1 Praktyczne korzyści z zastosowania trzech polskich szczepów w

1 Praktyczne korzyści z zastosowania trzech polskich szczepów w

dr hab. Magdalena Strus, dr n. med. Piotr Kochan, mgr Marzena Król, prof. dr hab. n. med. Piotr B. Heczko
Praktyczne korzyści z zastosowania
trzech polskich szczepów
w ginekologii i położnictwie
Celem artykułu jest przybliżenie charakterystyki trzech
polskich szczepów probiotycznych: Lactobacillus fermentum 57A, Lactobacillus plantarum 57B i Lactobacillus gasseri
57C, które wyizolowano z pochwy zdrowej kobiety w wieku
rozrodczym, oraz opis możliwych zastosowań tych szczepów w codziennej praktyce ginekologiczno-położniczej.
W
edług definicji Światowej Organizacji Zdrowia
(ang. World Health Organization – WHO) i Organizacji Narodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa (ang. Food and Agriculture Organization of the United Nations – FAO) probiotyki to żywe
drobnoustroje, które podawane w odpowiedniej dawce wpływają na poprawę stanu zdrowia gospodarza. Niniejsza praca
podsumowuje kilkuletnie badania przeprowadzone na trzech
polskich szczepach probiotycznych: Lactobacillus fermentum
57A, Lactobacillus plantarum 57B i Lactobacillus gasseri 57C
(wchodzące w skład preparatów prOVag® oraz inVag®), które
wyizolowano z pochwy zdrowej kobiety w wieku rozrodczym.
W badaniach in vitro potwierdzono ich silne działanie antagonistyczne powodujące spadek liczebności populacji typowych
patogenów dróg rodnych, takich jak Gardnerella vaginalis, E. coli,
Streptococcus agalactiae, w tym grzybów z rodzaju Candida
oraz pierwotniaka przenoszonego drogą płciową Trichomonas
vaginalis. Działanie antagonistyczne badanych szczepów było determinowane możliwością uwalniania do przestrzeni pozakomórkowej licznych metabolitów pohodowlanych, takich
jak kwas mlekowy, octowy, pyroglutaminowy oraz drobnych
peptydów o działaniu antybakteryjnym. Na uwagę zasługuje szczep Lactobacillus gasseri 57C, który dodatkowo produkuje H2O2, który ogranicza populację bakterii ściśle beztlenowych
powodujących u kobiet bakteryjną waginozę (ang. bacterial
vaginosis – BV). Ponadto w badaniach in vitro wykazano również wyjątkową zdolność tych szczepów do adherencji, czyli
zjawiska aktywnego przywierania badanych probiotyków
do powierzchni nabłonka pochwowego linii A431. Cecha ta jest
szczególnie pożądana dla szczepów z rodzaju Lactobacillus
pochodzenia pochwowego, gdyż determinuje tzw. oporność
na kolonizację, czyli zdolność aktywnego blokowania wolnych
receptorów dla typowych drobnoustrojów chorobotwórczych
występujących w środowisku pochwy. Według opinii sformułowanej przez ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG) w oparciu o przeprowadzone badania kliniczne
na grupie polskich kobiet w wieku rozrodczym, badane szczepy
probiotyczne: Lactobacillus fermentum 57A, Lactobacillus plantarum 57B i Lactobacillus gasseri 57C (wchodzące w skład preparatów
prOVag® oraz inVag®) wykazały skuteczną i długotrwałą kolonizację środowiska pochwy i to zarówno po podaniu ich drogą doustną, jak i dopochwową, w zależności od wskazań.
Probiotyki
Nowo obowiązująca, rozszerzona definicja probiotyków od
2014 r. brzmi: live microorganisms that, when administered in adequate amounts, confer a health benefit on the host (żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej liczbie skutkują korzyścią
zdrowotną u gospodarza) i określa obecnie:
y gatunki drobnoustrojów probiotycznych, dla których wykazano
korzyści zdrowotne w badaniach z kontrolą placebo,
y wymóg, aby każde oświadczenie wychodzące ponad stwierdzenie „zawiera probiotyki” było poparte dowodami naukowymi,
y wymóg, aby oddzielić żywe kultury bakterii typowo związane
z żywnością fermentowaną, dla których nie udowodniono korzyści zdrowotnych, od probiotyków,
y wymóg oddzielenia mikroflory jelitowej przeszczepianej pacjentom w zakażeniach Clostridium difficile (tzw. przeszczepy kału) od probiotyków,
y nowo odkrywane szczepy i kolekcje szczepów zawierających
zdefiniowane drobnoustroje z próbek od ludzi z wystarczającymi dowodami potwierdzającymi ich bezpieczeństwo i skuteczność, gdzie dopuszcza się stosownie definicji „probiotyk” [1–3].
Charakterystyka szczepów w badaniach in vitro
Szczepy Lactobacillus fermentum 57A, Lactobacillus plantarum
57B i Lactobacillus gasseri 57C zostały wyizolowane z dróg rodnych zdrowej polskiej kobiety w wieku rozrodczym. Przynależności gatunkowej szczepów dokonano przy użyciu metod fenotypowych (API 50CHL, BioMerieux) i molekularnych, m.in. PCR
Forum Po ł ożnic t wa i Ginekologii
1
(ang. polymerase chain reaction), analizie sekwencji ITS (ang. internal transcribed spacer sequence analysis), analizie sekwencji genu
kodującego 16 S rRNA, typowaniu z ustaleniem sekwencji nukleotydowej fragmentów wybranych loci (ang. multilocus sequence typing – MLST) oraz elektroforezie w zmiennym polu elektrycznym (ang. pulsed-field gel electrophoresis – PFGE).
Adherencja
Zdolność do adherencji (określanej także mianem adhezji
lub przylegania) bakterii do komórek ustroju gospodarza stanowi jeden z ważniejszych elementów opisu aktywności powierzchniowej bakterii i jest uważana za niezbędny pierwszy
etap kolonizacji błon śluzowych, odnoszący się zarówno do patogenów, jak i składników mikroflory naturalnej. Wszystkie badane szczepy posiadają bardzo dobrą zdolność do adherencji
do ludzkich komórek nabłonka pochwy A-431 (ryc. 1). Dodatkowo szczep L. gasseri 57C wykazuje wyjątkowo silną adherencję również do ludzkich linii komórkowych nabłonka jelitowego
CaCo2 i HT-29MTX, istotną dla kolonizacji odbytu. W przypadku
doustnych preparatów probiotycznych kolonizacja przewodu
pokarmowego szczepami z rodzaju Lactobacillus jest pierwszym
kluczowym etapem zwiększającym również szansę na skuteczną
kolonizację środowiska pochwy, gdyż bliskość anatomiczna pozwala bakteriom (również tym chorobotwórczym) swobodnie
przemieszczać się pomiędzy odbytem a ujściem pochwy.
Zdolność do hamowania
adhezji i wypierania patogenów
Wykazano, że trzy badane szczepy probiotyczne mają znaczący wpływ na redukcję liczebności chorobotwórczych bakterii wskaźnikowych (Gardnerella vaginalis Gv/2, S. agalactiae GBS/2, uropatogenny szczep E. coli 2222) przywierających
do komórek linii pochwowej A-431. Wprowadzenie wyżej wymienionych trzech szczepów bakterii probiotycznych do układu
tkanka-patogen w istotny sposób wpłynęło na liczebny spadek
populacji bakterii chorobotwórczych przywartych do komórek
linii pochwowej A-431. Taki wpływ wykazano zarówno w przypadku pałeczek Gram-ujemnych (E. coli, G. vaginalis), jak i dla
paciorkowców (S. agalactiae). W przypadku G. vaginalis dodatkowo zaobserwowano, że wcześniejsze pojawienie się tej
pałeczki na powierzchni komórek nabłonka pochwy całkowicie uniemożliwia adherencję bakterii probiotycznych, co można tłumaczyć szybkim tworzeniem biofilmu przez G. vaginalis
i blokowaniem receptorów dla bakterii z rodzaju Lactobacillus. Stąd kluczowe jest jak najszybsze podanie ww. szczepów
w trakcie leczenia, aby uniemożliwić bakteriom patogennym
wytworzenie biofilmu.
Ponadto bakterie probiotyczne wykazywały zróżnicowany zakres działania wobec grzybów z rodzaju Candida (C. albicans 107). Szczep L. fermentum 57 A był w stanie zapobiegać
adherencji C. albicans. Ta właściwość została zachowana także
dla badanej mieszaniny trzech szczepów.
Aktywność antagonistyczna względem drobnoustrojów
patogennych oraz zjawisko koagregacji
Właściwości antagonistyczne wobec typowych patogenów
dróg rodnych przeprowadzono metodą ilościową.
Szczegółowa analiza pokazała, że szczep L. fermentum 57A
wykazuje bardzo silne właściwości antagonistyczne wobec
S. agalactiae, E. coli, szczep L. plantarum 57B wykazuje bardzo
silne właściwości antagonistyczne wobec E. coli, S. agalactiae,
S. aureus, i E. faecalis, natomiast szczep L. gasseri 57C wykazuje
bardzo silne właściwości antagonistyczne wobec E. coli, S. agalactiae, S. aureus, a także wobec E. faecalis. Zestawienie wyników badania ukazuje tabela 1. Ponadto szczepy hamują również wzrost i namnażanie G. vaginalis, C. albicans.
W swym antagonistycznym działaniu szczepy wykorzystują
produkcję bakteriocyn, H2O2, kwasów tłuszczowych, kwasu mlekowego i octowego, co obniża pH wydzieliny pochwy i stwarza
niekorzystne środowisko dla wzrostu patogenów. Ponadto wykazano, że w odpowiednio wysokich dawkach badana mieszanina szczepów działa antagonistycznie na pasożyta dróg rodnych
powodującego jedną z najczęstszych chorób przenoszonych
drogą płciową na świecie – Trichomonas vaginalis [5].
Cecha niektórych szczepów mogąca zwiększać skuteczność
kolonizacji środowiska docelowego to koagregacja. Powstające
A
Ryc. 1. Adherencja wybranych szczepów do komórek linii tkankowej nabłonka pochwy A431: A. Lactobacillus fermentum 57A,
B. Lactobacillus plantarum 57B
2
Forum Po ł ożnic t wa i Ginekologii
B
kolonie, tzw. koagregaty, składają się ze szczepów należących
do różnych gatunków, różniących się morfologicznie, które
mogą lepiej radzić sobie w warunkach niesprzyjających. Zdolność do wzajemnej koagregacji występująca pomiędzy szczepami Lactobacillus fermentum 57A, Lactobacillus plantarum 57B
i Lactobacillus gasseri 57C to szalenie istotna cecha umożliwiająca synergistyczne działanie trzech szczepów na liczebny spadek populacji bakterii chorobotwórczych.
Produkcja H2O2
Jednym ze skutecznych mechanizmów bójczych antagonistycznego oddziaływania bakterii kwasu mlekowego wobec
patogenów, w tym beztlenowych, jest produkcja nadtlenku
wodoru. Czynniki etiologiczne powodujące BV nie są zdolne
do produkcji katalazy i są szczególnie wrażliwe na nadtlenek
wodoru. Jednym z ważnych składników zdrowej mikroflory pochwy są bakterie produkujące tę substancję. Wobec ich braku częściej dochodzi do nawrotów stanów zapalnych pochwy.
Spośród trzech badanych szczepów L. gasseri 57C, jako przedstawiciel gatunków Lactobacillus z grupy acidofilnej, odznacza
się pozakomórkową produkcją nadtlenku wodoru przy jednoczesnym braku rozkładu H2O2.
Oporność na kwas żołądkowy, niskie pH oraz sole żółci
Szczepy poddano badaniu oporności na sztuczny kwas żołądkowy oraz oporności na sole żółci, co według przytoczonych wcześniej kryteriów WHO/FAO [1, 2] ma służyć ocenie
przeżywalności bakterii podczas pasażu przez żołądek i dwunastnicę w przypadku podawania doustnego. Wymienione
szczepy wykazują dużą oporność na niskie pH 1,2 (równe wartościom w żołądku) oraz na sztuczny sok żołądkowy zawierający pepsynę. Ponadto szczepy L. fermentum 57A i L. plantarum 57B wykazują wysoką oporność na stężenia soli żółci
(20 g/l). Szczep L. gasseri 57C odznacza się znacznie mniejszą
opornością na stężenia soli żółci (2 g/l), jednak na jego ostateczną przeżywalność, ze względu na działanie synergistyczne oraz powinowactwo do receptorów jelita, mają wpływ dwa
pierwsze szczepy. Tak więc potwierdzono zdatność szczepów
do zastosowania doustnego.
Produkcja kwasu D(–)/L(+) mlekowego
Wszystkie badane szczepy niezależnie od źródła węgla produkowały izomer L(+) i D(–) kwasu mlekowego. Wymagania
dotyczące zawartości formy D(–) kwasu mlekowego w ogólnej puli kwasu mlekowego stawiane przez WHO produktom
wytwarzanym z udziałem bakterii fermentacji mlekowej spełniają szczepy: L. fermentum 57A (w podłożu maltodekstryny
i glukozy) oraz L. plantarum 57B i L. gasseri 57C w podłożu z glukozą i laktozą. Bakterie te produkują co najmniej 50–60% formy L(+) kwasu mlekowego. Ponadto wszystkie badane szczepy były zdolne do metabolizowania glikogenu jako jedynego
źródła węgla. Szczepy te mogą być zatem zastosowane jako
składniki doustnych preparatów i mogą wykorzystywać jako
jedyne źródło węglowodanów wybrane substraty: maltodekstrynę, glukozę i laktozę. Do konstrukcji doustnych preparatów
probiotycznych w obecności glikogenu mogą być wykorzystane wszystkie badane szczepy, gdyż produkują powyżej 50%
formy L(+) kwasu mlekowego.
Oporność na środki plemnikobójcze
Produkty zawierające środek plemnikobójczy nonoxynol-9
są stosowane w prezerwatywach i innych produktach intymnych. Preparat ten nie wywarł znaczącego wpływu na redukcję populacji szczepów L. fermentum 57 A oraz L. plantarum
57 B. Natomiast odnotowaną redukcję populacji szczepu L. gasseri 57 C o 1 log można tłumaczyć granicą błędu metody rozcieńczeń dziesiętnych.
Oporność na leki przeciwdrobnoustrojowe
W trakcie badań oceniono oporność badanych szczepów
bakteryjnych na następujące chemioterapeutyki: penicylina, gentamycyna, wankomycyna, klindamycyna, erytromycyna, ampicylina, amoksycylina, chloramfenikol, metronidazol, trimetoprim/sulfametoksazol, doksycyklina, amoksycylina
z kwasem klawulanowym, azytromycyna, cefuroksym, ciprofloksacyna. Badane szczepy z rodzaju Lactobacillus wykazały wartości MIC (ang. minimal inhibitory concentration) dla większości
badanych leków przeciwdrobnoustrojowych zgodne z wartościami stwierdzonymi dla szczepów wzorcowych lub w granicach wartości wykazanych w literaturze.
Analiza obecności ekstrachromosomalnego DNA
Biorąc pod uwagę fakt istnienia plazmidów u bakterii z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium, jednak w szczególności wśród szczepów izolowanych z jelit, które posiadają geny kodujące oporność antybiotykową, zalecenia WHO/FAO
rekomendują przeprowadzanie badań w tym kierunku [1].
Przeprowadzono analizę dwoma metodami: izolację chromosomalnego DNA za pomocą metody kolumnowej oraz izolację
plazmidowego DNA. Nie odnotowano prążków sugerujących
obecność DNA plazmidowego.
Korzyści ze stosowania trzech opisanych szczepów
w praktyce ginekologiczno-położniczej
Badania nad zastosowaniem korzystnych drobnoustrojów
w ginekologii są jednymi z najczęściej opisywanych zagadnień w światowej literaturze medycznej dotyczącej probiotyków. Jednymi z pierwszych badaczy w tej dziedzinie byli Gregor Reid oraz zespół lekarzy: Seymour Klebanoff, Sharon
Hillier i David Eschenbach, którzy zapoczątkowali podejście
naukowe do zagadnienia probiotyków w ginekologii, przede
wszystkim w stanach zapalnych pochwy i BV [6, 7]. Najczęstszą chorobą dróg rodnych kobiet między 15. a 44. rokiem życia jest BV. U większości kobiet (nawet 84%) może przebiegać
Forum Po ł ożnic t wa i Ginekologii
3
Tab. 1. Zestawienie aktywności trzech badanych szczepów bakterii z rodzaju Lactobacillus działających antagonistycznie wobec wybranych
bakterii wskaźnikowych. Analizę przeprowadzono w oparciu o wyniki uzyskane z metody ilościowej po upływie 8 godzin czasu reakcji
E. coli
Lp. Szczepy
Lactobacillus
wyjściowa
liczebność
populacji
ok. 8 × 107 CFU/ml
1. L. fermentum redukcja
57A
do 101 CFU/ml
2.
3.
L. plantarum całkowite
57B
zahamowanie
wzrostu
L. gasseri
całkowite
57C
zahamowanie
wzrostu
S. agalactiae
wyjściowa
wyjściowa
liczebność populacji liczebność
ok. 107–108 CFU/ml
populacji ok. 108
CFU/ml
redukcja
całkowite
do 4 × 105
zahamowanie
wzrostu
CFU/ml
redukcja
całkowite
do 1,5 × 104
zahamowanie
wzrostu
CFU/ml
redukcja
całkowite
do 2 × 107
zahamowanie
wzrostu
CFU/ml
bezobjawowo. W USA szacuje się, że ok. 29% populacji kobiet w wieku 14–49 lat cierpi na BV [8]. Dowiedziono, że ekosystem pochwy to środowisko niesłychanie złożone, podatne
zarówno na zmiany w trakcie menstruacji, ze strony zaburzeń
endogennych, np. hormonalnych, jak i licznych czynników zewnętrznych. Wiele badań wskazuje na skuteczność szczepów
probiotycznych w odbudowie mikroflory pochwy, jak i profilaktyce i wspomaganiu leczenia stanów zapalnych w obrębie dróg
rodnych [9–12].
Badane szczepy L. fermentum 57 A, L. plantarum 57 B i L. gasseri 57 C zostały wyizolowane z pochwy zdrowej polskiej kobiety. Ważnym aspektem doboru szczepów probiotycznych
jest ich pochodzenie w rozumieniu późniejszego zastosowania na danej populacji. Istnieją różnice w składzie mikroflory
pochwy wobec rejonu geograficznego i ważne jest poznanie
właściwego jej składu u kobiet w danym regionie świata przed
zastosowaniem danych szczepów probiotycznych [13–16].
Niniejsze szczepy odzwierciedlają składowe mikroflory polskich kobiet [17], dlatego też szybko i trwale kolonizują nabłonek pochwy.
Przeprowadzono szereg badań klinicznych oceniających
trzy wymienione szczepy, m.in. badanie otwarte oceniające
poprawę pH środowiska pochwy, biocenozę pochwy według
skali Nugenta i składu mikroflory dróg rodnych u kobiet w wieku reprodukcyjnym podczas doustnego stosowania preparatu zawierającego wyżej wymienione szczepy oraz wieloośrodkowe, zaślepione badanie z randomizacją i kontrolą placebo
przy zastosowaniu preparatu dopochwowego oceniające skuteczność i bezpieczeństwo tego preparatu [9, 18, 19]. W pierwszym badaniu dowiedziono, że stosowanie preparatu doustnego zawierającego trzy szczepy w istotny sposób wpływa
na podwyższenie liczby bakterii z rodzaju Lactobacillus w odbycie, następnie w pochwie, z towarzyszącą korzystną zmia-
4
Forum Po ł ożnic t wa i Ginekologii
E. faecalis
S. epidermidis
S. aureus
wyjściowa
liczebność
populacji
ok. 107–108 CFU/ml
redukcja
do 8 × 104 CFU/ml
wyjściowa
liczebność
populacji
ok. 108 CFU/ml
redukcja
do 4 × 105
CFU/ml
redukcja
do 2,2 × 102
CFU/ml
całkowite
zahamowanie
wzrostu
całkowite
zahamowanie
wzrostu
całkowite
zahamowanie
wzrostu
ną odczynu pochwy i wartości w skali Nugenta. Mimo krwawienia miesiączkowego utrzymywanie się wysokiej liczby bakterii
w odbycie stwarza rezerwuar do rekolonizacji pochwy.
W drugim badaniu dowiedziono, że podaż wspomnianych
szczepów w postaci preparatu dopochwowego oddziałuje korzystnie zarówno klinicznie, jak i mikrobiologicznie na odbudowę równowagi i prawidłowego składu mikroflory pochwy,
w sposób szybki i skuteczny prowadząc do kolonizacji nabłonka pochwy. W obydwu badaniach, oceniając działania niepożądane, preparaty okazały się bezpieczne w użyciu.
Kolejne badanie zostało przeprowadzone przez Olszanecką-Glinianowicz i wsp. [21]. Podają oni wskazania do zastosowania
preparatu doustnego prOVag® u polskich kobiet. W ocenie ginekologów stosowanie preparatu prOVag® w całej grupie badanej spowodowało przywrócenie prawidłowej mikroflory pochwy u 71,3% kobiet, obniżenie pH pochwy u 73,4%, poprawę
nawilżenia pochwy u 75,3%. Preparat był także z powodzeniem
stosowany u kobiet w ciąży, u których zaobserwowano zmniejszenie dyskomfortu w okolicach intymnych (82,6%), poprawę nawilżenia pochwy (57%) oraz czynności jelit, w tym zmniejszenie
zaparć (34%) [21].
W przeprowadzonym badaniu Olszanecka-Glinianowicz i wsp.
(badanie w trakcie publikacji) wykazali liczne korzyści z leczenia
preparatem inVag® (n = 3540 kobiet). Najczęściej obserwowano
zmniejszenie nasilenia takich objawów, jak: świąd sromu i pochwy, nieprawidłowa wydzielina z pochwy, podrażnienie sromu
i pochwy oraz suchość pochwy. Stosowanie leku inVag® w największym stopniu wpłynęło na redukcję rybiego zapachu wydzieliny z pochwy (60,4%), suchość pochwy (59,5%), świąd sromu i pochwy (57,8%) oraz podrażnienie sromu i pochwy (51,7%).
Polepszenie ogólnej jakości życia w wyniku stosowania preparatu inVag® obserwowano aż u 88,3% badanych, a poprawę jakości życia seksualnego u 69,5% kobiet.
Tab. 2. Przydatność produktów zawierających badane szczepy L. fermentum 57A, L. plantarum 57B i L. gasseri 57C w praktyce położniczo-ginekologicznej według opinii zespołu ekspertów PTG [20]
Preparat doustny prOVag®
y
y
y
y
y
y
y
W trakcie i po kuracjach antybiotykowych.
W trakcie i po leczeniu miejscowym zakażeń pochwy.
Przy wtórnych i nawracających zakażeniach bakteryjnych i grzybiczych układu moczowo-płciowego.
Po połogu.
W okresie około- i pomenopauzalnym.
Przed i po zabiegach chirurgicznych w obrębie układu
moczowo-płciowego.
U kobiet często korzystających z basenów, sauny,
jacuzzi itp. oraz często podróżujących.
Z kolei podwójnie zaślepione badanie z randomizacją i kontrolą placebo Heczko i wsp. (badanie w trakcie publikacji) polegało
na doustnej podaży wymienionych trzech szczepów jako leczenia wspomagającego przy antybiotykoterapii BV i tlenowcowego
zapalenia pochwy (ang. aerobic vaginitis – AV). Do badania zakwalifikowano pacjentki z nawracającym zapaleniami pochwy, zarówno BV i AV. Analizą objęto 578 uczestniczek, z których 241 ukończyło pełny cykl badawczy. Wykazano, że preparat prOVag® wydłuża
czas klinicznego nawrotu BV do nawet 51%, natomiast AV do 76%.
Stosowanie wymienionych szczepów wpłynęło także na redukcję i utrzymanie właściwego pH, prawidłowej skali Nugenta oraz
zwiększenie liczby bakterii z rodzaju Lactobacillus w pochwie badanych kobiet.
Zespół ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG) wydał opinię dotyczącą preparatów zawierających trzy
wyżej opisane szczepy [20]. W tabeli 2 przedstawiono wskazania
do stosowania tych produktów. Podsumowując, doustne zastosowanie korzystniejsze jest w sytuacjach długotrwałej odbudowy
mikroflory układu moczowo-płciowego, przy nawrotach oraz jako profilaktyka stanów zapalnych w ciąży. Dopochwowe – kiedy
potrzebne są szybkie i długotrwałe efekty, zwłaszcza podczas leczenia zakażeń.
Podanie doustne i dopochwowe
Obserwacje dokonane na podstawie badań przeprowadzonych w warunkach in vitro mogą mieć istotne znaczenie w zrozumieniu konieczności jak najszybszego rozpoczęcia podawania
bakterii probiotycznych, po zakończonej kuracji antybiotykowej
lub po krwawieniu menstruacyjnym. Na podstawie przeprowadzonych doświadczeń można stwierdzić, że tylko bardzo wczesne pojawienie się bakterii probiotycznych w środowisku nabłonka pochwy może skutkować blokowaniem wolnych receptorów
na powierzchni komórek nabłonka pochwy i zmniejszeniem liczby
wolnych receptorów dostępnych dla bakterii patogennych. Stąd
we wspomnianych wybranych sytuacjach istnieje zasadność profilaktycznego stosowania wymienionych szczepów.
Preparat dopochwowy inVag®
y
y
y
y
Jatrogenne zaburzenia ekosystemu pochwy, np. związane z antybiotykoterapią, chemio- lub radioterapią.
Po leczeniu dopochwowymi lekami przeciwbakteryjnymi, przeciwrzęsistkowymi i przeciwgrzybiczymi.
Pomenopauzalna atrofia urogenitalna (wspomagająco
podczas lokalnej lub systemowej hormonoterapii zastępczej).
Wspomagająco w leczeniu stanów zapalnych pochwy.
Zastosowanie dopochwowe powyższych szczepów najbardziej pożądane jest do szybkiego i miejscowego działania
najczęściej w trakcie/po leczeniu lekami przeciwbakteryjnymi,
przeciwrzęsistkowymi i przeciwgrzybiczymi, chemio- lub radioterapii oraz przy leczeniu atrofii urogenitalnej. Podanie doustne najbardziej korzystne jest w profilaktyce (także w ciąży
i połogu), leczeniu nawracających zakażeń układu moczowo-płciowego oraz przy doustnej antybiotykoterapii w celu
utrzymania i przywrócenia właściwej mikroflory pochwy,
układu moczowego oraz pokarmowego. W szczególnie trudnych sytuacjach warto zastosować równocześnie doustne
i dopochwowe podanie tych samych szczepów. Zgodnie
z opinią PTG łączne stosowanie warto rozważyć zwłaszcza
w nawracających infekcjach pochwy/sromu (np. BV, grzybica), atrofii urogenitalnej o znacznym nasileniu, postępowaniu
okołooperacyjnym przy zabiegach obejmujących pochwę
i srom [20].
Podsumowanie
Trzy szczepy: Lactobacillus fermentum 57A, Lactobacillus
plantarum 57B i Lactobacillus gasseri 57C opisane w niniejszej
publikacji poprzez swoje unikalne cechy wykazują skuteczność kliniczną oraz poprawę parametrów mikrobiologicznych, są bezpieczne, dobrze tolerowane przez pacjentów,
zarówno w postaci doustnej, jak i dopochwowej. Można z powodzeniem stosować je w zapobieganiu stanów zapalnych
pochwy, w szczególności BV.
Bibliografia dostępna w redakcji wydawnictwa.
dr hab. Magdalena Strus, dr n. med. Piotr Kochan,
prof. dr hab. n. med. Piotr B. Heczko
Katedra Mikrobiologii, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie
mgr Marzena Król
Instytut Biotechnologii Surowic i Szczepionek BIOMED S.A. w Krakowie
Autor do korespondencji:
dr n. med. Piotr Kochan, Katedra Mikrobiologii UJ CM, ul. Czysta 18,
31-121 Kraków, tel. 12 633 25 67, e-mail: [email protected]
Forum Po ł ożnic t wa i Ginekologii
5