szczegóły

„Bezpieczny Wyjazd”
Okresowy wyjazd do pracy w innym kraju jest od kilku lat jedną z najczęstszych form
emigracji zewnętrznej Polaków.
Od 1 maja 2004 r. obywatele RP mogą bez wiz, ale także bez paszportów, na podstawie
jedynie dowodów osobistych podróżować po całej Unii Europejskiej.
Przy szukaniu i wyborze ofert pracy warto jednak posiadać wiedzę, która może pomóc
uniknąć skutków skorzystania z nieuczciwych i niebezpiecznych ofert.
Jak zabezpieczyć się przed nielegalnymi agencjami pośrednictwa pracy?
Staraj się postępować zgodnie z poniższymi radami:
1. Sprawdź czy pośrednik posiada odpowiedni certyfikat (wykaz agencji zatrudnienia znajduje
się na stronie internetowej www.kraz.praca.gov.pl
2. Jeżeli w ogłoszeniu podany jest tylko telefon komórkowy, bezwzględnie domagaj się
podania także dokładnego adresu pośrednika.
3. Pamiętaj, że polski pośrednik nie ma prawa do pobierania opłat za załatwienie pracy.
4. Zawsze sprawdzaj czy dany pośrednik posiada umowę zawartą z pracodawcą zagranicznym
i czy wysyłał już ludzi do pracy za granicę. Poproś o numery telefonów pracodawców
zagranicznych oraz do osób, które już skorzystały z jego usług i mogą to potwierdzić.
5. Zanim wyjedziesz za granicę domagaj się spisania umowy, w której będą podane warunki
pracy, płacy, należne świadczenia. Nie podpisuj umowy w języku obcym lub takiej, która
jest dla Ciebie niezrozumiała. Ewentualne zmiany w umowie negocjuj przed jej
podpisaniem. Niczego nie podpisuj bez zastanowienia.
6. Pamiętaj, że dowód wpłaty na konto pośrednika – oszusta – nie daje dużych szans na
odzyskanie wpłaconej kwoty. Do zakładania kont bankowych mogą być wykorzystywane
podstawione osoby.
7. Zanim zapłacisz pośrednikowi za przejazd, sprawdź, ile wynoszą ceny u przewoźników. Nie
przepłacaj.
8. Nigdy nie płać przed wyjazdem za mieszkanie za granicą oferowane przez pośrednika.
Zwykle kontakt kończy się na pobraniu opłat za lokal.
9. Jeśli dajesz pośrednikowi pieniądze, zawsze domagaj się pokwitowania.
10. Pamiętaj, że polski pośrednik pracy nie ma prawa skierować Cię do pośrednika
zagranicznego.
11. Dowiedz się czy i na co możesz liczyć ze strony pośrednika w razie kłopotów w pracy (np.
w sytuacji, kiedy praca jest inna niż oferowana lub masz problemy z pracodawcą). Poproś o
zobowiązanie na piśmie.
12. Sprawdź ważność paszportu oraz upewnij się co do konieczności posiadania innych
dokumentów wymaganych przepisami kraju, do którego jedziesz.
13. Zrób kserokopię dokumentów, które ze sobą zabierasz i zostaw bliskim (osobom, którym
ufasz). Dołącz do dokumentów aktualną fotografię.
14. Wykup w towarzystwie ubezpieczeniowym odpowiednie ubezpieczenie od następstw
nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia. Choroba czy wypadek za granicą przy braku
ubezpieczenia to olbrzymie koszty leczenia.
15. W przypadku wyjazdu do państw członkowskich Unii Europejskiej uzyskaj w najbliższym
oddziale NFZ bezpłatną Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego, która uprawnia do
podstawowego leczenia na terytorium UE. Należy jednak sprawdzić np. na stronie
www.nfz.gov.pl zasady leczenia za granicą (czyli czego nie pokryje Fundusz).
16. Zostaw adres, pod którym będziesz przebywać za granicą, numer telefonu, imię i nazwisko
pracodawcy oraz nazwiska i adres osób, z którymi wyjeżdżasz (lepiej nie wyruszać
w pojedynkę). Informuj bliskich o zmianach adresu i miejsca pracy.
17. Ustal częstotliwość kontaktów telefonicznych z bliskimi (osobami, którym ufasz), np. raz
w tygodniu o określonej porze. Ustal hasło, którym się posłużysz w przypadku
ewentualnych kłopotów i niemożności powiedzenia tego wprost przez telefon, np. przekaż
pozdrowienia dla kogoś, kto nie istnieje.
Jakie są sankcje za prowadzenie nielegalnego pośrednictwa pracy?
Prowadzenie agencji zatrudnienia bez wpisu do rejestru agencji karane jest grzywną nie mniejszą
niż 3000 zł. Tej samej karze grzywny podlega każdy kto narusza przepisy art. 121 ustawy z dnia 20
kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, ze zmianami, np. prowadząc
agencję zatrudnienia pobiera od osoby, dla której poszukuje zatrudnienia lub innej pracy
zarobkowej, dodatkowe niedozwolone opłaty.
Jakie mogą być konsekwencje skorzystania z niesprawdzonych, nielegalnych ofert pracy ?
Handel ludźmi – definicja z Protokołu o zapobieganiu, zwalczaniu i karaniu za handel ludźmi, a
szczególnie kobietami i dziećmi, będącym uzupełnieniem Konwencji ONZ przeciwko
międzynarodowej przestępczości zorganizowanej (ONZ, Palermo 2000)
Poprzez handel ludźmi rozumie się:
Wynajmowanie, przewożenie, przechowywanie, przyjmowanie osób przy stosowaniu gróźb,
użyciu siły czy innych form przymusu, porwania, podstępu, kłamstwa, nadużycia władzy,
wykorzystania bezsilności osoby z zamiarem wykorzystywania tych osób w celu prac
przymusowych, pobierania organów, niewolnictwa i praktyk zbliżonych do niewolnictwa,
zmuszania do prostytucji i innych form wykorzystywania seksualnego.
Aspekty prawne handlu ludźmi:
Kodeks karny z dnia 6 czerwca 1997 r. stanowi w § 1 art. 253, że kto uprawia handel ludźmi
nawet za ich zgodą, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od 3 lat, w § 2
stanowi, że kto w celu osiągnięcia korzyści majątkowej zajmuje się organizowaniem adopcji dzieci
wbrew przepisom ustawy podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Art. 8 Przepisów wprowadzających Kodeks karny stanowi, że kto powoduje oddanie innej osoby w
stan niewolnictwa albo uprawia handel niewolnikami podlega karze pozbawienia wolności na czas
nie krótszy od lat 3.
Zachowania osób zaangażowanych w handel ludźmi mogą być kwalifikowane jako:
Art. 204§4 Kk (zwabianie i uprowadzenie ofiary w celu uprawiania prostytucji za granicą),
Art. 203 Kk (zmuszanie do prostytucji),
Art. 204§1,2 i 3 Kk (stręczycielstwo i sutenerstwo),
Art. 189§1 i 2 Kk (pozbawienie człowieka wolności),
Art. 190§1 Kk (groźby karalne),
Art. 191§1 Kk (zmuszenie do określonego zachowania),
Art. 197§1,2,3 Kk (zgwałcenie i inna czynność seksualna).
Formy handlu:
Handel ludźmi w celu wykorzystania ich w przemyśle erotycznym – większość osób
będących przedmiotem handlu ludźmi nie jest informowana o warunkach, w jakich będą
musiały pracować. Niektórzy trafiają do przemysłu erotycznego wbrew swej woli, w drodze
oszustwa lub przy użyciu siły. Zadłużenie/niewolnicze długi, zabieranie dokumentów,
przymus psychiczny i fizyczny, gwałt seksualny oraz więzienie są to najczęstsze problemy,
z jakimi spotykają się osoby będące przedmiotem handlu,
Handel ludźmi w celu zmuszania do pracy/praktyki zbliżone do niewolnictwa – ten handel
jest szczególnie ukierunkowany na sektor rolnictwa, budownictwa i pracy w fabrykach.
Ludzie są zmuszani do pracy niewolniczej (przymus, wykorzystywanie, ograniczanie
możliwości przemieszczania się, minimalna płaca lub jej brak itd.),
Handel ludźmi przeznaczonymi do pracy w domach/pielęgnowanie – osoby te są zmuszane
do nieprzerwanej pracy w niewolniczych warunkach (przymus, wykorzystywanie,
ograniczanie możliwości przemieszczania się, minimalna płaca lub jej brak) jako służący
lub do opieki przy osobach ciężko chorych i upośledzonych,
Handel ludźmi w celu zawarcia małżeństwa z reguły z „bogatym” cudzoziemcem – kobiety
przyjeżdżają do nieznanego środowiska, nie znając języka ani kultury, natomiast ich status
w większości przypadków jest całkowicie uzależniony od męża. Stają się ich niewolnicami,
są zmuszane do prostytucji, pracy bez wynagrodzenia itd.,
Handel ludźmi w celu zmuszania do żebractwa – kobiety, dzieci, ludzie starzy lub
upośledzeni są zmuszani do żebrania w wielkich miastach, również w innych państwach.
Nie potrafią poruszać się w miejscu, w którym się znajdują, a poza tym są pod stałym
nadzorem kogoś kto im zabiera wyżebrane pieniądze,
Handel ludźmi w celu pobierania organów – młodzi ludzie czy dzieci są sprzedawani lub
porywani, następnie pobiera się od nich organy, które służą do przeszczepów.
Powody, dla których ludzie wyjeżdżają za granicę:
Zarobić pieniądze,
Nauczyć się języka lub go doskonalić,
Przeżyć ciekawą przygodę,
Poznawać nowe miejsca i ludzi, nawiązać nowe kontakty,
Zmienić swoje dotychczasowe życie, zrealizować marzenia.
Sposoby poszukiwania zatrudnienia za granicą:
Czytanie ogłoszeń prasowych lub afiszy rozmieszczanych w różnych miejscach miast/wsi,
Informacje od rodziny,
Propozycje pracy usłyszane od starych i nowych znajomych,
Urzędy Pracy,
Inne biura pośrednictwa pracy,
Wyjazd „w ślepo” w celu poszukania pracy już na miejscu.
Niebezpieczeństwa czyhające na osoby wyjeżdżające do pracy za granicą:
Nieznajomość (lub słaba znajomość) języka państwa, do którego chce się wyjechać to
niemożność porozumienia się z przyszłym pracodawcą, jak i trudność w dochodzeniu
swoich praw w związku z podjętą pracą,
Na miejscu może okazać się, że proponowana dla nas praca jest pracą „na czarno”. Możemy
zostać oszukani przez pracodawcę i nie otrzymać wynagrodzenia za pracę,
Po przyjeździe do pracy za granicą może okazać się, że będziemy zmuszani przez
pracodawcę do wykonywania czynności, o których wcześniej nie było mowy (np. praca w
sex biznesie).
Wyjeżdżając za granicę zabierz ze sobą:
Adres i numer telefonu najbliższego polskiego konsulatu w kraju, do którego jedziesz. W
razie jakichkolwiek kłopotów, tam uzyskasz pomoc,
Słownik lub rozmówki – jeśli nie jesteś pewna/y czy dasz sobie radę z językiem,
Numer telefonu Poland direct z kraju, do którego jedziesz. Za darmo lub za minimalną
opłatą można z tego numeru dodzwonić się do telefonistki z centrali międzynarodowej w
Polsce, która po uzyskaniu zgody od twojego rozmówcy na obciążenie jego rachunku,
połączy Cię z wybranym przez Ciebie numerem telefonu. Musi to być numer telefonu
stacjonarnego. Dla przykładu Poland direct tp z Anglii, Irlandii, Niemiec: 00 800 0480
0480,
Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego,
Telefon komórkowy z aktywnym roamingiem,
Pieniądze (może to być także karta kredytowa lub czeki). Zapas na tzw. „czarną godzinę”,
na bilet powrotny do Polski. Najlepiej mieć kilka rodzajów środków płatniczych (gotówka,
czeki, karta) i przechowywać je w różnych miejscach.
Pamiętaj!
Nigdy nie oddawaj nikomu swoich dokumentów tożsamości,
Jeżeli wyjeżdżasz za granicę to raczej nie samemu, z kimś (koleżanką, kolegą),
Możesz zgłosić w miejscowej Policji przestępstwo, którego padłeś ofiarą i wskazać winnych
jego popełnienia. Jeśli trafiłeś na Policję – czy to jako poszkodowany/a czy jako
podejrzany/a, masz prawo do tłumacza – domagaj się tego,
Jeśli jesteś podejrzany/a o dokonanie przestępstwa masz prawo do adwokata. Na Twoją
prośbę policjant powiadomi o Twojej sytuacji polski konsulat,
W przypadku utraty paszportu lub innego dokumentu podróży konsul może po uprzednim
potwierdzeniu Twojej tożsamości wydać paszport tymczasowy na powrót do kraju. Dobrze
jest posiadać przy sobie, w czasie wyjazdu za granicę, kopie tej strony dokumentu, gdzie
znajduje się zdjęcie i dane osobowe. Jeżeli dokument zostanie zgubiony, skradziony lub
zniszczony kartka ta posłuży do szybkiego wyrobienia nowego dokumentu,
Unikaj ekstrawaganckiego i prowokacyjnego ubrania i takiego zachowania,
Unikaj przygodnych znajomości, ludzi, którzy ot tak, prawie za nic, oferują Ci kuszące
warunki pracy szybkiego zarobku czy jakąś pomoc – może to być pułapka,
Podczas pobytu za granicą przestrzegaj praw i zwyczajów kraju, w którym jesteś,
Karalność popełnionych przestępstw i wykroczeń jest różna w różnych krajach. Np.
posiadanie, przewożenie czy rozpowszechnianie narkotyków w wielu krajach jest zagrożone
karą wieloletniego pozbawienia wolności lub nawet karą śmierci.
Przydatne strony internetowe:
www.strada.org.pl to strona La Strady - Fundacji przeciwko Handlowi Kobietami. Na tej stronie
są informacje na temat zjawiska handlu ludźmi, regulacje prawne oraz porady dla chcących
pracować za granicą. Telefon zaufania La Strady (0048) (0-22) 628 99 99 czynny we wtorki w
godz. 9.00-21.00. Pomagają i doradzają:
- kobietom rozważającym możliwość wyjazdu do pracy za granicą,
- kobietom, które są ofiarami handlu ludźmi (które zostały sprzedane lub zmuszone do prostytucji),
- rodzinom dziewcząt i kobiet zaginionych.
www.pracuj.info.pl
to strona serwisu „Pracuj w Europie”. Zawiera oferty pracy w Europie,
aktualne informacje, porady i wskazówki na temat poszukiwania pracy (w języku polskim).
www.msz.gov.pl to strona Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Zawiera m.in. Informacje dla
wyjeżdżających z Polski oraz adresy polskich placówek dyplomatycznych. Na tej stronie dowiesz
się m.in. w jakich sytuacjach i na jaką pomoc możesz liczyć ze strony konsula podczas pobytu za
granicą.
Informacje wykorzystane w opracowaniu pochodzą ze źródeł:
Komendy Wojewódzkiej Policji w Białymstoku – Program prewencyjny „Twoje
Życie – Twój Wybór”
Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Rzeszowie