zadania

....................
Kod ucznia
...........................
Suma punktów
STOPIEŃ III
KONKURSU GEOGRAFICZNEGO
dla uczniów szkół gimnazjalnych województwa pomorskiego
rok szkolny 2014/2015
10 marca 2015
Temat: NIESPOKOJNA ZIEMIA
Instrukcja:
1. Sprawdź, czy arkusz konkursowy zawiera 23 zadania.
2. Czytaj bardzo uważnie wszystkie teksty, w których znajdziesz potrzebne informacje.
3. W zadaniach zamkniętych spośród podanych odpowiedzi wybierz jedną właściwą
i zakreśl ją znakiem X.
Przykład: A
B
C
X
D
Jeśli przez pomyłkę zakreślisz nieodpowiednią literę, otocz ją kółkiem, po czym
zakreśl znakiem X właściwą literę.
Przykład: A
B
C
D
4. Odpowiedzi w zadaniach otwartych wpisz w wyznaczone miejsca pod treścią zadań.
5. Gdy popełnisz błąd w zadaniach otwartych, przekreśl złą odpowiedź i obok napisz
poprawną.
6. Do udzielania odpowiedzi używaj czarnego lub niebieskiego długopisu albo
atramentu.
7. Nie używaj korektora.
Na rozwiązanie zadań masz 90 minut.
Liczba możliwych punktów do uzyskania: 70
Życzę powodzenia
Aleksandra Kobiela
1
Zadanie 1 (0-3 pkt)
Przeanalizuj mapkę i wykonaj poniższe polecenia.
A. Który z podanych na mapie punktów jest położony najbliżej punktu X ?
a) W
b) Y
c) Z
B. Oblicz najkrótszą odległość w km z punktu X do punktu Y.
Obliczenia:
Odpowiedź: ………………….
Y
X
W
Z
Zadanie 2 (0-1 pkt)
Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania.
Dawniej przejście Słońca przez Punkt Barana, który znajdował się w gwiazdozbiorze Barana,
oznaczało początek astronomicznej wiosny. Obecnie punkt ten znajduje się w gwiazdozbiorze Ryb, a
za około 600 lat będzie w gwiazdozbiorze Wodnika. Zjawisko to powstaje w wyniku:
a) samego ruchu obiegowego Ziemi, który nie trwa dokładnie 365 dni tylko o 6 godzin 9 minut 9,54
sekundy dłużej
b) ruchu obiegowego Ziemi i stałego nachylenia jej osi do płaszczyzny orbity
c) ruchu precesyjnego
d) ruchu obrotowego
2
Zadanie 3 (0-3 pkt)
Tom włączył radio i usłyszał, że w Nowym Jorku wybiła północ. A więc
tam zaczął się nowy 2015 rok. Natomiast tu, w miejscowości X zegarek
wskazuje godzinę 12:00, a do tego południe słoneczne będzie dopiero za
24 minuty. I wtedy, jak zawsze do zachodu pozostanie tylko 6 godzin.
Wyłączył radio, trzeba ruszać.
Oblicz współrzędne geograficzne punktu X, w którym znajduje się podróżnik.
Mapka pomocnicza
Obliczenia:
Odpowiedź: Szerokość geograficzna: ……………
Długość geograficzna: ……………
Zadanie 4 (0-3 pkt)
Przeanalizuj poniższą tabelę i mapkę przedstawiające czas trwania oraz zasięg poszczególnych typów
powodzi w Polsce. Uzupełnij tabelę zamieszczoną pod nimi, używając odpowiednich numerów
oznaczających typ powodzi (z tabeli poniżej) oraz liter (odpowiadających danemu oznaczeniu na
mapie).
Typy
powodzi
1
2
3
I
II
III
Czas występowania
V
VI VII VIII
IV
IX
X
XI
XII
Legenda:
A
B
C
opadowo-nawalne
Numer odpowiadający danemu
typowi powodzi (1, 2 lub 3)
Oznaczenie na mapie (A, B lub C)
3
Powodzie
roztopowe
sztormowe
Zadanie 5 (0-2 pkt)
Mapa przedstawia układy baryczne nad pewnym obszarem.
a. Który z zaznaczonych kierunków wiatru jest prawidłowy?
A B C D E F
b. Które zdanie jest prawdziwe?
a) w punkcie G zalegają masy powietrza chłodnego, a w H ciepłego
b) w punkcie H zalegają masy powietrza chłodnego, a w G ciepłego
c) w punktach G i H zalegają masy powietrza chłodnego
d) w punktach G i H zalegają masy powietrza ciepłego
A
B
C
H
G
W
D
F
N
E
Zadanie 6 (0-4 pkt)
Zakwalifikuj podane formy polodowcowe do poszczególnych typów w zależności od ich genezy
wstawiając znak X w odpowiedniej komórce tabeli.
Formy glacjalne
erozyjne
akumulacyjne
morena czołowa
dolina U-kształtna
pradolina
oz
kem
sandr
rynna polodowcowa
4
Formy fluwioglacjalne
erozyjne
akumulacyjne
Zadanie 7 (0-3 pkt)
Rozpoznaj typy wybrzeży przedstawione na rycinach A, B, C. Podaj ich nazwy w tabeli. Następnie
każdej z nich przyporządkuj odpowiedni numer zaznaczony na mapie Europy.
Oznaczenie ryciny
Nazwa typu wybrzeża
Numer na mapie
A
B
C
A
B
C
3
2
1
4
5
Zadanie 8 (0-4pkt)
Na mapie konturowej zaznaczono wybrane terytoria zależne. Wpisz do tabeli numer oznaczający jego
położenie na mapie i nazwę państwa, do którego należy.
Terytorium zależne
Aruba
Korsyka
Martynika
Nowa Kaledonia
Numer na mapie
3
Państwo zwierzchnie
1
5 4
2
Zadanie 9 (0-4 pkt)
Oceń prawdziwość każdego zdania, stawiając znak X w odpowiedniej komórce tabeli.
Zdanie
Ciągle trwające ruchy izostatyczne w rejonie dawnej Fennoskandii wpływają na
stałe powiększanie się wybrzeży północnego Bałtyku.
Obecnie trwające ruchy eustatyczne dotyczące zmian poziomu mórz mogą w
przyszłości zahamować proces wynurzania obszarów północnego Bałtyku.
Obecnie trwające ruchy eustatyczne mogą przyspieszyć cofanie się wybrzeży
południowego Bałtyku.
Ruchy eustatyczne nie są związane z obecnym ociepleniem klimatu.
6
Prawda
Fałsz
Zadanie 10 (0-3 pkt)
Zmiany poziomu wody we Wszechoceanie są jednym z głównych problemów współczesnego świata.
Z podanych poniżej miast wybierz te, które zostały opisane w tabeli i wpisz ich nazwy w odpowiednie
komórki.
Londyn, Dżakarta, Szanghaj, Wenecja, Nowy Orlean
Czynniki i skutki podnoszenia się poziomu wody w nadmorskich miastach
Średnia wysokość, na jakiej znajduje się ta stolica, to 7 m n.p.m., jednak aż 40%
miasta położone jest poniżej poziomu morza. Osiadanie gruntu pod miastem
spowodowane jest m.in. nadmiernym wykorzystywaniem wód podziemnych przez
ludność. Z kolei gwałtowny przyrost liczby ludności jest przyczyną wzrostu sięgania po
lokalne zasoby wód podziemnych.
Miasto jest od setek lat podtapiane przez wysoką wodę przypływu zwaną jako aqua
alta. W 1966 roku rekordowy przypływ podtopił ok. 80% miasta. W ostatnich latach
notuje się zwiększenie częstotliwości wysokich fal przypływu - dochodzi do nich
ponad 60 razy w ciągu roku.
Jeden z najważniejszych portów i centrów handlu na świecie. Zdaniem geologów za
osiadanie gruntu na tym obszarze w 70% odpowiedzialny jest pobór wód
podziemnych, a w 30% - nacisk drapaczy chmur na grunt (powstałych w wyniku
nagłego rozwoju miasta).
Nazwa miasta
Zadanie 11 (0-1 pkt)
Jaką średnicę musiałby mieć globus, żeby spłaszczenie Ziemi było na nim widoczne i miało ok.1 cm?
a)
b)
c)
d)
0,5m
1m
3m
6m
Zadanie 12 (0-1 pkt)
Samolot o godzinie 22:35 minął Międzynarodową Linię Zmiany Daty lecąc ze wschodu na zachód. Jaki
dzień i którą godzinę należy ustawić na zegarku w tym momencie?
a) ten sam, godz.21:35
b) poprzedni, godz.21:35
c) następny, godz. 21:35
d) ten sam, godz.22:35
e) poprzedni, godz.22:35
f) następny, godz. 22:35
g) ten sam, godz.23:35
h) poprzedni, godz.23:35
i) następny, godz. 23:35
7
Zadanie 13 (0-7 pkt)
Rozwiąż krzyżówkę i wyjaśnij znaczenie odgadniętego hasła.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1. Pochodzi z niej 90% gazu będącego głównym powodem efektu cieplarnianego.
2. Trzeci co do ilości składnik powietrza.
3. Magazynowanie, gromadzenie wody w postaci rzek, jezior, mórz i oceanów, a także lodu.
4. Ważny element ochrony Ziemi znajdujący się w stratosferze, chemicznie O3.
5. Parowanie z roślin.
6. Efekt cieplarniany inaczej.
Znaczenie hasła …….……………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 14 (0-4 pkt)
Polskie wybrzeże wciąż ulega procesom zmieniającym jego oblicze. Jednym z przykładów takich
procesów jest tworzenie się Rybitwiej Mielizny określanej również jako Mewia Rewa lub Mewi Ryf.
Przeczytaj poniższe zdania opisujące tę formę i sposób jej powstawania, wybierz prawdziwe
dokończenie zdań (spośród trzech podanych) i podkreśl je.
Mielizna powstaje w wyniku budującej działalności prądów morskich/przyrostu delty Wisły/ruchów
izostatycznych.
Rewa przecina Zalew Kuroński/Zatokę Pucką/Zalew Wiślany, łącząc Mewią Łachę/Cypel
Rzucewski/Cypel Rewski na południu z Mierzeją Wiślaną/Mierzeją Helską/Mierzeją Kurońską na
północy.
Zadanie 15 (0-3 pkt)
Zaznacz krzyżykiem, do których organizacji międzynarodowych podane państwa nie należą.
Państwo
organizacje
NAFTA
CEFTA
Szwecja
Kanada
Węgry
Polska
8
NATO
Zadanie 16 (0-1 pkt)
Przeanalizuj przekrój geologiczny, a następnie podkreśl nazwę miejscowości, dla której go wykonano.
N
S
Góra
Zamkowa
Góra
Zelejowa
piaskowce
triasowe
południowe
skrzydło
zlepieńce
permskie
łupki i piaskowce kambryjskie
dolomity i wapienie
środkowo- i górnodewońskie
północne
skrzydło
Bełchatów, Częstochowa, Kraków, Mogilno, Chęciny, Nałęczów
Zadanie 17 (0-2 pkt)
Podaj nazwę obszaru opisanego poniżej i zakoloruj na mapce odpowiedni kwadrat wskazujący jego
położenie.
Jest to jeden z największych w Polsce obszarów lotnych piasków (około 33 km 2). Przypomina pustynię
(dawniej zdarzało się tu nawet zjawisko fatamorgany), lecz w sensie klimatycznym nią nie jest. Są to
piaszczyste wydmy śródlądowe (obecnie porośnięte w większości przez las sosnowy), które są
efektem zarówno procesów naturalnych, jak i działalności człowieka (m.in. wydobywania rud
zawierających ołów i srebro w XII i XIII wieku).
Jest to tzw. ………………………………………………
9
Zadanie 18 (0-6 pkt)
Na mapie zaznaczono numerami wybrane punkty wysokościowe najwyższe na obszarze danej krainy
geograficznej. Wpisz do poniższej tabeli nazwy tych wzniesień (dla ułatwienia podano ich wysokość
n.p.m.). Następnie uzupełnij resztę tabeli, wpisując w puste pola odpowiednią krainę geograficzną,
w obrębie której znajduje się wzniesienie.
6
1
2
3
Nr na
mapie
1
Wysokość n.p.m.
Nazwa
wzniesienia/szczytu
309 m n.p.m.
2
312 m n.p.m.
3
400 (wg najnowszych
pomiarów 408 m n.p.m.)
504 (wg najnowszych
pomiarów 516 m n.p.m.)
4
4
5
390 m n.p.m.
6
115 m n.p.m.
10
5
Nazwa krainy geograficznej
Zadanie 19 (0-3 pkt)
Dopasuj miejsca zjawisk do opisów, uzupełniając tabelę odpowiednim numerem.
Miejsce zjawiska:
1 - okolice Kuźni Raciborskiej
2 - województwo opolskie i śląskie, a następnie mazowieckie i podlaskie
3 - okolice Poznania
4 - między innymi Nizina Śląska
5 - Wyżyna Lubelska
6 - Warmia, Mazury i Pomorze
Opis zjawiska
Deszcz meteorytów, pozostawił po sobie dobrze zachowane kratery
uderzeniowe. Grupa kilku z nich znajduje się na terenie rezerwatu
„Meteoryt Morasko”.
Trąby powietrzne, które przeszły wtedy nad Polską powstały na styku 2
skontrastowanych wilgotnościowo i termicznie mas powietrza. Wieś
Balcarzowice była jedną z tych, w których zniszczenia były największe.
Epicentrum trzęsienia ziemi o sile od 5,0 do 5,3 w skali Richtera znajdowało
się w okolicach Bałtijska. Wstrząsy odczuwalne były w Polsce.
Największy pożar lasu jaki miał miejsce w Polsce oraz Europie środkowej i
zachodniej po II wojnie światowej. Zniszczenia na terenie 3 nadleśnictw
miały cechy klęski ekologicznej.
Tzw. Powódź Tysiąclecia, pochłonęła 56 ofiar śmiertelnych i straty
materialne szacowane na około 12,5 mld złotych. W trakcie powodzi zostały
przekroczone maksymalne stany wód nienotowane od 200 lat.
Data
wystąpienia
zjawiska
kilka tys. lat
temu
15 i 16 sierpnia
2008r.
wrzesień 2004r.
sierpień 1992r.
lipiec 1997r.
Zadanie 20 (0-3 pkt)
Rozpoznaj na zdjęciach szczyty w Polsce i podaj ich nazwę.
nazwa: ………………………….
nazwa: ………………………….
11
nazwa: ………………………….
miejsce
/rejon
Zadanie 21 (0-4 pkt)
Poniższy tekst opisuje największą polską inwestycję za granicą. Skreśl niepotrzebne stwierdzenia
(spośród zaznaczonych wytłuszczonym drukiem) tak, aby tekst był zgodny z prawdą.
W październiku 2014 roku otwarta została w Argentynie/Chile/Boliwii gigantyczna, czwarta co do
wielkości na świecie, kopalnia miedzi, która jest wspólną własnością polskiego koncernu
KGHM/PGNiG/PGE/Eurocash oraz fińskiej/chińskiej/japońskiej firmy Sumitomo Metal Mining. Koszt
inwestycji wyniósł 4 mld dolarów, a okres eksploatacji kopalni szacuje się na 23 lata/83 lata/135 lat.
Geografia w szkole, listopad/grudzień 2014
Zadanie 22 (0-4 pkt)
Uzupełnij puste miejsca, korzystając z przykładów podanych pod tabelą.
Mniejszości narodowe
i etniczne Polski
Rejon Polski
Dominująca religia
Wschodnie rejony Polski - m.in.
Sokółka, Kruszyniany i Bohoniki
Suwalszczyzna
Spisz i Orawa
Śląsk Cieszyński
Mniejszości narodowe i etniczne: Litwini, Białorusini, Żydzi, Czesi, Tatarzy, Słowacy
Religia dominująca w danej mniejszości: Kościół rzymskokatolicki, Kościół prawosławny, Kościół
protestancki, islam, judaizm
Zadanie 23 (0-1 pkt)
Poniżej znajdują się dane statystyczne z końca marca 2014 r. przedstawiające stopę bezrobocia dla
wybranych województw. Dopasuj podane województwa do danych statystycznych:
Województwa: zachodnio-pomorskie, pomorskie, wielkopolskie, warmińsko-mazurskie
Stopa bezrobocia w %
(2014 r.)
Województwo
9,6
13,4
17,9
21,5
12