Referaty: mgr Urszula Augustyniak Wpływ ćwiczeń

Transkrypt

IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna
Referaty:
mgr Urszula Augustyniak
Wpływ ćwiczeń usystematyzowanego zapamiętywania stosowanych w metodzie Dyna-Lingua
M.S. na pamięć literacką w młodszym wieku szkolnym
Celem mojego referatu jest wykazanie, że specyficzny trening pamięci, ukierunkowany
na tworzenie sieci skojarzeniowych oraz na przetwarzanie danych w tych sieciach, prowadzi
do poprawy zapamiętywania krótkich tekstów literackich.
Przedmiotem moich badań jest trening zapamiętywania skategoryzowanych danych
odnoszonych do kilku konkretnych obiektów oraz trening w operowaniu tymi danymi (w oparciu
o klocki „64 figury”) prowadzony z dziećmi w młodszym wieku szkolnym. Wpływa on pozytywnie
na poprawne zapamiętywanie treści bajek i opowiadań.
W pierwszej części referatu odwołam się do koncepcji pamięci operacyjnej Baddeleya
i Hitcha. Następnie przedstawię wyniki moich badań i wnioski związane z hipotezą badawczą.
dr Antoni Balejko
Wykorzystanie książek i pomocy z serii „Logopeda radzi” w badaniach, diagnozie, korekcji
mowy i wymowy osób w różnym wieku
W referacie zostanie przedstawiona moja droga zawodowa i wspomnienia o moich mistrzach
i nauczycielach. Zaprezentowana będzie postać prof. Kirejczyka, prof. Kaczmarka, dra Kani i prof.
Klimkowskiego.
Zaprezentuję serię Logopeda radzi oraz Test nazywania i arkusz odpowiedzi. Inspiracją
do jego opracowania był Bostoński Test Nazywania, który służy do badania i oceny mowy osób
z afazją. Można go też stosować do usprawniania funkcji osób z różnymi zaburzeniami mowy, przede
wszystkim takich, u których zaburzenia mowy lub jej brak są wynikiem uszkodzenia różnych części
mózgu. Test nazywania i arkusz odpowiedzi pozwalają badać, notować wyniki i oceniać poziom
komunikacji i świadomości językowej, wyznaczać kierunek działania korekcyjno-terapeutycznego.
mgr Edwin Bażański
Problematyka emisji głosu osób z autyzmem, zespołem Downa i upośledzeniem umysłowym
Koordynacja funkcji oddechowych podporządkowana jest centralnemu układowi nerwowemu.
W mózgu znajduje się ośrodek mowy, a jego nadwyrężenie prowadzi do dysfunkcji głosu oraz ostrych
zaburzeń w zakresie artykulacji. Dotknięty patologią ciąg mechanizmów wywołuje zmiany, które
zakłócają odbiór impulsów z mózgu.
Podstawowym problemem w zakresie emisji głosu jest stres komunikacyjny. W tym
przypadku oznacza to wycofanie się pacjenta z komunikacji, co w efekcie powoduje zwolnienie tempa
rozwoju psychofizycznego. Młody człowiek przystosowuje się, uczy się żyć ze swoim defektem,
utrzymując w ten sposób równowagę psychofizyczną kosztem ograniczenia szans rozwojowych
Omawiając problematykę stresu komunikacyjnego, najczęściej skupiamy się na kwestiach
werbalnego przekazu i komunikowania się. Nie bierzemy jednak pod uwagę całego spektrum
Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej
20-lecie wrocławskiej logopedii
12-14 września 2014
prawidłowego dotleniania organizmu np. dziecka autystycznego i dziecka z upośledzeniem.
W przypadku takiego pacjenta podstawowy problem polega na tym, że oddech zatrzymuje się
właściwie w połowie drogi, czyli w krtani i w płucach.
Wprowadzenie zindywidualizowanego treningu oddechowego, często skorelowanego
z praktycznymi zadaniami aktorskimi, przynosi pożądane efekty. Pacjent stopniowo zapamiętuje
odgrywane role połączone z technicznymi aspektami emisji głosu, co w pierwszych miesiącach
treningu przypomina okres właściwy mutacji. Głos faluje we wszystkich rejestrach brzmieniowych,
wpadając w falset, przydechy aż po momenty prawidłowego, przeponowego głosu. Konsekwencja
i determinacja w treningach stwarzają szansę na skuteczną eliminację problemów z głosem
i co najważniejsze, poprzez naukę prawidłowego oddechu dotleniają mózg.
mgr Jarosław Budźko
Mój sposób postępowania z autystycznym synem na progu dorosłości. Twórczość rodzicielska
w podejściu egalitarnym
Wystąpienie poświęcę opisowi mojego postępowania z autystycznym synem – będzie to
przypomnienie i kontynuacja referatu wygłoszonego w 2007 roku na III Międzynarodowej
Konferencji Logopedycznej we Wrocławiu. To opis okresu terapii zbiegającej się z dochodzeniem
syna w okres dorosłości i związane z nim regresy i nierównomierny rozwój.
Przybliżę aspekty komunikacji werbalnej i niewerbalnej wytworzone z synem na bazie pracy
terapeutycznej metodą Dyna-Lingua M.S. oraz niektóre elementy teorii umysłu stosowane w terapii,
a dające znaczące efekty w naszym przypadku.
Przedstawię również wiele refleksji nad „trudnym ojcostwem” z niepełnosprawnym dzieckiem
z autyzmem, połączone z dążeniem do poznania możliwości rozwojowych syna, własnych możliwości
rozwojowych, jak i twórczości rodzicielskiej w podejściu egalitarnym na podstawie badań własnych.
mgr Anastazja Drath
Wykorzystanie bajki psychostymulacyjnej w pracy metodą Dyna-Lingua M.S. nad mową
i myśleniem
Ze względu na swoje właściwości, bajka psychostymulacyjna może stanowić tworzywo sesji
terapeutycznych w całości ich przebiegu lub tylko w ich części. Zarówno mowa, jak i myślenie
znajdować mogą w bajce psychostymulacyjnej pożywkę dla rozwoju na różnych etapach.
Zgodnie z założeniem metody Dyna-Lingua M.S., którą stosuję w swoich działaniach
terapeutycznych, metoda terapii mowy powinna zawierać formy ćwiczeń i oddziaływań stanowiących
trening obszarów mózgu odpowiedzialnych za mowę. Formy te muszą bezpośrednio wiązać się
z mową i być możliwe do wprowadzenia nawet w zerowym jej stadium. Takie możliwości dają
techniki charakterystyczne dla metody Dyna-Lingua M.S. wzmocnione tworzywem bajki
psychostymulacyjnej.
Bajka psychostymulacyjna dobrze sprawdza się jako podłoże dla działań zarówno na etapie
nominacji, jak i tam, gdzie chodzi o rozwój struktury zdania czy rozwój już bardziej zaawansowanych
form wypowiedzi słownych. Poprzez bajkę skonstruowaną i opowiadaną zgodnie z założeniami
metody Dyna-Lingua M.S. dziecko powoli uczy się myślenia, język bowiem jest traktowany
we wspomnianej metodzie jako narzędzie programowania i kontroli tej złożonej czynności
przetwarzania informacji, jaką jest myślenie. Dotyczy to również roli języka w ukierunkowanym
przetwarzaniu danych pamięciowych pochodzących z różnych analizatorów, czyli w tworzeniu
wyobrażeń.
W swoim wystąpieniu pragnę przybliżyć możliwości wykorzystania bajki
psychostymulacyjnej w pracy metodą Dyna-Lingua M.S. nad mową i myśleniem.
dr Anna Dziwińska
Komunikowanie się w upośledzeniu umysłowym i autyzmie
Niniejsza praca zawiera część teoretyczną, w której zwrócono uwagę na istotę komunikacji
interpersonalnej, dzieląc ją na werbalną i niewerbalną. W części praktycznej przedstawiono rezultaty
badań własnych, obserwacji ilościowej, dotyczącej charakterystyki pełnej kompetencji lingwistycznokomunikacyjnej dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego i poddawanych
terapii logopedycznej oraz wyników badań metodą Dyna-Lingua M.S.
Przedstawia ona koncepcje dotyczące procesu komunikowania się ludzi prezentujących mowę
zdefektowaną. Ów problem pojawia się w upośledzeniu umysłowym i autyzmie. Autorka omawia go
w wąskim zakresie odnoszącym się do taksonomii zaburzeń typowych dla upośledzenia umysłowego
i autyzmu. Określa, które cechy mowy zdefektowanej przypisać autyzmowi, niepełnosprawności
intelektualnej, a które sprzężeniu tych zaburzeń. Badania i literatura przedmiotu pokazują,
że największe kontrowersje pojawiają się przy ustalaniu owej typologii, czyli diagnozy różnicowej.
mgr Sylwia Filipczak
Dynamika występowania zaburzeń afatycznych a funkcjonowanie pacjenta – studium
przypadku
Celem wystąpienia jest ukazanie zależności między dynamiką ustępowania zaburzeń
afatycznych, będących skutkiem incydentu neurologicznego, a aktywnością i funkcjonowaniem
chorej. Uszkodzenie mózgu, jakiego doznała badana, zmieniło jej egzystencję o sto osiemdziesiąt
stopni. Silna motywacja do pokonywania trudności i systematyczność sprawiły, że bariery
komunikacyjne stawały się coraz mniejsze.
Praca zawiera relację z poszczególnych etapów terapii i zmian, jakie zaszły w funkcjonowaniu
chorej. Z czasem objawy zaczęły się zmieniać, cześć z nich ustąpiła całkowicie, inne przekształciły się
w dyskretniejsze deficyty.
Co było najtrudniejsze w terapii? Jak zmieniała się aktywność pacjentki wraz z ustępowaniem
zaburzeń? W jaki sposób teraz patrzy na świat? Czy można dostrzec jakieś pozytywne aspekty
choroby? Dlaczego zdecydowała się opisać swoje zmagania z trudnościami komunikacyjnymi
w książce? Odpowiedzi na te pytania dostarczy prelekcja.
mgr Ewa Galewska
Model terapii integratywnej dla osób jąkających
Nie ma jednolitej definicji jąkania, a co za tym idzie, nie ma też jednolitej propozycji terapii
dla osób jąkających. Definicje jąkania przytoczone w literaturze odnoszą się do tego, co dzieje się
z osobą jąkającą, wtedy kiedy ona już się jąka. Powszechnie jąkanie jest utożsamiane z niepłynnym
mówieniem. Natomiast istotnym problemem osoby jąkającej jest to, co się z nią dzieje, zanim zacznie
mówić – na poziomie konceptualizacji wypowiedzi.
Jąkanie definiuję jako globalne zaburzenie komunikacji, najczęściej realizujące się w mowie
spontanicznej, nie jest stanem – jest cechą. Występuje w relacji z oceniającym słuchaczem, powoduje
dezintegrację wszystkich sfer funkcjonowania człowieka (fizycznej, psychicznej, emocjonalnej,
wolitywnej, behawioralnej, społecznej oraz duchowej).
Proponowany przeze mnie model terapii dla osób jąkających uwzględnia wszystkie
wymienione sfery oraz zakłada dążność do ich zintegrowania, czyli do zdrowia pacjenta. Dla terapeuty
zajmującego się osobami jąkającymi (nie jąkaniem) stanowi to nie lada wyzwanie. W terapii osoby
jąkającej konieczne jest połączenie wiedzy z wielu dziedzin nauki (psycholingwistyki, psychologii,
neuronauki, logopedii, fizjoterapii) oraz korzystanie z wiedzy wielu szkół psychoterapeutycznych,
w szczególności z terapii poznawczo-behawioralnej, systemowej rodzin, psychodynamicznej,
egzystencjalnej oraz innych).
Pierwszym – niezwykle ważnym elementem terapii osoby jąkającej jest diagnoza. Powinna
ona zawierać trafną interpretację, psychoedukację w przypadku dorosłego pacjenta oraz rodziców/
opiekunów/partnerów. Tu powinno znaleźć się też wyjaśnienie konieczności zastosowania
integratywnego modelu terapii, a nie terapii logopedycznej. Następnie pacjenci uczestniczą
w trzyletnim programie terapeutycznym uwzględniającym trening poznawczo-behawioralny,
przeredagowanie pamięci emocjonalnej, aktywność poznawczą, gotowość do ryzyka, przywrócenie
integracji i równowagi rozregulowanych procesów w sieciach neuronowych. Niezwykle ważnym jest
ostatni etap terapii – etap stabilizacji.
mgr Tomasz Galewski
Czy jąkanie jest nerwicą mowy – przyczynek do dyskusji
W literaturze przedmiotu nie ma zgodności co do sposobu definiowania jąkania. Proponowane
definicje są bardziej lub mniej akceptowane przez ogół środowiska zaangażowanego w problem
i można przyjąć, że w pewnym stopniu wynikają z dogmatyzmu metodologicznego ich autorów.
Wystąpieniem chciałbym sprowokować dyskusję, której celem byłaby rewizja zgłaszanych
poglądów na temat jąkania oraz próba znalezienia wspólnych stanowisk w kwestii jego definiowania.
Wspólne stanowisko w tejże sprawie jest, zdaniem autora, bardzo istotne z punktu widzenia
praktycznych zastosowań wiedzy naukowej w proces leczenia osób jąkających.
W odczuciu autora, pilną potrzebą jest dokonanie rewizji poglądu na temat związku jąkania
i lęku. Na związku tym opiera się zaproponowana przez dr. Szamburskiego definicja – jąkanie jest
nerwicą mowy – którą to chciałbym poddać dyskusji.
W dyskusji zamierzam odnieść się do wniosków płynących z własnych badań
oraz do obserwacji poczynionych w tej kwestii Klinice Leczenia Jąkania w Warszawie.
mgr Renata Gorbenko
Zaburzenia teorii umysłu w procesie rozwojowym dziecka w oparciu o standaryzowane
techniki wykorzystywane w terapii dyskursywnej
W moim referacie przybliżę testy do badania teorii umysłu jako narzędzie diagnostyczne
(będące w fazie standaryzacji) oraz przedstawię wyniki badań, które wskazują, że wszystkie dzieci
ze spektrum autyzmu mają zaburzenia teorii umysłu. Analiza materiału badawczego będzie dotyczyć
rozwijania teorii umysłu w terapii dyskursywnej technikami opracowanymi przez Małgorzatę
Młynarską. W moim referacie opiszę techniki opracowane przez Małgorzatę Młynarską i procedurę
badań. Przedstawię hipotezy postawione w mojej pracy doktorskiej i wnioski z przeprowadzonych
badań.
prof. dr hab. Stanisław Grabias
Terapia logopedyczna w świetle biologicznych teorii nabywania języka
Współczesna logopedia klaruje się na styku lingwistyki (wymaga głębokiej wiedzy na temat
istoty języka, naświetlane zresztą różnie przez cztery fundamentalne teorie jego interpretacji),
neurobiologii (bo mózg generuje umysł, a język jest jego komponentem, który jednocześnie scala
funkcjonowanie umysłu) i audiologii (bo język samorzutnie wchodzi do umysłu poprzez słuch i jest to
jego jedyna droga).
Przedmiot logopedii można ująć w formule: „biologiczne uwarunkowania języka i zachowań
językowych”. Logopedia bowiem poszukuje relacji tego, co dzieje się w mózgu i układzie
obwodowym, do tego, jaki jest język i jak się nim człowiek posługuje.
W odwiecznej dyskusji między teoretykami teorii socjalizacji (jednostka uczy się języka)
a zwolennikami poglądu, że język jest przyrodzony człowiekowi (np. natywistyczna teoria
Chomskyˊego), rysuje się trzecie stanowisko motywowane osiągnięciami neurobiologii. Stanowisko to
wyznaczają następujące tezy:
- Człowiek ma język, ponieważ mózg ludzki jest najbardziej ustrukturowanym bytem,
do jakiego dotarła nauka.
- Zwierzęta nie mają języka, ponieważ nie mają tak wysoce zorganizowanych mózgów.
- Język jest komponentem umysłu i jednocześnie bytem organizującym umysł.
- Język samorzutnie pojawia się w umyśle do szóstego roku życia dziecka na zasadzie
samoregulacyjnych procesów zachodzących w mózgu, jeśli dziecko słyszy i jeśli jego mózg pozostaje
w normie biologicznej.
- Te obydwa czynniki – słuch i funkcjonowanie mózgu – generują zaburzenia mowy, których
przyczyny zawsze tkwią w biologii ludzkiej.
Tezy te nakazują zmianę założeń terapii logopedycznej i winny wpływać na postępowanie
logopedyczne.
dr Danuta Grzesiak-Witek
Pomoc logopedyczna osobom ze stwardnieniem rozsianym
W przypadku osób ze stwardnieniem rozsianym w około 50% przypadków pojawiają się
kłopoty z mową. Najczęściej przyjmują one postać zaburzeń dyzartrycznych mowy spowodowanych
uszkodzeniem części ruchowej ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego. Trzeba przy tym
zauważyć, iż objawy tych zaburzeń mowy mogą w przypadku każdej osoby przyjąć nieco odmienny
obraz. Zazwyczaj w stwardnieniu rozsianym zaburzeniom mowy towarzyszą zaburzenia w połykaniu
(dysfagia). Artykuł prezentuje propozycję ćwiczeń ułatwiających proces mówienia osobom z SM.
Znajdą się tutaj ćwiczenia oddechowe w różnych pozycjach. Uwaga zostanie poświęcona ćwiczeniom
fonacyjnym oraz ćwiczeniom artykulacyjnym, które posłużą poprawie jakości wymawianych głosek.
dr hab. prof. Ewa Humeniuk
Czy mózg się jąka?
Badania nad jąkaniem skoncentrowane wokół patologii układu nerwowego są obecnie
jednymi z najbardziej dynamicznie rozwijających się. U ludzi jąkających się stwierdza się różnego
rodzaju zaburzenia dotyczące anatomii ośrodków odpowiedzialnych za realizację funkcji językowych,
zaburzenia funkcjonalne oraz nieprawidłową lateralizację funkcji językowych. W badaniach
odnaleziono nieprawidłową anatomię korowych obszarów mowy (ośrodek Broki i Wernickego) oraz
patologiczne wzory aktywacji tych obszarów (np. niewłaściwa kolejność). U osób niejąkających
podczas mowy aktywne są ośrodki w półkuli lewej, natomiast u jąkających w tym samym momencie
większą aktywację zauważa się w półkuli prawej. Obserwuje się także nieprawidłową współpracę
poszczególnych ośrodków mowy na poziomie korowym i podkorowym. Zauważono, że obszar
aktywacji kory mózgowej jest większy u osób mówiących płynnie niż niepłynnie, chodzi głównie o
ośrodki słuchowe oraz ośrodki motoryczne kontrolujące ruchy ust i krtani. Budowa mózgu i jego
funkcjonowanie u osób jąkających się wykazują więc liczne nieprawidłowości. Dotyczą one całego
układu funkcjonalnego mowy.
Pojawia się jednak pytanie, czy różnice anatomiczne i morfologiczne w budowie mózgu są
przyczyną jąkania, czy jego skutkiem. Próbą odpowiedzi na to pytanie są badania przeprowadzone u
dzieci, które pojawiły się ostatnio w literaturze. Dostarczają one ważnych dowodów na istnienie różnic
neurologicznych już we wczesnych fazach wystąpienia objawów niepłynności.
mgr Joanna Jatkowska
E-learning czy b-learning w terapii logopedycznej dzieci z dyslalią?
Wykorzystywanie komputerów, tabletów i Internetu w logopedii to zjawisko powszechne.
Środowiska logopedyczne już od wielu lat interesują się nowymi technologiami, próbując włączyć je
w proces diagnozy i terapii dzieci z zaburzeniami komunikacji. Wykorzystania e-learningu (nauczanie
na odległość) czy b-learningu (nauczanie hybrydowe: tradycyjne i zdalne) w diagnozie i terapii
logopedycznej dzieci do tej pory nie poddano badaniom empirycznym.
W 2009 r. autorka opracowała koncepcję zdalnych ćwiczeń logopedycznych, która została
zrealizowana w interdyscyplinarnym zespole logopedów, grafików i programistów w ramach projektu
unijnego „Stworzenie internetowego serwisu e-Logo-Edukacja, opartego o innowacyjne e-usługi:
e-logopedia i e-statystyka” (program operacyjny Innowacyjna Gospodarka).
Koncepcja nowatorskich lekcji logopedycznych, tzw. e-Logo-Lekcji, ze zdalnym
nagrywaniem głosu dziecka, wpisała się w światowe trendy rozwoju edukacji, a przede wszystkim
spodobała się dzieciom.
Włączenie owych lekcji do procesu tradycyjnej terapii logopedycznej z wykorzystaniem
platformy e-learningowej autorka nazwała b-learningiem w logopedii. W latach 2011-13 wdrożyła
swą koncepcję w kilku projektach badawczych i innowacjach pedagogicznych w Polsce i za granicą,
a ich efekty pragnie opisać w rozprawie doktorskiej „B-learning w diagnozie i terapii logopedycznej
dzieci”.
Cyfrowy świat, który otoczył współczesne dziecko, niesie nie tylko korzyści, ale również
zagrożenia. Środowiska logopedów powinny szczególnie uważnie obserwować i badać te zjawiska,
by wypracować jak najlepsze metody stymulujące rozwój mowy „cyfrowych tubylców”.
dr Olga Jauer-Niworowska
Dyzartria a zaburzenie komunikacyjne w zaburzeniu o różnej etiologii
Referat będzie dotyczył złożoności objawów u osób z różnie uwarunkowanymi zaburzeniami
dyzartrycznymi – współwystępowania zaburzeń motorycznych i zaburzeń językowo-komunikacyjnych
(rozwinięcie tematyki poprzednich wystąpień).
dr Ewa Jeżewska-Krasnodębska
Stan mowy dzieci w wieku przedszkolnym - aktualne statystyki zaburzeń mowy
Referat składa się z dwóch części. W części pierwszej zostaną przedstawione wyniki badań
logopedycznych dzieci przedszkolnych przeprowadzone w latach 2006-2011 i zostaną one odniesione
do wyników badań dzieci w wieku wczesnoszkolnym przeprowadzonych w latach 1997-2005. Wyniki
tych badań wskazują na tendencję wzrostową zaburzeń mowy występujących u dzieci w wieku
przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W badaniach dzieci w wieku wczesnoszkolnym statystyki
wskazywały na występowanie zaburzeń mowy u ok. 60% uczniów rozpoczynających naukę szkolną;
w badaniach dzieci przedszkolnych statystyki wskazują na występowanie zaburzeń mowy, głównie
artykulacji, aż u ok. 80% dzieci. Fakt ten szczególnie budzi niepokój, zważając na obniżenie wieku
rozpoczęcia edukacji szkolnej.
Badania dwóch grup dzieci były przeprowadzone według tej samej metodologii badawczej.
W badaniach przyjęto za podstawę rozważań klasyfikację zaburzeń mowy Projekt zestawienia form
zaburzeń mowy autorstwa H. Mierzejewskiej i D. Emiluty-Rozyi [1997]. Opisu zaburzeń
artykulacyjnych dokonano, stosując tradycyjną terminologię logopedyczną.
W drugiej części referatu przedstawione zostaną wnioski płynące z praktyki logopedycznej
i rozszerzonej metodologii badań.
mgr Aneta Kańtoch
Piktogramy w terapii wrodzonego niedorozwoju recepcji i ekspresji słownej dziecka
Zagadnieniu afazji dziecięcej poświęca się w literaturze przedmiotu niewiele miejsca. Jednak
u wielu dzieci występują pierwotne zaburzenia zachowania językowego wynikającego z patologii
mózgowej, które nie są rezultatem głuchoty, umysłowego niedorozwoju czy zaburzeń emocjonalnych.
Wciąż brak jest metod i technik pracy z dziećmi afatycznymi, które w pełni zaspokoją potrzeby
praktyków zajmujących się terapią tego zaburzenia. I choć postęp naukowy w tym zakresie jest ciągły,
to i tak trudno jest jednoznacznie ustalić zasady metodycznego postępowania w pracy z dzieckiem,
u którego specyficzne zaburzenia rozwoju mowy są albo wynikiem patologii mózgowej, albo
dysfunkcją mózgu. Dlatego też, mając na uwadze fakt, że zaburzenie to utrudnia dzieciom procesy
prawidłowej komunikacji, budowania odpowiednich relacji z rówieśnikami i osiąganie postępów
w nauce, pragnę zaprezentować jedną ze stosowanych przeze mnie form pracy terapeutycznej. Moja
propozycja metody do pracy z dzieckiem afatycznym powstała w wyniku połączenia komunikacji
alternatywnej (piktogramów) z metodą symultaniczno-sekwencyjną prof. Cieszyńskiej i manualnego
torowania głosek Wianeckiej (MTG). Dlatego też posługując się tą metodą w pracy z konkretnym
przypadkiem, pragnę pokazać efekty prowadzonej przeze mnie terapii.
dr Melanie Kirmess
Terapia osób z ograniczeniami wywołanymi afazją. Program SunCIST
Sunnaas Rehabilitation Hospital oferuje intensywny program leczenia afazji oparty
na zasadach CILT wraz z wielodyscyplinarnym ustawieniem grup (SunCIST). Niniejszy referat ma
na celu zaprezentowanie programu SunCIST oraz wstępne omówienie rezultatów jego stosowania
i kierunków dalszego rozwoju.
SunCIST to trzytygodniowy zabieg dla sześcioosobowych grup. Program CILT zakłada
poświęcenie 2-3 godzin dziennie aspektom psychologicznym, psychicznym i umiejętnościom
językowym w naturalnych, codziennych sytuacjach. CILT obejmuje zajęcia z grą karcianą, z użyciem
wysokiej i niskiej częstotliwości obrazków stymulujących związanych z komunikowaniem się
na różnym poziomie trudności. Terapia jest stosowana w niewielkich, trzyosobowych grupach przez
wykwalifikowanego logopedę. Ponadto SunCIST oferuje średnio 45 godzin skonstruowanych ćwiczeń
językowych, a także 30 godzin innych zajęć w grupach w ramach piętnastodniowego planu pracy.
Podczas ostatnich lat program SunCIST w naszym szpitalu ukończyło ponad 70 osób.
Wszyscy uczestnicy wypełnili standaryzowany, oceniający protokół pierwszego i ostatniego dnia
programu. Pomimo różnych stadiów afazji i indywidualnych różnic, uczestnicy wykazali pozytywną
zmianę po zastosowaniu programu w przynajmniej jednym teście z całego zestawu.
mgr Jarosław Krasnodębski
Wpływ zaburzeń integracji sensorycznej na rozwój mowy
W pierwszej części artykułu zostaną zaprezentowane podstawowe zaburzenia integracji
sensorycznej:
 dyspraksja, czyli trudności w planowaniu ruchowym, powiązane ze słabym różnicowaniem
informacji czuciowej;
 dysfunkcje w obrębie układu przedsionkowego i proprioceptywnego powiązane ze słabymi
mechanizmami posturalnymi;
 obronność dotykowa, przejawiająca się awersyjnymi reakcjami na dotyk, z którą często
współwystępuje nadruchliwość i zaburzenia koncentracji uwagi;
 słaba percepcja przestrzeni i formy, uzależniona od integracji wrażeń wzrokowych
i czuciowych.
W drugiej części artykułu zostanie omówiony wpływ tych zaburzeń na rozwój mowy, przede
wszystkim na:
 nieprawidłową artykulację,
 obniżone napięcie mięśniowe oraz sprawność w obrębie aparatu mowy,
 nieprawidłowe rozumienie mowy,
 ograniczony zasób słownictwa,
 obniżoną kompetencję i sprawność językową.
dr Marlena Kurowska
Rokowania dotyczące rozwoju mowy i języka u dzieci z zaburzeniami uwarunkowanymi
uszkodzeniami i/lub dysfunkcjami OUN
W wystąpieniu chciałabym przedstawić poziom opanowania mowy i języka u czworga dzieci
z zaburzeniami rozwojowymi uwarunkowanymi mózgowo. U dzieci tych pomimo prawidłowego
słuchu fizycznego oraz rozwoju poznawczego i emocjonalno-społecznego występują trudności
w spontanicznym i naturalnym przyswajaniu mowy i języka. Chodzi o dzieci z zaburzeniami o typie
alalii, z niedokształceniem mowy o typie afazji (z niedokształceniem mowy pochodzenia korowego).
W wystąpieniu chciałabym dokonać porównania poziomu rozwoju mowy i języka zarejestrowanego
u tych dzieci na początku procesu terapii, a następnie po kilku latach jej prowadzenia. Moim
zamierzeniem jest ukazanie na podstawie zebranego materiału językowego zmian w rozwoju
kompetencji językowej badanych dzieci.
W przypadku stwierdzonych zaburzeń o charakterze korowym, rokowania dotyczące rozwoju
mowy i języka uzależnione są od wielu czynników m.in. samego uwarunkowania - uszkodzenia i/ lub
dysfunkcji, rozwoju ogólnego dziecka, czasu zdiagnozowania zaburzeń, intensywności
i systematyczności prowadzonej terapii oraz od środowiska wychowawczego – jego zaangażowania
w prowadzoną terapię. Największy postęp widoczny jest w zakresie słownictwa – najtrudniejsze
dla dzieci jest opanowywanie gramatyki języka polskiego, budowanie komunikatywnych wypowiedzi.
Zawsze jednak jest to proces, w którym widoczne jest jednoczesne wzajemne oddziaływanie
mechanizmu dezintegracji i prawidłowego rozwoju mowy.
mgr Aleksandra Listwoń
Terapia neurologopedyczna dziecka z zaburzeniami sprzężonymi. Dziecko wentylowane.
Studium przypadku
Celem niniejszego referatu jest zaprezentowanie terapii neurologopedycznej czteroletniego
dziecka z zaburzeniami sprzężonymi. Referat składa się z trzech części. Część pierwsza to część
teoretyczna. Zostanie w niej dokładnie omówiony proces połykania oraz przyczyny i objawy dysfagii.
Dodatkowo zostanie przedstawiony opis prawidłowego oddychania oraz procesu oddychania dziecka
wentylowanego. Zostaną omówione rodzaje rurek tracheostomijnych oraz ich wpływ na mowę
dziecka. Zostanie również przedstawiony problem wydostawania się jedzenia przez rurę
tracheostomijną.
Druga część pracy dotyczy opisu technik badawczych, którymi posłużono się w postawieniu
diagnozy dziecka.
W trzeciej części zostanie postawiona diagnoza oraz cele terapii dziecka wentylowanego,
oprócz tego zostaną przedstawione przykładowe terapie przeprowadzone w ciągu 18 miesięcy
oraz zostanie zaprezentowany film przedstawiający mowę dziecka wentylowanego.
dr Anna Majewska-Tworek
Niepłynność wypowiedzi a mówca o wysokiej sprawności językowej – analiza jakościowa
i ilościowa
W referacie zostanie wykorzystana część polskiego korpusu językowego, który powstał
w ramach międzynarodowego programu badawczego GeWiss (Gesprochene Wissenschaftssprache
kontrastiv – Badanie porównawcze wypowiedzi naukowych. Język niemiecki w porównaniu
z językami polskim i angielskim). Podczas wystąpienia będą przedstawione typy niepłynności, które
występują w wypowiedziach mówców o wysokiej sprawności językowej. Zwarta charakterystyka tych
typów będzie wstępem do przedstawienia wyników szczegółowej analizy dwóch wypowiedzi
o skrajnie różnych poziomach konceptualnego doprecyzowania. Porównawcza analiza wykazuje
bowiem wyraźną zmianę nasycenia tekstu językowymi wykładnikami wahania nie tylko
pod względem ilościowym, lecz i jakościowym. Stwierdzona zmiana jest zależna m.in. od tego,
czy nadawca ma sprecyzowany plan własnego mówienia czy też nie.
dr hab. prof. Małgorzata Młynarska
Integracja sensoryczna w terapii mowy i myślenia - metoda Dyna-Lingua M.S.
W moim referacie przedstawię problem integracji sensorycznej w aspekcie rozwoju mowy.
Na wstępie dokonam prezentacji anatomiczno-fizjologicznej ośrodkowego układu nerwowego
w zakresie zmysłów człowieka i opiszę ich rolę w uczeniu się mowy. Zarysuję podstawy koncepcji
integracji sensorycznej stworzonej przez fizjoterapeutów. Wykażę istotną różnicę między tym
systemem a integracją sensoryczną opracowaną przeze mnie dla wspomagania rozwoju mowy.
Zaprezentuję koncepcję terapii metodą Dyna-Lingua M.S. opartej na integracji sensorycznej
wykorzystującej zmysły do nauki mowy czynnej i biernej.
W drugiej części referatu przedstawię schematy ćwiczeń w których wykorzystywane są
zmysły jako wsparcie dla słuchowej pamięci słownej i mowy czynnej.
Konkluzja mojego referatu brzmi:
Świadome, metodyczne zaangażowanie poszczególnych zmysłów do nauki mówienia
i rozumienia mowy wzbogaca kompetencję językową, uruchamia komunikację językową i przyspiesza
proces rozwoju mentalnego dziecka.
Odnosząc to do opracowanych przeze mnie etapów rozwoju językowego w ujęciu
psycholingwistycznym, integracja sensoryczna przyspiesza rozwój na etapie integrującym oraz
dyskursywnym – konwersacyjnym i mentalistycznym.
Kwalifikacje zawodowe logopedów i neurologopedów w świetle kształcenia podyplomowego
W moim referacie omówię program kształcenia logopedów realizowany na Uniwersytecie
Wrocławskim w systemie studiów podyplomowych. Zaprezentuję dwa poziomy kształcenia:
logopedię ogólną i neurologopedię. Ta prezentacja będzie wykazywać związek przygotowania
teoretycznego i praktycznego. Ten drugi aspekt będzie przeze mnie szczególnie wyeksponowany.
Badania efektów kształcenia przeprowadzone przeze mnie pozwalają na uogólnienie dotyczące
kierunku i zakresu kształcenia logopedów i neurologopedów. Badania wspomnianych efektów były
dokonane na podstawie danych z ankiet ewaluacyjnych prowadzonych w trakcie i pod koniec studiów
oraz na podstawie wniosków wypływających z analizy wyników egzaminów z poszczególnych
przedmiotów i po obserwacji działań praktycznych naszych słuchaczy. Badania te były prowadzone
w latach 2009-2014.
Niektóre wnioski płynące z badań:
- praktyki powinny się odbywać z dziećmi i osobami dorosłymi w formie bezpośredniego
kontaktu z osobami z zaburzeniami i poprzez obserwację zajęć prowadzonych przez doświadczonych
terapeutów;
- praktyki z dyslalii powinny stanowić oddzielny blok zajęć praktycznych prowadzonych
z osobami z wadami wymowy;
- w zakresie dyslalii powinny być przeprowadzone zajęcia konwersacyjne typu
warsztatowego, w czasie których słuchacze uczą się umiejętności praktycznych z zakresu wad
wymowy;
- każda praktyczna umiejętność powinna być gruntownie obudowana teorią dobraną według
reguły interdyscyplinarności;
- słuchacze powinni być uczeni diagnozowania zaburzeń mowy i wad wymowy podczas
wykładów i na praktykach zawodowych;
- logopedia ogólna powinna się zakończyć egzaminem ustnym;
- neurologopedia powinna się kończyć egzaminem sprawdzającym umiejętności praktyczne
w zakresie terapii zaburzeń mowy.
dr hab. prof. Alicja Nowakowska
Różnie różni mówią. Sposoby artykulacji mowy w świetle polskiej frazeologii
Tematem referatu są jednostki frazeologiczne dotyczące brzmieniowej realizacji wypowiedzi.
W kręgu zainteresowania autorki znajdują się zatem frazeologizmy, utrwalone porównania, przysłowia
odnoszące się do artykulacji, wad wymowy, wymowy starannej, zjawisk prozodycznych mowy,
np. mówi jakby miał kluski w gębie, mruczy pod nosem, pijanemu język się pląta itp. Celem
wystąpienia jest wskazanie oraz klasyfikacja tych zjawisk fonetycznych, które w sposób szczególny
zwracały uwagę słuchaczy i znalazły swoje odbicie we frazeologii. Istotnym elementem jest
przedstawienie zawartego w nich wartościowania.
Źródłem analizowanego materiału są polskie słowniki frazeologiczne, zbiory przysłów (przede
wszystkim Nowa księga przysłów polskich pod red. J. Krzyżanowskiego) oraz jednostki zgromadzone
w różnych opracowaniach z zakresu frazeologii.
dr Julian O’Kelly
Regulacja mózgu: neuronaukowy dowód na skuteczność muzykoterapii w rehabilitacji
Muzykoterapia ma na celu rehabilitację w aspekcie psychicznym, komunikacyjnym
i psychologicznym. Udowodniono naukowo, że samo słuchanie muzyki aktywuje rozległą, obustronną
sieć części mózgu, odpowiedzialną za funkcję ruchową, językową, zapamiętywanie i procesów
emocjonalnych. Referat ma na celu omówienie, jak muzykoterapia wspiera neuroplastyczność mózgu
i jest w stanie rehabilitować osoby z zaburzeniami neurologicznymi.
Najnowsze publikacje zawierają kilka przykładów solidnych badań, w ramach których
analizowano populację osób po przebytym udarze mózgu. Wspomniane badania uwzględniały
stosowanie muzykoterapii w odniesieniu do przypadków zaburzeń mowy, ruchliwości oraz funkcji
poznawczych. W badaniach uwzględniono dużą próbę pacjentów z depresją i współistniejącym
niepokojem, a także z zaburzeniami przytomności.
Muzykoterapia może wywołać neuroplastyczne zmiany u pacjentów z udarem, w obwodach
mózgowych, leżących u podstaw połączeń słuchowo-motorycznych i emocjonalno-atencyjnych,
poznania, języka i wzroku. Rehabilitacja wykorzystująca muzykoterapię daje dobre rezultaty w pracy
z osobami, u których stwierdzono zaburzenia w chodzie oraz w ruchach kończyn górnych. Jej
działanie odnosi pozytywne skutki również w przypadkach wad wzroku i afazji określanej jako
niepłynna. Oddziaływanie muzyczne na emocje, połączone z refleksami werbalnymi, może wywołać
neurologiczną reorganizację w przednioskroniowych częściach mózgu z jednoczesnymi efektami
leczenia niepokoju u pacjentów z depresją. W przypadku zaburzeń przytomności, muzykoterapia jest
w stanie poprawić pobudzenie i poziom świadomości.
W referacie zostaną przedstawione wyniki badania, które dostarczają dowodów na poprawę
aktywności kory mózgowej pod wpływem rehabilitacji połączonej z muzykoterapią. Wspomniane
badania zostały przeprowadzone wśród pacjentów minimalnie przytomnych i tych, u których
stwierdzono wyżej funkcjonujący stan wegetatywny.
Powstające prace badawcze, które rejestrują neuronaukowe metody, pomagają w zrozumieniu
mechanizmu neuronalnego, gdzie muzykoterapia wywołuje pozytywne rezultaty. Inspirowanie
do dialogu pomiędzy terapią muzyczną, neuronauką i rehabilitacją jest bardzo pożądane, ponieważ
służy zoptymalizowaniu podejmowanych interwencji względem osób wymagających wsparcia.
lek. stomatolog Monika Ośko, mgr Iwona Banasiak
Wykorzystanie nowych regulatorów funkcji mfs w pracy logopedy
Wykład skierowany jest do logopedów w celu zapoznania ich z najnowszymi trendami
rehabilitacji pacjentów, u których występują nawykowe oddychanie przez usta, przetrwały
niemowlęcy typ połykania, osłabienie siły mięśnia okrężnego ust oraz mięsni żwaczy, nadmierne
napięcie mięśni otaczających jamy ustnej oraz mięśni żwaczy.
Podstawą rehabilitacji pacjentów jest użycie urządzeń wchodzących w skład zestawu mfs.
Stanowi on nową metodę pracy w praktyce logopedycznej, oferuje nowe podejście kliniczne oraz
nowe perspektywy co do leczenia. Można go stosować od 5 roku życia.
Zestaw regulatorów funkcji mfs został stworzony przez profesora Jose Durana von Arx
z Uniwersytetu Medycznego w Barcelonie, fundatora i ordynatora ortodoncji w Dziecięcym Szpitalu
Klinicznym w Barcelonie.
Program rehabilitacyjny mfs jest owocem ponad 20-letnich badań z osiągnięciem
pozytywnych skutków klinicznych. Od kilku lat jest stosowany na świecie przede wszystkim w USA,
Nowej Zelandii oraz Europie Zachodniej.
Omówione zostaną urządzenia takie jak stymulator nosowy, stymulator ust, obturator ust,
aparat odciążający, relaksator mięśni oraz aparat do leczenia zgryzu otwartego.
mgr Marta Owczarczyk
Upośledzenie komunikacji werbalnej
zlokalizowanej w rejonie głowy i szyi
powstałe
na
skutek
choroby
nowotworowej
Nowotwory głowy i szyi upośledzają podstawowe czynności życiowe: oddychanie,
odżywianie i mowę. Mogą również negatywnie wpływać na zmysł smaku, powonienie, wzrok, słuch
czy inne czynności układu nerwowego. Lokalizacja choroby oraz skutki jej leczenia mają ujemny
wpływ na pacjentów w aspekcie psychologicznym i społecznym. Nowotwory te stanowią około 5%
wszystkich zarejestrowanych w Polsce nowotworów złośliwych. Podstawowym czynnikiem
przyczynowym płaskonabłonkowych raków narządów głowy i szyi jest dym tytoniowy. Inne czynniki
kancerogenne to nadużywanie wysokoprocentowego alkoholu, zła higiena jamy ustnej oraz
mechaniczne drażnienie błon śluzowych. Raki narządów głowy i szyi najczęściej występują u osób
po 45. roku życia. Stopień upośledzenia mowy uzależniony jest od lokalizacji, wielkości guza
i sposobu rekonstrukcji ubytku tkankowego. Zadaniem logopedy pracującego z pacjentami
operowanymi z powodu nowotworów jamy ustnej i/lub gardła jest usprawnianie funkcji połykania
oraz poprawy warunków artykulacyjnych.
Cel: przedstawienie algorytmu postępowania logopedycznego na oddziale onkologicznym.
Zaprezentowanie różnych wariantów rekonstrukcyjnych mających na celu zamknięcie ubytku
tkankowego powstałego w skutek resekcji guza.
Metoda: subiektywna ocena jakości połykania i artykulacji dokonana przez logopedę
na podstawie obserwacji oraz autoocena jakości komunikacji i możliwości spożywania pokarmów
dokonana przez pacjenta na podstawie ankiety.
Wnioski: rehabilitacja logopedyczna jest istotnym elementem usprawniania pacjentów
leczonych z powodu nowotworów głowy i szyi. Wpływa pozytywnie na stan psychofizyczny chorych
oraz ich samoocenę.
dr hab. Jolanta Panasiuk
Modele terapii logopedycznej a mechanizmy neuroplastyczności
Pogląd o tym, że człowiek rodzi się z określonym potencjałem, który może utracić, lecz nie
może go rozwinąć, dawno już został zakwestionowany. Współczesne badania jednoznacznie
wykazują, że mózg tworzy się i zmienia w ciągu życia, do późnej starości trwa reorganizacja
funkcjonalna i strukturalna synaptycznych połączeń sieci neuronowych warunkowana zarówno
czynnikami genetycznymi, jak i środowiskowymi. Plastyczność mózgu ma charakter uniwersalny,
co oznacza, że również w przypadku uszkodzenia tkanki mózgowej spontanicznie aktywizują się
procesy naprawcze, obejmując wszystkie poziomy w strukturze i funkcji centralnego układu
nerwowego (molekularny, synaptyczny, metaboliczny, morfologiczny, fizjologiczny, funkcjonalny,
makrostrukturalny), wpływając tym samym na czynności poznawcze i zachowania chorego.
Neuroplastyczne zmiany kompensacyjne zachodzące u chorych neurologicznie na poziomie
struktur korowych i układów funkcjonalnych wynikają ze zmiany połączeń neuronalnych.
Mechanizmem odpowiedzialnym za modyfikację korowych map połączeń we wczesnym okresie
zdrowienia jest wzrost reaktywności połączeń synaptycznych, natomiast w późniejszym etapie
rehabilitacji modyfikacja ich morfologii oraz aktywacja „milczących” synaps.
Przebudowa połączeń za pośrednictwem aksonów, wypustek, synaps i przekaźników
chemicznych jest procesem niezwykle złożonym, uwarunkowanym – podobnie jak neurodegeneracja –
informacjami zapisanymi w DNA. Genetyczne matryce mogą jednak ulegać swoistej modyfikacji
w związku z indywidualną aktywnością, doprowadzając czasem do pełnego odzyskania zaburzonych
sprawności u osób, które doznały uszkodzenia w obrębie centralnego układu nerwowego.
Neuroadaptacyjne zdolności służą redukcji skutków schorzeń neurologicznych, dlatego
kompensacyjne zmiany w mózgowej organizacji wyższych czynności poznawczych pod wpływem
treningu mają ogromne znaczenie w terapii logopedycznej zaburzeń mowy u osób chorych
neurologicznie.
mgr Helen Paterson
Bieżące tendencje i postępy w alternatywnych i wspomagających metodach komunikacji
dla dorosłych z nabytymi zaburzeniami neurologicznymi
Alternatywne i wspomagające metody komunikacji (AAC) są systemem wsparcia dla osób,
u których stwierdzono zaburzenia mowy. Firma COMPASS jest specjalistyczną placówką, która
w swojej praktyce wykorzystuje AAC. Jej siedziba mieści się w Szpitalu Królewskim w Putney
w Londynie, świadczącym usługi medyczne dla osób ze schorzeniami neurologicznymi.
W zakresie działalności firmy COMPASS znajduje się m.in. diagnostyka pacjentów
z nabytymi wadami neurologicznymi, w tym z zaburzeniami mowy i złożonymi potrzebami
psychicznymi. Dzięki wprowadzeniu takich technologii jak tablety i media społecznościowe, AAC
stała się ciekawą i szybko rozwijającą się dziedziną logopedii.
W referacie zostanie zaprezentowany zarys systemu AAC, w tym oceny i metody
w planowaniu i osiąganiu zakładanego celu, zakres pomocy bardziej i mniej zaawansowanej
technologicznie oraz techniki, których używamy. Zostaną również zaprezentowane wyniki badań
na temat AAC, które zostały przeprowadzone wśród jej użytkowników.
dr Halina Pawłowska-Jaroń
Terapia logopedyczna jako element przeciwdziałania stygmatyzacji społecznej dziecka
z padaczką
Padaczka jest jedną z najczęstszych chorób społecznych. W zależności od jej przebiegu
oraz efektów terapeutycznych, w różnym stopniu może upośledzać takie dziedziny aktywności
człowieka, jak edukacja, praca zawodowa, życie rodzinne, czynności życia codziennego, kontakty
towarzyskie i przyjaźnie oraz spędzanie wolnego czasu. Jest równocześnie chorobą, wokół której
nagromadziło się wiele mitów, które wciąż modyfikują sposób postrzegania przez społeczeństwo
dotkniętych nią pacjentów.
Zamierzeniem prelegentki jest prześledzenie tych zagadnień, których znajomość pozwoli
głównie rodzicom i osobom pracującym z tą grupą pacjentów oswoić epilepsję, a tym samym lepiej
realizować swoje powołania – czy to rodzicielskie, czy dydaktyczne, terapeutyczne, wzbogacone
wiedzą, determinacją działań, bogate w świadomość istoty wsparcia tak pacjenta, jak i jego
najbliższych. Zagadnienia te to stygmatyzacja pacjentów, poziom wiedzy nauczycieli wobec padaczki,
wpływ leków modyfikujący funkcjonowanie poznawcze i społeczne ucznia, obawy, wątpliwości
dziecka epileptycznego, z którymi powinien liczyć się współpracujący z nim terapeuta.
Epilepsja nie pozostaje bez wpływu na rozwój języka, funkcje poznawcze pacjentów, a tym
samym jest chorobą modyfikującą osiągnięcia szkolne pacjenta, dlatego też tak dużo mają
do zaoferowania tej grupie podopiecznych także logopedzi.
W podsumowaniu wystąpienia dokonany zostanie przegląd propozycji terapeutycznych
możliwych do wykorzystania w zakresie zaburzeń językowych, komunikacyjnych, usprawniania
funkcji poznawczych, podnoszenia czy wręcz budowania od nowa poczucia własnej wartości pacjenta.
mgr Klaudia Piotrowska-Madej
Rozwijanie umiejętności porozumiewania się osób z głębszą niepełnosprawnością
intelektualną z wykorzystaniem symboli PCS
Celem pracy jest zaprezentowanie wykorzystania symboli PCS (ang. Picture Communication
Symbols), których największą bazę stanowi program Boardmaker lub Boardmaker & Speaking
Dynamically Pro w procesie terapii logopedycznej osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną.
Pierwsza część pracy poświęcona jest opisowi wykorzystywania programu Boardmaker
lub Boardmaker & Speaking Dynamically Pro oraz charakterystyce jego głównych założeń
i możliwości jako programu wspierającego komunikację alternatywną i wspomagającą
ze szczególnym uwzględnieniem zastosowania w terapii logopedycznej osób z głębszą
niepełnosprawnością intelektualną.
W drugiej części pracy zostaną przedstawione metody, programy, w których wykorzystywane
są symbole PCS do rozwijania komunikacji osób z niepełnosprawnością intelektualną, które
porozumiewają się z otoczeniem za pomocą mowy werbalnej oraz metod komunikacji alternatywnej
i wspomagającej.
W tej części zaprezentowany zostanie autorski program „Kształtowanie kompetencji
komunikacyjnych w oparciu o rozwój sensomotoryczny”, którego celem jest rozwijanie mowy dzieci
niepełnosprawnych intelektualnie z wykorzystaniem ćwiczeń ruchowych. Szczególna uwaga zostanie
poświęcona autorskiemu programowi komputerowemu ”Słowa i wypowiedzi” przygotowanemu
w oparciu o bazę symboli PCS, którego zadaniem jest rozwijanie słownictwa z najbliższego otoczenia
osoby niepełnosprawnej oraz umiejętności budowania zdań pojedynczych.
dr hab. prof. Danuta Pluta-Wojciechowska
Polski system fonetyczno-fonologiczny a usprawnianie narządów mowy w przypadku zaburzeń
Autorka przedstawia wyniki analizy „rozwojowego programu usprawniania narządów mowy
podczas czynności prymarnych”, jaki zgotowała dzieciom natura. Wykorzystuje w tym celu terminy
rodem z lingwistyki kognitywnej, takie jak prototyp, pojemnik. Porównuje najczęstsze ruchy
narządów mowy podczas czynności biologicznych z miejscem artykulacji polskich spółgłosek.
Na podstawie tych analiz wskazuje na konieczność uwzględniania specyficznych ćwiczeń narządów
mowy, w tym w szczególności języka. Są one przydatne podczas usprawniania tego narządu do nauki
połykania, pozycji spoczynkowej języka, a także artykulacji.
mgr Maria Podeszewska-Mateńko
Rozwijanie komunikacji i języka uczniów z autyzmem z perspektywy społecznej i zawodowej
ich przyszłego życia. Próba oceny sytuacji w szkolnictwie publicznym
Przebieg rozwoju językowej sprawności systemowej i komunikacyjnej w spektrum autyzmu
można opisać w postaci kilku modeli rozwoju. Mimo podobnych form terapii i stopnia zaangażowania
w przebieg oddziaływań pedagogiczno-logopedycznych, efekty terapii są znacznie odmienne,
ale zawsze podnoszą jakość życia osób z tym zaburzeniem. Znaczącą grupą uczniów z autyzmem
stanowią osoby niemówiące werbalnie, a mimo to dobrze komunikujące się poprzez wykorzystanie
AAC, u których poziom znajomości języka jako źródła informacji znacznie rozwija myślenie. Mogą
realizować się nawet w przyszłej pracy zawodowej, ale aranżowanej w określonych warunkach.
Jak zorganizować środowisko przyszłego życia osób z autyzmem, żeby nie traciły swoich
werbalnych kompetencji językowych i społecznych umiejętności zdobywanych z takim trudem
i nakładem środków lub miały wsparcie w takich formach języka, w otoczeniu jakich są w stanie
funkcjonować w swoim dorosłym życiu?
Prezentacja będzie ilustrowana fragmentami filmów i fotografiami.
doc. dr Maria Przybysz-Piwko, mgr Joanna Zawadka
Agrafia – zaburzenia komunikacji językowej w piśmie w świetle teorii i praktyki logopedycznej
Wystąpienie zawiera próbę syntetycznego przedstawienia wybranych problemów związanych
z opisem oraz diagnozą agrafii. Omawiane kwestie są istotne zarówno dla teoretyków, jak
i dla praktyków zajmujących się tym zaburzeniem.
dr hab. prof. Małgorzata Rocławska-Daniluk
Język polski w kontakcie z innymi językami – o przekraczaniu granic interwencji
logopedycznej w naszym kraju
Bilingwizm, czyli umiejętność posługiwania się dwoma językami, interesuje przedstawicieli
wielu różnych dyscyplin naukowych, m.in. językoznawców, psychologów, a także niemałą grupę
logopedów. Logopedzi są dziś kształceni w ponad stu różnych formach studiów logopedycznych
na terenie całego kraju.
Po ukończeniu tych przeróżnych form kształcenia część absolwentów spotka się w swojej
pracy z dzieckiem dwujęzycznym. Jeśli przyjąć, że dzieci uczone od pierwszej klasy języka obcego
(najczęściej angielskiego) to też dzieci reprezentujące jakąś postać dwujęzycznego umysłu, wówczas
zasadnym wydaje się pytanie o zakres zainteresowań logopedii zjawiskiem tak definiowanego
w naszym kraju bilingwizmu i poziom merytorycznej dyskusji, zwłaszcza podczas międzynarodowych
spotkań naukowych.
W moim wystąpieniu przedstawię najważniejsze, reprezentowane w literaturze, poglądy
na temat pracy logopedy z dziećmi dwujęzycznymi. Refleksje te poszerzę o doświadczenia własne,
zebrane w kontaktach z dziećmi, które dorastają w otoczeniu co najmniej dwóch języków.
prof. dr hab. Bronisław Rocławski
Jak bioneuropsychologiczne doniesienia badawcze wpływają na teoretyczne i praktyczne
aspekty logopedii
Od ostatniej dekady XX wieku znacznie wzrosło zainteresowanie mózgiem. 25 czerwca 1989
r. prezydent USA George Bush rezolucją 174 ogłosił ostatnią dekadę XX wieku Dekadą Mózgu.
Obserwujemy na przełomie drugiego i trzeciego tysiąclecia stały wzrost placówek badawczych, które
w pierwszym członie swej nazwy mają bio- (biocybernetyka, biofizyka, biochemia, biolingwistyka
i wiele, wiele innych). Powstała również bioneuropsychologia, jedna z najbardziej
interdyscyplinarnych nauk badających problematykę rozwoju mózgu. W referacie zastanawiam się,
jak odkrycie procesu mielinizacji komórek nerwowych, skokowości tego procesu i czasu, w jakim
następuje, oraz miejsca ma wpływ na inteligencję i procesy poznawcze. Trzeba jeszcze raz przyjrzeć
się etapom nabywania języka w ontogenezie, trzeba ściślej wiązać postępowanie logoi glottoterapeutyczne z procesem mielinizacji. W referacie zwracam też uwagę na potrzebę
uwzględnienia ośrodkowego (centralnego) generatora wzorca oddechowego (CPG) w omawianiu
zaburzeń toru oddechowego i ściśle z tym zaburzeniem związanych zaburzeń mowy, przede
wszystkim tzw. mowy bezdźwięcznej. Trzecim zagadnieniem natury bioneuropsychologicznej, które
poruszam w referacie, to strefa wymiotności i jej związek z kappacyzmem.
mgr Barbara Sambor
Lateralizacja a zaburzenia artykulacji u osób dorosłych – w świetle badań własnych
Przedmiotem wystąpienia będzie analiza związków pomiędzy lateralizacją a nienormatywną
realizacją fonemów u badanych osób. Prelegentka przedstawi wstępne wyniki badań,
przeprowadzonych w grupie 90 dorosłych osób. Zaprezentowane wyniki mogą pomóc odpowiedzieć
na pytanie, czy istnieje związek pomiędzy częstością występowania zaburzeń artykulacji, prozodii,
słuchu fonemowego i/lub fonetycznego a lateralizacją jednorodną/skrzyżowaną/nieustaloną u osób
dorosłych. Przedstawione zostaną również wstępne wyniki badań podłużnych, dotyczących
skuteczności prowadzonej terapii logopedycznej w przypadku osób ze skrzyżowaną lateralizacją.
dr Tomasz Smereka
Rozumienie przekazów językowych i jego zaburzenia – metoda Dyna-Lingua M.S.
Referat przedstawia teorię rozumienia przekazów językowych opartą na wiedzy
neurolingwistycznej i neuropsychologicznej oraz korzystającą z modeli teoretycznych tworzonych
w nurcie kognitywnym. Głównym problemem jest pytanie o rolę, jaka odgrywają tzw. pamięć robocza
i procesy przetwarzania informacji (kojarzenia oraz myślenia) w procesie asymilacji treści przekazu.
Autor przyjmuje koncepcję pamięci roboczej jako aktywnej części pamięci trwałej i przypisuje
decydującą rolę przetwarzaniu informacji zawartych w przekazie, które zachodzi podczas jego
odbioru. Zwraca uwagę na czynnik, który nazywa dynamizmem pamięci trwałej, decydujący
o funkcjach wyobraźni. Odwołuje się do danych z badań nad funkcjonowaniem pamięci roboczej
ekspertów, prowadzonych przez Ericksona.
Wnioski z analizy literatury tego zagadnienia odnosi do wyników przeprowadzonych przez
siebie badań dzieci w normie rozwojowej oraz do danych klinicznych pochodzących z jego praktyki
terapeutycznej, którą prowadzi z dziećmi cierpiącymi na zaburzenia mowy oraz procesów
poznawczych. Przedstawia także założenia przyjęte w pracy nad rozwojem rozumienia przekazów
językowych u tych dzieci.
mgr Marek Święs
Znaczenie terapii logopedycznej i neurologopedycznej w wybranych formach aktywizacji
społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji
Celem referatu jest zaakcentowanie faktu, że w obrębie społeczeństwa funkcjonującego
w sferze kultury informacyjnej i powszechnej swobodnej komunikacji jest miejsce dla tych jej
członków, którzy posiadają kompetencje językową. Zaburzenia w sferze językowej implikują
upośledzenie człowieka z uwagi na brak możliwości rozszerzania swojej wiedzy i umiejętności,
ale również uniemożliwiają przekazywanie innym jednostkom informacji na temat swojego stanu
i potrzeb. Zdolność porozumiewania się za pośrednictwem języka przynależy tylko człowiekowi
i silnie warunkuje jego uczestnictwo w życiu społecznym. Brak tej umiejętności i kompetencji zmusza
do życia na jego obrzeżach lub w wielu wypadkach wypycha poza nawias życia społecznego. Jeżeli
hasła aktywizacji społecznej i zawodowej nie mają pozostać pustymi sloganami lub działaniami
wyłącznie pozornymi, musi wzrosnąć aktywność i rola logopedów i neurologopedów w zakresie
wyposażania w kompetencje komunikacyjne osoby wykazującej zaburzenia w tym zakresie.
W treści wystąpienia zostanie zaprezentowane stanowisko mówiące o konieczności włączenia
się logopedów i neurologopedów poprzez interdyscyplinarne działania w aktywizację społeczną
realizowaną m.in. przez organizacje pozarządowe, ŚDS, świetlice, kluby, WTZ jako niezbędnego
warunku skutecznych starań prowadzących do uzyskania solidnego fundamentu będącego punktem
wyjścia do aktywizacji zawodowej. Przy założeniu zdobycia niezbędnych kompetencji
komunikacyjnych, m.in. poprzez terapię prowadzoną metodą Dyna-Lingua M.S., można uniknąć
uzależnienia się podopiecznych od instytucjonalnego wsparcia poprzez podjęcie dalszych działań
realizowanych przez zastosowanie aktywizacji zawodowej za pośrednictwem ZAZ, Trenera pracy lub
spółdzielni socjalnej otwierając drogę uczestnictwa w rynku pracy.
W trakcie krótkiej prezentacji chciałbym również zaprezentować szkic działalności
ww. placówek i wspomnieć o konieczności włączania logopedów w uczestnictwo w programach
środowiskowych takich jak PAL, których celem jest oddziaływanie na przebudowanie mentalne
szerokiego spektrum przedstawicieli życia społecznego, tj. pracodawców, środowisk opiniotwórczych
i zwykłych mieszkańców, tak aby umożliwić przełamywanie negatywnych stereotypów
utrudniających włączanie się w nurt życia społecznego i zawodowego osób z zaburzeniami
komunikacyjnymi.
Moje wystąpienie chciałbym zakończyć zasygnalizowaniem możliwości podejmowania
wspólnej działalności wielu jednostek i osób w ramach partnerstwa – jednostek sektora finansów
publicznych, sektora finansów publicznych i podmiotów takich jak organizacje pozarządowe
oraz jednostek będących organizacjami pozarządowymi.
prof. dr hab. Zbigniew Tarkowski
Dysfunkcja mowy – objaw, zaburzenie, niepełnosprawność czy choroba?
Nie rozstrzygnięto dotąd, jaka jest istota dysfunkcji mowy. Najczęściej traktuje się ją jako
objaw lub zaburzenie, rzadziej jako niepełnosprawność umysłową, a najrzadziej jako chorobę. Jaki jest
status dysfunkcji mowy? Czy rzutuje na pozycję zawodową i społeczną logopedy i neurologopedy?
prof. dr hab. Zbigniew Tarkowski, dr Jolanta Góral-Półrola, mgr Agnieszka Okrasińska
Zaburzenia mowy jako bariera komunikacyjna
Dotychczas opisane zostały różne psychologiczne bariery (przeszkody) w komunikacji
słownej takie jak krytykowanie, grożenie, manipulowanie, nadmierne uwagi czy radzenie.
Nie zwrócono baczniejszej uwagi na zaburzenia mowy jako bariery w porozumiewaniu się. Być może
dlatego, że koncentrowano się na samym zaburzeniu, a nie na jego odbiorze, na problemach mówcy,
a nie odbiorcy. Podjęliśmy więc badania dotyczące społecznego kontekstu zaburzeń mowy
ujmowanych jako bariery komunikacyjne. Celem naszych badań było ustalenie, czy i w jakim stopniu
różne zaburzenia mowy wpływają na odbiór wypowiedzi. Przeprowadziliśmy więc eksperyment,
w którym odtwarzano teksty pochodzące od osób afatycznych, dyzartrycznych, upośledzonych
umysłowo, jąkających się, dyslalicznych i za pomocą specjalnej skali badano ich odbiór. W badaniach
uczestniczyli studenci logopedii oraz innych kierunków. Odbiór ten był oceniany na poziomie
poznawczym i emocjonalnym. Uzyskane wyniki świadczą o tym, że różne zaburzenia mowy
w niejednakowym stopniu utrudniają odbiór wypowiedzi.
mgr Ewa Winnicka
Karmienie alternatywne – utrata umiejętności czy szansa na lepszą funkcję?
Karmienie alternatywne, czyli podaż pokarmu za pośrednictwem gastrostomii lub sondy
zakładanej doustnie czy donosowo, jest zagadnieniem obecnym w pracy terapeutycznej logopedy
zajmującego się zaburzeniami karmienia i połykania. Z perspektywy pacjenta i jego rodziny decyzja
o wdrożeniu karmienia alternatywnego może być odraczana z uwagi na troskę o utratę funkcji i ryzyko
złego postrzegania tego problemu przez najbliższe otoczenie.
Cel: Pokazanie korzystnych efektów wynikających z zastosowania karmienia alternatywnego.
Metoda: Podczas wystąpienia zostaną zaprezentowane i omówione trzy przypadki kliniczne,
w których wykorzystano karmienie alternatywne lub modyfikację sposobu karmienia jako element
procesu terapeutycznego prowadzonego m.in. przez logopedę. Zaprezentowany zostanie przypadek
niemowlęcia z niedożywieniem odmawiającego przyjmowania pokarmów, niemowlęcia
z nawracającymi zapaleniami płuc w wyniku aspiracji pokarmu do dróg oddechowych oraz
kilkuletniej dziewczynki z mózgowym porażeniem dziecięcym.
Wyniki: Doświadczenia pracy Zespołu Zaburzeń Karmienia w Centrum Zdrowia Dziecka
pokazują, że karmienie alternatywne oraz modyfikacje sposobu karmienia są często jedyną szansą
na właściwe odżywienie pacjenta, zabezpieczenie go przed pojawieniem się kolejnych problemów
zdrowotnych oraz poprawę jakości życia samego pacjenta, jak i jego opiekunów. Wdrożenie takiego
sposobu karmienia nie oznacza utraty funkcji, często jest elementem, który pomaga w procesie terapii
logopedycznej.
Wnioski: Logopeda powinien być osobą, która wspiera proces decyzyjny i zajmuje się terapią
funkcji połykania również po wdrożeniu karmienia alternatywnego.
mgr Izabela Witkowska
Rola czytania i pisania w komunikacji osób z zaburzeniami mowy w terapii metodą DynaLingua M.S.
Referat jest wycinkiem pracy doktorskiej „Czytanie i pisanie w terapii zaburzeń mowy
prowadzonej metodą Dyna-Lingua M.S.” przygotowywanej pod kierunkiem prof. dr hab. Małgorzaty
Młynarskiej.
Przedstawiony materiał będzie dotyczył roli czytania i pisania w rozwoju kompetencji
językowej i komunikacyjnej u osób niepełnosprawnych intelektualnie, u których stwierdza się
zaburzenia mowy. Omówione zostaną zagadnienia związane z zastosowaniem czytania globalnego
czy pisania po śladzie oraz technik terapeutycznych obecnych w metodzie Dyna-Lingua M.S.
Czytanie i pisanie będzie przedstawione jako wsparcie dla kształtowania prawidłowej mowy
i rozumienia przekazu werbalnego. Podkreślona zostanie rola zastosowanych technik takich jak
rytmogesty czy kreacje ruchowe oraz metoda klockowa czy technika kroków.
Przedstawione badania będą potwierdzone wynikami liczbowymi obrazującymi przyrost
umiejętności komunikacyjnych u osób z zaburzeniami mowy, u których stosowano ww. działania
przy udziale czytania i pisania.
Czytanie i pisanie obok wątku mentalistycznego wyznacza nowy kierunek rozwoju metody
Dyna-Lingua M.S.
dr Ewa Wolańska
Zaburzenia funkcji językowych w chorobach i zespołach otępiennych. Rola i cele logopedii
wieku podeszłego
W pierwszej części referatu przedstawiony zostanie obraz kliniczny wybranych chorób
i zespołów otępiennych ze szczególnym uwzględnieniem zaburzeń językowych. Omówiona zostanie
specyfika zaburzeń mowy, czytania i pisania w przebiegu choroby Alzheimera, otępieniu w przebiegu
choroby Parkinsona, otępieniu z ciałami Lewy’ego, otępieniu czołowo-skroniowym, chorobie Picka,
chorobie Huntingtona, afazji pierwotnej postępującej, postępującym porażeniu nadjądrowym,
zwyrodnieniu korowo-podstawnym. Ukazane zostaną objawy wspólne dla wielu chorób otępiennych
(jak np. anomia) oraz specyficzne deficyty istotne w diagnostyce różnicowej. W drugiej części referatu
przedstawione zostaną wyzwania, przed jakimi – w obliczu starzejącego się społeczeństwa – stanie
wkrótce logopedia wieku podeszłego, zwana gerontologopedią. Już obecnie z powodu otępienia cierpi
w Polsce ok. 400 tys. osób, w tym u około 250 tys. z nich zdiagnozowano chorobę Alzheimera.
Tymczasem szacuje się, że do 2020 r. choroba ta stanie się udziałem około 1 mln Polaków. Nikt dziś
nie wątpi, że terapia logopedyczna w chorobach i zespołach otępiennych ma sens. Mimo niewątpliwie
trudnej sytuacji terapeutycznej – wynikającej z niepomyślnych rokowań, częstego braku motywacji
u chorego itp. – należy podejmować działania terapeutyczne nastawione na szeroko rozumianą
aktywizację komunikacyjną pacjenta. Zwiększają one bowiem jego szanse na utrzymanie sprawności
językowej i poznawczej na jak najwyższym poziomie przez jak najdłuższy czas.
mgr Joanna Zielińska
Terapia afazji motoryczno-sensorycznej metodą Dyna-Lingua M.S. – studium przypadku
W referacie zostanie przedstawiona terapia Agnieszki Z. – kobiety cierpiącej na afazję
mieszaną, charakteryzującą się przewagą objawów motorycznych i lekkim defektem sensorycznym.
Materiały zebrane w latach 2011 i 2012 zostaną zestawione z materiałem zebranym wiosną 2014
roku.
Warsztaty:
mgr Jacek Asperski
Autorska metoda terapii rotacyzmu i pararotacyzmu
Jest to metoda oparta na przekształceniach fonetycznych, a więc bez mechanicznej ingerencji
w narządy wykonawczego aparatu mowy. Wywoływanie i usprawnianie w mowie głoski [r] stosuję
z pełnym powodzeniem od ponad 20 lat wśród dzieci, młodzieży i osób dorosłych (prawnicy, księża,
studenci).
Pełną automatyzację i stabilizację w mowie osiągam już po 6-8 spotkaniach. Warunkiem
powodzenia jest norma intelektualna pacjenta, w miarę sprawna motoryka języka oraz brak istotnych
anatomicznych zmian w obrębie artykulatorów, głównie języka, np. ankyloglosja, makroglosja.
Podczas zajęć warsztatowych przewiduję praktyczne ćwiczenia wśród słuchaczy
oraz prezentację filmów z pracy z pacjentem.
dr Mieczysław Chęciek
Dysfluencje mowy (w tym jąkanie) – różne podejścia terapeutyczne
Autor w swoim warsztacie zaprezentuje różnorodne rodzaje zaburzeń płynności mówienia
(tzw. dysfluencji mowy) ze szczególnym podkreśleniem najczęstszego i najtrudniejszego
do skorygowania zaburzenia, jakim jest jąkanie się. Omówi konkretne przypadki dzieci z rozwojową
niepłynnością mówienia, jąkaniem wczesnodziecięcym (pierwotnym), dzieci starszych, młodzieży
i dorosłych z objawami jąkania chronicznego (wtórnego). Przedstawi także coraz częstsze przypadki
osób z mową bezładną (giełkotem), a także nagminnie rozwijający się we współczesnym świecie
problem zwykłej niepłynności mówienia z symptomami giełkotu i tachylalii. Zaprezentowany materiał
będzie wzbogacony interesującymi nagraniami pacjentów zarejestrowanych na płytach DVD podczas
pracy diagnostyczno-terapeutycznej prowadzonej w warunkach gabinetu, jak i w warunkach
turnusowych. Autor zwróci szczególną uwagę na wspomagającą rolę rodziny w procesie
terapeutycznym oraz podkreśli i omówi praktyczne wykorzystanie całej gamy odpowiednich technik
i narzędzi terapeutycznych (także autorskich) stosowanych w swojej wieloletniej praktyce,
co przynosiło i przynosi płynne komunikowanie się z rozmówcą.
mgr Anastazja Drath
Wybrane techniki metody Dyna-Lingua M. S w sesjach stymulujących mowę oraz myślenie
Bajka psychostymulacyjna dobrze sprawdza się jako podłoże dla działań zarówno
na etapie nominacji, jak i tam, gdzie chodzi o rozwój struktury zdania czy rozwój już bardziej
zaawansowanych form wypowiedzi słownych. Poprzez bajkę skonstruowaną i opowiadaną
zgodnie z założeniami metody Dyna-Lingua M.S. dziecko powoli uczy się myślenia, język
bowiem jest traktowany w tej metodzie jako narzędzie programowania i kontroli tej złożonej
czynności przetwarzania informacji, jaką jest myślenie.
Na swoich zajęciach pragnę pokazać, jak w praktyce można korzystać z możliwości,
które daje bajka psychostymulacyjna.
Uruchamianie wyobraźni u dzieci z dysfunkcją OUN poprzez „zabawę poznawczą” metodą
Dyna-Lingua M.S.
Pierwsza część warsztatu (ok. 30 minut) będzie poświęcona na omówienie roli wyobraźni
w rozwijaniu komunikacji językowej, teorii umysłu i myślenia. Zdefiniowane zostanie pojęcie
„zabawy poznawczej” oraz założenia metody Dyna-Lingua M.S.
Druga, dłuższa część warsztatu będzie poświęcona na prezentację ćwiczeń z zakresu
wyobraźni z wykorzystaniem autorskich pomocy. Będą prezentowane scenariusze zajęć grupowych
z podziałem na grupy wiekowe: małe dzieci, starsze dzieci, młodzież młodsza, młodzież starsza
i dorośli. Będą omówione zasady prowadzenia „zabawy poznawczej” ze szczególnym
uwzględnieniem wieloznaczności i symbolizacji. Zaprezentowany będzie zestaw tematów zabaw
na rok kalendarzowy.
lek. stomatolog Monika Ośko
Wykorzystanie nowych regulatorów funkcji mfs w pracy logopedy
Omówienie zasad pracy z systemem MFS, prezentacja przypadków.
mgr Izabela Witkowska
Czytanie i pisanie w metodzie Dyna-Lingua M.S. a rozwój komunikacji językowej osób
z zaburzeniami tej funkcji
Uczestnicy warsztatu będą mogli aktywnie uczestniczyć w ćwiczeniach rozwijających
kompetencje terapeutyczne związane z zastosowaniem czytania i pisania oraz technik takich jak
np. kreacje ruchowe w terapii osób z zaburzeniami mowy.
Warsztat jest praktyczną formą prezentacji przeprowadzonych badań nad rolą czytania
i pisania w rozwoju kompetencji językowej i komunikacyjnej u osób niepełnosprawnych
intelektualnie.
Po krótkim wstępie teoretycznym uczestnicy będą pracować w małych grupach, aby poznać
wprowadzane metody pracy. Przewidziany jest także materiał filmowy, ilustrujący przebieg terapii
z wykorzystaniem wspomnianych technik terapeutycznych.
mgr Alicja Mazur – Łyszczarz
mgr Kinga Turek
Metody i programy terapeutyczne stosowane w Ośrodku Wczesnego Wspomagania Rozwoju
Dziecka w Myślenicach
Na wstępie naszego referatu chcemy przedstawić Państwu krótką historię działalności
oddziałów Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dziecka w Ośrodku Rehabilitacyjno – Edukacyjno –
Wychowawczym w Myślenicach. Na przygotowanych slajdach pokażemy początki działalności
Ośrodka, powstanie oddziałów Wczesnego Wspomagania Rozwoju. Zaprezentujemy dane
statystyczne dotyczące ilości dzieci objętych pomocą specjalistyczną, rodzaje proponowanych zajęć,
terapii oraz przedstawimy specjalistów, pracujących w ramach Wczesnego Wspomagania.
Kolejnym punktem naszego wystąpienia będzie omówienie metod i programów terapeutycznych,
stosowanych w Ośrodku. Na wstępie przedstawimy sposób diagnozowania dzieci w oparciu między
innymi o:
 diagnozę rozwojową
 test S.O.N.
 inne testy logopedyczne.
Następnie krótko omówimy metody stosowane w ramach Wczesnego Wspomagania, równocześnie
pokazując zdjęcia dzieci pracujących daną metodą. Wśród nich będą:

sposoby stymulacji i rozwoju komunikacji werbalnej:
- ćwiczenia zwieracza podniebienno – gardłowego i podniebienia miękkiego; ćwiczenia
narządów artykulacyjnych (warg, języka); ćwiczenia oddechowe; zabawy dźwiękami –
onomatopeje; terapia karmienia; masaże; baraszkowanie; zabawy paluszkowe
- ćwiczenia emisyjne; Programowanie języka; Dziennik wydarzeń, zabawy słowne

sposoby wspomagające rozwój poznawczy:
- ćwiczenia spostrzegania słuchowego; ćwiczenia spostrzegania wzrokowego; ćwiczenia
pamięci; ćwiczenia myślenia; stymulacja funkcji motorycznych

sposoby rozwoju umiejętności czytania sylabami:
- 18 struktur wyrazowych; metoda Dobrego Startu; metoda symultaniczno – sekwencyjna;
czytanie programowane Sedivy

sposoby rozwoju umiejętności pisania:
- ćwiczenia grafomotoryczne

alternatywne sposoby komunikacji:
- PCS; piktogramy; naturalne gesty; stymulacja polisensoryczna; Knill; Sherborn

inne:
- Sala Doświadczeń Świata; Integracja Sensoryczna; Hipoterapia; Dogoterapia; Biofeedback
W naszym wystąpieniu chcemy skoncentrować się na przedstawieniu Państwu elementów Metody
Krakowskiej, którą wykorzystujemy na zajęciach logopedycznych. Należą do niej:











Komunikacja ułatwiona (Gesty wizualizacyjne);
Programowanie języka;
Dziennik wydarzeń;
Symultaniczno - Sekwencyjna Nauka Czytania;
Terapia funkcji wzrokowych;
Stymulacja Funkcji motorycznych;
Wybór dominującej ręki;
Stymulacja lewej półkuli mózgu;
Stymulacja pamięci;
Ćwiczenia kategoryzacji;
Kształtowanie myślenia przyczynowo-skutkowego;

Logoterapia (rozmowy z rodzicami, wyjaśnienie zasad terapii, przekazanie programu
i umożliwienie Rodzicom oglądania prowadzonych zajęć z dzieckiem).
Na koniec chcemy pokazać Państwu kilka krótkich filmów z udziałem naszych dzieci, podczas
terapii logopedycznej, w ramach zajęć Wczesnego Wspomagania Rozwoju. Początków terapii jak i jej
efektów końcowych.
Plakaty:
mgr Ewa Hartman
Realizacja metody Dyna-Lingua M.S. we Wrocławskim Centrum Psychostymulacji
mgr Justyna Kulawiak
Terapia mowy czynnej osób z afazją metodą Dyna-Lingua M.S. - studium przypadku
mgr Monika Młynarska
Realizacja programu wychowania przedszkolnego metodą Dyna-Lingua M.S. w Pracowni
Opiekuńczo-Rozwojowo-Terapeutycznej (PORT) we Wrocławiu
mgr Maciej Młynarski
Rola turnusów rehabilitacyjnych w rozwijaniu relacji interpersonalnych u osób z autyzmem,
zespołem Downa i upośledzeniem umysłowym
mgr Natalia Orłowska
Komunikacja niewerbalna u osób z afazją uczęszczających na terapię mowy oraz myślenia
metodą Dyna-Lingua M.S.
prof. dr hab. Ewa Pisula, Linda Grześkiewicz-Strumidło, Rafał Kawa, Magdalena Strząska,
Monika Pudło
Płynność słowna u dziewcząt i chłopców w normie intelektualnej z zaburzeniami ze spektrum
autyzmu
prof. dr hab. Ewa Pisula, Monika Słowińska, Rafał Kawa, Magdalena Strząska, Monika Pudło
Zdolności językowe i komunikacyjne u dziewcząt i chłopców w normie intelektualnej
z zaburzeniami ze spektrum autyzmu
mgr Marek Święs
Rekonstrukcja mowy u osób z zaburzeniami afatycznymi przy zastosowaniu metody DynaLingua M.S. i jej znaczenie dla procesu aktywizacji społecznej
mgr Anna Urbanowicz-Francis
Psycholingwistyczne aspekty dwujęzyczności w rozwoju małego dziecka
mgr Ewa Winnicka
Użyteczność wideofluoroskopowej oceny połykania w diagnostyce i określeniu wskazań
terapeutycznych u dzieci z zaburzeniami neurologicznymi i dysfagią

Referaty: mgr Urszula Augustyniak Wpływ ćwiczeń

Transkrypt

Podobne dokumenty

pobierz plik pdf - Nova Clinic Kraków

Organizacja diagnozy i terapii logopedycznej

Metody wspomagające rozwój mowy w różnych jego opóźnieniach