Wirus zika Postępowanie w przypadku podejrzenia zakażenia Wirus

Wirus zika
Postępowanie w przypadku podejrzenia zakażenia
Wirus zika przenoszą tropikalne komary Aedes. Występuje w
regionach Ameryki Południowej i Centralnej, Azji PołudniowoWschodniej oraz na wyspach Pacyfiku. W USA i Europie
odnotowano kilka przypadków zachorowań u osób powracających z
terenów o podwyższonym ryzyku zakażenia.
W Polsce brak jest warunków środowiskowo-klimatycznych, które mogłyby spowodować
rozprzestrzenianie się choroby w naszym kraju. Dlatego też, ryzyko wystąpienia przypadków
zakażeń i zachorowań wywołanych wirusem Zika u osób zamieszkujących w Polsce jest
związane z wyjazdami turystycznymi do regionów geograficznych powszechnego
występowania komarów przenoszących wirusa Zika. Zakażenia nie szerzą się z człowieka na
człowieka w zwykłych sytuacjach życia codziennego. Notowano natomiast sytuacje
przeniesienia zakażenia drogą płciową.
Wirus Zika jest groźny dla kobiet w ciąży. Najprawdopodobniej wywołuje wady wrodzone u
nowonarodzonych dzieci w postaci małogłowia (mikrocefalii) oraz objawy neurologiczne w
postaci porażeń.
kobiety w ciąży oraz planujące ciążę powinny zdecydowanie odłożyć podróż w rejony
występowania Zika. Z kolei kobiety, które już powróciły z tych regionów, powinny
skonsultować się lekarzem ginekologiem-położnikiem, który podejmie decyzję dotyczącą
dalszego postępowania diagnostycznego albo udzieli porady w zakresie planowania ciąży.
gorączka w okresie do 2-3 tygodni od powrotu z krajów tropikalnych może wskazywać na
zachorowanie na choroby tropikalne, do których należą malaria, denga, żółta gorączka czy też
Zika. Niepokojące mogą być także bóle głowy, mięśni lub stawów, bóle zagałkowe, zapalenia
spojówek i wystąpienie wysypki grudkowej. W takiej sytuacji należy zgłosić się do lekarza i
poinformować go o historii podróży.
W USA odnotowano już 400 przypadków zakażenia wirusem zika u kobiet w ciąży (50 stanów
i dystrykt Columbia), dodatkowe 378 przypadków w terytoriach powierniczych USA. Choroba
szerzy się też w licznych innych krajach, a ostatnio doniesiono o pierwszym przypadku
zakażenia w Hiszpanii. Jej następstwa u dzieci zakażonych in utero (małogłowie i inne wady
ośrodkowego układu nerwowego, poronienie, zgon wewnątrzmaciczny) budzą duży niepokój.
CDC biorąc pod uwagę dowody wskazujące na to, że RNA wirusa można wykryć u niektórych
ciężarnych dłużej niż dotychczas sądzono (dotychczas rekomendowano wykonanie testów
diagnostycznych w okresie 7 dni od wystąpienia objawów zakażenia), chce – wprowadzając
nowe zalecenia – zwiększyć odsetek kobiet z ostatecznym rozpoznaniem choroby: zarówno
u ciężarnych, u których wystąpiły objawy wskazujące na zakażenie wirusem, jak i u narażonych
na infekcję, ale bez objawów choroby.
Do czynników ryzyka zakażenia zalicza się podróż do miejsc, w których występują przypadki
choroby, lub zamieszkiwanie w tych regionach oraz niestosowanie barierowych środków
antykoncepcyjnym w czasie kontaktów seksualnych z partnerem, który odwiedzał te regiony
lub je zamieszkuje.
U objawowych ciężarnych (nagły początek gorączki, wysypka, bóle stawów, zapalenie
spojówek) należy w okresie krótszym niż 2 tygodnie od wystąpienia symptomów zakażenia
wykonać badanie rRT-PCR we krwi i moczu. U kobiet diagnozowanych później (2-12 tygodni)
najpierw oznacza się swoiste przeciwciała klasy M (IgM), a w przypadku uzyskania wyniku
dodatniego lub niejednoznacznego wykonuje się badanie rRT-PCR.
Natomiast postępowanie u kobiet bezobjawowych zależy od stopnia ryzyka zakażenia wirusem
zika. Ciężarne mieszkające w regionach, w których nie występują przypadki aktywnej
transmisji zakażenia, należy poddać badaniu rRT-PCR w okresie do 2 tygodni od chwili
narażenia na zakażenie. Jeśli wynik badania jest ujemny, należy w okresie 2-12 tygodni od
ekspozycji na wirusa oznaczyć test IgM. Ujemny wynik oznacza brak zakażenia, dodatni (lub
niejednoznaczny) zaś oznacza konieczność wykonania dodatkowego testu PRNT (plaque
reduction neutralization testing).
Kobietom w ciąży niezamieszkującym regionów, w których dochodzi do transmisji wirusa,
w okresie 2-12 tygodni od możliwej ekspozycji należy oznaczyć we krwi IgM przeciwko
wirusom zika i denga. Wynik ujemny oznacza brak zagrożenia, dodatni lub niejednoznaczny
jest wskazaniem do wykonano badania rRT-PCR w tej samej próbce. Wynik dodatni
potwierdza zakażenie, wynik ujemny skłania do wykonania PRNT.
U bezobjawowych ciężarnych, trwale narażonych na ryzyko zakażenia, należy rutynowo w I
i II trymestrze wykonać badanie swoistych IgM, a w przypadku uzyskania wyniku dodatniego
lub niejednoznacznego bezzwłocznie test rRT-PCR.
W zaleceniach CDC podano też zaktualizowane rekomendacje odnośnie do opieki nad ciężarną
z potwierdzonym zakażeniem wirusa zika, w tym postępowanie diagnostyczne w ciąży
(badanie ultrasonograficzne, amniopunkcja) oraz po porodzie (oznaczenie wirusa w krwi
pępowinowej i noworodka, badanie płynu mózgowo-rdzeniowego w uzasadnionych
przypadkach, badanie popłodu, w tym badanie immunohistochemiczne).
Zapobieganie transmisji wirusa drogą płciową
W USA odnotowano dotąd (do 20 czerwca 2016 r.) 15 przypadków transmisji wirusa droga
płciową. W zaleceniach potencjalne zagrożenie transmisjom wirusa zdefiniowano jako
kontakty seksualne bez zastosowania środków barierowych (męska lub kobieca prezerwatywa;
inne środki w przypadku seksu oralnego) z osobą, która podróżowała w regiony aktywnej
choroby lub tam mieszka.
Pary spodziewające się potomka powinny stale i we właściwy sposób stosować metody
barierowe przez cały okres ciąży lub powstrzymać się w tym okresie od wszelkich kontaktów
seksualnych.
W przypadku par nieplanujących dziecka zaleca się stałe i prawidłowe stosowanie metod
barierowych lub abstynencję seksualną przez co najmniej 6 miesięcy, jeśli u mężczyzny
potwierdzono zakażenie wirusem zika lub wystąpiły objawy świadczące o takim zakażeniu),
albo przez co najmniej 8 tygodni, gdy zakażona została kobieta.
Zaleca się także stosowanie środków barierowych lub powstrzymanie się od kontaktów
seksualnych przez co najmniej 8 tygodni przez pary, w przypadku których jeden z partnerów
(bez objawów chorobowych) podróżował do regionów aktywnej transmisji wirusa.
W chwili obecnej nie rekomenduje się przeprowadzania testów w celu oceny ryzyka transmisji
drogą płciowa, gdyż z powodu niedostatecznej wiedzy o długości i intensywności wysiewu
wirusa zarówno u kobiet jak i u mężczyzn nie można określić przydatności takiego
postępowania.