (w
Polsce i Niemczech) lub lewej dłoni (w
pozostałych krajach). Siostry zakonne
noszą obrączki na znak przynależności do
Jezusa Chrystusa.] – jegygyűrű
obrączka zaręczynowa – jegygyűrű
obrączka ze złota – arany karikagyűrű, aranygyűrű
obrączki wzorcowe do zdejmowania miary –
gyűrűméret-készlet
obrączkować [1. zakładać na nogę ptaka
aluminiową
obrączkę
w
celach
badawczych; 2. wycinać pasek kory wokół
pnia w celu przerwania dopływu soków w
drzewie przeznaczonym na ścięcie] –
fakérget gyűrűalakban lehántani
obrączkowaty, -a, -e – gyűrűalakú
obrączkowy, -a, -e – (csillagászat) gyűrűs
obrączkowe zaćmienie księżyca – gyűrűs
holdfogyatkozás
obredlanie (1. obsypywanie; 2. w rolnictwie: za
pomocą
obsypnika
(obredlacza)
obsypywanie, obrzucanie ziemią dolnych
części
łodyg
roślin
(kukurydzy,
słonecznika,
tytoniu,
ziemniaków);
umacnia łodygi w glebie, pomaga niszczyć
chwasty i szkodniki upraw) – körülásás,
megkapálás
obredlenie – körülásás, megkapálás, feltöltés
obredlenie roślin – növények kapálása
obredlenie pola – tereprendezés
-
Wersja 01 01 2017.
obredlić — obradlać, obredlać [obsypać ziemią
niższe części łodyg albo górne części
korzeni za pomocą radła] – körülásni,
megkapálni, tölteni, töltögetni, feltölteni
(túróekével)
obredlić ziemniaki – burgonyát v. krumplit
feltölteni
obrencz lub obręcz [szesnastowieczna polska
nazwa szerokiego, ciężkiego metalowego
pasa
z
podszyciem
skórzanym.
Przeznaczona dla kobiet przypominała w
swym kształcie średniowieczne pasy
rycerskie. Wypukłe ogniwa pasa zrobione
były ze srebra lub złocone.] – (daw)
abroncs, karika (széles, nehéz fémöv)
[1. obszar
ograniczony
czymś;
2. zamknięta
całość
o
ustalonych
granicach; 3. zakres czyichś wpływów,
działań, możliwości; 4. brzeg tkaniny
zagięty i przyszyty, zabezpieczający
materiał przed strzępieniem] – széle
vminek, szegély, szegés, beszegés (varrás
széle), perem; közet, kerület, határ, terület;
kör, hatás-, hatalmi-, jog-, ismeretkör, szféra,
határ
obręb spódniczki – szoknya beszegése
obręb wiedzy ludzkiej – az emberi ismeretek köre
obrębek, obrąbek [wykończenie brzegów
tkaniny,
zabezpieczające
ją
przed
strzępieniem] – szegés, beszegés, szegély,
vminek a széle v. pereme; vékony, keskeny
szegély
obrębiacz – beszegő; szegőkészülék v. szegő
apparát (varrógépen) [Szeroki obrębiacz
obrębiający 4 mm szeroko: 4 mm
szélességben szegő széles szegő apparát]
obrębiaczka – beszegő; szegőkészülék
obrębianie – szegélyezés, szegés
obrębianie dywanów – szőnyegek szegése
obrębiarka [obrębiarka dwuigłowa cylindryczna
Mauser Spezial; obrębiarka dwuigłowa
cylindryczna Rimoldii: kéttűs hengeres
szegőgép] – szegélyező, varrónő; szegő gép
obrębić – obrębiać (obrębia) [zagiąć i przyszyć
brzeg tkaniny lub obszyć go nićmi,
zabezpieczając materiał przed strzępieniem]
–
szegélyezni;
beszegni,
körülszegni,
körülvarrni
obrębić spódnicę – körülszegni a szoknyát
obrębić sukienkę – körülszegni a ruhát
obrębienie [pas zagiętej i przyszytej tkaniny
zabezpieczajacy
materiał
przed
obręb
4283
strzępieniem] – szegélyezés, körülszegés,
körülvarrás
obręcz
[1. przedmiot
w
kształcie
koła
przytrzymujący
coś;
2. przyrząd
gimastyczny w kształcie koła; 3. rodzaj
bransolety; 4. okrąg otaczający coś; 5. zob.
felga] – abroncs, karika, gyűrű, karima; pánt
obręcz gumowa – gumiabroncs
obręcz koła – autóabroncs, felni
obręcz puściła – az abroncs enged v. leeresztett
obręczowy, -a, -e – karikás, karikaszerű,
abroncsszerű
obrebiarka – szerszámgép
obrobić — obrabiać [1. nadać czemuś
zamierzony kształt przez ciosanie lub
szlifowanie; 2. przygotować ziemię pod
uprawę; 3. wykończyć brzegi materiału
specjalnym ściegiem; 4. pot. opracować
lub omówić jakieś zagadnienie; 5. pot.
obmówić kogoś; 6. pot. okraść kogoś] –
megmunkálni, megdolgozni, kidolgozni,
alakítani, formálni, idomítani, kikészíteni,
befejezni, utolsó simítást végezni v.
megadni; kivarrni, kidolgozni; elzárni,
elintézni, megbeszélni, megtárgyalni; (átv.)
becsinálni, bekakálni, bepisálni
obrobić chusteczkę – zsebkendőt beszegni
obrobić drzewo – fát megmunkálni
obrobić dziurki – lyukat kivarrni, gomblyukazni
obrobić interes – lezárja, elintézi, megbeszéli az
ügyet
obrobić kamień – követ megmunkálni
obrobić kogoś – (biz) megkopasztani vkit;
meglopni vkit
obrobić rolę – szántóföldet megművelni
obrobić surowiec – nyersanyagot feldolgozni
obrobić ziemię – szántóföldet megművelni
obrobić się [pot. zrobić wszystko, co było do
zrobienia] - (átv.) becsinálni, bekakálni,
bepisálni
obrobienie – megmunkálás, megdolgozás, alakítás
obroczny, -a, -e; obrokowy, -a, -e – abrakos;
(tört.) földbér-, dézsmaobroczyć – bevérezni, összevérezni, vérrel
bemocskolni
obrodzić (obrodzę) — obradzać [1. wydać obfity
plon; 2. wystąpić w dużej ilości; 3. o
jakimś miejscu lub okresie: obfitować w
ważne, wydarzenia] – bőséges termést adni,
gyümölcsöt adni, bőségesen teremni,
gyümölcsözni
obrodzić
się
–
bőségesen
megteremni,
gyümölcsözni
obrok [pasza dla koni] – (dla koni) abrak,
takarmány, (átv.) táplálék, abrak; (hist.)
-
Wersja 01 01 2017.
dézsma; jobbágyi szolgáltatás, földbér,
haszonbér; (Biblia) Gabonamag vagy széna,
amellyel a barmokat etetik; pl. lovakat vagy
tevéket (1Móz 24,25-26; 42,27; Bír
19,19.21)
obrok duchowy – szellemi táplálék
obrona [1. odpieranie napaści, zwykle z bronią w
ręku; 2. ten, kto broni lub ochrania kogoś
lub coś; 3. wstawianie się za kimś,
odpieranie zarzutów, usprawiedliwianie
kogoś lub czegoś; 4. to, co stanowi ochronę
lub zabezpieczenie przed czymś; 5.
egzamin kończący jakiś etap nauki,
wiążący się z napisaną uprzednio pracą;
6. czynności prawne zmierzające do
wykazania niewinności oskarżonego lub
złagodzenia
jego
odpowiedzialności;
7. adwokat lub adwokaci broniący
oskarżonego; 8. osłanianie pola lub
bramki swojej drużyny przed atakiem;
też: gracz lub grupa graczy mających
takie zadanie; 9. w szermierce, boksie itp.:
próba powstrzymania ataku przeciwnika;
10. w szachach: przeciwdziałanie stracie
figury lub pola na szachownicy; 11. armia
danego kraju, jej uzbrojenie i organizacja
mające zapewnić krajowi bezpieczeństwo
na wypadek wojny] – védekezés, védelem,
oltalom, oltalmazás, védés, megvédés,
védelmezés, megvédelmezés, ellenállás;
védelem (tudományos munkánál); (jog)
védelem, védőügyvéd, bírósági védőbeszéd;
(wojsk) őrség; (sport) védelem
obrona brzegowa – (wojsk) partvédelem
obrona cywilna [służby cywilne powoływane do
obrony życia i mienia w czasie klęsk
żywiołowych lub wojny; też: działalność w
ramach tych służb] – polgári védelem
obrona dysertacji – az értekezés megvédése
obrona interesów – érdekvédelem
obrona konieczna [działanie polegające na
odparciu bezpośredniego zamachu na
jakiekolwiek dobro społeczne lub osobiste]
– (jog) (jogos) önvédelem
obrona krajowa, obrona kraju – honvédelem;
polgárőrség
obrona narodowa – honvédelem
obrona ojczyzny – honvédelem; a haza védelme
obrona ojczyzny jest najwyższym imperatywem
– a haza védelme a legfőbb kötelesség
obrona powietrzna – légvédelem
obrona praw człowieka – emberjogvédelem;
emberi jogok védelme
obrona
przeciwczołgówa
–
tankv.
harckocsielhárítás
obrona przeciwlotnicza – légvédelem; légoltalom
4284
obrona własna [działanie w celu odparcia
bezpośredniego zamachu na swoje życie,
zdrowie lub mienie] – önvédelem
obronić [1. odeprzeć atak, zwykle z bronią w
ręku; 2. odeprzeć zarzuty stawiane
komuś; 3. uchronić kogoś przed czymś
niepożądanym
lub
niebezpiecznym;
4. udowodnić, że jakieś tezy lub idee są
słuszne i nie dopuścić do ich naruszenia;
5. zdać egzamin wiążący się z napisaną
uprzednio pracą; 6. osłonić pole swojej
drużyny przed atakiem przeciwnika lub
zapobiec utracie bramki albo punktu] –
védeni,
megvédeni;
védelmezni,
megvédelmezni; oltalmazni, megoltalmazni
obronić dysertację – disszertációt megvédeni
obronić gola – kivédeni a lövést
obronić kogo od napaści – megvédeni a
rajtaütéstől
obronić kogo przed kim – védeni, megvédeni;
védelmezni vkit vki ellen
obronić kogo przed sądem – törvény előtt védeni
vkit
obronić pracę magisterską – szakdolgozatot v.
diplomamunkát megvédeni
obronić rozprawę, dysertację – disszertációját
megvédi
obronić strzał – kivédeni a lövést
obronić twierdzę v. fortecę – megvédeni a várat v.
erődöt
obronić się [1. odeprzeć atak na siebie;
2. udowodnić, że czyjeś zarzuty są
bezpodstawne; 3. ustrzec się przed czymś
niepożądanym lub niebezpiecznym; 4. nie
poddać się jakiemuś uczuciu; 5. zdać
egzamin, odpowiadając na pytania
wiążące się z napisaną uprzednio pracą] –
védekezni; védi, megvédi, védelmezi magát
obronić się przed kim/czym – védi, védelmezi
magát; védekezni vki/vmi ellen
obroniony, -a, -e [ochroniony] – védett; megvédett
obronnie – megerősítve, erődítményszerűen,
védelemre, védekezés céljára
obronność [stanowiący obronę lub służący do
obrony] – védelmi v. védekező képesség,
védhetőség
obronność twierdzy – az erődítés védelmi
képessége, védhetősége
-
Wersja 01 01 2017.
obronny, -a, -e [stanowiący obronę lub służący
do obrony] – védő, védekező; védelemre
szolgáló, védelmi; fegyveres, felfegyverzett;
védekezésre képes, megerősített; elhárító,
defenzív
obronna wojna – védelmi, védekező, defenzív
háború
obrony kraju – honvédelmi- [Komitet Obrony
Kraju (KOK)] – Honvédelmi Bizottság
obrońca [1. ten, kto broni kogoś lub czegoś przed
napaścią, krytyką lub innym zagrożeniem;
2. osoba
upoważniona
do
obrony
oskarżonego w sądzie; 3. w piłce nożnej,
hokeju itp.: gracz należący do grupy
broniącej dostępu do bramki swojej
drużyny; 4. * zbawiciel]; obrończyni –
védő, védelmező, oltalmazó; pártfogó,
pártoló; megváltó (ffi/nő); (sąd) védő,
védőügyvéd, törvényszéki védő; (sport)
hátvéd; bek, bekk
obrońca cywilny – magánvédőügyvéd
obrońca ojczyzny – a haza védelmezője
obrońca ojczyzny – (nazwa węgierskiego
żołnierza) honvéd
obrońca pełnomocny – meghatalmazott védő
obrońca pokoju – a béke védője, békeharcos
obrońca środowiska – környezetvédő
obrońca uciśnionych – elnyomottak pártfogója v.
oltalmazója
obrońca upoważniony – meghatalmazott védő
obrońca z urzędu [prawnik wyznaczony przez
sąd do obrony oskarżonego, którego nie
stać na pokrycie kosztów obrony] –
hivatalból kirendelt ügyvéd; kirendelt védő;
hivatalból kirendelt védő
obrońca zwierząt – állatvédő
obrońcy środowiska – környezetvédők
obrońcy środowiska zablokowali drogę do
rafinerii – a környezetvédők lezárták az utat
a kőolajfinomítóhoz
4285
obrończy, -a, -e [1. dotyczący odpierania
zarzutów,
usprawiedliwiania
lub
wstawiania się za kimś; 2. o psie:
wytresowany do obrony] – védő, védelmi,
védekező; (átv.) ügyvédség, ügyvédi kar
obropieć – meggennyesedni, begennyesedni,
begennyedni
obrosić – beharmatozni, harmattal betakarni v.
befedni, belepni
obrosły, -a, -e; obrośnięty, -a, -e – benőtt;
borostás, szőrös
obrosły mchem – mohával benőtt, mohos,
mohlepte
obrosnąć (obrosnę, obrośnie) — obrastać, obróść
(obrosnę) [1. rosnąc, pokryć coś, wyrosnąć
dokoła czegoś; 2. pokryć się warstwą
czegoś; 3. zyskać, zgromadzić dużo czegoś]
–
benőni,
belepni,
megszőrösödni,
megtollasodni; ellepni, elborítani
obrosnąć brudem – piszkos lesz, belepi a piszok
obrosnąć tłuszczem – elhájasodni
obrosnąć w piórka – (átv.) megtollasodni,
meggazdagodni; fontossá válni
obrosony, -a, -e – harmatos
obrost [nazwa łacińska: Physcia sp.; rodzina:
Physciaceae] – (növény) physcia; zuzmó
[Physcia adscendens (Physciaceae) leveles
zuzmó]
obrostnica [wiązowiec (Celtis); drzewo lub krzew
z rodziny wiązowatych; ok. 70 gat.; rośnie
do wys. 20 m; liście jajowate,
niesymetryczne;
kwiaty
obupłciowe,
osadzone pojedynczo w kątach liści,
męskie zebrane w kwiatostany; owocem
ciemnopurpurowy pestkowiec wielkości
ziarna grochu, jadalny; o. dostarcza
wysokogatunkowego, twardego drewna,
używanego
do
wyrobu
lasek,
instrumentów muz., części do wozów;
występuje
gł.
w
umiarkowanej,
subtropikalnej i tropikalnej strefie półkuli
płn.; najbardziej znane gat.: Wiązowiec
Południowy (C. australis) - popularne
drzewo
ozdobne
w
krajach
śródziemnomorskich;
Wiązowiec
Zachodni (C. occidentalis) - wyższy,
spotykany niekiedy w Polsce w parkach.]
– (növ.) ostorfa [Nyugati ostorfa – Celtis
occidentalis]
obrośnięty, -a, -e – erősen benőtt, fás, erdős;
szőrös, nem borotvált
obrotka – (műsz.) (forgattyús) kézifúró
obrotnica [1. dźwignica do przemieszczania
pojazdów szynowych z jednego toru na
inny; urządzenie służące do zmiany
kierunku pojazdu dokonywanej przez
obrócenie platformy, na której ów pojazd
-
Wersja 01 01 2017.
stoi. Najczęściej stosowane w kolejnictwie
w celu zmiany kierunku jazdy lokomotyw,
rzadziej wagonów. 2. część kanału
portowego przystosowana do obracania
statków
wprowadzanych
lub
wyprowadzanych z portu albo z basenów]
– (kol) fordítókorong
obrotnica dla karabinu maszynowego; obrotnica
karabinu maszynowego – (wojsk) forgó
géppuskaállvány (repülőgépen)
obrotnica elektryczna – elektromos fordítókorong
obrotnica kolejowa – vasúti fordítókorong
obrotnie – ravaszul, furfangosan, agyafúrtan
obrotność – (handl) forgalom; mozgékonyság,
találékonyság, talpraesettség, leleményesség,
élelmesség; ügyesség, jártasság, fürgeség,
gyorsaság,
elmésség,
kezdeményezési
készség
obrotność języka – ügyesség a beszédben,
beszédkészség, beszélőképesség, ékesszólás
obrotność umysłu – értelem, értelmesség, eszesség
obrotność w interesach – ügyesség, jártasság,
mozgékonyság üzleti ügyben
obrotny, -a, -e [1. pot. odznaczający się sprytem i
zaradnością; 2. daw. poruszający się
szybko i zwinnie] – munkás, tevékeny,
mozgékony, fürge; jártas, gyors, (przebiegły)
talélékony, leleményes, élelmes, ügyes,
agyafúrt, ravasz, életrevaló; vállalkozó
szellemű
obrotny człowiek – ügyes, agyafúrt, életrevaló
ember
obrotny umysł – értelmes, gyors felfogású elme
obrotny w interesach – üzleti ügyekben ügyes v.
jártas
obrotny w języku – forog a nyelve
obrotomierz [przyrząd służący do mierzenia
liczby obrotów jakiegoś urządzenia] –
fordulatszámmérő
obrotowy, -a, -e [1. dotyczący ruchu dokoła
własnej osi; też: powstający w wyniku
takiego ruchu; 2. mający możność
obracania się; 3. dotyczący gotówkowego
lub
towarowego
obrotu
w
przedsiębiorstwie] – forgó, rotációs,
forgató; (keresk.) forgalmi, forgó; forgási
obroty – forgalom
obroty akcji – részvényforgalom
4286
obroty dewizowe – devizaforgalom
obroty giełdowe – tőzsdei forgalom
obroża; obróz [1. opaska zakładana psu na szyję,
umożliwiająca prowadzenie go na smyczy
lub trzymanie na łańcuchu; 2. pas sierści
albo piór innej barwy otaczający szyję
niektórych ssaków lub ptaków] –
nyakszalag, örv, nyakörv; nyakló (tartószíj,
négyujjnyi széles szíj, vagy kötélkarika, amit
a ló nyakába tesznek); (átv.) rabság, bilincs,
béklyó, fogság
obroża dla psa – kutya nyakörve, nyakravalója
obroża przeciwpchelna – bolhanyakörv
obroża przeciwpchelna dla psów – bolhanyakörv
(kutyáknak)
obróbka [1. zabieg technologiczny mający na
celu nadanie przedmiotowi określonych
właściwości, np. kształtu, wymiaru,
wytrzymałości; 2. czynności związane z
uprawianiem roli i roślin; 3. nadawanie
czemuś określonej formy, ostateczne
opracowywanie czegoś] – megdolgozás,
megmunkálás, alakítás; (roli) megművelés
obróbka cieplna v. termiczna – hőmegmunkálás,
hőkezelés
obróbka drzewa – famegmunkálás, a fa
megmunkálása
obróbka konwejerowa – futószalagon történő
megmunkálás
obróbka maszynowa – gépi megmunkálás
obróbka
mechaniczna
–
mechanikus
megmunkálás
obróbka metału – a fém megmunkálása
obróbka plastyczna – plasztikus megmunkálás
obróbka wstępna ropy naftowej – olaj-előkészítés
obróbki termiczne – hőmegmunkálás, hőkezelés
obrócić (obrócę) – obracać [1. nadać czemuś
ruch obrotowy; 2. nadać komuś, czemuś
określony kierunek, zwrócić kogoś, coś w
jakąś stronę; 3. zużytkować coś lub
przeznaczyć na coś; 4. zmienić coś w coś
innego; 5. pot. odbyć drogę tam i z
powrotem] – forgatni, hajtani, csavarni;
gyalogosan v. járművön oda-vissza utat tenni
v. járni; megfordulni és ugyanazon az úton
visszamenni;
fordítani,
megfordítani,
felfordítani, kifordítani; meghempergetni;
rendelkezni, forgalomba hozni, forgalmazni,
véghez
vinni,
művelni;
változtatni,
átváltoztatni; fordítani, téríteni, irányítani,
ráirányítani
obrócić co na drugą stronę – a másik v. túlsó
oldalra fordítani vmit
obrócić co na swoją korzyść – előnyére, hasznára
fordít vmit
-
Wersja 01 01 2017.
obrócić koło historii – fordítani a történelem
kerekén
obrócić koło młyńskie – forgatni a malomkereket
obrócić ku komu twarz – arcát vki felé fordítja
obrócić pieniędzmi – pénzt forgalomba hozni;
pénzzel manipulálni, spekulálni
obrócić swój czas na co – saját idejét fordítja
vmire
obrócić w co – változtatni vmivé
obrócić a. obracać w gruzy – romokba dönteni
obrócić w popiół – elhamvasztani, elporlasztani
obrócić w popiół – elhamvaztani, hamuvá
változtatni
obrócić w próchno – porrá válni
obrócić w przynę – elhamvasztani
obrócić w żart – tréfának venni v. tekinteni;
tréfával elütni vmit; tréfára terelni v. fordítani
(vmit)
obrócić wniwecz – tönkretenni, elpusztítani,
lerombolni, megsemmisíteni
obrócić się — obracać się [1. zrobić obrót wokół
własnej osi lub po kole; 2. zwrócić się w
jakąś stronę; 3. być obracanym; 4. ulec
przekształceniu, zmianie w coś; 5. obracać
się: przebywać gdzieś, zwykle w jakimś
środowisku; 6. pot. pójść, udać się dokądś]
– forogni; megfordulni, megperdülni; vmivé
válni; megváltozni, átváltozni; átalakulni
obróci się w radość – a bánat örömmé változik
obrócić się do kogo plecami – hátat fordítani
vkinek
obrócić się dokoła czego – vmi körül forogni v.
keringeni
obrócić się dokoła osi – tengely körül forogni v.
keringeni
obrócić się na czyj głos – vkinek a hangjára
megfordulni
obrócić się na pięcie – sarkon fordulni;
megfordulni; lábujjhegyen megpördülni
obrócić się nagle – hirtelen megfordulni
obrócić się proch – porrá lenni v. válni
obrócić się tyłem do kogo – hátat fordítani vkinek;
elfordulni vkitől
obrócić się w proch – porrá válik
(wszystko) obróciło się na lepsze – minden jóra
fordult
obrócony, -a, -e – fordított
obrócony obraz – fordított kép
obróść [1. rosnąc, pokryć coś, wyrosnąć dokoła
czegoś; 2. pokryć się warstwą czegoś; 3.
zyskać, zgromadzić dużo czegoś] – benőni,
belepni, megszőrösödni, megtollasodni;
ellepni, elborítani
4287
obrót [1. ruch ciała, obiektu, osoby itp. wokół
własnej osi lub wokół czegoś; 2. kierunek,
w którym toczy się jakaś sprawa,
rozmowa,
działalność;
3. transakcje
kupna, sprzedaży i wymiany towaru; też:
zysk osiągany z tych transakcji] – (handl)
forgalom;
forgás;
fordulat,
fordulás;
keringés, megfordulás, körforgás; fordulat,
fejlődés,
irány;
(keresk.)
forgalom,
hullámzás, művelet, operáció; alakzat- v.
helyváltoztatás,
mozdulat,
fordítás,
megfordítás, fordulat; (geom) forgatás
obrót arbitraźowy – arbitrázsforgalom
obrót bezgotówkowy – készpénz nélküli forgalom;
készpénzkímélő forgalom
obrót bankowy – bankforgalom
obrót
bezgotówkowy
–
készpénznélküli
elszámolás
obrót bezgotówkowy płatniczy – készpénz nélküli
fizetési forgalom
obrót clearingowy – klíringforgalom
obrót czekowy – csekkforgalom
obrót detaliczny – kereskedelmi forgalom
obrót dewizowy – devizaforgalom
obrót dobowy Ziemi – a föld forgási ideje (24 óra)
obrót dokoła osi – tengelykörüli forgás
obrót dokoła środka – pont körüli forgatás
obrót dzienny Ziemi [pozorny obrót sklepienia
niebieskiego w ciągu doby, wywołany
rzeczywistym obrotem wirowym Ziemi] –
a Föld napi forgása
obrót eksportowy – exportforgalom
obrót finansowy – pénzügyi művelet
obrót giełdowy – tőzsdei forgalom
obrót gotówkowy – készpénzforgalom
obrót gwiazdy – csillag körforgása, keringésideje
obrót handlowy – kereskedelmi forgalom
obrót handlu zagranicznego – külkereskedelmi
forgalom
obrót hurtowy – nagykereskedelmi forgalom
obrót importowy – importforgalom
obrót kapitału – tőkeforgalom
obrót kasowy – pénztárforgalom; pénztári
forgalom
obrót konta – folyószámla-forgalom
obrót kooperacyjny – kooperációs forgalom
obrót kredytowy – hitelforgalom
obrót materiałowy – anyagforgalom
obrót międzynarodowy płatniczy – nemzetközi
fizetési forgalom
obrót na głowę ludności – egy főre eső forgalom
obrót na lepsze – jobbrafordulás
obrót pieniężny; obrót pieniądza – pénzforgalom
obrót płatniczy – fizetési forgalom
-
Wersja 01 01 2017.
obrót podatkowy [kwota stanowiąca podstawę
ustalenia podatku od towarów i usług] –
adóforgalom
obrót roczny – évi forgalom
obrót rozrachunkowy – elszámolási v. clearing
forgalom
obrót rynkowy – piaci forgalom
obrót spadł o piętnaście procent – a forgalom
tizenöt százalékkal esett vissza
obrót śruby – a csavar fordulata
obrót towarowy – áruforgalom
obrót towarowy, detaliczny – kiskereskedelmi
forgalom
obrót towarowy, hurtowy – nagykereskedelmi
forgalom
obrót towarowy, tranzytowy – tranzitáruforgalom
obrót towarowy ożywił się – áruforgalom
megélénkült
obrót tranzytowy – tranzitforgalom
obrót wartości – értékforgalom
obrót wekslowy – váltóforgalom
obrót wewnętrzny – belföldi forgalom
obrót wolnodewizowy – szabaddevizás forgalom
obrót wskazówek na tarczy zegara – mutatók
körforgása az óralapon
obrót wyrobami – termékforgalom
obrót zagraniczny – külföldi forgalom
obrót ziemi dokoła słońca – a föld keringése a nap
körül
obrót żyrowy – forgalom
obrównać — obrównywać [pot. wyrównać
powierzchnię czegoś lub coś dookoła] –
kiegyenlíteni, egyengetni, elegyengetni,
egyenlővé tenni
obrównać się — obrównywać się [pot. stać się
równym] – kiegyenlítődni; egyenlővé válni
obróżka [1. zdr. od obroża; 2. naszyjnik w
formie opaski okalającej szyję] –
nyakszalagocska; kis nyakörv
4288
obrugać [pot. skrzyczeć, zwymyślać kogoś] –
összeszidni; szidalmazni
obruganie [pot. skrzyczeć, zwymyślać kogoś] –
szidalmazás
obrukać [zbrudzić po wierzchu, zwalać; o. ś. =
zwalać ś., zbrudzić ś.] – bepiszkítani,
bemocskolni, szennyezni
obrukany, -a, -e – bepiszkított, bemocskolt,
szennyezett
obrumienić — obrumieniać [przypiec lub
podsmażyć jedzenie na kolor
jasnobrązowy] – megpirítani, minden
oldalról pirosra sütni
obrumienić się — obrumieniać się [o jedzeniu:
przyrumienić się ze wszystkich stron] –
megpirulni, minden oldalról pirosra sülni
obrus [1. kawałek tkaniny służący do
przykrywania
stołu;
2.
Pontyfikał
przepisuje, aby powierzchnia ołtarza
stałego
konsekrowanego
była
po
konsekracji
przykryta
płótnem
woskowanym, które nazywa chrismale.
(...) Nadto ołtarz ma być pokryty trzema
czystymi obrusami (mappae, tobaleae), w
tym celu poświęconymi. Obrus wierzchni
ma być tak długi, aby z obu boków
ołtarzaa spuszczał się aż do ziemi; dwa
spodnie obrusy mogą być krótsze, a nawet
może je zastąpić jeden na dwoje złożony.
Wątek tych obrusów koniecznie ma być
płótnem lnianym lub konopnianym (...).
Od zwierzchniego obrusa na przedzie
może się zwieszać cokolwiek ku dołowi
obszywka koronkowa lub inna jaka
ozdobna, szczególniej na tych ołtarzach,
gdzie górna część antepedium pozbawiona
jest ozdób. Aby obrusy ołtarza się nie
kurzył i nie brudził, poza mszą św. lub
innym jakim nabożeństwem, należy je
okrywać czystym i barwy nie krzyczącej najlepiej zielonej - pokrowcem.] – abrosz,
terítő, asztalterítő; oltárterítő [abrosz: asztalt
borító kender-, len-, gyapjúszőttes. - A
magyarok szláv közvetítéssel (vsz. a
négyszögletes asztallal együtt) a honfoglalás
után vették át.]
-
Wersja 01 01 2017.
Obrus do Komunii św. (mappa ad usum s.
communionis)
[rozciąga
się
przed
przystępującymi do Stołu pańskiego.
Może być dłuższy lub krótszy, stosownie
do potrzeby, szeroki zaś około 72 cm. Po
brzegach może być zdobny w hafty i
koronki.] – abrosz a szentáldozáshoz
obrus okrągły – kör alakú abrosz
obrus z frędzlami – rojtos abrosz
obrusek, obrusik – abrosz; kis asztalterítő
obruszyć — obruszać [1. spowodować obsunięcie
się czegoś sypkiego; 2. szarpaniem lub
ciągnięciem sprawić, że coś mocno w
czymś tkwiące obluzuje się, zacznie się
chwiać] – megmozdítani, összedönteni;
(átv.)
felháborítani,
megharagítani,
felindítani, felbosszantani;
obruszyć kawał skały – megmozdítani egy
szikladarabot
obruszyć kogo – felháborítani, felbosszantani vkit
obruszyć się — obruszać się [1. przestać tkwić w
czymś mocno, zostać rozchwianym;
2. wyrazić niezadowolonie, sprzeciw] –
megmozdulni,
megindulni,
összedőlni,
beomlani, romba dőlni; (átv.) felindulni,
felháborodni, kikel magából, megharagudni,
dühöngeni, kitörni
obruszyć się na kogo/co – felindulni, felháborodni,
kikel magából vki/vmi ellen
obrys [1. zarys, kontury czegoś; 2. linia
obwodząca dany przedmiot w określonej
płaszczyźnie przekroju] – körvonal, kontúr
-
Wersja 01 01 2017.
obrządek ślubny – esküvői szertartás
obrządkowość – szertartásosság; ritualitás
obrządkowy, -a, -e – szertartási, szertartásos,
szertartásszerű, rítuális
obrządku rymskokatolickiego – római-katoliklus
rítus
4289
obrys
obrysować — obrysowywać [obwieść coś
dookoła linią] – megrajzolni, körvonalazni,
vázolni, felvázolni
obrysowany, -a, -e – megrajzolt, körvonalazott
obrywać (zob. oberwać) – eltépni, letépni,
elszakítani, leszakítani, leszaggatni, letörni,
szöretelni; elszakítani, elpattantani; (dostać
cięgi) ütést, szidást kapni; kikapni
obrywać się (zob. oberwać się) – megszakadni,
leszakadni, elszakadni, elpattanni, elválni; jut
vmi vkinek, csurran-cseppen, leesik; ütést,
verést, szidástkapni, kikapni
obrywanie – leszedés, leszaggatás
obrywanie owców – gyümölcsszedés
obrywek [strzęp, oberwany kawałek czegoś] –
rongy, foszlány, cafat
obrywka – leszakítás, letépés; (átv.) néha-néha
adódó mellékes v. mellékjövedelem; haszon;
(tréf.) dögönyözés, verés
obryzgać — obryzgiwać [ochlapać kogoś lub coś]
– lelocsolni, leröcskölni
obryzgać się — obryzgiwać się [ochlapać siebie
samego] – lefröcsköli saját magát
obryzgać płaszcz błotem – sárral befröcskölni a
felsőkabátot v. felöltőt
obryzganie – befröcskölés, bemocskolás (sárral)
obryzgany, -a, -e – befröcskölni, bemocskolni,
(sárral) beverni
obrzask [cierpki smak fermentującego wina] –
savanyúság, savanyú utóíz; kellemetlen íz
obrzask poalkoholowy – másnaposság, macskajaj
obrzask w ustach – rossz szájíz, utóíz
obrządek [1. czynności wykonywane według
ustalonego
trybu
podczas
jakiejś
uroczystości;
2. codzienne
prace
gospodarskie
związane
z
hodowlą
zwierząt; 3. odrębna liturgia wewnątrz
jednego wyznania] – szertartás, rítus,
ceremónia; szokás
obrządek, obrzęd [sposób wykonywania służby
Bogu (w świątyniach, na uroczystościach
itp.)] – (egyh.) szertartás, rítus
obrządek katolicki – katolikus szertartás
obrządek pogrzebowy – temetési v. temetkezési
szertartás
obrządzić — obrządzać [wykonać prace
codzienne w gospodarstwie] – rendezni,
elrendezni, elintézni
obrządzić krowy – megetetni a teheneket
obrządzić świnie – megetetni a dísznókat v.
malacokat
obrządzony, -a, -e – rendezett, elintézett
obrzek mozgu (oedema cerebri) – agyvizenyő
(oedema cerebri (ödéma))
obrzezać — obrzezywać [obciąć część napletka
ze względów rytualnych lub leczniczych] –
levágni, lenyesni, megnyesni, körülvágni;
körülmetélni
obrzezalny, -a, -e – körülmetéléshez szolgáló
obrzezanie (rzadziej
cyrkumcyzja,
łac.
circumcisio)
[zabieg
stosowany
na
Wschodzie w Starożytności i dziś jeszcze.
Polega na tym, że ósmego dnia po
urodzeniu odcina się napletek. U
Izraelitów znak zewnętrzny przymierza
między Bogiem a ludem wybranym i
symbol włączenia człowieka do tego
przymierza.
Przy
tym
obrzędzie
nadawano chłopcu imię; 2. zabieg
usunięcia
niektórych
fragmentów
zewnętrznych
narządów
płciowych
mężczyzny. Określenie to stosuje się
również wobec zabiegu usunięcia całości
lub
części
żeńskich
zewnętrznych
narządów płciowych (tzw. obrzezanie
kobiet)] – körülmetélés [a fityma
egészségügyi, vallási okok, vagy egyéb
meggyőződés miatt végrehajtott orvosi
eltávolítása. Körülmetélés során a fitymát
sebészi úton, helyi érzéstelenítés mellett
teljesen eltávolítják, így az nyugalmi esetben
4290
sem borítja a makkot. Egyes országokban
vallási meggyőződés, vagy a tradíciók miatt
már
gyermekkorban
végrehajtják
a
körülmetélést.]
obrzezaniec [mężczyzna lub chłopiec, na którym
dokonano rytualnego obrzezania] –
körülmetélt ember; zsidó, muzulmán
obrzezany, -a, -e – levágott, lenyesett; körülmetélt
obrzezka, obrzezanie [1. obcinanie napletka u
noworodków płci męskiej (rzadziej u
dorosłych). W ST oznaczało odłączenie od
świata. Nie było uprawiane podczas
wędrówki Izraelitów po pustyni do
Kanaan.
Rozpoczęte
znów
po
przekroczeniu
Jordanu
w
Gilgal.
Chrześcijan nie obowiązuje obrzezka
cielesna, ale w znaczeniu duchownym
narodzenie się na nowo nazywane jest
obrzezką,
ponieważ
to
też
jest
separowaniem się od świata. 2. Nakaz
obrzezania (brit mila) pochodzi z Tory bo
pisze w Bereszit (ks Rodzaju) 17:1 "Gdy
Awram miał dziewięćdziesiąt dziewięć lat,
ukazał mu się B-g.... 17:4 Oto moje
przymierze z tobą: staniesz się ojcem
wielu narodów i pochodzić będą od ciebie
królowie..... 17:13 pisze: Z pokolenia na
pokolenie każde wasze dziecko płci
męskiej, gdy będzie miało osiem dni ma
być obrzezany jego napletek, będzie to
znak między Mną i pomiędzy wami, sługa
urodzony w waszym domu lub nabyty za
pieniądze - każdy obcy który nie jest
twoim potomkiem ma być obrzezany.
Obrzezanie
będzie
wiecznym
przymierzem
na
waszym
ciele.
Nieobrzezany mężczyzna będzie usunięty
ze społeczności.] – körülmetélés [A férfi
hímtag előbőrének lemetszése, Istentől
rendelt szertartás, mely jele az Ábrahámmal
és annak utódaival kötött szövetségnek
(1Móz 17,10). Ez a szövetség azt jelentette,
hogy Ő az Istenük akar lenni, és hogy ők az
Övéi; csak Őt imádják és Neki
engedelmeskedjenek. Ezt a szokást Mózes a
pusztában törvényben rögzítette (3Móz 12,3;
Jn 7,22-23). Minden izráelita fiúgyermeket 8
napos korában körül kellett metélni. Más
népek is gyakorolták ezt a szokást
(egyiptomiak, arabok stb.). Az ősgyülekezet
vonakodott attól, hogy a Krisztushoz megtért
pogányokat körülmetélkedésre kényszerítsék
(ApCsel 15,5; Gal 5,2).]
obrzeże miasta – külváros, külterület, peremkerület
obrzeżyć — obrzeżać [otoczyć coś czymś wzdłuż
brzegów] – körülszegni, körülszegélyezni
obrzeżenie [to, co obrzeża, okala coś] –
körülszegés, körülszegélyezés
-
Wersja 01 01 2017.
obrzęd [1. utrwalone w tradycji, często określone
przepisami, czynności i praktyki o
znaczeniu symbolicznym, towarzyszące
jakiejś uroczystości; 2. to zespół
zakorzenionych w tradycji, nierzadko
określonych przepisami, czynności i
praktyk o znaczeniu symbolicznym,
towarzyszących jakiejś uroczystości o
charakterze związanym z charakterem
społeczności. Obrzędy dzielimy na
religijne i świeckie.] – szertartás, rítus
obrzęd dożynkowy – aratási szertartás
obrzęd ludowe – népszokások
obrzęd pogrzebowy – temetkezési kultusz
obrzęd religijne – egyházi szertartások
obrzęd zaduszny – halotti gyászszertartás v. mise
obrzędy konsekracyjne – felszentelési szertartás
obrzędy liturgiczne – vallási v. ünnepi szertartás
obrzędowość – szertartásos jelleg, szertartásosság;
rítus
obrzędowość [zbiór zwyczajów, symboli i
obrzędów, stanowiących część tradycji
oraz
odrębności,
wprowadzających
specyficzny nastrój oraz integrujących
harcerzy. Stanowią oprawę zajęć i imprez
harcerskich.]
–
szertartásos
jelleg,
szertartásosság (a cserkészetben)
obrzędowość i symbolika w antroponimii
żydowskiej – rítus és szimbolika a zsidó
antroponímiában
obrzędowy, -a, -e – szertartásos, szertartási,
szertartásszerű, a szertartáshoz tartozó,
rítuális
obrzęk, obrzękłość, obrzęknięcie [chorobowe
spuchnięcie jakiegoś miejsca na ciele
wskutek nagromadzenia
się płynu
surowiczego]; obrzęklina, obrzękłość –
daganat, duzzanat; puffadság, duzzanat;
oedema (ödéma), vizenyő
obrzęk
naczynioruchowy
(obrzęk
angioneurotyczny, obrzęk Quinckego,
ang. angioedema) [choroba skóry i błon
śluzowych,
charakteryzująca
się
występowaniem ograniczonych obrzęków]
– (med.) angioedema
obrzęk płuc – (orv.) tüdővizenyő
obrzęk uogólniony płodu (hydrops fetalis) folyadékgyülem
obrzękły, -a, -e; obrzmiały, -a, -e; obrzęknięty
[zniekształcony wskutek obrzęku] –
dagadt, duzzadt, puffadt
obrzękła twarz – puffadt arc, duzzadt ábrázat
obrzęknąć — obrzękać [powiększyć się wskutek
gromadzenia się w tkance płynu
surowiczego] – megdagadni, megduzzadni,
felpuffadni, felfúvódni, feldagadni
4291
obrzmieć – obrzmiewać [zob. obrzęknąć] –
megduzzadni,
felfúvódni,
megdagadni,
feldagadni; felduzzadni
obrzmienie [zob. obrzęk] – duzzadtság, duzzanat,
puffadtság, daganat
obrzucić — obrzucać [1. rzucając, obsypać
kogoś lub coś dużą ilością czegoś; 2.
obłożyć,
pokryć
coś
czymś
dla
uszczelnienia, dla ochrony przed zimnem
itp.; 3. obszyć brzegi materiału nićmi, aby
zapobiec strzępieniu się] – megdobálni,
körüldobálni, leszórni; (átv.) elhalmozni,
túlterhelni; (javaslatot) leszavazni; (ritka)
öltéssel körülszegni
obrzucić kogo gradem obelg – sértő szavakat
szórni vkire; sértegetni vkit
obrzucić kogo kamieniami – megkövezni,
kövekkel megdobálni vkit
obrzucić kogo spojrzeniem – tekintetével
végigmér vkit
obrzucić kogo wzrokiem – (átv.) egy pillantást
vetni vkire; szemügyre venni vkit
obrzucić mur wapne (zaprawą wapienną) –
durván vakolni falat; a falra felcsapni a
mészhabarcsot
obrzucić szew – beszegni, körülvarrni
obrzucić wyzwiskami – csúfolni, gúnynevekkel
elhalmozni (vkit)
obrzucić się — obrzucać się [obrzucić czymś
jeden drugiego] – magára ölteni; maga
körül dobálni vmit; megdobálják egymást
vmivel
obrzydlistwo [coś obrzydliwego] – utálatos,
undorító, borzasztó dolog
obrzydliwie – utálatosan, ocsmányul, undorítóan
obrzydliwiec – utálatos, ocsmány, undorító,
visszataszító ember v. fráter; csúf alak
obrzydliwość [1. coś obrzydliwego; 2. uczucie
wstrętu, obrzydzenia] – utálat, undor,
iszonyodás,
borzalom,
idegenkedés,
ellenszenv;
utálatosság,
ocsmányság;
utálatos dolog v. tett
obrzydliwość mnie bierze – elfog az utálat
obrzydliwy, -a, -e; obrzydły, -a, -e [1. budzący
wstręt, odrazę, niechęć; 2. pot. o osobie:
brzydzący się czegoś] – utálatos, ocsmány,
ronda,
undok,
undorító,
rút,
csúf,
visszataszító, förtelmes, csúnya, aljas,
alávaló, gyalázatos, hitvány; irtózatos,
iszonyatos
obrzydliwa historia – csúf történet
(obrzydliwa) mieszanina – kotyvalék
obrzydliwa pogoda – csúf idő, ronda időjárás
obrzydliwe myśli – aljas gondolatok
obrzydliwy osobnik – undok alak
-
Wersja 01 01 2017.
obrzydnąć [stać się dla kogoś zbyt nudnym lub
uciążliwym] – undorító, kiállhatatlan,
utálatos, unott v. megúnt lesz
obrzydzanie – undorodás, utálat
obrzydzenie [uczucie wstrętu] – megutáltatás;
undor,
undorodás,
utálat,
utálkozás,
ellenszenv, csömör; irtózat
obrzydzenie komu czego – vminek a megutáltatása
vkivel
obrzydzić (obrzydzę) — obrzydzać [wzbudzić w
kimś niechęć lub wstręt do kogoś lub
czegoś] – visszataszítani, undort kelteni,
megutáltatni;
elrútítani;
undorodni,
megundorodni;
utálkozni,
megutálni,
megcsömörleni
obrzydzić komu co – megutáltatni vkivel vmit
obrzydzić sobie co – ráunni vmire, elveszti a
kedvét vmitől; megundorodni (vmitől)
obrzydzony, -a, -e – megcsömörlöt, utált
obrzynać — oberżnąć [1. ściąć coś naokoło lub z
wierzchu; 2. odciąć coś za pomocą ostrego
narzędzia] – lenyesni, levágni, körülvágni
obrzynek [1. pot. obcięty kawałek czegoś; 2. pot.
karabin lub strzelba z uciętą lufą] –
hulladék, levágott rész v. szelet
obrzynek żelaza – vasforgács
obrzynki kiełbasy – kolbászdarabkák v.
kolbászszeletek
obsada [1. zespół osób zajmujących wyznaczone
stanowisko lub pracujących w jakiejś
placówce; też: obsadzenie jakimiś osobami
określonych stanowisk; 2. zespół aktorów
grających w filmie lub w sztuce; też:
obsadzenie aktorów w filmie lub sztuce;
3. część urządzenia, przyrządu itp., w której
wgłębieniu osadzona jest inna, często
ruchoma, część; 4. liczba zwierząt w danym
pomieszczeniu, gospodarstwie lub na jakimś
terenie] – összetétel; személyzet, (w teatrze)
szereposztás; (építészet) ablak v. ajtóbélés;
(kártya) melléklap; fogó, fogantyú, markolat,
nyél, agy, tus; puskatus
obsada katedry uniwersyteckiej – egyetemi
tanszék személyzete
obsada narzedzia – szerszámnyél, fogó
obsada noża – a kés nyele
obsada personalna – személyzet
obsada rewolweru – pisztolyagy
4292
obsada ról – szereposztás
obsada urzędu – hivatali személyzet
obsadka
[1. pręcik
wielkości
ołówka,
zaopatrzony w skuwkę do obsadzania
stalówki; 2. element jakiegoś przyrządu,
w którym umocowana jest inna część] –
tollszár [ergonomiczna gumowana obsadka:
ergonomikus gumi tollszár]
obsadka czarna, kolorowa lub szara – fekete,
színes vagy szürke tollszár
obsadzenie aktorów (w filmie lub sztuce) –
szereposztás;
szereplők
kiválasztása
(filmszerepre, színdarabba)
obsadzić (obsadzę) — obsadzać [1. powierzyć
komuś jakieś stanowisko lub jakąś
funkcję; 2. wyznaczyć aktora do zagrania
jakiejś roli w filmie lub sztuce; 3. posadzić
drzewa, kwiaty itp. wzdłuż lub dookoła
czegoś albo na całej powierzchni;
4. umocować coś w czymś lub na czymś;
5. otoczyć jakieś miejsce wojskiem, zająć
pozycję; 6. zasiąść dookoła czegoś;
7. wpuścić narybek do stawu, jeziora] –
beültetni, fásítani, betölteni; betölteni,
kiegészíteni (hivatali személyzetet); (wojsk)
megszállni,
helységet
megszállni,
helyőrséget elhelyezni; (színm.) kiosztani
(szerepeket); felerősíteni
obsadzić drzewami – fákkal beültetni, befásítani
obsadzić kobietę w męskiej roli a. w głównej roli
– nőt férfi v. főszerepbe osztani
obsadzić kwiatami – virágokkal beültetni
obsadzić miejsowość wojskiem – megszállatni egy
helységet katonákkal
obsadzić ogród jarzynami – kertet beültetni
zöldséggel
obsadzić rolę – szerepet kiosztani
obsadzić rolę w sztuce – egy darab szerepét vkinek
kiosztani v. vkivel betölteni
-
Wersja 01 01 2017.
obsadzić siekierę na toporzysku – beerősíti a
fejszét a nyelébe
obsadzić stanowisko – állást betölteni
obsadzony, -a, -e – betöltött, kiegészített; megszállt
obsadzona posada – betöltött állás
obsączyć — obsączać [zob. osączyć] – kiszárítani
(vminek a víztartalmát lecsepegtetni)
obscena [łac. obscēna r.nij. l.mn. od obscēnus
'złowróżbny;
lit.,
bibl.
rzeczy
nieprzyzwoite, sprośne.] – illetlen, trágár
dolgok
obsceniczny,
-a,
-e
[brudny;
brzydki,
odrażający; nieprzyzwoity] – obszcén;
illetlen, trágár, szeméremsértő; erkölcstelen,
megbotránkoztató
obscenus [zob. nieprzyzwoity] – (lat.) obszcén;
borzasztó, baljóslatú; illetlen; piszkos, rút,
utálatos; szeméremsértő, trágár, pornográf;
trágár, ocsmány, erkölcstelen; illetlen, durva;
ledér,
erkölcstelen,
szemérmetlen,
szabadszájú, útszéli (durva)
obsecratio [łac. przysięga] – (lat.) obsecratio;
esdeklés, könyörgés; a szónoki beszédben
fohászkodásszerű
fordulat
[A
beszédalakzatok egyik fajtája; A klasszikus
retorikában pragmatikus alakzat, amely a
közönséghez fordulás, a könyörgés, kérés
megfogalmazásakor használatos. Célja: a
hallgatóság, a közönség megindítása,
megnyerése.]
obserwacja [1. uważne przyglądanie się czemuś
lub komuś przez dłuższy czas; też: wynik
takiego obserwowania; 2. poddawanie
pacjenta
różnorodnym
badaniom
lekarskim w szpitalu w celu rozpoznania
lub wykluczenia choroby] – (lat.)
obszerváció;
obszerválás,
megfigyelés,
figyelés,
tudományos
megfigyelés;
észrevétel, észlelés, megjegyzés, jegyzet
obserwacja rynku – piacelemzés
obserwacja uczestnicząca [metoda badawcza w
naukach społecznych w szczególności w
antropologii i socjologii polegająca na
wejściu badacza w określone środowisko
społeczne
i
obserwowaniu
danej
zbiorowości od wewnątrz tj. jako jeden z
jej członków. Jest to jednocześnie
obserwacja bezpośrednia (badacz sam
zbiera dane), ukryta i niekontrolowana.
Należy do metod jakościowych.] –
résztvevőmegfigyelés
obserwacje astronomiczne
–
csillagászati
megfigyelés
obserwacja lekarska – orvosi megfigyelés
obserwacja lotnicza – légi megfigyelés
4293
obserwacyjny, -a, -e – megfigyelő, megfigyelési
[satelita obserwacyjny: megfigyelő v. kém
műhold]
Obserwanci [1. Tak zwano franciszkanów (ob. t.
II, str. 164), którzy przestrzegali
pierwotnej reguły św. Franciszka w całej
jej surowości. 2. stronnictwo reform w
zakonie
franciszkanów,
które
opowiedziało się za surową interpretacją
reguły zakonnej Franciszka z Asyżu,
zatwierdzonej w 1223 przez papieża
Honoriusza III. W 1517 obserwanci
odłączyli się od franciszkanów i utworzyli
samodzielny zakon] – obszervánsok;
obszerváns (a lat. observantia, 'megfigyelés'
szóból): 1. intézményének lelkiségét
maradéktalanul
megvalósítani
törekvő
szerzetes. - 2. a szerzet reguláját és
szabályzatát teljes szigorával megtartani
akaró közösség. [Az obszervánsok a
ferencesek egyik ágát jelentik. A szabályokat
szigorúan megtartó ága, amely már a 14.
században
megjelent
Magyarországon.
Eleinte csak az ország déli vidékein
alapítottak kolostorokat. Fő célkitűzésük
errefelé nem annyira a hitetlenek, mint
inkább az ortodoxok (a korabeli szóhasználat
szerint szakadárok vagy skizmatikusok) és a
bogumil eretnekek megtérítése volt. A korai
jelenlétük ellenére kolostoraik száma csak a
15. század közepétől, egészen pontosan
1444-től
szaporodik
meg
nagyobb
mértékben.]
obserwator [1. człowiek uważnie przyglądający
się komuś lub czemuś przez dłuższy czas;
2. przedstawiciel jakiegoś państwa lub
organizacji
wysłany
oficjalnie
dla
śledzenia ważnych wydarzeń; 3. żołnierz
śledzący
działania
wojenne],
obserwatorka
–
szemlélő,
figyelő,
megfigyelő, vizsgáló; néző, tanú (ffi/nő)
obserwator ciał niebisekich – az égitestek
megfigyelője
obserwator lotniczy – légi v. repülő megfigyelő
obserwatorium [placówka naukowa wyposażona
w urządzenia służące do systematycznych
badań i obserwacji; też: budynek, w
którym mieści się taka placówka] – (lat.,
tud.)
obszervatórium,
csillagvizsgáló
(intézet);
csillagászati,
mágneses,
meteorológiai,
földrengéstani
megfigyeléseket
végző
tudományos
intézmény
obserwatorium astronomiczne – csillagászati
obszervatórium, csillagvizsgáló (intézet)
obserwatorium meteorologiczne – meteorológiai
intézet
-
Wersja 01 01 2017.
obserwować (obserwuje) [1. uważnie przyglądać
się komuś lub czemuś przez dłuższy czas;
2. dostrzegać jakieś fakty, stwierdzać jakiś
stan rzeczy] – figyelni, megfigyelni;
észlelni, kémlelni, szemlélni, megszemlélni,
szemmel tartani, leskelődni; vizsgálni,
megvizsgálni
obserwować coś – megfigyelni vmit
obserwować coś kątem oka – a szeme sarkából
vizsgál vmit
obserwować gwiazdy – csillagokat megfigyelni
obserwować na radarze – radaron figyelni vmit
obserwować poruszenie wojsk nieprzyjacielskich
– az ellenség v. ellenséges csapatok
mozdulatait megfigyelni
obserwować się [1. obserwować samego siebie;
2. obserwować siebie wzajemnie] –
megvizsgálja magát
obserwowanie – megfigyelés, szemmeltartás,
leskelődés
obsesja [1. niemożność uwolnienia się od
natrętnych myśli, obrazów lub od
wykonywania
ciągle
tych
samych
czynności; też: natrętne myśli, obrazy lub
czynności, 2. opętanie] – zaklatás,
tolakodás; nyugtot nem hagyó gondolat;
(orv.) megszállottság; rögeszme [obsession]
[Állandóan visszatérő, nem kívánt, tolakodó
gondolat, amely gyakran agresszív vagy
szexuális cselekedeteket sugall.]
obsesjonista [ten, kto ma obsesje na jakimś tle,
kto ulega obsesjom], obsesjonistka –
kényszerképzetektől szenvedő, mániákus,
megszállott ember
obsesyjny, -a, -e [przymusowy, natrętny] –
mániákus, megszállott, nyugtot nem hagyó
obsesjonalny, -a, -e – obszesszionális
obsiać — obsiewać [zasiać rośliny na całym polu]
– bevetni, elvetni
obsiać pole zbożem jarym – tavaszi gabonával a
földet bevetni
obsianie – vetés, bevetés
obsiąść (obsiadę, obsiadzie) — obsiadać [1. siąść
wraz z innymi osobami dookoła kogoś lub
czegoś; 2. zebrać się w dużej ilości w
jakimś miejscu] – körülülni, körbeülni,
körülvenni
obsiąść stół – körülülni az asztalt
obsiadywać po dwa lata w jednej klasie – két
évig járt ugyanabba az osztályba; osztályt
ismételt
obsieć (obsiekę), obsiekać (obsiekę, obsiecze) –
körülfaragni,
felaprítani,
lefaragni,
lemetszeni
obsieć komu skrzydła – (átv.) letörni vkinek a
(szárnyát) szarvát
4294
obsieć wszystkim gałęzie – lemetszeni minden ágat
obsiew [1. obsianie jakiegoś terenu; 2. to, co
zostało posiane] – (mezőg.) bevetés, vetés
obsiusiać [pot. siusiając, zmoczyć coś] – lepisilni,
körbepisilni
obsiusiać coś – lepisilni vmit
obsiusiać się [pot. siusiając, zmoczyć siebie
samego] – lepisili magát
obskoczyć — obskakiwać [1. nagle otoczyć lub
osaczyć kogoś lub coś; 2. obskakiwać:
skakać naokoło kogoś lub czegoś;
3. obskakiwać pot. usługiwać komuś,
zabiegać o czyjeś względy; 4. pot. w
krótkim czasie i w pośpiechu odwiedzić
kilka miejsc lub osób; 5. pot. szybko i
pobieżnie coś zrobić; 6. pot. okraść kogoś
lub coś] – körülugrálni vmit; körülvenni,
körülállni, bekeríteni; (wojsk) körülzárni
obskrobać — obskrobywać [1. skrobiąc ostrym
narzędziem, usunąć wierzchnią warstwę
czegoś; 2. skrobiąc, usunąć nierówności z
czegoś] – körülkaparni, lekaparni, levakarni
obskrobać się — obskrobywać się [pot. oczyścić
siebie samego z brudu lub innych
zanieczyszczeń] – levakarja magát
obskubać — obskubywać [1. obrywając lub
szarpiąc, pozbawić coś jakichś części;
2. pot. pozbawić kogoś, zwykle podstępem,
czegoś
cennego]
–
megcsipkedni,
megkopasztani, megtépázni, kiképdesni,
kiszaggatni; műsz. lecsípni; (átv.) kifosztani,
kirabolni, kizsarolni, kizsákmányolni
obskubać gęś – libát megkopasztani
obskubać kogo do nitki – teljesen kifosztani,
kirabolni vkit
obskubać się — obskubywać się [1. obskubać z
czegoś siebie samego; 2. pot. pozbawić
siebie nawzajem czegoś cennego] –
megkopasztja magát
obskurancki, -a, -e [wsteczny, zacofany] –
népbutító, maradi
obskurant [człowiek zacofany, przeciwnik
oświaty i postępu], obskurantka –
obskuráns; népbutító, a tudomány és a
felvilágosodás ellensége
obskurantyzm [ciemnota umysłowa, wrogie
nastawienie do postępu, zacofanie,
wstecznictwo,
kołtuństwo]
–
(lat.)
obskurantizmus; maradiság, népbutítás,
sötétben bujkálás; szélsőségesen ellenséges
magatartás a felvilágosodással, haladással
szemben; vaskalaposság, nyárspolgáriasság
obskurnie
–
csúnyán,
hitvány
módon,
gyalázatosan, nyomoirultul, nyomorultan,
ocsmányul, förtelmesen, utalatosan
-
Wersja 01 01 2017.
obskurny, -a, -e [nędzny, zaniedbany, brudny] –
csúf, csúnya, kellemetlen; nyomorult,
boldogtalan, szánalomra méltó
obskurna miejscowość – nyomorult, szánalmas
helység
obskurna pogoda – förtelmes, csúf idő
obsłonka [mała osłona] – lepel, takaró
obsługa [obsługiwanie ludzi lub jakichś
urządzeń; też: grupa ludzi, którzy się tym
zajmują] – (obsługiwanie) kiszolgálás,
szolgálat, szolgálatteljesítés, felszolgálás,
ellátás; kezelés; (personel) kiszolgáló
személyzet; cselédség, személyzet; szolgálat;
(műsz.) kezelés, karbantartás, gondozás;
(wojsk) kezelőlegénység
obsługa autobusowa – autóbusz-szolgálat
obsługa
awarii
(ang.
failure
handling)
[przywrócenie
zasobów
sprzętowoprogramowych systemu komputerowego
do działania po awarii, połączone z
koniecznością
rekonstrukcji
uszkodzonych danych, zadań, transakcji.]
— (ang. failure handling) kárelhárítás
obsługa bankowa – bankszolgálat
obsługa czego – vminek a kezelése, a karbantartása
obsługa działa – lövegkezelés; lövegkezelő
legénység;
lövegkezelők,
a
löveg
kezelőlegénysége
obsługa finansowa – pénzügyi szolgálat
obsługa hotelowa – a szálloda személyzete
obsługa interesanta – ügyfélszolgálat
obsługa kasowa – pénztárszolgálat
obsługa klienta – ügyfélszolgálat
obsługa klienteli – vevőszolgálat
obsługa klienteli hotelowej – vevőszolgálat
hotelben
obsługa kuchenna – konyhaszemélyzet
obsługa ludności – közönségszolgálat
obsługa maszyny – a gép kezelése
obsługa pieniężna – pénzszolgáltatás
obsługa pociągu – vonatszemélyzet
obsługa pokoju – szobaszervíz
obsługa samolotu – a repülőgép személyzete
obsługiwać – obsłużyć [1. wykonać czynności
zaspokajające czyjeś potrzeby lub
ułatwiające
komuś
funkcjonowanie,
zwykle w ramach swoich obowiązków
służbowych;
2. wykonać
czynności
konieczne dla właściwego funkcjonowania
jakiegoś
urządzenia;
3. zaspokoić
potrzeby w danym zakresie] – felszolgálni,
segédkezni, segítségére lenni; kiszolgálni,
kezelni, működtetni, ellátni
obsługiwać bazę danych – adatbázist kezelni
4295
obsługiwać a. obsłużyć gościa, obsługiwać a.
obsłużyć gościom – kiszolgálni a
vendégeket
obsługiwać a. obsłużyć klienta – kiszolgálni a
vásárlót v. vevőt
obsługiwać plik – adatállományt v. fájlt kezelni
obsługiwanie – (tárgy) kezelés; kiszolgálás
obsługujący, -a, -e – szolgáltató; kiszolgáló
obsługujący (maszynę) – (gép) kezelő
obsługujący piec martenowski – martinász
obsługujący przekładnie – (zwrotniczy) váltóőr
obsługujący sieć – hálózati szolgáltató
obsłużony, -a, -e – kiszolgált
obsłużyć kapującego – kiszolgálni a vevőt
obsłużyć klienta a. klientów – kiszolgálni az
ügyfelet v. vevőt v. ügyfeleket
obsłużyć kogo – szolgálni vkit/vkinek; vkinek a
szolgálatában állni
obsłużyć a. obsługiwać maszynę – kiszolgálni a
gépet, a gépet kezelni v. működtetni
obsłużyć się — obsługiwać się [zaspokoić własne
potrzeby bez korzystania z czyjejś
pomocy] – kiszolgálja magát
obsmarować — obsmarowywać [1. smarując,
pokryć czymś jakąś powierzchnię; 2. pot.
rozpowszechnić o kimś jakieś oczerniające
go informacje] – bepiszkolni, bekenni,
összekenni,
összemaszatolni;
(átv.)
megrágalmazni,
befeketíteni,
lehúzni,
lerántani
obsmarować kogo w gazetach – megrágalmazni,
lehúzni, lerántani vkit a sajtóban
obsmarować twarz sadzą – bekormozza az arcát
obsmarować się — obsmarowywać się
[1. obsmarować czymś siebie samego;
2. pot. oczernić siebie nawzajem] –
bepiszkolja, bekeni magát; kölcsönösen
befeketítik egymást
obsmażony, -a, -e – kisült, megsült
obsmażyć — obsmażać [smażąc kotlety, placki
itp., zrumienić je dookoła lub tylko po
wierzchu] – megsütni, kisütni; hirtelen
kisütni
obsmażyć w maśle – vajban kisütni
obsmażyć się — obsmażać się [zostać
obsmażonym] – megsülni
obsmyczyć — obsmyczać [pot. obciąć bardzo
krótko włosy] – rövidre nyírni
obsmyczyć się — obsmyczać się [pot. ostrzyc się
bardzo krótko] – megnyiratkozik
obstać (obstaję) [zostać, zastąpić kogoś] – kijönni
vmivel; kitartani vmi mellett
obstaję przy tym – ragaszkodom hozzá
obstający, -a, -e – ragaszkodó
-
Wersja 01 01 2017.
obstalować
—
obstalowywać
[zlecić
rzemieślnikowi wykonanie czegoś] –
megrendelni, csináltatni
obstalować co u kogo – megrendelni vkinél vmit
obstalować kogo – (tréf.) rendelni vkit, találkát
adni vkinek, légyottra hívni vkit
obstalunek [zlecenie wykonania czegoś, złożone u
rzemieślnika] – megrendelés, rendelés;
megbízás
obstalunkowy, -a, -e – megrendelési, rendelésre
készült
obstalunkowe buty, obuwie – rendelésre v. mérték
után készült cipő
obstać — obstawać (obsateje) [trzymać się
uparcie swojego zdania] – nem engedni,
kitartani, sürgetni, erősködni; (przy czym, za
kim/czym) nem engedni vmiből; ragaszkodni
vkihez/vmihez; kiállni, erősködni, kitartani
vki/vmi mellett; kardoskodni
obstagjum [(u Zygmunta Glogera) w prawie
polskiem była to dodatkowa umowa dla
wzmocnienia głównej. Umawiano się np.,
że jeżeli dłużnik na termin nie zapłaci, to
ma się stawić do gospody jako zakładnik i
nie prędzej się oddalić, aż dług
zaspokojony zostanie.] – (daw) obstagium;
beszállásolás, a katonaság elhelyezése
obstawać przy czymś – ragaszkodni vmihez
obstawać przy swoich warunkach – ragaszkodik a
feltételeihez
obstawa [osoba lub grupa ludzi zapewniająca
komuś ochronę w miejscach publicznych]
– őrség
obstawa wojskowa – katonai őrség
obstawać przy swoim – ragaszkodik a magáéhoz,
kitart az álláspontja mellett; nyakaskodik
obstawiający, -a, -e – körülvevő
obstawanie – kiállás, kitartás, állhatatosság
obstawanie (przy czym) – ragaszkodás vmihez;
kiállás vmi mellett
obstawić — obstawiać [1. otoczyć wojskiem,
policją itp. jakieś miejsce lub teren;
2. zgromadzić jakieś przedmioty naokoło
lub wzdłuż czegoś; 3. w grach liczbowych,
na wyścigach konnych itp.: postawić na
jakiś numer, na jakiegoś konia;
4. ubezpieczyć bramkę, kosz przed
strzałami
przeciwników
przez
odpowiednie rozstawienie drużyny] –
körülállítani,
körülrakni;
körülvenni,
körülhatárolni
obstawić co czym – körülrakni, körülvenni vmivel
vmit
obstawić dom strażą – őrt v. őrséget állítani a
házhoz
4296
obstawić stół krzesłami – az asztalt körülrakni
székekkel
obstawić się — obstawiać się [otoczyć się dużą
liczbą ludzi lub przedmiotów] –
körülveszik
obstąpić — obstępować [otoczyć kogoś lub coś
ciasnym kołem] – körülvenni, körülfogni,
körülállni, körülkeríteni
obstąpić kogo – körülvenni, körülfogni, körülállni
vkit
obstąpili go wierzyciele – körülfogták v.
megkörnyékezték a hitelezők
obstować [stać za czymś (dotyczy wyrażanych
opinii, światopoglądu)] – [Słowniczek
języka
śląskiego]
(vki/vmi)
mögött,
(vkin/vmin) túl; (vki/vmi) után állni
obstrugać – obstrugiwać – körülfaragni, lefaragni,
megfaragni
obstrukcja [łac., obstructio 'zamknięcie' od
obstruere
'zabudować;
zatarasować,
uniedostępnić; tamować'; ob- 'przeciw,
do'; struere, - hamowanie, utrudnianie
przebiegu jakiejś sprawy; metoda walki
parlamentarnej,
polegająca
na
wykorzystaniu
wszelkich
legalnych
środków w celu niedopuszczenia do jakiejś
uchwały; med. zatwardzenie, zaparcie
stolca;
—
1. zaparcie
stolca;
2. utrudnianie lub hamowanie przebiegu
jakiejś sprawy] – (lat.) obstrukció;
akadályozás, agyonbeszélés, szóakasztás,
főleg a parlamentben szokásos harcimódszer,
amely
minden,
a
házszabályokban
megengedett módot felhasznál, hogy a
kisebbség számára nem kívánatos javaslatok
és határozatok elfogadását késleltesse,
esetleg megakadályozza; 1. ellenállás,
megrekedés, dugulás; 2. (obstypacja)
obstipáció; (med.) megrekedés, székrekedés;
szorulás; eldugulás
obstrukcja
parlamentarna
–
parlamenti
obstrukció
obstrukcjonista [osoba utrudniająca lub
hamująca rozwój jakichś spraw lub
procesów], obstrukcjonistka – obstruáló
(ffi/nő)
obstrukcjonizm [utrudnianie lub hamowanie
jakiejś sprawy, np. przeciwdziałanie
uchwaleniu ustawy w parlamencie] –
obstruálás; agyonbeszélés, megakasztás,
obstrukció (s taktika)
obstrukcyjny, -a, -e [związany z obstrukcją] –
obstrukciós, obstruáló; akadályozó; (med.)
székrekedésre hajlamos, székrekedést okozó
obstrukcyjny żołądek – székrekedésre hajlamos
gyomor
-
Wersja 01 01 2017.
obstrzał [1. ostrzeliwanie jakiegoś miejsca;
2. odpalenie ładunków na powierzchni
przodka] – (wojsko) lövés, lövetés, tűz
obstrzępić [postrzępić coś naokoło] – kirojtozni,
foszlatni
obstrzępić się [zostać obstrzępionym] –
kirojtolódni, elfoszlani
obstrzyc (obstrzygę, obstrzyże) — obstrzygać
[zob. ostrzyc] – lenyírni, megnyírni,
körülnyírni v. nyesni, levágni
obstrzyc drzewo – fát lenyesni
obstrzyc owce – juhokat lenyírni
obstrzyc się — obstrzygać się [zob. ostrzyc się] –
levágatja a haját; megnyiratkozik; hajat
vágatni
obstrzyżony, -a, -e – lenyírt, megnyírt
obstukać — obstukiwać [stukając po całej
powierzchni czegoś, sprawdzić coś] –
minden
oldalról
megkopogtatni;
körbekopogtatni
obsunąć się — obsuwać się [1. przesunąć się w
dół, opaść, ześlizgnąć się; 2. powoli upaść,
przewrócić się; 3. znaleźć się na niższym
poziomie niż poprzednio, pogorszyć się
pod jakimś względem] – leereszkedni,
lesüllyedni,
lecsúszni,
lebocsátkozni;
összeomlani, összedőlni
obsunąć się w prawo lub w lewo – leereszkedni,
lesüllyedni, lecsúszni, lebocsátkozni jobbra
vagy balra
obsunąć się na kolana – térdre ereszkedni,
letérdelni
obsunięcie się; osunięcie się – leereszkedés,
csuszamlás, omlás
obsunięcie się ziemi – földcsuszamlás
obsunięty, -a, -e – leereszkedett, csuszamlott,
omlott
obsuszyć — obsuszać [wysuszyć kogoś lub coś
częściowo lub tylko z wierzchu] – szárítani,
kiszárítani, megszárítani
obsuszyć się — obsuszać się [trochę wyschnąć] –
szárítkozni; kicsit megszáradni
obsuwanie się – lecsúszás, beomlás
obsuwanie się ziemi – földcsuszamlás, földomlás
obsuwisko [ziemia, odłamy skalne i wszystko to,
co uległo obsunięciu] – földcsuszamlás,
földomlás
obsychać [zob. obeschnąć] – kiszáradni, elszáradni
obsydian [szkliwo wulkaniczne, zwykle barwy
czarnej, używane do wyrobu przedmiotów
ozdobnych] – (ásvány) obszidián; vulkáni
üveg (különféle színekben előforduló, igen
kemény, vulkanikus eredetű ásvány)
Obsydian śnieżny – hófehér obszidián
4297
obsyłać [zob. obesłać] – (dawno) megküldeni,
szétküldeni
obsypać (obsypie) —
obsypywać [1. sypiąc,
pokryć coś czymś; 2. występując w dużej
liczbie, pokryć coś; 3. obdarzyć kogoś
dużą liczbą czegoś lub powiedzieć komuś
czegoś bardzo wiele] – beszórni, behinteni,
meghinteni, körülhínteni; (átv.) elborítani,
elhalmozni; beborítani
obsypać cukrem – cukorral behinteni; becukrozni
obsypać czym – behinteni, beszórni vmivel;
elborítani, elhalmozni vmivel
obsypać godnościami – elhelmozni kedveskedéssel
vkit
obsypać kogo darami – ajándékokkal elhalmozni
vkit
obsypać kogo dobrodziejstwami – szívességekkel
elhalmozni vkit
obsypać kogo łaskami – kegyekkel elhalmozni vkit
obsypać kogo pochwałami – dicséretekkel
elhalmozni vkit
obsypać kwiatami – virággal v. virágokkal
elborítani
obsypać solą – sóval behinteni; megsózni
obsypać się — obsypywać się [1. obsypać czymś
siebie samego; 2. obsypać czymś jeden
drugiego; 3. zostać obsypanym, pokrytym
czymś; 4. sypiąc się, odpaść od czegoś;
5. obdarzyć jeden drugiego dużą liczbą
czegoś lub powiedzieć jeden drugiemu
czegoś bardzo wiele; 6. środ. o pszczołach:
wymrzeć i opaść na dno ula] – beszórja
magát v. elhalmozza magát; behintődni,
beszóródni;
összeomlani,
összedőlni,
ereszkedni, lejtősödni; betakarja, befödi,
beborítja magát
obsypać się piaskiem – homokkal behintődik,
beszóródik
obsypnik
[narzędzie
do
obsypywania
ziemniaków ziemią oraz do zakrywania
sadzeniaków] – töltögető eke
obsypywać
pochwałami
–
dicséretekkel
elhalmozni
obsypywać kogoś prezentami – ajándékkal
halmozni el vkit
obszar [to w topologii zbiór otwarty i spójny.
Pojęcie to ma podstawowe znaczenie w
-
Wersja 01 01 2017.
teorii funkcji zmiennej zespolonej.] –
terület, térség, tér, kiterjedés, terjedelem;
vidék, kerület, illetékességi kerület, övezet,
színtér, színhely
obszar arktyczny – sarkvidék
obszar bezcłowy – vámszabad terület
obszar bezodpływowy [teren, z którego wody
powierzchniowe nie odpływają do oceanu]
– lefolyástalan terület
obszar brzegowy – peremzóna
obszar budowany – épített terület
obszar celny – vámterület
obszar celny, wolny – szabad vámterület
obszar chronionego krajobrazu – tájvédelmi
körzet
obszar ciszy na otwartym terenie poza miastem
[oznacza obszar, którego granice
wyznacza właściwy organ, na przykład
obszar, w którym nie występują
zakłócenia hałasem komunikacyjnym,
przemysłowym lub z działalności
rekreacyjnej] – külterületi csendes övezet;
zajgátló védőterület
obszar ciszy w obrębie aglomeracji [oznacza
obszar, którego granice wyznacza
właściwy organ, na przykład obszar, w
którym
narażenie
na
hałas
z
jakiegokolwiek źródła nie przewyższa
określonej wartości Lden lub innego
odpowiedniego
wskaźnika
hałasu,
wyznaczonego
przez
Państwo
Członkowskie] – agglomeráció szélén
kijelölt csendes övezet
obszar dewizowy – devizaterület
obszar ekonomiczny – gazdasági térség
obszar gminy – községhatár
obszar (jakiegoś) języka – nyelvterület
obszar językowy – nyelvterület
obszar klęski żywiołowej – katasztzrófa sújtotta
terület
obszar kraju – az ország, a haza területe, földje
obszar krytyczny – kritikus terület
obszar miasta – a város területe
obszar międzyćwiartkowy – valószínű ingadozás
obszar nieograniczony [obszar na płaszczyźnie
lub w przestrzeni niemieszczący się w
żadnym kole lub kuli, np. półpłaszczyzna,
pas] – határtalan, végtelen, mérhetetlen
terület
obszar
objęty
ochroną
przyrody
–
természetvédelmi terület
obszar objęty ogniem – égő terület
obszar państwa – felségterület, területi felségjog
obszar płaski – síkvidék
4298
obszar płatniczy – fizetési övezet
obszar podbiegunowy a. polarny – sarkvidék
obszar pogórkowaty – hegyes-dombos terület
obszar powietrzny – légitér
obszar przemysłowy – ipari térség, ipari terület,
iparvidék
obszar pokryty śniegiem – hómező, hóval borított
terület v. vidék
obszar równinny – síkvidék
obszar słyszenia – hallási tartomány
obszar stłumienia – beszakadás
obszar wolnego handlu – szabadkereskedelmi
terület
obszar zabudowany – beépített terület
obszar zagospodarowany – megművelt földterület
obszar zalewu – árterület
obszar zanikania fali – fadinglyuk
obszar zasiewu – vetésterület
obszar zbadany – átkutatott v. kivizsgált terület
obszar zielony – zöldfelület
obszar ziemi – földterület
obszargać
–
összesározni,
bepiszkítani,
beszennyezni, bemocskolni
obszargać nazwiska – a nevet bemocskolni
obszargać się – összesározza, besározza magát;
bepiszkolódni, bemocskolódni
obszargany, -a, -e – besározott, bepiszkolt,
bepiszkított
obszargany facet – piskos alak
obszargany kawalek papieru – bepiszkított
papírdarab
obszarniczy, -a, -e [dotyczący obszarnika lub
obszarnictwa]
–
földbirtokosi,
nagybirtokosi, földbirtokos
obszarnik [1. posiadacz wielkiego majątku
ziemskiego; 2. właściciel dużego majątku
ziemskiego; dziedzic;
ziemianin] –
nagybirtokos, földbirtokos, földesúr; uraság
obszarowo – területileg, térségileg, kiterjedésileg
obszarowy, -a, -e [przymiotnik od: obszar] területi, térségi, kiterjedési, terjedelmi
obszarpać — obszarpywać [szarpiąc, oberwać
lub postrzępić coś dookoła] – elszakítani,
eltépni,
összeszaggatni,
lerongyolni,
lerángatni
obszarpać ubranie – elrongyolni a ruhát
obszarpać się — obszarpywać się [oberwać się
lub postrzępić się] – megszakadni,
szétszakadni,
leszakadni,
elszakadni,
elpattanni, elválni; lerongyolódni
obszarpaniec [pot. osoba mająca zniszczone,
podarte ubranie] – lerongyolódott, rongyos,
lezüllött ember, toprongyos alak, csavargó
-
Wersja 01 01 2017.
obszarpany, -a, -e [1. mający zniszczone, podarte
ubranie;
2. częściowo
zniszczony,
wystrzępiony] – elszakított, eltépett;
lerongyolódot, lezüllött, rongyos
obszczekać — obszczekiwać [1. o psie:
poszczekać na coś lub na kogoś, zwykle
skacząc dookoła; 2. pot. obmówić kogoś] –
kicsit ugatni, felugatni; csaholni; (átv.)
rágalmazni, megrágalmazni; kibeszélni
obszczekać się — obszczekiwać się [1. o psach:
poszczekać jeden na drugiego; 2. pot.
obmówić jeden drugiego] – (kutyák)
megugatják egymást; átv. szidják egymást;
rágalmazzák egymást
obszczekiwanie – szidás; rágalmazás
obszernie – terjedelmesen, bőven, bőségesen,
gazdagon,
részletesen;
kimerítően,
körülményesen
obszernie rozprawiać o czym – részletesen
megtárgyalni vmit
obszernieć – tágas, terjedelmes, tágasabb,
terjedelmesebb lesz; tágassá, terjedelmessé,
tágasabbá, terjedelmesebbé válni
obszerność
–
tágasság,
terjedelmesség,
kiterjedtség, nagyság
obszerność izby, pokoju – a szoba tágassága,
terjedelmessége
obszerność zadania – a feladat nagysága
obszerny, -a, -e [1. zajmujący duży obszar,
mający dużo miejsca wewnątrz; 2. o
ubraniu: duży i luźny; 3. o tekście: długi,
szczegółowy; 4. zakrojony na szeroką
skalę, mający duży zasięg] – tág, tágas,
terjedelmes, kiterjedt, széleskörű; részletes,
részletezett, beható, körülményes, tüzetes,
bő, terjengős; tartalmas
obszerna sala – tágas terem
obszerna wiedza – széleskörű ismeretek v. tudás
obszerne mieszkanie – tágas lakás
obszerne opowiadanie – részletes elbeszélés
obszerne streszczenie – alapos ismertetés, részletes
összefoglalás v. kivonat ; bő kivonat
obszerne ubranie – széles, bő ruha
obszerne wiadomości – széleskörű ismeretek v.
tudás
obszerne znakomości – kiterjedt ismeretségi kör
obszerny list – részletes levél
obsztalowac [zamówić] – [Słowniczek języka
śląskiego]
rendelni
(étteremben),
megrendelni
obsztorcować [pot. nakrzyczeć na kogoś] –
(közb.) leszidni, megszidni, lehordani,
letolni, szemrehányást tenni
obszukać — obszukiwać [1. przejrzeć coś
dokładnie, szukając czegoś; 2. sprawdzić,
4299
czy ktoś nie ma przy sobie czegoś
niedozwolonego lub podejrzanego] –
átkeresni, átkutatni, megmotozni
obszukać kogo/co – megmotozni vkit/vmit
obszukać wszystkie kieszenie – zsebeiben kutat;
keresgél
obszukać wszystkie kąty – minden zugot átkutatni
obszycie [to, czym obszyto brzeg ubrania,
tkaniny]
–
beszegés,
szegélyezés,
zsinórozás,
kivarrás;
szél,
szegély,
paszomány
obszycie czapki – a sapka paszománya
obszycie spódnicy – a szoknya szegélyezése v.
körülszegése
obszyć — obszywać [1. przyszyć coś dookoła
albo wzdłuż czegoś; 2. szyjąc, obrębić coś;
3. zaszyć coś w jakąś tkaninę; 4. pot. uszyć
wiele ubrań dla kogoś; też: szyjąc,
naprawić wiele rzeczy, często dla wielu
osób; 5. pokryć burty i pokład statku
płytami lub listwami przymocowywanymi
do szkieletu kadłuba] – beszegni,
körülszegni;
szegélyezni
(varrással),
körülvarrni, bevarrni vmit vmibe; felruházni,
ruhával, fehérneművel ellátni; (műsz.)
deszkával burkolni, befödni
obszyć brzeg sukni – körülvarrni v. beszegni a
ruhát
obszyć chusteczkę koronką – zsebkendőt
csipkével szegélyezni
obszyć, obszywać coś – szegni v. beszegni vmit
obszyć coś koronką – kicsipkézni v. csipkével
kivarrni vmit
obszyć kogo – felruházni, ruhával, fehérneművel
ellátni vkit; ruhát varrni vkinek
obszyć łódkę nowymi deskami – új deszkával
burkolni a csónakot
obszyć paczkę w płótno – vászonba bevarrni a
csomagot
obszyć się – ruhával, fehérneművel ellátja magát;
ruhát varrat magának
obszyta lamówka, plecionka [dzianinowa płaska
taśma z przędz bawełnianych lub
wiskozowych z jednym systemem nici
diagonalnie przeplatających się. Może być
konopna lub kolorowa i posiadać płaską,
odwracalną powierzchnię o szerokości od
3 mm do 10 mm. Stosowana jako pull w
poszewkach na poduszkę oraz w
produkcji odzieży.] – pertli [1. szalag,
zsinór; 2. Pamut- vagy viszkózfonalból
készült lapos fonatolt szalag. Nyersen vagy
színezve, 3-10 mm szélességben készül.
Többnyire kötözőszalagként használják
ágyneműkön, ruhadarabokon.]
-
Wersja 01 01 2017.
obszywanie dziurek od guzików [obszar wzdłuż
brzegowej częsci garderoby, służący do
zwiększenia jej podstawowej powierzchni;
usytuowany na listwie na guziki. Tworzy
część listwy na której znajdują się guziki i
za zwyczaj ma uszte dziurki na guziki.] –
eleje átmenet (felső) [A ruhadarab szélén
húzódó kelmesáv, amelynek célja, hogy az
alapkelmét ezen a helyen megnagyobbítsa és
az alatta levő alsó eleje átmenetet elfedje. Ha
felső gomboláspántként szerepel, ezen
alakítják ki a gomblyukakat.]
obszywka [to, czym obszyto brzeg ubrania,
tkaniny] – szegés, beszegés, körülvarrás,
szegélyezés
obszywka, lamówka [wystający wąski pasek z
materiału
tekstylnego,
który
jest
utworzony przez odszycie wzdłuż szwów,
zwykle tworzący krawędź odzieży.] –
paszpól [Keskeny, színes vagy az
alapkelmével azonos színű kelmesáv, amit
egy hosszanti varratba vagy a kelme szélére
helyeznek díszítő célzattal.]
obściskiwać — obściskać [ściskać kogoś w
objęciach wiele razy lub ściskać wiele
osób] – megölelgetni, sokszor átölelni
obściskiwać się — obściskać się [ściskać jeden
drugiego] – megölelgetik egymást
obślinić — obśliniać [pobrudzić lub zwilżyć coś
śliną] – benyálazni, összenyálazni vmit
obślinić okrutnie – kegyetlenül összenyálazni vmit
obślinić się — obśliniać się [obślinić sobie wargi i
brodę] – megnedvesíti a száját v. az állát
obśliniony, -a, -e – nyálkás
obślizgły, -a, -e [zob. oślizgły] – csuszamlós,
csúszós, síkos; nyálkás
obślizgły pełzacz – csúszós fakusz
obtańcować
—
obtańcowywać
[1. pot.
nawymyślać komuś; 2. pot. zwykle o
mężczyźnie: przetańczyć z kimś wiele
tańców lub przetańczyć kolejno z wieloma
partnerkami] – körültáncolni, körülugrálni,
megtáncoltatni
4300
obtańcować wszystkie panie – minden hölgyet
megtáncoltatni v. táncba vinni v. táncra
felkérni
obtańcowywać – körültáncolni, körülugrálni vkit
obtańczyć [1. tańcząc, okrążyć coś lub kogoś;
2. pot. zatańczyć po kolei z kilkoma
partnerkami lub z jedną partnerką parę
razy z rzędu] – (tréf.) leszidni, megkorholni;
megtáncolttni
obtańczyć się [pot. wytańczyć się] –
megtáncoltatja, kitáncolja magát
obtapiać – (kohaszát) olvasztva v. ömlesztve
tisztítani
obtapiać w mące – lisztben felolvasztva
obtarcie [obtarte miejsce na ciele] – törlés,
letörlés, megtörlés; ledörzsölés; horzsolás
obtarty, -a, -e – letörölt, megtörölt, ledörzsölt,
lehorzsolt
obtłuc (obtłukę, obtłucz) — obtłukiwać
[1. uderzeniem spowodować odpadnięcie,
odpryśnięcie
czegoś;
2. uderzeniem
spowodować ból lub uszkodzenie czegoś] –
tilolni, törni; fejteni, kifejteni, kihüvelyezni;
összetörni, szétzúzni; ütögetéssel felsérteni,
megcsorbítani
obtłuc brzeg talerza – a tányér szélét kicsorbítani
obtłuc groch – borsót fejteni
obtłuc fasolę – babot fejteni
obtłuc konopie – kendert tilolni
obtłuc len – lent tilolni
obtłuc się — obtłukiwać się [1. zostać
obtłuczonym, stracić jakąś część; 2. zostać
uszkodzonym, poobijanym w wyniku
uderzenia lub upadku] – összetöri magát
obtłuczony, -a, -e – ütődött (gyümölcs)
obtoczki – eszterga-, gyaluforgács
obtoczki metalowe – fémforgács
obtoczki żelazne – vasforgács
obtocznik [nóż tokarski] – gyalukés, gyaluvas
(esztergapadnál)
obtoczyć — obtaczać [1. obracając jakiś
przedmiot
w
sypkiej
substancji,
spowodować jej przylgnięcie do niego;
2. przetoczyć coś dookoła czegoś; 3. nadać
czemuś okrągły lub walcowaty kształt] –
megforgatni,
meghengergetni,
meghempergetni; (műsz.) leesztergályozni,
megesztergályozni, körülesztergálni
obtoczyć pulpet w mące – gombócot lisztben
meghempergetni
obtoczyć a. obtaczać w bułce tartej –
zsemlemorzsában megforgatni
obtoczyć a. obtaczać w jajku – tojásban
megforgatni
-
Wersja 01 01 2017.
obtoczyć a. obtaczać w mące – lisztben
megforgatni
obtoczyć wał (maszyny) – a géptengelyt
megesztergályozni
obtulić — obtulać [zob. otulić: okryć, owinąć
kogoś lub coś czymś dla ochrony przed
zimnem, deszczem itp.] – bebugyolálni,
beburkolni
obtykać (obetkać) [zatkać szpary, szczeliny lub
wolną przestrzeń wokół czegoś] –
körölrakni, eltömni, elzárni; dugaszolni
obtykanie – körülrakás; eltömés, elzárás; duggatás
obtykanie drzwi – az ajtó légmentes eltömése,
elzárása
obtykanie okiem – az ablak légmentes eltömése
obtykanie okrętu – a hajó dugarozása v.
dugacsolása v. tömítése
obubrzeżny, -a, -e – mindkét parti
obuch, obuszek lub obuszysko [1. tępo
zakończona część niektórych narzędzi, np.
siekiery, znajdująca się po drugiej stronie
ostrza; 2. dawna broń w postaci siekiery
osadzonej na długim trzonie; 3. (Jak
czytamy u zygmunta Glogera) Obuch,
obuszek była to siekierka na długiem
toporzysku, służącem za laskę, osadzona.
Obuch, czekan i nadziak, były to zatem
pokrewne sobie rodzaje broni, tem się
jednak różniące, że gdy czekan i nadziak
miały kształty z obczyzny naśladowane, to
obuchy robili domorośli kowale do użytku
najpraktyczniejszego, bo nietylko za
podparcie jako laska, ale w drodze służyły
za siekierę do przecinania gąszczów
leśnych i narąbania drew na ogień, w
bitwie służyły ostrzem, a w gniewie
odwrotną stroną ostrza, dającą właściwą
nazwę obuchowi a pochodzącą od
wyrazów: ob-usze. 4. rodzaj broni, bardzo
podobny do nadziaka, różniący się jednak
od niego zawiniętym w dół dziobem, po
jego przeciwległej stronie miał młotek.
Stosowany w XVI – XVIII w. przez
szlachtę polską, często posiadał drzewce
długości 80–100 cm i był noszony w formie
laski. Była to broń często wykorzystywana
w pojedynkach i burdach. Miał być
bezpieczniejszy od nadziaka, z którego
powstał, ale różnica nie była wielka, stąd
obowiązywał zakaz wnoszenia tego typu
broni na sejmiki, a także do niektórych
kościołów.] – buzogány, bunkó, fokos;
fejsze foka
4301
obucie [nakładanie, zakładanie] – lábbeli v. cipő
felhúzása
obucie wykosztowały – drága cipő felhúzás
obuć (obuję) — obuwać [pot. włożyć buty na
nogi] – cipőt húzni v. felhúzni, cipővel
ellátni
obuć kogo – cipőt adni, lábbelit húzni vkire
obuć [założyć, ubrać] – [Słowniczek języka
śląskiego] (na kogo/co) rátenni, feltenni,
felállítani, felrakni (vmire), elhelyezni,
felfektetni; (np. kapelusz) felvenni, feltenni;
felöltöztetni
obuć się — obuwać się [pot. włożyć sobie buty] –
cipőt felvenni v. felhúzni
obudowa [1. obudowywanie czegoś; 2. część
zewnętrzna urządzenia; 3. wmurowane w
ścianę meble lub urządzenia; 4. zespół
budowli otaczających jakąś przestrzeń lub
stojących
wzdłuż
jakiejś
drogi;
5. konstrukcja wzmacniająca stropy i
ociosy
wyrobiska]
–
megerősítés,
megszilárdítás; (bányászat) ácsolás, rögzítés,
biztosítás; dúcolás
obudowa chodnika – ácsolat
obudowa głośnika zamknięta z otworem – nem
zárt doboz, nyitott doboz (hangsugárzó)
obudowa labiryntowa głośnika – labirintus
(hangsugárzó)
obudowa uwydatniająca tony niskie (głośnika) –
mélyreflexdoboz, reflexdoboz
obudowa z otworem (głosnika) – reflexdoboz
obudować — obudowywać [1. otoczyć coś ze
wszystkich stron w celu umocnienia lub
osłonięcia; 2. wznieść budynki lub mur
dookoła lub wzdłuż jakiegoś miejsca;
3. wyposażyć
wnętrze
w
meble
wbudowane w ścianę; 4. dołączyć do
dzieła, tekstu albo wypowiedzi dodatkowe
lub pomocnicze informacje, objaśnienia
itp.] – megerősíteni, megszilárdítani,
rögzíteni; (bányászat) dúcolni, aládúcolni;
körülépíteni
obudować się — obudowywać się [1. otoczyć
czymś swój dom, posesję itp.; 2. zostać
otoczonym przez jakieś budowle] – bekeríti
saját házát
-
Wersja 01 01 2017.
obudzenie – felébresztés, felkeltés
obudzenie kogo – vkinek a felébresztése
obudzenie się – felébredés
obudzić — obudzać (obudzę, obudzi) [1. przerwać
komuś sen; 2. wywołać w kimś jakieś
uczucia,
pragnienia]
–
ébreszteni,
felébreszteni; felkelteni; (vmit) felkelteni,
előidézni, gerjeszteni, serkenteni
obudzać zainteresowanie – érdeklődést felkelteni
obudzić czyje pożądanie – felkelteni vkinek a
vágyát
obudzić kogo z letargu – felébreszteni vkit a
bódultságból v. önkívületi állapotból
obudzić kogo ze snu – felébreszteni vkit álmából
obudzić pożądanie w kimś – vágyakat ébreszteni
vkiben
obudzić się — obudzać się [1. ocknąć się ze snu;
2. o zjawiskach, stanach, uczuciach itp.:
powstać, ujawnić się; 3. pot. uświadomić
sobie coś zbyt późno lub z opóźnieniem na
coś zareagować] – felébredni, felkelni
obudzić się z osłupienia – megdöbbenéséből
felocsúdik
obudzić się ze snu – felébred álmából
obumarcie – elhalás, letargia
obumarły, -a, -e [1. taki, który stał się martwy;
2. taki, który się skończył, zaniknął,
wygasł] – senyvedő, elhaló, elhalt;
megmeredt, elájlt, eltompult
obumarła tkana – elhaló sejtszövet
obumarłe drzewo – elhalt fa
obumarłe gałęzie – elhaló ágak
obumieranie – elhalás
obumrzeć — obumierać, (obumrę) [1. stać się
martwym; 2. stopniowo skończyć się lub
przestać istnieć] – elhalni, kihalni,
belehalni,
elsenyvedni,
(drętwieć)
elzsibbadni, megdermedni
obunóż [obiema nogami] – kétlábú; két lábbal
obuoczny zez – mindkétszemű; mindkét szemére
kancsal
obuplciowy, -a, -e – két nemű, mindkét nemű,
kétivarú
obupłciowy gametofit – (növ.) kétivarú gametofita
oburącz [obiema rękami] – két kézzel, kétkézzel,
mind két kézzel
oburkliwie – morgósan, zsémbesen, kelletlenül,
nyersen, ridegen, udvariatlanul
oburkliwy, -a, -e – mogorva, zsémbes, kelletlen,
nyers, rifeg, udvariatlan
oburkliwa odpowiedź – nyers, mogorva,
udvariatlan válasz
oburkliwy obywatel – mogorva polgár v.
polgártárs
4302
oburkliwy ton – mogorva, nyers, udvariatlan hang
oburknąć
[odezwać
się
niegrzecznie,
opryskliwie; burknąć na kogoś] –
rámordulni, visszamordulni; morgósan,
nyersen, udvariatlanul válaszolni
oburzająco – felháborítóan
oburzająco
grubiańskie
postępowanie
–
felháborítóan goromba, modortalan eljárás v.
magaviselet
oburzający, -a, -e [budzący gwałtowny sprzeciw,
gniew] – felháborító, dühítő; vérlázító
oburzające zachowanie się – felháborító
viselkedés
oburzenie [uczucie silnego gniewu wywołane
czyimś nieodpowiednim zachowaniem lub
niesprawiedliwością]
–
felháborodás,
méltatlankodás, elégedetlenkedés; felzúdulás
oburzony, -a, -e [taki, który odczuwa oburzenie;
też: świadczący o takim stanie] –
felháborodott, felbőszült
oburzyć — oburzać [wywołać sprzeciw, gniew] –
felháborítani, felingerelni, feldühíteni
oburzać a. oburzyć kogoś czymś – felháborítani
vkit vmivel
oburzyć kogo czym – felingerelni vkit vmivel
oburzać się [zob. oburzyć się] – felháborodni,
dühbe jönni, felingerülni, méltatlankodni,
felindulni; pattogni
oburzać się a. oburzyć się czymś – felháborodni
vmi miatt
oburzać się a. oburzyć się z jakiegoś powodu –
felháborodni vmi miatt
oburzyć się [zareagować na coś gwałtownym
sprzeciwem, gniewem] – felháborodni,
felindulni; méltatlankodni; pattogni
oburzyć się na kogo – felháborodni vki miatt v. vki
ellen; haragudni vkire, háborogni vki ellen
obusieczny, -a, -e; obosieczny, -a, -e – kétélű,
kettős értelmű; (átv.) kétes, kétséges, mind a
két oldalnak vezélyes
obusieczny bagnet – kétélű bajonett
obustronnie – kétoldalian, kölcsönösen, mindkét
részről v. oldalt
obustronność – kétoldaliság, kölcsönösség
obustronny,
-a,
-e
[1. znajdujący
się,
występujący po obydwu stronach czegoś;
2. zachodzący między dwiema osobami
lub grupami osób; 3. o ubraniach lub
tkaninach: mający lewą i prawą stronę
taką samą] – kétoldali, kölcsönös
obustronna obraza – kölcsönös sértés v.
becsületsértés
obustronna przyjaźń – kölcsönös barátság
obustronna umowa – kétoldalú szerződés
-
Wersja 01 01 2017.
obuszek [buława o rozszczepionej na 6-8 piór
głowicy; buzdygan] – fokos, fütykös, kis
fejsze; buzogány
obuty, -a, -e – cipős, nem mezítlábas
obuwie [buty, pantofle lub kapcie] – cipő, lábbeli,
csizma; cipőbolt
obuwie damskie – női cipő
obuwie dla stóp wrażliwych – érzékeny lábra való
cipő
obuwie dziecięce – gyermek cipő
obuwie eleganckie – elegáns v. alkalmi cipő
obuwie gumowe – gumicsizma
obuwie lakierowane – lakkozott cipő
obuwie maszynowe – géppel előállított cipő v.
lábbeli
obuwie męskie – férfi cipő
obuwie (odpowiednie) na wycieczkę – túracipő,
bakancs
obuwie ortopedyczne – gyógycipő, ortopédcipő
obuwie płócienne – vászoncipő
obuwie skórzane – bőrcipő, bőrből készült lábbeli
obuwie sportowe – sportcipő, edzőcipő
obuwie sznurowane – fűzős cipő
obuwie turystyczne – túrabakancs
obuwie uciska – szorít a cipő
obuwie z nubuku – nubuk, hasított bőrből készült
cipő
4303
obuwie ze sztucznej skóry – műbőr cipő
obuwie zamszowe – hasított bőrből készült cipő
obuwie zbutwiałe – elkorhadt, rothadt lábbeli
Obuwik pospolity (Cypripedium calceolus L.)
[gatunek
byliny
z
rodziny
storczykowatych (Orchidaceae). Roślina
rzadko występująca, stanowiska są
zazwyczaj
pojedyncze
i
mocno
rozproszone. Spotykana w Polsce w
Karpatach, Sudetach, na Pomorzu i
Wyżynie Miechowskiej. Jego zasięg
obejmuje rozległy obszar od północnej i
środkowej Europy poprzez Syberię do
Korei.] – boldogasszony papucsa, rigópohár.
Vénusz
sarucska,
v.
papucskosbor
(Cypripedium calceolus) [az egyszikűek
(Liliopsida) osztályának a spárgavirágúak
(Asparagales) rendjéhez, ezen belül a
kosborfélék
(Orchidaceae)
családjához
tartozó fokozottan védett faj.]
obuwnictwo [gałąź przemysłu zajmująca się
wyrobem obuwia] – cipészmesterség v.
cipőipar
obuwniczy, -a, -e [dotyczący obuwnictwa lub
obuwia] – cipészi, cipészObuwnik pospolity (Cypripedium calceolus L.)
[gatunek
byliny
z
rodziny
storczykowatych (Orchidaceae). Roślina
rzadko występująca, stanowiska są
zazwyczaj
pojedyncze
i
mocno
rozproszone. Spotykana w Polsce w
Karpatach, Sudetach, na Pomorzu i
Wyżynie Miechowskiej. Jego zasięg
obejmuje rozległy obszar od północnej i
środkowej Europy poprzez Syberię do
Korei.] – boldogasszony papucsa ,
rigópohár. Vénusz sarucska, v. papucskosbor
-
Wersja 01 01 2017.
(Cypripedium calceolus) [az egyszikűek
(Liliopsida) osztályának a spárgavirágúak
(Asparagales) rendjéhez, ezen belül a
kosborfélék
(Orchidaceae)
családjához
tartozó fokozottan védett faj]
obwałować — obwałowywać [otoczyć wałem] –
körülsáncolni; gáttal, töltéssel körülvenni
obwałować się — obwałowywać się [otoczyć się
wałem] – körülsáncolja magát
obwałowanie
[system
wałów
ziemnych
ograniczający koryto rzeki i chroniący
tereny nadrzeczne przed zalaniem] –
elsáncolás
obwarować — obwarowywać [1. otoczyć coś
murem, wałem itp. w celu umocnienia lub
zabezpieczenia przed czymś; 2. dobrze
zabezpieczyć
jakieś
miejsce;
3. zagwarantować
coś
prawem]
–
megerősíteni, megszilárdítani, biztosítani,
elsáncolni, körülsáncolni, fallal körülvenni;
biztosítani, bebiztosítani, kikötni, fenntartani
obwarować miasto – megerősíteni a várost
obwarować obóz – sánccal körülvenni a tábort
obwarować sankcjami – büntető szankciókkal
megerősíteni v. támogatni
obwarować ustawą v. prawem – törvénnyel
biztosítani
obwarować zamek – várat megerősíteni
obwarować się — obwarowywać się [1. otoczyć
się murem, wałem itp. w celu zapewnienia
sobie
bezpieczeństwa;
2. dobrze
zabezpieczyć się w jakimś miejscu; 3.
zagwarantować sobie coś prawnie,
oficjalnie coś sobie zastrzec] – biztosítja v.
bebiztosítja magát
obwarowanie [1. to, co obwarowuje jakieś
miejsce, np. mur lub wał ochronny;
2. zastrzeżenie umieszczone w jakimś
dokumencie] – erődítés, megerődítés,
erődítmény; megerőstés, biztosítás
obwarzanek (obarzanek) [1. wyrób z ciasta
uformowanego w wałek i zwiniętego w
kółko; 2. coś, co przypomina wyglądem
taki wyrób] – perec, körtős kalács
obważanki – perec
4304
obwąchać — obwąchiwać [powąchać coś ze
wszystkich stron] – körülszaglászni,
megszagolni, körülszagolni, körülszimatolni,
megszimatolni
obwąchać a. obwąchiwać coś – körülszaglászni
vmit
obwąchać się — obwąchiwać się [obwąchać
siebie
nawzajem]
–
kölcsönösen
megszimatolják, megszaglásszák egymást;
szaglással ismerkednek
obwiązać (obwiązę, obwiąze), obwiązywać
[owinąć coś wkoło kogoś, czegoś i związać
końce] – megkötni, átkötni, bekötni,
átkötözni, bekötözni, körülkötözni
obwiązać co czym – összekötözni, bekötözni vmit
vmivel
obwiązać głowę chustką – beköti a fejét kendővel
obwiązać powrozem liną – kötéllel körülkötni
obwiązać ranę – bekötni, bekötözni a sebet
obwiązać się — obwiązywać się [obwiązać czymś
siebie samego] – bekötözi magát
obwiązanie [to, czym się ktoś obwiązuje] –
bekötés, megkötés, bekötözés, körülkötözés
körülkötés, kötözés
obwiązanie jabłoni – az almafák körülkötözése
szalmával
obwiednia [w matematyce: krzywa styczna w
każdym swoim punkcie do jakiejś krzywej
z
danej
rodziny
krzywych]
–
burkoló(görbe)
obwiedziony, -a, -e – körülvett, körülkerített
obwiedziony czerwoną linią – vörös vonallal
körülvett v. körülkerített
obwiesić (obwieszę) — obwieszać [1. powiesić na
kimś lub na czymś dużo czegoś; 2. daw.
powiesić kogoś] – körülaggatni, felaggatni,
teleaggatni; teleakasztani, körülakasztani
-
Wersja 01 01 2017.
obwiesić skrzydła – kedvét veszti
obwiesić ściany obrazami – a falakat képekkel
teleaggatni
obwiesić się — obwieszać się [1. obwiesić jakimiś
ozdobami siebie samego; 2. daw. powiesić
się] – teleaggatja, feldíszíti, felékesíti magát;
minden szépet magára szed; cifrálkodni
obwiesić się świecidełkami – sok csecsebecsét v.
cifraságot magára szed; csecsebecsével
teleaggatja magát
obwieszczać — obwieścić [oficjalnie lub
uroczyście coś ogłosić] – kifüggeszteni,
közzétenni
obwieszczenie [oficjalna informacja podana
zwykle w formie pisemnej] – hirdetmény,
hirdetés, közlemény, kiáltvány; közhírré
tétel, értesítés, tudtul adás
obwieszczenie mobilizacyjne – mozgosítási
hirdetmény
obwieszczenie ścienne – fali hirdetmény
obwieszczenie w gazecie – újsághírdetés
obwieszczenie wyroku – az ítélet kihirdetése
obwieszczony, -a, -e – kihirdetett
obwieszenie
–
körülaggatás,
felaggatás,
teleaggatás; teleakasztás, körülakasztás
obwieszony, -a, -e – körülaggatott, felaggatott,
teleaggatott; teleakasztott, körülakasztot
obwieś [hultaj, nicpoń] – semmirekellő, csavargó,
lézengő; dorbézoló, kicsapongó; csirkefogó,
akasztófavirág, lókötő, csibész, semmiházi
fickó; akasztófavirág, akasztófára való, lator,
börtöntöltelék
obwieścić (obwieśczę, obwieści) [oficjalnie lub
uroczyście coś ogłosić] – kihirdetni,
közhírré tenn
obwieścić co komu – értesíteni, tudósítani,
tájékoztatni vkit vmiről; közölni vkivel vmit;
tudtára adni vkinek vmit
obwieścić ludowi ustawę, prawo – törvényt
hirdetni v. kihirdetni a népnek
obwieścić nowinę – újságot közölni
obwieścić stan oblężenia – osromállapotot
kihidetni
4305
obwieść (obwiodę, obwiedzie) — obwodzić
[1. otoczyć czymś dookoła; 2. prowadząc
kogoś, obejść wiele miejsc] – körülvenni,
körülkeríteni, körülvezetni, körülvarrni
obwiedź sad parkanem – kerítéssel vedd körül;
kerítsd be a kertet
obwiezienie – körülkocsikáztatás
obwieziony, -a, -e – körülkocsikáztatott
obwieźć (obwiozę, obwiezie) — obwozić [wioząc
kogoś lub coś, odwiedzić wiele miejsc lub
osób albo objechać coś dookoła] –
körülkocsikáztatni,
körsétára
vinni,
körülutaztatni
obwieźć kogo po mieście – körülkocsikáztatni vkit
a városban
obwieźć się – körsétát, körutat v. körutazást tenni
(járművön)
obwijać [zob. owinąć], obwinąć – begöngyölni,
beburkolni,
becsavarni,
becsomagolni,
bebugyolálni; körülcsavarni, körülfonni
(növény), befutni, bekúszni
obwijać a. obwinąć (czym) – betakarni (vmibe)
obwijać w bawełne – [gyapotba burkolni] (átv.)
nagy feneket keríteni, kertelni, köntörfalazni,
titkolni (nembef.: nie ma co obwijać w
bawełne: nem köntörfalaz)
obwijanie – begöngyülés, beburkolás
obwijanie towaru w papier – az áru papírba
csomagolása
obwinąć — obwijać [zob. owinąć] – begöngyölni,
beburkolni,
becsavarni,
becsomagolni,
bebugyolálni; körülcsavarni, körülfonni
(növény), befutni, bekúszni
obwinąć co w papier – papírba csomaglni vmit
obwinąć dziecko w pieluchy – a gyermeket
pelenkába tette v. bepelenkázta
obwinąć kogo koło palca – az ujja köré csavar vkit
obwinąć sobie głowę chustką – kendővel köti be a
fejét
obwinąć się — obwijać się [zob. owinąć się] –
betekeredni, becsavarodni, beburkolódzni,
bebugyolálja magát; csavarodni, fonódni,
kúszni
-
Wersja 01 01 2017.
obwinąć się w co – bebugyolálja mgát,
beburkolódzik vmibe
obwinąć się w płaszcz – köpenyébe burkolódzik
obwinął go kocem – takaróba csomagolta
obwinić — obwiniać [uznać kogoś winnym
czegoś] – (kogo o co) okolni, hibáztatni vkit
vmiért;
(sąd) vádolni,
bevádolni,
megvádolni, pepanaszolni (vkit vmivel)
obwiniać kogo – okolni vkit
obwinić kogo o co – megvádolni vkit vmivel; vádat
emelni vki ellen vmi miatt
obwinić kogo o złodziejstwo – tolvajlással vádolni
vkit
obwinić kogo o kradzież – lopással vádolni vkit
obwinić się — obwiniać się [1. obwinić o coś
siebie samego; 2. obwinić o coś siebie
nawzajem] – okolja magát
obwinienie – hibáztatás, panaszolás, okolás; vád,
vádolás
obwinięcie – begöngyölés, burkolás;
kötés
(sebnél), szalag
obwinięcie się w biało-czerwoną flagę – önmaga
begöngyülése a fehér-piros zászlóba
obwinięty, -a, -e – begöngyölt, becsomagolt
obwiniony, -a, -e [osoba, przeciwko której toczy
się postępowanie dyscyplinarne lub
sądowe] – okolt; vádolt, megvádolt
obwisły, -a, -e [pochylony, zwisający] – petyhüdt,
lelógó, löttyedt, leffegő
obwisła pierś – petyhüdt v. lelógó mell
obwisła skóra – petyhüdt bőr
obwisła twarz – leffegő, lelógó arc
obwisłe policzki – petyhüdt arc
obwisłe uszy – kajla v. lelógó fülek
obwisłość – petyhüdtség
obwisnąć (obwisnę, obwisnnie) — obwisać
[zwieszać się lub pochylać pod ciężarem] –
lelógni, függeni, lógni, lekonyulni, mélyn
csüngeni
obwodnica [droga biegnąca dookoła miasta lub
śródmieścia,
której
zadaniem
jest
odciążenie ruchu w mieście i ułatwienie
przejazdu] – a várost elkerülő út
obwodowy, -a, -e [przymiotnik od: obwód] –
kerületi, körleti, körzeti, kör-; járási, területi;
(bonctan) perifériás
4306
obwodowy komitet – (dawno) területi v. járási
bizottság
obwodowy komitet wykonawca – (dawno) területi
végrehajtó bizottság
obwodowy układ nerwowy [nerwy i zwoje
nerwowe pośredniczące w wymianie
informacji między mózgiem i rdzeniem
kręgowym a narządami i tkankami] –
perifériás
idegrendszer
[több
mint
százmilliárd idegsejt alkotja]
Obwodowy Urząd Miar – (dawno) Kerületi
Mérésügyi Hivatal
obwodzić (obwodzę) [obwieść] – körülvenni,
körülkeríteni, bekeríteni
obwoluta (od łac. obvolvere, okrywać) [1.
papierowa
okładka
zakładana
na
właściwą okładkę książki, posiadająca
zagięte brzegi (skrzydełka) zachodzące na
wewnętrzne strony okładzin okładki,
stosowana w oprawie twardej, czyli
posiadającej grzbiet i sztywne okładziny.
2. zewnętrzna papierowa okładka książki
zakładana na właściwą okładkę; 3.
obwoluta (opakowaniowa) - rodzaj
opakowania, w którym giętki materiał
opakowaniowy nie zasłania towaru z
dwóch stron.] – fedőlap, borító, tetőlap,
borítólap, boríték, védőboríték; burkolat,
göngyöleg
obwoluta foliowana – fóliázott borító
obwoluta papierowa – papír fedőlap
obwoluta wewnętrzna – belső borító
obwoluta zewnętrzna – külső borító
obwolutka – védőlapocska
obwołać — obwoływać [1. wybrać kogoś na
jakieś stanowisko lub do pełnienia jakiejś
funkcji; 2. nazwać kogoś kimś publicznie,
uznać za kogoś lub za coś; 3. daw. ogłosić
coś publicznie] – (ogłaszać) kihirdetni,
közzétenni; (obrać) kikiáltani, ünnepélyesen
kihirdetni,
proklamálni;
kiválasztani,
megválasztani vmire
-
Wersja 01 01 2017.
obwołać kogo królem a. cesarzem – királlyá v.
császárrá kikiáltani vkit
obwołać kogoś przewodniczącym – vezetővé
választani vkit
obwołać się — obwoływać się [wybrać samego
siebie na jakieś stanowisko lub do
pełnienia jakiejś funkcji] – megválasztattja
v. kikiáltatja magát; kinevezi, kikiáltja magát
vmivé
obwołanie [(u Zygmunta Glogera) Taki tytuł
nosiły
drukowane
obwieszczenia,
wydawane przez marszałków wiel. kor. w
sprawach porządku publicznego, które
wywieszano na ratuszu warszawskim, i
zwołując lud bębnieniem albo trąbieniem
wśród
miasta,
odczytywano
zgromadzonym.] – kihírdetés, kikiáltás,
kiáltvány, proklamáció
obwołanie rzeczypospolitej – a köztársaság
kikiáltása
obwozić – obwieźć [wioząc kogoś lub coś,
odwiedzić wiele miejsc lub osób albo
objechać coś dookoła] – körülhordani,
körülvinni, körülkocsiztatni
obwozić z towarem po całym kraju – az egész
országot bejárni (áruval) járművön
obwód [1. długość krzywej będącej brzegiem
danej figury płaskiej; 2. jednostka
podziału
terytorialnego;
3.
linia
zamknięta, okalająca płaszczyznę lub
bryłę; też: długość tej linii; 2. wydzielony
umownie obszar] – kerület (matematikai);
terület felosztás egysége; körzet, kerület,
járás; kontúr, körvonal; városszél; áramkör
obwód absorpcyjny – abszorpciós szűrő,
szűrőcsapda
obwód analogowy – analógáramkör
obwód antyrezonansowy – elszívó (abszorpciós)
szűrő
obwód bioder – csípőbőség
obwód biustu – mellbőség
obwód drgający – rezgőkör
obwód drukowany (ang. Printed Circuit Board,
PCB) [płytka z materiału izolacyjnego z
połączeniami
elektrycznymi
(tzw.
ścieżkami) i punktami lutowniczymi (tzw.
padami), przeznaczona do montażu
podzespołów elektronicznych.] – NYÁK
(Nyomtatott ÁramKör, angolul Printed
Circuit Board, PCB) [sorozatban vagy
egyedileg előállított 1-48 rétegű bakelit,
kerámia,
vagy
üvegszálas
erősítésű
epoxigyanta alapú elektronikai alkatrész.
Feladata a rajta kialakított elektromos
áramkör
alkatrészeinek
mechanikai
hordozása és közöttük villamos kötések
biztosítása.]
4307
obwód elektryczny [1. zespół połączonych
elektrycznie
elementów
tworzących
zamkniętą drogę dla prądu elektrycznego;
2. Obwód elektryczny - układ źródeł
prądu
i
napięcia,
przewodów
elektrycznych, przez które prąd może bez
przerwy
płynąć,
oraz
rozmaitych
elementów
obwodów
elektrycznych
elementów aktywnych lub pasywnych
obwodu jak rezystory, kondensatory,
cewki (zwojnice), diody, wzmacniacze,
transformatory, itp.] – elektromos kör;
áramkör [egy vagy több áramforrásból, egy
vagy több fogyasztóból és további áramköri
elemekből álló műszaki rendszer, mely
alkalmas elektromos áram felhasználására]
obwód koła – a kör kerülete
obwód miejski – városi kerület
obwód ogrodu wynosi 800 metrów – a kert
kerülete 800 méter
obwód piersi – mellbőség
obwód prądu – áramkör
obwód rezonansowy – rezgőkör
obwód rezonansowy równoległy – párhuzamos
rezgőkör
obwód równoważący – visszacsatoló (öngerjesztő)
kör
obwód sprzężenia zwrotnego – visszacsatoló
áramkör
obwód szyji – nyakbőség
obwód talii – derékbőség
obwód (układ) wejściowy – bemenőkör
obwód w pasie – derékbőség (férfiaknál)
obwód wirtualny (w komunikacji dalekiego
zasięgu, chwilowe połączenie pomiędzy
dwoma punktami) – (kat.: informatyka)
virtuális áramkör [Az összeköttetés alapú
hálózatoknál az összeköttetést virtuális
áramkörnek (VÁ) szokták nevezni. A forrás
és a cél között felépült állandó úton
vándorolnak a csomagok, de egy fizikai
közeget egyszerre több virtuális kapcsolat
használhat.
Virtuális
áramkörök
használatakor nem kell minden egyes
csomagra forgalomszabályozási döntést
hozni.
A
forgalomszabályozás
az
összeköttetés létesítésének a része, vagyis
kiválasztásra kerül a forrást és a célt
összekötő útvonal, amelyen lezajlik az
összeköttetés forgalma. Az ilyen módon
felhasznált virtuális áramkör az összeköttetés
bontásakor
megszűnik.
A
virtuális
áramkörök
kialakításához
minden
csomópontnak fenn kell tartani egy olyan
táblázatot, amely bejegyzései a rajta
keresztül haladó éppen használt virtuális
áramkörök jellemzőit (honnan jött-hova
-
Wersja 01 01 2017.
megy) tartalmazzák, és az azonosításukra
egy sorszámot használnak. Minden hálózaton
keresztülhaladó csomagnak tartalmaznia kell
az általa használt virtuális áramkör
sorszámát. Amikor egy csomag megérkezik
egy csomóponthoz, az tudja, hogy melyik
vonalon jött, és mi az általa használt virtuális
áramkörének sorszáma. A tárolt táblázatából
ezek alapján ki tudja olvasni, hogy melyik
csomópont felé kell továbbküldeni.]
Obwód wołyński (ukr. Волинська область)
[jeden z 24 obwodów Ukrainy. Leży w
północno-zachodniej części Ukrainy, przy
granicy z Polską i Białorusią. Stolicą
obwodu jest Łuck. Obwód wołyński
graniczy z: obwodami rówieńskim od
wschodu i lwowskim od południa,
obwodem brzeskim Białorusi od północy
oraz województwem lubelskim Polski od
zachodu.] – Volinyi (ukránul: Волинська
область), v. Volhíniai terület [közigazgatási
egység Ukrajna északnyugati részén,
közigazgatási központja Luck. A történelmi
Volhínia nyugati részét foglalja magába, róla
kapta a nevét is. Területe 20,1 ezer km²,
2006-ben 1,04 millió lakosa volt (becslés).
Északról
Fehéroroszország
Breszti
területével, nyugatról Lengyelország Lublini
vajdaságával, keletről a Rivnei, délről a
Lvivi területtel határos.]
obwód wyborczy [jednostka administracyjna
utworzona dla przeprowadzenia wyborów
prezydenckich, parlamentarnych itp.] –
választókörzet, választókerület
Obwód zaporoski (ukr. Запорізька область)
[jest jednym z 24 obwodów Ukrainy. Leży
w południowo-wschodniej części Ukrainy,
nad Dnieprem i Morzem Azowskim. Na
północy i północnym zachodzie graniczy z
obwodem
dniepropietrowskim,
na
zachodzie z chersońskim, a na wschodzie z
donieckim. Stolicą obwodu jest Zaporoże.]
– (földr.) Zaporozsjei Kerület
4308
obwódka [linia obwodząca coś wokoło] – vminek
széle, szegély, szél, perem; paszomány
oby [partykuła wyrażająca życzenie, aby spełniło
się to, czego mówiący pragnie, np. Obyś żył
długo i szczęśliwie] – vajha! bárcsak! adná
Isten! bárcsak
oby miał pan rację! – bárcsak igazat szólna!
oby mu ziemia lekka była – legyen neki könnyű a
föld
oby się tylko udało! – bárcsak sikerülne!
oby to była prawda! – vajha ez igaz volna!
obycie
[1. umiejętność
odpowiedniego
zachowania się; 2. oswojenie się z czymś
wskutek ciągłego obcowania, stykania się
z czymś] – modor, viselkedés, jómodor, az
emberekkel való érintkezés helyes módja;
viselkedni tudás, jártasság a világban
(társaságban)
obyczaj [1. przyjęty w jakiejś społeczności
sposób
postępowania
w
danych
okolicznościach; 2. sposób postępowania
lub zachowania charakterystyczny dla
danego
człowieka
lub
zwierzęcia;
3. zasady etyczne i moralne, którymi ktoś
się kieruje] – szokás; (zasada moralna)
erkölcs, szemérem, erkölcsösség
obyczaj kilkuwiekowy – többévszázados szokás
obyczaj ludowy – népszokás
obyczaje – szokások
obyczaje ludu – népszokások
obyczaje narodowe [styl życia, polskie imiona,
kuchnia, tradycje i święta] – népszokások
obyczaje tubylców – a bennszülöttek szokásai
obyczajnie – tisztességtudóan, illően, illendően
obyczajność – erkölcsösség, jóerkölcs, tisztesség,
szerénység, erkölcsös viselkedés; illendőség,
illem,
illemtudás,
tisztességtudás,
udvariasság
obyczajny [zgodny z powszechnie przyjętymi
normami moralnymi; też: postępujący w
ten sposób] – erkölcsös, szemérmes;
illedelmes, illendő, udvarias, előkelő,
előzékeny, tisztességes, jóravaló
obyczajna książka – erkölcsös könyv
obyczajne zachowanie się – illedelmes, illendő
viselkedés
obyczajne życie – erkölcsös élet
obyczajny człowiek – erkölcsös ember
obyczajowość [1. ogół powszechnie przyjętych,
tradycyjnych obyczajów, właściwych
danemu
środowisku;
2. sposób
zachowywania się wynikający z uznania
określonych
norm
towarzyskich
i
moralnych] – erkölcsök, szokások
-
Wersja 01 01 2017.
obyczajowy, -a, -e [przymiotnik od: obyczaj, np.
powieść
obyczajowa]
–
szokásos,
mindennapos, megszokott; erkölcsi, erkölcs-,
erkölcsi; társadalmi
obyczajówka [pot.; zob. policja obyczajowa] –
(közb.) erkölcsrendészet
obyć się (obędę się, obędzie się) — obywać się
[1. poradzić sobie bez kogoś lub czegoś;
2. zadowolić się czymś niewielkim;
3. wydarzyć się lub odbyć się bez
konfliktów,
ofiar
itp.;
4. daw.
przyzwyczaić się do czegoś] – (bez czego)
meglenni, ellenni, megélni (vmi nélkül),
nélkülözhet
vmit;
nélkülözni
tudni,
lemondani; megelégedni, beérni
obyć się bez kogo/czego – nélkülözni tudni
vkit/vmit; meglenni, ellenni, megélni vkit/vmi
nélkül; lemondani róla
obyć się byle czym – kevéssel beéri
obyć się czym – megelégedni, beérni vmivel
obydwa [zob. obaj; liczebnik odpowiadający
liczbie 2, stosowany w stosunku do dwóch
osób jednakowej płci, a także dwóch
zwierząt lub przedmiotów tego samego
typu; oba; jeden i drugi] – mindkét,
mindkettő, mindketten
obydwaj – mindkét, mindketten (férfiak)
obydwaj licytowali się w uprzejmościach –
mindketten versengtek az udvariaskodásban
obydwie [zob. obie] – mindkét, mindkettő, egyik és
másik, két, kettő
obydwoje [zob. oboje] – mindkettő, mindkét;
mindketten; mind a kettő
obym cię więcej nie widział! – bárcsak ne látnálak
többé!
obym się nigdy nie orodził! – bárcsak meg sem
születtem volna!
obyty, -a, -e
[1. umiejący się odpowiednio
zachować
w
towarzystwie;
2. przyzwyczajony do czegoś, znający się
na czymś] – jártas, járatos, tapasztalt,
világlátott, gyakorlott, ügyes; jó fellépésű,
illemtudó, viselkedni tudó, simulékony
obyty w świecie – világlátott, világias, sokat
tapasztalt
obyty z czym – jártas, tapasztalt vmiben
obyty ze sceną – színházi ügyekben járatos v.
tapasztalt
obywatel (gr. πoλiτης [polites], od: πóλiς [polis] –
miasto, społeczność, państwo; łac. civis)
[1. członek społeczeństwa danego państwa
mający określone prawa i obowiązki
zastrzeżone przez konstytucję; 2. stały
mieszkaniec jakiegoś regionu lub miasta;
3. urzędowa forma zwracania się do
kogoś; 4. Paweł był obywatelem cesarstwa
4309
rzymskiego. Odrodzeni z Ducha Świętego
ludzie są obywatelami ojczyzny w niebie, u
Boga.] – polgár, állampolgár, honpolgár;
hazafi; polgár, földbirtokos; (dawno)
(tytułowanie) polgártárs; hinfitárs
obywatelu! – polgártárs!
obywatel dobry – jó hazafi
obywatel honorowy – díszpolgár
obywatel (miasta) – polgár
obywatel polski – lengyel állampolgár
obywatel świata [zob. kosmopolita] – világpolgár
obywatel taki a taki – ez és ez a polgár
obywatel zacny – tiszteletre méltó hazafi
obywatel ziemski [zob. ziemianin] – földbirtokos,
földesúr
obywatelce państwa członkowskiego – a tagállam
lakosai
obywatele – polgárság
obywatelka – polgártársnő
obywatelo! – polgártársnő!
obywatelka niemiecka – német állampolgár (nő v.
lány)
obywatelski, -a, -ie (ob.) – állampolgári, polgári
(polg.); polgárObywatelski Komitet Ocalenia Narodowego
(OKON)
–
Nemzeti
Megmentés
Állampolgári Bizottsága
obywatelskie
nieposłuszeństwo
(civil
disobedience) [celowe działanie łamiące
konkretne przepisy prawne w imię
przekonania, że owe przepisy rażąco
naruszają wartości istotne dla stosującego
nieposłuszeństwo obywatelskie] – polgári
engedetlenség
obywatelstwo
[1.
oficjalnie
uznana
przynależność do jakiegoś państwa; 2.
więź prawna łącząca jednostkę (osobę
fizyczną) z państwem, na mocy którego
jednostka ma określone prawa i obowiązki
wobec państwa, i państwo – analogicznie ma obowiązki i prawa wobec jednostki.
Określenie
spraw
związanych
z
obywatelstwem,
a
w
szczególności
sposobów jego nabycia i ewentualnie także
utraty, należy do samego państwa – jest to
jego kompetencja wyłączna. Istnieją także
regulacje
prawa
międzynarodowego
dotyczące
spraw
związanych
z
obywatelstwem,
a
w
szczególności
unikania sytuacji bezpaństwowości i
-
Wersja 01 01 2017.
wielokrotnego
obywatelstwa]
–
indigenátus; illetősége; állampolgárság,
honosság;
polgárjog,
polgári
jogok,
polgárjog; honossági jog; polgárság, polgári
állapot, polgárok; (dawno) földbirtok
obywatelstwo honorowe [tytuł nadawany przez
władze państwa lub miasta obywatelowi
innego państwa lub miasta w nagrodę za
zasługi] – díszpolgárság [honorowe
Obywatelstwo Miasta Szczecina: Szczecin
díszpolgára]
obzierać (obejrzeć) – megtekinteni, megnézni,
megszemlélni, körülnézni, vizsgálni
obznajmić,
obznajmiać
(obeznać)
–
megismertetni, megbarátkoztatni
obznajmić się, obznajmiać się – megismerkedni
obznajmić się z czym – megismerni vmit,
megismerkedni vmivel
obznajmiony, -a, -e – tájékozott, járatos, gyakorlott
obznajmiony z miastem – tájékozott a városból
obżarstwo [1. nadmierne objadanie się; 2. już
przed stworzeniem człowieka (nawet
zwierząt) Stwórca przygotował pożywienie
dla niego. Bóg chce, aby człowiek jadł
dobrze i dostatecznie. Jedzenie ma służyć
do budowy organizmu, a nie do objadania
się.] – falánkság, mohóság
obżarcie się – telhetetlenség, mértéktelenség ételitalban
obżarstwo [nadmierne objadanie się] – falánkság,
nagyétkűség, nagybélűség
obżarciuch, obżartuch [pot. osoba objadająca się
nadmiernie] – nagyevő, nagyétkű, nagyevő,
nagybelű; haspók, falánk, zabáló ember;
szereti a hasát; nagybélű
obżarty, -a, -e [pot. taki, który wiele zjadł] –
telezabált, kövér, dagadt, falánk, telhetetlen,
nagyétkű, nagybelű; körülrágott
obżąć (obeżnę, obeżnie) — obżynać [1. zżąć coś
dookoła; 2. obżąć kogoś - zżąć komuś
zboże; 3. obżąć się - zakończyć żniwa; zżąć
swoje zboże] – megnyesni, lenyesni
obżąć trawę sierpem – levágja a füvet sarlóval
obżerać się — obeżreć się [posp.; zob. objeść się]
– teletömi a gyomrát; telezabálja magát
obeżnięcie – megnyesés, lenyesés
obeżnięty, -a, -e – megnyesett, lenyesett

szótár 1 - Lengyelország magyarul

Transkrypt

Podobne dokumenty

ALFABET DOBRYCH MANIER DLA NASTOLATKA (I NIE TYLKO)

Rejs statkiem po Dunaju - Biuro Turystyczne Jaworzyna

szótár 1 - Lengyelország magyarul