Kryzys finansowy w USA i jego wpływ na rynek w Europie i Polsce

Kryzys finansowy w USA i
jego wpływ na rynek w
Europie i Polsce
Systemowe i korporacyjne przyczyny kryzysu
Andrzej Kurnicki – Prezes
Euroamerican Comp. Poland
www.euroamerican.pl
Przyczyny kryzysu finansowego
•
•
•
•
•
•
Liberalizacji prawa i standardów rachunkowych (GAAP, EU)
Globalizacja instytucjonalna powodująca efekt rozmycia ryzyka i transfer
ryzyka do instytucji kontrolowanych (w Polsce) i ich klientów (Citigroup in
Poland)
Działanie instytucji globalnych w interesie własnych akcjonariuszy kosztem
bezpieczeństwa depozytariuszy lub lokalnych inwestorów.
Koncentracja kapitału i decyzji w firmach finansowych nastawionych na
szybki zysk i destabilizację np. hedge funds
Kreowanie instytucji typu SIV w celu uniknięcia regulacji bankowych i
zobowiązań finansowych
UmoŜliwienie instytucjom bankowym udział w transakcjach o podwyŜszonym
ryzyku (Gramm(Gramm-LeachLeach-Bliley act w 1999).
Brak nadzoru i systemu adekwatnej ,do przewinienia, kary finansowej
Short--Selling – dynamika spadku cen
Short
• ShortShort-selling(pokryty w umowie) przez brokerów i dealerów
(traders). Broker/dealer bierze „Negative position” w celu
sprzedania dzisiaj i kupienia w określonym terminie po niŜszej
cenie. Wzrost pozycji ShortShort- selling świadczy o tym, iŜ akcje są
przewartościowane.
Zwiększają presję do zaniŜania ceny.
• Neked short selling – krótka sprzedaŜ bez umowy (brak
chętnych do poŜyczania akcji lub niska podaŜ akcji na rynku). Ja
chcę sprzedać akcje których nie mam i nie mogę poŜyczyć na
rynku.
Główna przyczyna upadku Lehman Brothers i Bear Stearns;
c.d.
• Nieograniczona ilość akcji wystawiona na sprzedaŜ bez
pokrycia (bez umowy) powoduje silną presję podaŜową
na cenę. DuŜa ilość zleceń sprzedaŜy wywołuje efekt
psychologiczny i „dołuje” cenę akcji w krótkim okresie
czasu. SEC we Wrześniu 2008 zabroniła tych praktyk
• Short Selling(neked bez pokrycia) stwarza wraŜenie, iŜ
na rynku występuje brak dostatecznej ilości akcji w celu
zrównowaŜenia popyty. Stwarza to wraŜenie, iŜ akcje są
mało płynne.
Instrumentalne przyczyny kryzysu
• Sekurytyzacja aktywów w oparciu o instrumenty typu
MBS, CDO, ABS emitowane na bazie nieruchomości
lub innych aktywów zastawnych
• DuŜy poziom lewarowania w sektorze bankowym
przekraczający poziom bezpieczeństwa finansowego
(niekiedy powyŜej 30:1)
• Brak popytu (podaŜ) na instrumenty typu junk bonds
• Brak wyceny rynkowej premii za ryzyko w stosunku do
instrumentów zastawnych. Ryzyko oparto o ranking
firm (AAA), ale nie o ich charakterystykę (płynności,
jakości zastawu, wiarygodność stron).
c.d.
• Transfer ryzyka poza kanały rynkowe np. ubezpieczenie
transakcji (gwarancje kapitałowe) inwestycji lub
gwarancje rządowe (Fennie i Fredie Mac)
• Zbyt duŜa ilość i dowolność kreowania instrumentów
finansowych trudnych do identyfikacji przez
uczestników rynku kapitałowego
• Lewarowanie transakcji instytucjonalnych (typu M&A) i
prywatnych w oparciu o zbyt optymistyczne prognozy
transferowania gotówki (Fortis, RBS, France Telkom,
Worldcome, Swissair, Elektrim).
Poziom podstawowych stóp
procentowych w USA
Rentowność obligacji
korporacyjnych (AAA) i rządowych
10
10--letnich
Cena akcji i wskaźnik zysku/ceny
Dynamika EPS w % Citygroup(CB)
ROA =Zwrot z aktywów w %
ROE= Stopa zwrotu z kapitałów
własnych CB
Przychód/akcje
Wskaźnik Cena/Przychód CB
Kapitały własne/akcję
Dynamika przyrostu kapitałów
własnych CB
Cena akcji/wolne środki pienięŜne
Wskaźnik CB
CB
Przychód/akcję
Dynamika przychodu w %
Kapitały własne na akcję
Dynamika kapitałów własnych w %
Dutsche Bank(DB)
DB. Zarobek na akcję
Wskaźnik; Cena/dochodu
ROA; Zwrot z aktywów
ROE; Zwrot z kapitałów własnych
Wskaźnik lewarowania DB
1.FCF/akcję
2. OCF= Przepływ gotówki z
działalności operacyjnej DB
Cena do zysku (zarobek) AIB
Dług do kapitału własnego AIB
Poziom zysku w firmach
amerykańskich (mld $)
S&P 500 Indeks
• Dow JIA & S&P 500 od 1998
FTSE 100 indeks
• Spadki od połowy 2007
CAC 40 index
• Spadki o ponad 50%
Unicredito Italiano
Rentowność obligacji (US)10(US)10-letnich
najniŜsza od 50 lat
• Yield = 2.98% w dniu 11.27/2008
Przyczyny kryzysu finansowego i
giełdowego w Polsce
•
•
•
•
•
Brak sprawnego nadzoru finansowego (KNF, GINB)
Kontrolowanie sektora bankowego przez podmioty o mało
stabilnej pozycji finansowej nastawionych na
drenowanie gotówki w postaci dywidendy( Bank Handlowy czy PKO S.A.)
Brak instytucji zdolnych do podejmowania większego ryzyka w projekty
inwestycyjne typu; prepre-IPO lub IPO
Układy nieformalne i prywatno/polityczne interesy w funduszach
inwestycyjnych i emerytalnych
Mechanizm transmisji informacji nie transparentny
Przyczyny……..
• Za duŜa asymetria informacji i koszty pozyskania informacji
•
Podejmowanie decyzji inwestycyjnych w oparciu o „inside information”
•
Mechanizm giełdowy nie sprzyja formułowaniu się kapitału i jest
zdominowany przez chęć wywoływania fluktuacji zarówno na rynku akcji
jak i walutowym w celu szybkiego zysku „take cash and run”
• System doboru do Rad Nadzorczych dość przypadkowy i
podporządkowany interesom politycznym lub interesom dominującego
inwestora(PKO SA, Jago, Duda, Polcolorit)
• Brak mechanizmu i systemu motywującego kadrę kierowniczą do lepszego
zarządzanie zasobami firmy w interesie wszystkich akcjonariuszy (SHV), a nie
w interesie dominującego akcjonariusza.
Przyczyny kryzysu giełdowego
Nierzetelność w opracowywaniu informacji o stanie gospodarki i o spółkach
Dopuszczanie do giełdy „spółek śmieciowych”(penny stocks)
Brak odpowiedzialności karnej i finansowej ze strony firm doradczych i domów
maklerskich za jakość informacji i za wyniki oferty publicznej
Egzystowanie nie giełdzie spółek „wydmuszek” w oparciu o business plan,
marketing i dobre relacje prasowe
Brak zaufania do instytucji giełdowych, domów maklerskich i funduszy
inwestycyjnych
Składanie zleceń pod duŜego inwestora
Wysoki poziom demoralizacji finansowej w domach maklerskich i zarządach firm
Dominacja analizy technicznej ponad racjonalne myślenie
Zysk firm maklerskich ponad interesy klienta
System wynagrodzeń i bonusów w domach maklerskich uzaleŜniony od wyników
sprzedaŜy, a nie od efektów finansowych klientów.
Brak nadzoru ze strony KNF, Ministra Skarbu i Ministra Finansów